1. เปดโลกลานเกียร
คุณภาพอากาศกับผลกระทบตอสุขภาพ
โดย
รองศาสตราจารย วงศพันธ ลิมปเสนีย
Wongpun.L@chula.ac.th
19 มีีนาคม 2554

2. ลอนดอนสม็อก ในป ค.ศ. 1952

3. หัวขอบรรยาย
1. บทนํา มลพิษอากาศคือ ?
2. ผลกระทบตอสุขภาพและสิงแวดลอม
่
3. แหลงที่มาของมลพิษอากาศ
4. การตรวจวัดคุณภาพอากาศ และสถานการณมลพิษอากาศ
5. คณภาพอากาศภายในอาคาร
คุณภาพอากาศภายในอาคาร
6. การปองกันและควบคุมมลพิษอากาศ
3

4. ความหมายของมลภาวะอากาศ (Air Pollution)
มลภาวะอากาศ หมายถึง ภาวะทีมสารใด ๆ ในอากาศ ใน
่ ี
ระดับความเขมขนอันกอใหเกิดผลเสียตอสุขภาพของ
มนุษย เกดผลเสยหายตอพช สตว ทรพยสนและ
มนษย เกิดผลเสียหายตอพืช สัตว ทรัพยสนและ
ิ
สิ่งแวดลอม โดยทางตรงและทางออม

5. ความสาคญของอากาศตอมนุษย
ํ ั 
มนุษย และสตวทงหลายตองการออกซเจนเพอใชในเผาผลาญอาหารใหเกดพลงงาน
มนษย และสัตวทั้งหลายตองการออกซิเจนเพือใชในเผาผลาญอาหารใหเกิดพลังงาน
่ น
ที่ใชในการดํารงชีวต
ิ
ในการดํารงชีวิตมนุษยตองการอากาศอยางตอเนื่อง โดยประมาณวาคนเรา
สามารถมีชีวิตอยูโดยปราศจากอาหารได 5 สัปดาห ขาดน้ําได 5 วัน
แตอยูโดยไมมอากาศไดเพยงไมเกน 5 นาที
 ไ  ี ไ  ี ไ  ิ
เปรียบเทียบความตองการน้้ํา อาหาร และอากาศในการดํารงชีวต
ิ
โดยเฉลี่ยของผูใหญ เพศชาย ตองการ
อากาศประมาณ 14 กิโลกรัมตอวัน (ประมาณ 12 ลบ.ม. ตอวัน)
กโลกรมตอวน ตอวน)
อาหารประมาณ 1.5 กิโลกรัมตอวัน
น้ําประมาณ 2 กิโลกรัมตอวัน

6. ระบบหายใจของคน
ทางเดินหายใจ
จมูก หลอดลม
ถุงลม
หลอดลมฝอย ถงลม
ปอด มีความจุเฉลี่ย 4.7-6 ลิตร
อัตราการหายใจปกติ 0.5 ลิตร/ครั้ง 12-20 ครั้ง/นาที
คนเราหายใจประมาณวนละ ลบ.ม./วน
คนเราหายใจประมาณวันละ 12 ลบ ม /วัน
6

7. องคประกอบของอากาศ
อากาศสะอาด - อากาศทีี่เหมาะตอการดํํารงชีวิตของมนุษย
ี
องคประกอบของอากาศแหง 21
1
ไนโตรเจน 78 %
ออกซิเจน 21 % Nitrogen
Oxygen
อารกอน 0.9 % Argon and Other
อื่น ๆ 0.1 % 78
- คารบอนไดออกไซด 330 ppm - นีออน 18 ppm
- ฮีเลียม 5 ppm
ฮเลยม - มีเทน 1 5 ppm
มเทน 1.5
- กาซอื่น ๆ

8. แผนภูมิการเกิดมลพิษอากาศและผลกระทบตอมนุษยและสิ่งแวดลอม
  
แหลงกําเนิดสารมลพิษอากาศ สภาวะทางอุตุนิยมวิทยา
(Emission Sources) (Meteorology)
คุณภาพอากาศ
(Air Quality) ผลตอสุขภาพ
ผลตอสขภาพ
ผลตอพืช สัตว วัสดุตางๆ
ผลตอทัศนวิสยั
ผลเสยหายจากมลพษอากาศ
ี ิ ผลตอระบบนิเวศน
(Air Pollution Effects) ผลตอบรรยากาศโลก

