SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 20
Baixar para ler offline
July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 3
2013 - 2014 ynmoifESpfawmh paeygjyD/ eHeufwkdif;
jzLpdrf; ausmif;0wfpkHeJ@ pDpD&D&D ausmif;oGm;aewJh u
av;i,fawGukd =unfh&wm pdwf=unfEl;p&m/
ausmif;om; rdbawGrsm; b,favmufaysmf vkduf=u
rvJ/ okd@aomf olwkd@ta=umif;ukd qkdcsifwm r[kwfyg/
aus;vufrSm arG;jyD; wESpfvkyfrS wESpfpm; b0 aus;
vuf aecsif;rdb jynfolawG&Jh ausmif; ae&G,fom;
orD; awGta=umif;ukd t"du a&;csif wmyg/
rdbqkdwm om;/orD;twGufyJ touf&Sif=u wm
uvm;/ om;orD;awG pmawmfapa=umif; rdb
rsufESm yGifhapwJh om;orD;awG jzpfapa=umif; bk&m;
w&m;ukd zufjyD; touf&SifwJh om;orD;jzpfap
a=umif; ukd,fhom;orD; ab; &ef cyfodrf; uif;a0;ap
a=umif; pojzifh pojzifh 'l;axmuf qkawmif;&wm
tcgcg/ om;orD;ukd rcspf wJh rdb qkdwm &Sdr,frxifyg/
pum;ykH&Sdw,f/ om;orD;raumif; rdbacgif;wJh/
rdbacgif;qkdvkd h bmukd nGef;csifovJ/ rdbvkyfol&Jh
todynm/ twwfynm/ tawG;tac:/ Om%f &nf
Om%faoG;eJ@ ukd,fusifhp&kduf/ pdwfaepdwfxm; awGukd
nGef;csif wmyg?
rdbqkdwm om;orD; tm;vkH;ukd aumif;pm;apcsif=u
wmcsnf;yg/ okd@aomf rdbvkyfwJholrSm txufyg
t&nf tcsif;awGeJ@ rjynhfrSD,if om;orD;ukd oGefoif
qkH;rbkd@/ a&S@aqmifvrf;jyzkd@qkdwm vG,frSm awmh
r[kwfbl;/ 'gqkd,if aus;vufawm olawmifom;
t,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmf
om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;
csif; rdbjynfolawG aum 'gawGeJ@ jyD;jynfhpkH=uovm;
om; orD;awGukd a&Shaqmifvrf;jyjyD; oGefoifEkdifrnfh
t&nf tcsif; awG&Sd=uovm;/ om;orD;ukd oGefoifzkd@
t&nf tcsif;ukd tav;csdefwJh csdefcGifu b,fzufukd
tav; om aeoenf;?
ukd,fhawG@wckr#a0csifw,f/ uav;i,fwOD; ausmif;vrf;
zufqDuae jyKH;rsufESm tjynfheJ@ tara& tara& om;
pmar;yGJrSm yxr&w,f qkdjyD; tdrfukd tajy;a&muf vm
w,f/ tdrfvJa&mufa&mh/ ol@taru bmvJ yxr &w,f
qkdwmuwJh/ ol@om;u eHygwf (1) tqifhav vkd@/ ol@tar
u b,fvkdajymw,frSwfovJ/ eifholi,fcsif; aum eHygwf
b,favmufvJvkd@ar;w,f/ om;u olu eHygwf( 10)
tqifh&w,fvkd@ tajym olrsm;om;orD; awGtqifheHygwf
( 10) wkd@ (11) wkd@ &aewJh tcsdefrSm eifu eHygwf (1) ukd
&& aumif;vm;/ eifnhHw,fqkdjyD; &kdufygava&mh/
“u” uav;i,f cspfpzG,f/ “c” ca&ukH; rav;jykH; qkdwJh
tajccH ynmavSum;xpfuae pvmcJhjuwJh rdbacgif;
(tawG; ac:/ t&nf tcsif;/ Om%f&nfOm%faoG;)u
=uD;jyif;vmwJh aus;vufaeausmif;om;av;awG&Jh
ynma&; [m ajym csifp&mawmifraumif;ygqkdwmxuf
ajymp&mawmif r&Sd awmhygvkd@yJ ajymyg&ap/
okd@aomf tem*gwfcsif;ausmif;om; uav;i,fawG
twGuf ynmtvif;a&mif&zkd@ xGufaygufawmh &Sdygw,f/
oGefoifqkH;rrnfhpum;vkH;awmif r&Sd&SmwJh rdbawG&Jh
om;orD;awG ynma&; ckdukd;&m[m olwkd@ynmekd@&nfukd
wkduf au|;aewJh ausmif;q&mawGyg/ csif;aus;vufa'o
ausmif;om;i,fawG&Jh wck wnf;aom xGufayguf[m
ausmif;q&m/ ausmif;q&mrawGyg/ okd@aomf ausmif;q&m/
q&mr awGrSef ayrJh apwem/ *&k%m/ tepfemqkdwJh emokH;em
eJ@ jynfh0wJh jrwf q&mjzpfzkd@u tc&m tusqkH;vkd@ qkdcsifw,f?
nae 4;00 em&D ausmif;qif;csdef &Gmw&Gm t0ifrSm ausmif;
qif;vmwJh rlvwef; ausmif;om;i,fawGeJh oGm; wkd;rdw,f/
ausmif;0wfpkHqkdwm r&Sd/ zifESpfzuf rsufrSefwyf abmif;bDwkd/
ESyfcsD; wGJavmif;/ ausmif; vG,ftdwf xJrSm tzkH;r&Sd axmifhvdrf
ausmif;okH;pmtkyfawGeJ@ ausmif;om; i,fawG/ usawmf
wcsuf awmh &,frdw,f/
olwkd@xJu uav;i,fwcsKd@ukd usawmfar;=unfhw,f/ 'Dae@
bmawG oifovJvkd@ “ om;wkd@'Dae@pmroifbl;/ eHeufykdif;rSm
q&mru emrnfpm&if;ac:w,f/ aemufjyD; q&mrtwGuf
a&cyfay;w,f/ aemufjyD; ausmif;q&m=uD;ukd tvSnfhus ESdyf
ay;&w,f/ naeykdif;rSmawmh ausmif;a&ShrSm upm;=uw,f/”
csif;awmifrSm “ om;orD;raumif;/ rdbacgif;” aqmifyk'fxuf
“om;orD;raumif; q&mhacgif;” qkdwJh aqmifyk'f u csif;awmif
rSm vufawG@usygw,f/
apwem/ *&k%m/ tepfem qkdwJh emokH;emeJ h jynfh0wJh ausmif;
q&m/ q&mrawG csif;awmifrSm ay:xGef;ygapvkd h qENjyK,if;
......
rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&
ckdekrf;okefowif;
12 ZGef 2012- jrefrmEkdifiHwGif EkdifiHa&;jyKjyifajymif;
vJr_rsm;ay:aygufvmjyD;aemufykdif; oufqdkif&m
tm%mydkifrsm;rS EdkifiHom; pDppfa&;uwfjym; (rSwfykH
wif) udk tcrJh jyKvkyfay;r_rsm;&Sdaeaomfvnf; jrefrm
EkdifiH. tqif;&JqkH; jynfe,f[k owfrSwfcH&onfh csif;
jynfe,f/ rwlyDjrdK@rSmrl usyfaiG wpfaomif; txd ay;
ae&a=umif; pkHprf; od&Sd&onf?
“ usaemf rae@u v0u&kH;ukd oGm;rSwfykHwif oGm;
vkyfwm/ ykdufqH 10000 ay;&w,f” [k EkdifiH
om;pDppfuwfjym; vkyfol aus;vufa'o vli,f
wpfa,mufu ajymonf?
v0u&kH;0efxrf;rsm;onf rSwfyHkwifjyKvkyfolrsm;
tm; tvSLaiGoabmjzifh apwem&Sdoavmuf
aiGxnfhcdkif;aomfvnf; tenf;qHk; usyfaiGwpf
aomif; rxnfhygu wpfywf apmifhckdif;onf[k od&
onf?
“ cifAsm;&Jh rSwfykHwifvkyfr,fh taxmuftxm;awGukd
rif;wyf c&kdif&kH; ykd@&tkH;r,fqkdvkd@ usawmf e,fu vmwm
qkdawm rapmifhEkdifawmbl;/ tJ'geJ@yJ olwkd@ awmif;ovkd
ay;&awmfw,f” [k 4if;u ajymonf?
csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiHwGif qif;&JrGJawr_ pHE_ef; 70
&mckdifESLef;atmufusa&mufaeaoma=umifh tpkd;&
0efxrf;rsm;onfvnf; ,ckvkd v'fpm;r_rsm;&Sdaejcif;
jzpfaevdrfhr,f[k ajymp&m&SdayrJh EkdifiHawmf tpkd;&u
0efxrf; vpm tvkHtavmufwkd;jrSifhay;xm;wJhwGuf
qif;&JrGJawr_ESifh roufqkdifa=umif; ajymqkdolrsm;vnf;
&Sdae=uonf?
rwlyDjrdK@cH wpfOD;u” 'Dv0u0efxrf;awGvkyf&yfukd =um;
odwm =umjyD? usyf 5000 ay;&if c&kdifykd@&tkH;rSmwJh/ usyf
10000 ay;&ifawhm rSwfykHwifukd csufcsif;xkwfay;r,f
qkdwmrsKd;u vkH;0ukd rjzpfoifhbl;/ ‘g rormr_yJ/ rw&m;&
bl;As” [k ajymoGm;onf?
rwlyD v0u 0efxrf;rsm;. vkyf&yfonf aumif;rGefaom
tpkd;&/ oef@&Sif;aom tpkd;& jzpfvma&; =udK;yrf;vkyf aqmifae
aom orRwOD;odef;pdefESifh zDvmqef@usifaea=umif; a'ocH
EkdifiHa&;orm;wpfOD;u rSwfcsufjyK onf?
vuf&Sd rwlyD v0u jrdK@e,f OD;pD;rSL; OD;atmifausmfpkd;onf
&ckdifjynfe,frS 2011 ESpfuwnf;u rwlyDokd@ ajymif;a&$h
vmoljzpfonf?
tvm;wl csif;jynfe,ftwGif; tpkd;&Xme toD;oD;&Sd
0efxrf;rsm;twGif; v'fay;v'f,lr_ tenf;ESifh trsm; &Sdae
ao;a=umif;vnf; od&onf?
4 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3
xufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sd
ckdEkrf;okefowif;
01 Zlvkdif 2013/ jynfe,f ESihf jrdK@e,ft=um; tm%m
jydKifr_a=umifh csif;jynfe,frwlyDjrdK@e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJ
twGif; &GmAm; (bD) &Gm rS vlxk 400 ausmf ,ae@xd
2013 ckESpftwGuf awmif,m rsKd;rcsao;a=umif; od&
onf?
a&ZGmjrdK@e,fcGJtwGif; &GmAm; ( bD) ESifh pmvfaxmif &Gm
a'ocHwkd@onf ,ckESpftwGif; &GmAm;(bD)&Gm om;wkd@
ckwfvkyf xm;onfh awmif,me,fajrvkr_ukd txuf
tm%mykdif ESpfzGJ@rS jywfom;pGm ajz&Sif;ray; aoma=umifh
&GmAm;a'ocHvl xkonf ,ae@xd awmif,mrsKd; (pyg;/
ajymif; zl;)rcsEkdif=ujcif;jzpfonf?
“ usawmfwkd@[m txufqkH;jzwfcsuftwkdif; tJ'D
e,fajrrSm ,mckwfjyD; ,mrD;&_d@zkd@ tvkyfrSm oufqkdif &m
rwlyDjrdK@ e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJrS tm%mykdif awGu ,mrD;
r&_d@zkd@ trdef@ay;vmw,f/ 'gayrJh jynfe,f cGifhjyK csuft&
,mrD;udk &_d@cJhw,f/ 'gayrJh jrdK@e,fu rsKd;rcszkd@eJ@ ,if;
jyoemtay:ar v 24 &ufae@rSm uGif;qif;r,f ajym w,f/
ckxd bmrS raqmif&Gufbl;” [k &GmAm; (bD )rS ausmif;
q&m tjidrf; pm;wOD;u ajym onf?
tqkdyg ,me,fajrykdifqkdifvkdr_twGuf ESpfzuf a'ocHrsm;
onf 1976 ckESpfwGifw=udrf/ 2011 ckESpfwGif w=udrf ESpf=udrf
w&m;pGJqkdcJh=u&m oufqkdif&mu ESpf=udrfpvkH; &Gm;Am;
(bD)ukd ykdifqkdifckwfvkyfcGifhay;xm;cJh onf?
&GmAm; (bD) &GmwGif tdrfajc 35 &SdjyD; vlOD;a& 400 ausmf
aexkdifcJh=uonf/ a&ZGmjrdK@e,fcGJ &GmAm; ( bD ) tygt0if
a'ocHrsm;onf tpma&pm jywfvyfr_a=umifh tJef*sDtkd.
taxmuftyHhjzifh rdom;pk 0rf;a&;ukd ajz&Sif;ae=uonf?
tcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuf
ckdekrf;okefowif;
26 ZGef 2013 ckESpf- ,ckESpf rwfvuwnf;u csif;jynf
e,f tdEdN, - jrefrme,fpyf/ wD;wdefjrdK@e,f xif;av/
ZdrfyD;/ ZdrfoJ aus;&Gm ywf0ef;usiftwGif; opfckwf vkyfcGifh
twGuf tcGefaqmifjyD;aom opfxkwfvkyf aeolrsm;t
ay: e,fajrcHppfwyfu opfo,fum; wpD; v#if usyfaiG
waomif;pD tcGefaumufcHaea=umif;od& onf?
oufqkdif&m opfawmOD;pD;XmewGif opfxkwfvkyfcGifh
vkdifpif &&Sdxm;onfh opfukefonfwkd@onf v$qGJ ysOfrsm;
ukd wzuf rDZkdrf&rfokd@ 407 um;jzifh wifykd@ae onf ukd
wGef;ZHjrdK@e,fDarkhai wyfpcef;/ wm0efus cr& 304
rS trnfrod Akdvf=uD;wOD; OD;aqmifonfh ppfom; awGu
usyfaiG waomif;pD aumufcHaeonf[k opf
ukefonfwOD;u ajymonf?
“ tcGefraqmif,if w&m;r0ifopfckd;xkwfr_eJ@ odrf;qnf;
vkd@&w,f/ vkdifpif&Sdwmr&Sdwmu wykdif;yg/ wzuf EkdifiHukd
opfawG o,faewJh tr_u &Sdw,fqkdjyD; aiGaumuf
w,f” [k opfukefonfu ajymonf?
opfukefonfrsm;onf a'oxGuf xif;&l;/ tjcm;
opfrmrsm;ukd wzufrDZkd&rfjynfe,f usefzkdif;jrdK@
okd@o,faqmif jyD; xif;&l;ysOf wukA &lyD; 250 ( usyfaiG
3700) / tjcm;opfrm wukAv#if &lyD; 700 E_ef;jzifh
jyefvnfa&mif; cs=uonf?
“ wae@rSm 407 opfo,fum; 10 pD;E_ef; wifoGif;ae
wmyg/ ppfwyfxHrSm wae@ usyfaiG 50000 ESLef; 0ifae
wmyaygh “ [k 4if;opfukefonfuqufajymonf?
tvm;wl taemufajrmufwkdif;ppfXmecskyf/ uav;jrdK@
tajcpkduf cv& 89 u Akdvf=uD; ausmfaZ,seJ@tzGJ@onf
ZGefv 16 &ufae@u xefwvefjrdK@e,f a=umifxD;,m;
&Gmu yl; vsefESif;ydkifqdkifaom EGm; 6 aumifukd ivef&Gm
wGifzrf;qD;jyD; usyfaiG ESpfodef;( 200000) eJ@ a&G;,lapcJh
onf?
xkd@tjyif csif;jynfawmifykdif; rwlyDjrdK@e,f vkdifvif;yD
wyfpcef;rS vuf&Sd wm0efustpkd;&ppfwyfrsm;onf
a'o cHrsm;. O,mOfjcH&Sd [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd ckd;,lae=u
a=umif;vnf; od&onf?
The Khonumthung News Journal rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;
The Khonumthung News Journal trnf emr ukd
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtaemufzufa'o/ csif;jynf e,f
awmifykdif; uefyufvufjrdK@e,f&Sd jrefrmEkdifiH wGif wwd,
tjrifhqkH;awmifjzpfonfh0dwkd&d,awmif (Mount.
Victoria) ukd tpGJjyKonf/ a'otac: acgEl;pkrfawmif
(Khawnutsum) jrefrm bmomjzifh ewfr awmif [k
t"dy`g,f &onf?
Khonumthung News Group ukd 2002 ckESpf wGif
tdEdN,-jrefrme,fpyf tajcpkduf csif;vli,fwpku pwifzGJ@
pnf;cJh=u+yD; txl;ojzifh EdkifiHwuma&muf csif; a&;&mowif;
ESifh txl;ojzifh csif;jynf e,ftwGif; jzpfysuf aeaom
owif;rsm;udk tGefvdkif;uaewqifh 10 ESpfausmf a&;om;
xkwfa0cJhygonf?
xkd@tjyif jynfytajcpkduf wkdif;&if;om;rD'D,m (11) zGJ@jzifh
pkzGJ@xm;aom Burma News International (BNI)
pwifzGJ@pnf;pOfwGif yg0ifcJh+yD; ,ckcsdefxd (BNI) tzGJ@
0ifvnf;jzpfonf?
jrefrmEkdifiHwGif 'Drkdua&pD zGH@jzdK;wkd;wufa&; ESifh vGwfvyf aom
owif;rD'D,m ay:aygufa&;/ jynfwGif;jidrf; csrf;a&;
wnfaqmufEkdifa&;wkd@ukd &nf&G,fcsuftjzpf xm;&SdjyD;
vGwfvyfaomowif;rD'D,mrsm;rS owif;rSefrsm;azmf xkwfjcif;
tm;jzifh tpkd;&ESifh jynfolt=um; ,kH=unfrSL wnfaqmufjyD;
wkdif;jynftusKd;pD;yGm;ukd o,fykd;EkdifrSm jzpfonf[k ,kH =unf
onf?
EkdifiHa&;acwfa&pDa=umif;t& jrefrmEkdifiHwGif 2010 ckESpf
aemufykdif; 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepfpwifusifhokH;vm onf
ESifhtrSs jynfwGif;wGif owif; *sme,f xkwfa0cGifh w&m;0if&yf
wnfEkdif&ef jynfytajcpdkuf tjcm;owif;Xmersm; enf;wl 2012
ckESpfrS pwifjyD; }udK;yrf;cJhygonf?
,ckESpf 2013 ckESpfrwfv (25) &ufae@wGif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH
jyef=um;a&;Xmeu The Khonumthung News Journal
tm; jrefrmEkdifiHwGif w&m;0if xkwfa0jzef@csD&ef
,m,DcGifhjyKvkduf+yD;aemuf 2013 ckESpfarvrS p+yD; The
Khonumthung News Journal ukd vpOf ykHrSefxkwf
a0vsuf&Sdonf/ The Khonumthung News Journal
tm;ay;zwf&SLol/ t}uHay;oltm;vHk;tay: txl; aus;Zl;
wif&Sda=umif;yg?
tpOfav;pm;vsuf
t,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyf
ckdEkrf;okefowif;
27 ZGef 2013- csif;jynfe,fawmifykdif; rwlyDjrdK@ay:wGif
vifa,musFm;jzpfolu ZeD;tm; owfjzwf onfhtr_
wck ZGefv 26 &ufae@ujzpfyGm;cJhonf?
rwlyDjrdK@ pefabmif&yfuGufwGifaexkdifjyD; yef;&Hvkyf
ief;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKaeol OD;oef;pkd;
(yckuULZmwd) u ZeD; a':yy qkdoludk xkd;=udwf&dkuf
ESuf&m rS ajcvGefvufvGefjzpfum ZGefv 26 &ufae@
eHeufykdif;wGif jynfol@ aq;&kHY aoqkH;oGm; jcif;jzpf
onf?
tcif;jzpfyGm;yHkrSm ZGefv 22 &ufae@nwGif vifr,m;
ESpfa,mufpvkH; t&ufrl;&mrS pum;rsm;&efjzpf=ujyD;
rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;
vifa,m usFm;jzpfolu ZeD;jzpfolukd jyif;jyif;xef
xef&kdufESufcJhonf[kod&onf?
&dkufESufonfh 'g%f&ma=umifh tdyf,mrS rxEkdifawmh aom
a':yyudk vifjzpfol OD;oef;pkd;udk,fwdkif rwlyD+rdK@ay: jynfol@
aq;&Hk odk@ ydk@aqmifjyD; twGif;vlem tjzpf aq;uk or_cH
,lcdkif;cJh&mrS ZGefv 26 &ufae@eHeufydkif;wGif aoqHk;cJh onf?
“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@ ESLwfcrf;awGrSm aoG;awG
ayusHjyD;a,mifukdif;aew,f” [k tavmif;ukd oGm;=unfh
onfh *sdrf;&kdvJef;u ajymonf?
aoqkH;oltavmif;tm; cGJpdyf&mwGif OD;acgif;aemufaph
ta=umrsm; jywfoGm;a=umif;/ xkdokd@ ta=umrsm; jywf
oGm;jcif;rSm aemufaphwGif &&Sdonfh ‘g%f&ma=umifhjzpfonf
[k ppfaq;awG@&Sd=uonf?
OD;oef;pkd;tm; e,fajrcHjynfol@&JawGu xdef;odrf; xm;=u
jyD; trdrJh uav;i,f ESpfOD;rSmrl aep&mtdrf/ aqGrsKd; r&Sdawmh
ojzifh zcifESifhtwl tcsKyfcef;xJrSm tdyf=u&onf[k
od&onf?
13 ZGef 2013- csif;jynfe,f pD;yGm;a&; ESifh pDrHudef;
0ef=uD; Pu RamMang OD;aqmifrSLjzifh +yD;cJhonfh
arv 27 &ufae@u [m;cg; c&kdif&kH;wGif e,fpyfa'o
pD;yGm;ukefoG,fa&;or*~ (Federa
tionChambersof Commerce )
ukd zGJ@pnf;vkduf=ua=umif; owif;&&Sd
onf?
aejynfawmfrS e,fpyfa'o ukef
oG,fa&;OD;pD;Xme vufaxmuf
nGef=um;a&;rSL; Major Aung Win
OD;aqmifrSLjzifh csif;jynfe,f
xefwvef+rdK@wGif ,ckESpf {+yDv (1)
&ufae@u e,fpyfukefoG,fa&; pcef;
opfzGifh vSpfjcif;&Jh tusKd; qufjzpfonf?
FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~udk
[mcg;/ zvrf;/ xefwvef+rdK@e,frsm;rS
yk*~Kdvf (5) OD;pD pkpkaygif; 15 OD;jzifh atmufygtwkdif;
a&G;cs,f zGJ@pnf; =uonf[k a'oxkwf owif;wGif
azmfjyxm;onf?
“ vkyfief;tao;pdyfukd b,fawmhtaumift
xnfazmfrnfqkdwm ra&;qGJ&ao;bl;? jrefrmhpD;yGm;
a&;ESifh ukefoG,fa&; ( Union of Myanmar
Federation Chambers of Commerce and
Industry) tzGJ@0iftjzpf yg0ifzkd@wifjyoGm; rSmjzpf
w,f” [k tzGJ@0ifwOD;u ajym onf?
tqkdyg 15 OD; tzGJ@onf e,fpyfa'o ukefoG,fa&;
pcef;ukd xefwvef+rdK@t0if0wGif wnfaqmuf&ef
jyifqif =u a=umif; od&onf?
csif;jynfe,ftygt0if tdEdN, - jrefrme,fpyf
ukefoG,fa&; ukd ppfukdif;wkdif;twGif; wrl; - rkd;a&;
ESifh csif;jynf e,ft wGif; &d'f– ZdkcGg;xm;&fwkd@ wGif zGifh
vSpfcJh+yDjzpf+yD; xefwvef e,fpyfukefoG,fa&;pcef;onf
wwd,ajrmuf zGifhvSpf cJhjcif; jzpfonf?
,ckvrf;a=umif;onf csif;jynfe,f zvrf; - [m;cg; -
xefwvefrS wDtkdacsmif;ukd jzwfNyD; wzuf rDZkd&rfjynf
e,f+rdK@awmf tkdifaZmfvf okd@0ifoGm;rnfjzpfonf?
FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ tzGJ@0ifrsm;rSm –
(1) Pu Van Hu,Chairman (Hakha)
(2) Pu Hrang Lawm Thang, Vice Chairman
(Falam)
(3) Pu Van Nawl, Vice Chairman (Thantlang)
(4) Pu Ci Han, General Secretary (Hakha)
(5) Pu Ngun Peng,AGS (Thantlang)
(6) Pu Za He, AGS (Falam)
(7)PuThawngVung,Treasurer(Ha kha)
(8) Pu Ba Su , (Falam)
(9) Pi Biak Chin Sung, (Than tlang)
(10) Pu Khual hum,Auditor(Falam)
(11) Pu Hmun Thang, Member (Than tlang)
(12) Pu Chum Ling, Member (Hakha)
(13) Pu Ram Cung, Member(Hakha)
14) Pu Hlawng Hre Lian , Member (Falam)
(15) Pu Ram To, Member (Than tlang)
csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;
ckdEkrf;okefowif;
July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 5
“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@
ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf; awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;
a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
Khonumthung
owif;*sme,fwGifaMumjimtrsKd;rsKd;xnfhoGif;
Ekdifygonf/
þ*sme,fonf csif;jynfe,f 6 NrKdUe,f?
uav;uabmf ESifh &efukefNrKdUrsm;wGif
jzefUa0vsuf&Sdonf/
qufoG,fvdkygu...
0900507310 & 09400305261
email addresses:
khonumthung@yahoo.com
thetni@gmail.com
jschhangte@gmail.com
qvdkif;a&mbwf? ? orRw odef;pdef
OD;aqmif wJh jrefrmtpdk;& ESifh w&kwfukyR%DwckjzpfwJh
North Mining Investment Company wkd@
csif;jynfe,f txufydkif; wD;wdefjrdK@e,ftwGif;
ajrGawmif zm;awmifrSm xGuf&SdwJh eDu,f / oH
a&m&mowWKawG wl;azmf xkwfvkyfzdk@
oabmwlnDxm;csuft& r=um cifrSmbJ
ukyR%Dbufu owWKwl;azmfa&; vkyfief;awG
pwifzG,f&Sd aeygw,f/
'DajrGawmif zm;awmif eDu,f pDrHudef;[m ,cif
vGefcJhwJh 2006 ckeSpfcefhuwnf;u w&kwf ydkif uifbdk
ukyR%Du prf;oyfwl;azmfcJhbl;ayrJh jyefvnf&yfqkdif;
cJhygw,f? ,ck Zijin Mining Group ESifh Wan
bao Mining ukyR%Dwdk@ yl;aygif;+yD;North Mining
Investment Company qdkwJhtrnfemreJ@
‘DpDrHudef;udk jyefvnftaumift xnf azmfzdk@ orRw
OD;odef;pdef tpdk;&eJ@ 2012 ckESpf =o*kwf vwkef;u
oabmwlnD cJh=uwmyg/ Canbao ukyR%D[m vuf
yHawmif; awmifa=u;eDpDrHudef;udk wl;azmfaewJh
ukyR%Dygw,f/
'Dae&mrSm &Sif;vif;r_r&Sdwmu pDrHudef;umvjzpf
ygw,f/ ukyR%Dbufujzpfjzpf/ tpdk;& bufujzpfjzpf
vlxkxH yGifh yGifhvif;vif; csjywmr&SdcJhyg? ESpfaygif; 30
odk@r[kwf ESpfaygif; 40 twGuf pmcsKyfcsKyfxm;
w,fvkd@ wdusaocsmr_ r&dSwJh ajymqkdoHawGuvnf;
=um;ae&w,f/
'Drdkua&pDvrf;a=umif;ay:udk pwifavSsmufvSrf;
aejyDqkdwJh jrefrmtpdk;&taeeJ@ ckcsdefrSm ,cif ppf
tm%m&Sif pepf vdk owif;tarSmifrcsoifhawmhyg/
pDrHudef;eJ@ygwfoufjyD; jynfolvlxkawG odoifhodxdkuf
wJh tcsuftvuf awGudk tcsdefrDS yGifhyGifhvif;vif; csjy&
rSmjzpfw,f/
Zijin ukyR%D 0ufqdkufrSm azmfjyxm;csuft&
csif;jynf e,ftwGif;rSmwnf&SdwJh ajrGawmif/ zm;awmif
eDu,f owWK&dkif;wl;azmfa&; pDrHudef;uae &&Sdvmr,fh
tusKd; tjrwfawGudk ukyR%Du 80 &mcdkifE_ef;
&&SdrSmjzpfjyD; jrefrm tpdk;& u 20
&mcdkifE_ef;&&SdrSmjzpfygw,f/
pDrHudef;wnf&m e,fajrudk ydkifqdkifxm;wJh csif;jynf
e,ftaeeJ@ b,favmuf&&SdcHpm;r,fqdkwmawmh
azmfjyxm; jcif;r&Sdyg/ 'gayr,fh ukyR%Du 'DpDrHudef;
uae ol&&Sdr,fh tusKd;tjrwfuae wpfESpfudk
tar&duef a':vm 5 odef; pDrHudef;umvtwGif;
ESpfpOf axmufyHhay; r,fvdk@ od&ygw,f/
pDrHudef;trSefwu,f taumiftxnfazmfaqmif
vmjyDqdk&if jzpfay:vmEkdifwJh tusKd;ouf a&mufr_
tm;vHk;udk &ifqdkif &rSmu csif;jynfolawG eJ@ ppfudkif;
6 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE/ REPORT July 2013 - Vol.1 No.3
ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;
wdkif;a'o}uD; uav;jrdK@e,fxJu a'ocHawGjzpfyg
w,f/ 'DpDrHudef;uae jynfol awG&&Sdr,fh tusKd;tjrwf
u qifyg;pyfxJ erf;aphyufwmavmufyJ&SdrSmjzpfw,f?
okd@aomf &ifqdkif}uHKawG@& r,fh jyoem qkd;usKd;awGu
awmh rawG;0hHp&myg/
ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawGeJ@ csif;jynfe,ftpdk;&
0ef}uD;wcsKd@[m jyD;cJhwJh {jyDvwkef; u ajrGawmif zm;
awmif ajc&if;rSm&SdwJh a'ocH&Gmom;awGudk oGm;a&muf
awG@qHkjyD; pDrHudef;eJ@ ywfoufI &Sif;vif;r+jyKvkyfcJh}uyg
w,f/
'DpDrHudef;eJ@ywfoufjyD; ukyR%Dbufu jyKpkxm;wJh
pmwrf;i,fwckudkvnf; a'ocH&Gmom;awGxH jzef@a0
jyD; a'o cH awG&Jh oabmxm;awGudk pHkprf;ar;jref;cJhyg
w,f/
ukyR%Du vlxkxH jzef@a0wJh pmxJrSmawmh pDrHudef;rS
&&Sdvmrnfh tusKd;aus;Zl;awGeJ@ ywfoufjyD; tcsuf
(7) csufudk ckvdkazmfjyxm;ygw,f/
(1)NMIC onf ajrGawmifeDu,fowWKwl; azmfxkwf
vkyfaqmif&GufcGifh&&SdcJhygu rdrd twGuf tcsKd;us&&Sd
aom tjrwf aiGrSESpfpOf tenf;qHk; a':vm ig;odef;
(500000) udk csif;jynfe,f tpdk;& tzGJ@. }uD;}uyf
uGyfuJr_jzifh csif; jynfe,f a'ocH wdkif;&if;om; jynfol
rsm;. pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;eJ@ ynma&;
wdk;wufzGH@+zdK;a&;twGuf oHk;pGJyHhydk; ulnD oGm;rnf/
(2) a'ocHwdkif;&if;om; jynfolrsm;taejzifh pDrHudef;
ygtaqmuftOD;rsm; wnfaqmufpOfwGif vnf;
aumif;/ pDrHudef;jyD;qkH;onfhtcg pDrHudef;wGifvnf;
aumif;/ pDrHudef;twGufvdktyfaom ukef}urf;rsm;
jzpfonfh ausmufrD; aoG; ESifh xHk;ausmufxkwfvkyfa&;
vkyfief;rsm;wGifvnf;aumif; tvkyftudkifrsm;&&Sdrnf/
(3) owWKwl;azmfxkwfvkyfr_vkyfief;aqmif&GufaepOf
'kwd,ESpfrSpIwl;azmfcJhonfhae&mrsm;wGif jynfwGif;
jynfy aps; uGuf0if pm;oHk;oD;ESHyifrsm;/ pdkufysKd;Ekdif&ef
ajrom;jyKjyifay;jcif;/ enf;ynmjznfhqnf;ay;jcif;/
pdkufysKd;olrsm;tm; pdkufysKd;aepOfvpmay;jcif;/ jzpfxGef;
vmaom pm;oHk;oD;ESHyifrsm;a&mif;csEkdif&ef aps;uGuf&Sm
azGay;jcif;wdk@udk aqmif&Guf oGm;rnfjzpfygojzifh e*dkrlv
ajrvGwfajr&dkif;rsm;wGif vSyom,maom pdkufysKd;cif;
rsm;jzpfay:vmjyD;a' ocH awmif,m vkyfief;aqm&Guf
olrsm;. 0ifaiGwdk;wuf&&Sdvmrnf/
(4) pDrHudef;ESifhqufEG,fI o,f,lydk@aqmifa&; vkyfief;
rsm;/ [dkw,fESifhwnf;cdkcef;vkyfief;rsm;/ pm;aomufqdkif
vkyfief; rsm;/ vloHk;ukefypPnf; a&mif;cs a&;vkyfief;rsm;/
xHk;ausmuf/ ausmufrD;aoG; wl;azmf a&mif;csa&;
vkyfief;rsm; wdk;wuf zGH@+zdK; vmrnf/
(5) pDrHudef;twGuf vdktyfaom vSsyfppf"gwftm;
yrm%xufydkrdkI vSsyfppf"mwftm;ay;puf&Hkrsm;udk wnf
aqmuf xm;ygonf/ ydkvSsHaom vSsyfppf"gwftm;udk pDrHudef;
{&d,mrS (5) uDvdkrDwmtwGif;&Sd aus;&Gmrsm;odk@ (1) ESpftc
rJhjzef@+zL;ay;rnfjzpfjyD; aemifESpfrsm;wGif jynfe,fESifh
wdkif;tpdk;&rsm;. owfrSwfE_ef;xm;jzifhjzef@jzL;ay;rnf/
(6) pDrHudef;jyD;qHk;oGm;ygu vSsyfppf"gwftm;ay; puf&Hk
tygt0if wnf&SdjyD; tajccHtaqmuftOD;rsm;udk tjcm;
aom pD;yGm;a&;/ pdkufysLd;a&;/ arG;jrLa&;vkyfief;rsm;twGuf
ajymif;vJoHk;pGJoGm;edkfifrnf/
(7) EkdifiHawmfrS eDu,fowWKxkwfvkyffr_tay: tcsKd;ustusKd;
tjrwf&&Sdrnfjzpfonf[k azmfjyxm;ygw,f/
'drfZefaus;&Gmonf ajrGawmif zm;awmif ajc&if;wnfhwnfh
rSm wnf&SdcJhygw,f/ 'Daus;&Gmudk 1960 ckESpfu pwif wnf
xm;=uwmjzpfjyD; ,ckvuf&SdrSm tdrfajc 170/ vlOD;a& 800
0ef;usif avmuf&Sdygw,f/ a'ocH&Gmom;awG ydkifqdkif xm;wJh
v,f,majr{u 100 ausmf[m ajrGawmif zm;awmif
ajc&if; rSmwnf&Sdygw,f/
'drfZefaus;&Gm pwifwnfaxmifcsdefrSm yg0ifcJholwOD;jzpfwJh
OD; a'gifvsefuyfuawmh w&kwfawG wl;azmfr,fqdkwJh ajr G
awmif? zm;awmif eDu,f owWKwl;azmfa&; pDrHudef;tay:
tckvdkjrifygw,f/
“ ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawG eJ@ csif;jynfe,f tpdk;&
bufu 0ef}uD;awG usaemfwdk@&Gmudk vmwkef; ajymoGm; =u
wmuawmh acwfrDS enf;ynmawGoHk;jyD; wl;azmfr,fayghav/
bmrSvnf; rysufpD;ap&bl;/ rxdcdkuf ap&bl;wJh? usaemf
uawmh enf;enf;rSt,Hkt=unfr&Sdbl;/ 'Dawmif}uD;udk
wu,fjzdKvmjyDa[h qdk&if &moDOwkuawmh ajymif;rSm bJ/
rdk;a&csdefavsmh vmr,f/ tJ'Dcgus usaemfwdk@ pm;0wfaea&;
tcuftcJ&Sdvmr,f/ tJ'Dcsdef us&if w&m;cH b,folvJ qdk
wmazmfay;ekdifrvm;qdkjyD; 0ef}uD;awGudk usaemfar;ygw,f?
ukyR%Dbufuawmh enf;enf;rS rdk;a&csdefr avsmhEkdifbl;wJh/
'Dawmifu [dk; t*Fvdyfacwfwkef;u rdk;}udK;0dkif;vdk@ owfrSwf
xm;wm/ 'Dawmifudk tukef vHk;wl; azmfjyD;rS rdk;a&csdefravsmh
bl; qdkwmrjzpfEkdifbl;/ 'ga=umifh ukyR%Dudk enf;enf;rS t,Hk
=unfr&Sdbl;”vdk@ ajymjyygw,f/
'drfZefaus;&Gmtjyif ajrGawmif zm;awmif ajc&if;rSm
ausmuf csuf/ pHwkduf/ owfvrf/ jrpdrf;/ jrvif;/ &Slcif;om/
atmif&Gm/ rif;vS/ ysOf;awmOD;/ vufyHacsmif;
pwJhaus;&GmawG&Sdygw,f/ tJ'Daus;&Gmu a'ocHawG[m
v,f,m pdkufysKd;a&; vkyfief; awGudk
