Mais conteúdo relacionado
Semelhante a กาพย์ยานี (20)
กาพย์ยานี
- 1. คาชี้แจง
แบบฝึ กทักษะการแต่งคาประพันธ์ เล่ม ๑ เรื่ อง กาพย์ยานี ๑๑ ที่นกเรี ยนกาลังอ่านอยูใน
ั ่
ขณะนี้ เป็ นบทเรี ยนสนุก ๆ ที่นกเรี ยนสามารถเรี ยนรู้ดวยตนเองได้โดยวิธีง่าย ๆ ก่อนอื่นนักเรี ยน
ั ้
ต้องปฏิบติตามกติกาในการใช้แบบฝึ กทักษะดังนี้
ั
๑. ให้เตรี ยมสมุด ปากกา เพื่อใช้สาหรับเขียนตอบกิจกรรมในแบบฝึ กทักษะ
๒. ให้ทาแบบทดสอบก่อนเรี ยนเพื่อตรวจสอบความรู้พ้ืนฐาน ห้ามดูเฉลยก่อนตอบ
๓. ให้ศึกษาเนื้อหาสาระและฝึ กปฏิบติตามที่แบบฝึ กกาหนดไปตามลาดับ ถ้าไม่เข้าใจหรื อ
ั
เกิดปัญหานักเรี ยนสามารถเปิ ดกลับไปศึกษาเนื้อหาที่ผานมาได้หรื อสอบถามครู ผสอน
่ ู้
๔. เมื่อเรี ยนครบทุกแบบฝึ กแล้วให้ทาแบบทดสอบหลังเรี ยนเพื่อประเมินความรู้ที่ได้จาก
แบบฝึ กโดยที่ไม่เปิ ดดูเฉลยก่อนตอบ
๕. ในการเฉลยแบบฝึ กครู และนักเรี ยนร่ วมกันเฉลยตามภาคผนวก
๖. คะแนนทดสอบก่อนเรี ยน ๑๕ คะแนน คะแนนทดสอบหลังเรี ยน ๑๕ คะแนน
คะแนนแบบฝึ กจาก ๒๔๐ คะแนน เฉลี่ยเป็ นคะแนนจริ ง ๔๐ คะแนน
- 2. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒
แบบทดสอบก่ อนเรียน แบบฝึ กทักษะแต่งคาประพันธ์ เรื่อง กาพย์ ยานี ๑๑
วิชาวรรณศิลป์ ไทย ท ๓๒๒๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๕
คาสั่ง จงเลือกตอบข้อที่เห็นว่าถูกต้องที่สุด โดยทาเครื่ องหมาย ( x ) ในช่องตัวอักษร
ของกระดาษคาตอบ จานวน ๑๕ ข้อ เวลา ๒๐ นาที คะแนนเต็ม ๑๕ คะแนน
๑. ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี ๑๑ ถูกต้อง
ก. ๑ บท มี ๑๑ คา
ข. ๑ บาท มี ๑๑ คา
ค. ๑ คณะ มี ๑๑ คา
ง. ๑ วรรค มี ๑๑ คา
๒. กาพย์ยานี ๑๑ มีขอบังคับจานวนคาตามข้อใด
้
ก. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๕ คา
ข. วรรคหน้า ๕ คา วรรคหลัง ๖ คา
ค. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๖ คา
ง. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๗ คา
๓. จากตัวเลือกในข้อ ๒ ข้อใด ไม่ใช่ ขออนุโลมในการแต่งกาพย์ยานี ๑๑
้
ก. ข้อ ก
ข. ข้อ ข
ค. ข้อ ค
ง. ข้อ ง
๔. ข้อใดควรเป็ นวรรคหลังของกาพย์ยานี ๑๑
ก. นาฬิกาทราย
ข. เธอผูน้ ีสตรี เหล็ก
้
ค. เมืองไทยคือเมืองทอง
ง. ลูกเอ๋ ยลูกแก้วช่างแวววาว
- 3. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓
๕. ข้อใดคือกาพย์ยานี ๑๑
ก. ฉันคนเดินช้าแต่ว่าไม่ถอยไม่มวรอคอยโชควาสนา
ั
ข. ถึงฉันจะเดินเชื่องช้าฉันยังก้มหน้าก้มตาเดินไปไม่ถอย
ค. แม้ฉนเดินช้าใช้เวลานานไม่นอยแต่ฉนไม่ทอถอยไม่มวคอยวาสนา
ั ้ ั ้ ั
ง. ถึงแม้จะเดินเชื่องช้าแต่ว่าไม่เคยถอยหลังถึงแม้ความฝันจะพังฉันยังเดินต่อไป
๖. ข้อใดแต่งกาพย์ยานี ๑๑ ต่อจากที่กาหนดให้ ได้ตรงตามข้อบังคับมากที่สุด
“ ห้วยสักบ้านของเรา มีทิวเขาเราหวงแหน ”
ก. อาหารไม่ขาดแคลน ช่างมีสุขทุกดินแดน
ข. ถิ่นใดไม่เหมือนแม้น เป็ นดินแดนดุจดังฝัน ่
ค. ท้องนาทุกผืนแผ่น ต้นข้าวออกรวงแน่นนัก
ง. เราเปี่ ยมน้ าใจไม่คลาดแคลน โอ้ดินแดนแคว้นสุขสม
๗. กาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ แต่งผิดในเรื่ องใด
“ เรี ยนเชิญท่านประธาน จุดธูปเทียนบูชาพระ
จากนั้นท่านก็จะ กล่าวเปิ ดงานประเพณี “
ก. จานวนคา
ข. สัมผัสใน
ค. สัมผัสนอก
ง. เสียงวรรณยุกต์
๘. ข้อใดใช้คาซ้ าความหมาย ทาให้ใช้คามากแต่ได้ใจความน้อย
ก. ค่าคืนนี้ไม่มีดาว
ข. ท้องนภาฟ้ าอัมพร
ค. จาจากเจ้าเศร้าใจจริ ง
ง. เหมือนนกน้อยนอนหนาวเหน็บ
๙. ตัวเลือกในข้อใดเติมในช่องว่างแล้วทาให้ผดตาแหน่งคารับสัมผัสของกาพย์ยานี ๑๑
ิ
“คิดถึงแม่หนักหนา ....................................”