9. ผลของมลพิิษอากาศตอมนุษยและสิงแวดลอม
 ิ่
ที่มา: www.epa.gov

10. ผลของมลพิิษอากาศตอสุขภาพ

มลพษอากาศพนฐาน
มลพิษอากาศพื้นฐาน มลพษอากาศพษสูง
มลพิษอากาศพิษสง
(Criteria Air Pollutants) (Toxic Air Pollutants หรือ Hazardous Air
เกดการระคายเคองตา
เกิดการระคายเคืองตา Pollutants)
เชน SO2 , photochemical oxidants เปนสาเหตุของการเจ็บปวยที่รุนแรง (เชน มะเร็ง
ผลตอระบบหัวใจและหลอดเลือด ทารกที่เกิดมาผิดปกติ) หรือตาย
เชน CO, lead สามรถดูดซึมเขาสูกระแสเลือด ผลกระทบตอสุขภาพที่ไมสามารถฟนฟูได
ผลตอระบบหายใจ ผลกระทบตอสุขภาพโดยทั่วไปเกี่ยวเนื่องกับการ
ระบบนีี้ รั บผิิ ด ชอบในการแลกเปลีี่ ยนก า ซ มีี ห นา ที่ีส ง
ใ ป ไดรบสมผสเปนเวลานานป
ไดรับสัมผัสเปนเวลานานป
ออกซิเจนใหรางกายเพื่อใชในกระบวนการเมตาบอลิซึม บางชนิดคงทนอยูในสิ่งแวดลอม ทั้งที่แขวนลอย
เพื่อใหเกิดพลังงาน และขับคารบอนไดออกไซดออกจาก ในอากาศและที่ตกสะสมบนดินและในแหลงน้ํา
ร า งกาย ดั ง นั้ น ระบบนี้ จ ะสั ม ผั ส กั บ มลพิ ษ อากาศ บางชนิดสะสมในสิ่งมีชีวิต (Bioaccumulation)
โดยตรงทั้งที่เปนอนุภาคและแกส มีความเปนพิษแมจํานวนเล็กนอย

11. คาใชจายดานสุขภาพเนื่องจากฝุนเล็็กใน 6 จัังหวััด
ใ   ื ฝ ใ
ที่มา: ธนาคารโลก 2545
60
50
40
30
20
10
0
1996 1997 1998 1999
B a ngko k C hia ngm a i
Na kho n S a wa n Kho n Ka e n
Na kho n R a tc ha s im a S o ngkhla
11

12. มลพิษอากาศทัวไป (Criteria air pollutants) ไดแก
่
ฝุนละออง
กาซซัลเฟอรไดออกไซด
ไ
กาซคารบอนมอนอกไซด
กาซไนโตรเจนไดออกไซด
ไ โ ไ ไ
กาซโอโซน
ตะกว
ตะกั่ว
มลพิษอากาศอันตราย (Toxic Air Pollutants หรือ Hazardous Air Pollutants)
ตัวอยาง เชน
สารอินทรียระเหย (Volatile Organic compounds) ตามประกาศคณะกรรมการ
สิ่งแวดลอมแหงชาติ ฉบับที่ 30 (พ.ศ. 2550) ไดแก Benzene, Vinyl chloride,
1,2- Dichloroethane, Trichloroethylene, Dichloromethane 1,2-
1 2- Dichloroethane Trichloroethylene Dichloromethane, 1 2-
Dichloropropane, Tetrachloroethylene, Chloroform, 1,3- Butadiene
โลหะ (Metals) เชน ปรอท (Hg), สารหนู (As), เบอริลเลียม (Be)
สารอนทรยกงระเหย
สารอินทรียกึ่งระเหย (Semivolatile Organic Compounds) เชน PAH PCB, Dioxin
เชน PAH, PCB
อื่น ๆ เชน Asbestos, Radionuclides

