ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ, ΔΑΝΑΗ ΠΑΝΟΥ
Στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία
1. ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ
Την Πέμπτη που μας πέρασε επισκεφτήκαμε τον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία και
μάθαμε πολλά πράγματα για τα μέρη του, για τις αγιογραφίες του, για το τι γίνεται την ώρα
της Θείας Λειτουργίας και πολλά ακόμη. Πρώτα απ’ όλα ξεχωρίσαμε ότι όταν λέμε εκκλησία
εννοούμε το σύνολο των πιστών στο Χριστό ενώ με τη λέξη «ναός» εννοούμε το χώρο που
μαζεύονται οι πιστοί για να λατρέψουν το Θεό. Ο ιερός ναός είναι ας πούμε το σπίτι του
Θεού, παρά το ότι βέβαια ο Θεός βρίσκεται παντού.
Στον τρούλο υπάρχει πάντα η εικόνα του Παντοκράτορα. Είδαμε την αγιογράφηση των
Προφητών και άλλων Αγίων και μάθαμε ότι οι Προφήτες ήταν 17. Οι πέντε από αυτούς
μεγάλοι (που έγραψαν πολλά βιβλία) και 12 μικρότεροι (που έγραψαν λιγότερα). Στην
εκκλησία αυτήν την εποχή κατασκευάζεται ένα καινούργιο μαρμάρινο εικονοστάσι κι έτσι
δεν υπήρχαν εικόνες αλλά μάθαμε ότι όπως το κοιτάζουμε η πρώτη εικόνα προς τα δεξιά μας
είναι πάντα αφιερωμένη στο πρόσωπο του Χριστού και η δεύτερη στον Άγιο Ιωάννη τον
Πρόδρομο. Προς τα αριστερά μας η πρώτη εικόνα είναι αφιερωμένη στην Παναγία και η
δεύτερη στον Άγιο στον οποίο είναι αφιερωμένη η εκκλησία. Μέσα στο Ιερό υπάρχει η Αγία
Τράπεζα που απάνω της είναι τοποθετημένα το Ευαγγέλιο και το Αρτοφόρι, που περιέχει
Θεία Κοινωνία για έκτακτες περιστάσεις. Ο ιερέας μας εξήγησε τη σημασία της σφραγίδας
που έχει επάνω του ο Άρτος που γράφει: «Ιησούς Χριστός Νικά» και ότι το πρόσφορο
συμβολίζει το σώμα του Χριστού. Πάνω από τον πρόναο που είναι το αρχικό μέρος του
ναού πριν από τον κυρίως ναό υπάρχει ο γυναικωνίτης όπου παλαιότερα πήγαιναν μόνο
γυναίκες και γι αυτό πήρε αυτήν την ονομασία. Μέσα στον ναό υπάρχουν επίσης και
λειψανοθήκες που περιέχουν οστά Αγίων. Ο ιερός αυτός ναός εγκαινιάστηκε το 1989.
Εντύπωση μου έκανε επίσης αυτό που μας είπε ο ιερέας ότι το πραγματικό μαλακό και λεπτό
κερί από μέλισσα δείχνει ότι η ψυχή μας είναι μαλακιά, λυγίζει αλλά δεν σπάει…
Φωτεινή Τζίφα
Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ
2. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ
Με την επίσκεψη μας στον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία μας δόθηκε η ευκαιρία να
καταλάβουμε πολλά πράγματα που δεν γνωρίζαμε τη σημασία τους όταν βρισκόμαστε άλλες
φορές μέσα στον ναό. Κάθε ιερός ναός είναι ένας χώρος λατρείας, ένα μέρος που ενώνει τη Γη
με τον Ουρανό. Στο ναό γίνονται όλες οι λατρευτικές πράξεις της εκκλησίας μας. Τα μέρη
ενός ναού είναι: ο πρόναος, ο κυρίως ναός, ο σολέας και το Ιερό. Το Ιερό χωρίζεται
από τον σολέα με το εικονοστάσι ή τέμπλο, που τώρα ανακαινίζεται και θα τοποθετηθεί ένα
καινούργιο μαρμάρινο. Αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να βλέπουμε πώς είναι μέσα στο Ιερό
γιατί εκτός από τους ιερείς απαγορεύεται η είσοδος λαϊκών μέσα σ’ αυτό. Ο Πάτερ Ανδρέας
πρόθυμα κι όσο μπορούσε πιο απλά μας εξηγούσε το κάθε τι. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το
πώς κόβει ο ιερέας το πρόσφορο πάνω στο Άγιο Δισκάριο για να ετοιμάσει τη Θεία Κοινωνία
και που μνημονεύει σ αυτή τη διαδικασία τους Αγίους και όλους τους ανθρώπους, όπως και
αυτούς που έχουν φύγει από τη ζωή. Για να το κόψει χρησιμοποιεί τη «λόγχη», που
συμβολίζει τη λόγχη με την οποία ένας στρατιώτης τρύπησε το πλευρό του Χριστού στο
Σταυρό. Στο Σολέα, όπως κοιτάμε το ιερό, στο δεξί μέρος βρίσκεται «Ο Δεσποτικός Θρόνος»,
που συμβολίζει την παρουσία του Χριστού μέσα στον ναό και κυρίως κατά τη Θεία Λειτουργία.
