2. 2
Motivasyon (Güdüleme) nedir ?
Harekete Geçirici Hareketi Devam Ettirici
Olumlu Yöne Yöneltici
BİR VEYA BİRDEN ÇOK İNSANI
BELİRLİ BİR YÖNE
VE AMACA DOĞRU
DEVAMLI ŞEKİLDE
HAREKETE GEÇİRMEK İÇİN
YAPILAN ÇABALARIN TOPLAMIDIR.
3. 3
Motivasyon…
Birisini bir şey yapmaya zorlayabilirsiniz, ama o
kişiyi bu şeyi yapmak istemeye kesinlikle
zorlayamazsınız. İstemek için gereken arzu
içimizden gelir ve motivasyon da içten zevk
almamızı sağlayan içten gelen en büyük
güçtür.
4. 4
Motivasyon…
Motivasyon kişisel bir olaydır. Birisini motive eden herhangi
bir durum veya olay başkasını motive etmeyebilir.
Motivasyon ancak insan davranışlarında gözlenebilir.
Motivasyon olayı kişinin iş yapma, faaliyette bulunma,
sonuç alma arzusu ile ilgilidir. Kişi işten iş kişiden
etkilenmektedir. Yapılan iş, işi yapan kişi açısından değişik
anlamlar taşımaktadır. Bunlar:
İş’in ekonomik değeri ve anlamı
iş’in sosyal statü, prestij değeri ve anlamı
iş’in psikolojik değeri ve anlamı
5. 5
Motivasyon Teorileri...
Motivasyon konusunda çeşitli teoriler ve
modeller geliştirilmiştir. Bazıları kişilerin
ihtiyaçlarının bir ifadesi olan motivlere,
bazıları ise teşviklere ağırlık
vermektedir.Motivasyon teorilerini 2 ana
grupta toplamak mümkün.
6. 6
Motivasyon Teorileri...
MOTİVASYON TEORİLERİ
KAPSAM TEORİLERİ SÜREÇ TEORİLERİ
Maslow’ un ihtiyaçlar
hiyerarşisi
Herzberg Modeli
Başarı güdüsü kuramı
Locke’ nin bireysel
amaçlar ve iş başarısı
ilişkisi kuramı
Davranış şartlandırması
yaklaşımı
Bekleyiş teorileri
Amaç teorisi
Eşitlik teorisi
8. 8
Herzberg Modeli...
Herzberg iş ortamında motive edici ve durum
koruyucu (hijyenik) etmenleri ayırmıştır.
MOTİVATÖRLER HİJYEN FAKTÖRLER
Başarı
Tanınma
İlerleme
İşin Kendisi
Sorumluluk
Büyüme
Şirket Politikası
Teknik Gözetim
Kişilerarası İlişkiler
Ücret
iş Güvenliği
Kişisel Yaşam
Çalışma Koşulları
Makam
9. 9
Başarı Güdüsü Kuramı...
Maslow’un tersine güdülerin öğrenilmeyle kazanılabileceğini
savunan bir kuramdır. Bu kuramın öncüsü ise
McClellanddır. Savunduğu güdüler ise başarı, bağlılık ve
güçlülük ihtiyaçlarıdır.
Eğer bir insan zamanını nasıl daha iyi yaparım diye düşünmekle
geçiriyorsa, başarı güdüsüne sahiptir.
Erk (güç) güdüsü güçlü olan bir birey, güç ve otorite kaynaklarını
genişletme, diğer insanları etki alanında tutma ve gücünü koruma
türünde davranışlar gösterirler.
Bağlanma güdüsü ise başka insanlarla ilişki kurma, gruba girme ve
sosyal ilişkileri geliştirmeyi ifade eder.
10. 10
McClelland’ a göre başarı motivini etkileyen
etmenler şunlardır...
Irk ve Çevre: iklimler ve insanların enerji düzeyleri
Din:Yapılan araştırmalarda bireylerin başarı motivleri
farklı dinlerde değişik çıkmıştır.
Aile: Otoriter ailelerde bireylerin başarı motivlerinin
yüksek çıkma olasığı düşüktür.
Çocuk Yetiştirme Biçimleri
11. 11
Locke’un Bireysel Amaçlar ve İş
Başarısı İlişkisi Kuramı…
Locke’a göre iş görenlerin işteki başarılarının
belirleyicisi olarak onların kişisel amaçları
büyük önem taşımaktadır. Iş yerinde
örgütsel amaçları gerçekleştirmeye yönelik
davranışlar ve tepkiler kişilerin burada
amaçlarına uygun algılama va yargılama
süreçlerine bağlı olmaktadır.