13. มาตรฐานคุณภาพอากาศในบรรยากาศโดยทั่วไป
ตามประกาศคณะกรรมการสิงแวดลอมแหงชาติ (พ.ศ. 2538, 2547, 2550 และ 2553)
่
คาเฉลียในเวลา 1 คาเฉลียในเวลา
่ ่ คาเฉลียในเวลา
่ คาเฉลียในเวลา
่ คาเฉลียในเวลา
่
ชั่วโมง ไมเกิน 8 ชั่วโมง ไมเกิน 24 ชั่วโมง ไมเกิน 1 เดือนไมเกิน 1 ปไมเกิน
กาซหรือสาร วิธีการวัด
สนล สนล สนล สนล สนล
(มก./ลบ.ม.) (มก./ลบ.ม.) (มก./ลบ.ม.) (มก./ลบ.ม.) (มก./ลบ.ม.)
1. ฝุนละอองขนาด
ไมเกน
ไมเกิน 100ไมครอน (0.33
(0 33 ) (0.10
(0 10 ) Gravimetric
2. ฝุนละอองขนาด
(0.12 ) (0.05 ) Gravimetric
ไมเกน
ไมเกิน 10 ไมครอน
3. ฝุนละอองขนาด
(0.05 ) (0.025 ) Gravimetric
ไมเกิน 2.5 ไมครอน
4. กาซซัลเฟอร
กาซซลเฟอร 0.3 0.12 0.04 Pararosaniline
ไดออกไซด ( 0.78) ( 0.30) ( 0.10) UV Fluorescence
5. กาซไนโตรเจน 0.17 0.03
Chemiluminescence
ไดออกไซด (0.32) (0.057)
6. กาซคารบอน 30 9 Non-dispersive
มอนอกไซด (34.2) (10.26) infrared
7. กาซโอโซน 0.1 0.07
Chemiluminescence
Ch il i
(0.02) (0.14)
8. ตะกั่ว 1.5
Gravimetric / AAS
มคก./ลบ.ม.

14. ฝุ ละอองขนาดตางๆ
ฝนละอองขนาดตางๆ
TSP (Total Suspended Particuate
Matter): Particle with
aerodynamic diameter of <= 80-
100 μm
PM10: Particulate matter with
aerodynamic diameter of <= 10
<
μm
PM2.5: Particulate matter with an
aerodynamic diameter of <= 2.5
μm
Nano-Particle: Particulate matter
with an aerodynamic diameter of
<= 0.10 μm
APTI –SM 413/415

15. มาตรฐานคาสารอินทรียระเหยงายในบรรยากาศโดยทั่วไปในเวลา 1 ป
มาตรฐานคาสารอนทรยระเหยงายในบรรยากาศโดยทวไปในเวลา ป
สารมลพิษ
มาตรฐานคาสารอินทรียระเหยงายในบรรยากาศโดยทั่วไปในเวลา 1 ป
ฐ คามาตรฐาน
1. เบนซีน (Benzene) ไมเกิน 1.7 มคก./ลบ.ม
2. ไวนิลคลอไรด (Vinyl Chloride) ไมเกิน 10 มคก./ลบ.ม
3. 1,2 - ไดคลอโรอีเทน (1,2 - Dichloroethane) ไมเกิน 0.4 มคก./ลบ.ม
4. ไ
ไตรคลอโรเอทธิิลีน (Trichloroethylene)
โ ไม ิ
ไ เ กิน 23 มคก./ลบ.ม
5. ไดคลอโรมีเทน (Dichloromethane) ไมเกิน 22 มคก./ลบ.ม
6. 1,2 - ไดคลอโรโพรเพน (1,2 - Dichloropropane) ไมเกิน 4 มคก./ลบ.ม
7. เตตระคลอโรเอทธลน (Tetrachloroethylene)
7 เตตร คลอโรเอทธิลีน (T hl h l ) ไมเกน
ไ  ิ 200 มคก./ลบ.ม
/
8. คลอโรฟอรม (Chloroform) ไมเกิน 0.43 มคก./ลบ.ม
9. 1,3 - บิวทาไดอีน (1,3 - Butadiene) ไมเกิน 0.33 มคก./ลบ.ม

16. ผลเสียของมลพิษอากาศอันตราย (Toxic Air Pollutants) ตอสุขภาพ (ตอ)
Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs)
แหลงกําเนิด : จาการเผาไหมไมสมบูรณของถานหิน น้ํามัน ขยะ ยาสูบ เนื้อที่ยางดวย
ถาน แหลงธรรมชาติ จากภูเขาไฟระเบิด ไฟปา
ผลตอสุขภาพ : ผลตอพัฒนาการของทารก เจริญเติบโตชา น้ําหนักแรกเกิดต่ํา หัวเล็ก ไอ
คิวต่ํา; ทําลายยีน; ขัดขวางการสรางฮอรโมน; ผลตอระบบสืบพันธุ เปนสารกอ
มะเรงกรุ
มะเร็งกรป 2เอ มีโอกาศเกิดมะเร็งปอด กระเพาะปสสาวะ ผิวหนัง
มโอกาศเกดมะเรงปอด กระเพาะปสสาวะ ผวหนง
Dioxin (2,3,7,8-tetrachlorodibenzo para dioxin)
แหลงกาเนด
แหลงกําเนิด : by product จากกระบวนการอตสาหกรรม การหลอม กระบวนการฟอก
จากกระบวนการอุตสาหกรรม
ขาวเยื่อกระดาษดวยคลอรีน การผลิตยาฆาแมลงและฆาวัชพืช จากธรรมชาติ ภูเขา
ไฟระเบิด ไฟปา
ผลตอสุขภาพ : ผลเฉียบพลัน – ผิวหนังหนาขึ้นตุมคลายสิวหัวดํา มีผลตอการ
ทํางานของตับ
การไดรบเปนเวลา ผลตอระบบภูมค กัน ผลตอการพฒนาระบบ
การไดรับเปนเวลา – ผลตอระบบภมิคุมกน ผลตอการพัฒนาระบบ
ประสาท ผลตอการ ทํางานของระบบตอมไรทอ และระบบสืบพันธุ