Αριστερά και δεξιά στο Σολέα βρίσκονται οι θέσεις των Ψαλτών. Μέσα στο Ιερό υπάρχει η
Αγία Τράπεζα που συμβολίζει τον Τάφο του Χριστού. Πίσω από την Αγία Τράπεζα βρίσκεται
ο Σταυρός του Χριστού με τον Χριστό σταυρωμένο κι επάνω ψηλά στο κέντρο του Ιερού
βρίσκεται μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας, η οποία μου άρεσε και την ζωγράφισα όπως την
βλέπετε!
Ελευθερία Νταβώνη
3. ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΚΕΥΗ ΕΝΟΣ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ
Με την επίσκεψή μας στον ιερό ναό του Προφήτη Ηλία που βρίσκεται ακριβώς δίπλα από
το σχολείο μας, είδαμε και μάθαμε πολλά πράγματα για τα μέρη και τη λειτουργία ενός ναού.
Θα σας αναφέρω αυτά που μου έκαναν περισσότερο εντύπωση ή είναι σημαντικά. Το πρώτο
μέρος του ναού καθώς μπαίνουμε σ’ αυτόν είναι ο πρόναος. Εκεί τα παλαιότερα χρόνια
στέκονταν όσοι δεν ήταν ακόμα βαπτισμένοι, αλλά ήταν απλά «κατηχούμενοι» δηλαδή
διδάσκονταν για τον Χριστιανισμό και επρόκειτο να βαπτιστούν. Τώρα πια δε γίνεται αυτό
γιατί τα παιδιά βαπτίζονται πολύ μικρά κι έτσι δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Στην αρχή της
βάπτισης ο νονός του παιδιού που είναι ο εκπρόσωπος του παιδιού προς το Θεό κρατάει
αγκαλιά το παιδί στον πρόναο και επιβεβαιώνει ότι το παιδί θα «αποταχτεί τον πονηρό»,
δηλαδή ότι θα τον διώξει από τη ζωή του και θα «συνταχτεί με τον Χριστό». Μετά
προχωρούνε μπροστά στο Ιερό, στον κυρίως ναό και ακολουθεί η Κολυμπήθρα!
Τα πιο σημαντικά ιερά σκεύη που υπάρχουν μέσα στο Ιερό είναι: Το Δισκάριο, που επάνω
του τοποθετείται ό Άρτος για τη Θεία Ευχαριστία, Το Άγιο Ποτήριο, που περιέχει τη Θεία
Κοινωνία και είναι το ιερότερο από όλα τα σκεύη, Η Λόγχη, με την οποία ο ιερέας κόβει το
πρόσφορο σε μικρά κομματάκια, Ο Αστερίσκος που τοποθετείται πάνω από τον Άγιο Δίσκο
για να προστατεύει τα Τίμια Δώρα, Το Ζέον, ένα μεταλλικό δοχείο με το οποίο ο ιερέας ρίχνει
ζεστό νερό στο Άγιο Ποτήριο, Η Λαβίδα, ένα ειδικό κουτάλι με το οποίο δίνεται η Αγία
Κοινωνία στους πιστούς, Ο Σπόγγος, που χρησιμεύει για να καθαρίζει ο ιερέας το Άγιο
Ποτήριο μετά τη Θεία Κοινωνία και Το Αρτοφόριο, που μέσα σ’αυτό φυλάσσεται ο Άγιος
Άρτος για να κοινωνήσουν οι πιστοί σε κάποια έκτακτη περίπτωση. Όλα όσα είδαμε ήταν πολύ
επιβλητικά!
Δήμητρα Σοφούρη
ΑΓΙΟ ΑΡΤΟΦΟΡΙΟ
4. ΣΤΟΝ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΜΑΣ.
