Η παρούσα αποτελεί παρουσίαση των άρθρων: - "Πολιτικές της γνώσης και μεταρρυθμίσεις στα προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα (1975-2005). Μια κριτική προσέγγιση". - "Σχολικά Εγχειρίδια και Πρόγραμμα Σπουδών. ‘Αλλαγή παραδείγματος’ στις πολιτικές της γνώσης στην ελληνική Πρωτοβάθμια εκπαίδευση (1997-2007)". - "ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΝΩΣΗΣ», «ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΑΛΗΘΕΙΑΣ» ΚΑΙ «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ» ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (1980-2000)". Των Γ. Φλουρής και Γ. Πασιάς

1. Η εξέλιξη των Προγραμμάτων Σπουδών στην Ελλάδα Αθηνά Κομνηνού, Καλλιόπη Σταμάτη, Παρασκευή Τσιμπλή

3. Μετεξέλιξη της γνώσης

4. Έκφραση υφιστάμενων σχέσεων εξουσίας – γνώσης

6. Φορείς Μεταρρυθμίσεων Κυβερνήσεις, εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, ακαδημαϊκή κοινότητα, ΜΜΕ, γονείς Παράγοντες επίδρασεις Εσωγενείς (εκπαιδευτικοί, ενδοσχολικοί) Εξωγενείς (αλματώδης έκρηξη γνώσεων, πρόοδος τεχνοεπιστημών, εξέλιξη υψηλής τεχνολογίας) Κουλτούρα ή οικολογία της εκπαίδευσης

7. Μορφές Μεταρρυθμίσεων «προσθετικές»μεταρρυθμίσεις (προσθήκη πηγών, μέσων, διαδικασιών ή μαθημάτων) «εξωτερικές»μεταρρυθμίσεις (αφορούντους νέους (νεοδιόριστους) εκπαιδευτικούς ή τους μαθητές που αποφοιτούν από το εκπαιδευτικό σύστημα (π.χ. η εισαγωγική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η ανύψωση των standards για τους μαθητές που αποφοιτούν ) «ρυθμιστικές»μεταρρυθμίσεις(π.χ. επέκτασητου ωρολόγιου προγράμματος ή του ημερήσιου ή του ετήσιου, εφαρμογή του προγράμματος γα τις βασικές δεξιότητες, διαδικασίες προαγωγικώνεξετάσεων) οι «δομικές»μεταρρυθμίσεις (απαιτούν αλλαγές δομήςκαι λειτουργίαςτων σχολείων  Ανατροπή υπάρχουσαςσχολικήςδομή  Πρόκληση‘αναστάτωσης’ της εκπαιδευτικής λειτουργίας σε εκπαιδευτικούς και μαθητές ). χωρίς επιρροήοργανωτικήςδομήςήδιάρθρωσηςτωνσχολείων

8. Skilbeck πρώτεςτάξειςτονίζονται‘βασικές γνωστικέςδεξιότητες, εργαλεία μάθησης, θεμέλια της κοινωνικοποίησης(γλώσσα, μαθηματικά, εκπαίδευση για την ηθικήανάπτυξη,τρόποι που δημιουργούνκίνητρα στους μαθητές για να μάθουν) μεγαλύτερεςτάξεις της πρωτοβάθμιας καιστιςτάξεις του Γυμνασίουσύνδεση με την κοινωνία και τη ζωή, εισαγωγή μαθημάτων(ηγεωγραφία, οι γλώσσες, ηλογοτεχνίακαιη αγωγή υγείας). Λύκειο Σύνδεση με αγορά εργασίας (έμφαση στις θετικές επιστήμες)

9. Aνανέωση Curriculum σύνθεση προτάσεωναπό πανεπιστημιακούς, ερευνητές ή επιστήμονεςκύρουςεκπόνηση προγραμμάτωνσπουδών καθώςσχολικάεγχειρίδια αναγκαία συνθήκη: διεξαγωγή έρευνας Διάλογος μετα μέλη της επιστημονικής και εκπαιδευτικής κοινότηταςμε οικονομικούςκαι κοινωνικούςφορείςτροφοδότηση με τα απαραίτητα στοιχεία - διαδικασία εκπόνησης και ανάπτυξης του προγράμματος σπουδών (curriculum development). Στα εκπαιδευτικά συστήματα συγκεντρωτικού χαρακτήρα η πολιτική κυβερνήσεων  εκπόνηση προγραμμάτων