vkyfudkifae=u&wmjzpfjyD; olwdk@&Jh v,f,majr trsm; pk[m
ajrGawmif zm;awmif ajc&if; w0dkuf rSm wnf&Sd=uwm yg/
pmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk h
7 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1
csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; Community Development Dialogue usif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyf
ckdEkrf;okefowif;
25 ZGef 2013- csif;vlxkzGH@jzdK;a&;uGef,uftzGJ@
(Network for Chin Community
Development (NCCD) OD;aqmif rSLjzifh vlxk
zHG@jzdK;a&; aqG;aEG;yGJ (Community Deve lopment
Dialogue) ukd csif;jynf e,fajrmufykdif;
wD;wdef+rdK@e,ftwGif; usif;yjyKvkyfcJh onf[k od&
onf/
wD;wdef+rdK@e,f iif;oJaus;&GmwGif ZGefv (21 - 22)
txd (2)&uf=um usif;yjyKvkyfonfh aqG;aEG;
yGJokd@aus;&Gm aygif; (8)&GmrS udk,fpm;vS,f(22)OD; yg0if
wufa&mufcJh=uonf/
,if;aqG;aEG;yGJwGif tJefpDpD'D ESihf tqdkygaus;&Gm&Sd
&Gmom; rsm; yl;aygif;taumiftxnfazmfcJhonfh
&yf&GzGH@jzdK;a&; pDrHudef;/ rd&kd;zvm xkH;wrf;pOfvmt&
ajr,mykdifqkdif rSLESihf pDrHcef@cGJrSL enf;pepf/ vuf&Sd
aqmif&Guf aeaom zGH@jzdK;a&;pDrHudef;rsm;tjyif
jrefrmEkdifiH&Jh EkdifiHa&;ajymif; vJrSL tajctaersm;udk
aqG;aEG;cJh=ua=umif; tJefpDp'DD vufaxmuf wm0efcH
ukd Simon u ajymonf/
“aqG;aEG;yGJ&Jh t'Du&nf&G,fcsufu &yf&Gmvlxk
twGif; taumiftxnfazmfaewJh &yf&GmzGH@jzdK;
a&;pDrHudef; &Jh tm;enf;csuf tm;omcsufawG od&Sdzdk@/
a&S@quf+yD; &yf&GmzGH@jzdK;a&;awGudk vkyfEdkifzdk@/ bdk;bGm;ydkif
qdkifcJhwJhv,f ,majrawGudk xdef;odrf;Ekdifzdk@ eJ@ vuf&Sd
jrefrmEkdifiHa&;ajymif;vJrSLawGudk od&Sdem;vnfzkd@
twGuft"du xm;+yD; aqG;aEG;nSdESKdif;wdkifyifcJhwmyg”
[k ajymonf/
tJefpDpD'D ukd tdEdN, - jrefrm tajcpkduf csif;vli,frsm; u
vGeffcJhonfh 10 ESpfausmfuwnf;u zGJ@pnf; xm; jcif; jzpf+yD;
vlxktajcjyKonfh a&&SnfwnfwhHaom zGH@+zdK;a&;pepf
csif;vlxktwGif; jzpfay:vma&;ukd t"du &nf&G,f onf/
“vlxkukd,fwkdif yg0if+yD; vlxku vufcHwJh zGH@+zdK;a&;rsKd;ukd t"du
OD;wnfwmyg? tJ'DrSm Top down ykHpHrsKd;r [kwfyJ Bottom
up ykHpHeJ@ vkyfrSom 'DzGH@+zdK;a&;u a&&Snf ckdifjrJrSmjzpfw,f “[k
qufajymonf/
tqkdyg aqG;aEG;yGJrsKd;ukd csif;jynfe,f tv,fydkif;ESihf awmifydkif;&Sd
aus;vufa'orsm;wGifvnf; qufvufjyK vkyfoGm; rnf[k
od&onf/
orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmonfh aemufykdif; csif;jynf
e,fwGif tpdk;&cGifhjyKcsufjzifh jynfy tJef*sDtkdrsm; onf csif;jynf
e,fzGH@+zdK;a&;twGuf ykdrkdvkyfaqmifrSL rsm;vmaea=umif;vnf;
owif;&&Sdonf?csif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajym
cdkEkrf;okefowif;
26 ZGef 2013 - 2012 -2013 pmoifESpf csif;jynfe,f
pmppfXmerS usif;yonfh 10 wef;pmar;yGJonf
rormrSK tuif; qkH;jzpfa=umif; ,if;tay:
txl;0rf;om *k%f,la=umif; vkdif(csif;) ausmif;om;
rsm; toif;( wuUokdvf rsm;- jrefrmjynf) u
ajymqdkvdkufonf/
wjynfvkH; 10 wef;pmar;yGJatmifcsufwGif csif;jynfe,f
onf atmifcsuf&mckdifESLef; tedrfhqkH;
jzpfaomfjim;vnf; csif;jynfe,fpmppfXmewGif ,ckESpf
usif;yjyKvkyfonfh 10 wef; pmar;yGJonf
cgwkdif;ESpfawGvdkr[kwfbJ v'fay; v'f,lrSL ESifh
rormrSL tuif;&Sif;qkH; atmif csufjzpfonf[k
okH;oyf&a=umif; 4if;wkd@ oabmxm; xkwfjyefcsufwGif
azmfjyxm;onf/
,if;twGuf 10 wef;pmar;yGJ atmifjrifolrsm;/
pmar;yGJ }uD;=uyfol wm0ef&Sdtm;vkH;tay: tifrwef
av;pm; rdyga=umif; oabmxm;xkwfjyefcsufwGif
azmfjyxm; onf/
“ avhvm&oavmufu [m;cg; eJ@ xefwvef pmppf
Xme rSm tpkd;&/ bmoma&;toif;tzGJ@/ +rdK@rd+rdK@z eJ@
rdbjynfolawGu ,ckESpfrSm ausmif;om;awG pmrckd;
a&;/ pm}udK;pm;a&;ukd cgwkdif;ESpfawGtay: tawG@t}uKH
,ljyD;}uyfrwf=uw,f? tJ'Duae jzpfay:vmwJh
atmifjrifrSL tusLd;w&m;tay: 0rf;om wm ayghAsm?
atmifcsuf edrfhonf/ jrifhonf t"du r[kwfyg” [k
ausmif;om;acgif;aqmif Salai Kep Chin Thang
u ckdEkrf;okefukd ajymonf/
qufvufjyD; tem*gwftwGuf csif;wwfodynm&Sif
rsm;ay:xGef;Ekdifa&;onf rormrSL uif;&Sif;+yD; rGefjrwf
rSefuef onfh twwfynmonfom tc&m usonf
[k ,kH=unfa=umif; xkd@a=umifh csif;jynfe,f&Sd
ynma&; Xme tqifhqifhwkdif;rS rormrSL/ v'fay;
v'f,lrSL yaysmufa&;ukd txl;wvnf pDppf apmifh
=uyfum ta&;w,l aqmif&Gufoifhonf[k vkdif
(csif;) ausmif;om; rsm; toif;( wuUokdvfrsm;-
jrefrmjynf) u wkdufwGef;xm;onf?
csif;jynfe,ftygt0if wjynfvkH; ynma&;
0efaqmif rSLonf 1988 ckESpfaemufykdif; ppftpkd;&
wufvm csdefrS pjyD; wpwp edrfhus qkwf,kwfvm+yD;
y&rf; ywmjzpfvmcJhonf[k [m;cg;+rdK@rd+rdK@z
wOD;uajym onf?
“ tck orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmawmh
ynma&; pepfawGukd wjznf;jznf;ajymif;vJvmwm
awG@& w,f? tJ'gu tpkd;& wckwnf;eJ@ vkyfvkd@ &wJh
[mrsKd;r[kwfbl;/ tm;vkH; yl;aygif;yg0ifoifhw,f” [k
olu ajymonf/
2012 -2013 ynmoifeSpf? wjynfvkH; 10
wef;pmar;yGJatmifpm&if;t& csif;jynfe,frS
ajzqkdol usm; 3122 OD;? r 4337 OD; pkpkaygif; 7459
OD; teuf 1232 OD; atmifjrifcJhjujyD; 4if;teuf ig;
bmom *k%fxl;&Sif (1) OD;/ av; bmom*k%fxl;&Sif
( 5 ) OD;/ okH;bmom*k%fxl;&Sif (5) OD;/ ESpfbmom
*k%fxl;&Sif (24) OD;/ (1) bmom*k%fxl;&Sif (114)
OD; pkpkaygif; 55 OD;&Sdonf/
wEkdifiHvkH;wGif 10 wef;pmar;yGJatmifcsuf tedrfhus
qkH;jzpfaejcif;rS ausmfvGm;Ekdifa&;onf EkdifiHawmf tpkd;& ESifh
ynma&;0ef}uD;Xmetaejzifh csif;jynfe,f wckvkH;&Sd
tqifhqifhaom ausmif;wkdif;wGif ausmif; q&m/
q&mrrsm;tm; tvkHtavmufxm;&Sday;a&;ESifh
csif;jynfe,fynma&; pGrf;tm;NrSifhwifa&;ukd tav;xm;
aqmif&Gufay;yg&ef arwœm &yfcH xm;onf/
vkdif(csif;) ausmif;om; rsm;toif;( wuUokdvfrsm;- jrefrmjynf)
ukd rEœav;/ &efukef/ rkH&Gm/ uav; wuUokdvf toD;oD;rS ausmif;
om;rsm;/ [m;cg;- xefwvefwuUokdvfausmif;om;rdom;pk
rS ausmif;om; 231 OD;wkd@ ,ckESpf {+yDv 2 – 4 &ufaeYtxd
rEœav;+rdK@ YqHk+yD; zGJ@pnf;vdkuf=ujcif;jzpfonf/
&nf&G,fcsufrsm;tjzpf - cGJjcm;qufqHrSLr&SdyJ wef;wlrSLjzifh trsKd;
om;a&;tusKd;pD;yGm;aqmif&Gufa&;/ vkdif (csif;) pmay/
,Ofaus;rSL xdef;odrf;jrSifhwifa&;?
trsKd;om;ynm&nfjrSifhwifa&;? csif;trsKd;om;ta&;
yl;aygif;aqmif&Gufa&;/ vkdifrsKd;EG,fpk
qufvuf&Sifoef&yfwnfa&; ESifh vkdifrsKd;EG,fpktwGif; yGifhvif;
jrifomrSLESifh &kd;om;ajzmifh rwfrSLykdrkd&Sd apa&;wdk@jzpfonf/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;/
arG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfquf
ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// usawmfh&Jhaus;Zl;&SifrdbESpfyg;uawmh
OD;xefrl;vf/ a':pmwkef;jzpfygw,f/ rwlyD+rdK@e,f?
a0wl; aus;&Gm uyg/ ZeD;emrnfuawmh a':vdef;atG
vdk@ac:ygw,f/ om;wpfOD;/ orD;okH;OD;xGef;um;+yD; tck
yckuUL+rdK@/ trSwf (11) &yfuGuf/ (18) vrf;rSm aexdkif
ygw,f/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// usawmf oli,fwef;rS pwkwÎwef;txd
Zmwd a0wl;aus;&GmrSm oif,lcJhygw,f/ tv,fwef;
eJ@ txufwef; ynmudk rwlyD+rdK@/ txu(1)rSm
qnf;yl;cJhygw,f/ 1984 ckESpfrSm wuUodkvf0ifwef;
atmifcJh+yD; 1984-86 txd yx0D0if t"du
bmomjzifh yxrESpfeJ@ 'kwd,ESpf wuUokdvfynmukd
yckuULa'oaumvdyfuae atmifjrifcJhygw,f?
wwd,ESpfESifh aemufqkH;ESpfudkusawmh rauG;'D*&D
aumvdyfrSm oif=um;cJhayrJh aemufqkH;ESpfrSm 88-
ta&;tcif;a=umifh ausmif;ynm wpfydkif;wpfpeJ@
&yfem;cJh&w,f/ 1991 ckESpfrSm aemufqkH;ESpfjyef
wuf+yD; r[mt&nf tcsif;ppf tqifhrSDjzihf 0dZ…mbGJ@
&cJh+yD; rEœav;wuUodkvfrSm r[m0dZ…mwef;udk 1992
ckESpfuae p+yD;oif,lcJhygw,f/ (Regional
Geography of Matupi Township) acgif;pOfeJ@
Thesis a&;+yD; 1997 ckESpfrSm r[m0dZ…m bGJ@&cJhyg
w,f/ rEœav;wuUodkvf/ yx0D0ifXmerSm enf;jywm
0efxrf;aqmif,if;PhD Preliminary wef;udk
2003 ckESpfrSmwuf a&mufcJhygw,f/ 2004 ckESpfrSp+yD;
yg&*lok awoe pmwrf;udk (Road Transpor
tation Network Analysis and It’s Effect
upon Urban Expansion of District Cities
in Mandalay Division) acgif;pOfjzifhp
wifa&;om;jyKpk+yD; 2008 ckESpfrSm bk&m;aus;Zl;
awmfa=umifh yg&*lbJG@ &&SdykdifqkdifEkdifcJhyg w,f/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m
b0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJh
w,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf?
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfygw,f/ 1996ckESpfrSm rwlyD +rdK@e,f/
[kefav;aus;&GmrSm vufaxmuf rljytjzpf wm0ef
xrf;aqmifcJhygw,f/ aemifwESpft=umrSmyJ rwlyD+rdK@
e,f/ xefydef;aus;&Gmrlvwef;ausmif;ukd a&$@ajymif;cH
&ayrJh rwlyD+rdK@ ay: tvu pefabmifrSm wJGzufcef@
xm;jcif;cH&ygw,f/ tJ'DESpfrSmbJ v,fjy &mxl;wdk;+yD;
rwlyDtxu(1) rSmwGJ zufwm 0efusyg w,f/ 1998
ckESpf =o*kwfva&mufawmh yckuUL wuUodkvf/ yx0D
D0ifXmerSm enf;jytjzpfajymif;a&$@cJh&w,f/ 1998-
2002 ckESpfxd yckuUL wuUodkvfrSm wm0efus+yD;
2002-03 ckESpftxd uav; wuUodkvf? 2003-06
txd rE Wav;wuUodkvf? 2006-2008 ckESpftxd
usdKif;wkH wuUodkvf? vufaxmuf uxdu tjzpf
wm0efus+yD; 2008 ckESpfuae ,ae@txd yckuUL
wuUodkvf rSm uxdu wm0efxrf; aqmif cJhygw,f/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm
}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// trsm;}uD;yg/ q&m/ q&mrawG&Jh wm0ef r[kwf
avmufwJh tvkyfawG rvkyfcsifyJ vkyf&wmrsKd;awGaygh/
(Oyrm wuUodkvft0ifayguf*dwfapmifhcdkif;wmrsdK;aygh)/
vlrSefae&mrSeftvkyfrsdK;qdk&ifaumif;wmaygh/ wdk;wuf
wmaygh? aemuf+yD;awmh usawmfjzwfoef;vmcJhwJh
ausmif;q&mb0[m rsufpdydwf/ em;ydwfb0awGeJ@
&ifqdkifjzwfoef;vmwmrdk@ enf;y nmydkif;rSma&m/ rdrd&Jh
ar*smbmom&yfESifh ynm&yfydkif;qdkif&mrSmyg xl;cGsefwJh
yk*~dKvf rjzpf&ifawmif toifhtwifh xl;cGsefatmif}udK;pm;
vdkpdwf&dSayrJh usawmfhtwGuf t[ef@twm;jzpfapwJh
tcuftcJawG ajrmufrsm;pGm&Sdygw,f/ wzufu rdom;pk
w0rf;wcg;ta&;ESifh uav;awG&Jh ynma&; tokH;
p&dwfawGu tp 'DvpmeJ@ tdaENr ysufxdef; odrf;ae wm
uvnf; wu,fawmh vG,fulwJh t&mr[kwfbl;ayghuGm/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG
trsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSm
wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;
pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfygw,f/ csif;wuUodkvfausmif;om;
ausmif;oltm;vkH;udk rajymvdkygbl;/ avmurSm b,f
ol@rSmrS +yD;jynfhpkHw,fqkdwmr&Sdygbl;/ 'gayrJhar;cGef;&Jh 60
&mckdifESKef;avmufawmif olwkd@rSmtm;&p&mr&Sdbl;qkdwm
aocsmyg w,f/ usawmfwdk@ wuUodkvfausmif;om; b0
rSm ausmif;om;ta&twGufESifh t&nftcsif;/ }udK;pm;rSK
eJ@pnf; urf;ao0yfrSKwdk@udk ,ckacwfcsif;wuUodkvf
ausmif;om;ta&twGufeJ@ t&nftcsif;awGudk tcsdK;
tpm;tvdkufESdKif;,SOf&if cHwGif; awG@avmufatmifawmh
tm;r&ao;ygbl;/ qufvufvkyf,l&tkH;rSmyg/ trsm;pku
udk,fjzpfcsifwJhqEN/ jyif;jywJh pdwf"gwfeJ@ &nfrSef;csu fawG
udkyg ESvkH;oGif;=u[efrwlyg? vkdvSsif}uHq enf;vrf;&/
temrcHvSsif tomrpH&qdkwJh aqmifyk'fawG[m &dk;&Sif;
ayrJh wOD;csif;pD&Jh b0 twGuf tvGefav; eufwJh pum;
ykHawG jzpfygw,f/ tusifhpm&dwœ ydkif;udkawmh 'Dvkdyg/ b,f
olr jyKrdrdrSLaygh/ acwfpepf}uD; wpfckwnf;udk bJ vufndK;
xdk;tjypfykHcsvdk@vnf; r&ygbl;/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;
om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/
wuUokdvf/aumvdyfqkdvkd@ rnfrnf&& r&Sdao;
wJh trdcsif;jynfudk udk,fpm;jyK+yD; jynfe,fjcm;rSm ynm
ukefoG,fa&;jyKwJh ukd,fpm;vS,fawGvkd@ rdrdudk,fudk cH,l&
r,f/ rdrda'ownfaqmufa&;/ rdrdvlrsdK;ysdK; axmi fjrSifh
wif a&;eJ@ ywfoufvm&if ppfrSefwJh t&nf tcsif;&Sdvm
8 - KHONUMTHUNG News Journal INTERVIEW July 2013 - Vol.1 No.3
Dr. T. PanLai (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;
a&;udk tav;teufxm;&rnfh tcsdef a&muf&Sdae+yDqkdwm
,ae@csif;ausmif;om; ausmif;olawG ukd owday;t
}uHjyKvdkygw,f/ usawmf udk,fwdkifuvnf; touf
vnf;&vm+yDjzpfayrJh t&nftcsif;r&Sdyg/ t a=umif; rSm
tm;vkH;vnf;od+yD;om;yg/ 'ga=umifh,ae@ yGifhvif;jrifom
rSL&Sd+yDjzpfwJh enf;ynm acwf}uD;rSm rdrdoif ,l avhvmwJh
bmom&yftjyif tjcm; ynm&yfqkdif&m ta=umif;t&m
awGudkyg avhvmwJh tcg usdK;a=umif; qDavsmf atmif
awG;ac: }uHqzdk@eJ@ tdkif'D,m zefwD;Edkifzdk@vdk ygw,f/
ausmif;oifcef;pmwpfckwnf;udkbJ avhvm&r,fvdk@
r[kwfyg bl;/ rsufarSmufacwf }uD;[m A[kokwawG
aygufuJGaewJhacwf}uD;yg/ ae@pOfESifh trSs tqrwef
wdk;yGm;aewJh A[kokw awGudk b,fvdk qnf;yl;}u&ygrvJ/
A[kokwqkdwm wpfoufvkH; qnf;yl;ayr,fh rjynfhpkHEdkif
ygbl;/ 'Dvkdynm&Sm&mrSm vlom; tm;vkH;tzkd@ r&Sdrjzpf
vdktyfwmu pm=unfhwdkufyJ/ ajymcsifwmu csif;ausmif;
olausmif;om;awG pm=unfh wdkufrSm wpfa,muf
wpfavrSsawmifpmzwfwm rawG@yg/ pm=unfhwdkufudk
oGm;=uygvdk@ wdkufwGef;csifygw,f/ tifwmeufoGm;&if
vnf; Charting &dkufwmxuf ynm&yfqdkif&m
ta=umif;t&mawGudk a'gif;vkwfvkyf+yD; avhvm=uyg/
enf;ynmacwfrSm enf;ynmudk aemufus rcHygapeJ@/
t*Fvdyfpmudkvnf; av;av;eufeuf avhvm apcsif
w,f/ ajymcsifwmu r[m0dZ…m/ ody`HbJG@&&SdwJh csif; ausmif;
om;ausmif;olawG enf;jy/ o&kyfjy tvkyf0if avSsmufajz
qdkaomfvnf; 98 &mESKef;avmuf tvkyfr& vdkufjcif;[m
bmawGcGswf,Gif;aeovJ/ t*Fvdyf pmnHhvkd@ vm;/
tJ'ga=umifh tcsdefudk rdrdtouforSswefzdk; xm;+yD;
t*Fvdyfpmudk tywfwukwf avhvm=uygvdk@ vnf;t
=uHay; wdkufwGef; csifygw,f/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum
bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// jrefrmjynf wpfjynfvkH;rSm csif;jynfe,f[m
qif;&JwGif;teufqkH;aom jynfe,fjzpfwmrkd@ awmifay:u
rdbawG udk rdrd[m qif;&Jjcif;&Jh vnfpnf; &pfywfjcif;cH&
ayr,fh rdrd&Jhom;orD;awGu vlukHxHawG&Jhom;orD;awGudk
ausmfv$m;Ekdif rnfhenf;vrf; taocsmqkH;rSm ynma&;
jzpfygw,fqdkwm odapcsifygw,f/ ukd,fh om;orD; awG
twGuftaumif;qkH;aom &if;ESD;jrKyfESHrSkKonf a&$/ aiG/
ypPnf;OpPmr[kwfbl;/ ynmomjzpfw,fqdkwm rdbwdkif;u
od+yD;om;jzpfayrJh ykdrdkav;eufatmif em;vnfcH,lzdk@jzpf
ygw,f/ rdbawG&Jh tm;ay;oavmuf &SdrJhr&SdrJh &if;ESD;jrKyfESH
oavmuf rdrd&Jh om;orD; awGu }udK;pm; vSsif}udK;pm;o
avmuf xdyfodk@a&muf=urSmyg/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;
apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// wpfck ajymcsifwm,f/ ausmif;om;vli,f awGt
aeeJ@ vl}uD;rdbawGu wefzdk;xm;=uovkd trd csif;jynf&Jh
tem*gwfavSsmuf&r,fh vrf;ukd ,ae@vli,f awGu
qkH;jzwf=urSmjzpfwma=umifh todynmESifh t&nf tcsif;
jynfhrDzdk@ }udK;pm;=uygvdk@jynfwGif;jynfywuUokdvf toD;
oD; &Sd csif;ausmif;olausmif;om; tm;vkH;udk tm;ay;
wdkufwGef;csifygw,f/
ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ ///// tckvdk tcsdefay; ajz=um;ay;wJh t
wGuf cdkElrf;okeftzJG@rS aus;Zl;wifygw,f/
ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfuJh / xyfwlxyfrSsyg/
rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;cdkEkrf;okefowif;
14 ZGef 2013 - csif;jynfe,f rwlyD+rdK@e,f / axmifvef
aus;&GmwGif awmwGif;tavhusaygufonfh rSLdyGifh pm;
rdaom a=umifh armifESrESpfOD;aoqkH;cJhonfh jzpf&yfwck
arv aemufqHk;ywfu jzpfyGm;cJhonf/
axmifvef&Gmae rdom;pkwpkrS awmwGif;tavhus
aygufonfh rSLdudk [if;vsmtjzpf csufjyKpm;aomuf
=u&mrS 4if;rdom;pkxJu t}uD;qkH;om;ESifh ti,fqkH;
orD; aoqkH;oGm;jcif;jzpfonf[k a'ocHwOD;u
ajymonf/
“ jzpfykHrSm rdom;pk tm;vkH;rSLd[if;pm;tjyD;rSm acgif;rl;
+yD; owdvpfoGm;=uw,f/ 'geJ@ ti,fqkH; orD;av;
qkH;oGm;w,f/ orD;av;qkH;jyD; ESpf&uf=umrS rdom;pk
tm;vkH;ukd rwlyDaq;&kHvmwif=uw,f/ aq;&kHrSmyJ 13
ESpft&G,f t=uD;qkH;om;qkH;oGm;w,f” [k rwlyD
vli,f acgif;aqmifwOD;u ajymonf/
usef rdom;pkrsm;ukdrl aq;&kHu ta&;ay: ukorSLcH,l
ae}u+yD; tajctaee*kdykHrSefjzpfvm=u+yD[k oluquf
ajymonf/
jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; BNI uef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGuf
ckdEkrf;okefowif;
09 Zlvkdif 2013
wkdif&if;rD'D,m 11 zGJ@jzifh pkzGJ@xm;onfh (Burma
News International- BNI) u jynfol@
v$wfawmfrS t wnfjyK vkdufonfh ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0
jcif;vkyfief;Oya'rl=urf;tm; Zlvkdifv 4 &ufae@u
uef@uGufvkdufonf?
,if;udpPESifh ygwfouf+yD; tqkdyg Oya'[m tpdk;&
jyef=um;a&; 0ef}uD;Xmeudk owif;XmeawG&Jh rSwfyHkk
wifcGifhtm; xdef; csKyfcGifhay;vdkufjcif;jzpfa=umif;/ ,ck
vkd xdef;csKyfcGifh ay;vkdufjcif;[m owif;vGwfvyfcGifhukd
t}uD;tus,f xdckdufap a=umif; bDtJeftkdif Deve
lopment Officer eef;azmha* u ajym onf?
yHkESdyfjcif;eJ@ xkwfa0jcif; vkyfief; Oya'onf owif;
rD'D,mrsm;tm; wenf;wzHHkjzifh xdef;csKyfjcif;om jzpf
aoma=umifh TOya'rsKd; rvkdtyfa=umif; uef@uGuf
vkdufjcif;jzpfonf/
“owif;rD'D,mawGtwGuf oD;jcm; rSwfyHkwifwmrsKd;
rvdktyfzl; xifygw,f/ +yD;awmh tck Oya'a=umifh wkdif;
&if;om; rD'D,mawGudk wdkif;&if;om; jynfe,f awG rSm
ta=umif;trsKd;rsdK;jyjyD; a'oqdkfif&m tm%m ydkifawG
u ydkrdk xdef;csKyf vmEkdifwJh twGuf wdkif;&if;om; rD'D,m
awG zGH@+zdK; wdk;wufrl tydkif;udk ydkrdkjyD; xdcdkufedkif w,fvdk@
jrifygw,f” [k tzGJ@0ift,f'Dwm wOD;jzpfol ukd
cdkifjrwfausmfu ajymonf?
tvm;wl jrefrm *sme,fvpfuGef,uf (MJN)
uvnf; ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif;vkyfief; Oya'rl=urf;
twnfjyKjcif; tay: uef@uGufa=umif; Zlvkdifv 5
&ufae@u oabmxm;xkwfjyefcJhonf/
r=umao;onfh ESpfawGu tpkd;&. owif;rD'D,m
vGwfvyfcGifhtwGuf ajzavSsmhay;jcif;rsm;tay: EkdifiH
wumtpkd;&/ tzGJ@tpnf;rsm;rS taumif;zufrS &_jrif
=uaomfvnf; rwfv 28 &ufpGJjzifh xkwfjyefcJhonfh
ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif; vkyfief;qkdif&m Oya' rl=urf;
onf owif;rD'D,m vGwfvyfcGifhukd wenf; enf;jzifh
xdckdufapEkdifonfjzpfojzifh uef@uGuf vkdufjcif;jzpf
onf?
,if;Oya'rl=urf;wGif yHkeSdyfpufrsm;udk rSwfyHkwifapjcif;/
rSwfyHkwifoufwrf; owfrSwfjcif;rsm;onf yHkESdyf
owif;rD'D,m. vGwfvyfcGihfudk wzufvSnhf xdef;
csKyf&ef }udK;yrf;r_wpfckjzpf+yD; owif;rD'D,m vGwfvyf
cGifhtwGuf aemufjyefoGm;onfh qkwf,kwfr_ vuQ
%m wpf&yfjzpfa=umif; jynfol vlxk. vGwfvyfpGm
xkwfazmfcGifhESifh od&SdydkifcGifhudk uef@owf vdkufjcif; jzpf
a=umif; MJN u &_jrifonf [k qkdonf?
tqkdyg rdom;pkonf rSLd[if;pm;tjyD; o&ufoD; ESifh
awm ozef;oD;ukd xyfrHpm;=uaoma=umifh tpm
rwnfhjzpfjyD; tpmtqdyfoifhjcif;jzpfrnf[k aq;&kH
0efxrf;awGu aumufcsufcsajymqkd=uonf/
,if;rSLdrsKd;onf awmifykd@rSLdr[kwfyJ awmxJwGif tavh
usaygufonfh pm;rSLdwrsKd;jzpfa=umif; csif;awmifwGif
awmifykd@rSLd/ opfacgif;rSLd/ 0g;awmrSLd ponfhtoD;oD;&Sd =u+yD;
rkd;OD;umvwGif aygufavh&Sdonf/
tiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opf
- wpfyGifhESpfyGifh
oJyGifhrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf
ueœm&}uD;/ ar#mfwac:?
- wpfcsyfESpfcsyf
tkwfcsyfrsm;pGm/ aygif;pkvmaomf
wkdufwmaqmuftkH/ bkHysHqifhqifh
tvGefjrifh?
- wpfyifeSpfyif
opfyifrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf
r[m+rdKifawm/ vGef&_arm?
- wpfpufESpfpuf
rkd;pufrsm;pGm/ aygif;pkvmaomf
ajymaomyifv,f/ tajymus,f?
- wJGaomvufrsm;/ ckdifckdifxm;avmh
wkd@rsm;aygif;pk/ nDnGwfr_aqmif
vlhabmifopfqD/ ta&mufcsDoGm;?
- ckdifaom pdwfrsm;/ rmrmxm;avmh
'Drkdua&pD/ aumifxnfazmfoGm;
pGrf;yum;onf/ jynfom;wkd@rsm;
tiftm;opf?
qvkdif;wDyefvkdif;(yx0D0if)
9 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3
July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 10
jzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmifudk wl;azmfrS xrif;pm;&rSm
r[kwfbl;vdk@ OD;a'gifvsefuyfu qufajymygw,f/
“ 'DajrGawmif}uD;wl;rS rxif;pm;&r,fr[kwfygbl;/ a&S;
wkef;uwnf;u usaemfwdk@v,f,m vkyfief;awGeJ@ xrif;
pm;ae=uwmbJ/ 'Dawmifudk wl;vdkufwmeJ@ wjydKif euf
usaemfwdk@ &Gma&$@ &r,f? 'kuQrsKd;pHkcH&r,fqdkwm usaemfwdk@
}udKodaew,f/ bmyJjzpfjzpf 'DpDrHudef; rvkyf wm
taumif;qHk;jzpfr,f” vdk@ajymygw,f/
ukyR%Dbufuae pDrHudef;pwifvmjyDqdk&if ajrGawmif?
zm;awmifajc&if;rSm&SdwJh v,f,m awG[m tcsdefrSD ysKd;usJ
vdk@&rSmr[kwfawmhbJ &Gmom;awG t"du tm;xm;ae&
wJh v,f,mvkyfief;awG ysufpD;oGm;jyDqdk&if a'ocHrsm;
iwf ukef}ur,fvdk@ oluqufajymygw,f/
“ 'DpDrHudef;[m a'ozGH@+zdK;a&;r[kwfbl;/ 'Dawmifudk
wl;vdkufwmeJ@ a'ocHawG csufcsif; 'kuQa&muf ukef=u
r,fqdkwm usaemfwdk@}udKjrifxm;ygw,f/ bmvdk@qdkawmh
tcsdefrSDysKd;rusJedkifawmhbl;/ v,frxGefekdifawmhbl;? 'D
awmh usaemfwdk@'kuQt}uD;tus,fa&mufr,fqdkwm
aocsmw,f” vdk@ OD;a'gifvsefuyfuajymygw,f/
MIC ukyR%D&Jh pmwrf;rSm qufvufazmfjyxm;csuft&
ajrGawmif zm;awmifwGif pD;yGm;jzpf xkwf,lekdifaom
eDu,f ESifh oHa&m&mowWK&dkif;odkuf (3) ck&Sda=umif; tJ'D
owWK&dkif;odkuf 3 ckrSm ysrf;rSseDu,fyg0ifr_ 1 'omr 4
&mcdkifE_ef;&Sd aom owWK&dkif;pkpkaygif; rufx&pf wefcsdef
42210000 cef@&SdEkdifjyD; oef@pifjyD; eDu,frufx&pf
wefcsdef (595000) cef@xkwf,lEkdifa=umif;od&ygw,f/
pDrHudef;a=umifh obm0ywf0ef;usif xdcdkufekdifr_tajc
taeeJ@ywfoufjyD; NMIC ukyR%Du tckvdk qdkxm;yg
w,f/
(1) owWK&dkif;wl;azmfo,f,ljcif;/ owWKoef@pifpuf&Hk
rsm;wGif owWK&dkif;rsm;}udwfcGJjcif;a=umifh qlnHoHrsm;/
zHkr_ef@rsm;/ 'DZ,frD;cdk;rsm; jzpfay: jyD; obm0 ywf0ef;usif
avxkudk xdcdkufnpf nrf;aprnfjzpfygonf/ a&zsef;jyD;
owWK&dkif; wl;azmfjcif;/ }udwfcGJpufrsm;wGif zkefpkyfpuf rsm;
wyfqifjcif;/ toHxdef; ud&d,mrsm;wyfqifjcif;/
x&yfum;rsm; wGif rD;cdk;ppfZumrsm; wyfqifjcif;wdk@jzifh
txufygxdcdkufr_rsm;udk tjynfjynfqdkif&m pHn$ef;rsm;
ESifhtnDjzpfonf txd avSsmhcsxdef;odrf;oGm;ygrnf/
(2) owWKoef@pifpuf&Hk rD;zdkrsm; ESifh vSsyfppf"gwftm;ay;
puf&Hk&Sd bdGKvmrsm;twGuf tylay;&ef ausmufrD;aoG;
avmifpmudk toHk;jyKojzifh avxknpfnrf;r_jzpfapaom
umAGef'kdifatmufqdk'f/ qmzg'kdifatmufqdk'f "gwf aiG@rsm;
ESifh zkefr_ef@rsm;xGuf&Sdvmrnfjzpfonf/ ,if;"gwfaiG@rsm;udk
zkefESifh"gwfaiG@pkwfud&d,mrsm;toHk;jyKjcif;/ tylay;xm;
aom xHk;ausmufr_ef@twGif; jzwfoef;apjcif;/ xHk;
ausmuf&nfjzifh yufjzef;jcif;wdk@jzifh tjynfjynfqdkif&m
pmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tquf
pHnGef; rsm;ESifh tnDjzpfonftxd avSsmhus atmifxdef;
odrf;aqmif&GufoGm;rnf/
(3) rdk;wGif;umvrsm;wGif owWKwGif;rsm;rS &$H@a&rsm;
awmifapmif;wpfavSsmufpD;qif;jyD; teD;ywf0ef;usif&Sd
acsmif; rsm;twGif; pD;0ifjcif;jzifh ywf0ef;usifa&xk
npfnrf;r_jzpfay:Ekdifjcif;udk owWKwGif; {&d,mjyifywGif
&$H@tenf xdkifap onfh ajrmif;rsm;/ uefrsm; wl;azmfjcif;
jzifh umuG,fay;oGm;rnf/
(4) puf&Hk/ tvkyf&Hkwdk@rS pGef@ypfaom a&qdk;rsm;/ vlae
taqmuftOD;rsm;rS pGef@ypfaoma&qdk;rsm;udk jyifyodk@
pGef@ypfjcif; rjyKyJ "gwkZD0enf;rsm;jzifh oef@pifatmifjyK
jyifI jyefvnf toHk;jyKoGm;rnf qdkjyD; od&ygw,f/
'DudpPeJ@ywfoufjyD; uav;+rdK@e,f/ csif;wkd;wufa&;ygwD
OuUX/ uav;jrdK@csif;vlr_a&;tzGJ@ OuUX yl;Aefudef; u
awmh tckvdkjrifygw,f/
“ &nf;pm;pma&;wJhtcgrSm pum;vkH;vSvSawG wDxGif
jyD;awmha&;=uwmbJ/ tJ'DtrsKd;orD; vufcHekdifzkd@
taumif; qHk;zGJ@EGJ@yD;awmh a&;=uwmbJav/ tJvdkbJ
ukyR%Dbufuvnf; olwdk@ 'DajrGawmif zm;awmif
pDrHudef;udk wl;azmf cGifh&zdk@twGuf taumif;qHk;jzpf
atmif jyKpkxm;wJh pmwrf;vkd@yJ usaemfjrifygw,f” [k
ajymygw,f/
'DpDrHudef;}uD;[m wjcm;wdkif;jynfawG wl;azmfr,fh
tpm; jrefrmedkifiHom;awGudk,fwdkif wl;azmfvmekdifr,fh
wae@us rSmom wl;azmf=u&ef eJ@ ckavmavmq,frSm
qdkif;iHhxm;jcif;[m taumif; qHk;jzpf w,fvdk@ quf
ajymygw,f/
“vwfwavm qdkif;iHhjyD;awmh usaemfwdk@ jrefrm
jynfom;awG(odk@r[kwf) csif;vlrsKd;awG ynmwwf
trsm;}uD; &Sdaeyg w,f/ wjcm;EkdifiHom;awG tm;udk;
