1. ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΣ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ (με αντίθετη έννοια – αντίθεση):
Αναντίρρητα, η αυτοδιάθεση, η αυτενέργεια και η σφραγίδα του προσωπικού στίγματος σε
κινήσεις κάθε είδους αποτελούν στοιχεία μιας ανεξάρτητης και ελεύθερης προσωπικότητας..
Ωστόσο, συχνά, παρατηρείται απώλεια αυτών των γνωρισμάτων και εγκλωβισμός των ατόμων,
κυρίως των νέων, σε φαινόμενα μιμητισμού και άγονης μεταφύτευσης στοιχείων..
ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
Ορισμός: Μιμητισμός είναι η μηχανική αντιγραφή, χωρίς αξιολόγηση και κριτική διάθεση,
στοιχείων ενός προσώπου ή μιας συμπεριφοράς, που μας αλλοτριώνει και μας ετεροκατευθύνει..
Τομείς εμφάνισης: Ο μιμητισμός παρατηρείται τόσο σε διαπροσωπικό όσο και σε διακρατικό
επίπεδο.. Οι τομείς στους οποίους εμφανίζεται ποικίλλουν (ψυχαγωγία – διασκέδαση, τρόπος
σκέψης – δράσης, έκφραση – γλώσσα, ενδυμασία, πολιτική σκέψη…)..
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ – ΥΓΙΟΥΣ ΜΙΜΗΣΗΣ
Το φαινόμενο του μιμητισμού οδηγεί στην απόρριψη των χαρακτηριστικών εκείνων που συνθέτουν
και αποτελούν το «είναι» του ατόμου και συντελεί στην αρνητική προσκόλληση σε ξένα σώματα,
που καταργούν την αυθεντικότητα και τη γνησιότητα.. Κατά συνέπεια, ο μιμητισμός
καταστρατηγεί κάθε έννοια πρωτοτυπίας, αυτοέκφρασης και δυναμικής παρουσίας στο κοινωνικό
γίγνεσθαι.. Παράλληλα, σε καμιά περίπτωση, δε θα πρέπει να συγχέεται με την υγιή μίμηση, που
αποτελεί πρόσκτηση των θετικών στοιχείων μιας συμπεριφοράς και προσαρμογής τους στα
ιδιαίτερα στοιχεία της προσωπικότητας..
ΑΙΤΙΑ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ
↘ Χαρακτηριστικά νέων: εύπιστοι, άπειροι, εντυπωσιάζονται εύκολα, εύπλαστοι, επιρρεπείς,
επιπόλαιοι, ανάγκη της καταξίωσης, φόβος του χλευασμού και της απόρριψης..
↘ έμφυτη τάση ανθρώπου για κοινωνικότητα: προκειμένου να γίνεται αποδεκτός από μια ομάδα,
να αισθάνεται ασφαλής και να ικανοποιεί τις κοινωνικές του «ορμές», αποδέχεται χωρίς αντίρρηση
όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής..
↘ μόδα και διαφήμιση: προώθηση συγκεκριμένων προτύπων ζωής ως των πιο ορθών
(διαφημιστική προπαγάνδα) και ταυτόχρονη άσκηση ψυχικού εκβιασμού, ότι δηλαδή το άτομο θα
θεωρείται οπισθοδρομικό, συντηρητικό και οικονομικά αδύναμο, εφόσον δεν ακολουθεί τα
κελεύσματα της μόδας (ως γνωστό, κάθε άνθρωπος επιθυμεί όχι μόνο την κοινωνική του ένταξη,
αλλά και την κοινωνική του καταξίωση και υπεροχή έναντι των υπολοίπων)..
↘ Τα αισθήματα μειονεκτικότητας, η ανάγκη αυτοπροβολής, η αρχή της ήσσονος προσπάθειας
εξωθούν στον μιμητισμό και όχι στη συνειδητή ενεργητική συμπεριφορά..
↘ Η κρίση των θεσμών της οικογένειας και του σχολείου.. ειδικότερα, στο οικογενειακό
περιβάλλον απουσιάζει κάθε προσπάθεια πνευματικών ερεθισμάτων, ενώ συχνά διακρίνεται και η
επιβολή απόψεων, καταστάσεις όμως που δεν ευνοούν την αυτενέργεια και την αυθεντικότητα..
παράλληλα, στο χώρο του σχολείου, όπου κυριαρχεί η αποστήθιση και η καλλιέργεια της
ειδικευμένης γνώσης, δεν ευνοείται η όξυνση της κριτικής ικανότητας και της σφαιρικότητας, με
συνέπεια τη δημιουργία μη σκεπτόμενων ατόμων..
↘ Ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ΜΜΕ που αδρανοποιούν και μαζοποιούν τα άτομα με τους
μηχανισμούς χειραγώγησης, αποσκοπώντας στη μυθοποίηση προτύπων και στο μιμητισμό αυτών..
2. ↘ Η παθητική στάση της πολιτείας και της πνευματικής ηγεσίας.. αδιαφορούν να αφυπνίσουν τους
χειραγωγημένους ανθρώπους προσφέροντάς τους υψηλές αξίες.. η απουσία όμως αυτή των υψηλών
αξιών απογυμνώνει κάθε σύγχρονο άνθρωπο και τον οδηγεί στη δουλική μίμηση..
↘ Η εκβιομηχάνιση της ζωής, της εργασίας, της ψυχαγωγίας, καθώς επικρατεί τυποποίηση,
εξειδίκευση, μονομέρεια, μαζική παραγωγή ψυχαγωγικών αγαθών, οδήγησε τη ζωή σε καλούπια
και σε στερεότυπες – όμοιες κινήσεις..