10. Μεταπολεμική Περίοδος εκπαιδευτικόςθεσμόςσυνδέθηκε με αυξημένεςκοινωνικές προσδοκίες για την κοινωνική αλλαγή, την κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινωνικήκινητικότητα. Γνώση, Εκπαίδευση, Οικονομία και Κοινωνία βρέθηκαν πλέον σε σχέσειςάμεσης και διαρκούς αλληλεξάρτησης.

12. Κριτική μεταρρυθμίσεων Μεγάλη ομοιότητα – αλλάζει μόνο η προτεραιότητα των σκοπών Π.χ. Εκπαιδευτικοί σκοποί στην Ελληνική εκπαίδευση 1964: Θρησκευτικός - Ηθικός - Εθνικός - Γνωστικός - Πολιτικός 1969: Εθνικός - Θρησκευτικός - Ηθικός - Πολιτικός - Γνωστικός 1975: Ηθικός - Γνωστικός - Εθνικός - Θρησκευτικός - Πολιτικός 1976: Γνωστικός - Ηθικός - Θρησκευτικός - Εθνικός - Πολιτικός 1985: Γνωστικός - Ηθικός - Πολιτικός - Εθνικός – Θρησκευτικός Σπάνια ανανέωση Στενά εθνοκεντρικό (προβολή εθνικής παράδοσης, επικέντρωση σε εθνικά ζητήματα, λιγότερη προσοχή σε παγκόσμιες αξίες) Απουσία ορθολογικής διαχείρισης των πόρων

15. Σχολικά εγχειρίδια και Πρόγραμμα Σπουδών

16. Σχολικά εγχειρίδια αποτελούν καθοριστικές σημάνσεις στη διαμόρφωση του πλαισίου και του περιεχομένου των πολιτικών της γνώσης γίνονται αντιληπτά ως «ολιστικά μορφώματα» που εμπεριέχουν επαρκείς, ‘κατάλληλες’ και ‘πολιτικά ορθές’ γνώσεις, δεξιότητες και αξίες ως απαντήσεις στις ανάγκες της εποχής και τις προκλήσεις του νέου παγκόσμιου περιβάλλοντος Εφαρμογή των πολιτικών των Προγραμμάτων Σπουδών

17. Πρέπει να περιλαμβάνουν α) την παρουσίαση της πραγματικότητας στο μαθητή β) τη δραστηριοποίηση των κινήτρων μάθησης γ) τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας, δ) την άσκηση και εμπέδωση ε) την καθοδήγηση της διδασκαλίας στ) την κοινωνικοποίηση ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ συγκεκριμένους τρόπους «κατασκευής της πραγματικότητας – επιστημονικής, κοινωνικής, πολιτισμικής

18. Επιρροή εθνικών συμφερόντων Προβολή εθνικής παράδοσης και ιστορίας Αισθήματα πατριωτρισμού και νομιμοφροσύνης Υποβολή ιδεών – μετάδοση γνώσεων Διαστρέβλωση γεγονότων Ανακρίβειες στην παρουσίαση άλλων λαών Δεν προωθούν την κριτική σκέψη

19. Συμπερασματικά… Η ερώτηση : «τίνος γνώση εμπεριέχεται στα ΣΕ» δεν είναι καθόλου εύκολο να απαντηθεί, αφού από τη φύση της η διαδικασία ένταξης της γνώσης ορισμένων κυρίαρχων ομάδων είναι ένα πολύπλοκο θέμα απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μη γίνονται άκριτα αποδεκτά, ούτε απόλυτα πιστευτά από τους εμπλεκόμενους φορείς, ιδιαίτερα από εκπαιδευτικούς και μαθητές, αφού οι ‘πραγματικότητες’ που προβάλλονται είναι συνήθως ιδεολογικά και κοινωνικά ‘κατασκευασμένες’