raebJeJ@ udk,fhekdifiHu uGsrf;usifynm&SifawGeJ@ vkyfr,f
qdk&if jrefrmjynf wjynfvHk;twGuf tusKd;&Sdr,f/
csif;jynfe,f twGufvnf; tusKd;&Sdr,f/ ckOpPmu
w&kwfekdifiHtwGuf tusKd;&SdwJh vkyfief;vdk@bJ usaemf
jrifw,f” vdk@ yl;Aefudef;uajymygw,f/
'ghtjyif w&kwfukyR%D&Jh vdrfvnfr_udk pDrHudef;rpcifrSm
awmif cHae&jyDvdk@yl;Aefudef;u ajymygw,f/
“tck eDu,fwckwnf;yJwl;azmfr,fvkd@omajymwm/
wu,fawmh 'DajrGawmifrSm xGufwJh OpPm[m *smreD
awG vmwdkif;xGmwkef;u q,frsKd;avmufxGufw,f?
a&$jzLtxd xGufw,f / +yD;awmh EsL;uvD;,m;twGuf
toHk;0ifwJh owWKawGvnf;xGufw,f qdkawmh w&kwf
u eDu,f wckwnf;r[kwfyJ tukefvHk;}uHK;oGm;&if
aum/ r,kHcsifp &myg/ rvkyfcifuwnf;u tvdrfcHae&
+yD” vdk@ ajymcsifw,f/
*smreDekdifiHrS ynm&SifwcsKd@[m vGefcJhwJh ESpfaygif; 20
ausmfcef@u 'DajrGawmif zm;awmifa'oudk oGm;a&muf
avhvmcJh=ujyD;jzpfonf/ tJ'DtcsdefwGif yl;Aefudef;onf vnf;
*smrefynm&Sifrsm;&Jh uGif;&Sif;avhvmr_awGrSm twlwuG
yl;aygif;yg0ifcJholjzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmif &Jh tajctae
udk twGif;ususod&SdolwOD; jzpfyg w,f/
csif;awmifa'oobm0o,HZmwwl;azmfxkwfvkyfr_ eJ@
ywfoufjyD; yGifhvif;jrifomr_&Sdekdif&ef eJ@ oufqdkif&m a'ocH
jynfolawG&Jh &ydkifcGifhawGudk apmifha&Smufedkif&efqdkwJh &nf&G,f
csuf eJ@ csif;awmifa'o obm0 o,HZmw apmifh=unfh
a&;tzGJ@ (Chinland Natural Resources Watch
Group (CNRWG) udk 2013 ckESpf azazmf0g&D 16
&ufae@rSm wm0efod csif;vli,fwpku uav;jrdK@rSm
pwifzGJ@pnf; vdkuf=uygw,f/
CNRWG &Jh acgif;aqmif wOD;jzpfwJh udk Tuang uawmh
'DpDrHudef;[m tpuwnf;u yGifhvif; jrifomr_r&Sdbl; vdk@
ajymygw,f/
'DpDrHudef;[m t=urf;tm;jzifh=unfhr,fqdk&ifStep (tqifh)
6 ckavmuf&SdjyD; ukyR%Du Step 4 ckavmuf vkyf
aqmifjyD;wJhaemufrSmrS a'ocHawGtaeeJ@ 'DpDrHudef;udk
od&Sd&wmjzpfw,fvdk@ udk Tuang uajymygw,f/ 'ga=umifh
'DpDrHudef;[m tpueOD;uwnf;u yGifhvif;jrifomr_ r&Sdbl;
vdk@ajymygw,f/
ukyR%DtaeeJ@ 'DpDrHudef;udk tvsifpvdk ZGwftwif;wl; azmfr_
awGrjyKvkyfbJ a'ocHawGeJ@ em;vnfr_&atmif tcsdef ,l+yD;
vkyfaqmifoifhw,fvdk@oluajymygw,f/
'drfZefaus;&Gmu OD;a'gifvsefuyfuawmh “'DajrGawmif zm;
awmif[m csif;vlrsKd;awG a&S;bdk;bGm;abbif acwfu wnf;
u obm0 jywdkuf}uD;jzpfaew,f 'Dawmif}uD; +ydKvJawmh
r,fhta&;[m csif;wrsKd;om;vHk;twGuf 0rf;enf;p &mjzpfae
w,f” vdk@ajymygw,f/
2007 ckESpf pufwifbm 13 &ufae@rSm urBmhukvor*~u
aeXmae wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm; tcGifhta&; (Decla-
ration on the Rights of Indigenous Peoples)
qdkif&ma=ujimpmwrf;udk jyXmef; cJhygw,f/
tJ'Da=unmpmwrf;xJrSm Xmaewdkif;&if;om;vlrsKd;awG[m
olwdk@a'orSm&SdwJh a&/ ajr/ awmawmifobm0 ESifh tzdk;
wefobm0 o,HZmwawG xdef;odrf;umuG,fcGifh&SdjyD; tJ'D
ajray: ajratmuf o,HZmwawGudkXmaewdkif; &if;om;
vlrsKd;awG&Jh oabmwlnDcsuf/ cGifhjyKcsuf r&&SdbJ tpdk;&
(odk@r[kwf) wkdif;wyg;ekdifiHawGu twif; t"rR wl;azmf
xkwf,ljcif;rjyK&vdk@ qdkxm; ygw,f/
jrefrmekdifiH[m 'Da=ujimpmwrf;udk oabmwl vufrSwfa&;
xkd;xm;wJhEkdifiHjzpfygw,f/ 'Dawmh jrefrmtpdk;& taeeJ@
jrefrmekdfifiHrSm rSDwif;aexkdif=uwJh Xmaewkdif;&if;om; vlrsKd;
awG&Jh qEN oabmxm;ukd t&if&,ljyD; 4if;wkd@. &ydkifcGifh/
ykdifqkdifcGifh/ tcGifhta&;awGudkyg av;pm; umuG,fapmifh
a&Smufay;&rnfhwm0ef&Sdaea=umif;yg/
July 2013 - Vol.1 No.3 NATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 11
TIME r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf
24/ 06/ 2013 - Zlvdkifv 1 &ufae@xkwf xkdif;
r*~Zif;twGJ 182/ trSwf 1 rSmygwJh The Face
of Buddhist Terror} qdkwJh aqmif;yg;
eJ@ywfoufjyD; jynfwGif; jynfyu jrefrmvlxk
t=um; tacstwif ajymqdkaqG;aEG; wmawG
tjyif;txef &SdaecsdefrSmyJ EkdifiHawmforRwu
vnf; aqmif;yg;udk uef@uGufwJhta=umif; a=u
nmvdkufwmyg/ tJ'Da=unmcsufeJ@ ywfouf+yD;
EkdifiHawmforRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol jyef=um;a&;
0ef}uD;Xme 'kwd,0ef}uD; OD;&JxGÏfu AGDtdkatudk
tckvdk &Sif;jyygw,f/
“ t"duuawmh tJ'Daqmif;yg;rSmygwJh a&;om;
csuf/ txl;ojzifh rsufESmzHk;rSm toHk;jyKwJh pmom;
u Ak'<bmomwpfckvHk;udk t=urf;zufrSLeJ@ ,SOfwGJ
+yD;awmhrS jrifoGm;apEkdifw,f/ aemufwcg 'DvdkrsdK;
a&;om;jcif; tm;jzifh usaemfwdk@ 'DjynfwGif;rSm
vkyfaewJh bmomaygif;pHk=um;rSm em;vnfrSL wpHk
w&m taESmifht,Suf jzpfapEkdifw,f/ 'ga=umifhrdk@
usaemfwdk@u tJ'gudk uef@uGufw,fqkd+yD;
ajymwmjzpf ygw,f”
'Daqmif;yg;rSm t"du ypfrSwfxm;+yD; a&;om;
azmfjy xm;wmuawmh rEœav;+rdK@ rpdk;&drf
ausmif;wdkufu q&mawmf OD;0D&olyg/ OD;0D&ol[m
rlqvif rkef;wD; a&;0g'udk jzef@csd+yD; yÈdyuQawGjzpf
atmif aoG;xkd; vSLH@aqmfwJhyHkrsKd; a&;xm;ygw,f/
'Daqmif;yg;udka&;olu [efem bdcsf (Hannah
Beech) jzpf+yD; aqmif;yg;udk a&;om;wifjyxm;
yHku vSayrJh yÈdyuQtajctaeqdkif&m owif;
aqmif;yg; a&;om;wifjywJhtcgrSm vdkufemoihf
wmawGeJ@ rudkufnDovdk yÈdyuQudk ydk+yD; wGef;ydk@wJh
buf a&muf oGm;wm aocsmw,fvdk@ oHk;oyfol
u jrefrmEkdifiH owif;pmq&mrsm; toif;&Jh 'kwd,
OuUX OD;oD[apmyg/
“wu,fqdkvdk@&Sd&if [dkbuf'DbufrSsatmifayghaemf
wu,fh r*Fvm&SdwJh rlqvifawGbufu =unfhr,f
qdk&if olwdk@ua&m tJovdkjrifovm;aygh/ aemuf
wck u &Sif;&Sif;ajym&&if usaemfwdk@qDrSm rlqvif
qdkwm &cdkifeJ@ rdwœDvmrSmyJ &Sdwmr[kwf bl;/
wjynfvHk; rSm &Sdwm/ usefwJhae&m awGrSma&m
b,fvdkae=u ovJ/ Ak'<bmom bkef;}uD;awGeJ@
rlqvifawG=um;rSm ayhgaemf/ tJ'D Angle(&SLaxmifh)
av; olu pHkatmif r,lxm;bl;? olu usOf;vGef;
wmaygh”
OD;0D&ol a[majymwmawG/ vkyf&yfawG/ t,ltq
awGeJ@ ywfouf vdk@ vHk;0 oabmwlwmrsKd;r[kwfbJ
'Daqmif;yg; acgif;pOfeJ@ a&;om;csufawG[m Ak'<
bmom ,Hk=unfouf0ifol awGudk xdcdkufapw,fvkd@
jrefrmEkdifiH owif;axmufrsm; or*~u OD;
aZmfoufaxG;uvnf; jrifygw,f/ 'ga=umihfvnf;
'Daqmif;yg;a=umifh tjrif apmif;oGm;zG,f &SdolawG
twGuf Ak'<0g'eJ@ywfouf+yD; trSeftwdkif;jrifatmif
jyefvSef a&;om;=uzdk@olu qEN&Sdyg w,f/
“usaemfwkd@ Ak'<bmomukd odxm;wmu arwœm
w&m;udk a&S@&SL+yD; onf;cHwwfwJh bmomvdk@ odxm;
w,f/ 'Dvdk awG@vdkuf&wJhtcgusawmh usaemfenf;
enf; ylpyfylavmifjzpfoGm;w,f/ 'gudkawmh usaemfwdk@
u jyef+yD;awmh &Sif;vif;acsyvdkwJh qEN&Sdygw,f/
t"duuawmh usaemfwkd@ bmomw&m;&Jh Content
udk usaemfwkd@u EkdifiHwumu jynfol
vlxkawGodatmif &Sif;jycsifwmaygh/ 'DvdkrsdK; usaemfwdk@
u wa,mufeJ@wa,muf vufpm; acszdk@ trkef;
w&m;awG yGm;rsm;zdk@ aemuf+yD;awmh wa,mufeJ@
wa,muf rywfouf rqufEG,fbJeJ@ usaemfwdk@yJ
oD;jcm; vlrsdK;pkcsnf;yJ xlaxmifzdk@ [mrsdK;awG
Ak'<bmomrSm &Sdrxm;bl;/ tJ'gawGtm;vHk;udk
'Daqmif;yg;a=umifh em;vnfrSL vGJoGm;wJh urBmh jynfol
jynfom;awGudk jyefvnf+yD;awmh &Sif;&Sif; vif;vif;
jrifapvdkwJhqEN &Sdygw,f/ tJ'geJ@ywfouf +yD;awmh &Sif;vif;wJh
aqmif;yg;awG ay:xGufvmzdk@ wdkufwGef; tm;ay;oGm;r,fvdk@
usaemfawmh tJvdkrsdK; pdwful;&Sdygw,f/”
OD;0D&ol a[majymydk@cswJh w&m;"rRawG[m Ak'<oif=um; a[m
ajymcJhwmawGeJ@ rudkufnDbl;vdk@ jrifolawGtaeeJ@ EkdifiHawmf
oHCmhr[mem,utzGJ@qD wifjy avSsmufxm;oihfw,fvdk@
orRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol OD;&JxGÏfu ajymygw,f/
“Oyrm - oHCmhr[mem,utzGJ@vdkrsdK; &SdwmyJav/ olwdk@
taeeJ@ 'Dvdkajymr,fhtpm; tusdK;ta=umif;eJ@'grsdK;udk oHCmh
r[mem,utzGJ@udk avSsmufxm;vdk@vnf; &w,faygh/ oHCmh
r[mem,utzGJ@uae+yD;awmh 'g bmoma&;qkdif&m &SLaxmifh
Ak'<tqHk;trawGeJ@ ESKdif;,SOf+yD;awmhrS olwdk@bufu oabm
xm; rSwfcsuf ay;&if ay;rSmaygh/ 'gayrJh vlawGu ‘D Face
book rSmom ajymae=uwm tJvdk oHCmhr[mem,u tzGJ@
wdk@udk b,folrS ajymw,fvdk@ usaemfawmh r=umao;bl;/”
Ak'<bmom0if trsKd;orD;awG bmomjcm; trsKd;om;awGeJ@
vufxyfxdrf;jrm;wJhtay: uef@owfcsufawG csrSwfxm;wJh
rsKd;apmifhOya'rl=urf;qdkwmudk Oya'tjzpf jyXmef;Ekdifzdk@ OD;0D&ol
eJ@ oHCmwcsKd@u }udK;pm; aewma=umifh uef@uGufoH tawmf
rsm;rsm; xGufaecsdefrSmyJ Time r*~Zif;yg aqmif;yg;udpP
ay:vmwmyg/
wu,fuawmh 'Daqmif;yg;udk vufcHolawGa&m vufrcHol
awGyg &Sdaewmjzpf+yD; trsm;tm;jzihfawmh Facebook vlrSL
uGef&uf pmrsufESmay:rSm tjyeftvSef a&;om; aqG;aEG;ae=u
wmawG@&ygw,f/
rsKd;apmifhOya'qdkwmudk oabmrwlolawG =um;xJrSmawmif
Time r*~Zif;yg aqmif;yg;udk vufrcHolawG&Sd aewmudk
awG@&ygw,f/
tJ'D Time r*~Zif;&Jh rsufESmzHk;eJ@ aqmif;yg;udk uef@uGufwJh
taeeJ@ zsufodrf;ay;zdk@ jrefrmEkdifiHom;wpfOD; uae+yD; Online
ay:uae vufrSwfaygif; 5 aomif; pkaqmif;ae w,fvdk@
od&ygw,f/ tcktcsdefrSm vufrSwfawG 4 aomif;cGJ &&Sdae+yDvdk@
qdkygw,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)
2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf
26/ 06/ 2013/ rl;,pfaq;0g; aps;uGufxJukd topf
0ifvmwJh aq;ajcmufeJ@ Ecstasy wkd@vkd
tmedoif&SdjyD; w&m;0if 0,f,lcGifh&SdwJh aq;0g;awG
ukd rl;,pfaq;0g;tjzpf tokH;jyKwm/ ukd,fhenf;
ukd,fh[efeJhukd,f azmfpyfokH; aqmifwm pwJh rl;,pf
aq;0g; okH;pGJenf; topfawG rsm;vmaewmu
vlxkusef;rma&;twGuf rjrifEkdifwJh pdefac:
rSLawGukd jzpfay:apw,fvkd@ ukvor*~ rl;,pf aq;0g;
xdef;csKyfa&; at*sifpDu ajymyg w,f/
NPS vkd@ac:wJh pdwf=uGaq;awG[m qkdifrSm w&m;
0if 0,f,lvkdh &ekdifwJh aq;jzpfayrJhvnf; vkHjcHKpdwfcs&rSL
&Sd r&Sd qkdwJhtay: taocsm prf;oyf ppfaq;jcif;
rvkyf&ao;bl;vkd@ ukvor*~ rl;,pfaq;0g;eJh rSLcif;
rsm;qkdif&m&kH; UNODC u Ak'<[l;ae@rSm xkwfjyefwJh tpD&ifcH
pmrSm azmfjyxm;ygw,f/
'Drl;,pfaq;0g; topfawG[m omref rl;,pfaq;0g;awGxuf
tqaygif;rsm;pGm tEN&m,f&Sdw,fvdkh 2013 ckeSpf rl;,pfaq;0g;
tpD&ifcHpmxJrSm azmfjyxm;ygw,f/
tquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk h
12- KHONUMTHUNG News Journal INTERNATIONAL July 2013 - Vol.1 No.3
30/ 06/ 2013 / tdEdN,EkdifiHajrmufydkif;u Utta-
rakhand jynfe,frSm rkwfokef&moD rdk;tcsdef
rwdkifcif 0ifa&mufvm+yD;awmh rdk;awGonf;vdk@ awmif
usacsmif;a& vSsyfwjyuf vSsHwmawG/ ajr+ydKwmawG
jzpfyGm;+yD; vl 900 ru aoqHk;cJh&+yD; vlaygif; axmif
aomif;csD aysmufqHk;ae ygw,f/ aoqHk;ol yrm%u
trsm;}uD; ydkrsm;oGm;Edkifw,f vdk@ jynfaxmifpk jynfxJ
a&;0ef}uD; ql&SDul;rm;&Sif'Du ajymygw,f/
umuG,fa&;Xmeu 0efxrf;axmifaygif;rsm;pGmeJ@ tif'dk
-wdbufwef e,fpyfvHk+cHKa&; &JwyfzGJ@/ trsdK;om;
obm0ab;tEW&m,f udkifwG,fa&; wyfzGJ@ (NDRF)
wdk@[m ulnDu,fq,fa&;vkyfief;awGudk 24em&D
ywfvHk; rem;rae vkyfaqmifae=u&ygw,f/
[dr0E Wmawmifwef;awGrSm bk&m;zl;a&mufae=uwJh
[dENLbk&m;zl;awG/ EkdifiHjcm;om; c&D;oGm;awG tygt0if
'kuQa&mufaeol trsm;tjym;udk &[wf,mOfawGeJ@
u,fq,fcJh&wmjzpfygw,f/ tckxdqkd&if vlaygif;
wpfodef;ig; axmifudk u,fq,f cJh+yD;jzpfw,fvdk@
tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;
jynfxJa&;0ef}uD;u ajymygw,f/ tdEdN,EkdifiH&Jh t&Snf
vsm;qHk; **Fgjrpf0Srf;u aetdrfawG/ wdkufcef;awGvnf;
a&xJ+ydKusukef+yD; um;awG/ x&yfum; awGyg a&eJ@arsm
yg oGm;=uw,fvdk@vnf; owif;awGrSm azmfjyae=uyg
w,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)
rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;
08 Zlvkdif 2013- rav;&Sm; tpdk;&rS jrefrmEkdifiHom;
tvkyform; trsm;tjym; rav;&Sm;Y t=urf;zuf
owfjzwfr_ cHcJh&jyD;aemuf 4if;t=urf;zufr_ESifh
qufpyfonfh olrsm;tm; zrf;0&rf; xkwfxm;aomf
vnf; ,ae@txd wpfOD;wpfa,mufr# zrf;rdedkifao;
jcif; r&Sda=umif; rav;&Sm; uykef; (7) &uf ema&; ulnD
r_toif; OuUÏ ukd qef;0if;u qdkygonf?
2013 ckESpf ZGefvqef;wGif pwifjzpfyGm;cJhonfh t=urf;
zuf owfjzwfr_a=umifh jrefrmEkdifiHom; (10) OD;xuf
renf; t=urf;zuf towfcH&um/ (12) OD;cef@ twGif;
vlemtjzpf aq;&Hkrsm;Y wufa&muf ukor_cH,lcJh&
onf? ,if;t=urf;zuf owfjzwfr_twGuf oHo,&Sd
ol (3) OD;tm; rav;&Sm; tpdk;&rS zrf;0&rf; xkwfxm;cJh
aomfvnf; ,ae@txd zrf;qD;&rdedkifjcif; r&Sdao;ay?
,ck aemufydkif;wGif rav;&Sm;&Jrsm;u ,cifuxuf
ppfaq;r_/ pHkprf;azmfxkwfay;r_rsm; ydkrdk vkyfaqmifvm
onfudk awG@&a=umif; udkqef;0if;u qdkygonf? rav;
&Sm;edkifiHwGif w&m;0if jrefrm tvkyform; ESpfodef;cef@
w&m;r0if jrefrmtvkyform; ES pfodef;cef@ / UNHCR
rS 'kuQonf tjzpf todtrSwfjyK xm;jyD; wwd,edkifiH
xGufcGm&ef apmifhqdkif;aeolrsm; wpfodef;cef@ pkpkaygif;
jrefrmedkifiHom; ig;odef;cef@&Sdrnf[k rav;&Sm; tpdk;&u
rav;&Sm; tpdk;& owif;pmY xkwfazmfa&;om; cJhzl;
onf?
vuf&Sd tajctaewGifvnf; jrefrmedkifiHom; trsm;pk
rSm 4if;t=urf;zufowfjzwfr_ cH&rnfh pdk;&drfruif;pdwf
rsm; &Sdaeum w&m;0ifenf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif;
w&m;r0if enf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif; jrefrmedkifiH
odk@ wzGJzGJjyefae=uvsuf&Sdonf[k taxGaxG oydwf
aumfrDwD (88) (rav;&Sm;) rS udkatmif=uD;uajym
onf?
xdkodk@ rav;&Sm;edkifiHY jrefrmedkifiHom; tvkyform;rsm;
t=urf;zuf owfjzwfr_cH&jcif;rsm;twGuf rav;&Sm;
tpdk;&rS oufqdkif&m w&m;cHrsm;udk tjrefqHk; azmfxkwf
ay;edkif&ef zdtm;ay;onfh taejzifh jyD;cJhonfhZGefv (11)
&ufae@wGif jrefrm'kwd, edkifiHjcm;a&; 0ef}uD; OD;Zifa,mf
ESifhtvkyform; 0ef=uD;Xme 'kwd,0ef}uD;
a':0if;armfxGef;/ jynfy tvkyftudkif at*sifpD toif;csKyfrS
udk,fpm;vS,f (6) OD;ESifh tvkyform; at*sifpDwckrS
udk,fpm;vS,f wpfOD; yg0ifonfh udk,fpm;vS,f tzJG@
rav;&Sm; tpdk;& oufqdkif&m rsm;ESifh oGm;a&muf nSdE_dif;
cJhjyD;vnf;jzpfonf? 4if;aemufydkif; wGif t=urf;zuf
owfjzwfcH&r_ jidrfoufoGm; cJhaomfvnf; jyD;cJhonfh
aom=umae@ Zlvdkifv (6) &ufae@wGif jyef vnfjzpfyGm;cJhjyD;
rav;&Sm;edkifiH qlAef; ar0wGif um;jyif puf&Hk jrefrmtvkyf
orm; udk&J0if;xGef; xyfrH towfcHcJh& onf?
(a&$[oFmowif;)
13 - KHONUMTHUNG News Journal NATIONAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3
jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;
30/ 06/ 2013- ynma&;[m
tcGifhxl;cH vlwef;pm; wpktwGuf
rjzpfapbJ wdkif;&if;om;awG pkaygif;
aexdkif wJh jrefrmEkdifiHrSm ynm[m
vlwkdif;twGuf jzpfap &r,fvdk@
trsKd;om; 'Drdkua&pDtzGJ@ csKyf OuUX
a':atmif qef;pk=unf u ajym=um;
cJhygw,f/
ynmudk twlwuG oif=um;rSL u ae
wdkif;&if;om;awG =um; tjyeftvSef
tav;xm;rSLawG &vmapedkif
a=umif;eJ@jrefrmekdifiHrSm ynmudk
vGwfvyfpGm oif,ledkif cGifh&Sdzdk@vnf; vdktyfw,fvdk@qdk
ygw,f/ ZGefv 29 &ufuae 30 &uftxd aejynf
awmfrSm 2 &uf=umusif;yaewJh Empowering
HigherEducation vdk@ac:wJh jrefrmekdifiH tqifhjrifh
ynma&; qdkif&m aqG;aEG;yGJ rSm a':atmifqef;pk=unf
u tckvdkajym =um; cJhwmyg/
ynma&;[m vlwdkif;twGufjzpfzdk@vdkjyD;
vGwfvyfpGm oif,ledkifcGifh&Sd&r,fhtjyif
tajymif;tvJtwGuf ynma&; jzpfzdk@
vdkovdk tem*wfjrefrmekdifiHtwGuf
&nf&G,fwJh ynma&;rsKd;ygjzpfzdk@ vdkw,fvdk@
tydkif; av;ydkif; cGJajym=um; oGm;ygw,f/
tqifhjrifhynma&;eJh ywfoufwJh aqG;aEG;yGJudk
jAdwdoSs aumifpDuae }uD;rSl;usif;ywmjzpfjyD;
aqG;aEG;yGJrSm trsKd; om; 'Drdkua&pDtzGJ@csLyf
A[dktvkyftrSLaqmif tzGJ@0if OD;[efomjrifh/
ynma&;uGef,uf u a'gufwm odef;vGif/
ynma&;Xmeu a'gufwmrsLd;jrifh/ a’gufwm
csrf;ndrf;eJh edkifiHwumynm&SifawG/ jynfwGif; ynm&SifawGeJh
NGO awG wufa&mufae=uygw,f/ AGDtdkat (jrefrmydkif;)
PR pepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcs
01/ 07/ 2013 - vmr,fh 2015 ckESpf a&G;aumufyGJrSm
PR ac:tcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudk usifhoHk;oihf/ roihf
aqG;aEG;zdk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtiftm;pkygwDu
wifjyxm;wmudk jynfaxmifpkv$wfawmfuae 'Duae@
y,fcs vdkufygw,f/
'Dpepf[m jynfaxmifpkv$wfawmf&Jh enf;Oya'eJ@
rnDnGwfwJhtwGuf v$wfawmfrSm raqG;aEG;Ekdifa=umif;
jynf axmifpkv$wfawmf em,u OD;ciffatmifjrifhu
'Duae@ jynfaxmifpk v$wfawmf tpnf;ta0;rSm ajz
=um;cJh wmyg/
“jynfaxmifpk a&G;aumufyGJaumfr&Sif OuUXxHu
pmjzifhay;ydk@xm;wJh a&G;aumuf wifajrSmufyHkpepf
ajymif;vJa&;eJ@pyfvsOf;IaqG;aEG;qHk;jzwfay;yg&ef wifjy
rSKta=umif;t&monf v$wfawmfqdkif&m vkyfief;pOf
rsm; t& oufqdkif&mjynfaxmifpktqifh tzGJ@tpnf;
uaomf4if;/ v$wfawmfudk,fpm;vS,fwpfOD;
uaomf4if;/ v$wfawmftpnf;ta0;wGif v$wfawmf
qdkif&mOya' enf;Oya'rsm;eJ@tnD tqdkwifoGif;
vrf;ay: trsm;okH; emrnfawGjzpfwJh Spice, Meow
– Meow , Bath Salk pwJh rl;,pf aq;0g;awG[m
tEœ&m,fenf;jyD; aysmfp&maumif;wJh rl;,pfaq; 0g;
jzpfw,fqkdjyD; vli,fawG ,kHrSm; oHo, jzpfapEkdif
w,fvkd@ ODC u ajymygw,f/
2012 ckeSpf ukvor*~ rl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmt&
urBmhrl;,pfaq;0g; okH;pGJrSL pkpkaygif; 74 &mckdifESLef;ukd
xkwfvkyfcJhwJh tmz*efepPwefEkdifiHu eHygwf 1 rSm &SdaecJh
ovkd tckESpf 2013 rSmvnf; eHygwf 1 tjzpf quf&Sdae
aqG;aEG; cGifhawmif;cHjyD; qufvufaqmif&Guf&rnfh
ta=umif;t&mjzpfygw,f/ v$wfawmfqdkif&mOya'
enf;Oya'rsm;eJ@ udkufnDrSK r&Sdygojzifh jynfaxmifpk
v$wfawmftaejzifh txufyg jynfaxmifpka&G;
aumufyGJaumfr&Sif OuUX&Jh ay;ydk@pmESifh owif;xkwfjyef
csufyg ta=umif;t&mrsm;ESihf pyfvsOf;Iqufvuf
aqmif&Guf&efr&Sdyg”
'DtcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudkNDF trsKd;om; 'Drdkua&pD
tiftm;pkygwDuae 2015 a&G;aumufyGJrSm toHk;jyKEkdifzdk@
a&G;aumufyGJaumfr&Sifukd wifoGif;cJh wmjzpfygw,f/
tJ'Dpepfudk trsKd;om;'Drdkua&tzGJ@csKyfeJ@ wdkif;&if;om;
EkdifiHa&;ygwD tawmfrsm;rsm;u raxmufcHcJh=uayrJh
wcsKd@ygwDawGuawmh oabmwl axmufcH=u wmawG&dS
ygw,f/ (RFA – jrefrmydkif;)
wkef;yg/ jrefrmEkdifiHuawmh tmz*ef taemuf
u 'kwd,vkdufaeygw,f/
jrefrmEkdifiH[m pkdufysKd;ekdifwJh ajrtus,ft0ef;
23 &mckdifESLef;ukd rl;,pfaq;0g; pkdufysLd;zkd@
tokH;jyKaejyD; urBmh bdef;jzL xkwfvkyfrSL&Jh 10
&mckdifESLef;ukd xkwfvkyf aewmvnf; jzpfyg
w,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)
pmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tquf
July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 14
ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif; (Remote Sensing) ta=umif;ta=umif;ta=umif;ta=umif;ta=umif;
wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;
Pakokku University
&efukefwuUodkvf/ yx0D0ifXmewGif
2013ckESpf/ azaz:0g&Dv(22&ufae@rS (31)
&ufae@xd zGifhvSpfaom Remote Sensing
oifwef;odk@ yckuULwuUodkvf/ yx0D0ifXmerS
pma&;olESifh q&mOD;wifarmifvGifwdk@ wufa&muf
cJh=uygonf/ jrefrmjynfwpfjynfvkH; wuUodkvf
toD;oD;&Sd yx0D0ifXmerSq&mq&mr udk,fpm;
vS,f ESpfa,mufpDvnf; tqdkygoifwef; odk@yg0if
wufa&muf=uygonf/ 2012-2013ckESpf/
wuUokdvf ynmoifESpfwGifom 'kwd,ESpf/ yx0D
0if bmom&yftwGuf Module No.Geog:
2104 (Fundamentals of Remote
Sensing) bmom&yftjzpf First Semester
wGifp wifjyXmef;aom bmom&yftopf wpfckjzpf
ygonf/ oifwef;wGif rSwfom;avh vmpkaqmif;
orSsudk yx0D0ifrsdK; qufopf wuUokdvf ausmif;
olausmif;om;rsm; twGuf&nfpl;+yD; Tbmom&yf
ta=umif;t& wpfaphwpf a=umif;rSs avhvmo
d&SdEdkif atmif jrefrmrSK jyKum a&;om;azmfjyvdkufjcif;
jzpf ygonf/
Remote Sensing . t"dy`g,fudk
t&ifazmfjyvdkygonf/ ta0;rStm&kHcH pl;prf;avhvm
jcif; (Remote Sensing) qdkonfrSm avhvm
pl;prf;vdkonfht&m0wÎKudk ae&ma'o (okd@r[kwf)
tjzpftysufwpfckESifh wdkufqdkif xdawG@ r_r&Sdaom
u&d,mwpfckrS zrf;,l&&dSonfh Data rsm;udk
avhvmqef;ppfI odyH`enf;us avhvmpl;prf;jcif;
yifjzpfonf (Lilles sand & Kiefer)/
t&kd;pif;qkH;ajym&vSsif Remote Sensing onf
avhvmpl;prf;vdkonfh t&m0wÎKtm; trSef
wu,fxdawG@jcif;r&SdbJ owif;tcsuftvuf
rsm;tm; &,lonfh enf;ynmyif jzpfygonf/ tm
umoacwf tapmydkif;1950 ckESpfrsm;wGif ody`H
ynm&Sifrsm;onf urBmajrtm; avhvmapmifh
=unfh&ef Remote Sensing ud&d,mrsm;
wyfqifxm;aom +*dKvfwkrsm;tm; tmumoxJ
odk@v$ifhwifEkdifcJh=uonf/ yxrqkH; rdk;av0 o+*dKvf
wkjzpfaom TIOS (Television Infrared
Observation Satellite) tm; rdk;av0oESifh
&moDOwkudk apmifh =unfhcef;rSef;Ekdif&ef 1960ckESpfY
v$ifhwif EkdifcJh=uonf/ xdktcsdefrSp+yD; vlom;wdk@
onf urBm ajrtm;vSnfhywf&ef +*dKvfwkaxmif
aygif;rsm;pGmudk v$ifhwifEdkifcJh=u+yD; avxk/ a&xk/
ajrxk/ ZD0xkwdk@udk pOfqufrjywf ta0;rSpl; prf;avh
vmEdkifcJh=uonf/
Remote Sensing onfvlom;wdk@ .
tjrifpGrf;tm;ra&muf&SdEdkifaom v_dif;tvsm;
rsm;. pGrf;&nfrsm;/ jrifEdkifaom a&mifjcnfwef; (visible)
teDatmufa&mifjcnf (infrared) rdkufc&kda0h
(microwave) ponfwdk@udkwdkif; wmEdkifjcif;/ }uD;rm;
us,fjyef@aomyx0D0ifa'owpfcktwGuftcsdefESifh
tnDwdk;wufajymif;vJaeaom owif;tcsuftvuf
rsm;tm;ukefusp&dufoufompGmjzifhvsifjrefpGm&&SdEdkifaom
enf;vrf;jzpfjcif;/ vlolraygufa&mufEdkifaoma'orsm;
(Oyrm-tE Wmwduwdkuf/ tarZkHa'o)wdk@rS tcsuf
tvufrsm;&&SdEdkifaom wpfckwnf;aom enf;vrf;jzpf
jcif;/ tao;pdwf uGif;qif;avhvmjcif;rjyKbJ ukefusp&dwf
oufomI vsifjrefaomenf;vrf;jzifh vG,fulpGm wGuf
csufEdkif+yD; GIS( Geographical Infor mation
System) enf;ynmtm;jzifh tjcm;yx0D0if ta=umif;
t&mrsm;udk aygif;pyfay;Edkifjcif; ponftm;jzifh
ajrmufrsm; pGm tokH;0ifaom bmom&yf wpfck
jzpfayonf/
tmumorS &kduf,lxm;aom aumif;uif"gwfykH
um;csyf wpfcsyfonf pum;vkH;aygif;rsm;pGmudk azmfaqmif
ay; Edkifygonf/ vlom;wdk@onftqdkygaumif;uif
"gwfykHrsm;rSowif; tcsuftvufrsm;&,l&mY arG;&myg
jrifEdkifpGrf;tifjzifh razmf xkufEdkifbJ &_yfaxG;aponf/ tjrif
tm&kH&_yfapaomjrifuGif;rsm;udk uGefysLwmy&kd*&rfrsm;udk
tokH;jyKjcif;jzifh TpGrf;yum; udkxyfyGm;apEdkifaom
vkyfief;rsm;udk vlom;wdkYonf vGefpGmvkyfaqmif EdkifpGrf;
&dSvSonf/ xdk ha=umifhyifvsif aumif;uif "gwfykHwpfykHonf
trSefyifpum;vkH;axmifcsDaom t"ddy`g,fudkaqmifonf
[k qdk=ujcif;jzpfonf/ Taumif; uif"gwf ykHrsm;udk tokH;
jyKEkdif&eftwGuf todtjrifESifh pGrf;&nfwdk;wufap&ef
rsm;pGm}udK;pm;&ygrnf/ xdk@ a=umifhyifvSsif Remote
sensing enf;ynmrsm;udk tokH;jyK+yD; Data
pkaqmif;jcif;onf tjcm;enf;vrf;ykHpHrsm;jzifh Data rsm;pk
aqmif;jcif;ESifh E_dif;,SOfvSsif rsm;pGmaom tusdK;
aus;Zl;rsm; &&Sdapygonf/ Land sat +*dKvfwk "gwfykHk rsm;
(False color composite,spatial reso
lution=10m) pepfwGif jrpfvufwuf/ acsmif; vuf
wufrsm;udk (tjyma&mif)/ taqmuftOD; rsm;udk
(pdrf;jyma&mif)ESifh opfyifopfawm rsm;udk(teD a&mif)
tjzpf jrifEdkif+yD; a&ESifhpdkuf ysdK;oD; ESHrsm; =um;&Sd tem;
owfrsOf;udkyifjrifEdkifayonf/ (True color
composite, spatial reso lution=1m) wGifrlopf
yifwpfyifcsif;/ taqmuftOD; wpfckcsif;pDudkyif ydkrdkIt
ao;pdwfjrifEdkif ayonf/
xdk@a=umifh +*dKvfwk"gwfykHrsm;onf {&d,m}uD;rm;
aomae&mwpfck. Owktvdkuf tcsdeftvdkuf ajymif;vJ
r_jzpfpOfrsm;udk avhvm&mwGif pOfqufrjywf apmifh=unfh
avhvmjcif;onf tvGefw&mta&;}uD;vSayonf/
ueOD; wGif +*dKvfwkrsm;udk ZvaA'ynm&Sifrsm;u wdkifzkH;
rkefwdkif;rsm;. tajcaeESifh vrf;a}umif;udk cef@rSef;apmifh
=unfh&ef twGuf tokH;jyK=uygonf/ xdk@tjyifRemote
Sensing enf;ynm onf a&v$rf;rdk;aom {&d,mt
us,ft0ef;udk wdkif;wm apmifh=unfh&eft wGufomru
u,fq,fa&;vkyf ief;rsm;udkyg xda&mufpGm aqmuf&Guf
Edkif&efESifh a&v$rf;rdk;r_ 'g%fcH& aom ukef;ajrESif tajccHt
aqmuftOD;rsm;. yrm%rsm;udk cef@rSef;wGuf csuf&eft
wGufvnf; tokH;jyKyg onf/
owif;tcsuftvufrsm;pkaqmif;jcif; (Data
Acquisition) jyKvkyf&mwGif urBmajrudk 4if;. ywfvrf;
twdkif; vSnfhywfaeaom+*dKvfwkwpfpif;rSm tm&kHcHu&d
,m (Sensor) &Sd+yD; 4if;tm&kHcHud&d,monf urBmajr
rsufESm jyifrSxyfqifh tvif;jyef+yD; ysH@ESH@aom tvif;yrm
%udk tao;pdwf zrf;,ljcif;tm;jzifh owif;t csuft
vuf rsm;udk &&Sdonf/ urBmajr. qJGiiftm;onf A[dkcGef
tm; udk[efcsufnDapaoma=umihf Remote Sensing
ud&d,mrsm;ygaom +*dKvfwkwpf pif;onf ywfvrf;wpfck
wnf;wGif tcsdef=umjrifhpGm wnf&SdaeEdkif ygonf/ +*dKvfwk