ก. แม่จ๋าลูกข่มเหง
ข. อยากมาหาไม่เว้นวัน
ค. อยากให้แม่กลับมาหา
ง. ฟ้ ากว้างไกลไม่อาจขวาง
- 4. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๔
๑๐. ข้อใดไม่ได้ เพิ่มคุณค่าของกาพย์ยานี ๑๑ ด้วยโวหารภาพพจน์
ก. น้ าค้างพราวพรมหญ้า คือน้ าตานางฟ้ าหลัง
่
ข. น้ าใจของทุกคน ดุจหยาดฝนชุ่มฉ่าทรวง
ค. น้ าพระทัยไหลหลังนอง ทัวท้องถิ่นแผ่นดินไทย
่ ่
ง. น้ าใสไหลกระเซ็น มองเห็นปลามาแหวกว่าย
๑๑. ข้อใดเรี ยงลาดับได้ถกต้อง
ู
๑. “พอดี” อยูที่ไหน
่
๒. น้อยเกินไปไม่เพียงพอ
๓. บอกได้ไหมคาพ่อสอน
๔. ทาให้ได้มากก่อน
ก. ๑, ๔, ๒, ๓
ข. ๑, ๓, ๔, ๒
ค. ๓, ๑, ๔, ๒
ง. ๓, ๒, ๑, ๔
๑๒. กาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ มีขอบกพร่ องในข้อใด
้
ความผิดในครั้งนี้ ถูกโบยตีจากเทพทัณฑ์
ถูกซัดถนัดครัน ด้วยผงครามติดตามตัว
หลังข้าจึงเขียวคล้า และก้นดาประจาตน
เกิดใหม่อีกหลายหน ปานที่กนเป็ นมลทิน
้
ก. คณะ
ข. สัมผัสซ้ า
ค. สัมผัสเชื่อมบท
ง. สัมผัสเชื่อมวรรค
๑๓. ข้อใดใช้คาสัมผัสที่มท้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษร
ี ั
ก. กตัญํูรู้คุณท่าน
ข. ความดีที่ฉนนี้ก่อ
ั
ค. อภัยกันอนันต์กาล
ง. ทดแทนคุณท่านทุกเมื่อ
- 5. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๕
๑๔. ข้อใดใช้เป็ นวรรคสุดท้ายแล้วสื่อความหมายได้ดีที่สุด
“ขวัญเอยขวัญเจ้าอ่อน ขวัญเจ้าร่ อนไปแห่งไหน
ขวัญเจ้าจอมดวงใจ ..........................................”
ก. รู้หรื อไม่ใจจายอม
ข. เจ้าจับจิตเจ้าจับใจ
ค. อย่าจากไกลจงกลับคืน
ง. จิตแจ่มจ้าดุจดวงจันทร์
๑๕. เลือกคาในข้อใด เติมในช่องว่าง จึงจะทาให้ไพเราะด้วยเสียงสัมผัสอักษร
ดวงดาวพร่ างพราวฟ้ า (๑) ดวงตาฟ้ าสุกใส
แลโลก(๒)___________ห่วงใย เจ้าคลายร้อน(๓) หรื อยัง
ก. (๑) ดัง (
่ ๒) แล้ว ( ๓) ลง
ข. (๑) คือ (๒) แสน (๓) เย็น
ค. (๑) ราว (๒) ด้วย ( ๓) บ้าง
ง. (๑) เปรี ยบ ( ๒) นึก ( ๓) แล้ว
- 7. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๗
กาพย์
นักการศึกษาได้ให้ความหมายของ กาพย์ ไว้ดงต่อไปนี้
ั
พรทิพย์ แฟงสุด (๒๕๔๔ : ๑๒๙) ให้ความหมายของกาพย์ ว่า กาพย์ คือ คาประพันธ์
ชนิดหนึ่งซึ่งมีการกาหนดคณะ พยางค์ จานวนคาและสัมผัสคล้ายกับฉันท์ จะต่างกันตรงที่กาพย์
ไม่มีการบังคับคาครุ และคาลหุหรื อรู ปวรรณยุกต์
เสนีย ์ วิลาวรรณ (๒๕๔๗ : ๑๙๔) กล่าวว่า กาพย์ คือ บทร้อยกรองที่บงคับเฉพาะั
จานวนคา วรรคและสัมผัสเช่นเดียวกับกลอน
บุญเหลือ ใจมโน (๒๕๔๙ : ๘๓) ระบุว่า กาพย์ คือ คาประพันธ์ชนิดหนึ่งที่คล้ายกลอน
แต่ไม่ใช่กลอน คล้ายฉันท์ที่สุด แต่ไม่ใช้ครุ ลหุ ยังคงมีคณะ พยางค์ และการสัมผัสที่กวีนิยม
แต่งในคาประพันธ์ชนิดอื่นเหมือนเดิม
วิเชียร เกษประทุม (๒๕๕๐ : ๑๐๒) ให้คาจากัดความว่า กาพย์ คือ คาประพันธ์ประเภท
หนึ่งของไทย ซึ่งกาหนด คณะ พยางค์ และสัมผัส มีลกษณะคล้ายฉันท์ แต่ไม่นิยมครุ ลหุ
ั
เหมือนฉันท์
บรรจง ชาครัตพงศ์ (๒๕๕๑ : ๑๓๘) ให้ความหมายว่า กาพย์ คือคาประพันธ์ชนิดหนึ่งที่
มีความไพเราะไม่แพ้คาประพันธ์ชนิดอื่น ๆ แต่งได้ง่าย มีขอบังคับเพียง ๒ ชนิด คือ คณะและ
้
สัมผัส กาพย์มีลกษณะคล้ายฉันท์ แต่ไม่มีครุ ลหุเหมือนฉันท์
ั
ฉะนั้น กาพย์ หมายถึง คาประพันธ์ชนิดหนึ่งมีลกษณะคล้ายกลอนและฉันท์ ซึ่งมี
ั
กาหนด คณะ พยางค์ และสัมผัส ไม่บงคับ ครุ ลหุ หรื อรู ปวรรณยุกต์
ั
กาพย์มหลายชนิด แต่ท่ีนิยมแต่งกันมาก มี ๓ ชนิด คือ กาพย์ยานี กาพย์ฉบัง และกาพย์
ี
สุรางคนางค์
สาหรับแบบฝึ กนี้นกเรี ยนจะได้ฝึกแต่งเฉพาะ กาพย์ยานี ๑๑ ซึ่งเป็ นกาพย์ชนิดที่นิยมแต่ง
ั
กันมากและหากสามารถแต่งกาพย์ยานี ๑๑ได้เป็ นอย่างดีแล้ว กาพย์อื่นๆก็เป็ นเรื่ องง่ายที่จะแต่ง
นอกจากนี้ กาพย์ยานี ๑๑ ยังเป็ นบทร้อยกรองที่ใช้อ่านออกเสียงเป็ นทานองต่างๆได้อย่าง
หลากหลายทาให้เกิดความเพลิดเพลินและสนุกสนานไปกับการแต่งและการอ่านออกเสียงให้เสนาะ
- 8. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๘
กาพย์ยานี ๑๑
การแต่งกาพย์ยานี ๑๑ มีขอบังคับ หรื อที่เรี ยกว่า “ฉันทลักษณ์” คือ
้
บังคับจานวน (คณะ) และบังคับสัมผัส (คาคล้องจอง)
ข้ อบังคับคณะ
๑ บท มี ๒ บาท คือ บาทเอก กับ บาทโท
๑ บาท มี ๒ วรรค คือ วรรคหน้า กับ วรรคหลัง
วรรคหน้า มี ๕ คา วรรคหลัง มี ๖ คา รวม ๒ วรรค มี ๑๑ คา
แผนผังกาพย์ยานี ๑๑
สัมผัสระหว่างวรรค (๑ บาท ๒ วรรค)
สัมผัสระหว่างบาท (๑ บท ๔ วรรค)
- 9. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๙
สัมผัสระหว่างบท (๒ บท) สัมผัสบังคับทั้งหมด (๒ บท)
OOOOO OOOOOO
OOOOO OOOOOO
OOOOO OOOOOO
OOOOO OOOOOO
ตัวอย่างกาพย์ยานี ๑๑ จานวน ๒ บท
สุวรรณหงส์ทรงพูหอย งามชดช้อยลอยหลังสินธุ์
่ ้
เพียงหงส์ทรงพรหมินทร์ ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม
เรื อชัยไวว่องวิ่ง รวดเร็ วจริ งยิงอย่างลม
่
เสียงเส้าเร้าระดม ห่มท้ายเยินเดินคู่กน
่ ั
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ิั