17. ผลเสีียของมลพิิษอากาศ ตอพืช (ตอ)
ื
ใบพืชเกิด necrosis ที่ขอบใบ เนื่องจาก SO2 ผลกระทบเฉียบพลัน เนื่องจาก SO2 ตอใบถั่วเหลือง
เกิด necrosis

18. ผลเสีียของมลพิิษอากาศ ตอวััสดุตางๆ
ต
ทางกายภาพ
เกิดการขัดสี (Abrasive effect)
( )
เกิดการกัดกรอน (Corrosion)
เกดความสกปรก (Dirtiness,
เกิดความสกปรก (Dirtiness Soiling deterioration)
ทางเคม
ทางเคมี
แกสมลพิษทําปฏิกริยากับผิววัสดุ มีผลตอคุณสมบัติ
ิ
และประโยชนใชสอย
ป โ

19. ผลเสียของมลพิษอากาศตอระบบนิเวศ
ี
การเกิดฝนกรด
เปนปรากฏการณที่น้ําฝนมีความเขมขนของไฮโดรเจนอิออนสูงกวาน้ําฝนโดยปกติทั่วไป
(น้ําฝนโดยทั่วไปมี pH ประมาณ 5.6) สงกระทบตอดิน และแหลงน้ําที่มีความไวตอความเปนกรด
มลพิษอากาศที่ทําใหเกิดฝนกรด ไดแก SO2 และ NOx
ในบรรยากาศทําปฏิกิริยากับไอน้ํา ออกซิเจน และ
ออกซิิแดนทตางๆ ใ ในบรรยากาศเกิิดเปนสารประกอบ
ป ป
ที่เปนกรด ตกลงสูพื้นดินและแหลงน้ํา
ทั้ง Dry deposition และ Wet depositionการตกสะสม
ทง
ของกรดสามารถเกิดหางจากแหลงกําเนิดไดหลายรอย
ุ
กิโลเมตรตามสภาพอุตุนิยมวิทยาเริ่มพบทะเลสาบ
ในประเทศแถบสแกนดิเนเวีย มีความเปนกรดจน
ไมมีสิ่งมีชีวิตดํารงชีวิตอยูได ประมาณกลางทศวรรษ
ทีี่ 1960 และตนทศวรรษทีี่ 1970 ใ ในอเมริิกาเหนืือ

20. ชัั้นบรรยากาศทีี่สําคัญ และ Profile ของอุณหภูมิ
ั
ชั้นโทรโปสเฟยร ประมาณ 9-16 กม. จากผิว
โลก ในชั้นนีเ้ ปนบรรยากาศที่เราใชในการ
หายใจ มีระบบลม และฤดูกาล
มระบบลม และฤดกาล
ชั้นสตราโตสเฟยร ประมาณ 50 กม. จากผิว
โลก ในชั้นนี้มีความชื้นนอยมาก อุณหภูมิสูง
ุ ู
มีโอโซนประมาณ 90%
ชั้นเมโซสเฟยร ประมาณ 80 กม. จากผิว
โ อุณหภูมิในชัั้นนีต่ําสุด
โลก ี้
ชั้นเทอรโมสเฟยร เริ่มจาก เมโซสเฟยรขึ้น
ไปในอวกาศ