(Air bourns) rsm;onf v. wGef;tm;r&dS aomav
xk. tjyifzufwGif &Sdaom a=umifh tDem;&Sm; Oya't&
+*dKvfwkwpfpif;. tjrifESKef; onf udef;aojzpf I urBmajr
udk ESpfaygif;rsm;pGm =um onfhwdkif atmif ywfvrf;wpfckjzifh
vSnfhywfEdkif ygonf?
tm&kHcHud&d,monf vSsyfppfoHvdkuf a&mifpOf
(Electromagnetic Spectrum) . pGrf;tiftajcae
udk wdkif;wmaom ud&d,mjzpf+yD; 4if;pGrf;tifrsm;udk
ud&d,mwpfckjzifhywfI&aom oauFwtjzpfodk@ ajymif;v
Jay;onf/ xdk@a=umifh +*dKvfwk (Airborne) wpfckpDonf
tmumo,mOf (Platform) wpfckjzpf+yD; 4if;onf
urBmajrrSvm onfh tvif;jyefaom/ tvif;v$wfaom
tvif;ysH@aom (visible light)/ teDatmufa&mifjcnf
(infrared) / tvif;,dkifjcif;ESifh vSsyfppfoHvdkuf
a&mifpOfrsm;. pGrf;tifyrm%udk wdkif;wm&eftwGuf
tm&kHcHud&d,mrsm;(sensors)udk o,faqmifxm; onf/
tm&kHcHud&d,mwpfckcsif;pDonf tvif;a&mifpOfwef; .
ao;i,faom tpdwftydkif;rsm;udkom ykHazmfay;Edkif ojzifh
ykH&dyfzrf;ud&d,m (Sensor) wpfckpDwGif tm&kHcH ud&d,m
tajrmuftrsm;udk wyfqifxm;=uonf/
Remote Sensing twGuf vSsyfppf oHvdkuf
pGrf;tif (Electromagnetic energy) ESifh jzmul;jcif;
(reflection) wdk@. odom txif &Sm;qkH;aom pGrf;tift
&if;tjrpfrSm aea&mifjcnfyifjzpf onf/ Remote
Sensing device (ta0;rS tm&kHcHpl;prf;avhvmr_
ud&d,m)rSm aea&mifjcnfrS jzmxGuf vmaom a&mifjcnf
(radiation) rsm;udk pl;prf;avhvmEdkif&ef uGsEfkyfwdk@vl
om;rsm;twGuf rsufvkH;yif jzpfonf/
aea&mifjcnfrSvmaomjrifawG@Edkifonfh tvif;
wef; rsm; (visible light) udk zrf;,l +yD; ywf0ef;usifrS
omref rsufpdjzifh jrifEdkifaompGrf;tif (visible energy)
pmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk h
July 2013 - Vol.1 No.3 INTERNATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 15
rDZrDZrDZrDZrDZdk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sd
cdkEkrf;okefowif;
23 ZGef 2013- tdEdN,EkdifiH ta&S@ajrmufbuf wGif
wnf&SdjyD; csif;jynfe,f ESifh e,fedrdwfcsif;xdpyfaeaom
rDZdk&rfjynf e,fwGif w&m;r0ifaexdkif=uonfh
jrefrmEkdifiHom;wcsKd@udk tpdk;&r[kwfaom
tzGJ@tpnf;rsm;u xyfrHarmif; xkwf zG,f&Sdonf[k
pHkprf;od&Sd&onf/
rDZdk&rfjynfe,f +rdK@awmf tdkifaZmvfrS rdkif 50 cef@a0;
aom Kolasib c&dkif Mualkhang aus;&GmwGif
w&m;r0if aexdkif=uaom jrefrmEkdifiHom; csif;vlrsKd;
rsm;udk ZGef 30 &ufae@aemufqHk;xm;jyD; aus;&GmrS
xGufcGgoGm;=u&ef ,if;aus;&Gm&Sd rDZdk;vli,frsm;
toif;( YMA) ? rDZdk;ouf=uD;toif; ( MUP) ESifh
aus;&GmaumifpDtzGJ@ ( VCP) wdk@u trdef@xkwf
jyefxm;jcif;jzpfonf/
Mualkhang aus;&Gm&Sda'ocH YMA, MUP, VCP
wdk@u Joint Action Committee(JAC)
udkzGJ@pnf;jyD; ,if;aumfrDwDu w&m;r0if aexkdifaom
jrefrmEkdifiHom;rsm; armif;xkwfrnfhudpPudk
OD;aqmifonf [kod&onf/
,if;aus;&GmwGif w&m;r0ifaexdkifolrsm;tm; armif;
xkwf&ef JAC rS qHk;jzwf&onfh ta=umif;&if;rSm Mual
khang aus;&GmwGif vGefcJhaom 3 ESpfcef@up+yD; jrefrmEkdifiH
om;rsm; vma&mufaexkdif=uuwnf;u t&ufcsuf vkyf
ae=u a=umif;/ aemifwcsdefwGif rDZdkvlrsKd;rsm;twGuf
=uD;rm;aomtEœ&m,fjzpfapvmEkdifonfhtwGuf ,ckvdkvkyf
aqmif& jcif; jzpfonf[k rDZdk&rfjynfe,f
&kyfoHvdkif;wckjzpfonfh Zonet Special Report
wGifazmfjyxm;onf/
tdrfajc 50 cef@&Sdaom Mualkhang aus;&GmwGif
w&m;r0ifaexdkifol jrefrmEkdifiHom;csif;vlrsKd;rsm; tdrfajc
16 cef@&Sdonf[kod&onf/
armif;xkwfcH&rnfhta&;ESifh ygwfoufvsuf ,if;aus;&Gm
wGif 15 ESpfausmf aexdkifvmcJhol csif;trsKd;orD;wOD;u
“usrwdk@ b,fvdkvkyf=urvJ pOf;pm;vdk@udkr&awmhbl;/
'DrSmbJ i,fi,fuwnf;upjyD; aexdkifvmwmqdk awmh
jrefrmEkdifiH&Jh rSwfyHkwifvJ r&Sdbl;av/ rDZdk&rfjynfe,f&Jh
EkdifiHom;pDppfa&;u'fvJ usrwdk@vkyfzdk@ t=udrf=udrf}udK;pm;
ayr,fh r&cJhygbl;” [k ajymonf/
tdEdN,EkdifiH zGJ@pnf;yHktajccHOya't& tdEdN,EkdifiHwGif
10 ESpfausmf}um qufwdkuf aexkdifjyD;ol EkdifiHjcm; om;w
a,mufonf tdEdN,EkdifiHom; cH,lydkifcGifh&Sdonf[k
od&onf/ odk haomfvnf; rDZdk&rfjynfe,frSmrl jrefrmEkdifiHrS
ajymif;a&G@vm=ujyD; rDZdk&rfwGif 10 ESpfausmf=um aexkdifjyD;
oljzpfayr,fhvnf; a'ocH tm%m ydkifrsm;u EkdifiHom;cH
,lcGifh/ EkdifiHom;pDppfa&;u'frsm; jyKvkyfcGifhrjyKa=umif;
vnf;od&onf/
,ckarmif;xkwfcH&rnfh jrefrmedkifiHom; csif;vlrsKd;rsm;onf
Mualkhang aus;&GmteD;w0dkufwGif v,f ,m vkyf
ief;/ O,OfjcHapmifhvkyfief; ESifh tjcm;aom or&kd;us ,m
vkyfief;udkom vkyfudkif ae=u olrsm;[k od&onf/
rDZdk&rfjynfe,fwGif jyD;cJhonfh {jyDvuvnf; jrefrmEkdifiHrS
csif;vlrsKd;trsm;pkaexdkifaomSaikhumphai aus;&GmrS
4if;wdk@aetdrfrsm;udk Vaphai vlxkrS rD;&dSK@ onfh
jzpf&yftjyif arvu Rangvamual ESifh Phun
chawng aus;&Gm&Sdt&ufcsuf vkyfa&mif;csol
rsm;tygt0if w&m;r0ifaexdkifaom jrefrmEkdifiHom; rsm;
udk Central Young Mizo Association (CYMA)
u armif;xkwfcJhjyD;jzpfonf/
a'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;y
cdkEkrf;okefowif;
26 ZGef 2013- jrefrmEkdifiHausmif;om;ordkif;wGif
yxrOD;qHk; }udK;ay;owfjzwfjcif;cH&aom csif;ol&J
aumif; qvkdif; wifarmifOD; usqHk;jcif; atmufarh
bG,ftcrf;tem;udk tdEdN,EkdifiH e,l;a'vD+rdK@ BCRC
cef;rwGif csif;ausmif;om; or*~tzGJ@u OD;aqmifjyD;
,ae@usif;ycJh=uonf/
,ae@ZGefv 26 &ufae@onf AdkvfcsKyfae0if; OD;aqmif
aom rqv wygwDtm%m&Sifpepf qef@usifa&;
qENjyyGJ rsm;udk OD;aqmifrSLa=umifh zrf;qD;cHcJh&jyD;}udK;
ay;owfjzwfcH&onfh owœaA' ausmif;om;
qvdkif;wifarmifOD; usqHk;onfh 37 ckESpfajrmufjynfh
onfh aejzpfonf/
ol@&Jh &J&ifhrSL/ r[kwfrcHpdwf"gwfudk *k%fjyKonfhtaejzifh
qvdkif;wifarmifOD;atmufarhbG,ftcrf;tem;udk
usif;y& jcif;jzpfonf[k csif;ausmif;or*~acgif;aqmif
udkqefESif;vsefu ajymonf/
“ ol@&Jh &J&ifhjcif;udkk *k%fjyKwJhtaeeJ@ atmufarhbG,f
tcrf;tem;udk usif;y&wm jzpfygw,f? jyD;awmh
jrefrmjynfxJrSmjzpfjzpf/ jynfyrSmjzpfjzpf ol@&Jh
ta=umif;udk odyfjyD;awmh rodwJhvlawGtrsm; }uD;&Sd
w,f? 'D[mudk usaemfwdk@ Awareness vkyfcsifvkd@
usif;y&jcif;jzpfw,f”[k 4if;uajymonf/
qvkdif;wifarmifOD;onf 1951 ckESpfwGif tb yl; jr'if?
trd yD; ESif;+rdKifwkd@rS awmifil+rdK@wGif arG;zGm;cJhjyD; nDaemif 8
OD;teuf t}uD;qkH;om;jzpfonf/ &efukefwuUokdvfwGif
ynmqnf;yl;pOfwGif csif;pmayESifh ,Ofaus;rSL aumfrDwD
twGif;a&;rSL;wm0ef xrf;aqmifcJhonf/ qvkdif; ESifh rkdif
trnfemr ac:wGiforkwfcJholvnf;jzpfonf/
jrefrmEkdifiHrS wOD;wnf;aom ukvor*~ taxGaxG
twGif; a&;rSL; wm0efxrf;aqmifcJhol OD;oef@ta&;
tcif;vSLyf&Sm; rSLa=umifh rqv OD;ae0if; tpkd;&u
qvdkif;wifarmifOD;udk 1972 ckESpf 'DZifbm 5 &ufae@wGif
zrf;qD;cJhjyD; wESpfausmf =um axmifeef;pHcJhonf/ qvkdif;
wifarmifOD;onf axmifrS vGwfjyD; EkdifiHa&;ESifh tvkyfo
rm; oydwfvSLyf&Sm;rSLawGukd qufvufOD; aqmifcJhonf/
aemufqkH; rSLdif;&mjynfhyGJawmf usif;ya&;vSLyf&Sm;pOf
qvkdif;wifarmifOD;onf ol@&Jh touf 25 eSpfjynfhonfh
1976 ckESpf rwfv 22 &ufae@wGif jyefvnf zrf;qD;jcif;
cH&jyD; 3 vwdwd tusOf;cscH&um ZGefv 26 &ufae@
jrefrmpH awmf csdefeHeuf 4;00 em&DwdwdwGif &efukef+rdK@/
tif;pdef tusOf;axmifxJwGif wdwfwqdwf}udK; ay;jcif;
cHcJh&onf/
qvdkif;wifarmifOD;onf }udK;pifrwufcifwGif OD;ae0if;
tpdk;&udk “rif;wdk@ppfzdeyfatmufrSm igb,fawmhrS 'l;
raxmufbl;? rif;wdk@ighcE<mudkom owfvdk@&r,f/ ighcH,l
csufeJ@pdwf"mwfudkawmh b,fawmhrS owfvdk@r& bl;”
qdk+yD; a=uG;a=umf um}udK;pifwufcJholjzpfonf/ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;
16 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE NEWS July 2013 - Vol.1 No.3
CCD qdkonfrSm tvif;a&mif tenf;
trsm;tay: rlwnf+yD;ajymif;vJEdkifpGrf;&Sdaom
tvGefw&mrSao; i,fvS onfh Silicon Chip jym;
av;yifjzpfygonf/ ,if;onftvif;a&mifudk zrf;,l+yD;
vSsyfppfqdkif&mt csufjypepf tjzpf odk@ tvif;a&mif.
jyif;tm;yrm%tay:rlwnfI ta&mifajymif;vJr_
jzpf apygonf/ ,ae@acwf uifr&mtrsm;pk.
sensor rsm;onf oef;csDaom (Pixels) rsm;jzifh
jyKvkyf xm;ygonf/
y k H & d y f w p f c k . ( P i xe ls ) t a & t w G u f
rsm;avav(Resolution)jrifhrm;vm avav
jzpf./
Remote Sensing wGif trsdK;tpm;
ESpfrsdK;&Sdygonf/ Passive Remote Sensing ESifh
Active Remote Sensing jzpfygonf/ Passive
Remote Sensing qdkonfrSm tvif;jyefjcif;ESifh
xkufvkyfjcif;twGuf aea&mifjcnfrS
obm0twdkif;&vmaom pGrf;tifrsm;udkwdkif;wmEdkif
onfh tm&kHcHud&d,mudk Passive sensor [kac:yg
onf/ Active Remote Sensing onf
udk,fpGrf;tif t&if;tjrpfjzifh tvif;a&mifukd
xkufv$ifhay;+yD; t&m0wÎKwpfckqDodk@ wdkuf&kduf
usa&muf vmaom a&mifjcnfrsm;udkvnf; Active
Sensor rsm;uxkufv$wfay;ygonf/ Microwave
remote sensing onf Active Sensor jzpf+yD;
rdk;wdrfrsm;udk xdk;azmufEkdifjcif;/ ntcsdefrsm;yg
ykH&dyfrsm;udk&,lEdkifjcif; jzpfygonf/
Remote Sensing . vkyfaqmifcsuf
rsm;rSm tcsuftvufrsm;udk&,ljcif;? 4if;udk tpD
tpOfwus vkyfaqmifjcif;/ cJGjcrf;pdwfjzmjcif;/ a&m
aESmjcif;/ teuft"dy`g,fjyefjcif;/ ykHazmfjcif;ESifh tokH;
csjcif;wdk@jzpfonf/ aepGrf;tifonf
avxktv$mudkjzwf oef;I Target udkxdaomtcg
4if;ESifhtjyeftvSef oufa&mufr_rSm Target.
*k%fowWd ESifh jzmxGufr_ ay:wGif rlwnfonf/ Target
rS xkufv$ifhaom vSsyfppfoHvdkufa&mifpOfjzmxGufjcif;
pGrf;tifrsm;udk pkaqmif; Edkifap&ef ESifh
rSwfwrf;wifxm;Edkif&eftwGuf Sensor udk
tokH;jyKjcif;jzpfonf/ xdk Sensor rSrSwfxm;aom
vSSsyfppfoH vdkufpGrf;tifudk Electronic ykHpHt&
ajrjyifpcef;odk@ xkufv$wf ay;+yD; 4if; data
tcsuftvufrsm;udk ajrjyifpcef;rS zrf;,l&&Sdum
vdktyfaom Processing vkyf aqmifr_ jyKvkyfI
Stellite Image udk &&Sdyg onf/
xdkodk@tm;jzifh urBmhrsufESmjyifrS tvif;jyef
vmaom vSSsyfppfoHvdkufwGifyg0ifonfh teDa&mif/
tpdrf;a&mif/ teDatmufa&mifjcnfrsm;udk aygif;pyf
zJG@pnf;xm;aom Satellite Images rsm;udk
pmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tquf
&&Sdygonf/ 4if;ykH&dyfrsm;udk =unfh+yD; odyH`ynm&Sifrsm;u
urBmhajrjyif. t&m0wÎKrsm;wnf&Sdaer_ESifh ajymif;vJ
r_rsm;udk avhvmygonf/
ta0;rS tm&kkHcHrIjyKvkyf&mwGif Data
tcsuftvufrsm;rS owif;tcsuftvufrsm; &,l
EkdifrIudk em;vnf&ef twGuf vSdKif;tvsm;ESifh }udrfESKef;
tm;jzifh azmfjyaom vSsyfppfoHvdkufjzmxGufjcif;.
0daoovuQ%mrsm;udk em;vnf &efvdktyfygonf/
ta0;rS tm&kHcHpepftwGuf tokH;0ifaom vSSsyfppf
oHvdkufa&mifjcnfvSdKif; e,fy,frsm; pGm&Sdaom a=umifh
rwlnDaomt&m0wÎKwdkif;.*k%fowWdrsm;udkwdkif;wm
Edkifonf/ t&m0wÎKuJGjym;onfESifh tvif;pkyf,lEkdifr_
uGmjcm;r_a=umifh &&Sdvmaomowif; tcsuftvuf
rsm;rSmvnf; rwlnDEdkifyg/ opfawm/ pdkufcif;/ jrufcif;/
ajrqD v$m/ a&wdk@onf 4if;wdk@. *k%fowWdtvdkuf
vSsyfppf oHvdkufpGrf;tifpkyf,lr_/ tvif;jyefapr_rsm;
jcm;em;r_ rsm;&dSayonf/ xdk@a=umifh rdrdwdk@.
ywf0ef;usifwGif om ref rsufpdjzifh rjrifEdkifaomtjcm;
(radiation) rsm;pGm&Sdao;I 4if;wdk@udkta0;rS
tm&kHcHud&d,mudk tokH;jyK+yD; zrf;,lEdkifum
tusdK;&SdpGmvufawG@ e,fy,f wGif tokH;jyKEdkifygonf/
ydk&Snfaom/ ydkrsm;aom vSdKif; tvsm;rsm;udk
tokH;jyKjcif;jzifh t&m0wÎKrsm;udk cJGjcm; EdkifaompGrf;&nf
wdk;wufvm jcif;onf a&mifpOfrsm;ESifh qdkifaom
aumif; uifj*dKvf wkykH&dyfrsm;udk tm&kHcHpl;prf;
avhvmjcif; (Multispectral remote Sensing)
. tajccHyifjzpfayonf/
tm&kHcHud&d,m (sensor)onf a&mifpOf
qdkif&m Band rsm;pGmtm; xdawG@zrf;,l pl;prf;Edkifonfh
(Multi channel detector) yifjzpf onf/
Channel wpfckjcif;pDonf usOf;ajrmif;aom
vSdKif;tvsm;&Sd Band wpfcktwGif;rSmyif a&mifjcnf
jzmxGufjcif;udk tm&kHpl;prf;Edkifygonf/
&&SdvmonfhykH&dyfonf avhvmawG h &Sdonfh
t&m0wÎK. ta&mifawmuf yr_(Brightness) ESifh
a&mifpOf (Spectral) qdkif&m
owif;tcsuftvufrsm;yg0ifonfh tv$mpkHykH&dyf
(Multilayer Image) wpfckjzpfonf/ vlwdk@.
rsufvkH;onf c&rf;vGefa&mifjcnf (Ultra-violet)
(okd@r[kwf) teDatmufa&mifjcnf (infrared) udk od&Sd
Edkifjcif; r&Sday/
Remote Sensing tcsuftvufrsm;rS uGsEfkyf
wdk@. rsufvkH;rsm;jzifh od&dScHpm;Edkif&efta&mifrsm;aygif;pyf
zJG@pnf; xm;aom ykH&dyfwpfcktjzpfodk@
zefwD;&mwGifvSsyfpyfoHvdkuf a&mifpOf (EMS)
rSodjrifcHpm;EdkifpGrf;&Sdaom tydkif; rsm;jzpf onfh teDa&mif/
tpdrf;a&mifESifh tjyma&mif (RGB) rsm;udk
tokH;jyKrnfjzpfonf/ ta&mifwpfckudk Data tcsuftvuf
tjzpf owfrSwfEdkifygonf/
Remote Sensing enf;ynmjzifh+*dKvfwk "gwfykH
ay:wGif&Sdaom ajrjyifay:&Sd 0daoovuQ%mrsm;udk t"dy`g,f
jynfh0aom owif;tcsuftvufrsm;tjzpf rsufjriftm;jzifh
ykHazmf&ygrnf (odk@r[kwf) cJGjcrf;pdwfjzmavh vm&ygrnf/ ykHazmf
jcif; udk cJGjcrf;pdwfjzmaom ynm&SifrS uGefysLwmudk tokH;jyKI
aqmif&Guf&ygrnf/ 4if;vkyfief;pOfwGif xdkyk*~Kdvf. em;vnfr_
pGrf;&nfESifh qkH;jzwfcsufonfrsm;pGmta&;ygygonf/
xdk@a=umifh Remote Sensing enf;ynmjzifh
Satellite Images t&nfaoG;rsm;udk tao;pdwf
cJGjcrf;pdwfjzm avhvmEdkifjcif;a=umifh pdkufysdK;a&;u¾rsm;/
opfawmu¾rsm;/ blrdaA'/ a&ydkif;qdkif&m bmom&yf
(Hydrology) ukef;ajrzkH;v$rf;r_ESifh ukef;ajrtokH;csr_ (Land
cover and Land use)/ ork'N&mESifh urf;&dk; wef;rsm;/
obm0 ywf0ef; usifxdef;odrf;jcif;vkyfief;rsm;udk
apmifh=unfhavhvmEdkifjcif;/ ajrrsufESmoGifjyifwnfaqmufykHESifh
taetxm; qef;ppfavhvmEdkifjcif;/ aus;vuf/ +rdK@jy ajymif;vJ
jcif;rsm;udk vlom;rsm;tusdK;twGuf aumif;pGm apmifh=unfh
avhvm aqmif&Guf Edkifjcif;wdk@a=umifh Remote Sensing
bmom&yfonf aemifrsdK;qufopf vli,frsm;twGuf ydk+yD;
ta&;ygaom bmom&yf wpfckjzpfa=umif; a&;om;azmfjyvdk
jcif;jzpfygonf/
Passive Remote Sensing
Active Remote Sensing
July 2013 - Vol.1 No.3 HEALTH & IT News Journal KHONUMTHUNG 17
reuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)
tcsKd@aom vlrsm;[m iSufaysmoD;ukd AdkufqmaewJh
tcsdef tpmajyap&ef pm;wwf=uygw,f?
tcsKd@usawmh tqDus ap&ef &nf&G,fcsufjzihf iSuf
aysmoD;udk tdyf,m xcsdefrSm rSD0J wwf=uygw,f?
trSefawmh iSufaysmoD;qkdwm tpmpm;jyD;wJh tcgrS
pm;oihfwJh oGm;&nfpm wpfrsKd; jzpfygw,f?
EkdifiHwumrS aq;ynm&Sif okawoe tzGJ@rsm;u
trsKd;rsKd; tajzxkwf =uygw,f?
awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1? iSufaysmoD;[m r*~eDqD,rf"mwf
=uG,f0ygw,f? 'ga=umihf AdkufxJrSm tpmr&SdwJh
tcsdef iSufaysmoD; pm;rd&if aoG; xJrSm r*~eDqD,rf
"mwf jrihfwufvmjyD; aoG;vnfywfr_E_ef;udk jrefqef
apygw,f? tusKd;quftm;jzihf Heart attack
vdk@ac:wJh &kwfw&uf ESvHk;ckef&yf wef@jcif;/ rl;arhjcif;rsm;
jzpfwwf ygw,f?
awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2? iSufaysmfoD;rSm u,fvdk&D 60 rS 180
txd yg0ifyg w,f? u,fvdk&D"mwf tifrwef =uG,f0
wJh tpm;tpmjzpfjyD; reufpmtaeeJ@ iSufaysmfoD; pm;oHk;
vdkufjyD; ae@vnf/ nae awG rSm omref tpm;taomuf rsm;
pm;oHk;wJhtcg u,fvdk&D"mwf vGefu|efr_udk jzpfapygw,f? tusKd;
quf uawmh wpf&uf/ wpf&ufudk u,fvdk&D axmif ausmf
wkd;aeapjcif; jzpfygw,f? 'ga=umihf ydk0vmedkifacs rsm;yg w,f?
tjcm; usef;rma&; qkd;usKd; rsm;vnf; jzpfEkdifacs&Sdygw,f?
ta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmuf
tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;
tjzLa&mif - udk,fcHtm;aumif;ap?
tpdrf;a&mif - tqdyfajyap?
t0ga&mif - vSyap
vdarRma&mif - uifqma&m*g umuG,fay;
teDa&mif - ESvHk;udk usef;rmoefpGrf;ap
c&rf;a&mif - touf&Snfap
rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;
,ae@acwfrSm vlawmfawmfrsm;rsm; [ef;zkef;
udkifEkdifjyD jzpfygw,f? 'ga=umihf zkef;ESihf ygwfoufjyD;
odoihfwJh usef;rm a&;A[kokw tcsKd@r#a0vdkufyg
w,f?
rkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifh
qJvfzkef; (rdkbdkif;zkef;)udk tdyf,mab; xm;rtdyf
oihfygbl;? zkef;uxGufvmwJh a&'D,dkvdkif;rsm;u
OD;aESmufudk xdcdkufap ygw,f? tusKd;qufrsm;u
awmh-
Skin rashes -ta&tjym; teDuGufxjcif;/
Headaches (acgif;udkufjcif;)/ Migraines
(acgif;wpfjcrf;udkufjcif;)˜ Skin irritation
(ta&tjym; "mwfrwnhfjcif;) ˜ Insomnia
(tdyfraysmfjcif;)˜ Dizziness (acgif;rl;jcif;)˜
Nausea (rtDromjzpfjcif;)˜ Heart
palpitations (ESvHk;ckefE_ef; rrSefjcif;)˜ Heart
pain (ESvHk;atmihfjcif;)˜ Concentration
problems (tm&Hkpl; pdkufr_enf;jcif;)˜ Fatigue
(yifyef;EGrfe,fjcif;)˜ Tingling sensations
(wppfppf awG@ xdovdk cHpm;&jcif;)˜ Anti ety
attacks (pdk;&drfa=umihfusjcif;)˜ Memory
problems (rSwfom;r_ tm;enf;jcif;)˜ Vision
problems (tjrifa00g;jcif;) ˜ Swollenlymph
nodes (t&nf=unfzkxjcif;)˜ Indigestion
reddening of skin (ta&jym;rSa&'D,kdvdkif;tm;
qkyf,ljcif;) pwmawG jzpfEkdifygw,f?
um;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihf
rdkbdkif;zkef;rsm;[m (bwfpfum;/ um;/ &xm;) tp&Sd
ojzihf pufwif ,mOfay:rSmqkd&if a&'D,dkvdkif; xkwf
vGihfr_ (radiation) jrihfrm;ygw,f? 'ga=umihf zkef;
rajymoihfygbl;? rjzpfraeajym&r,fqkd&ifawmh acgif;eJ@
odyfruyfyJ vdk&if;wkd &Sif;ajymjyD; zkef;csoihfygw,f?
touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/
touf 16 ESpfatmuf uav;i,frsm;taeeJ@ rdkbdkif;
zkef; toHk;rjyKoihfao;ygbl;/ olwdk@&JhOD;aESmuf[m
zGH@jzdK;qJomjzpfjyD; OD;acgif;cGH yg;aeygao;w,f? 'ga=umihf
olwdk@[m omrefvlawGxuf Radiation udk ydkrdk
cH&ygw,f?
rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihf
rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdwfuyfxnhfwJh tavh
tusihf&Sd&if a&Smif&Sm;apvdkygw,f? a&'D,kdv_dif;&Jh
"mwfjyK &dkufcufr_a=umihf ,if;tavhtxu =um
vm&if rsKd;yGm;EkdifwJh aoG;qJvfawGudk aoapjyD;
uav; r&EkdifwJh tjrHKjzpfapEkdifygw,f?
rdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGif
toHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSihf
'gutifrwef ta&;}uD;ygw,f? EkdifiHwumuvnf; wm;jrpf
xm;+yD;jzpfygw,f? qDjznhfaepOf zkef;ajym&ifawmh ydkjyD;awmh
tEœ&m,fjzpfr,hf tvm;tvm &Sdygw,f? rdkbdkif;zkef;rSm vGwf
vdkufwJh Electro magnetic wave § radio wave awG [m
static electricity jzpfay:apygw,f? jyD;awmh rD;yGihfvm
wJhtwGuf avuae "mwful;jyD; taiG@jyefae wJh "mwfqD/
'DZ,fqDwdk@txd rD;ul;oGm;ygw,f? tusKd;quf uawmh
aygufuGJr_}uD;ukd jzpfay:vmEkdif apygw,f? avmifpmqD
awGrSr[kwfyJ/ "mwkaA' ypPnf;xm;okd&m ae&mtcsKd@rSmawmif
tEœ&m,f&SdwJhtwGuf wm;jrpf xm;ygw,f? avmifpmqD jznhfpOf
zkef;ydwfxm;wm taumif;qHk; jzpfygw,f?
rdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'em
rdkbkdif;zkef;=um=umtoHk;jyKolawG[m a&'D,dkvkdif;rsm;=um;rSm
touf&Sifae=uygw,f? ,if;vdkif;&Jh&dkufcwfr_rsm;a=umihf OD;
aESmufaoG;qJvfawGrSmyg0ifwJh melatonin˜ serotonin˜
dopamine ˜ no repine phrine tp&Sdojzihf [dkrkef; rsm;udk
ajymif;vJapjyD; OD;aESmufeJ@ywfoufwJhtjcm;a&m*grsm;
tvG,fwul jzpfapygw,f?
jyD;awmh rdkbkdif;zkef;tjrJtoHk;jyKol[mpdwfusa&m*grsKd;vnf;
cHpm;wwf&jyD;udk,fcHtm;yg usqif;apygw,f? 'ga=umihf
rdkbdkif;zkef;udk vdktyfrSom toHk;jyKapzdk@aq;ynm&Sifrsm;u wdkuf
wGef;xm;ygw,f? ae@pOf rdkbdkif;zkef;udk wpfem&D/ ESpfem&D
qufwdkuf ajymqdkwJh tavh tusihfudkvnf; rvkyfzdk@
wm;jrpfxm;ygw,f? rdkbdkif;zkef;udk rdepf ydkif;twGif;
ajymqkdjcif;om oihfawmfw,f vdk@qkdygw,f?
txufygtcsuftvufrsm;udk WHOrS &SmazG awG@&SdcJhjcif; jzpfyg
w,f? 'ga=umihf rdkbdkif;zkef; toHk;jyKolrsm; tae eJ@
zkef;ab;tdyfjcif;/ um;ay:wGifzkef;ajymjcif;/ abmif;bDtdyfxJ
xnhfjcif;/ avmifpmqD teD;wGif ajymqkdjcif;/ zkef;=um=um ajymqkd
jcif;udk a&Smif=uOf&ef vdktyfygw,f?
18 - KHONUMTHUNG News Journal SPORTS July 2013 - Vol.1 No.3
refcsufpwm,ledufwuf abmfvkH;toif;.
upm;orm; wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jh
tem*wfc&D; ra&&mrao csmjzpf aeao;aumif;
toif;vufaxmufenf;jy Mike Phelan u
Zlvdkif 3 &ufae@wGif xkwfazmfajymqdkcJhonf/
Rooney &Jh a&S@vmr,fhtem*wfc&D;twGuf
toif;. refae*sm jzpfol
David Moyes u
'DtywfwGif; awG@qHkjyD;
qHk;jzwfcsufcsEdkifzdk@
aqmif&GufoGm;r,fvdk@vnf;
xyfrHod&ygw,f/
jyD;cJhwJh 2012-2013 ckESpf
Barclays Premier
L e a g u e
abmfvHk;&moDukefcgeD;wGif
refcsufpwm,ledufwuf
t o i f ; u d k
pGef@cGgcsifw,fvdk@ajymwJh t*Fvefwdkuf Wayne
Rooney onf refcsufpwm,ledufwuf
toif;uae em;csifayrJh ,ledufwuf
enf;jytopfjzpfaom David Moyes u
toif;uaexGufroGm;&ef ajym qdkcJhonf?
Rooney udpPeJ@ ygwfoufjyD; ra&&mraocsmjzpf
aeao;wJh tcsdefrSm bm pD vdkemtoif;
wdkufppfrSL;topfjzpfol bm&mZD;EdkifiHom;
ref,ltoif;wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jhtem*wfra&&m
Neymar uvnf; Rooney udk
bmpDvdkemtoif;odk@ 0ifvm&ef zdwfac:cJhygw,f?
“ Rooney [m ig av;pm;wJh
upm;orm;wOD;yg/ abmfvHk;orm;
taumif;qHk;emrnfpm&if;0ifwOD; vnf;jzpf ovdk
ig ol eJ@ twlwl upm;csifw,f” vdk Neymar
u ,ckvdkajymwmyg?
tckvdk Wayne Rooney &Jh taetxm;
rwnfjidrfao;wmukd tcGifhaumif;,ljyD; EdkifiH
Club toD;oD;rS zdwfac:jcif; cH&aumif; od&jyD;
refcsufpwm,ledufwuftoif; enf;jyopf
David Moyes rSvnf; ,ledufwuft oif;rS
rxGuf &ef tm;ay;oGm;r,fvdkajymygw,f/
Rooney onf Everton toif;wGif upm;cJhpOf
David Moyes vuf atmufwGif
upm;cJhzl;onf/ refcsufpwm,ledufwuftoif;rS
xGufroGm;zkd [ef@wm;Edkif r,fvdk@ trsm;u
oHk;oyf=uonf/
Rooney udk Chelsea,Arsenal, Manches-
ter City, PSG, Barcelona, Monaco,
Bayern Munich toif; awGu
vkdcsifae=uonf?
Zlvdkif 1 &ufae@
r e u f y d k i f ; w G i f
bm&mZD;EdkifiH&Sd
M a r a c a n a
abmfvHk;uGif;wGif
,OfjyKdifupm;cJhaom
Confederations
Cup aemufqkH;
AdkvfvkyGJ}uD;udk
pydeftoif; ESifh
bm&mZD;toif; wdk@
,Of+yKdifupm;cJh=u&m
bm&mZD;toif;u pydeftoif;udk 3 *dk; *dk;r&Sdjzifh tEdkif&cJhonf?
yGJpOf 29 vHk;vHk; &HSK;yGJr&Sdaom Oa&myabmfvHk;csefyD,H ESifh
urBmhzvm;abmfvHk;csefyD,H/ Confederations qkudk 3
ESpfqufwdkuf&,lEdkifcJhaom pydef (Spain)
abmfvHk;toif;onf b&mZD;vf (Brazil)
abmfvHk;toif;tm; *dk;jywf jzifh &SLH;edrfhcJhjcif;jzpfonf?
,if;AdkvfvkyGJpOfwGif
yxrydkif;yGJpOf p p
c s i f ;
ESpfrdepftvGefrSm
b&mZD;vfwdkufppfrSL;
Fred u yxr*kd;
oGif;,lcJhjyD; 'kwd,
* d k ; u d k a w m h
yxrydkif;yGJpOfjyD;cgeD;
44 rdepfrSm
yGJpOfwavSsmuf
ajcpGrf;jyupm;EdkifcJhonfh b&mZDvf; ESifh bmpDvdkem wdkufppfrSL;
Neymar u oGif;,lcJhonf/ aemufqHk; wwd,*dk;udkawmh
yxr*dk;udk oGif;,lcJhaom Fred uyJ 'kwd, ydkif; wGif
xyfrHoGif;,lcJhwmjzpfw,f/
pydeftoif;onf 'kwd,ykdif;yGJpOfwGif &&Sdxm;onfh Pen-
alty *kd; twGuf pydefaemufcHvl Sergio Ramos u
roGif;,lEdkifcJhvdk@ yGJpOfwckvHk; ajymif;vJoGm;ww,fvkd@
ajym&rSmyg/ aemufjy D; rdepf 68 wGif pydefaemufcHvl Gerard
Pique teDuyf xdwmuvnf; pydeftoif;twGuf
arSsmfvifhcsufr&SdawmhyJ b&mZD;toif;u tvG,fwul
tEdkif&,loGm;wmyg?
,if;AdkvfvkyGJ0ifa&muf,SOf+yKdifEdkifzdk@twGuf Semi-final yGJpOfwGif
Brazil u Uruguay (O&kauG;) toif;udk 2 *dk; 1 *dk; jzifh
tEdkif&cJhwmjzpfjyD; pydeftoif;u tDwvD (Italy) toif;udk Pen-
alty tqHk;tjzwf 7 *dk; 6 *dk; jzifh tEdkif&cJhwmjzpfonf?
Confederations Cup wwd,qktwGuf Italy (tDwvD)
toif; ESifh Uruguay toif;wdk@ ,Of+yKdifu pm;cJh=u &m
yGJpOfwavSsmuf 2 *dk; pD oa&usaoma=umifh Penalty tqHk;tjzwf
3 *dk; 2 *dk; jzifh tDwvDtoif;u tEdkifif& oGm;cJhonf?
Confederations
Cup wGif taumif;qHk; qk
q G w f c l ; & , l c J h a o m
upm;orm;rsm;rSm -
taumif;qHk;upm;orm;tjzpf
Neymar (Brazil)
Golden Ball
Iniesta (Spain)
Silver Ball
Paulinho (Brazil)
Bronze Ball
*dk;oGif;trsm;qHk; (Top
Scorer) -
Fernando Torres
(Spain) 5 *dk; jzifh
Golden Boot
taumif;qHk;*kd;orm;qk
(Best goalkeeper) -
Julio Cesar (Brazil)
Golden Glove
taumif;qHk;toif;qkH;
FIFA Fair Play
Trophy -
pydef (Spain) toif;
2013 Confederations Cup
Khonumthung journal July 2013
Khonumthung journal July 2013