Δίπλα από το σχολείο μας υπάρχει ο ιερός ναός του Προφήτη Ηλία. Την Πέμπτη 7
Φεβρουαρίου τα δυο τμήματα της Ε’ τάξης του σχολείου μας επισκεφτήκαμε τον Προφήτη
Ηλία για να ενημερωθούμε από τον ιερέα του ναού, τον Πάτερ Ανδρέα για τα μέρη του, τη
λειτουργία του, την κοινωνική του δραστηριότητα και πολλά ακόμα. Ο ναός του Προφήτη
Ηλία είναι αρκετά μεγάλος και έχει κτιστεί πάνω από τον παλιό ναό, ο οποίος ακόμα υπάρχει
κάτω από τον καινούργιο, αλλά οι χώροι του εξυπηρετούν και άλλες δραστηριότητες της
εκκλησίας όπως το κατηχητικό, τα συσσίτια απόρων, χώρους εκθέσεων,
βιβλιοθήκης και θεατρικής σκηνής.
Πολλά είναι αυτά που γνώρισα για το ναό και τη Θεία Λειτουργία. Την θέση των
αγιογραφιών και το συμβολισμό τους, τα μέρη του ναού, τι γίνεται σε αυτά και ιδίως πώς
ετοιμάζεται η Θεία Κοινωνία. Οι Ψάλτες εκπροσωπούν τους πιστούς και απαντούν σε όσα λέει
ο ιερέας. Για να γίνει Θεία Λειτουργία είναι απαραίτητο να υπάρχει τουλάχιστον ένας πιστός
μέσα στο ναό. Στη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας γίνεται από τον ιερέα η Μικρή Είσοδος
στην Ωραία Πύλη κρατώντας το Ευαγγέλιο ψηλά, που συμβολίζει τον ερχομό και τη
διδασκαλία του Χριστού στον κόσμο και πριν από τον καθαγιασμό των Τιμίων Δώρων γίνεται
η Μεγάλη Είσοδος στην Ωραία Πύλη κατά την οποία ο ιερέας κρατά το Άγιο Ποτήριο με τα
Τίμια Δώρα και τα αποθέτει απάνω στην Αγία Τράπεζα. Αυτό συμβολίζει τη θυσία του
Χριστού για την σωτηρία των ανθρώπων.
Άννα Χατζηλουκά
ΑΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ
5. Ο ΝΑΟΣ
Η Αγία Τράπεζα
Συμβολίζει το τραπέζι του
Μυστικού Δείπνου και τον
τάφο του Χριστού.
Τέμπλο
Το Τέμπλο χωρίζει το ναό από το
Ιερό, όπου επιτρέπεται να μπαίνει
μόνο ο Ιερέας και μόνο την ώρα
της Λειτουργίας.
Ο Ναός
Στο ναό κάθονται οι πιστοί.
Μπορούν να μπουν και να
προσεύχονται κάθε ώρα. Ο ναός
χωρίζεται σε θέσεις ανδρών και
γυναικών. Έτσι οι άνθρωποι
προσεύχονται χωρίς να σκέφτονται
την οικογένειά τους ή το σπίτι
τους. Ο Ναός ενώνει τον Ουρανό
με τη Γη, γι’ αυτό, αν κοιτάξουμε
στον τρούλο θα δούμε τον
Πρόναος Παντοκράτορα που στηρίζεται
από Αγγέλους. Από κάτω είναι οι
Στον Πρόναο μπορούν να προφήτες και στις κολόνες που
μπαίνουν οι αβάπτιστοι στηρίζουν τον τρούλο είναι
μέχρι να πει ο Ιερέας το ζωγραφισμένοι οι τέσσερις
«Πιστεύω», γιατί πριν δεν Ευαγγελιστές.
μπορούν να μπουν.
6. ΤΟ ΠΡΟΣΦΟΡΟ
Το πρόσφορο το βάζει ο Ιερέας στο Άγιο Ποτήριο και συμβολίζει το σώμα του Χριστού και
το δίνουν και μετά την Θεία Κοινωνία.
ΙΣ ΧΡ
ΝΙ ΚΑ Οι Άγιοι
Η Παναγία Άγγελοι, Προφήτες, Απόστολοι,
ΙΣ ΧΡ Ιεράρχες, Μάρτυρες, Όσιοι,
Το τρίγωνο Ανάργυροι, Άγιοι ημέρας, Ιωάννης
συμβολίζει την ΝΙ ΚΑ ο Χρυσόστομος ή Βασίλειος ο
Παναγία με αυτόν Μέγας
τον τρόπο:
ΙΣ ΧΡ
Θεοτόκος = ΝΙ ΚΑ Ο Χριστός
Μαρία
ΙΣ = Ιησούς
ΧΡ = Χριστός
ΝΙ
Όταν ένας άνθρωπος πάει στην ΚΑ = Νικά
εκκλησία μπορεί να δώσει ένα
χαρτάκι με ονόματα από
ανθρώπους που πέθαναν. Τότε ο
Ιερέας διαβάζει τα ονόματα και
την ίδια στιγμή βγάζει ψίχουλα
από το πρόσφορο, που τα ρίχνει
στο Άγιο Ποτήριο.
Λευτέρης Λαζαρόπουλος