12. 12
Amaçların motivasyondaki rolleri...
Birey tarafından belirlenen amacın açık ve
seçik olması iş başarılarını arttırmaktadır.
Birey tarafından belirlenen amaçların kolay
olmaması onun iş yerinde daha arzulu ve istekli
çalışmasını sağlayacak sonuç olarak verim
artacaktır.
Bireysel amaçlarla örgütsel amaçların çatışma
derecesidir.
15. 15
Bekleyiş Modeli...
Vroom tarafından geliştirilen bu modelde ortaya konulan
güdülenme (motivasyon) kişinin aradığı değerlerle, belirli
bir hareketin bu değerlere yol açma olasılığına ilişkin
tahminin çarpımıdır.
Arzulama derecesi, bireyin çeşitli sonuçlar arasından belli bir
sonucu seçme nedenini şiddetini yansıtır. Bireyin hedefe
ulaşma isteğini ifade eder. Bekleyiş, bireyin belli bir
davranışının belirli sonuçları olacağı hususundaki
inancıngücünü ifade eder.
Arzulama Derecesi x Bekleyiş= Güdülenme
17. 17
Amaç Teorisi...
Edwin Locke tarafından ortaya konan bu
modelde kişilerin belirlediği amaçların
onların motivasyon derecelerini
belirleyeceği savunulmuştur.
18. 18
Eşitlik Teorisi...
J. Stray Adams tarafından geliştirilen bu
teoriye göre işgörenlerin iş ilişkilerinde
eşit bir şekilde davranış görme
arzusunda oldukları ve bu arzunun
motivasyonu etkilediğidir.
20. 20
Motivasyonu Artırmaya
Yönelik Yöntemler…
Performansı Kolaylaştırmak
Performansı etkileyen engeller elimine edilir.
Performansın Tanımlanması
Çalışanlardan beklenilenler belirlenir. Şirketin ve
çalışılan bölümün amaç ve hedefleri çalışana
açıklanarak ölçütler saptanır. Hedeflerin saptanması
etkili bir performans geliştirme stratejisidir. Bu
çalışanların ne yönde hareket edeceklerini
belirleyerek, sorumluluklarının belirginleştirilmesine
fırsat verir.
22. 22
Motivasyonu Artırmaya
Yönelik Yöntemler…
İş planlaması kapsamında iş rotasyonu, iş genişletme ve
iş zenginleştirme yapılmalıdır ve bunları motivasyon
üzerinde önemli ölçüde etkisi olacağı unutulmamalıdır.
Birbirine uygun işlerin birleştirilmesi
Sonucu alınmış başarılı bir işe destek verilmesi
Metotlarda çeşitlilik sağlanması
Performansta geri bildirim olması
Sorumluluk ve yetkilerin kullanımına olanak verilmesi
İş planlaması
Bir işin metotlarını, içeriğini ve ilişkilerini yeniden
düzenlemek, daha uzmanlaşmış hale sokmak için
yapılan çalışmalardır.
23. 23
Motivasyon Araçları...
Etken iletişim
Takdir etme
Yükselme olanakları
İş güvenliği
Yeterli ve adil ücret sistemi
Kararlara katılım
Sorumluluk verme
Yapılmaya değer bir iş olduğuna inandırma
İşin ilginçleştirilmesi
Kişisel güç ve etki sahibi olma
24. 24
Motivasyon Araçları...
Kendini gösterme ve yeteneklerini kullanabilme
olanakları
Eğitim olanakları
Örgüt politikasının açıklığı
Örgüt içi birimler arasındaki uyum
Birimin kendine yeterliliği
Çalışanlar arasındaki iyi arkadaş ilişkileri
Yeni işe başlayanlara gösterilen ilgi
Kişiliğe saygı
Konut ve ulaşım olanakları
Uygun çevresel koşullar
28. 28
Başarı-Motivasyon ve Toplam
Kalite İlişkisi...
Insan öğesi sistemi geliştirmek için, yani
yeni ürünler, pazarlar ve yöntemler
yaratmak için ne gibi özelliklere sahip
olmalıdır
?
29. 29
Başarı-Motivasyon ve Toplam
Kalite İlişkisi...
Başarılı şirketlere bakıldığında başarı için
temel öğenin yaratıcılık ve bunu
sağlayan motivasyon olduğu
görülmüştür.