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

20.nov .13 myanmar mirror
20.nov .13 myanmar mirror20.nov .13 myanmar mirror
20.nov .13 myanmar mirrorsan aye
 
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားkoluzoe
 
Guides for buddhisms part 1 basics facts
Guides for buddhisms part 1 basics factsGuides for buddhisms part 1 basics facts
Guides for buddhisms part 1 basics factsKyaw Myo Win
 
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃san aye
 
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-mal
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-malျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-mal
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-malsan aye
 
Skmbt 50109111615170 Burmese
Skmbt 50109111615170 BurmeseSkmbt 50109111615170 Burmese
Skmbt 50109111615170 BurmeseJudith Pferdeort
 
ေႀကးမံု 1-nov-13-km
ေႀကးမံု 1-nov-13-kmေႀကးမံု 1-nov-13-km
ေႀကးမံု 1-nov-13-kmsan aye
 
ခင္ထားလင္မမ်ားပါ
ခင္ထားလင္မမ်ားပါခင္ထားလင္မမ်ားပါ
ခင္ထားလင္မမ်ားပါkoluzoe
 
247235664 property-2014
247235664 property-2014247235664 property-2014
247235664 property-2014Ko Nge
 
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ားေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ားဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)Jimmy Rezar Boi
 
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူ
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူ
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူkoluzoe
 
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmese
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmeseကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmese
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. BurmeseHarunyahyaBurmese
 
ပန္းခေရ
ပန္းခေရပန္းခေရ
ပန္းခေရkoluzoe
 
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္babycandy007
 
47295417 chit-way-lae-lae
47295417 chit-way-lae-lae47295417 chit-way-lae-lae
47295417 chit-way-lae-laebabycandy007
 
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္san aye
 
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္babycandy007
 
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂babycandy007
 

Mais procurados (20)

20.nov .13 myanmar mirror
20.nov .13 myanmar mirror20.nov .13 myanmar mirror
20.nov .13 myanmar mirror
 
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
 
Guides for buddhisms part 1 basics facts
Guides for buddhisms part 1 basics factsGuides for buddhisms part 1 basics facts
Guides for buddhisms part 1 basics facts
 
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ျမန္မာ့အလင္း ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နို၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
 
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-mal
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-malျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-mal
ျမန္မာ့အလင္း 1-nov-13-mal
 
Skmbt 50109111615170 Burmese
Skmbt 50109111615170 BurmeseSkmbt 50109111615170 Burmese
Skmbt 50109111615170 Burmese
 
ေႀကးမံု 1-nov-13-km
ေႀကးမံု 1-nov-13-kmေႀကးမံု 1-nov-13-km
ေႀကးမံု 1-nov-13-km
 
ခင္ထားလင္မမ်ားပါ
ခင္ထားလင္မမ်ားပါခင္ထားလင္မမ်ားပါ
ခင္ထားလင္မမ်ားပါ
 
247235664 property-2014
247235664 property-2014247235664 property-2014
247235664 property-2014
 
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ားေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမုိင္း၀င္မိန္႔ခြန္းမ်ား
 
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)
MBCY-YF Newsletter (Vol 1, Issue 7)
 
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူ
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူ
ဝတ္ရုံနက္ႏွင့္လူ
 
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmese
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmeseကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmese
ကျောက်သည်အသက်အရွယ်။ သမိုင်းဆိုင်ရာသည်မုသာစကား. Burmese
 
ပန္းခေရ
ပန္းခေရပန္းခေရ
ပန္းခေရ
 
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္
အသစ္ေလးႏွစ္ေယာက္
 
2.dec .14 km
2.dec .14 km2.dec .14 km
2.dec .14 km
 
47295417 chit-way-lae-lae
47295417 chit-way-lae-lae47295417 chit-way-lae-lae
47295417 chit-way-lae-lae
 
