1. ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ΓΙΑΤΙ Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΡΟΣΚΟΛΛΑΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ;
► τα τηλεοπτικά κανάλια στα πλαίσια του μεταξύ τους ανταγωνισμού επινοούν νέα μέσα
προσέλκυσης των τηλεθεατών (τηλεοπτικές εκπομπές, τηλεπαιχνίδια, διαγωνισμοί…)..
► οι έντονοι ρυθμοί της καθημερινότητας σε συνδυασμό με την άνεση που παρέχει η
παρακολούθηση της τηλεόρασης ικανοποιούν την ανάγκη εκτόνωσης του σύγχρονου ανθρώπου..
με την παρακολούθηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων δε θα προβληματιστεί αλλά θα ξεφύγει
από τη δύσκολη και προβληματική καθημερινότητα..
► ο ήχος, η εικόνα και γενικά όλα τα οπτικοακουστικά μέσα έχουν αναπτυχθεί κι αυτό έχει
προσελκύσει πολύ το ενδιαφέρον των τηλεθεατών..
► η αποξένωση, η ανία, οι διαλυμένες σχέσεις ανθρώπων που ζουν κάτω από την ίδια στέγη
οδηγούν στην προσκόλληση στην τηλεόραση ως μέσο διεξόδου.. η τηλεόραση προσφέρει
συντροφιά..
► οι εκπομπές για τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα και για τα δρώμενα της πολιτικής ζωής
προσελκύουν την προσοχή των ατόμων με ανεπτυγμένο ενδιαφέρον για τα κοινά, που όμως δε
διαθέτουν ιδιαίτερο ελεύθερο χρόνο για ενεργό συμμετοχή σ’ αυτά..
► στις μεγαλουπόλεις υπάρχει έλλειψη χώρου για παιχνίδι και εκτόνωση για τα παιδιά.. αυτό σε
συνδυασμό με την περιορισμένη ζωή στο διαμέρισμα τα καθηλώνει στην τηλεόραση..
ΘΕΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
άμεση – έγκαιρη πληροφόρηση, γνωστοποίηση όλων των εξελίξεων της επικαιρότητας καθώς
και των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των πολιτών, παροχή γνώσεων επί παντός επιστητού
δυνατότητα αυτοκαθορισμού με βάση το πλαίσιο των ευρύτερων εξελίξεων, το άτομο δεν
τρέπεται σε ουραγό των γεγονότων, εφικτή η επιτυχής ανταπόκριση στις ανάγκες της
καθημερινότητας..
ανέξοδη – διαρκής διασκέδαση και ψυχαγωγία των τηλεθεατών, διαφυγή από την ανιαρή και
γεμάτη από άγχος και έγνοιες καθημερινότητα, δυνατότητα χαλάρωσης και αποφόρτισης, αίσθηση
συντροφικότητας προς τους μοναχικούς ανθρώπους και ιδίως προς τους ηλικιωμένους.. ενημέρωση
περί πολιτιστικών αγαθών – εκδηλώσεων και ορθής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου..
μορφωτικού χαρακτήρα εκπομπές: διεύρυνση πνεύματος, όξυνση κρίσης, σφαιρική αντίληψη,
απομάκρυνση από προκαταλήψεις - φανατισμούς, δυνατότητα έκφρασης άποψης.. αυτοβουλία,
αποφυγή χειραγωγήσεων, πνευματική ελευθερία..
διοχέτευση μηνυμάτων περί ηθικών και υγιών τρόπων ζωής (ομαδικότητα, αλληλοσεβασμός,
αλληλεγγύη, κοινωνική συνείδηση..), προβολή ιδανικών και αξιών, ηθικοποίηση πολιτών..
προτροπή νομιμοφροσύνης, καταδίκη – στηλίτευση παραβατικών και περιθωριακών δράσεων,
προβολή παθογενών κοινωνικών φαινομένων (βία, ναρκωτικά, ρατσισμοί..) και εξώθηση προς
αντιμετώπισή τους, διέγερση κοινωνικών ευαισθησιών έναντι αδικιών – ανισοτήτων – εκδηλώσεων
απανθρωπισμού..
προβολή της πολιτικής επικαιρότητας, καθώς και των επιλογών – ενεργειών – προγραμμάτων
των πολιτικών κομμάτων.. άσκηση ελέγχου στους πολιτικούς και αποτροπή τους από αυθαιρεσίες..
πολιτικοποίηση των πολιτών και παρώθησή τους στη συμμετοχή στα κοινά.. ενίσχυση της
δημοκρατίας και της πολυφωνίας..