Ilginç sonuç
Motivasyonu en fazla etkileyen unsur başarı. Oysa
amaç başarıyı sağlamak olduğuna göre, bir çeşit
yararlı döngü söz konusu. Yönetimin de bu dengeyi
kurabilmesi ise iki yoldan olabilir. Doğrudan etki ve
dolaylı etki.
Toplam Kalite ise etkiyi sağlayan bir
30. 30
İç Motivasyon…
1. “Kendiniz dahil her şey hakkında olumlu
düşünün”. Psikologlar, olumsuz düşüncelerin
kişinin moralini, yaratıcılığını ve yaşama sevincini
yok ettiğini ve gelişim potansiyelini büyük ölçüde
sınırladığını kanıtlamışlardır.
2. “Her zaman, yapabileceğinizin en iyisini yapın ve
en iyiyi elde etmek için umutlu olun”. Sürekli
elinizden gelenin en iyisini yapmak en iyiyi bile
daha iyi yapacaktır.
3. Sürekli amaçlarınıza odaklanın ve onları,
gerçekleşmiş gibi aklınızda canlandırın.
31. 31
İç Motivasyon…
4. “İleriye bakın”. Dün, geçip gitmiştir, dünün tüm
sorunları da öyle. Yeni olan bugündür ve siz
ararsanız fırsatlarla, mucizelerle doludur.
5. “Amaçlarınızı gerçekleştirmek için gereken bedeli
ödemeye istekli olun”. Gerçekten arzuladığınız ve
uğruna çalışmaya istekli olduğunuz her şeyi
başarabilirsiniz.
6. Her şeyden önemlisi, kendinize inanın. İstediğiniz
ne olursa olsun, bunu gerçekleştirebileceğinize
inanın. Olumlu bir tutumla fırsatın kapısını
aralarsınız. Motivasyon ile o fırsattan en iyi
şekilde yararlanırsınız.
33. 33
Motivasyonun Özellikleri…
Motivasyon kişisel ihtiyaçlar, istekler ve dürtülerden
kaynaklanır ve kişiye bir davranışta bulunma isteği verir.
Motivasyon bir amaca veya ödüle yöneliktir.
Tatmin edilmiş bir ihtiyaç artık motivasyon aracı değildir.
Bir davranışın bir çok motive edicisi olabilir.
Motivasyon her zaman bilinçli ve gözlemlenebilen
ihtiyaçlara yönelik olmaz, kişi farkında olmadan motive
eden şeyler vardır.
Motive olduğumuz zaman yaptığımız şey bizim motive
olmadığımız zaman yapmadığımız şeydir.
34. 34
Motivasyonun Yararları…
Çalışanların temel ekonomik ihtiyaçlarını karşılamaya
olanak hazırlayacaktır.
Çalışanların toplumsal ihtiyaçlarını (kültürel, çalışma
saatleri, sosyal güvenlik, aile yardımları… vb.)
karşılamaya olanak hazırlayacaktır.
Çalışanların egolarını tatmine (toplantılara katılma
olanakları, danışılma olanakları, kararlara katılma
olanakları… vb.) yönelecektir.
Çalışanların yeteneklerini geliştirecek önlemlerin
araştırılmasına olanak hazırlayacaktır.
İşletmelerin, çalışanların verimliliğine, toplumsal ve
ekonomik refah koşullarının geliştirilmesine dönük bir
rekabet ortamı içine girmelerine olanak hazırlayacaktır.
35. 35
Motivasyonun Yararları…
Bireylerin yaratıcılık ve önderlik niteliklerinin
ortaya çıkmasına zemin hazırlayacaktır.
Çalışanları, sağlanan motivasyon olanaklarından
daha çok yararlanmaya yönelterek, kişilerarası
olumlu rekabeti geliştirecektir.
Motivasyon, çalışanların amaçları ile
organizasyonun amaçlarını uyumlaştırmak için
uygulanan tüm yöntemleri içerir. Motivasyon bir
yandan işletmede verimliliğin yükselmesi, öte
yandan ise çalışanların işletmeden bekledikleri
doyumun artırılmasını amaçlar.
36. 36
Kendini Motive Etmenin
Yolu…
Kendinizi sağlam prensiplere bağlayın böylece gelip
geçici manasız şeylerle amacınızdan başka bir tarafa
çekilmezsiniz.