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္
လြမ္း-တကၠသိုလ္ ဘုန္းႏိုင္
 
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္
ဆရာမေလးရယ္၊ တပည့္မေလးရယ္
 
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂
ေမာင္လွ ဇာတ္လမ္း ၂
 

Khonumthung journal July 2013

  • 1.
  • 2.
  • 3. July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 3 2013 - 2014 ynmoifESpfawmh paeygjyD/ eHeufwkdif; jzLpdrf; ausmif;0wfpkHeJ@ pDpD&D&D ausmif;oGm;aewJh u av;i,fawGukd =unfh&wm pdwf=unfEl;p&m/ ausmif;om; rdbawGrsm; b,favmufaysmf vkduf=u rvJ/ okd@aomf olwkd@ta=umif;ukd qkdcsifwm r[kwfyg/ aus;vufrSm arG;jyD; wESpfvkyfrS wESpfpm; b0 aus; vuf aecsif;rdb jynfolawG&Jh ausmif; ae&G,fom; orD; awGta=umif;ukd t"du a&;csif wmyg/ rdbqkdwm om;/orD;twGufyJ touf&Sif=u wm uvm;/ om;orD;awG pmawmfapa=umif; rdb rsufESm yGifhapwJh om;orD;awG jzpfapa=umif; bk&m; w&m;ukd zufjyD; touf&SifwJh om;orD;jzpfap a=umif; ukd,fhom;orD; ab; &ef cyfodrf; uif;a0;ap a=umif; pojzifh pojzifh 'l;axmuf qkawmif;&wm tcgcg/ om;orD;ukd rcspf wJh rdb qkdwm &Sdr,frxifyg/ pum;ykH&Sdw,f/ om;orD;raumif; rdbacgif;wJh/ rdbacgif;qkdvkd h bmukd nGef;csifovJ/ rdbvkyfol&Jh todynm/ twwfynm/ tawG;tac:/ Om%f &nf Om%faoG;eJ@ ukd,fusifhp&kduf/ pdwfaepdwfxm; awGukd nGef;csif wmyg? rdbqkdwm om;orD; tm;vkH;ukd aumif;pm;apcsif=u wmcsnf;yg/ okd@aomf rdbvkyfwJholrSm txufyg t&nf tcsif;awGeJ@ rjynhfrSD,if om;orD;ukd oGefoif qkH;rbkd@/ a&S@aqmifvrf;jyzkd@qkdwm vG,frSm awmh r[kwfbl;/ 'gqkd,if aus;vufawm olawmifom; t,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmf om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif; csif; rdbjynfolawG aum 'gawGeJ@ jyD;jynfhpkH=uovm; om; orD;awGukd a&Shaqmifvrf;jyjyD; oGefoifEkdifrnfh t&nf tcsif; awG&Sd=uovm;/ om;orD;ukd oGefoifzkd@ t&nf tcsif;ukd tav;csdefwJh csdefcGifu b,fzufukd tav; om aeoenf;? ukd,fhawG@wckr#a0csifw,f/ uav;i,fwOD; ausmif;vrf; zufqDuae jyKH;rsufESm tjynfheJ@ tara& tara& om; pmar;yGJrSm yxr&w,f qkdjyD; tdrfukd tajy;a&muf vm w,f/ tdrfvJa&mufa&mh/ ol@taru bmvJ yxr &w,f qkdwmuwJh/ ol@om;u eHygwf (1) tqifhav vkd@/ ol@tar u b,fvkdajymw,frSwfovJ/ eifholi,fcsif; aum eHygwf b,favmufvJvkd@ar;w,f/ om;u olu eHygwf( 10) tqifh&w,fvkd@ tajym olrsm;om;orD; awGtqifheHygwf ( 10) wkd@ (11) wkd@ &aewJh tcsdefrSm eifu eHygwf (1) ukd && aumif;vm;/ eifnhHw,fqkdjyD; &kdufygava&mh/ “u” uav;i,f cspfpzG,f/ “c” ca&ukH; rav;jykH; qkdwJh tajccH ynmavSum;xpfuae pvmcJhjuwJh rdbacgif; (tawG; ac:/ t&nf tcsif;/ Om%f&nfOm%faoG;)u =uD;jyif;vmwJh aus;vufaeausmif;om;av;awG&Jh ynma&; [m ajym csifp&mawmifraumif;ygqkdwmxuf ajymp&mawmif r&Sd awmhygvkd@yJ ajymyg&ap/ okd@aomf tem*gwfcsif;ausmif;om; uav;i,fawG twGuf ynmtvif;a&mif&zkd@ xGufaygufawmh &Sdygw,f/ oGefoifqkH;rrnfhpum;vkH;awmif r&Sd&SmwJh rdbawG&Jh om;orD;awG ynma&; ckdukd;&m[m olwkd@ynmekd@&nfukd wkduf au|;aewJh ausmif;q&mawGyg/ csif;aus;vufa'o ausmif;om;i,fawG&Jh wck wnf;aom xGufayguf[m ausmif;q&m/ ausmif;q&mrawGyg/ okd@aomf ausmif;q&m/ q&mr awGrSef ayrJh apwem/ *&k%m/ tepfemqkdwJh emokH;em eJ@ jynfh0wJh jrwf q&mjzpfzkd@u tc&m tusqkH;vkd@ qkdcsifw,f? nae 4;00 em&D ausmif;qif;csdef &Gmw&Gm t0ifrSm ausmif; qif;vmwJh rlvwef; ausmif;om;i,fawGeJh oGm; wkd;rdw,f/ ausmif;0wfpkHqkdwm r&Sd/ zifESpfzuf rsufrSefwyf abmif;bDwkd/ ESyfcsD; wGJavmif;/ ausmif; vG,ftdwf xJrSm tzkH;r&Sd axmifhvdrf ausmif;okH;pmtkyfawGeJ@ ausmif;om; i,fawG/ usawmf wcsuf awmh &,frdw,f/ olwkd@xJu uav;i,fwcsKd@ukd usawmfar;=unfhw,f/ 'Dae@ bmawG oifovJvkd@ “ om;wkd@'Dae@pmroifbl;/ eHeufykdif;rSm q&mru emrnfpm&if;ac:w,f/ aemufjyD; q&mrtwGuf a&cyfay;w,f/ aemufjyD; ausmif;q&m=uD;ukd tvSnfhus ESdyf ay;&w,f/ naeykdif;rSmawmh ausmif;a&ShrSm upm;=uw,f/” csif;awmifrSm “ om;orD;raumif;/ rdbacgif;” aqmifyk'fxuf “om;orD;raumif; q&mhacgif;” qkdwJh aqmifyk'f u csif;awmif rSm vufawG@usygw,f/ apwem/ *&k%m/ tepfem qkdwJh emokH;emeJ h jynfh0wJh ausmif; q&m/ q&mrawG csif;awmifrSm ay:xGef;ygapvkd h qENjyK,if; ...... rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae& ckdekrf;okefowif; 12 ZGef 2012- jrefrmEkdifiHwGif EkdifiHa&;jyKjyifajymif; vJr_rsm;ay:aygufvmjyD;aemufykdif; oufqdkif&m tm%mydkifrsm;rS EdkifiHom; pDppfa&;uwfjym; (rSwfykH wif) udk tcrJh jyKvkyfay;r_rsm;&Sdaeaomfvnf; jrefrm EkdifiH. tqif;&JqkH; jynfe,f[k owfrSwfcH&onfh csif; jynfe,f/ rwlyDjrdK@rSmrl usyfaiG wpfaomif; txd ay; ae&a=umif; pkHprf; od&Sd&onf? “ usaemf rae@u v0u&kH;ukd oGm;rSwfykHwif oGm; vkyfwm/ ykdufqH 10000 ay;&w,f” [k EkdifiH om;pDppfuwfjym; vkyfol aus;vufa'o vli,f wpfa,mufu ajymonf? v0u&kH;0efxrf;rsm;onf rSwfyHkwifjyKvkyfolrsm; tm; tvSLaiGoabmjzifh apwem&Sdoavmuf aiGxnfhcdkif;aomfvnf; tenf;qHk; usyfaiGwpf aomif; rxnfhygu wpfywf apmifhckdif;onf[k od& onf? “ cifAsm;&Jh rSwfykHwifvkyfr,fh taxmuftxm;awGukd rif;wyf c&kdif&kH; ykd@&tkH;r,fqkdvkd@ usawmf e,fu vmwm qkdawm rapmifhEkdifawmbl;/ tJ'geJ@yJ olwkd@ awmif;ovkd ay;&awmfw,f” [k 4if;u ajymonf? csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiHwGif qif;&JrGJawr_ pHE_ef; 70 &mckdifESLef;atmufusa&mufaeaoma=umifh tpkd;& 0efxrf;rsm;onfvnf; ,ckvkd v'fpm;r_rsm;&Sdaejcif; jzpfaevdrfhr,f[k ajymp&m&SdayrJh EkdifiHawmf tpkd;&u 0efxrf; vpm tvkHtavmufwkd;jrSifhay;xm;wJhwGuf qif;&JrGJawr_ESifh roufqkdifa=umif; ajymqkdolrsm;vnf; &Sdae=uonf? rwlyDjrdK@cH wpfOD;u” 'Dv0u0efxrf;awGvkyf&yfukd =um; odwm =umjyD? usyf 5000 ay;&if c&kdifykd@&tkH;rSmwJh/ usyf 10000 ay;&ifawhm rSwfykHwifukd csufcsif;xkwfay;r,f qkdwmrsKd;u vkH;0ukd rjzpfoifhbl;/ ‘g rormr_yJ/ rw&m;& bl;As” [k ajymoGm;onf? rwlyD v0u 0efxrf;rsm;. vkyf&yfonf aumif;rGefaom tpkd;&/ oef@&Sif;aom tpkd;& jzpfvma&; =udK;yrf;vkyf aqmifae aom orRwOD;odef;pdefESifh zDvmqef@usifaea=umif; a'ocH EkdifiHa&;orm;wpfOD;u rSwfcsufjyK onf? vuf&Sd rwlyD v0u jrdK@e,f OD;pD;rSL; OD;atmifausmfpkd;onf &ckdifjynfe,frS 2011 ESpfuwnf;u rwlyDokd@ ajymif;a&$h vmoljzpfonf? tvm;wl csif;jynfe,ftwGif; tpkd;&Xme toD;oD;&Sd 0efxrf;rsm;twGif; v'fay;v'f,lr_ tenf;ESifh trsm; &Sdae ao;a=umif;vnf; od&onf?
  • 4. 4 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3 xufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sd ckdEkrf;okefowif; 01 Zlvkdif 2013/ jynfe,f ESihf jrdK@e,ft=um; tm%m jydKifr_a=umifh csif;jynfe,frwlyDjrdK@e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJ twGif; &GmAm; (bD) &Gm rS vlxk 400 ausmf ,ae@xd 2013 ckESpftwGuf awmif,m rsKd;rcsao;a=umif; od& onf? a&ZGmjrdK@e,fcGJtwGif; &GmAm; ( bD) ESifh pmvfaxmif &Gm a'ocHwkd@onf ,ckESpftwGif; &GmAm;(bD)&Gm om;wkd@ ckwfvkyf xm;onfh awmif,me,fajrvkr_ukd txuf tm%mykdif ESpfzGJ@rS jywfom;pGm ajz&Sif;ray; aoma=umifh &GmAm;a'ocHvl xkonf ,ae@xd awmif,mrsKd; (pyg;/ ajymif; zl;)rcsEkdif=ujcif;jzpfonf? “ usawmfwkd@[m txufqkH;jzwfcsuftwkdif; tJ'D e,fajrrSm ,mckwfjyD; ,mrD;&_d@zkd@ tvkyfrSm oufqkdif &m rwlyDjrdK@ e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJrS tm%mykdif awGu ,mrD; r&_d@zkd@ trdef@ay;vmw,f/ 'gayrJh jynfe,f cGifhjyK csuft& ,mrD;udk &_d@cJhw,f/ 'gayrJh jrdK@e,fu rsKd;rcszkd@eJ@ ,if; jyoemtay:ar v 24 &ufae@rSm uGif;qif;r,f ajym w,f/ ckxd bmrS raqmif&Gufbl;” [k &GmAm; (bD )rS ausmif; q&m tjidrf; pm;wOD;u ajym onf? tqkdyg ,me,fajrykdifqkdifvkdr_twGuf ESpfzuf a'ocHrsm; onf 1976 ckESpfwGifw=udrf/ 2011 ckESpfwGif w=udrf ESpf=udrf w&m;pGJqkdcJh=u&m oufqkdif&mu ESpf=udrfpvkH; &Gm;Am; (bD)ukd ykdifqkdifckwfvkyfcGifhay;xm;cJh onf? &GmAm; (bD) &GmwGif tdrfajc 35 &SdjyD; vlOD;a& 400 ausmf aexkdifcJh=uonf/ a&ZGmjrdK@e,fcGJ &GmAm; ( bD ) tygt0if a'ocHrsm;onf tpma&pm jywfvyfr_a=umifh tJef*sDtkd. taxmuftyHhjzifh rdom;pk 0rf;a&;ukd ajz&Sif;ae=uonf? tcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuf ckdekrf;okefowif; 26 ZGef 2013 ckESpf- ,ckESpf rwfvuwnf;u csif;jynf e,f tdEdN, - jrefrme,fpyf/ wD;wdefjrdK@e,f xif;av/ ZdrfyD;/ ZdrfoJ aus;&Gm ywf0ef;usiftwGif; opfckwf vkyfcGifh twGuf tcGefaqmifjyD;aom opfxkwfvkyf aeolrsm;t ay: e,fajrcHppfwyfu opfo,fum; wpD; v#if usyfaiG waomif;pD tcGefaumufcHaea=umif;od& onf? oufqkdif&m opfawmOD;pD;XmewGif opfxkwfvkyfcGifh vkdifpif &&Sdxm;onfh opfukefonfwkd@onf v$qGJ ysOfrsm; ukd wzuf rDZkdrf&rfokd@ 407 um;jzifh wifykd@ae onf ukd wGef;ZHjrdK@e,fDarkhai wyfpcef;/ wm0efus cr& 304 rS trnfrod Akdvf=uD;wOD; OD;aqmifonfh ppfom; awGu usyfaiG waomif;pD aumufcHaeonf[k opf ukefonfwOD;u ajymonf? “ tcGefraqmif,if w&m;r0ifopfckd;xkwfr_eJ@ odrf;qnf; vkd@&w,f/ vkdifpif&Sdwmr&Sdwmu wykdif;yg/ wzuf EkdifiHukd opfawG o,faewJh tr_u &Sdw,fqkdjyD; aiGaumuf w,f” [k opfukefonfu ajymonf? opfukefonfrsm;onf a'oxGuf xif;&l;/ tjcm; opfrmrsm;ukd wzufrDZkd&rfjynfe,f usefzkdif;jrdK@ okd@o,faqmif jyD; xif;&l;ysOf wukA &lyD; 250 ( usyfaiG 3700) / tjcm;opfrm wukAv#if &lyD; 700 E_ef;jzifh jyefvnfa&mif; cs=uonf? “ wae@rSm 407 opfo,fum; 10 pD;E_ef; wifoGif;ae wmyg/ ppfwyfxHrSm wae@ usyfaiG 50000 ESLef; 0ifae wmyaygh “ [k 4if;opfukefonfuqufajymonf? tvm;wl taemufajrmufwkdif;ppfXmecskyf/ uav;jrdK@ tajcpkduf cv& 89 u Akdvf=uD; ausmfaZ,seJ@tzGJ@onf ZGefv 16 &ufae@u xefwvefjrdK@e,f a=umifxD;,m; &Gmu yl; vsefESif;ydkifqdkifaom EGm; 6 aumifukd ivef&Gm wGifzrf;qD;jyD; usyfaiG ESpfodef;( 200000) eJ@ a&G;,lapcJh onf? xkd@tjyif csif;jynfawmifykdif; rwlyDjrdK@e,f vkdifvif;yD wyfpcef;rS vuf&Sd wm0efustpkd;&ppfwyfrsm;onf a'o cHrsm;. O,mOfjcH&Sd [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd ckd;,lae=u a=umif;vnf; od&onf? The Khonumthung News Journal rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif; The Khonumthung News Journal trnf emr ukd jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHtaemufzufa'o/ csif;jynf e,f awmifykdif; uefyufvufjrdK@e,f&Sd jrefrmEkdifiH wGif wwd, tjrifhqkH;awmifjzpfonfh0dwkd&d,awmif (Mount. Victoria) ukd tpGJjyKonf/ a'otac: acgEl;pkrfawmif (Khawnutsum) jrefrm bmomjzifh ewfr awmif [k t"dy`g,f &onf? Khonumthung News Group ukd 2002 ckESpf wGif tdEdN,-jrefrme,fpyf tajcpkduf csif;vli,fwpku pwifzGJ@ pnf;cJh=u+yD; txl;ojzifh EdkifiHwuma&muf csif; a&;&mowif; ESifh txl;ojzifh csif;jynf e,ftwGif; jzpfysuf aeaom owif;rsm;udk tGefvdkif;uaewqifh 10 ESpfausmf a&;om; xkwfa0cJhygonf? xkd@tjyif jynfytajcpkduf wkdif;&if;om;rD'D,m (11) zGJ@jzifh pkzGJ@xm;aom Burma News International (BNI) pwifzGJ@pnf;pOfwGif yg0ifcJh+yD; ,ckcsdefxd (BNI) tzGJ@ 0ifvnf;jzpfonf? jrefrmEkdifiHwGif 'Drkdua&pD zGH@jzdK;wkd;wufa&; ESifh vGwfvyf aom owif;rD'D,m ay:aygufa&;/ jynfwGif;jidrf; csrf;a&; wnfaqmufEkdifa&;wkd@ukd &nf&G,fcsuftjzpf xm;&SdjyD; vGwfvyfaomowif;rD'D,mrsm;rS owif;rSefrsm;azmf xkwfjcif; tm;jzifh tpkd;&ESifh jynfolt=um; ,kH=unfrSL wnfaqmufjyD; wkdif;jynftusKd;pD;yGm;ukd o,fykd;EkdifrSm jzpfonf[k ,kH =unf onf? EkdifiHa&;acwfa&pDa=umif;t& jrefrmEkdifiHwGif 2010 ckESpf aemufykdif; 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepfpwifusifhokH;vm onf ESifhtrSs jynfwGif;wGif owif; *sme,f xkwfa0cGifh w&m;0if&yf wnfEkdif&ef jynfytajcpdkuf tjcm;owif;Xmersm; enf;wl 2012 ckESpfrS pwifjyD; }udK;yrf;cJhygonf? ,ckESpf 2013 ckESpfrwfv (25) &ufae@wGif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH jyef=um;a&;Xmeu The Khonumthung News Journal tm; jrefrmEkdifiHwGif w&m;0if xkwfa0jzef@csD&ef ,m,DcGifhjyKvkduf+yD;aemuf 2013 ckESpfarvrS p+yD; The Khonumthung News Journal ukd vpOf ykHrSefxkwf a0vsuf&Sdonf/ The Khonumthung News Journal tm;ay;zwf&SLol/ t}uHay;oltm;vHk;tay: txl; aus;Zl; wif&Sda=umif;yg? tpOfav;pm;vsuf t,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyft,f'DwmcsKyf
  • 5. ckdEkrf;okefowif; 27 ZGef 2013- csif;jynfe,fawmifykdif; rwlyDjrdK@ay:wGif vifa,musFm;jzpfolu ZeD;tm; owfjzwf onfhtr_ wck ZGefv 26 &ufae@ujzpfyGm;cJhonf? rwlyDjrdK@ pefabmif&yfuGufwGifaexkdifjyD; yef;&Hvkyf ief;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKaeol OD;oef;pkd; (yckuULZmwd) u ZeD; a':yy qkdoludk xkd;=udwf&dkuf ESuf&m rS ajcvGefvufvGefjzpfum ZGefv 26 &ufae@ eHeufykdif;wGif jynfol@ aq;&kHY aoqkH;oGm; jcif;jzpf onf? tcif;jzpfyGm;yHkrSm ZGefv 22 &ufae@nwGif vifr,m; ESpfa,mufpvkH; t&ufrl;&mrS pum;rsm;&efjzpf=ujyD; rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm; vifa,m usFm;jzpfolu ZeD;jzpfolukd jyif;jyif;xef xef&kdufESufcJhonf[kod&onf? &dkufESufonfh 'g%f&ma=umifh tdyf,mrS rxEkdifawmh aom a':yyudk vifjzpfol OD;oef;pkd;udk,fwdkif rwlyD+rdK@ay: jynfol@ aq;&Hk odk@ ydk@aqmifjyD; twGif;vlem tjzpf aq;uk or_cH ,lcdkif;cJh&mrS ZGefv 26 &ufae@eHeufydkif;wGif aoqHk;cJh onf? “ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@ ESLwfcrf;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;a,mifukdif;aew,f” [k tavmif;ukd oGm;=unfh onfh *sdrf;&kdvJef;u ajymonf? aoqkH;oltavmif;tm; cGJpdyf&mwGif OD;acgif;aemufaph ta=umrsm; jywfoGm;a=umif;/ xkdokd@ ta=umrsm; jywf oGm;jcif;rSm aemufaphwGif &&Sdonfh ‘g%f&ma=umifhjzpfonf [k ppfaq;awG@&Sd=uonf? OD;oef;pkd;tm; e,fajrcHjynfol@&JawGu xdef;odrf; xm;=u jyD; trdrJh uav;i,f ESpfOD;rSmrl aep&mtdrf/ aqGrsKd; r&Sdawmh ojzifh zcifESifhtwl tcsKyfcef;xJrSm tdyf=u&onf[k od&onf? 13 ZGef 2013- csif;jynfe,f pD;yGm;a&; ESifh pDrHudef; 0ef=uD; Pu RamMang OD;aqmifrSLjzifh +yD;cJhonfh arv 27 &ufae@u [m;cg; c&kdif&kH;wGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&;or*~ (Federa tionChambersof Commerce ) ukd zGJ@pnf;vkduf=ua=umif; owif;&&Sd onf? aejynfawmfrS e,fpyfa'o ukef oG,fa&;OD;pD;Xme vufaxmuf nGef=um;a&;rSL; Major Aung Win OD;aqmifrSLjzifh csif;jynfe,f xefwvef+rdK@wGif ,ckESpf {+yDv (1) &ufae@u e,fpyfukefoG,fa&; pcef; opfzGifh vSpfjcif;&Jh tusKd; qufjzpfonf? FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~udk [mcg;/ zvrf;/ xefwvef+rdK@e,frsm;rS yk*~Kdvf (5) OD;pD pkpkaygif; 15 OD;jzifh atmufygtwkdif; a&G;cs,f zGJ@pnf; =uonf[k a'oxkwf owif;wGif azmfjyxm;onf? “ vkyfief;tao;pdyfukd b,fawmhtaumift xnfazmfrnfqkdwm ra&;qGJ&ao;bl;? jrefrmhpD;yGm; a&;ESifh ukefoG,fa&; ( Union of Myanmar Federation Chambers of Commerce and Industry) tzGJ@0iftjzpf yg0ifzkd@wifjyoGm; rSmjzpf w,f” [k tzGJ@0ifwOD;u ajym onf? tqkdyg 15 OD; tzGJ@onf e,fpyfa'o ukefoG,fa&; pcef;ukd xefwvef+rdK@t0if0wGif wnfaqmuf&ef jyifqif =u a=umif; od&onf? csif;jynfe,ftygt0if tdEdN, - jrefrme,fpyf ukefoG,fa&; ukd ppfukdif;wkdif;twGif; wrl; - rkd;a&; ESifh csif;jynf e,ft wGif; &d'f– ZdkcGg;xm;&fwkd@ wGif zGifh vSpfcJh+yDjzpf+yD; xefwvef e,fpyfukefoG,fa&;pcef;onf wwd,ajrmuf zGifhvSpf cJhjcif; jzpfonf? ,ckvrf;a=umif;onf csif;jynfe,f zvrf; - [m;cg; - xefwvefrS wDtkdacsmif;ukd jzwfNyD; wzuf rDZkd&rfjynf e,f+rdK@awmf tkdifaZmfvf okd@0ifoGm;rnfjzpfonf? FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ tzGJ@0ifrsm;rSm – (1) Pu Van Hu,Chairman (Hakha) (2) Pu Hrang Lawm Thang, Vice Chairman (Falam) (3) Pu Van Nawl, Vice Chairman (Thantlang) (4) Pu Ci Han, General Secretary (Hakha) (5) Pu Ngun Peng,AGS (Thantlang) (6) Pu Za He, AGS (Falam) (7)PuThawngVung,Treasurer(Ha kha) (8) Pu Ba Su , (Falam) (9) Pi Biak Chin Sung, (Than tlang) (10) Pu Khual hum,Auditor(Falam) (11) Pu Hmun Thang, Member (Than tlang) (12) Pu Chum Ling, Member (Hakha) (13) Pu Ram Cung, Member(Hakha) 14) Pu Hlawng Hre Lian , Member (Falam) (15) Pu Ram To, Member (Than tlang) csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf; ckdEkrf;okefowif; July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 5 “ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@ ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf; awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD;awGrSm aoG;awG ayusHjyD; a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f” ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ Khonumthung owif;*sme,fwGifaMumjimtrsKd;rsKd;xnfhoGif; Ekdifygonf/ þ*sme,fonf csif;jynfe,f 6 NrKdUe,f? uav;uabmf ESifh &efukefNrKdUrsm;wGif jzefUa0vsuf&Sdonf/ qufoG,fvdkygu... 0900507310 & 09400305261 email addresses: khonumthung@yahoo.com thetni@gmail.com jschhangte@gmail.com
  • 6. qvdkif;a&mbwf? ? orRw odef;pdef OD;aqmif wJh jrefrmtpdk;& ESifh w&kwfukyR%DwckjzpfwJh North Mining Investment Company wkd@ csif;jynfe,f txufydkif; wD;wdefjrdK@e,ftwGif; ajrGawmif zm;awmifrSm xGuf&SdwJh eDu,f / oH a&m&mowWKawG wl;azmf xkwfvkyfzdk@ oabmwlnDxm;csuft& r=um cifrSmbJ ukyR%Dbufu owWKwl;azmfa&; vkyfief;awG pwifzG,f&Sd aeygw,f/ 'DajrGawmif zm;awmif eDu,f pDrHudef;[m ,cif vGefcJhwJh 2006 ckeSpfcefhuwnf;u w&kwf ydkif uifbdk ukyR%Du prf;oyfwl;azmfcJhbl;ayrJh jyefvnf&yfqkdif; cJhygw,f? ,ck Zijin Mining Group ESifh Wan bao Mining ukyR%Dwdk@ yl;aygif;+yD;North Mining Investment Company qdkwJhtrnfemreJ@ ‘DpDrHudef;udk jyefvnftaumift xnf azmfzdk@ orRw OD;odef;pdef tpdk;&eJ@ 2012 ckESpf =o*kwf vwkef;u oabmwlnD cJh=uwmyg/ Canbao ukyR%D[m vuf yHawmif; awmifa=u;eDpDrHudef;udk wl;azmfaewJh ukyR%Dygw,f/ 'Dae&mrSm &Sif;vif;r_r&Sdwmu pDrHudef;umvjzpf ygw,f/ ukyR%Dbufujzpfjzpf/ tpdk;& bufujzpfjzpf vlxkxH yGifh yGifhvif;vif; csjywmr&SdcJhyg? ESpfaygif; 30 odk@r[kwf ESpfaygif; 40 twGuf pmcsKyfcsKyfxm; w,fvkd@ wdusaocsmr_ r&dSwJh ajymqkdoHawGuvnf; =um;ae&w,f/ 'Drdkua&pDvrf;a=umif;ay:udk pwifavSsmufvSrf; aejyDqkdwJh jrefrmtpdk;&taeeJ@ ckcsdefrSm ,cif ppf tm%m&Sif pepf vdk owif;tarSmifrcsoifhawmhyg/ pDrHudef;eJ@ygwfoufjyD; jynfolvlxkawG odoifhodxdkuf wJh tcsuftvuf awGudk tcsdefrDS yGifhyGifhvif;vif; csjy& rSmjzpfw,f/ Zijin ukyR%D 0ufqdkufrSm azmfjyxm;csuft& csif;jynf e,ftwGif;rSmwnf&SdwJh ajrGawmif/ zm;awmif eDu,f owWK&dkif;wl;azmfa&; pDrHudef;uae &&Sdvmr,fh tusKd; tjrwfawGudk ukyR%Du 80 &mcdkifE_ef; &&SdrSmjzpfjyD; jrefrm tpdk;& u 20 &mcdkifE_ef;&&SdrSmjzpfygw,f/ pDrHudef;wnf&m e,fajrudk ydkifqdkifxm;wJh csif;jynf e,ftaeeJ@ b,favmuf&&SdcHpm;r,fqdkwmawmh azmfjyxm; jcif;r&Sdyg/ 'gayr,fh ukyR%Du 'DpDrHudef; uae ol&&Sdr,fh tusKd;tjrwfuae wpfESpfudk tar&duef a':vm 5 odef; pDrHudef;umvtwGif; ESpfpOf axmufyHhay; r,fvdk@ od&ygw,f/ pDrHudef;trSefwu,f taumiftxnfazmfaqmif vmjyDqdk&if jzpfay:vmEkdifwJh tusKd;ouf a&mufr_ tm;vHk;udk &ifqdkif &rSmu csif;jynfolawG eJ@ ppfudkif; 6 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE/ REPORT July 2013 - Vol.1 No.3 ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&;ajrGawmifzm;awmifta&;ESifhtem*gwfcsif;jynfolta&; wdkif;a'o}uD; uav;jrdK@e,fxJu a'ocHawGjzpfyg w,f/ 'DpDrHudef;uae jynfol awG&&Sdr,fh tusKd;tjrwf u qifyg;pyfxJ erf;aphyufwmavmufyJ&SdrSmjzpfw,f? okd@aomf &ifqdkif}uHKawG@& r,fh jyoem qkd;usKd;awGu awmh rawG;0hHp&myg/ ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawGeJ@ csif;jynfe,ftpdk;& 0ef}uD;wcsKd@[m jyD;cJhwJh {jyDvwkef; u ajrGawmif zm; awmif ajc&if;rSm&SdwJh a'ocH&Gmom;awGudk oGm;a&muf awG@qHkjyD; pDrHudef;eJ@ ywfoufI &Sif;vif;r+jyKvkyfcJh}uyg w,f/ 'DpDrHudef;eJ@ywfoufjyD; ukyR%Dbufu jyKpkxm;wJh pmwrf;i,fwckudkvnf; a'ocH&Gmom;awGxH jzef@a0 jyD; a'o cH awG&Jh oabmxm;awGudk pHkprf;ar;jref;cJhyg w,f/ ukyR%Du vlxkxH jzef@a0wJh pmxJrSmawmh pDrHudef;rS &&Sdvmrnfh tusKd;aus;Zl;awGeJ@ ywfoufjyD; tcsuf (7) csufudk ckvdkazmfjyxm;ygw,f/ (1)NMIC onf ajrGawmifeDu,fowWKwl; azmfxkwf vkyfaqmif&GufcGifh&&SdcJhygu rdrd twGuf tcsKd;us&&Sd aom tjrwf aiGrSESpfpOf tenf;qHk; a':vm ig;odef; (500000) udk csif;jynfe,f tpdk;& tzGJ@. }uD;}uyf uGyfuJr_jzifh csif; jynfe,f a'ocH wdkif;&if;om; jynfol rsm;. pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;eJ@ ynma&; wdk;wufzGH@+zdK;a&;twGuf oHk;pGJyHhydk; ulnD oGm;rnf/ (2) a'ocHwdkif;&if;om; jynfolrsm;taejzifh pDrHudef; ygtaqmuftOD;rsm; wnfaqmufpOfwGif vnf; aumif;/ pDrHudef;jyD;qkH;onfhtcg pDrHudef;wGifvnf; aumif;/ pDrHudef;twGufvdktyfaom ukef}urf;rsm; jzpfonfh ausmufrD; aoG; ESifh xHk;ausmufxkwfvkyfa&; vkyfief;rsm;wGifvnf;aumif; tvkyftudkifrsm;&&Sdrnf/ (3) owWKwl;azmfxkwfvkyfr_vkyfief;aqmif&GufaepOf 'kwd,ESpfrSpIwl;azmfcJhonfhae&mrsm;wGif jynfwGif; jynfy aps; uGuf0if pm;oHk;oD;ESHyifrsm;/ pdkufysKd;Ekdif&ef ajrom;jyKjyifay;jcif;/ enf;ynmjznfhqnf;ay;jcif;/ pdkufysKd;olrsm;tm; pdkufysKd;aepOfvpmay;jcif;/ jzpfxGef; vmaom pm;oHk;oD;ESHyifrsm;a&mif;csEkdif&ef aps;uGuf&Sm azGay;jcif;wdk@udk aqmif&Guf oGm;rnfjzpfygojzifh e*dkrlv ajrvGwfajr&dkif;rsm;wGif vSyom,maom pdkufysKd;cif; rsm;jzpfay:vmjyD;a' ocH awmif,m vkyfief;aqm&Guf olrsm;. 0ifaiGwdk;wuf&&Sdvmrnf/ (4) pDrHudef;ESifhqufEG,fI o,f,lydk@aqmifa&; vkyfief; rsm;/ [dkw,fESifhwnf;cdkcef;vkyfief;rsm;/ pm;aomufqdkif vkyfief; rsm;/ vloHk;ukefypPnf; a&mif;cs a&;vkyfief;rsm;/ xHk;ausmuf/ ausmufrD;aoG; wl;azmf a&mif;csa&; vkyfief;rsm; wdk;wuf zGH@+zdK; vmrnf/ (5) pDrHudef;twGuf vdktyfaom vSsyfppf"gwftm; yrm%xufydkrdkI vSsyfppf"mwftm;ay;puf&Hkrsm;udk wnf aqmuf xm;ygonf/ ydkvSsHaom vSsyfppf"gwftm;udk pDrHudef; {&d,mrS (5) uDvdkrDwmtwGif;&Sd aus;&Gmrsm;odk@ (1) ESpftc rJhjzef@+zL;ay;rnfjzpfjyD; aemifESpfrsm;wGif jynfe,fESifh wdkif;tpdk;&rsm;. owfrSwfE_ef;xm;jzifhjzef@jzL;ay;rnf/ (6) pDrHudef;jyD;qHk;oGm;ygu vSsyfppf"gwftm;ay; puf&Hk tygt0if wnf&SdjyD; tajccHtaqmuftOD;rsm;udk tjcm; aom pD;yGm;a&;/ pdkufysLd;a&;/ arG;jrLa&;vkyfief;rsm;twGuf ajymif;vJoHk;pGJoGm;edkfifrnf/ (7) EkdifiHawmfrS eDu,fowWKxkwfvkyffr_tay: tcsKd;ustusKd; tjrwf&&Sdrnfjzpfonf[k azmfjyxm;ygw,f/ 'drfZefaus;&Gmonf ajrGawmif zm;awmif ajc&if;wnfhwnfh rSm wnf&SdcJhygw,f/ 'Daus;&Gmudk 1960 ckESpfu pwif wnf xm;=uwmjzpfjyD; ,ckvuf&SdrSm tdrfajc 170/ vlOD;a& 800 0ef;usif avmuf&Sdygw,f/ a'ocH&Gmom;awG ydkifqdkif xm;wJh v,f,majr{u 100 ausmf[m ajrGawmif zm;awmif ajc&if; rSmwnf&Sdygw,f/ 'drfZefaus;&Gm pwifwnfaxmifcsdefrSm yg0ifcJholwOD;jzpfwJh OD; a'gifvsefuyfuawmh w&kwfawG wl;azmfr,fqdkwJh ajr G awmif? zm;awmif eDu,f owWKwl;azmfa&; pDrHudef;tay: tckvdkjrifygw,f/ “ ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawG eJ@ csif;jynfe,f tpdk;& bufu 0ef}uD;awG usaemfwdk@&Gmudk vmwkef; ajymoGm; =u wmuawmh acwfrDS enf;ynmawGoHk;jyD; wl;azmfr,fayghav/ bmrSvnf; rysufpD;ap&bl;/ rxdcdkuf ap&bl;wJh? usaemf uawmh enf;enf;rSt,Hkt=unfr&Sdbl;/ 'Dawmif}uD;udk wu,fjzdKvmjyDa[h qdk&if &moDOwkuawmh ajymif;rSm bJ/ rdk;a&csdefavsmh vmr,f/ tJ'Dcgus usaemfwdk@ pm;0wfaea&; tcuftcJ&Sdvmr,f/ tJ'Dcsdef us&if w&m;cH b,folvJ qdk wmazmfay;ekdifrvm;qdkjyD; 0ef}uD;awGudk usaemfar;ygw,f? ukyR%Dbufuawmh enf;enf;rS rdk;a&csdefr avsmhEkdifbl;wJh/ 'Dawmifu [dk; t*Fvdyfacwfwkef;u rdk;}udK;0dkif;vdk@ owfrSwf xm;wm/ 'Dawmifudk tukef vHk;wl; azmfjyD;rS rdk;a&csdefravsmh bl; qdkwmrjzpfEkdifbl;/ 'ga=umifh ukyR%Dudk enf;enf;rS t,Hk =unfr&Sdbl;”vdk@ ajymjyygw,f/ 'drfZefaus;&Gmtjyif ajrGawmif zm;awmif ajc&if;rSm ausmuf csuf/ pHwkduf/ owfvrf/ jrpdrf;/ jrvif;/ &Slcif;om/ atmif&Gm/ rif;vS/ ysOf;awmOD;/ vufyHacsmif; pwJhaus;&GmawG&Sdygw,f/ tJ'Daus;&Gmu a'ocHawG[m v,f,m pdkufysKd;a&; vkyfief; awGudk vkyfudkifae=u&wmjzpfjyD; olwdk@&Jh v,f,majr trsm; pk[m ajrGawmif zm;awmif ajc&if; w0dkuf rSm wnf&Sd=uwm yg/ pmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk h
  • 7. 7 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif;csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; Community Development Dialogue usif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyfusif;yjyKvkyf ckdEkrf;okefowif; 25 ZGef 2013- csif;vlxkzGH@jzdK;a&;uGef,uftzGJ@ (Network for Chin Community Development (NCCD) OD;aqmif rSLjzifh vlxk zHG@jzdK;a&; aqG;aEG;yGJ (Community Deve lopment Dialogue) ukd csif;jynf e,fajrmufykdif; wD;wdef+rdK@e,ftwGif; usif;yjyKvkyfcJh onf[k od& onf/ wD;wdef+rdK@e,f iif;oJaus;&GmwGif ZGefv (21 - 22) txd (2)&uf=um usif;yjyKvkyfonfh aqG;aEG; yGJokd@aus;&Gm aygif; (8)&GmrS udk,fpm;vS,f(22)OD; yg0if wufa&mufcJh=uonf/ ,if;aqG;aEG;yGJwGif tJefpDpD'D ESihf tqdkygaus;&Gm&Sd &Gmom; rsm; yl;aygif;taumiftxnfazmfcJhonfh &yf&GzGH@jzdK;a&; pDrHudef;/ rd&kd;zvm xkH;wrf;pOfvmt& ajr,mykdifqkdif rSLESihf pDrHcef@cGJrSL enf;pepf/ vuf&Sd aqmif&Guf aeaom zGH@jzdK;a&;pDrHudef;rsm;tjyif jrefrmEkdifiH&Jh EkdifiHa&;ajymif; vJrSL tajctaersm;udk aqG;aEG;cJh=ua=umif; tJefpDp'DD vufaxmuf wm0efcH ukd Simon u ajymonf/ “aqG;aEG;yGJ&Jh t'Du&nf&G,fcsufu &yf&Gmvlxk twGif; taumiftxnfazmfaewJh &yf&GmzGH@jzdK; a&;pDrHudef; &Jh tm;enf;csuf tm;omcsufawG od&Sdzdk@/ a&S@quf+yD; &yf&GmzGH@jzdK;a&;awGudk vkyfEdkifzdk@/ bdk;bGm;ydkif qdkifcJhwJhv,f ,majrawGudk xdef;odrf;Ekdifzdk@ eJ@ vuf&Sd jrefrmEkdifiHa&;ajymif;vJrSLawGudk od&Sdem;vnfzkd@ twGuft"du xm;+yD; aqG;aEG;nSdESKdif;wdkifyifcJhwmyg” [k ajymonf/ tJefpDpD'D ukd tdEdN, - jrefrm tajcpkduf csif;vli,frsm; u vGeffcJhonfh 10 ESpfausmfuwnf;u zGJ@pnf; xm; jcif; jzpf+yD; vlxktajcjyKonfh a&&SnfwnfwhHaom zGH@+zdK;a&;pepf csif;vlxktwGif; jzpfay:vma&;ukd t"du &nf&G,f onf/ “vlxkukd,fwkdif yg0if+yD; vlxku vufcHwJh zGH@+zdK;a&;rsKd;ukd t"du OD;wnfwmyg? tJ'DrSm Top down ykHpHrsKd;r [kwfyJ Bottom up ykHpHeJ@ vkyfrSom 'DzGH@+zdK;a&;u a&&Snf ckdifjrJrSmjzpfw,f “[k qufajymonf/ tqkdyg aqG;aEG;yGJrsKd;ukd csif;jynfe,f tv,fydkif;ESihf awmifydkif;&Sd aus;vufa'orsm;wGifvnf; qufvufjyK vkyfoGm; rnf[k od&onf/ orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmonfh aemufykdif; csif;jynf e,fwGif tpdk;&cGifhjyKcsufjzifh jynfy tJef*sDtkdrsm; onf csif;jynf e,fzGH@+zdK;a&;twGuf ykdrkdvkyfaqmifrSL rsm;vmaea=umif;vnf; owif;&&Sdonf?csif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajym cdkEkrf;okefowif; 26 ZGef 2013 - 2012 -2013 pmoifESpf csif;jynfe,f pmppfXmerS usif;yonfh 10 wef;pmar;yGJonf rormrSK tuif; qkH;jzpfa=umif; ,if;tay: txl;0rf;om *k%f,la=umif; vkdif(csif;) ausmif;om; rsm; toif;( wuUokdvf rsm;- jrefrmjynf) u ajymqdkvdkufonf/ wjynfvkH; 10 wef;pmar;yGJatmifcsufwGif csif;jynfe,f onf atmifcsuf&mckdifESLef; tedrfhqkH; jzpfaomfjim;vnf; csif;jynfe,fpmppfXmewGif ,ckESpf usif;yjyKvkyfonfh 10 wef; pmar;yGJonf cgwkdif;ESpfawGvdkr[kwfbJ v'fay; v'f,lrSL ESifh rormrSL tuif;&Sif;qkH; atmif csufjzpfonf[k okH;oyf&a=umif; 4if;wkd@ oabmxm; xkwfjyefcsufwGif azmfjyxm;onf/ ,if;twGuf 10 wef;pmar;yGJ atmifjrifolrsm;/ pmar;yGJ }uD;=uyfol wm0ef&Sdtm;vkH;tay: tifrwef av;pm; rdyga=umif; oabmxm;xkwfjyefcsufwGif azmfjyxm; onf/ “ avhvm&oavmufu [m;cg; eJ@ xefwvef pmppf Xme rSm tpkd;&/ bmoma&;toif;tzGJ@/ +rdK@rd+rdK@z eJ@ rdbjynfolawGu ,ckESpfrSm ausmif;om;awG pmrckd; a&;/ pm}udK;pm;a&;ukd cgwkdif;ESpfawGtay: tawG@t}uKH ,ljyD;}uyfrwf=uw,f? tJ'Duae jzpfay:vmwJh atmifjrifrSL tusLd;w&m;tay: 0rf;om wm ayghAsm? atmifcsuf edrfhonf/ jrifhonf t"du r[kwfyg” [k ausmif;om;acgif;aqmif Salai Kep Chin Thang u ckdEkrf;okefukd ajymonf/ qufvufjyD; tem*gwftwGuf csif;wwfodynm&Sif rsm;ay:xGef;Ekdifa&;onf rormrSL uif;&Sif;+yD; rGefjrwf rSefuef onfh twwfynmonfom tc&m usonf [k ,kH=unfa=umif; xkd@a=umifh csif;jynfe,f&Sd ynma&; Xme tqifhqifhwkdif;rS rormrSL/ v'fay; v'f,lrSL yaysmufa&;ukd txl;wvnf pDppf apmifh =uyfum ta&;w,l aqmif&Gufoifhonf[k vkdif (csif;) ausmif;om; rsm; toif;( wuUokdvfrsm;- jrefrmjynf) u wkdufwGef;xm;onf? csif;jynfe,ftygt0if wjynfvkH; ynma&; 0efaqmif rSLonf 1988 ckESpfaemufykdif; ppftpkd;& wufvm csdefrS pjyD; wpwp edrfhus qkwf,kwfvm+yD; y&rf; ywmjzpfvmcJhonf[k [m;cg;+rdK@rd+rdK@z wOD;uajym onf? “ tck orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmawmh ynma&; pepfawGukd wjznf;jznf;ajymif;vJvmwm awG@& w,f? tJ'gu tpkd;& wckwnf;eJ@ vkyfvkd@ &wJh [mrsKd;r[kwfbl;/ tm;vkH; yl;aygif;yg0ifoifhw,f” [k olu ajymonf/ 2012 -2013 ynmoifeSpf? wjynfvkH; 10 wef;pmar;yGJatmifpm&if;t& csif;jynfe,frS ajzqkdol usm; 3122 OD;? r 4337 OD; pkpkaygif; 7459 OD; teuf 1232 OD; atmifjrifcJhjujyD; 4if;teuf ig; bmom *k%fxl;&Sif (1) OD;/ av; bmom*k%fxl;&Sif ( 5 ) OD;/ okH;bmom*k%fxl;&Sif (5) OD;/ ESpfbmom *k%fxl;&Sif (24) OD;/ (1) bmom*k%fxl;&Sif (114) OD; pkpkaygif; 55 OD;&Sdonf/ wEkdifiHvkH;wGif 10 wef;pmar;yGJatmifcsuf tedrfhus qkH;jzpfaejcif;rS ausmfvGm;Ekdifa&;onf EkdifiHawmf tpkd;& ESifh ynma&;0ef}uD;Xmetaejzifh csif;jynfe,f wckvkH;&Sd tqifhqifhaom ausmif;wkdif;wGif ausmif; q&m/ q&mrrsm;tm; tvkHtavmufxm;&Sday;a&;ESifh csif;jynfe,fynma&; pGrf;tm;NrSifhwifa&;ukd tav;xm; aqmif&Gufay;yg&ef arwœm &yfcH xm;onf/ vkdif(csif;) ausmif;om; rsm;toif;( wuUokdvfrsm;- jrefrmjynf) ukd rEœav;/ &efukef/ rkH&Gm/ uav; wuUokdvf toD;oD;rS ausmif; om;rsm;/ [m;cg;- xefwvefwuUokdvfausmif;om;rdom;pk rS ausmif;om; 231 OD;wkd@ ,ckESpf {+yDv 2 – 4 &ufaeYtxd rEœav;+rdK@ YqHk+yD; zGJ@pnf;vdkuf=ujcif;jzpfonf/ &nf&G,fcsufrsm;tjzpf - cGJjcm;qufqHrSLr&SdyJ wef;wlrSLjzifh trsKd; om;a&;tusKd;pD;yGm;aqmif&Gufa&;/ vkdif (csif;) pmay/ ,Ofaus;rSL xdef;odrf;jrSifhwifa&;? trsKd;om;ynm&nfjrSifhwifa&;? csif;trsKd;om;ta&; yl;aygif;aqmif&Gufa&;/ vkdifrsKd;EG,fpk qufvuf&Sifoef&yfwnfa&; ESifh vkdifrsKd;EG,fpktwGif; yGifhvif; jrifomrSLESifh &kd;om;ajzmifh rwfrSLykdrkd&Sd apa&;wdk@jzpfonf/