21. บทบาทของโอโซนในชันสตราโ ฟยรและการถูกทํําลาย
โ โ ใ ั้ สตราโตสเฟ และการถู
โตสเฟ 
โอโซนในชั้นสตราโตสเฟยรทําหนาที่เหมือน
เกราะปองกันผิวโลกจากรังสี UV ที่เปนอันตราย
(UV-B) ตอมนุษย พืช สัตว และวัสดุ
สาร CFCs ถูกสัังเคราะหและนํํามาใชใน
ใ 
อุตสาหกรรมเครื่องทําความเย็น ใชเปนสารขับ
ดน สารทาความสะอาดอุปกรณอเลคโทรนคส
ดัน สารทําความสะอาดอปกรณอิเลคโทรนิคส
ตั้งแต ทศวรรษที่ 1920
ในป 1973 Malino & Rowland
973 o ow d
นักวิทยาศาสตรชาวอเมริกัน เสนอวา CFCs ที่
ใชอยูนี้ สามารถลอยขึ้นไปในชันสตราโตสเฟยร
้
ทําปฏิกิริยากับโอโซนในชั้นสตราโตสเฟยร
ป 1985, The British Antarctic Survey ยืนยัน
วาเกิดชองโหวโอโซนเหนืือแอนตารกติิก และ
ิ  โ  โ 
ชั้นโอโซนในบรรยากาศสตราโตสเฟยรบางลง

22. ผลเสีียเนื่องจากการสูญเสียโ โ ใ ั้นสตราโ ฟยร
ื ี โอโซนในชั สตราโตสเฟ
โตสเฟ
การทโอโซนในชนสตราโตสเฟยรบางลงหรอเกดชองโหวขนทาใหรงสอลตราไวโอเลตทเปนอนตราย
การที่โอโซนในชั้นสตราโตสเฟยรบางลงหรือเกิดชองโหวขึ้นทําใหรังสีอัลตราไวโอเลตที่เปนอันตราย
(<320 ไมครอน) มาถึงพื้นโลกมากขึ้น รังสี UV-B นี้ มีอันตรายตอมนุษย พืช สัตว
ตอมนุษย
ตอมนษย มะเรงผวหนง โรคตอทตา ยบยงระบบภูมตานทานโรค ทําลายยีน (genetic
มะเร็งผิวหนัง โรคตอที่ตา ยับยั้งระบบภมิตานทานโรค ทาลายยน ( ti
damage) เพิ่มปริมาณ photochemical smog ซึงจะมีผลตอสุขภาพ
่
ตอสิ่งมีชวิตในทะเล ยับยั้งกระบวนการเจริญเติบโตของ oceanic algae ทีสําคัญในหวงโซอาหาร
ี ่
ทําลายชีวิตสัตวทะเล
ผลกระทบตอพืช ทําใหเกิดการกลายพันธุยับยังการงอกของเมล็็ด ทําลายฮอรโมนที่ชวยในการ
้
เจริญเติบโตพืช ลดผลผลิต
ผลกระทบตอสัตว เกิดโรคมะเร็งในแกะและมา เสริมอาการอักเสบเนื่องจากเชื้อแบคทีเรีย
ในวัวควาย
ผลตอวััสดุ ทํําใ วัสดุพวก synthetic polymers มีีอายุการใชงานกลางแจงสันลด สูญเสีีย
ให ใ  ั้
คุณสมบัตบางประการเร็วขึ้น เชน ความยืดหยุน
ิ

23. การเกิิดภาวะโลกรอน
โ
หลกฐานทางวทยาศาสตรแสดงวา การเกดภาวะ
หลักฐานทางวิทยาศาสตรแสดงวา การเกิดภาวะ
โลกรอน เนื่องจากมีการปลดปลอยแกสเรือน
กระจกเขาสูบรรยากาศเปนจํานวนมากขึ้น
ู
ดังนันรังสีอินฟาเรดซึ่งปลดปลอยออกจากโลก
้
จะถูกดูดซึมไวมากขึ้นกวาโดยธรรมชาติทําให
อุณหภูมิของผิิวโลกเพิิ่มสูงขึึ้น
โ
กราฟแสดงความสัมพันธระหวางอุณหภูมิของ
โลกที่เพิมสูงกับปริมาณ CO2 ที่ปลอยสู
่
บรรยากาศ

24. การเพิิ่มขึึ้นของ greenhouse gases ทําใ อณหภูมิของโลกสูงขึ้น
ให ุ โ ึ
Natural greenhouse effect Man-made greenhouse effect