Sonunda cevap vereceğiniz bir kişi vardır. O da sizsiniz.
Hayatınızın kendi ellerinizde olduğunu kabul edin. Onu
kurabilirsiniz de yıkabilirsiniz de.
Hedefleriniz için zaman limitleri belirleyin.
Asla vazgeçmeyin.
Var olmak için bir hedef seçin. Ruhunuzu ve zihninizi
besleyin.
Herhangi bir yerden başlamak zorundasınız. “Şimdi”
den ve “burada” dan daha iyi bir zaman ve yer yoktur.
Sabırlı olun.
37. 37
Yöneticinizi Motive Etmek için;
İsteklerinizi, patronunuzun ciddi bir şekilde ilgileneceği
inancıyla sununuz. Ona güvenin. Kendisinden yardım
istenmesinden memnun olacaktır.
Patronunuzun mükemmel olmasını beklemeyin. Hatalarını
nazikçe kabul edin. O da size aynı tavrı gösterecektir.
Sürprizlerden kaçının. Eğer sizin dürüst olduğunuz bilinir,
buna inanılırsa, sizinle çalışmak dört gözle beklenecektir.
Eğer ona “hayır” demek zorunda kalırsanız, bunu,
davranışınızın, hem kendi hem de iş için faydalı olacağına
inandırarak yapın.
Davranışınız yerinde ve öz olsun.
Zamana değer verin.
İşinizin dostu olun.
Konuştuğunuzdan daha fazla dinleyin.
38. 38
Müşterilerinizi Motive Etmek
için;
Günlük faaliyetlerinizle, taahhütlerinizi tam
olarak yerine getiriniz.
Alışveriş ortamını sonuna kadar takip edin
ve samimi olun.
Üretiminize inanın.
Daima sözünüzde durun.
Bir önceki müşterinizle olan problemi
sonrakine taşımayın.
Dakik olun.
Müşterinizi dikkatle dinleyin.
39. 39
Çalışanınızı Motive Etmek
için;
Onu dinleyin.
Sevdiğinizi hissettirin.
Güvenin.
Onunla ilgili konularda görüşünü alın.
Ona inanın.
Yaptığı iş için imkan, mekan ve zaman verin.
Teşekkür ve takdir edin.
Yapılan bir hata veya yanlışlıkta hüküm vermeden önce onu
dinleyin, iyi niyetle ve hoşgörü ile yaklaşın.
Yapılacak işlerle ilgili emir veren değil yardım eden, destek olan,
rehberlik eden olun.
Yaptığı işi geliştirmesine, kendini geliştirmesine, ve yerine insan
yetiştirmesine imkan tanıyın.
Yaptığı işin bir takım işi olduğuna inandırın ve sizi de bu takımın
bir üyesi olarak görmesini sağlayın.
40. 40
Motivasyon Örnekleri…
Belirli aralıklarla kokteyl/şirket yemeği düzenlenmesi,
Piknik / gezi / spor karşılaşmaları yoluyla çalışanların bir araya
getirilmesi,
Şirket bülteni ve duyuru panoları ile çalışanlar ve şirket hakkında bilgi
verilmesi,
Çalışanların önemli günlerinin hatırlanması, iyi ve kötü gününde
yanında olunması,
Ofis/çalışma ekipmanlarının tamam olması, temiz ve düzenli çalışma
ortamı sağlanması, vb.
Yukarıdaki örnekleri çoğaltmak mümkündür. Bu faaliyetlerdeki temel
ilkeler, çalışanlarla iyi iletişim kurulması ve çalışana saygıdır.
Kuşkusuz bu konuda yapılacak tüm faaliyetler kaynağını, şirketin
insan kaynakları politikasında belirtilen ilke ve değerlerde bulacaktır.
41. 41
Sonuç…
Çalışanlar kalpsiz bir makine topluluğu değildir.
İşinin ilk günlerinde çoğu insan motive olmuştur.
Çalışanları içten gelen bir istekle örgüt amaçlarını
gerçekleştirme yönünde davranmaya özendirme,
yöneticilerin en başta gelen görevleri olarak kabul edilince,
bunların iş gören hakkındaki varsayımlarının önemi
kendiliğinden ortaya çıkar.
Çalışanların motivasyonunu arttırarak , onların
performansını, verimini ve işten duydukları tatminini
arttırabilirsiniz .
Yöneticinin astlarını güdüleme işi bu kimselere tam tatmin
sağlayan davranışları geliştirmekle sağlanır.