กาพย์ยานี ๑๑ เวลาอ่านออกเสียง จะต้องมีจงหวะ ซึ่งใน ๑ บาท มีคาจานวน ๑๑ คา แบ่ง
ั
วรรคเพื่อให้มีจงหวะการอ่านดังนี้
ั
วรรคหน้า ๕ คา มีจงหวะ หนึ่งสอง / สามสี่หา
ั ้
วรรคหลัง ๖ คา มีจงหวะ หนึ่งสองสาม / สี่หาหก
ั ้
ตัวอย่างการคันจังหวะอ่าน
่
สอง / สาม สาม / สาม
หมายเหตุ : วรรคหน้าที่กาหนดไว้ ๕ คานั้น อนุโลมให้เป็ น ๖ คาได้ในบางวรรค
และวรรคหน้าที่มี ๖ คา ให้แบ่งจังหวะการอ่านเหมือนวรรคหลัง
- 10. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๐
แบบฝึ กที่ ๑
อ่านตามจังหวะ
๑. ให้นกเรี ยนอ่านออกเสียงกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ ให้ได้จงหวะตามเครื่ องหมาย /
ั ั
เรื่ อยเรื่ อย / มารอนรอน ทิพากร / จะตกต่า
สนธยา / จะใกล้ค่า คานึงหน้า / เจ้าตาตรู
เรื่ อยเรื่ อย / มาเรี ยงเรี ยง นกบินเฉียง / ไปทั้งหมู่
ตัวเดียว / มาพลัดคู่ เหมือนพี่อยู่ / ผูเ้ ดียวดาย
เห็นฝูง / ยูงราฟ้ อน คิดบังอร / ร่ อนรากราย
สร้อยทอง / ย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาท / นาดนวยจร
สาลิกา / มาตามคู่ ชมกันอยู่ / สู่สมสมร
แต่พี่ / นี้อาวรณ์ ห่อนเห็นเจ้า / เศร้าใจครวญ
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
อ่านถูกต้องตามเกณฑ์การประเมิน ๑๖
- 11. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๑
๒. ให้นกเรี ยนทาเครื่ องหมาย / คันให้เห็นจังหวะการอ่านที่ถกต้อง
ั ่ ู
ชายตาชายหาเจ้า ชายตาเย้ายวนวิญญาณ์
ชายหาดดาษนาวา ชายคงคาพานุชจร
หัวหินหัวหาดเหิน โอบอรเดินแดนสาคร
ลุยคลื่นรื่ นสมร เอวอ่อนช้อนเช่นมัจฉา
(กาชัย ทองหล่อ)
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
แบ่งวรรคถูกต้อง ๘ คะแนน ๘
๓. ให้นกเรี ยนเขียนพยัญชนะ “น” หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ น วรรคหน้า เขียนพยัญชนะ “ล”
ั
หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ น วรรคหลัง และเขียนพยัญชนะ “น ล” หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ นได้ท้งวรรค
ั
หน้า และวรรคหลัง (คาที่เป็ นอักษรนา เช่น สมุทร นับเป็ น ๑ หรื อ ๒ คาก็ได้)
.……….. ๑. กาพย์ยานีลานา ……….. ๖. วรรคหน้าห้าคาหมาย
……….. ๒. ไม่สาคัญอย่าระแวง ……….. ๗. ให้ถกต้องตามวิธี
ู
……….. ๓. ครุ ลหุน้ น
ั ……….. ๘. สัมผัสต้องจัดแจง
……….. ๔. วรรคหลังหกยกแสดง ……….. ๙. พระสมุทรสุดลึกล้น
……….. ๕. สิบเอ็ดคาจาอย่าคลาย ……….. ๑๐. กาหนดไว้ให้พึงฟัง
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๐.๕ คะแนน ๕
- 12. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๒
๔. ต่อไปนี้ให้นกเรี ยนพิจารณาว่า ใช่กาพย์ยานี ๑๑ หรื อไม่ ถ้าใช่ให้ทาเครื่ องหมาย ✓
ั
ถ้าไม่ใช่ ให้ทาเครื่ องหมาย × ไว้หน้าข้อนั้นๆ
................๑. วิชาเหมือนสินค้า อันมีค่าอยูเ่ มืองไกล
................๒. จงตั้งเอากายเจ้า เป็ นสาเภาอันโสภา
................๓. กุเราเย้ายวนจิต คิดถึงมิตรชิดหทัย
................๔. วอนนางพลางเพ่งเล็งพักตร์ เหตุรักให้ร้อนถอนจิต
................๕. ความเพียรเป็ นโยธา แขนซ้ายขวาเป็ นสาเภา
................๖. สีชงชังแต่ชื่อ เกาะนั้นฤๅจะชังใคร
ั
................๗. วาจาบังอรวอนว่า นัยนาอาจองค์ทรงศักดิ์
................๘. ตัวไกลใจพี่อยู่ เป็ นคู่นองครองยืนยัง
้
................๙. หน้านวลนวลแต่นอย แช่มช้อยสมกับผมมวย
้
................๑๐. ต้องยากลาบากไป จึงจะได้สินค้ามา
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๑ คะแนน ๑๐
๕. ให้นกเรี ยนเติมคาให้ครบ ๕ คา เพื่อทาเป็ น “วรรคหน้ า” ของกาพย์ยานี ๑๑
ั
ตัวอย่าง : ดาวเดือนก็เลื่อนลับ
๑. น้อง............................................................................................
๒. ข้าว.............................................................................................
๓. อ่าน.............................................................................................
๔. เขียน............................................................................................
๕. ของ.............................................................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๒ คะแนน ๑๐
- 13. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๓
๖.ให้นกเรี ยนเติมคาให้ครบ ๖ คา เพื่อให้เป็ น “วรรคหลัง” ของกาพย์ยานี ๑๑
ั
ตัวอย่าง : หวนคานึงถึงเคหา
๑. ตั้งใจ............................................................................................
๒. ชายตา..........................................................................................
๓. คิด...............................................................................................
๔. เสียง............................................................................................