25. กาซเรืือนกระจกที่สําคัญ
ี ั
คารบอนไดออกไซด (CO2)
จากการเผาเชื้อเพลิงฟอสซิล และการ
เปลี่ยนแปลงการใชประโยชนที่ดนิ
มเทน
มีเทน (CH4)
จากการผลิตแกสธรรมชาติ การเกษตร
ั  ี้ ื้
จากสตวเคยวเออง จากดนชุมนา นา
ิ  ้ํ
ขาว และสัตวพวกปลวก บอน้ําเสีย
ไนตรั
ไ สออกไซด (N2O)
ไ
การเผาถานหิน การแตกตัวของปุยเคมี อื่น ๆ ไดแก ไอน้ํา โอโซนในชันโทรโปสเฟยร
้
สารทาลายชนโอโซน เชน ไ โ ฟ ออโรคารบอน
ํ ั้ โ โ  ไฮโดรฟลู โ 
ที่ใชในการเกษตร
เปนตน

26. คาดการณผลทีี่จะเกิดขึึ้นตอประเทศไทยเนืองจากภาวะโลกรอน
 ไ ่ื โ 
ศูนยเครือขายการเปลี่ยนแปลงของโลกแหงภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต (START)
ไดศึกษาภาวะโลกรอนและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ: แนวโนมผลกระทบตอ
ู
ประเทศไทย ภายใตเงื่อนไขการคํานวณสภาพภูมิอากาศในอนาคต คือ
Atmospheric CO2 = 360 ppm (ประมาณป 2000), 540 ppm (ประมาณป 2060) และ 720 ppm
(ประมาณป 2080) ดังนี้
อุณหภูมิสูงขึ้นเล็กนอย 1-2 ๐ซ.
ฤดูรอนยาวขึ้น 1-2 เดือน ฤดูหนาวสั้นลง 1-2 เดือน
ฤดูฝนคงระยะเวลาเดิม แตปริมาณน้าฝนรายปเพิ่มขึ้น 10-20%
ํ
ความผัันผวนระหวางฤดู และระหวางปเพิิ่มสูงขึึ้น
ป
นําไปสูปญหาน้ําทวม และปญหาผลผลิตการเกตร

27. สรุปผลกระทบเนื่องจากภาวะโลกรอน
ื โ
ผลตอสุขภาพ
ผลตอสขภาพ
เสี่ยงตอการตายเนื่องจาก Heat stress
การระบาดของโรคเมืองรอนที่มียุงและแมลงเปนพาหะขึ้นไปสูเขตอบอุน หรือการกลับ
มาระบาดของโรคทีี่เคยควบคุมไ ในอดีีต เชน ไ เลือดออก มาเลเรีีย ไ เหลืือง
โ ได ไข ื ไข
โรคไขสมองอักเสบ โรคอหิวาตกโรค
การเพมขนของระดบนาทะเล
ิ่ ึ้ ั ้ํ
มีผลตอพื้นที่ชายฝง การกัดเซาะพังทลายของชายหาด และชายฝง
มีผลตอกิจกรรมการเกษตร เชน การเพาะเลี้ยงชายฝง ตลอดจนทรัพยากรธรรมชาติ เชน
ปาชายเลน
มีผลตอแหลงน้ําจืดและการลุกล้ําโดยน้ําเค็ม เกิดผลกระทบตอการเกษตร
ผลกระทบตอภูมิอากาศ
เกิดความแปรปรวนของภูมิอากาศ ฤดูรอนเร็วและยาวนาน
ความรุนแรงของพายุมกําลังแรงขึน
ความรนแรงของพายมีกาลงแรงขน ้
เปลี่ยนแปลงรูปแบบปริมาณน้ําฝน เกิดน้ําทวมในบางพื้นที่ และภัยแลงในบางพืนที่
้

28. โครงการ
โครงการ Clean Development Mechanism - CDM
•โครงการกลไกการพฒนาทสะอาดเปนโครงการภายใตพธสารเกยวโตเพอใหเกดความรวมมอ
•โครงการกลไกการพัฒนาทีสะอาดเปนโครงการภายใตพิธีสารเกียวโตเพื่อใหเกิดความรวมมือ
่
ระหวางประเทศ Annex กับกลุมประเทศกําลังพัฒนา เพื่อใหเกิดการลงทุนในโครงการที่มีผลใน
การลดปริมาณการปลอยกาซเรือนกระจกในพื้นที่กําลังพัฒนา โครงการที่เกิดขึ้นในประเทศกําลัง
พัฒนา และสามารถพิสูจนไดวาลดกาซเรืือนกระจกไดจริงจะไดรับเครดิตที่เรียกวา
ไ ไ
Certified Emission Reduction, CERs หรือ คารบอนเครดิต
•โครงการที่เขาขาย CDM ในประเทศไทย ไดแก
โครงการดานพลังงาน เชน โครงการพลังงานทดแทนการใชน้ํามันเชื้อเพลิง
การแปลงกากของเสียอุตสาหกรรมเปนพลังงาน พลังงานหมุนเวียน
การปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพในการใชพลังงาน
โครงการดานการจดการสงแวดลอม เชน โครงการแปลงขยะชุมชนเปนพลงงาน
โครงการดานการจัดการสิ่งแวดลอม เชน โครงการแปลงขยะชมชนเปนพลังงาน
โครงการแปลงน้ําเสียชุมชนเปนพลังงาน
โครงการดานคมนาคมขนสง เชน โครงการพัฒนาประสิทธิภาพในการคมนาคม
ขนสง