2. μέσω της διαφήμισης γνωστοποίηση των νέων προϊόντων και αύξηση της κατανάλωσης και άρα
της εμπορικής δράσης.. δημιουργία πολλών θέσεων εργασίας στον τηλεοπτικό χώρο..
παρουσίαση των παγκόσμιων εξελίξεων και ερμηνεία τους προς αποφυγή διακρατικών
παρεξηγήσεων, ευαισθητοποίηση ως προς τα οικουμενικά δρώμενα και διέγερση φιλικών
αισθημάτων προς αλλοεθνείς, προσπάθεια άρσης των εθνικισμών και στήριξης της ειρήνης..
ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
η συνεχής παρακολούθηση της τηλεόρασης αποχαυνώνει τον άνθρωπο και τον απομονώνει από
το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον.. το άτομο νομίζει ότι η τηλεόραση του καλύπτει τα
ψυχικά και νοητικά κενά και καθίσταται έρμαιό της.. έτσι, αποδυναμώνεται ο οικογενειακός
διάλογος και πλήττεται η κοινωνικότητα του τηλεθεατή, ενώ η προσωπικότητά του δεν
αναπτύσσεται σφαιρικά..
υποβάθμιση και αποδυνάμωση της σκέψης και της κρίσης που οδηγούν στη μαζοποίηση, αφού ο
θεατής καθηλώνεται σε σωματική και πνευματική αδράνεια.. ο δέκτης βγαίνει από την ανάγκη να
σκεφτεί, ενώ μαγεμένος από το θέαμα δε χρειάζεται τη συνδρομή της φαντασίας του για την
κατανόηση του όποιου μηνύματος (οπότε οδηγείται και σε τυφλή υιοθέτησή του)..
ο άνθρωπος απομακρύνεται από την ανάγνωση βιβλίων και από την ενασχόληση με τις τέχνες
και τα γράμματα.. αποπνευματοποίηση.. προσφορά υποτιθέμενης ψυχαγωγίας και ψευδής
εντύπωση δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου..
παραπληροφόρηση και υποπληροφόρηση του κοινού, το οποίο αδυνατεί να ελέγξει την αλήθεια
ή το πλαστό κομμάτι της είδησης.. η έμμεση σχέση του τηλεθεατή με την πραγματικότητα συντελεί
στον αποπροσανατολισμό του, στην ακύρωση των αρχών και των αντιλήψεών του, στην
κατάργηση της μοναδικότητάς του, στην εύκολη χειραγώγησή του, αλλά και στην καλλιέργεια της
κοινωνικής και πολιτικής αδράνειας..
οι δημοσιογράφοι μορφοποιούν τις ειδήσεις σύμφωνα με την κυρίαρχη ιδεολογία και έτσι
εξυπηρετούν τις σκοπιμότητες των πομπών και τα διάφορα συμφέροντα (οικονομικά, πολιτικά,
κοινωνικά..).. έτσι, διευκολύνονται και διατηρούνται οι κοινωνικές ανισότητες και αδικίες..
προβολή και μετάδοση λανθασμένων προτύπων, αντιλήψεων, συμπεριφορών.. κυριαρχεί το
πρότυπο του ατομικισμού, του «έχειν», της υπεροχής έναντι των άλλων, του ωφελιμισμού..
έντονη η παρουσία της βίας στα τηλεοπτικά προγράμματα (ηρωoποίηση αντικοινωνικών τύπων
μέσα από ταινίες είτε προβολή με ωμό τρόπο γεγονότων βίας σε επίπεδο ειδησεογραφίας).. άρα,
συχνά δημιουργούνται άσχημα παραδείγματα για μίμηση ιδιαίτερα στους νεαρούς δέκτες, οι οποίοι
εξοικειώνονται παρά φοβούνται τη βία..
μέσω της διαφήμισης και των υλιστικών μηνυμάτων πολλαπλασιασμός των αναγκών και
δημιουργία άλλων επίπλαστων που ωθούν το τηλεοπτικό κοινό προς αλόγιστη κατανάλωση..
η τηλεόραση συνιστά δίαυλο πολιτιστικής διείσδυσης των ισχυρότερων κρατών σε πιο αδύναμα
και μέσο υιοθέτησης ξενικών προτύπων ζωής (ξενομανία, αλλοίωση εθνικών χαρακτηριστικών..)..
συχνά, κακοποιείται και η γλώσσα και προωθούνται γραμματικά και συντακτικά σφάλματα – η
αργκό – η λεξιπενία – το υβρεολόγιο..