๕. น้ าพริ ก........................................................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๒ คะแนน ๑๐
๗. ให้นกเรี ยนเรี ยงคาใหม่โดยแบ่งเป็ นกาพย์ยานี ๑๑ วรรคหน้า ๕ คา วรรคหลัง ๖ คา ข้อละ ๑ บท
ั
๗.๑ ผูกงูดวยมนตราวิทยาอาคมหมายผูกสารบ่เคลื่อนคลายด้วยเชือกบาศกระสันพลัน
้
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
๗.๒ ผูกชนด้วยไมตรี จิตปรี ดีหฤหรรษ์รักดังชีวาวันมรณาศฤๅหน่ายแหนง
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
๗.๓ บันดาลลงบันไดบันทึกให้ดูจงดีรื่นเริ งบันเทิงมีเสียงบันลือสนันดัง ่
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
จัดวรรคถูกต้อง (ข้อละ ๓ คะแนน) ๙ คะแนน ๑๐
คัดลายมือสวยงามถูกต้อง สวยงาม ๑ คะแนน
- 14. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๔
แบบฝึ กที่ ๒
ร้ อยรัดสัมผัส
คาสัมผัสบังคับนี้เรี ยกอีก
อย่างหนึ่งว่า “สัมผัสนอก”และ
เส้นประในแผนผังนั้นหมายถึงคารับ
สัมผัสเลื่อนไปตาแหน่งนั้นได้ นะจ๊ะ
๑. กาพย์ยานี ๑๑ที่ยกมานี้มคาใดบ้างที่สมผัสคล้องจองกัน ให้นกเรี ยนพิจารณาว่าเป็ นคาสัมผัส
ี ั ั
ชนิดใดแล้วตอบตามตัวอย่าง
๑. งามเอยงามท้องน้ า ยามใกล้ค่ายาสุริยศรี
่ ์
ลดลอยถอยรัศมี อาลาพรากจากท้องธาร
๒. เรื องรองดุจทองทาบ วะวับวาบซาบตาลาน
มือมนุษย์สุดบันดาล ต้องเทพฤทธิ์ประดิษฐ์สรรค์
๓. คลื่นน้อยเพียงฝอยทอง เรื องรังรองท่องตามกัน
เหลือนับจับตาทัน กระทบฝั่งกระทังใจ ่
๔. ลมเย็นมาเรื่ อยเรื่ อย หวิวหวิวเฉื่อยเหนื่อยสิ้นไป
รวยรื่ นชื่นสดใส ลืมเลือนทุกข์สุขหฤหรรษ์
๕. แสงทองพร่ องพริ บหาย ค่ากาจายรายทัวพลัน ่
เพียงครู่ จ่คลุมสรร- พสิ่งไว้ในเงื้อมมือ
ู
(เสนีย ์ วิลาวรรณ)
- 15. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๕
ตัวอย่ าง
บทที่ ๑
สัมผัสระหว่างวรรค ได้แก่ น้ า – ค่า
สัมผัสระหว่างบาท ได้แก่ ศรี – (รัศ) มี
สัมผัสระหว่างบท ที่ ๑ กับ ๒ ได้แก่ ธาร – ลาน
บทที่ ๒
สัมผัสระหว่างวรรค ได้แก่
สัมผัสระหว่างบาท ได้แก่
สัมผัสระหว่างบท ที่ ๒ กับ ๓ ได้แก่
บทที่ ๓
สัมผัสระหว่างวรรค ได้แก่
สัมผัสระหว่างบาท ได้แก่
สัมผัสระหว่างบท ที่ ๓ กับ ๔ ได้แก่
บทที่ ๔
สัมผัสระหว่างวรรค ได้แก่
สัมผัสระหว่างบาท ได้แก่
สัมผัสระหว่างบท ที่ ๔ กับ ๕ ได้แก่
หมายเหตุ : คาว่า “ระหว่าง” จะใช้คาว่า “เชื่อม” แทน ว่า สัมผัสเชื่อมวรรค, เชื่อมบาท, เชื่อมบทก็ได้
สัมผัสบังคับ หรื อ สัมผัสนอก
ต้องเป็ น “สัมผัสสระ” เท่านั้น
จะเป็ นสัมผัสอักษรไม่ได้นะครับ
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง คาตอบละ ๑ คะแนน ๙
- 16. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๖
๒. ให้นกเรี ยนขีดเส้นโยงคาสัมผัสบังคับของกาพย์ยานี ๑๑ ตามตัวอย่างในบาทที่ ๑
ั
จาปาหนาแน่น เนื่อง คลี่กลีบ เหลืองเรื องอร่ าม
คิดคะนึงถึงนงราม ผิวเหลืองกว่าจาปาทอง
ประยงค์ทรงพวงห้อย ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง
เหมือนอุบะนวลละออง เจ้าแขวนไว้ให้เรี ยมชม
พุดจีบกลีบแสล้ม พิกุลแกมแซมสุกรม
หอมชวยรวยตามลม เหมือนกลิ่นน้องต้องติดใจ
สาวหยุดพุทธชาด บานเกลื่อนกลาดดาษดาไป
นึกน้องกรองมาลัย วางให้พี่ขางที่นอน
้
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
โยงเส้นถูก เส้นละ ๑ คะแนน ๑๐
๓. เติมคาสัมผัสคล้องจอง ซึ่งเป็ นสัมผัสบังคับแต่ละบท
(๑) หนาวลมให้ห่มผ้า หนาว...............ให้...............
หนาวใจคิดไฉน ไม่รู้แก้อย่างไรดี
(๒) ผูกพันกับ................ ยากลืมเลือนไปจากใจ
ห่างกัน.................... ใจยังคิดมิผนแปร
ั
(๓) หมอกควันมืดมัวมน ................ไม่สบาย
เจ็บป่ วย.................. เพราะคนเผาบนป่ าดอย
(๔) เหนื่อยนัก.............. แต่อย่านอน..................