  • 8. ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;/ arG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfqufarG;ZmwdESifh rdom;pkta=umif;udk rdwfquf ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f? ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// usawmfh&Jhaus;Zl;&SifrdbESpfyg;uawmh OD;xefrl;vf/ a':pmwkef;jzpfygw,f/ rwlyD+rdK@e,f? a0wl; aus;&Gm uyg/ ZeD;emrnfuawmh a':vdef;atG vdk@ac:ygw,f/ om;wpfOD;/ orD;okH;OD;xGef;um;+yD; tck yckuUL+rdK@/ trSwf (11) &yfuGuf/ (18) vrf;rSm aexdkif ygw,f/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap? ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// usawmf oli,fwef;rS pwkwÎwef;txd Zmwd a0wl;aus;&GmrSm oif,lcJhygw,f/ tv,fwef; eJ@ txufwef; ynmudk rwlyD+rdK@/ txu(1)rSm qnf;yl;cJhygw,f/ 1984 ckESpfrSm wuUodkvf0ifwef; atmifcJh+yD; 1984-86 txd yx0D0if t"du bmomjzifh yxrESpfeJ@ 'kwd,ESpf wuUokdvfynmukd yckuULa'oaumvdyfuae atmifjrifcJhygw,f? wwd,ESpfESifh aemufqkH;ESpfudkusawmh rauG;'D*&D aumvdyfrSm oif=um;cJhayrJh aemufqkH;ESpfrSm 88- ta&;tcif;a=umifh ausmif;ynm wpfydkif;wpfpeJ@ &yfem;cJh&w,f/ 1991 ckESpfrSm aemufqkH;ESpfjyef wuf+yD; r[mt&nf tcsif;ppf tqifhrSDjzihf 0dZ…mbGJ@ &cJh+yD; rEœav;wuUodkvfrSm r[m0dZ…mwef;udk 1992 ckESpfuae p+yD;oif,lcJhygw,f/ (Regional Geography of Matupi Township) acgif;pOfeJ@ Thesis a&;+yD; 1997 ckESpfrSm r[m0dZ…m bGJ@&cJhyg w,f/ rEœav;wuUodkvf/ yx0D0ifXmerSm enf;jywm 0efxrf;aqmif,if;PhD Preliminary wef;udk 2003 ckESpfrSmwuf a&mufcJhygw,f/ 2004 ckESpfrSp+yD; yg&*lok awoe pmwrf;udk (Road Transpor tation Network Analysis and It’s Effect upon Urban Expansion of District Cities in Mandalay Division) acgif;pOfjzifhp wifa&;om;jyKpk+yD; 2008 ckESpfrSm bk&m;aus;Zl; awmfa=umifh yg&*lbJG@ &&SdykdifqkdifEkdifcJhyg w,f/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m/ q&m[m rlvwef;ausmif; q&m b0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJh w,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf? ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfygw,f/ 1996ckESpfrSm rwlyD +rdK@e,f/ [kefav;aus;&GmrSm vufaxmuf rljytjzpf wm0ef xrf;aqmifcJhygw,f/ aemifwESpft=umrSmyJ rwlyD+rdK@ e,f/ xefydef;aus;&Gmrlvwef;ausmif;ukd a&$@ajymif;cH &ayrJh rwlyD+rdK@ ay: tvu pefabmifrSm wJGzufcef@ xm;jcif;cH&ygw,f/ tJ'DESpfrSmbJ v,fjy &mxl;wdk;+yD; rwlyDtxu(1) rSmwGJ zufwm 0efusyg w,f/ 1998 ckESpf =o*kwfva&mufawmh yckuUL wuUodkvf/ yx0D D0ifXmerSm enf;jytjzpfajymif;a&$@cJh&w,f/ 1998- 2002 ckESpfxd yckuUL wuUodkvfrSm wm0efus+yD; 2002-03 ckESpftxd uav; wuUodkvf? 2003-06 txd rE Wav;wuUodkvf? 2006-2008 ckESpftxd usdKif;wkH wuUodkvf? vufaxmuf uxdu tjzpf wm0efus+yD; 2008 ckESpfuae ,ae@txd yckuUL wuUodkvf rSm uxdu wm0efxrf; aqmif cJhygw,f/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm/ wuUodkvf ausmif;q&mb0rSm }uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;? ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// trsm;}uD;yg/ q&m/ q&mrawG&Jh wm0ef r[kwf avmufwJh tvkyfawG rvkyfcsifyJ vkyf&wmrsKd;awGaygh/ (Oyrm wuUodkvft0ifayguf*dwfapmifhcdkif;wmrsdK;aygh)/ vlrSefae&mrSeftvkyfrsdK;qdk&ifaumif;wmaygh/ wdk;wuf wmaygh? aemuf+yD;awmh usawmfjzwfoef;vmcJhwJh ausmif;q&mb0[m rsufpdydwf/ em;ydwfb0awGeJ@ &ifqdkifjzwfoef;vmwmrdk@ enf;y nmydkif;rSma&m/ rdrd&Jh ar*smbmom&yfESifh ynm&yfydkif;qdkif&mrSmyg xl;cGsefwJh yk*~dKvf rjzpf&ifawmif toifhtwifh xl;cGsefatmif}udK;pm; vdkpdwf&dSayrJh usawmfhtwGuf t[ef@twm;jzpfapwJh tcuftcJawG ajrmufrsm;pGm&Sdygw,f/ wzufu rdom;pk w0rf;wcg;ta&;ESifh uav;awG&Jh ynma&; tokH; p&dwfawGu tp 'DvpmeJ@ tdaENr ysufxdef; odrf;ae wm uvnf; wu,fawmh vG,fulwJh t&mr[kwfbl;ayghuGm/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG trsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSm wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK; pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/ ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfygw,f/ csif;wuUodkvfausmif;om; ausmif;oltm;vkH;udk rajymvdkygbl;/ avmurSm b,f ol@rSmrS +yD;jynfhpkHw,fqkdwmr&Sdygbl;/ 'gayrJhar;cGef;&Jh 60 &mckdifESKef;avmufawmif olwkd@rSmtm;&p&mr&Sdbl;qkdwm aocsmyg w,f/ usawmfwdk@ wuUodkvfausmif;om; b0 rSm ausmif;om;ta&twGufESifh t&nftcsif;/ }udK;pm;rSK eJ@pnf; urf;ao0yfrSKwdk@udk ,ckacwfcsif;wuUodkvf ausmif;om;ta&twGufeJ@ t&nftcsif;awGudk tcsdK; tpm;tvdkufESdKif;,SOf&if cHwGif; awG@avmufatmifawmh tm;r&ao;ygbl;/ qufvufvkyf,l&tkH;rSmyg/ trsm;pku udk,fjzpfcsifwJhqEN/ jyif;jywJh pdwf"gwfeJ@ &nfrSef;csu fawG udkyg ESvkH;oGif;=u[efrwlyg? vkdvSsif}uHq enf;vrf;&/ temrcHvSsif tomrpH&qdkwJh aqmifyk'fawG[m &dk;&Sif; ayrJh wOD;csif;pD&Jh b0 twGuf tvGefav; eufwJh pum; ykHawG jzpfygw,f/ tusifhpm&dwœ ydkif;udkawmh 'Dvkdyg/ b,f olr jyKrdrdrSLaygh/ acwfpepf}uD; wpfckwnf;udk bJ vufndK; xdk;tjypfykHcsvdk@vnf; r&ygbl;/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif; om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/ wuUokdvf/aumvdyfqkdvkd@ rnfrnf&& r&Sdao; wJh trdcsif;jynfudk udk,fpm;jyK+yD; jynfe,fjcm;rSm ynm ukefoG,fa&;jyKwJh ukd,fpm;vS,fawGvkd@ rdrdudk,fudk cH,l& r,f/ rdrda'ownfaqmufa&;/ rdrdvlrsdK;ysdK; axmi fjrSifh wif a&;eJ@ ywfoufvm&if ppfrSefwJh t&nf tcsif;&Sdvm 8 - KHONUMTHUNG News Journal INTERVIEW July 2013 - Vol.1 No.3 Dr. T. PanLai (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;(uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif; a&;udk tav;teufxm;&rnfh tcsdef a&muf&Sdae+yDqkdwm ,ae@csif;ausmif;om; ausmif;olawG ukd owday;t }uHjyKvdkygw,f/ usawmf udk,fwdkifuvnf; touf vnf;&vm+yDjzpfayrJh t&nftcsif;r&Sdyg/ t a=umif; rSm tm;vkH;vnf;od+yD;om;yg/ 'ga=umifh,ae@ yGifhvif;jrifom rSL&Sd+yDjzpfwJh enf;ynm acwf}uD;rSm rdrdoif ,l avhvmwJh bmom&yftjyif tjcm; ynm&yfqkdif&m ta=umif;t&m awGudkyg avhvmwJh tcg usdK;a=umif; qDavsmf atmif awG;ac: }uHqzdk@eJ@ tdkif'D,m zefwD;Edkifzdk@vdk ygw,f/ ausmif;oifcef;pmwpfckwnf;udkbJ avhvm&r,fvdk@ r[kwfyg bl;/ rsufarSmufacwf }uD;[m A[kokwawG aygufuJGaewJhacwf}uD;yg/ ae@pOfESifh trSs tqrwef wdk;yGm;aewJh A[kokw awGudk b,fvdk qnf;yl;}u&ygrvJ/ A[kokwqkdwm wpfoufvkH; qnf;yl;ayr,fh rjynfhpkHEdkif ygbl;/ 'Dvkdynm&Sm&mrSm vlom; tm;vkH;tzkd@ r&Sdrjzpf vdktyfwmu pm=unfhwdkufyJ/ ajymcsifwmu csif;ausmif; olausmif;om;awG pm=unfh wdkufrSm wpfa,muf wpfavrSsawmifpmzwfwm rawG@yg/ pm=unfhwdkufudk oGm;=uygvdk@ wdkufwGef;csifygw,f/ tifwmeufoGm;&if vnf; Charting &dkufwmxuf ynm&yfqdkif&m ta=umif;t&mawGudk a'gif;vkwfvkyf+yD; avhvm=uyg/ enf;ynmacwfrSm enf;ynmudk aemufus rcHygapeJ@/ t*Fvdyfpmudkvnf; av;av;eufeuf avhvm apcsif w,f/ ajymcsifwmu r[m0dZ…m/ ody`HbJG@&&SdwJh csif; ausmif; om;ausmif;olawG enf;jy/ o&kyfjy tvkyf0if avSsmufajz qdkaomfvnf; 98 &mESKef;avmuf tvkyfr& vdkufjcif;[m bmawGcGswf,Gif;aeovJ/ t*Fvdyf pmnHhvkd@ vm;/ tJ'ga=umifh tcsdefudk rdrdtouforSswefzdk; xm;+yD; t*Fvdyfpmudk tywfwukwf avhvm=uygvdk@ vnf;t =uHay; wdkufwGef; csifygw,f/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/ ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// jrefrmjynf wpfjynfvkH;rSm csif;jynfe,f[m qif;&JwGif;teufqkH;aom jynfe,fjzpfwmrkd@ awmifay:u rdbawG udk rdrd[m qif;&Jjcif;&Jh vnfpnf; &pfywfjcif;cH& ayr,fh rdrd&Jhom;orD;awGu vlukHxHawG&Jhom;orD;awGudk ausmfv$m;Ekdif rnfhenf;vrf; taocsmqkH;rSm ynma&; jzpfygw,fqdkwm odapcsifygw,f/ ukd,fh om;orD; awG twGuftaumif;qkH;aom &if;ESD;jrKyfESHrSkKonf a&$/ aiG/ ypPnf;OpPmr[kwfbl;/ ynmomjzpfw,fqdkwm rdbwdkif;u od+yD;om;jzpfayrJh ykdrdkav;eufatmif em;vnfcH,lzdk@jzpf ygw,f/ rdbawG&Jh tm;ay;oavmuf &SdrJhr&SdrJh &if;ESD;jrKyfESH oavmuf rdrd&Jh om;orD; awGu }udK;pm; vSsif}udK;pm;o avmuf xdyfodk@a&muf=urSmyg/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay; apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/ ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// wpfck ajymcsifwm,f/ ausmif;om;vli,f awGt aeeJ@ vl}uD;rdbawGu wefzdk;xm;=uovkd trd csif;jynf&Jh tem*gwfavSsmuf&r,fh vrf;ukd ,ae@vli,f awGu qkH;jzwf=urSmjzpfwma=umifh todynmESifh t&nf tcsif; jynfhrDzdk@ }udK;pm;=uygvdk@jynfwGif;jynfywuUokdvf toD; oD; &Sd csif;ausmif;olausmif;om; tm;vkH;udk tm;ay; wdkufwGef;csifygw,f/ ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ ///// tckvdk tcsdefay; ajz=um;ay;wJh t wGuf cdkElrf;okeftzJG@rS aus;Zl;wifygw,f/ ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfuJh / xyfwlxyfrSsyg/
  • 9. rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;cdkEkrf;okefowif; 14 ZGef 2013 - csif;jynfe,f rwlyD+rdK@e,f / axmifvef aus;&GmwGif awmwGif;tavhusaygufonfh rSLdyGifh pm; rdaom a=umifh armifESrESpfOD;aoqkH;cJhonfh jzpf&yfwck arv aemufqHk;ywfu jzpfyGm;cJhonf/ axmifvef&Gmae rdom;pkwpkrS awmwGif;tavhus aygufonfh rSLdudk [if;vsmtjzpf csufjyKpm;aomuf =u&mrS 4if;rdom;pkxJu t}uD;qkH;om;ESifh ti,fqkH; orD; aoqkH;oGm;jcif;jzpfonf[k a'ocHwOD;u ajymonf/ “ jzpfykHrSm rdom;pk tm;vkH;rSLd[if;pm;tjyD;rSm acgif;rl; +yD; owdvpfoGm;=uw,f/ 'geJ@ ti,fqkH; orD;av; qkH;oGm;w,f/ orD;av;qkH;jyD; ESpf&uf=umrS rdom;pk tm;vkH;ukd rwlyDaq;&kHvmwif=uw,f/ aq;&kHrSmyJ 13 ESpft&G,f t=uD;qkH;om;qkH;oGm;w,f” [k rwlyD vli,f acgif;aqmifwOD;u ajymonf/ usef rdom;pkrsm;ukdrl aq;&kHu ta&;ay: ukorSLcH,l ae}u+yD; tajctaee*kdykHrSefjzpfvm=u+yD[k oluquf ajymonf/ jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf;jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; BNI uef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGuf ckdEkrf;okefowif; 09 Zlvkdif 2013 wkdif&if;rD'D,m 11 zGJ@jzifh pkzGJ@xm;onfh (Burma News International- BNI) u jynfol@ v$wfawmfrS t wnfjyK vkdufonfh ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0 jcif;vkyfief;Oya'rl=urf;tm; Zlvkdifv 4 &ufae@u uef@uGufvkdufonf? ,if;udpPESifh ygwfouf+yD; tqkdyg Oya'[m tpdk;& jyef=um;a&; 0ef}uD;Xmeudk owif;XmeawG&Jh rSwfyHkk wifcGifhtm; xdef; csKyfcGifhay;vdkufjcif;jzpfa=umif;/ ,ck vkd xdef;csKyfcGifh ay;vkdufjcif;[m owif;vGwfvyfcGifhukd t}uD;tus,f xdckdufap a=umif; bDtJeftkdif Deve lopment Officer eef;azmha* u ajym onf? yHkESdyfjcif;eJ@ xkwfa0jcif; vkyfief; Oya'onf owif; rD'D,mrsm;tm; wenf;wzHHkjzifh xdef;csKyfjcif;om jzpf aoma=umifh TOya'rsKd; rvkdtyfa=umif; uef@uGuf vkdufjcif;jzpfonf/ “owif;rD'D,mawGtwGuf oD;jcm; rSwfyHkwifwmrsKd; rvdktyfzl; xifygw,f/ +yD;awmh tck Oya'a=umifh wkdif; &if;om; rD'D,mawGudk wdkif;&if;om; jynfe,f awG rSm ta=umif;trsKd;rsdK;jyjyD; a'oqdkfif&m tm%m ydkifawG u ydkrdk xdef;csKyf vmEkdifwJh twGuf wdkif;&if;om; rD'D,m awG zGH@+zdK; wdk;wufrl tydkif;udk ydkrdkjyD; xdcdkufedkif w,fvdk@ jrifygw,f” [k tzGJ@0ift,f'Dwm wOD;jzpfol ukd cdkifjrwfausmfu ajymonf? tvm;wl jrefrm *sme,fvpfuGef,uf (MJN) uvnf; ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif;vkyfief; Oya'rl=urf; twnfjyKjcif; tay: uef@uGufa=umif; Zlvkdifv 5 &ufae@u oabmxm;xkwfjyefcJhonf/ r=umao;onfh ESpfawGu tpkd;&. owif;rD'D,m vGwfvyfcGifhtwGuf ajzavSsmhay;jcif;rsm;tay: EkdifiH wumtpkd;&/ tzGJ@tpnf;rsm;rS taumif;zufrS &_jrif =uaomfvnf; rwfv 28 &ufpGJjzifh xkwfjyefcJhonfh ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif; vkyfief;qkdif&m Oya' rl=urf; onf owif;rD'D,m vGwfvyfcGifhukd wenf; enf;jzifh xdckdufapEkdifonfjzpfojzifh uef@uGuf vkdufjcif;jzpf onf? ,if;Oya'rl=urf;wGif yHkeSdyfpufrsm;udk rSwfyHkwifapjcif;/ rSwfyHkwifoufwrf; owfrSwfjcif;rsm;onf yHkESdyf owif;rD'D,m. vGwfvyfcGihfudk wzufvSnhf xdef; csKyf&ef }udK;yrf;r_wpfckjzpf+yD; owif;rD'D,m vGwfvyf cGifhtwGuf aemufjyefoGm;onfh qkwf,kwfr_ vuQ %m wpf&yfjzpfa=umif; jynfol vlxk. vGwfvyfpGm xkwfazmfcGifhESifh od&SdydkifcGifhudk uef@owf vdkufjcif; jzpf a=umif; MJN u &_jrifonf [k qkdonf? tqkdyg rdom;pkonf rSLd[if;pm;tjyD; o&ufoD; ESifh awm ozef;oD;ukd xyfrHpm;=uaoma=umifh tpm rwnfhjzpfjyD; tpmtqdyfoifhjcif;jzpfrnf[k aq;&kH 0efxrf;awGu aumufcsufcsajymqkd=uonf/ ,if;rSLdrsKd;onf awmifykd@rSLdr[kwfyJ awmxJwGif tavh usaygufonfh pm;rSLdwrsKd;jzpfa=umif; csif;awmifwGif awmifykd@rSLd/ opfacgif;rSLd/ 0g;awmrSLd ponfhtoD;oD;&Sd =u+yD; rkd;OD;umvwGif aygufavh&Sdonf/ tiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opf - wpfyGifhESpfyGifh oJyGifhrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf ueœm&}uD;/ ar#mfwac:? - wpfcsyfESpfcsyf tkwfcsyfrsm;pGm/ aygif;pkvmaomf wkdufwmaqmuftkH/ bkHysHqifhqifh tvGefjrifh? - wpfyifeSpfyif opfyifrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf r[m+rdKifawm/ vGef&_arm? - wpfpufESpfpuf rkd;pufrsm;pGm/ aygif;pkvmaomf ajymaomyifv,f/ tajymus,f? - wJGaomvufrsm;/ ckdifckdifxm;avmh wkd@rsm;aygif;pk/ nDnGwfr_aqmif vlhabmifopfqD/ ta&mufcsDoGm;? - ckdifaom pdwfrsm;/ rmrmxm;avmh 'Drkdua&pD/ aumifxnfazmfoGm; pGrf;yum;onf/ jynfom;wkd@rsm; tiftm;opf? qvkdif;wDyefvkdif;(yx0D0if) 9 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3
  • 10. July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 10 jzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmifudk wl;azmfrS xrif;pm;&rSm r[kwfbl;vdk@ OD;a'gifvsefuyfu qufajymygw,f/ “ 'DajrGawmif}uD;wl;rS rxif;pm;&r,fr[kwfygbl;/ a&S; wkef;uwnf;u usaemfwdk@v,f,m vkyfief;awGeJ@ xrif; pm;ae=uwmbJ/ 'Dawmifudk wl;vdkufwmeJ@ wjydKif euf usaemfwdk@ &Gma&$@ &r,f? 'kuQrsKd;pHkcH&r,fqdkwm usaemfwdk@ }udKodaew,f/ bmyJjzpfjzpf 'DpDrHudef; rvkyf wm taumif;qHk;jzpfr,f” vdk@ajymygw,f/ ukyR%Dbufuae pDrHudef;pwifvmjyDqdk&if ajrGawmif? zm;awmifajc&if;rSm&SdwJh v,f,m awG[m tcsdefrSD ysKd;usJ vdk@&rSmr[kwfawmhbJ &Gmom;awG t"du tm;xm;ae& wJh v,f,mvkyfief;awG ysufpD;oGm;jyDqdk&if a'ocHrsm; iwf ukef}ur,fvdk@ oluqufajymygw,f/ “ 'DpDrHudef;[m a'ozGH@+zdK;a&;r[kwfbl;/ 'Dawmifudk wl;vdkufwmeJ@ a'ocHawG csufcsif; 'kuQa&muf ukef=u r,fqdkwm usaemfwdk@}udKjrifxm;ygw,f/ bmvdk@qdkawmh tcsdefrSDysKd;rusJedkifawmhbl;/ v,frxGefekdifawmhbl;? 'D awmh usaemfwdk@'kuQt}uD;tus,fa&mufr,fqdkwm aocsmw,f” vdk@ OD;a'gifvsefuyfuajymygw,f/ MIC ukyR%D&Jh pmwrf;rSm qufvufazmfjyxm;csuft& ajrGawmif zm;awmifwGif pD;yGm;jzpf xkwf,lekdifaom eDu,f ESifh oHa&m&mowWK&dkif;odkuf (3) ck&Sda=umif; tJ'D owWK&dkif;odkuf 3 ckrSm ysrf;rSseDu,fyg0ifr_ 1 'omr 4 &mcdkifE_ef;&Sd aom owWK&dkif;pkpkaygif; rufx&pf wefcsdef 42210000 cef@&SdEkdifjyD; oef@pifjyD; eDu,frufx&pf wefcsdef (595000) cef@xkwf,lEkdifa=umif;od&ygw,f/ pDrHudef;a=umifh obm0ywf0ef;usif xdcdkufekdifr_tajc taeeJ@ywfoufjyD; NMIC ukyR%Du tckvdk qdkxm;yg w,f/ (1) owWK&dkif;wl;azmfo,f,ljcif;/ owWKoef@pifpuf&Hk rsm;wGif owWK&dkif;rsm;}udwfcGJjcif;a=umifh qlnHoHrsm;/ zHkr_ef@rsm;/ 'DZ,frD;cdk;rsm; jzpfay: jyD; obm0 ywf0ef;usif avxkudk xdcdkufnpf nrf;aprnfjzpfygonf/ a&zsef;jyD; owWK&dkif; wl;azmfjcif;/ }udwfcGJpufrsm;wGif zkefpkyfpuf rsm; wyfqifjcif;/ toHxdef; ud&d,mrsm;wyfqifjcif;/ x&yfum;rsm; wGif rD;cdk;ppfZumrsm; wyfqifjcif;wdk@jzifh txufygxdcdkufr_rsm;udk tjynfjynfqdkif&m pHn$ef;rsm; ESifhtnDjzpfonf txd avSsmhcsxdef;odrf;oGm;ygrnf/ (2) owWKoef@pifpuf&Hk rD;zdkrsm; ESifh vSsyfppf"gwftm;ay; puf&Hk&Sd bdGKvmrsm;twGuf tylay;&ef ausmufrD;aoG; avmifpmudk toHk;jyKojzifh avxknpfnrf;r_jzpfapaom umAGef'kdifatmufqdk'f/ qmzg'kdifatmufqdk'f "gwf aiG@rsm; ESifh zkefr_ef@rsm;xGuf&Sdvmrnfjzpfonf/ ,if;"gwfaiG@rsm;udk zkefESifh"gwfaiG@pkwfud&d,mrsm;toHk;jyKjcif;/ tylay;xm; aom xHk;ausmufr_ef@twGif; jzwfoef;apjcif;/ xHk; ausmuf&nfjzifh yufjzef;jcif;wdk@jzifh tjynfjynfqdkif&m pmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tquf pHnGef; rsm;ESifh tnDjzpfonftxd avSsmhus atmifxdef; odrf;aqmif&GufoGm;rnf/ (3) rdk;wGif;umvrsm;wGif owWKwGif;rsm;rS &$H@a&rsm; awmifapmif;wpfavSsmufpD;qif;jyD; teD;ywf0ef;usif&Sd acsmif; rsm;twGif; pD;0ifjcif;jzifh ywf0ef;usifa&xk npfnrf;r_jzpfay:Ekdifjcif;udk owWKwGif; {&d,mjyifywGif &$H@tenf xdkifap onfh ajrmif;rsm;/ uefrsm; wl;azmfjcif; jzifh umuG,fay;oGm;rnf/ (4) puf&Hk/ tvkyf&Hkwdk@rS pGef@ypfaom a&qdk;rsm;/ vlae taqmuftOD;rsm;rS pGef@ypfaoma&qdk;rsm;udk jyifyodk@ pGef@ypfjcif; rjyKyJ "gwkZD0enf;rsm;jzifh oef@pifatmifjyK jyifI jyefvnf toHk;jyKoGm;rnf qdkjyD; od&ygw,f/ 'DudpPeJ@ywfoufjyD; uav;+rdK@e,f/ csif;wkd;wufa&;ygwD OuUX/ uav;jrdK@csif;vlr_a&;tzGJ@ OuUX yl;Aefudef; u awmh tckvdkjrifygw,f/ “ &nf;pm;pma&;wJhtcgrSm pum;vkH;vSvSawG wDxGif jyD;awmha&;=uwmbJ/ tJ'DtrsKd;orD; vufcHekdifzkd@ taumif; qHk;zGJ@EGJ@yD;awmh a&;=uwmbJav/ tJvdkbJ ukyR%Dbufuvnf; olwdk@ 'DajrGawmif zm;awmif pDrHudef;udk wl;azmf cGifh&zdk@twGuf taumif;qHk;jzpf atmif jyKpkxm;wJh pmwrf;vkd@yJ usaemfjrifygw,f” [k ajymygw,f/ 'DpDrHudef;}uD;[m wjcm;wdkif;jynfawG wl;azmfr,fh tpm; jrefrmedkifiHom;awGudk,fwdkif wl;azmfvmekdifr,fh wae@us rSmom wl;azmf=u&ef eJ@ ckavmavmq,frSm qdkif;iHhxm;jcif;[m taumif; qHk;jzpf w,fvdk@ quf ajymygw,f/ “vwfwavm qdkif;iHhjyD;awmh usaemfwdk@ jrefrm jynfom;awG(odk@r[kwf) csif;vlrsKd;awG ynmwwf trsm;}uD; &Sdaeyg w,f/ wjcm;EkdifiHom;awG tm;udk; raebJeJ@ udk,fhekdifiHu uGsrf;usifynm&SifawGeJ@ vkyfr,f qdk&if jrefrmjynf wjynfvHk;twGuf tusKd;&Sdr,f/ csif;jynfe,f twGufvnf; tusKd;&Sdr,f/ ckOpPmu w&kwfekdifiHtwGuf tusKd;&SdwJh vkyfief;vdk@bJ usaemf jrifw,f” vdk@ yl;Aefudef;uajymygw,f/ 'ghtjyif w&kwfukyR%D&Jh vdrfvnfr_udk pDrHudef;rpcifrSm awmif cHae&jyDvdk@yl;Aefudef;u ajymygw,f/ “tck eDu,fwckwnf;yJwl;azmfr,fvkd@omajymwm/ wu,fawmh 'DajrGawmifrSm xGufwJh OpPm[m *smreD awG vmwdkif;xGmwkef;u q,frsKd;avmufxGufw,f? a&$jzLtxd xGufw,f / +yD;awmh EsL;uvD;,m;twGuf toHk;0ifwJh owWKawGvnf;xGufw,f qdkawmh w&kwf u eDu,f wckwnf;r[kwfyJ tukefvHk;}uHK;oGm;&if aum/ r,kHcsifp &myg/ rvkyfcifuwnf;u tvdrfcHae& +yD” vdk@ ajymcsifw,f/ *smreDekdifiHrS ynm&SifwcsKd@[m vGefcJhwJh ESpfaygif; 20 ausmfcef@u 'DajrGawmif zm;awmifa'oudk oGm;a&muf avhvmcJh=ujyD;jzpfonf/ tJ'DtcsdefwGif yl;Aefudef;onf vnf; *smrefynm&Sifrsm;&Jh uGif;&Sif;avhvmr_awGrSm twlwuG yl;aygif;yg0ifcJholjzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmif &Jh tajctae udk twGif;ususod&SdolwOD; jzpfyg w,f/ csif;awmifa'oobm0o,HZmwwl;azmfxkwfvkyfr_ eJ@ ywfoufjyD; yGifhvif;jrifomr_&Sdekdif&ef eJ@ oufqdkif&m a'ocH jynfolawG&Jh &ydkifcGifhawGudk apmifha&Smufedkif&efqdkwJh &nf&G,f csuf eJ@ csif;awmifa'o obm0 o,HZmw apmifh=unfh a&;tzGJ@ (Chinland Natural Resources Watch Group (CNRWG) udk 2013 ckESpf azazmf0g&D 16 &ufae@rSm wm0efod csif;vli,fwpku uav;jrdK@rSm pwifzGJ@pnf; vdkuf=uygw,f/ CNRWG &Jh acgif;aqmif wOD;jzpfwJh udk Tuang uawmh 'DpDrHudef;[m tpuwnf;u yGifhvif; jrifomr_r&Sdbl; vdk@ ajymygw,f/ 'DpDrHudef;[m t=urf;tm;jzifh=unfhr,fqdk&ifStep (tqifh) 6 ckavmuf&SdjyD; ukyR%Du Step 4 ckavmuf vkyf aqmifjyD;wJhaemufrSmrS a'ocHawGtaeeJ@ 'DpDrHudef;udk od&Sd&wmjzpfw,fvdk@ udk Tuang uajymygw,f/ 'ga=umifh 'DpDrHudef;[m tpueOD;uwnf;u yGifhvif;jrifomr_ r&Sdbl; vdk@ajymygw,f/ ukyR%DtaeeJ@ 'DpDrHudef;udk tvsifpvdk ZGwftwif;wl; azmfr_ awGrjyKvkyfbJ a'ocHawGeJ@ em;vnfr_&atmif tcsdef ,l+yD; vkyfaqmifoifhw,fvdk@oluajymygw,f/ 'drfZefaus;&Gmu OD;a'gifvsefuyfuawmh “'DajrGawmif zm; awmif[m csif;vlrsKd;awG a&S;bdk;bGm;abbif acwfu wnf; u obm0 jywdkuf}uD;jzpfaew,f 'Dawmif}uD; +ydKvJawmh r,fhta&;[m csif;wrsKd;om;vHk;twGuf 0rf;enf;p &mjzpfae w,f” vdk@ajymygw,f/ 2007 ckESpf pufwifbm 13 &ufae@rSm urBmhukvor*~u aeXmae wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm; tcGifhta&; (Decla- ration on the Rights of Indigenous Peoples) qdkif&ma=ujimpmwrf;udk jyXmef; cJhygw,f/ tJ'Da=unmpmwrf;xJrSm Xmaewdkif;&if;om;vlrsKd;awG[m olwdk@a'orSm&SdwJh a&/ ajr/ awmawmifobm0 ESifh tzdk; wefobm0 o,HZmwawG xdef;odrf;umuG,fcGifh&SdjyD; tJ'D ajray: ajratmuf o,HZmwawGudkXmaewdkif; &if;om; vlrsKd;awG&Jh oabmwlnDcsuf/ cGifhjyKcsuf r&&SdbJ tpdk;& (odk@r[kwf) wkdif;wyg;ekdifiHawGu twif; t"rR wl;azmf xkwf,ljcif;rjyK&vdk@ qdkxm; ygw,f/ jrefrmekdifiH[m 'Da=ujimpmwrf;udk oabmwl vufrSwfa&; xkd;xm;wJhEkdifiHjzpfygw,f/ 'Dawmh jrefrmtpdk;& taeeJ@ jrefrmekdfifiHrSm rSDwif;aexkdif=uwJh Xmaewkdif;&if;om; vlrsKd; awG&Jh qEN oabmxm;ukd t&if&,ljyD; 4if;wkd@. &ydkifcGifh/ ykdifqkdifcGifh/ tcGifhta&;awGudkyg av;pm; umuG,fapmifh a&Smufay;&rnfhwm0ef&Sdaea=umif;yg/
  • 11. July 2013 - Vol.1 No.3 NATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 11 TIME r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGufr*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf 24/ 06/ 2013 - Zlvdkifv 1 &ufae@xkwf xkdif; r*~Zif;twGJ 182/ trSwf 1 rSmygwJh The Face of Buddhist Terror} qdkwJh aqmif;yg; eJ@ywfoufjyD; jynfwGif; jynfyu jrefrmvlxk t=um; tacstwif ajymqdkaqG;aEG; wmawG tjyif;txef &SdaecsdefrSmyJ EkdifiHawmforRwu vnf; aqmif;yg;udk uef@uGufwJhta=umif; a=u nmvdkufwmyg/ tJ'Da=unmcsufeJ@ ywfouf+yD; EkdifiHawmforRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol jyef=um;a&; 0ef}uD;Xme 'kwd,0ef}uD; OD;&JxGÏfu AGDtdkatudk tckvdk &Sif;jyygw,f/ “ t"duuawmh tJ'Daqmif;yg;rSmygwJh a&;om; csuf/ txl;ojzifh rsufESmzHk;rSm toHk;jyKwJh pmom; u Ak'<bmomwpfckvHk;udk t=urf;zufrSLeJ@ ,SOfwGJ +yD;awmhrS jrifoGm;apEkdifw,f/ aemufwcg 'DvdkrsdK; a&;om;jcif; tm;jzifh usaemfwdk@ 'DjynfwGif;rSm vkyfaewJh bmomaygif;pHk=um;rSm em;vnfrSL wpHk w&m taESmifht,Suf jzpfapEkdifw,f/ 'ga=umifhrdk@ usaemfwdk@u tJ'gudk uef@uGufw,fqkd+yD; ajymwmjzpf ygw,f” 'Daqmif;yg;rSm t"du ypfrSwfxm;+yD; a&;om; azmfjy xm;wmuawmh rEœav;+rdK@ rpdk;&drf ausmif;wdkufu q&mawmf OD;0D&olyg/ OD;0D&ol[m rlqvif rkef;wD; a&;0g'udk jzef@csd+yD; yÈdyuQawGjzpf atmif aoG;xkd; vSLH@aqmfwJhyHkrsKd; a&;xm;ygw,f/ 'Daqmif;yg;udka&;olu [efem bdcsf (Hannah Beech) jzpf+yD; aqmif;yg;udk a&;om;wifjyxm; yHku vSayrJh yÈdyuQtajctaeqdkif&m owif; aqmif;yg; a&;om;wifjywJhtcgrSm vdkufemoihf wmawGeJ@ rudkufnDovdk yÈdyuQudk ydk+yD; wGef;ydk@wJh buf a&muf oGm;wm aocsmw,fvdk@ oHk;oyfol u jrefrmEkdifiH owif;pmq&mrsm; toif;&Jh 'kwd, OuUX OD;oD[apmyg/ “wu,fqdkvdk@&Sd&if [dkbuf'DbufrSsatmifayghaemf wu,fh r*Fvm&SdwJh rlqvifawGbufu =unfhr,f qdk&if olwdk@ua&m tJovdkjrifovm;aygh/ aemuf wck u &Sif;&Sif;ajym&&if usaemfwdk@qDrSm rlqvif qdkwm &cdkifeJ@ rdwœDvmrSmyJ &Sdwmr[kwf bl;/ wjynfvHk; rSm &Sdwm/ usefwJhae&m awGrSma&m b,fvdkae=u ovJ/ Ak'<bmom bkef;}uD;awGeJ@ rlqvifawG=um;rSm ayhgaemf/ tJ'D Angle(&SLaxmifh) av; olu pHkatmif r,lxm;bl;? olu usOf;vGef; wmaygh” OD;0D&ol a[majymwmawG/ vkyf&yfawG/ t,ltq awGeJ@ ywfouf vdk@ vHk;0 oabmwlwmrsKd;r[kwfbJ 'Daqmif;yg; acgif;pOfeJ@ a&;om;csufawG[m Ak'< bmom ,Hk=unfouf0ifol awGudk xdcdkufapw,fvkd@ jrefrmEkdifiH owif;axmufrsm; or*~u OD; aZmfoufaxG;uvnf; jrifygw,f/ 'ga=umihfvnf; 'Daqmif;yg;a=umifh tjrif apmif;oGm;zG,f &SdolawG twGuf Ak'<0g'eJ@ywfouf+yD; trSeftwdkif;jrifatmif jyefvSef a&;om;=uzdk@olu qEN&Sdyg w,f/ “usaemfwkd@ Ak'<bmomukd odxm;wmu arwœm w&m;udk a&S@&SL+yD; onf;cHwwfwJh bmomvdk@ odxm; w,f/ 'Dvdk awG@vdkuf&wJhtcgusawmh usaemfenf; enf; ylpyfylavmifjzpfoGm;w,f/ 'gudkawmh usaemfwdk@ u jyef+yD;awmh &Sif;vif;acsyvdkwJh qEN&Sdygw,f/ t"duuawmh usaemfwkd@ bmomw&m;&Jh Content udk usaemfwkd@u EkdifiHwumu jynfol vlxkawGodatmif &Sif;jycsifwmaygh/ 'DvdkrsdK; usaemfwdk@ u wa,mufeJ@wa,muf vufpm; acszdk@ trkef; w&m;awG yGm;rsm;zdk@ aemuf+yD;awmh wa,mufeJ@ wa,muf rywfouf rqufEG,fbJeJ@ usaemfwdk@yJ oD;jcm; vlrsdK;pkcsnf;yJ xlaxmifzdk@ [mrsdK;awG Ak'<bmomrSm &Sdrxm;bl;/ tJ'gawGtm;vHk;udk 'Daqmif;yg;a=umifh em;vnfrSL vGJoGm;wJh urBmh jynfol jynfom;awGudk jyefvnf+yD;awmh &Sif;&Sif; vif;vif; jrifapvdkwJhqEN &Sdygw,f/ tJ'geJ@ywfouf +yD;awmh &Sif;vif;wJh aqmif;yg;awG ay:xGufvmzdk@ wdkufwGef; tm;ay;oGm;r,fvdk@ usaemfawmh tJvdkrsdK; pdwful;&Sdygw,f/” OD;0D&ol a[majymydk@cswJh w&m;"rRawG[m Ak'<oif=um; a[m ajymcJhwmawGeJ@ rudkufnDbl;vdk@ jrifolawGtaeeJ@ EkdifiHawmf oHCmhr[mem,utzGJ@qD wifjy avSsmufxm;oihfw,fvdk@ orRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol OD;&JxGÏfu ajymygw,f/ “Oyrm - oHCmhr[mem,utzGJ@vdkrsdK; &SdwmyJav/ olwdk@ taeeJ@ 'Dvdkajymr,fhtpm; tusdK;ta=umif;eJ@'grsdK;udk oHCmh r[mem,utzGJ@udk avSsmufxm;vdk@vnf; &w,faygh/ oHCmh r[mem,utzGJ@uae+yD;awmh 'g bmoma&;qkdif&m &SLaxmifh Ak'<tqHk;trawGeJ@ ESKdif;,SOf+yD;awmhrS olwdk@bufu oabm xm; rSwfcsuf ay;&if ay;rSmaygh/ 'gayrJh vlawGu ‘D Face book rSmom ajymae=uwm tJvdk oHCmhr[mem,u tzGJ@ wdk@udk b,folrS ajymw,fvdk@ usaemfawmh r=umao;bl;/” Ak'<bmom0if trsKd;orD;awG bmomjcm; trsKd;om;awGeJ@ vufxyfxdrf;jrm;wJhtay: uef@owfcsufawG csrSwfxm;wJh rsKd;apmifhOya'rl=urf;qdkwmudk Oya'tjzpf jyXmef;Ekdifzdk@ OD;0D&ol eJ@ oHCmwcsKd@u }udK;pm; aewma=umifh uef@uGufoH tawmf rsm;rsm; xGufaecsdefrSmyJ Time r*~Zif;yg aqmif;yg;udpP ay:vmwmyg/ wu,fuawmh 'Daqmif;yg;udk vufcHolawGa&m vufrcHol awGyg &Sdaewmjzpf+yD; trsm;tm;jzihfawmh Facebook vlrSL uGef&uf pmrsufESmay:rSm tjyeftvSef a&;om; aqG;aEG;ae=u wmawG@&ygw,f/ rsKd;apmifhOya'qdkwmudk oabmrwlolawG =um;xJrSmawmif Time r*~Zif;yg aqmif;yg;udk vufrcHolawG&Sd aewmudk awG@&ygw,f/ tJ'D Time r*~Zif;&Jh rsufESmzHk;eJ@ aqmif;yg;udk uef@uGufwJh taeeJ@ zsufodrf;ay;zdk@ jrefrmEkdifiHom;wpfOD; uae+yD; Online ay:uae vufrSwfaygif; 5 aomif; pkaqmif;ae w,fvdk@ od&ygw,f/ tcktcsdefrSm vufrSwfawG 4 aomif;cGJ &&Sdae+yDvdk@ qdkygw,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;) 2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf 26/ 06/ 2013/ rl;,pfaq;0g; aps;uGufxJukd topf 0ifvmwJh aq;ajcmufeJ@ Ecstasy wkd@vkd tmedoif&SdjyD; w&m;0if 0,f,lcGifh&SdwJh aq;0g;awG ukd rl;,pfaq;0g;tjzpf tokH;jyKwm/ ukd,fhenf; ukd,fh[efeJhukd,f azmfpyfokH; aqmifwm pwJh rl;,pf aq;0g; okH;pGJenf; topfawG rsm;vmaewmu vlxkusef;rma&;twGuf rjrifEkdifwJh pdefac: rSLawGukd jzpfay:apw,fvkd@ ukvor*~ rl;,pf aq;0g; xdef;csKyfa&; at*sifpDu ajymyg w,f/ NPS vkd@ac:wJh pdwf=uGaq;awG[m qkdifrSm w&m; 0if 0,f,lvkdh &ekdifwJh aq;jzpfayrJhvnf; vkHjcHKpdwfcs&rSL &Sd r&Sd qkdwJhtay: taocsm prf;oyf ppfaq;jcif; rvkyf&ao;bl;vkd@ ukvor*~ rl;,pfaq;0g;eJh rSLcif; rsm;qkdif&m&kH; UNODC u Ak'<[l;ae@rSm xkwfjyefwJh tpD&ifcH pmrSm azmfjyxm;ygw,f/ 'Drl;,pfaq;0g; topfawG[m omref rl;,pfaq;0g;awGxuf tqaygif;rsm;pGm tEN&m,f&Sdw,fvdkh 2013 ckeSpf rl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmxJrSm azmfjyxm;ygw,f/ tquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk h
  • 12. 12- KHONUMTHUNG News Journal INTERNATIONAL July 2013 - Vol.1 No.3 30/ 06/ 2013 / tdEdN,EkdifiHajrmufydkif;u Utta- rakhand jynfe,frSm rkwfokef&moD rdk;tcsdef rwdkifcif 0ifa&mufvm+yD;awmh rdk;awGonf;vdk@ awmif usacsmif;a& vSsyfwjyuf vSsHwmawG/ ajr+ydKwmawG jzpfyGm;+yD; vl 900 ru aoqHk;cJh&+yD; vlaygif; axmif aomif;csD aysmufqHk;ae ygw,f/ aoqHk;ol yrm%u trsm;}uD; ydkrsm;oGm;Edkifw,f vdk@ jynfaxmifpk jynfxJ a&;0ef}uD; ql&SDul;rm;&Sif'Du ajymygw,f/ umuG,fa&;Xmeu 0efxrf;axmifaygif;rsm;pGmeJ@ tif'dk -wdbufwef e,fpyfvHk+cHKa&; &JwyfzGJ@/ trsdK;om; obm0ab;tEW&m,f udkifwG,fa&; wyfzGJ@ (NDRF) wdk@[m ulnDu,fq,fa&;vkyfief;awGudk 24em&D ywfvHk; rem;rae vkyfaqmifae=u&ygw,f/ [dr0E Wmawmifwef;awGrSm bk&m;zl;a&mufae=uwJh [dENLbk&m;zl;awG/ EkdifiHjcm;om; c&D;oGm;awG tygt0if 'kuQa&mufaeol trsm;tjym;udk &[wf,mOfawGeJ@ u,fq,fcJh&wmjzpfygw,f/ tckxdqkd&if vlaygif; wpfodef;ig; axmifudk u,fq,f cJh+yD;jzpfw,fvdk@ tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk; jynfxJa&;0ef}uD;u ajymygw,f/ tdEdN,EkdifiH&Jh t&Snf vsm;qHk; **Fgjrpf0Srf;u aetdrfawG/ wdkufcef;awGvnf; a&xJ+ydKusukef+yD; um;awG/ x&yfum; awGyg a&eJ@arsm yg oGm;=uw,fvdk@vnf; owif;awGrSm azmfjyae=uyg w,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;) rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao; 08 Zlvkdif 2013- rav;&Sm; tpdk;&rS jrefrmEkdifiHom; tvkyform; trsm;tjym; rav;&Sm;Y t=urf;zuf owfjzwfr_ cHcJh&jyD;aemuf 4if;t=urf;zufr_ESifh qufpyfonfh olrsm;tm; zrf;0&rf; xkwfxm;aomf vnf; ,ae@txd wpfOD;wpfa,mufr# zrf;rdedkifao; jcif; r&Sda=umif; rav;&Sm; uykef; (7) &uf ema&; ulnD r_toif; OuUÏ ukd qef;0if;u qdkygonf? 2013 ckESpf ZGefvqef;wGif pwifjzpfyGm;cJhonfh t=urf; zuf owfjzwfr_a=umifh jrefrmEkdifiHom; (10) OD;xuf renf; t=urf;zuf towfcH&um/ (12) OD;cef@ twGif; vlemtjzpf aq;&Hkrsm;Y wufa&muf ukor_cH,lcJh& onf? ,if;t=urf;zuf owfjzwfr_twGuf oHo,&Sd ol (3) OD;tm; rav;&Sm; tpdk;&rS zrf;0&rf; xkwfxm;cJh aomfvnf; ,ae@txd zrf;qD;&rdedkifjcif; r&Sdao;ay? ,ck aemufydkif;wGif rav;&Sm;&Jrsm;u ,cifuxuf ppfaq;r_/ pHkprf;azmfxkwfay;r_rsm; ydkrdk vkyfaqmifvm onfudk awG@&a=umif; udkqef;0if;u qdkygonf? rav; &Sm;edkifiHwGif w&m;0if jrefrm tvkyform; ESpfodef;cef@ w&m;r0if jrefrmtvkyform; ES pfodef;cef@ / UNHCR rS 'kuQonf tjzpf todtrSwfjyK xm;jyD; wwd,edkifiH xGufcGm&ef apmifhqdkif;aeolrsm; wpfodef;cef@ pkpkaygif; jrefrmedkifiHom; ig;odef;cef@&Sdrnf[k rav;&Sm; tpdk;&u rav;&Sm; tpdk;& owif;pmY xkwfazmfa&;om; cJhzl; onf? vuf&Sd tajctaewGifvnf; jrefrmedkifiHom; trsm;pk rSm 4if;t=urf;zufowfjzwfr_ cH&rnfh pdk;&drfruif;pdwf rsm; &Sdaeum w&m;0ifenf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif; w&m;r0if enf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif; jrefrmedkifiH odk@ wzGJzGJjyefae=uvsuf&Sdonf[k taxGaxG oydwf aumfrDwD (88) (rav;&Sm;) rS udkatmif=uD;uajym onf? xdkodk@ rav;&Sm;edkifiHY jrefrmedkifiHom; tvkyform;rsm; t=urf;zuf owfjzwfr_cH&jcif;rsm;twGuf rav;&Sm; tpdk;&rS oufqdkif&m w&m;cHrsm;udk tjrefqHk; azmfxkwf ay;edkif&ef zdtm;ay;onfh taejzifh jyD;cJhonfhZGefv (11) &ufae@wGif jrefrm'kwd, edkifiHjcm;a&; 0ef}uD; OD;Zifa,mf ESifhtvkyform; 0ef=uD;Xme 'kwd,0ef}uD; a':0if;armfxGef;/ jynfy tvkyftudkif at*sifpD toif;csKyfrS udk,fpm;vS,f (6) OD;ESifh tvkyform; at*sifpDwckrS udk,fpm;vS,f wpfOD; yg0ifonfh udk,fpm;vS,f tzJG@ rav;&Sm; tpdk;& oufqdkif&m rsm;ESifh oGm;a&muf nSdE_dif; cJhjyD;vnf;jzpfonf? 4if;aemufydkif; wGif t=urf;zuf owfjzwfcH&r_ jidrfoufoGm; cJhaomfvnf; jyD;cJhonfh aom=umae@ Zlvdkifv (6) &ufae@wGif jyef vnfjzpfyGm;cJhjyD; rav;&Sm;edkifiH qlAef; ar0wGif um;jyif puf&Hk jrefrmtvkyf orm; udk&J0if;xGef; xyfrH towfcHcJh& onf? (a&$[oFmowif;)