20. ΥΠΕΠΘ/ΠΙ (τ.Α΄, ΦΕΚ,τ.Β 303/13-03-2003) Ολόπλευρη ανάπτυξη προσωπικότητας του μαθητή Καλλιέργεια δεξιοτήτων Παροχή γενικής παιδείας Εξασφάλιση ίσων ευκαιριών Ενίσχυση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας Επεξεργασία θεμάτων από πολλές οπτικές γωνίες (διαθεματική, πολυπρισματική) Ενεργητική απόκτηση γνώσης Απόρριψη απομνημόνευσης Ανακαλυπτική μάθηση Επισκέψεις στο περιβάλλον (φυσικό και ανθρωπογενές) Χρήση εποπτικού υλικού Διάλογος δασκάλου - μαθητή

21. Αρχές αξιολογικής διαδικασίας Να είναι διαρκής Να βασίζεται στην εκτίμηση της επίδοσης Να αφορά στην απόκτηση δεξιοτήτων Να χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, αξιοπιστία, αντικειμενικότητα και εγκυρότητα Να αφορά στην επίδοση και την πρόοδο των μαθητών Να χρησιμοποιούνται ποικίλες μέθοδοι Να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών’ Ο μαθητής να αποκτά δεξιότητες αυτοαξιολόγησης Τρόποι αξιολόγησης : γραπτές ή προφορικές εξετάσεις με ερωτήσεις κλειστού ή ανοιχτού τύπου, ημιδομημένο δυναμικό διάλογο, συνθετικές δημιουργικές-διερευνητικές εργασίες (σχέδια εργασίας), συστηματική παρατήρηση, φάκελο εργασιών, αυτοαξιολόγηση, αξιολόγηση από τους συμμαθητές, συνδυασμό διαφορετικών τεχνικών…

22. Προδιαγραφές συγγραφής έντυπου εκπαιδευτικού υλικού 1. Το περιεχόμενο του γνωστικού αντικειμένου(συμβατό με το αντίστοιχο ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ, παιδαγωγική αναπλαισίωση, προηγούμενη γνώση, σπειροειδής ανάπτυξη, διάχυση της διαθεματικότητας στο 10% τουλάχιστον του διδακτικού χρόνου κάθε μαθήματος). 2. Τους σκοπούς και στόχους της σχολικής εκπαίδευσης (θεσμοθετημένοι σκοποί και αξίες όπως ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα, κατάργηση όλων των διακρίσεων, πολυπολισμικότητα). 3. Τις ανάγκες και τις δυνατότητες του μαθητή-αναγνώστη, (φιλικότητα, ελκυστικότητα, παιδαγωγική καταλληλότητα, αξιοποίηση των δυνατοτήτων των μαθητών). 4. Τις αρχές της σύγχρονης διδακτικής κάθε γνωστικού αντικειμένου (συγκροτημένη μεθοδολογία, διάταξη και συνέχεια της ύλης, ενίσχυση διαθεματικών προσεγγίσεων, ανάπτυξη κριτικών δεξιοτήτων). 5. Τις κειμενογλωσσικές προϋποθέσεις της κατανόησης (νοηματική συνοχή, πληροφοριακή πληρότητα, κείμενα εννοιών, κείμενα δράσης). 6. Τα τεχνοτυπογραφικά χαρακτηριστικά και οι δυνατότητες της σύγχρονης τυπογραφικής τέχνης (σχεδιασμός, αρχές σχεδίασης, πίνακες, διαγράμματα, απεικονίσεις, μορφές εκτύπωσης). 7. Τους βασικούς κανόνες αισθητικής (επαγγελματική προσέγγιση ανάλογη με τάξη καιηλικία μαθητών). 8. Το μέγεθος (ανάλογα με βαθμίδα εκπαίδευσης, τάξη και ώρες εβδομαδιαίας διδασκαλίας).

23. Προδιαγραφές του Βιβλίου του Δασκάλου Αναφορά στους διδακτικούς στόχους Ανάπτυξη περιεχομένου Μεθοδολογική αξιοποίηση του υλικού Σύνδεση διαθεματικών εννοιών Συμπληρωματικό υλικό (παραθέματα, ενδεικτικές απαντήσεις, υποδείγματα σχεδίων εργασίας, εναλλακτικοί τρόποι αξιολόγησης) Βιβλιογραφία Πηγές πληροφόρησης και ιστοσελίδες στο διαδίκτυο