ขยันหมันเพียรดี วันข้างหน้าจะรุ่ งเรื อง
่
(๕) นิสยรักการอ่าน จะ.............ให้เจริ ญ
ั
รู้ทนคน............... ไม่โง่เขลาเบาปัญญา
ั
(ลิขิต ภิระบัน)
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
เติมถูกต้อง ช่องละ ๑ คะแนน ๑๐
- 17. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๗
แบบฝึ กที่ ๓
ไพเราะดีมีคุณค่ า
กาพย์ยานี ๑๑ ที่แต่งได้ถกต้องตามฉันทลักษณ์แล้ว ยังสามารถเพิมคุณค่าได้ ดังนี้
ู ่
๑. คุณค่าด้ านวรรณศิลป์ เพิ่มโดยการเลือกใช้ถอยคาสานวนที่มีเสียงไพเราะ และ
้
ความหมายกินใจ ได้แก่ การเพิมคาสัมผัสนอก และสัมผัสใน การเล่นคา ซ้ าคา ซ้ าเสียง และ
่
การใช้โวหารภาพพจน์ เป็ นต้น
๒. คุณค่าด้ านสังคม เพิ่มในการสื่อความในเชิงอนุรักษ์ ชื่นชม ส่งเสริ ม สิ่งดีงามของ
สังคม เช่น ธรรมชาติ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี คุณธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ เป็ นต้น
เพิมสัมผัสเชื่อมวรรคที่ ๓ กับวรรคที่ ๔
่
ตัวอย่าง
(สัมผัสคาที่ ๑) ไก่ฟ้ามาตัวเดียว เดินท่องเที่ยวเลี้ยวเหลี่ยมเขา
เหมือนพรากจากนง เยาว์ เปล่าใจเปลี่ยวเหลียวหานาง
(สัมผัสคาที่ ๒) เห็นฝูงยูงราฟ้ อน คิดบังอรร่ อนรากราย
สร้อยทองย่องเยื้อง ชาย เหมือน สายสวาทนาดนวยจร
(สัมผัสคาที่ ๓) เรื่ อยเรื่ อยมาเรี ยงเรี ยง นกบินเฉียงไปทั้งหมู่
ตัวเดียวมาพลัด คู่ เหมือนพี่ อยู่ผเู้ ดียวดาย
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ั
- 18. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๘
๑. ให้นกเรี ยนอ่านกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ แล้วโยงเส้นคาสัมผัสบังคับ เชื่อมวรรค ๑ กับ ๒
ั
และเชื่อมวรรคที่ ๒ กับ ๓ ด้วยสีน้ าเงิน เชื่อมบท ด้วยสีดาและโยงเส้นคาสัมผัสเพิ่ม (เชื่อม
วรรค ๒ กับ ๓) ด้วยสีแดง
ตับเหล็กลวกหล่อนต้ม เจือน้ าส้มโรยพริ กไทย
โอชาจะหาไหน ไม่มีเทียบเปรี ยบมือนาง
หมูแนมแหลมเลิศรส พร้อมพริ กสดใบทองหลาง
พิศห่อเห็นรางชาง ห่างห่อหวนป่ วนใจโหย
ก้อยกุงปรุ งประทิ่น วางถึงลิ้นดิ้นแดโดย
้
รสทิพย์หยิบมาโปรย ฤๅจะเปรี ยบเทียบทันขวัญ
เทโพพื้นเนื้อท้อง เป็ นมันย่องล่องลอยมัน
น่าซดรสครามครัน ของสวรรค์เสวยรมย์
(กาพย์เห่ชมเครื่ องคาวหวาน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จากหนังสื อเรี ยนภาษาไทย
ท ๓๐๕ ท ๓๐๖ ชุดทักษสัมพันธ์ เล่ม ๓ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓)
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
โยงเส้นถูกต้อง เส้นละ ๑ คะแนน ๑๐
- 19. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๑๙
เพิมคาสัมผัสภายในวรรคเดียวกัน
่
จะเป็ นสัมผัสสระ (คาคล้องจอง) หรื อสัมผัสอักษร (สัมผัสพยัญชนะ) ก็ได้
ตัวอย่าง
ระฆังดังวังเวง โหง่งหง่างเหง่งเก่งก่างดัง
เส้นโยงด้านบนแสดงสัมผัสอักษร เส้นโยงด้านล่างแสดงสัมผัสสระ
๒. ให้นกเรี ยนโยงเส้นด้านบนของคาที่เป็ นสัมผัสอักษร และโยงเส้นด้านล่างของคาที่
ั
เป็ นสัมผัสสระ
ขึ้นกกตกทุกข์ยาก แสนลาบากจากเวียงไชย
มันเผือกเลือกเผาไฟ กินผลไม้ได้เป็ นแรง
รอนรอนอ่อนอัสดง พระสุริยงเย็นยอแสง
ช่วงดังน้ าครั่งแดง แฝงเมฆเขาเงาเมรุ ธร
ลิงค่างครางโครกครอก ฝูงจิ้งจอกออกเห่าหอน
ชะนีวิเวกวอน นกหกร่ อนนอนรังเรี ยง
ลูกนกปกปี กป้ อง อ้าปากร้องซ้องแซ่เสียง
แม่นกปกปี กเคียง เลี้ยงลูกอ่อนป้ อนอาหาร
(กาพย์เรื่ องพระไชยสุ ริยา สุ นทรภู่ จากหนังสื อเรี ยนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๑)
ิั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
สัมผัสอักษรถูกต้อง วรรคละ ๑ คะแนน ๓๒
สัมผัสสระถูกต้อง วรรคละ ๑ คะแนน
- 20. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๐
๓. ให้นกเรี ยนเติมคาต่อจากที่กาหนดให้ ให้เป็ น วรรคหน้ า ของกาพย์ยานี ๑๑ (๕ คา)
ั
โดยให้มีคาสัมผัสใน ซึ่งจะเป็ นสัมผัสสระ หรื อสัมผัสอักษรก็ได้
๑. โรงเรี ยน.......................................................
๒. นักเรี ยน....................................................... .
๓. อดทน...........................................................
๔. ชาวไทย........................................................
๕. ในหลวง.......................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๑ คะแนน (๕ คะแนน) ๑๐
ไพเราะเหมาะสม ข้อละ ๑ คะแนน (๕ คะแนน)
๔. ให้นกเรี ยนเติมคาต่อจากที่กาหนดให้ ให้เป็ น วรรคหลัง ของกาพย์ยานี ๑๑ (๖ คา)
ั
โดยให้มีสมผัสใน ซึ่งจะเป็ นสัมผัสสระ หรื อสัมผัสอักษรก็ได้
ั
๑. ทุ่งรวงทอง...........................................................
๒. ปลูกต้นไม้....................................................... ....
๓. หยุดเผาป่ า...........................................................
๔. ลดโลกร้อน.........................................................
๕. น้ าท่วมบ้าน........................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ทาถูกต้อง ข้อละ ๑ คะแนน (๕ คะแนน) ๑๐
ไพเราะเหมาะสม ข้อละ ๑ คะแนน (๕ คะแนน)
- 21. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๑
ฝึ กสั งเกต การเล่ นคา ซ้าคา ซ้าเสี ยง
ตัวอย่างการเล่นคา
ล่า เตียงคิดเตียงน้อง นอน เตียงทองทาเมืองบน
ลดหลันชั้นชอบกล ยลอยากนิทรคิดแนบนอน
่
(กาพย์เห่ชมเครื่ องคาวหวาน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จากหนังสื อเรี ยนภาษาไทย
ท ๓๐๕ ท๓๐๖ ชุดทักษสัมพันธ์ เล่ม ๓ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓)
กาพย์บทนี้ เล่นคาว่า “เตียง” ค่ะ
๕.ให้นกเรี ยนอ่านกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ แล้วเติมคาตอบลงในวงเล็บท้ายวรรค
ั
(๑) เนื้ออ่อนอ่อนแต่ชื่อ เนื้อน้องฤๅอ่อนทั้งกาย (เล่นคาว่า..........................)
(๒) อิ่มทุกข์ชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล (เล่นคาว่า..........................)
(๓) ชมดวงพวงนางแย้ม บานแสล้มแย้มเกสร (เล่นคาว่า..........................)
(๔) ประยงค์ทรงพวงห้อย ระย้าย้อยห้อยพวงกรอง (เล่นคาว่า..........................)
(๕) ยามสองฆ้องยามยา ทุกคืนค่ายาอกเอง
่ ่ (เล่นคาว่า..........................)
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ั
๖.ให้นกเรี ยนเล่นคาโดยที่เติมคาลงในช่องว่างให้ถกต้อง เหมาะสม
ั ู
ตัวอย่าง
หมอกควันปกคลุมทัว ่ เมืองมืดมัวเมืองในหมอก
(๑) ขอฝนหล่นจากฟ้ า .........ลงมาชุ่มฉ่ าดิน
(๒) น้ าท่วมถึงบางกอก พูดไม่ออก...........ปาก
(๓) น้ ามันขึ้นราคา ไยมูลค่า...........ตกต่า
(๔) ชาวนาเขายากจน เพราะทุกคนไม่มี..........