29. แหลงกําเนิดมลพิิษอากาศ
ิ
30

30. แหลงกํําเนิิดมลพิิษอากาศ 12 ป
ประเภท (USEPA)
1. โรงไฟฟา 7. รถยนต
2. การเผาเชื้อเพลิงฟอสซิล 8. พาหนะและเครื่องจักรนอกถนน
3.
3 การเผาชวมวลในครวเรอน
การเผาชีวมวลในครัวเรือน 9.
9 ฝุ
ฝนถนน
4. การเผามูลฝอย 10. การกสิกรรมและการใชปุย
5. ไ าและในเกษตรกรรม
ไฟป 11. การใชตัวทําละลาย
6. อุตสาหกรรม 12. อื่นๆ เชน การกอสราง
สถานีน้ํามัน
31

31. โรงไฟฟ
โ ไฟฟาแมเ มาะ จังหวัดลําปาง
ั ั ป
32

32. การยกเลิกน้ํามันเบนซินที่มีสารตะกั่ว
(ที่มา: สพัฒน หวงวงศวฒนา)
(ทมา: สุพฒน หวังวงศวัฒนา)
การยกเลิกน้ํามันเบนซินทีมีสารตะกั่ว
่ ปริมาณระดับตะกั่วในเลือดของตํารวจจราจรใน
กรุงเทพ ระหวางป 2538
กรงเทพ ระหวางป 2538- 2543
0.5 2.5
)
3
0.45 25.00
g/m
Premium ULG was introduced in 1991 22.32
(μg/dl)
0.4 2
Regular ULG was introduced in 1993 20.27
0.35
Complete phase out of regular leaded 20.00
0.3 gasoline in 1993 1.5
14.61
Pb Content in Gasoliine (g/l)
Complete phase out of premium
Average Blood Pb
0.25 leaded gasoline in 1995
g 15.00 12.26
12 26
Average Pb Air Concentration (
0.2 1
0.15 10.00
0.1 0.5 5.46
0.05 5.00
No Data
0 0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 0.00
Pb Content in Gasoline Pb Air Concentration 1995 1996 1997 1998 1999 2000
% ของเด็กนักเรียนที่มีปริมาณตะกั่วในเลือด
ของเดกนกเรยนทมปรมาณตะกวในเลอด ปริมาณระดับตะกั่วในเลือดของเด็กนักเรียนใน
ปรมาณระดบตะกวในเลอดของเดกนกเรยนใน
40
มากกวา 10 มก/เดซิลิตร กรุงเทพ ระหวางป 2536 และ 2543
36.4 12 2536 2543
(μg/dl)
35 2536 2543 10.08 9.64 9.56
29.7 10 8.97 8.61 9.02 9.31
30 26.8
26 8 27.92
25.3 26.4
26 4
25 22.9 8
Percent
Average Blood Pb
5.59 6.14 6.01
20 6 5.60 5.42
4.94
15 4.22
4
10
e
6.25 5.94
3.26 3.12 2
5 1.58 1.71
0
0 0
School 1 School 2 School 3 School 4 School 5 School 6 Average School 1 School 2 School 3 School 4 School 5 School 6 Average

33. สัดสวนปริมาณฝุนเล็กจากแหลงกําเนิดตางๆ
ที่มา: Radian, 1998
า:
3%
12% ฝุนฟุงปลิวจากถนน
33%
หมอไอนาโรงงาน
หมอไอน้ําโรงงาน
22% ยานยนต
โรงไฟฟา
โรงไฟฟา
การกอสราง
30%
34