↘ Οι αλλοτριωτικές συνθήκες διαβίωσης στα αστικά κέντρα με τους ξέφρενους και ισοπεδωτικούς
ρυθμούς δεν αφήνουν ελεύθερο χρόνο για σφαιρική ολοκλήρωση, ενώ ταυτόχρονα επιζητούν
γοργές αποφάσεις.. έτσι, όμως, υποθάλπεται το αυτεξούσιο του ανθρώπου, που παγιδεύεται στη
μηχανική αντιγραφή των άλλων..
↘ Το αντιπαραδοσιακό πνεύμα, η μόδα, το μοντέρνο, η ξενομανία, τα υλιστικά πρότυπα ζωής, η
θεοποίηση των υλικών αγαθών, ο υλικός ευδαιμονισμός δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να
κρίνουν και να σκεφτούν και επομένως τους στρέφουν στη «φτηνή» απομίμηση..
↘ Οι ευκολίες που προσφέρει η τεχνολογική εξέλιξη και τα επιτεύγματά της ωθούν πάρα πολλούς
στην άκριτη υιοθέτησή τους, σε συνδυασμό μάλιστα με την πολλαπλότητα των απαιτήσεων της
σύγχρονης κοινωνίας..
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΥ
☹Αποδυνάμωση της σκέψης και του προβληματισμού, συρρίκνωση των πνευματικών οριζόντων,
αποπνευματοποίηση, τυποποίηση της γνώσης, μαζοποίηση, φανατισμός, απολυτότητα,
χειραγώγηση..
☹ Απουσία ιδανικών, έλλειψη υγιών προτύπων, έξαρση παθών και ενστίκτων, αμοραλισμός,
κατάλυση ηθικών αξιών, εκμαυλισμός, υιοθέτηση σαθρών ειδώλων, απώλεια ενδιαφέροντος για
αυτοκριτική – ενδοσκόπηση..
☹ Το άτομο αλλοτριώνεται, εκφυλίζεται ο εσωτερικός του κόσμος, αμβλύνονται οι αντιστάσεις
του, χάνεται η προσωπικότητά του και πλήττεται η αξιοπρέπειά του (αναιρείται η ατομικότητα)..
☹ Ο μιμητισμός συμβάλλει άλλοτε στην αδιαφορία για τα κοινά και άλλοτε στην τυφλή
κομματικοποίηση, το φανατισμό και τις αναξιοκρατικές μεθόδους αναρρίχησης (αναξιοκρατία)..
έτσι, όμως, κλονίζεται το δημοκρατικό πολίτευμα και αμαυρώνονται οι αρχές της ισοτιμίας και
ισονομίας..
☹Ευνοούνται τα φαινόμενα καταπάτησης του δικαίου και των νόμων, ρατσιστικών συμπεριφορών,
παθογένειας, με αποτέλεσμα την υπονόμευση των κοινωνικών ελευθεριών..
☹Η επιλογή του επαγγέλματος πολλές φορές δεν ανταποκρίνεται στις προσωπικές δεξιότητες, με
επιπτώσεις στην αποδοτικότητα και στην ψυχική υγεία..
☹Σε οικονομικό επίπεδο, δεν εμφανίζεται η άμιλλα, σημειώνονται φαινόμενα παραοικονομίας και
εξυπηρέτησης προσωπικών συμφερόντων, ενώ η μίμηση και κατανάλωση ξένων αγαθών επιφέρει
συνέπειες στην εγχώρια παραγωγή και στην εθνική οικονομία..
☹ Στην τέχνη χάνεται η ποιοτική και ανανεωτική δημιουργία, καθώς παράγονται τυποποιημένα
έργα.. στην επιστήμη διαφαίνονται εκφυλιστικά φαινόμενα με τη γνώση να στρατεύεται σε
συμφέροντα.. στη γλώσσα επέρχεται υποβάθμιση και συνθηματοποίηση.. στον αθλητισμό
κυριαρχεί η εμπορευματοποίηση και ο φανατισμός – χουλιγκανισμός..
3. ☹ Όταν η μίμηση αφορά στοιχεία ξένων πολιτισμών, τότε ισοπεδώνεται ο εγχώριος πολιτισμός,
λησμονούνται ήθη και έθιμα, οι εθνικές παραδόσεις ατονούν, η εθνική ταυτότητα υπονομεύεται..
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΜΙΜΗΤΙΣΜΟ
καλλιέργεια πνεύματος, εσωτερικού κόσμου..
γνώσεις, πληροφόρηση..
όξυνση κριτικής σκέψης και φαντασίας..
γόνιμη αμφισβήτηση..
ενδοσκόπηση - αυτοκριτική..
αποφυγή φανατισμών, προκαταλήψεων..
προβληματισμός έναντι των μαζικών τάσεων..
πρωτοβουλίες για πρωτότυπες δράσεις.. ενασχόληση με την τέχνη, τον αθλητισμό, το βιβλίο..
απόρριψη εκείνων των στοιχείων των ομάδων που καταργούν τις ιδιαιτερότητες του ατόμου..
ανάταση των ψυχικών δυνάμεων, παρρησία, σθένος, αυτοπεποίθηση..
διαμόρφωση ισχυρής, πολύπλευρης και ανεξάρτητης προσωπικότητας..
δια βίου παιδεία (έμφαση στο ανθρωποκεντρικό της κομμάτι)..
εγρήγορση των φορέων κοινωνικοποίησης, κατάλληλη διαπαιδαγώγηση..