(๕) นักเรี ยนเรี ยนจบแล้ว ครู แนะแนวให้........ต่อ
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
รวมข้อ ๕. และข้อ ๖. คาตอบละ ๑ คะแนน ๑๐
- 22. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๒
การใช้โวหารภาพพจน์เป็ นการเพิ่มคุณค่าด้านวรรณศิลป์ อีกทางหนึ่ง
โวหารภาพพจน์ คือ ศิลปะการใช้ภาษาที่สร้างภาพในจิตนาการและสร้างอารมณ์
ความรู้สึกให้คล้อยตาม ได้แก่
อุปมา คือ การเปรี ยบสิ่งหนึ่ง เหมือนอีกสิ่งหนึ่ง
อุปลักษณ์ คือ การเปรี ยบสิ่งหนึ่ง เป็ นอีกสิ่งหนึ่ง
สัญลักษณ์ คือ การใช้สิ่งหนึ่ง แทนอีกสิ่งหนึ่ง
อติพจน์ คือ การกล่าวเกินจริ ง
อัพภาส คือ การแทรกเสียง อะ ตรงพยางค์หน้า
บุคลาธิษฐาน คือ การทาให้ส่ิงต่างๆมีกิริยาอาการเหมือนมนุษย์
๗.ให้นกเรี ยนพิจารณากาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ว่าบทใดมีการใช้โวหารภาพพจน์แบบใด
ั
แล้วจับคู่ ให้ถกต้อง (ข้อ ๑ เป็ นตัวอย่าง)
ู
ตัวน้ าเงิง คือเงินยวง ข่าวพรายช่วงสีสาอาง
อย่า น
ไม่เทียบเปรี ยบโฉมนาง งามเรื องเรื่ อเนื้อสองสี
..............๑. แมลงภู่ค่เู คียงว่าย เห็นคล้ายคล้ายน่าเชยชม ก. อุปมา
คิดความยามเมือสม ่ สนิทเคล้าเจ้าเอวบาง ข. อุปลักษณ์
..............๒. เห็นฝูงยูงราฟ้ อน คิดบังอรร่ อนรากราย ค. สัญลักษณ์
สร้อยทองย่องเยื้องชาย เหมือนสายสวาทนาดนวยจร ง. บุคลาธิษฐาน
..............๓. แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ากลืนเข็ญเป็ นอาจิณ จ. อติพจน์
ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพีท่ีตรอมใจ
่ ฉ. อัพภาส
...............๔. เพียนทองงามดังทอง ไม่เหมือนน้องห่มตาดพราย
่
กระแหแหห่างชาย ดังสายสวาทคลาดจากสม
................๕. เสียงสรวลระรี้ นี้ เสียงแก้วพี่หรื อเสียงใคร
เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพีตามมา ่
(กาพย์เห่เรื อ เจ้าฟ้ าธรรมธิ เบศร จากหนังสื อเรี ยนสาระการเรี ยนรู้พ้ืนฐาน วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖)
ั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ตอบถูก ข้อละ ๑ คะแนน ๕
- 23. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๓
๘.ให้นกเรี ยนจับคู่วิธีเพิ่มคุณค่าความไพเราะ ของกาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ โดยนาตัวอักษร
ั
หน้าข้อความ มาเขียนที่หน้ากาพย์ยานี ๑๑ ข้อที่สมพันธ์กน
ั ั
ก. เล่นคา
ข. ซ้ าคา ซ้ าเสียง
ค. ใช้คาสัมผัสอักษร
ง. ใช้โวหารภาพพจน์แบบ อุปมา
จ. ใช้โวหารภาพพจน์แบบ บุคลาธิษฐาน
(๑)........................รอนรอนอ่อนอัสดง พระสุริยงเย็นยอแสง
ช่วงดังน้ าครั่งแดง แฝงเมฆเขาเงาเมรุ ธร
(๒).......................ลิงค่างครางโครกครอก ฝูงจิ้งจอกออกเห่าหอน
ชะนีวิกเวกวอน นกหกร่ อนนอนรังเรี ยง
(๓)........................พิณพาทย์ระนาดฆ้อง ตะโพนกลองร้องเป็ นเพลง
ระฆังดังวังเวง โหง่งหง่างเหง่งเก่งก่างดัง
(๔)........................ระงับหลับเนตรนิ่ง เอนองค์อิงพิงสิงขร
เหมือนกับหลับสนิทนอน สังวรศีลอภิญญาณ
(๕)........................บาเพ็งเล็งเห็นจบ พื้นพิภพจบจักรวาล
สวรรค์ช้นวิมาน ท่านเห็นแจ้งแหล่งโลกา
ั
(กาพย์เรื่ องพระไชยสุ ริยา สุ นทรภู่ จากหนังสื อเรี ยนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๑)
ั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ตอบถูก ข้อละ ๑ คะแนน ๕
- 24. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๔
แบบฝึ กที่ ๔
ฝึ กแต่ งกาพย์ยานี ๑๑
๑. ให้นกเรี ยนเรี ยงลาดับวรรคในแต่ละบทของกาพย์ยานี ๑๑ นี้ใหม่ให้ถกต้อง
ั ู
ตัวอย่ าง ๑. มีสุดามเหสี ๒. ชื่อพระไชยสุริยา
๓. อยูบุรีไม่มีภย
่ ั ๔. ชื่อว่าสุมาลี
เรี ยงใหม่เป็ น ๒ ๑ ๔ ๓
๑. (๑) ทาไร่ ขาวไถนา (๒) ชาวบุรีก็ปรี ดา
้
(๓) ได้ขาวปลาแลสาลี (๔) ไพร่ ฟ้าประชาชี
้
เรี ยงใหม่ เป็ น......................................................................
๒. (๑) อยูมาหมู่ขาเฝ้ า (๒) ที่หน้าตาดีดี
่ ้
(๓) ก็หาเยาวนารี (๔) ทามโหรี ที่เคหา
เรี ยงใหม่ เป็ น......................................................................
๓. (๑) โลโภพาให้บาใจ (๒) เข้าแต่หอล่อกามา
้
(๓) ค่าเช้าเฝ้ าสีซอ (๔) หาได้ให้ภริ ยา
เรี ยงใหม่ เป็ น......................................................................
๔. (๑) ถือดีมีขาไท (๒) ฉ้อแต่ไพร่ ใส่ขื่อคา
้
(๓) เหไปเข้าภาษาไสย (๔) ไม่จาคาพระเจ้า
เรี ยงใหม่ เป็ น......................................................................
๕. (๑) คดีที่มีคู่ (๒) ให้สุภาก็ว่าดี
(๓) ใครเอาข้าวปลามา (๔) คือไก่หมูเจ้าสุภา
เรี ยงใหม่ เป็ น......................................................................