34. สัดสวนฝุนเล็กจากยานยนตประเภทตางๆ
ที่มา: Parson, 2000
า:
รถประจําทางในเมื อง
1% 18% รถบรรทุกใน เมือง
32%
รถเม ลแ ละรถบรรทุ กระหวา งจังหวัด
รถดีเซลขนาดเล็ก
33% 11%
รถสวนบุค คล

รถจักรยานยนต
5%
35

35. ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง กําหนดคาปริมาณของ
สารเจือปนในอากาศที่ระบายออกจากโรงงาน พ.ศ. 2548
ชนิดของสารเจือปน แหลงที่มาของสารเจือปน คาปริมาณของสารเจือปนในอากาศที่
ไมมีการเผาไหม มีการเผาไหม
เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง
1. ฝุนละออง
ุ • แหลงกําเนิดความรอนที่ใช
(Total Suspended เชื้อเพลิง - นํ้ ามันเตา - 240
Particulates) - ถานหิน - 320
(มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร) - ชีวมวล
- 320
- เชื้อเพลิงอื่นๆ - 320
• การถลุง หลอหลอม รีดดึง 300 240
และ /หรือผลิต อลูมิเนียม
• การผลิตทั่วไป 400 320 36

36. การตรวจวััดมลพิิษอากาศจากแหลงกําเนิิด
: ประเภทปลองควัน
37

37. การตรวจวัดมลพิษอากาศจากแหลงกําเนิด
: ไอเสียจากยานพาหนะ
38

38. การตรวจวััดคุณภาพอากาศ
39

39. สถานีตรวจวัดคุณภาพอากาศ
แบบอัตโนมัติ
จุดตรวจวัดคุณภาพอากาศ
รมถนนแบบชวคราว
ริมถนนแบบชั่วคราว
สารมลพิษ : TSP, PM10, CO, O3, NO, NO2, SO2, HC and Pb 40

40. เครองตรวจวดฝุ
เครื่องตรวจวัดฝนละออง
ในบรรยากาศอยางงาย
เครื่องมือใชสติกเกอรกระดาษ
ติิดบนกระถางเปนตััวจับฝุน
ป ั ฝ
อานคาความดําของฝุุนที่ติด
บนสติกเกอรโดยเทียบกับดัชนี
ความดํา
ความดา
เทียบคาความดําของฝุนกับ
ความเขมขนของฝุนละออง
ฐ
มาตรฐาน
41

41. 42

42. 43

43. Comparison of VOC annuall average concentrations (unit : μg/m3 )
C i f i ( i /
VOCs Annual MTP BKK
Standard
Near source Near source Roadside
Benzene 1.7
17 1.6-4.3
16 43 1.8-5.7
18 57 3.9-11
3 9 11
1,3-butadiene 0.33 0.17-0.65 0.18-0.78 0.24-0.94
Chloroform 0.43 0.05-0.26 0.09-0.19 0.10-0.22
Dichloromethane 22 0.50-0.96 1.2-13 0.89-2.7
1,2-dichloroethane 0.40 0.19-2.7 0.07-0.09 0.03-0.10
1,2-dichloropropane 4.0 0.05-0.08 0.03-0.05 0.02-0.34
Tetrachloroethylene 200 0.04-0.07 0.07-0.42 0.20-0.36
Trichloroethylene 23 0.06-0.32
0 06-0 32 0.24-3.2
0 24-3 2 0.18-0.86
0 18-0 86
Vinyl chloride 10 0.04-2.2 0.03-1.0 0.06-0.92
44

44. โรงงานขนาดใหญในพืื้นทีมาบตาพุด
โ ใ ี่

45. การปองกันและควบคุมมลพิษอากาศ
ป
มาตรการของรัฐ
•กฎหมาย มาตรฐาน เพื่อสขภาพอนามัย
กฎหมาย เพอสุขภาพอนามย
•การบังคับใชที่มีประสิทธิภาพ
บทบาทของวิศวกรในการใชเทคโนโลยีควบคุม
• ใชเทคโนโลยีท่ีทันสมัยและดีท่ีสุด
• ติดตามตรวจสอบและปรับปรุง
การมีสวนรวมของประชาชน ในชีวิตประจําวัน
46

46. การมีีสวนรวมของประชาชน ใ วิตประจําวัน
ป ในชีี ป
การเฝาระวังแหลงกําเนิดมลพิษ
ใชผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
บํํารุงรกษารถยนตและอุปกรณเครองใช
ั   ื่ ใ
งดการเผาหญาและมููลฝอย
ญ
ฯลฯ
47