(กาพย์เรื่ องพระไชยสุ ริยา สุ นทรภู่ จากหนังสื อเรี ยนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวิจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๑)
ั
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
ตอบถูก ข้อละ ๒ คะแนน ๑๐
- 25. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๕
๒. ให้นกเรี ยนแต่งกาพย์ยานี ๑๑ ต่อให้ครบ
ั
๑. การเรี ยนแม้เหนื่อยยาก ยอมลาบากอย่าท้อถอย
สุดทางที่รอคอย ....................................................
๒. การบ้านตั้งใจทา ่
มีคาล้ าให้นาพา
.................................................... ...........................................................
๓. การงานรับผิดชอบ .....................................................
................................................... ..........................................................
๔. การ................................ ..... .....................................................
........................................... ..... .....................................................
เลือกสรรคามาใช้ให้ไพเราะเหมาะสม
สื่ อความหมายชัดเจน อย่าให้เป็ นแบบกลอนพาไป
และเนื้อหาต้องสร้างสรรค์ดวยนะ
้
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
แต่งถูกต้องตามฉันทลักษณ์ วรรคละ ๑ คะแนน ๒๐
มีคุณค่าและความไพเราะ วรรคละ ๑ คะแนน
- 26. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๖
๓. ให้นกเรี ยนแต่งกาพย์ยานี ๑๑ จานวน ๒ บท (อย่าลืมสัมผัสระหว่างบท)
ั
โดยให้มีเนื้อความเกี่ยวกับ “พอเพียง”
ผูประพันธ์........................................................................ชั้น..............เลขที่..........
้
พอเพียง
................................................................................................................................................
..................
................................................................................................................................................
..................
...........................................................................................................................
..................................
................................................................................................................................................
..................
...........................................................................................................................
..................................
................................................................................................................................................
..................
.................................................................................................................................................
.................
................................................................................................................................................
..................
................................................................................................................................................
..................
...........................................................................................................................
..................................
................................................................................................................................................
..................
...........................................................................................................................
..................................
................................................................................................................................................
..................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
แต่งถูกต้องตามฉันทลักษณ์ ๗ คะแนน ๑๐
มีคุณค่าและความไพเราะ ๓ คะแนน
- 27. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๗
๔.ให้นกเรี ยนนาชื่อ ดอกไม้ มาแต่งเป็ นกาพย์ยานี ๑๑ จานวน ๔ บทขึ้นไป
ั
ผูประพันธ์..............................................................................ชั้น..............เลขที่..........
้
.............................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ประเมินผล คะแนนเต็ม ได้
แต่งถูกต้อง / มีคุณค่า / มีความไพเราะ รู ปแบบถูกต้องสวยงาม ๒๐
- 28. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๘
แบบทดสอบหลังเรียน แบบฝึ กทักษะแต่งคาประพันธ์ เรื่อง กาพย์ยานี ๑๑
วิชาวรรณศิลป์ ไทย ท ๓๒๒๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๕
คาสั่ง จงเลือกตอบข้อที่เห็นว่าถูกต้องที่สุด โดยทาเครื่ องหมาย x ในช่องตัวอักษร
ของกระดาษคาตอบ จานวน ๑๕ ข้อ ภายในเวลา ๒๐ นาที
๑. ข้อใดคือกาพย์ยานี ๑๑
ก. ฉันคนเดินช้าแต่ว่าไม่ถอยไม่มวรอคอยโชควาสนา
ั
ข. ถึงฉันจะเดินเชื่องช้าฉันยังก้มหน้าก้มตาเดินไปไม่ถอย
ค. แม้ฉนเดินช้าใช้เวลานานไม่นอยแต่ฉนไม่ทอถอยไม่มวคอยวาสนา
ั ้ ั ้ ั
ง. ถึงแม้จะเดินเชื่องช้าแต่ว่าไม่เคยถอยหลังถึงแม้ความฝันจะพังฉันยังเดินต่อไป
๒. ข้อใดควรเป็ นวรรคหลังของกาพย์ยานี ๑๑
ก. นาฬิกาทราย
ข. เธอผูน้ ีสตรี เหล็ก
้
ค. เมืองไทยคือเมืองทอง
ง. ลูกเอ๋ ยลูกแก้วช่างแวววาว
๓. กาพย์ยานี ๑๑ มีขอบังคับจานวนคาตามข้อใด
้
ก. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๕ คา
ข. วรรคหน้า ๕ คา วรรคหลัง ๖ คา
ค. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๖ คา
ง. วรรคหน้า ๖ คา วรรคหลัง ๗ คา
๔. จากตัวเลือกในข้อ ๓ ข้อใด ไม่ใช่ ขออนุโลมในการแต่งกาพย์ยานี ๑๑
้
ก. ข้อ ก
ข. ข้อ ข
ค. ข้อ ค
ง. ข้อ ง
- 29. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๒๙
๕. ข้อใดกล่าวถึงกาพย์ยานี ๑๑ ถูกต้อง
ก. ๑ บท มี ๑๑ คา
ข. ๑ บาท มี ๑๑ คา
ค. ๑ คณะ มี ๑๑ คา
ง. ๑ วรรค มี ๑๑ คา
๖. ข้อใดแต่งกาพย์ยานี ๑๑ ต่อจากที่กาหนดให้ ได้ตรงตามข้อบังคับมากที่สุด
“ ห้วยสักบ้านของเรา มีทิวเขาเราหวงแหน ”
ก. อาหารไม่ขาดแคลน ช่างมีสุขทุกดินแดน
ข. ถิ่นใดไม่เหมือนแม้น เป็ นดินแดนดุจดังฝัน ่
ค. ท้องนาทุกผืนแผ่น ต้นข้าวออกรวงแน่นนัก
ง. เราเปี่ ยมน้ าใจไม่คลาดแคลน โอ้ดินแดนแคว้นสุขสม
๗. กาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ แต่งผิดในเรื่ องใด
“ เรี ยนเชิญท่านประธาน จุดธูปเทียนบูชาพระ
จากนั้นท่านก็จะ กล่าวเปิ ดงานประเพณี “
ก. จานวนคา
ข. สัมผัสใน
ค. สัมผัสนอก
ง. เสียงวรรณยุกต์
๘. ข้อใดใช้คาซ้ าความหมาย ทาให้ใช้คามากแต่ได้ใจความน้อย
ก. ค่าคืนนี้ไม่มีดาว
ข. ท้องนภาฟ้ าอัมพร
ค. จาจากเจ้าเศร้าใจจริ ง
ง. เหมือนนกน้อยนอนหนาวเหน็บ
๙. ตัวเลือกในข้อใดเติมในช่องว่างแล้วทาให้ผดตาแหน่งคารับสัมผัสของกาพย์ยานี ๑๑
ิ
“คิดถึงแม่หนักหนา ....................................”
ก. แม่จ๋าลูกข่มเหง
ข. อยากมาหาไม่เว้นวัน
ค. อยากให้แม่กลับมาหา
ง. ฟ้ ากว้างไกลไม่อาจขวาง
- 30. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓๐
๑๐. ข้อใดใช้คาสัมผัสที่มท้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษร
ี ั
ก. กตัญํูรู้คุณท่าน
ข. ความดีท่ีฉนนี้ก่อ
ั
ค. อภัยกันอนันท์กาล
ง. ทดแทนคุณท่านทุกเมื่อ
๑๑. ข้อใดเรี ยงลาดับได้ถกต้อง
ู
๑. “พอดี” อยูที่ไหน
่
๒. น้อยเกินไปไม่เพียงพอ
๓. บอกได้ไหมคาพ่อสอน
๔. ทาให้ได้มากก่อน
ก. ๑, ๔, ๒, ๓
ข. ๑, ๓, ๔, ๒
ค. ๓, ๑, ๔, ๒
ง. ๓, ๒, ๑, ๔
๑๒. กาพย์ยานี ๑๑ ต่อไปนี้ มีขอบกพร่ องในข้อใด
้
ความผิดในครั้งนี้ ถูกโบยตีจากเทพทัณฑ์
ถูกซัดถนัดครัน ด้วยผงครามติดตามตัว
หลังข้าจึงเขียวคล้า และก้นดาประจาตน
เกิดใหม่อีกหลายหน ปานที่กนเป็ นมลทิน
้
ก. คณะ
ข. สัมผัสซ้ า
ค. สัมผัสเชื่อมบท
ง. สัมผัสเชื่อมวรรค
๑๓. ข้อใดไม่ได้ เพิ่มคุณค่าของกาพย์ยานี ๑๑ ด้วยโวหารภาพพจน์
ก. น้ าค้างพราวพรมหญ้า คือน้ าตานางฟ้ าหลัง
่
ข. น้ าใจของทุกคน ดุจหยาดฝนชุ่มฉ่าทรวง
ค. น้ าพระทัยไหลหลังนอง ทัวท้องถิ่นแผ่นดินไทย
่ ่
ง. น้ าใสไหลกระเซ็น มองเห็นปลามาแหวกว่าย
- 31. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓๑
๑๔. เลือกคาในข้อใด เติมในช่องว่าง จึงจะทาให้ไพเราะด้วยเสียงสัมผัสอักษร
ดวงดาวพร่ างพราวฟ้ า (๑) ดวงตาฟ้ าสุกใส
แลโลก(๒)___________ห่วงใย เจ้าคลายร้อน(๓) หรื อยัง
ก. (๑) ดัง
่ (๒) แล้ว ( ๓) ลง
ข. (๑) คือ (๒) แสน (๓) เย็น
ค. (๑) ราว ( ๒) ด้วย ( ๓) บ้าง
ง. (๑) เปรี ยบ ( ๒) นึก ( ๓) แล้ว
๑๕. ข้อใดใช้เป็ นวรรคสุดท้ายแล้วสื่อความหมายได้ดีที่สุด
“ขวัญเอยขวัญเจ้าอ่อน ขวัญเจ้าร่ อนไปแห่งไหน
ขวัญเจ้าจอมดวงใจ ..........................................”
ก. รู้หรื อไม่ใจจายอม
ข. เจ้าจับจิตเจ้าจับใจ
ค. อย่าจากไกลจงกลับคืน
ง. จิตแจ่มจ้าดุจดวงจันทร์
- 32. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓๒
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
๑. ค ๒. ข ๓. ข
๔. ง ๕. ข ๖. ข
๗. ค ๘. ข ๙. ค
๑๐. ค ๑๑. ข ๑๒. ค
๑๓. ง ๑๔. ก ๑๕. ค
เก่งมากเลยครับ
- 33. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓๓
บรรณานุกรม
กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. หนังสือเรียนภาษาไทย ท ๓๐๕ ท ๓๐๖ ชุด ทักษ
สัมพันธ์ เล่ม ๓ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓. พิมพ์ครั้งที่ ๑๔. กรุ งเทพมหานคร : กรมฯ
, ๒๕๔๔.
กาชัย ทองหล่อ. หลักภาษาไทย. กรุ งเทพมหานคร : อมรการพิมพ์, ๒๕๕๒.
บรรจง ชาครัตพงศ์. เคล็ดลับการแต่งคาประพันธ์ . กรุ งเทพมหานคร : ดอกหญ้าวิชาการ,
๒๕๕๑.
บุญเหลือ ใจมโน. การแต่งคาประพันธ์ . กรุ งเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ,
๒๕๔๙.
พรทิพย์ แฟงสุด. ฉันทลักษณ์ไทย. กรุ งเทพมหานคร : ฟิ สิกส์เซ็นเตอร์ , ๒๕๔๔.
วิเชียร เกษประทุม. ลักษณะคาประพันธ์ ไทย. กรุ งเทพมหานคร : พัฒนาศึกษา, ๒๕๕๐.
เสนีย ์ วิลาวรรณ. การเขียน ๑. กรุ งเทพมหานคร : วัฒนาพานิช, ๒๕๔๗.
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ. หนังสือเรียนรายวิชา
พืนฐาน ภาษาไทย วรรณคดีวจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๑. กรุ งเทพมหานคร :
้ ิั
สานักงานฯ, ๒๕๕๓.
________. หนังสื อเรียนสาระการเรียนรู้ พนฐาน วรรณคดีวจกษ์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖.
ื้ ิั
พิมพ์ครั้งที่ ๓. กรุ งเทพมหานคร : สานักงานฯ, ๒๕๕๐.
- 35. แบบฝึ กทักษะการแต่ง กาพย์ยานี ๑๑ ๓๕
เฉลยแบบฝึ ก
แบบฝึ กที่ ๑ (แนวการตอบ)
๒. ให้นกเรี ยนทาเครื่ องหมาย / คันให้เห็นจังหวะการอ่านที่ถกต้อง
ั ่ ู
ชายตา /ชายหาเจ้า ชายตาเย้า /ยวนวิญญาณ์
ชายหาด /ดาษนาวา ชายคงคา /พานุชจร
หัวหิน /หัวหาดเหิน โอบอรเดิน /แดนสาคร
ลุยคลื่น /รื่ นสมร เอวอ่อนช้อน /เช่นมัจฉา
(กาชัย ทองหล่อ)
๓. ให้นกเรี ยนเขียนพยัญชนะ “น” หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ น วรรคหน้า เขียนพยัญชนะ “ล”
ั
หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ น วรรคหลัง และเขียนพยัญชนะ “น ล” หน้าข้อที่เห็นว่าเป็ นได้ท้ง
ั
วรรคหน้า และวรรคหลัง (คาที่เป็ นอักษรนา เช่น สมุทร นับเป็ น ๑ หรื อ ๒ คาก็ได้)
น น
……..….. ๑. กาพย์ยานีลานา ……..….. ๖. วรรคหน้าห้าคาหมาย
ล ล
……..….. ๒. ไม่สาคัญอย่าระแวง ……..….. ๗. ให้ถกต้องตามวิธี
ู
น น ั
……..….. ๓. ครุ ลหุน้ น ……..….. ๘. สัมผัสต้องจัดแจง
ล นล
……..….. ๔. วรรคหลังหกยกแสดง … ……..... ๙. พระสมุทรสุดลึกล้น
ล ล
……..….. ๕. สิบเอ็ดคาจาอย่าคลาย ... …..…... ๑๐. กาหนดไว้ให้พึงฟัง