  • 13. 13 - KHONUMTHUNG News Journal NATIONAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3 jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um; 30/ 06/ 2013- ynma&;[m tcGifhxl;cH vlwef;pm; wpktwGuf rjzpfapbJ wdkif;&if;om;awG pkaygif; aexdkif wJh jrefrmEkdifiHrSm ynm[m vlwkdif;twGuf jzpfap &r,fvdk@ trsKd;om; 'Drdkua&pDtzGJ@ csKyf OuUX a':atmif qef;pk=unf u ajym=um; cJhygw,f/ ynmudk twlwuG oif=um;rSL u ae wdkif;&if;om;awG =um; tjyeftvSef tav;xm;rSLawG &vmapedkif a=umif;eJ@jrefrmekdifiHrSm ynmudk vGwfvyfpGm oif,ledkif cGifh&Sdzdk@vnf; vdktyfw,fvdk@qdk ygw,f/ ZGefv 29 &ufuae 30 &uftxd aejynf awmfrSm 2 &uf=umusif;yaewJh Empowering HigherEducation vdk@ac:wJh jrefrmekdifiH tqifhjrifh ynma&; qdkif&m aqG;aEG;yGJ rSm a':atmifqef;pk=unf u tckvdkajym =um; cJhwmyg/ ynma&;[m vlwdkif;twGufjzpfzdk@vdkjyD; vGwfvyfpGm oif,ledkifcGifh&Sd&r,fhtjyif tajymif;tvJtwGuf ynma&; jzpfzdk@ vdkovdk tem*wfjrefrmekdifiHtwGuf &nf&G,fwJh ynma&;rsKd;ygjzpfzdk@ vdkw,fvdk@ tydkif; av;ydkif; cGJajym=um; oGm;ygw,f/ tqifhjrifhynma&;eJh ywfoufwJh aqG;aEG;yGJudk jAdwdoSs aumifpDuae }uD;rSl;usif;ywmjzpfjyD; aqG;aEG;yGJrSm trsKd; om; 'Drdkua&pDtzGJ@csLyf A[dktvkyftrSLaqmif tzGJ@0if OD;[efomjrifh/ ynma&;uGef,uf u a'gufwm odef;vGif/ ynma&;Xmeu a'gufwmrsLd;jrifh/ a’gufwm csrf;ndrf;eJh edkifiHwumynm&SifawG/ jynfwGif; ynm&SifawGeJh NGO awG wufa&mufae=uygw,f/ AGDtdkat (jrefrmydkif;) PR pepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcs 01/ 07/ 2013 - vmr,fh 2015 ckESpf a&G;aumufyGJrSm PR ac:tcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudk usifhoHk;oihf/ roihf aqG;aEG;zdk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtiftm;pkygwDu wifjyxm;wmudk jynfaxmifpkv$wfawmfuae 'Duae@ y,fcs vdkufygw,f/ 'Dpepf[m jynfaxmifpkv$wfawmf&Jh enf;Oya'eJ@ rnDnGwfwJhtwGuf v$wfawmfrSm raqG;aEG;Ekdifa=umif; jynf axmifpkv$wfawmf em,u OD;ciffatmifjrifhu 'Duae@ jynfaxmifpk v$wfawmf tpnf;ta0;rSm ajz =um;cJh wmyg/ “jynfaxmifpk a&G;aumufyGJaumfr&Sif OuUXxHu pmjzifhay;ydk@xm;wJh a&G;aumuf wifajrSmufyHkpepf ajymif;vJa&;eJ@pyfvsOf;IaqG;aEG;qHk;jzwfay;yg&ef wifjy rSKta=umif;t&monf v$wfawmfqdkif&m vkyfief;pOf rsm; t& oufqdkif&mjynfaxmifpktqifh tzGJ@tpnf; uaomf4if;/ v$wfawmfudk,fpm;vS,fwpfOD; uaomf4if;/ v$wfawmftpnf;ta0;wGif v$wfawmf qdkif&mOya' enf;Oya'rsm;eJ@tnD tqdkwifoGif; vrf;ay: trsm;okH; emrnfawGjzpfwJh Spice, Meow – Meow , Bath Salk pwJh rl;,pf aq;0g;awG[m tEœ&m,fenf;jyD; aysmfp&maumif;wJh rl;,pfaq; 0g; jzpfw,fqkdjyD; vli,fawG ,kHrSm; oHo, jzpfapEkdif w,fvkd@ ODC u ajymygw,f/ 2012 ckeSpf ukvor*~ rl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmt& urBmhrl;,pfaq;0g; okH;pGJrSL pkpkaygif; 74 &mckdifESLef;ukd xkwfvkyfcJhwJh tmz*efepPwefEkdifiHu eHygwf 1 rSm &SdaecJh ovkd tckESpf 2013 rSmvnf; eHygwf 1 tjzpf quf&Sdae aqG;aEG; cGifhawmif;cHjyD; qufvufaqmif&Guf&rnfh ta=umif;t&mjzpfygw,f/ v$wfawmfqdkif&mOya' enf;Oya'rsm;eJ@ udkufnDrSK r&Sdygojzifh jynfaxmifpk v$wfawmftaejzifh txufyg jynfaxmifpka&G; aumufyGJaumfr&Sif OuUX&Jh ay;ydk@pmESifh owif;xkwfjyef csufyg ta=umif;t&mrsm;ESihf pyfvsOf;Iqufvuf aqmif&Guf&efr&Sdyg” 'DtcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudkNDF trsKd;om; 'Drdkua&pD tiftm;pkygwDuae 2015 a&G;aumufyGJrSm toHk;jyKEkdifzdk@ a&G;aumufyGJaumfr&Sifukd wifoGif;cJh wmjzpfygw,f/ tJ'Dpepfudk trsKd;om;'Drdkua&tzGJ@csKyfeJ@ wdkif;&if;om; EkdifiHa&;ygwD tawmfrsm;rsm;u raxmufcHcJh=uayrJh wcsKd@ygwDawGuawmh oabmwl axmufcH=u wmawG&dS ygw,f/ (RFA – jrefrmydkif;) wkef;yg/ jrefrmEkdifiHuawmh tmz*ef taemuf u 'kwd,vkdufaeygw,f/ jrefrmEkdifiH[m pkdufysKd;ekdifwJh ajrtus,ft0ef; 23 &mckdifESLef;ukd rl;,pfaq;0g; pkdufysLd;zkd@ tokH;jyKaejyD; urBmh bdef;jzL xkwfvkyfrSL&Jh 10 &mckdifESLef;ukd xkwfvkyf aewmvnf; jzpfyg w,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;) pmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tquf
  • 14. July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 14 ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif;ta0;rS tm&HkcHjcif; (Remote Sensing) ta=umif;ta=umif;ta=umif;ta=umif;ta=umif; wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif; Pakokku University &efukefwuUodkvf/ yx0D0ifXmewGif 2013ckESpf/ azaz:0g&Dv(22&ufae@rS (31) &ufae@xd zGifhvSpfaom Remote Sensing oifwef;odk@ yckuULwuUodkvf/ yx0D0ifXmerS pma&;olESifh q&mOD;wifarmifvGifwdk@ wufa&muf cJh=uygonf/ jrefrmjynfwpfjynfvkH; wuUodkvf toD;oD;&Sd yx0D0ifXmerSq&mq&mr udk,fpm; vS,f ESpfa,mufpDvnf; tqdkygoifwef; odk@yg0if wufa&muf=uygonf/ 2012-2013ckESpf/ wuUokdvf ynmoifESpfwGifom 'kwd,ESpf/ yx0D 0if bmom&yftwGuf Module No.Geog: 2104 (Fundamentals of Remote Sensing) bmom&yftjzpf First Semester wGifp wifjyXmef;aom bmom&yftopf wpfckjzpf ygonf/ oifwef;wGif rSwfom;avh vmpkaqmif; orSsudk yx0D0ifrsdK; qufopf wuUokdvf ausmif; olausmif;om;rsm; twGuf&nfpl;+yD; Tbmom&yf ta=umif;t& wpfaphwpf a=umif;rSs avhvmo d&SdEdkif atmif jrefrmrSK jyKum a&;om;azmfjyvdkufjcif; jzpf ygonf/ Remote Sensing . t"dy`g,fudk t&ifazmfjyvdkygonf/ ta0;rStm&kHcH pl;prf;avhvm jcif; (Remote Sensing) qdkonfrSm avhvm pl;prf;vdkonfht&m0wÎKudk ae&ma'o (okd@r[kwf) tjzpftysufwpfckESifh wdkufqdkif xdawG@ r_r&Sdaom u&d,mwpfckrS zrf;,l&&dSonfh Data rsm;udk avhvmqef;ppfI odyH`enf;us avhvmpl;prf;jcif; yifjzpfonf (Lilles sand & Kiefer)/ t&kd;pif;qkH;ajym&vSsif Remote Sensing onf avhvmpl;prf;vdkonfh t&m0wÎKtm; trSef wu,fxdawG@jcif;r&SdbJ owif;tcsuftvuf rsm;tm; &,lonfh enf;ynmyif jzpfygonf/ tm umoacwf tapmydkif;1950 ckESpfrsm;wGif ody`H ynm&Sifrsm;onf urBmajrtm; avhvmapmifh =unfh&ef Remote Sensing ud&d,mrsm; wyfqifxm;aom +*dKvfwkrsm;tm; tmumoxJ odk@v$ifhwifEkdifcJh=uonf/ yxrqkH; rdk;av0 o+*dKvf wkjzpfaom TIOS (Television Infrared Observation Satellite) tm; rdk;av0oESifh &moDOwkudk apmifh =unfhcef;rSef;Ekdif&ef 1960ckESpfY v$ifhwif EkdifcJh=uonf/ xdktcsdefrSp+yD; vlom;wdk@ onf urBm ajrtm;vSnfhywf&ef +*dKvfwkaxmif aygif;rsm;pGmudk v$ifhwifEdkifcJh=u+yD; avxk/ a&xk/ ajrxk/ ZD0xkwdk@udk pOfqufrjywf ta0;rSpl; prf;avh vmEdkifcJh=uonf/ Remote Sensing onfvlom;wdk@ . tjrifpGrf;tm;ra&muf&SdEdkifaom v_dif;tvsm; rsm;. pGrf;&nfrsm;/ jrifEdkifaom a&mifjcnfwef; (visible) teDatmufa&mifjcnf (infrared) rdkufc&kda0h (microwave) ponfwdk@udkwdkif; wmEdkifjcif;/ }uD;rm; us,fjyef@aomyx0D0ifa'owpfcktwGuftcsdefESifh tnDwdk;wufajymif;vJaeaom owif;tcsuftvuf rsm;tm;ukefusp&dufoufompGmjzifhvsifjrefpGm&&SdEdkifaom enf;vrf;jzpfjcif;/ vlolraygufa&mufEdkifaoma'orsm; (Oyrm-tE Wmwduwdkuf/ tarZkHa'o)wdk@rS tcsuf tvufrsm;&&SdEdkifaom wpfckwnf;aom enf;vrf;jzpf jcif;/ tao;pdwf uGif;qif;avhvmjcif;rjyKbJ ukefusp&dwf oufomI vsifjrefaomenf;vrf;jzifh vG,fulpGm wGuf csufEdkif+yD; GIS( Geographical Infor mation System) enf;ynmtm;jzifh tjcm;yx0D0if ta=umif; t&mrsm;udk aygif;pyfay;Edkifjcif; ponftm;jzifh ajrmufrsm; pGm tokH;0ifaom bmom&yf wpfck jzpfayonf/ tmumorS &kduf,lxm;aom aumif;uif"gwfykH um;csyf wpfcsyfonf pum;vkH;aygif;rsm;pGmudk azmfaqmif ay; Edkifygonf/ vlom;wdk@onftqdkygaumif;uif "gwfykHrsm;rSowif; tcsuftvufrsm;&,l&mY arG;&myg jrifEdkifpGrf;tifjzifh razmf xkufEdkifbJ &_yfaxG;aponf/ tjrif tm&kH&_yfapaomjrifuGif;rsm;udk uGefysLwmy&kd*&rfrsm;udk tokH;jyKjcif;jzifh TpGrf;yum; udkxyfyGm;apEdkifaom vkyfief;rsm;udk vlom;wdkYonf vGefpGmvkyfaqmif EdkifpGrf; &dSvSonf/ xdk ha=umifhyifvsif aumif;uif "gwfykHwpfykHonf trSefyifpum;vkH;axmifcsDaom t"ddy`g,fudkaqmifonf [k qdk=ujcif;jzpfonf/ Taumif; uif"gwf ykHrsm;udk tokH; jyKEkdif&eftwGuf todtjrifESifh pGrf;&nfwdk;wufap&ef rsm;pGm}udK;pm;&ygrnf/ xdk@ a=umifhyifvSsif Remote sensing enf;ynmrsm;udk tokH;jyK+yD; Data pkaqmif;jcif;onf tjcm;enf;vrf;ykHpHrsm;jzifh Data rsm;pk aqmif;jcif;ESifh E_dif;,SOfvSsif rsm;pGmaom tusdK; aus;Zl;rsm; &&Sdapygonf/ Land sat +*dKvfwk "gwfykHk rsm; (False color composite,spatial reso lution=10m) pepfwGif jrpfvufwuf/ acsmif; vuf wufrsm;udk (tjyma&mif)/ taqmuftOD; rsm;udk (pdrf;jyma&mif)ESifh opfyifopfawm rsm;udk(teD a&mif) tjzpf jrifEdkif+yD; a&ESifhpdkuf ysdK;oD; ESHrsm; =um;&Sd tem; owfrsOf;udkyifjrifEdkifayonf/ (True color composite, spatial reso lution=1m) wGifrlopf yifwpfyifcsif;/ taqmuftOD; wpfckcsif;pDudkyif ydkrdkIt ao;pdwfjrifEdkif ayonf/ xdk@a=umifh +*dKvfwk"gwfykHrsm;onf {&d,m}uD;rm; aomae&mwpfck. Owktvdkuf tcsdeftvdkuf ajymif;vJ r_jzpfpOfrsm;udk avhvm&mwGif pOfqufrjywf apmifh=unfh avhvmjcif;onf tvGefw&mta&;}uD;vSayonf/ ueOD; wGif +*dKvfwkrsm;udk ZvaA'ynm&Sifrsm;u wdkifzkH; rkefwdkif;rsm;. tajcaeESifh vrf;a}umif;udk cef@rSef;apmifh =unfh&ef twGuf tokH;jyK=uygonf/ xdk@tjyifRemote Sensing enf;ynm onf a&v$rf;rdk;aom {&d,mt us,ft0ef;udk wdkif;wm apmifh=unfh&eft wGufomru u,fq,fa&;vkyf ief;rsm;udkyg xda&mufpGm aqmuf&Guf Edkif&efESifh a&v$rf;rdk;r_ 'g%fcH& aom ukef;ajrESif tajccHt aqmuftOD;rsm;. yrm%rsm;udk cef@rSef;wGuf csuf&eft wGufvnf; tokH;jyKyg onf/ owif;tcsuftvufrsm;pkaqmif;jcif; (Data Acquisition) jyKvkyf&mwGif urBmajrudk 4if;. ywfvrf; twdkif; vSnfhywfaeaom+*dKvfwkwpfpif;rSm tm&kHcHu&d ,m (Sensor) &Sd+yD; 4if;tm&kHcHud&d,monf urBmajr rsufESm jyifrSxyfqifh tvif;jyef+yD; ysH@ESH@aom tvif;yrm %udk tao;pdwf zrf;,ljcif;tm;jzifh owif;t csuft vuf rsm;udk &&Sdonf/ urBmajr. qJGiiftm;onf A[dkcGef tm; udk[efcsufnDapaoma=umihf Remote Sensing ud&d,mrsm;ygaom +*dKvfwkwpf pif;onf ywfvrf;wpfck wnf;wGif tcsdef=umjrifhpGm wnf&SdaeEdkif ygonf/ +*dKvfwk (Air bourns) rsm;onf v. wGef;tm;r&dS aomav xk. tjyifzufwGif &Sdaom a=umifh tDem;&Sm; Oya't& +*dKvfwkwpfpif;. tjrifESKef; onf udef;aojzpf I urBmajr udk ESpfaygif;rsm;pGm =um onfhwdkif atmif ywfvrf;wpfckjzifh vSnfhywfEdkif ygonf? tm&kHcHud&d,monf vSsyfppfoHvdkuf a&mifpOf (Electromagnetic Spectrum) . pGrf;tiftajcae udk wdkif;wmaom ud&d,mjzpf+yD; 4if;pGrf;tifrsm;udk ud&d,mwpfckjzifhywfI&aom oauFwtjzpfodk@ ajymif;v Jay;onf/ xdk@a=umifh +*dKvfwk (Airborne) wpfckpDonf tmumo,mOf (Platform) wpfckjzpf+yD; 4if;onf urBmajrrSvm onfh tvif;jyefaom/ tvif;v$wfaom tvif;ysH@aom (visible light)/ teDatmufa&mifjcnf (infrared) / tvif;,dkifjcif;ESifh vSsyfppfoHvdkuf a&mifpOfrsm;. pGrf;tifyrm%udk wdkif;wm&eftwGuf tm&kHcHud&d,mrsm;(sensors)udk o,faqmifxm; onf/ tm&kHcHud&d,mwpfckcsif;pDonf tvif;a&mifpOfwef; . ao;i,faom tpdwftydkif;rsm;udkom ykHazmfay;Edkif ojzifh ykH&dyfzrf;ud&d,m (Sensor) wpfckpDwGif tm&kHcH ud&d,m tajrmuftrsm;udk wyfqifxm;=uonf/ Remote Sensing twGuf vSsyfppf oHvdkuf pGrf;tif (Electromagnetic energy) ESifh jzmul;jcif; (reflection) wdk@. odom txif &Sm;qkH;aom pGrf;tift &if;tjrpfrSm aea&mifjcnfyifjzpf onf/ Remote Sensing device (ta0;rS tm&kHcHpl;prf;avhvmr_ ud&d,m)rSm aea&mifjcnfrS jzmxGuf vmaom a&mifjcnf (radiation) rsm;udk pl;prf;avhvmEdkif&ef uGsEfkyfwdk@vl om;rsm;twGuf rsufvkH;yif jzpfonf/ aea&mifjcnfrSvmaomjrifawG@Edkifonfh tvif; wef; rsm; (visible light) udk zrf;,l +yD; ywf0ef;usifrS omref rsufpdjzifh jrifEdkifaompGrf;tif (visible energy) pmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk hpmrsufESm (18) odk h
  • 15. July 2013 - Vol.1 No.3 INTERNATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 15 rDZrDZrDZrDZrDZdk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sd cdkEkrf;okefowif; 23 ZGef 2013- tdEdN,EkdifiH ta&S@ajrmufbuf wGif wnf&SdjyD; csif;jynfe,f ESifh e,fedrdwfcsif;xdpyfaeaom rDZdk&rfjynf e,fwGif w&m;r0ifaexdkif=uonfh jrefrmEkdifiHom;wcsKd@udk tpdk;&r[kwfaom tzGJ@tpnf;rsm;u xyfrHarmif; xkwf zG,f&Sdonf[k pHkprf;od&Sd&onf/ rDZdk&rfjynfe,f +rdK@awmf tdkifaZmvfrS rdkif 50 cef@a0; aom Kolasib c&dkif Mualkhang aus;&GmwGif w&m;r0if aexdkif=uaom jrefrmEkdifiHom; csif;vlrsKd; rsm;udk ZGef 30 &ufae@aemufqHk;xm;jyD; aus;&GmrS xGufcGgoGm;=u&ef ,if;aus;&Gm&Sd rDZdk;vli,frsm; toif;( YMA) ? rDZdk;ouf=uD;toif; ( MUP) ESifh aus;&GmaumifpDtzGJ@ ( VCP) wdk@u trdef@xkwf jyefxm;jcif;jzpfonf/ Mualkhang aus;&Gm&Sda'ocH YMA, MUP, VCP wdk@u Joint Action Committee(JAC) udkzGJ@pnf;jyD; ,if;aumfrDwDu w&m;r0if aexkdifaom jrefrmEkdifiHom;rsm; armif;xkwfrnfhudpPudk OD;aqmifonf [kod&onf/ ,if;aus;&GmwGif w&m;r0ifaexdkifolrsm;tm; armif; xkwf&ef JAC rS qHk;jzwf&onfh ta=umif;&if;rSm Mual khang aus;&GmwGif vGefcJhaom 3 ESpfcef@up+yD; jrefrmEkdifiH om;rsm; vma&mufaexkdif=uuwnf;u t&ufcsuf vkyf ae=u a=umif;/ aemifwcsdefwGif rDZdkvlrsKd;rsm;twGuf =uD;rm;aomtEœ&m,fjzpfapvmEkdifonfhtwGuf ,ckvdkvkyf aqmif& jcif; jzpfonf[k rDZdk&rfjynfe,f &kyfoHvdkif;wckjzpfonfh Zonet Special Report wGifazmfjyxm;onf/ tdrfajc 50 cef@&Sdaom Mualkhang aus;&GmwGif w&m;r0ifaexdkifol jrefrmEkdifiHom;csif;vlrsKd;rsm; tdrfajc 16 cef@&Sdonf[kod&onf/ armif;xkwfcH&rnfhta&;ESifh ygwfoufvsuf ,if;aus;&Gm wGif 15 ESpfausmf aexdkifvmcJhol csif;trsKd;orD;wOD;u “usrwdk@ b,fvdkvkyf=urvJ pOf;pm;vdk@udkr&awmhbl;/ 'DrSmbJ i,fi,fuwnf;upjyD; aexdkifvmwmqdk awmh jrefrmEkdifiH&Jh rSwfyHkwifvJ r&Sdbl;av/ rDZdk&rfjynfe,f&Jh EkdifiHom;pDppfa&;u'fvJ usrwdk@vkyfzdk@ t=udrf=udrf}udK;pm; ayr,fh r&cJhygbl;” [k ajymonf/ tdEdN,EkdifiH zGJ@pnf;yHktajccHOya't& tdEdN,EkdifiHwGif 10 ESpfausmf}um qufwdkuf aexkdifjyD;ol EkdifiHjcm; om;w a,mufonf tdEdN,EkdifiHom; cH,lydkifcGifh&Sdonf[k od&onf/ odk haomfvnf; rDZdk&rfjynfe,frSmrl jrefrmEkdifiHrS ajymif;a&G@vm=ujyD; rDZdk&rfwGif 10 ESpfausmf=um aexkdifjyD; oljzpfayr,fhvnf; a'ocH tm%m ydkifrsm;u EkdifiHom;cH ,lcGifh/ EkdifiHom;pDppfa&;u'frsm; jyKvkyfcGifhrjyKa=umif; vnf;od&onf/ ,ckarmif;xkwfcH&rnfh jrefrmedkifiHom; csif;vlrsKd;rsm;onf Mualkhang aus;&GmteD;w0dkufwGif v,f ,m vkyf ief;/ O,OfjcHapmifhvkyfief; ESifh tjcm;aom or&kd;us ,m vkyfief;udkom vkyfudkif ae=u olrsm;[k od&onf/ rDZdk&rfjynfe,fwGif jyD;cJhonfh {jyDvuvnf; jrefrmEkdifiHrS csif;vlrsKd;trsm;pkaexdkifaomSaikhumphai aus;&GmrS 4if;wdk@aetdrfrsm;udk Vaphai vlxkrS rD;&dSK@ onfh jzpf&yftjyif arvu Rangvamual ESifh Phun chawng aus;&Gm&Sdt&ufcsuf vkyfa&mif;csol rsm;tygt0if w&m;r0ifaexdkifaom jrefrmEkdifiHom; rsm; udk Central Young Mizo Association (CYMA) u armif;xkwfcJhjyD;jzpfonf/ a'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;y cdkEkrf;okefowif; 26 ZGef 2013- jrefrmEkdifiHausmif;om;ordkif;wGif yxrOD;qHk; }udK;ay;owfjzwfjcif;cH&aom csif;ol&J aumif; qvkdif; wifarmifOD; usqHk;jcif; atmufarh bG,ftcrf;tem;udk tdEdN,EkdifiH e,l;a'vD+rdK@ BCRC cef;rwGif csif;ausmif;om; or*~tzGJ@u OD;aqmifjyD; ,ae@usif;ycJh=uonf/ ,ae@ZGefv 26 &ufae@onf AdkvfcsKyfae0if; OD;aqmif aom rqv wygwDtm%m&Sifpepf qef@usifa&; qENjyyGJ rsm;udk OD;aqmifrSLa=umifh zrf;qD;cHcJh&jyD;}udK; ay;owfjzwfcH&onfh owœaA' ausmif;om; qvdkif;wifarmifOD; usqHk;onfh 37 ckESpfajrmufjynfh onfh aejzpfonf/ ol@&Jh &J&ifhrSL/ r[kwfrcHpdwf"gwfudk *k%fjyKonfhtaejzifh qvdkif;wifarmifOD;atmufarhbG,ftcrf;tem;udk usif;y& jcif;jzpfonf[k csif;ausmif;or*~acgif;aqmif udkqefESif;vsefu ajymonf/ “ ol@&Jh &J&ifhjcif;udkk *k%fjyKwJhtaeeJ@ atmufarhbG,f tcrf;tem;udk usif;y&wm jzpfygw,f? jyD;awmh jrefrmjynfxJrSmjzpfjzpf/ jynfyrSmjzpfjzpf ol@&Jh ta=umif;udk odyfjyD;awmh rodwJhvlawGtrsm; }uD;&Sd w,f? 'D[mudk usaemfwdk@ Awareness vkyfcsifvkd@ usif;y&jcif;jzpfw,f”[k 4if;uajymonf/ qvkdif;wifarmifOD;onf 1951 ckESpfwGif tb yl; jr'if? trd yD; ESif;+rdKifwkd@rS awmifil+rdK@wGif arG;zGm;cJhjyD; nDaemif 8 OD;teuf t}uD;qkH;om;jzpfonf/ &efukefwuUokdvfwGif ynmqnf;yl;pOfwGif csif;pmayESifh ,Ofaus;rSL aumfrDwD twGif;a&;rSL;wm0ef xrf;aqmifcJhonf/ qvkdif; ESifh rkdif trnfemr ac:wGiforkwfcJholvnf;jzpfonf/ jrefrmEkdifiHrS wOD;wnf;aom ukvor*~ taxGaxG twGif; a&;rSL; wm0efxrf;aqmifcJhol OD;oef@ta&; tcif;vSLyf&Sm; rSLa=umifh rqv OD;ae0if; tpkd;&u qvdkif;wifarmifOD;udk 1972 ckESpf 'DZifbm 5 &ufae@wGif zrf;qD;cJhjyD; wESpfausmf =um axmifeef;pHcJhonf/ qvkdif; wifarmifOD;onf axmifrS vGwfjyD; EkdifiHa&;ESifh tvkyfo rm; oydwfvSLyf&Sm;rSLawGukd qufvufOD; aqmifcJhonf/ aemufqkH; rSLdif;&mjynfhyGJawmf usif;ya&;vSLyf&Sm;pOf qvkdif;wifarmifOD;onf ol@&Jh touf 25 eSpfjynfhonfh 1976 ckESpf rwfv 22 &ufae@wGif jyefvnf zrf;qD;jcif; cH&jyD; 3 vwdwd tusOf;cscH&um ZGefv 26 &ufae@ jrefrmpH awmf csdefeHeuf 4;00 em&DwdwdwGif &efukef+rdK@/ tif;pdef tusOf;axmifxJwGif wdwfwqdwf}udK; ay;jcif; cHcJh&onf/ qvdkif;wifarmifOD;onf }udK;pifrwufcifwGif OD;ae0if; tpdk;&udk “rif;wdk@ppfzdeyfatmufrSm igb,fawmhrS 'l; raxmufbl;? rif;wdk@ighcE<mudkom owfvdk@&r,f/ ighcH,l csufeJ@pdwf"mwfudkawmh b,fawmhrS owfvdk@r& bl;” qdk+yD; a=uG;a=umf um}udK;pifwufcJholjzpfonf/ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;
  • 16. 16 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE NEWS July 2013 - Vol.1 No.3 CCD qdkonfrSm tvif;a&mif tenf; trsm;tay: rlwnf+yD;ajymif;vJEdkifpGrf;&Sdaom tvGefw&mrSao; i,fvS onfh Silicon Chip jym; av;yifjzpfygonf/ ,if;onftvif;a&mifudk zrf;,l+yD; vSsyfppfqdkif&mt csufjypepf tjzpf odk@ tvif;a&mif. jyif;tm;yrm%tay:rlwnfI ta&mifajymif;vJr_ jzpf apygonf/ ,ae@acwf uifr&mtrsm;pk. sensor rsm;onf oef;csDaom (Pixels) rsm;jzifh jyKvkyf xm;ygonf/ y k H & d y f w p f c k . ( P i xe ls ) t a & t w G u f rsm;avav(Resolution)jrifhrm;vm avav jzpf./ Remote Sensing wGif trsdK;tpm; ESpfrsdK;&Sdygonf/ Passive Remote Sensing ESifh Active Remote Sensing jzpfygonf/ Passive Remote Sensing qdkonfrSm tvif;jyefjcif;ESifh xkufvkyfjcif;twGuf aea&mifjcnfrS obm0twdkif;&vmaom pGrf;tifrsm;udkwdkif;wmEdkif onfh tm&kHcHud&d,mudk Passive sensor [kac:yg onf/ Active Remote Sensing onf udk,fpGrf;tif t&if;tjrpfjzifh tvif;a&mifukd xkufv$ifhay;+yD; t&m0wÎKwpfckqDodk@ wdkuf&kduf usa&muf vmaom a&mifjcnfrsm;udkvnf; Active Sensor rsm;uxkufv$wfay;ygonf/ Microwave remote sensing onf Active Sensor jzpf+yD; rdk;wdrfrsm;udk xdk;azmufEkdifjcif;/ ntcsdefrsm;yg ykH&dyfrsm;udk&,lEdkifjcif; jzpfygonf/ Remote Sensing . vkyfaqmifcsuf rsm;rSm tcsuftvufrsm;udk&,ljcif;? 4if;udk tpD tpOfwus vkyfaqmifjcif;/ cJGjcrf;pdwfjzmjcif;/ a&m aESmjcif;/ teuft"dy`g,fjyefjcif;/ ykHazmfjcif;ESifh tokH; csjcif;wdk@jzpfonf/ aepGrf;tifonf avxktv$mudkjzwf oef;I Target udkxdaomtcg 4if;ESifhtjyeftvSef oufa&mufr_rSm Target. *k%fowWd ESifh jzmxGufr_ ay:wGif rlwnfonf/ Target rS xkufv$ifhaom vSsyfppfoHvdkufa&mifpOfjzmxGufjcif; pGrf;tifrsm;udk pkaqmif; Edkifap&ef ESifh rSwfwrf;wifxm;Edkif&eftwGuf Sensor udk tokH;jyKjcif;jzpfonf/ xdk Sensor rSrSwfxm;aom vSSsyfppfoH vdkufpGrf;tifudk Electronic ykHpHt& ajrjyifpcef;odk@ xkufv$wf ay;+yD; 4if; data tcsuftvufrsm;udk ajrjyifpcef;rS zrf;,l&&Sdum vdktyfaom Processing vkyf aqmifr_ jyKvkyfI Stellite Image udk &&Sdyg onf/ xdkodk@tm;jzifh urBmhrsufESmjyifrS tvif;jyef vmaom vSSsyfppfoHvdkufwGifyg0ifonfh teDa&mif/ tpdrf;a&mif/ teDatmufa&mifjcnfrsm;udk aygif;pyf zJG@pnf;xm;aom Satellite Images rsm;udk pmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tquf &&Sdygonf/ 4if;ykH&dyfrsm;udk =unfh+yD; odyH`ynm&Sifrsm;u urBmhajrjyif. t&m0wÎKrsm;wnf&Sdaer_ESifh ajymif;vJ r_rsm;udk avhvmygonf/ ta0;rS tm&kkHcHrIjyKvkyf&mwGif Data tcsuftvufrsm;rS owif;tcsuftvufrsm; &,l EkdifrIudk em;vnf&ef twGuf vSdKif;tvsm;ESifh }udrfESKef; tm;jzifh azmfjyaom vSsyfppfoHvdkufjzmxGufjcif;. 0daoovuQ%mrsm;udk em;vnf &efvdktyfygonf/ ta0;rS tm&kHcHpepftwGuf tokH;0ifaom vSSsyfppf oHvdkufa&mifjcnfvSdKif; e,fy,frsm; pGm&Sdaom a=umifh rwlnDaomt&m0wÎKwdkif;.*k%fowWdrsm;udkwdkif;wm Edkifonf/ t&m0wÎKuJGjym;onfESifh tvif;pkyf,lEkdifr_ uGmjcm;r_a=umifh &&Sdvmaomowif; tcsuftvuf rsm;rSmvnf; rwlnDEdkifyg/ opfawm/ pdkufcif;/ jrufcif;/ ajrqD v$m/ a&wdk@onf 4if;wdk@. *k%fowWdtvdkuf vSsyfppf oHvdkufpGrf;tifpkyf,lr_/ tvif;jyefapr_rsm; jcm;em;r_ rsm;&dSayonf/ xdk@a=umifh rdrdwdk@. ywf0ef;usifwGif om ref rsufpdjzifh rjrifEdkifaomtjcm; (radiation) rsm;pGm&Sdao;I 4if;wdk@udkta0;rS tm&kHcHud&d,mudk tokH;jyK+yD; zrf;,lEdkifum tusdK;&SdpGmvufawG@ e,fy,f wGif tokH;jyKEdkifygonf/ ydk&Snfaom/ ydkrsm;aom vSdKif; tvsm;rsm;udk tokH;jyKjcif;jzifh t&m0wÎKrsm;udk cJGjcm; EdkifaompGrf;&nf wdk;wufvm jcif;onf a&mifpOfrsm;ESifh qdkifaom aumif; uifj*dKvf wkykH&dyfrsm;udk tm&kHcHpl;prf; avhvmjcif; (Multispectral remote Sensing) . tajccHyifjzpfayonf/ tm&kHcHud&d,m (sensor)onf a&mifpOf qdkif&m Band rsm;pGmtm; xdawG@zrf;,l pl;prf;Edkifonfh (Multi channel detector) yifjzpf onf/ Channel wpfckjcif;pDonf usOf;ajrmif;aom vSdKif;tvsm;&Sd Band wpfcktwGif;rSmyif a&mifjcnf jzmxGufjcif;udk tm&kHpl;prf;Edkifygonf/ &&SdvmonfhykH&dyfonf avhvmawG h &Sdonfh t&m0wÎK. ta&mifawmuf yr_(Brightness) ESifh a&mifpOf (Spectral) qdkif&m owif;tcsuftvufrsm;yg0ifonfh tv$mpkHykH&dyf (Multilayer Image) wpfckjzpfonf/ vlwdk@. rsufvkH;onf c&rf;vGefa&mifjcnf (Ultra-violet) (okd@r[kwf) teDatmufa&mifjcnf (infrared) udk od&Sd Edkifjcif; r&Sday/ Remote Sensing tcsuftvufrsm;rS uGsEfkyf wdk@. rsufvkH;rsm;jzifh od&dScHpm;Edkif&efta&mifrsm;aygif;pyf zJG@pnf; xm;aom ykH&dyfwpfcktjzpfodk@ zefwD;&mwGifvSsyfpyfoHvdkuf a&mifpOf (EMS) rSodjrifcHpm;EdkifpGrf;&Sdaom tydkif; rsm;jzpf onfh teDa&mif/ tpdrf;a&mifESifh tjyma&mif (RGB) rsm;udk tokH;jyKrnfjzpfonf/ ta&mifwpfckudk Data tcsuftvuf tjzpf owfrSwfEdkifygonf/ Remote Sensing enf;ynmjzifh+*dKvfwk "gwfykH ay:wGif&Sdaom ajrjyifay:&Sd 0daoovuQ%mrsm;udk t"dy`g,f jynfh0aom owif;tcsuftvufrsm;tjzpf rsufjriftm;jzifh ykHazmf&ygrnf (odk@r[kwf) cJGjcrf;pdwfjzmavh vm&ygrnf/ ykHazmf jcif; udk cJGjcrf;pdwfjzmaom ynm&SifrS uGefysLwmudk tokH;jyKI aqmif&Guf&ygrnf/ 4if;vkyfief;pOfwGif xdkyk*~Kdvf. em;vnfr_ pGrf;&nfESifh qkH;jzwfcsufonfrsm;pGmta&;ygygonf/ xdk@a=umifh Remote Sensing enf;ynmjzifh Satellite Images t&nfaoG;rsm;udk tao;pdwf cJGjcrf;pdwfjzm avhvmEdkifjcif;a=umifh pdkufysdK;a&;u¾rsm;/ opfawmu¾rsm;/ blrdaA'/ a&ydkif;qdkif&m bmom&yf (Hydrology) ukef;ajrzkH;v$rf;r_ESifh ukef;ajrtokH;csr_ (Land cover and Land use)/ ork'N&mESifh urf;&dk; wef;rsm;/ obm0 ywf0ef; usifxdef;odrf;jcif;vkyfief;rsm;udk apmifh=unfhavhvmEdkifjcif;/ ajrrsufESmoGifjyifwnfaqmufykHESifh taetxm; qef;ppfavhvmEdkifjcif;/ aus;vuf/ +rdK@jy ajymif;vJ jcif;rsm;udk vlom;rsm;tusdK;twGuf aumif;pGm apmifh=unfh avhvm aqmif&Guf Edkifjcif;wdk@a=umifh Remote Sensing bmom&yfonf aemifrsdK;qufopf vli,frsm;twGuf ydk+yD; ta&;ygaom bmom&yf wpfckjzpfa=umif; a&;om;azmfjyvdk jcif;jzpfygonf/ Passive Remote Sensing Active Remote Sensing
  • 17. July 2013 - Vol.1 No.3 HEALTH & IT News Journal KHONUMTHUNG 17 reuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)(0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf) tcsKd@aom vlrsm;[m iSufaysmoD;ukd AdkufqmaewJh tcsdef tpmajyap&ef pm;wwf=uygw,f? tcsKd@usawmh tqDus ap&ef &nf&G,fcsufjzihf iSuf aysmoD;udk tdyf,m xcsdefrSm rSD0J wwf=uygw,f? trSefawmh iSufaysmoD;qkdwm tpmpm;jyD;wJh tcgrS pm;oihfwJh oGm;&nfpm wpfrsKd; jzpfygw,f? EkdifiHwumrS aq;ynm&Sif okawoe tzGJ@rsm;u trsKd;rsKd; tajzxkwf =uygw,f? awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1?awG@&Sdcsuf 1? iSufaysmoD;[m r*~eDqD,rf"mwf =uG,f0ygw,f? 'ga=umihf AdkufxJrSm tpmr&SdwJh tcsdef iSufaysmoD; pm;rd&if aoG; xJrSm r*~eDqD,rf "mwf jrihfwufvmjyD; aoG;vnfywfr_E_ef;udk jrefqef apygw,f? tusKd;quftm;jzihf Heart attack vdk@ac:wJh &kwfw&uf ESvHk;ckef&yf wef@jcif;/ rl;arhjcif;rsm; jzpfwwf ygw,f? awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2? iSufaysmfoD;rSm u,fvdk&D 60 rS 180 txd yg0ifyg w,f? u,fvdk&D"mwf tifrwef =uG,f0 wJh tpm;tpmjzpfjyD; reufpmtaeeJ@ iSufaysmfoD; pm;oHk; vdkufjyD; ae@vnf/ nae awG rSm omref tpm;taomuf rsm; pm;oHk;wJhtcg u,fvdk&D"mwf vGefu|efr_udk jzpfapygw,f? tusKd; quf uawmh wpf&uf/ wpf&ufudk u,fvdk&D axmif ausmf wkd;aeapjcif; jzpfygw,f? 'ga=umihf ydk0vmedkifacs rsm;yg w,f? tjcm; usef;rma&; qkd;usKd; rsm;vnf; jzpfEkdifacs&Sdygw,f? ta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmuf tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm; tjzLa&mif - udk,fcHtm;aumif;ap? tpdrf;a&mif - tqdyfajyap? t0ga&mif - vSyap vdarRma&mif - uifqma&m*g umuG,fay; teDa&mif - ESvHk;udk usef;rmoefpGrf;ap c&rf;a&mif - touf&Snfap rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm; ,ae@acwfrSm vlawmfawmfrsm;rsm; [ef;zkef; udkifEkdifjyD jzpfygw,f? 'ga=umihf zkef;ESihf ygwfoufjyD; odoihfwJh usef;rm a&;A[kokw tcsKd@r#a0vdkufyg w,f? rkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifh qJvfzkef; (rdkbdkif;zkef;)udk tdyf,mab; xm;rtdyf oihfygbl;? zkef;uxGufvmwJh a&'D,dkvdkif;rsm;u OD;aESmufudk xdcdkufap ygw,f? tusKd;qufrsm;u awmh- Skin rashes -ta&tjym; teDuGufxjcif;/ Headaches (acgif;udkufjcif;)/ Migraines (acgif;wpfjcrf;udkufjcif;)˜ Skin irritation (ta&tjym; "mwfrwnhfjcif;) ˜ Insomnia (tdyfraysmfjcif;)˜ Dizziness (acgif;rl;jcif;)˜ Nausea (rtDromjzpfjcif;)˜ Heart palpitations (ESvHk;ckefE_ef; rrSefjcif;)˜ Heart pain (ESvHk;atmihfjcif;)˜ Concentration problems (tm&Hkpl; pdkufr_enf;jcif;)˜ Fatigue (yifyef;EGrfe,fjcif;)˜ Tingling sensations (wppfppf awG@ xdovdk cHpm;&jcif;)˜ Anti ety attacks (pdk;&drfa=umihfusjcif;)˜ Memory problems (rSwfom;r_ tm;enf;jcif;)˜ Vision problems (tjrifa00g;jcif;) ˜ Swollenlymph nodes (t&nf=unfzkxjcif;)˜ Indigestion reddening of skin (ta&jym;rSa&'D,kdvdkif;tm; qkyf,ljcif;) pwmawG jzpfEkdifygw,f? um;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihf rdkbdkif;zkef;rsm;[m (bwfpfum;/ um;/ &xm;) tp&Sd ojzihf pufwif ,mOfay:rSmqkd&if a&'D,dkvdkif; xkwf vGihfr_ (radiation) jrihfrm;ygw,f? 'ga=umihf zkef; rajymoihfygbl;? rjzpfraeajym&r,fqkd&ifawmh acgif;eJ@ odyfruyfyJ vdk&if;wkd &Sif;ajymjyD; zkef;csoihfygw,f? touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/ touf 16 ESpfatmuf uav;i,frsm;taeeJ@ rdkbdkif; zkef; toHk;rjyKoihfao;ygbl;/ olwdk@&JhOD;aESmuf[m zGH@jzdK;qJomjzpfjyD; OD;acgif;cGH yg;aeygao;w,f? 'ga=umihf olwdk@[m omrefvlawGxuf Radiation udk ydkrdk cH&ygw,f? rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihf rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdwfuyfxnhfwJh tavh tusihf&Sd&if a&Smif&Sm;apvdkygw,f? a&'D,kdv_dif;&Jh "mwfjyK &dkufcufr_a=umihf ,if;tavhtxu =um vm&if rsKd;yGm;EkdifwJh aoG;qJvfawGudk aoapjyD; uav; r&EkdifwJh tjrHKjzpfapEkdifygw,f? rdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGifrdkbdkif;zkef;udk "mwfqD/ 'DZ,fqDqdkifrsm;wGif toHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSihf 'gutifrwef ta&;}uD;ygw,f? EkdifiHwumuvnf; wm;jrpf xm;+yD;jzpfygw,f? qDjznhfaepOf zkef;ajym&ifawmh ydkjyD;awmh tEœ&m,fjzpfr,hf tvm;tvm &Sdygw,f? rdkbdkif;zkef;rSm vGwf vdkufwJh Electro magnetic wave § radio wave awG [m static electricity jzpfay:apygw,f? jyD;awmh rD;yGihfvm wJhtwGuf avuae "mwful;jyD; taiG@jyefae wJh "mwfqD/ 'DZ,fqDwdk@txd rD;ul;oGm;ygw,f? tusKd;quf uawmh aygufuGJr_}uD;ukd jzpfay:vmEkdif apygw,f? avmifpmqD awGrSr[kwfyJ/ "mwkaA' ypPnf;xm;okd&m ae&mtcsKd@rSmawmif tEœ&m,f&SdwJhtwGuf wm;jrpf xm;ygw,f? avmifpmqD jznhfpOf zkef;ydwfxm;wm taumif;qHk; jzpfygw,f? rdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'em rdkbkdif;zkef;=um=umtoHk;jyKolawG[m a&'D,dkvkdif;rsm;=um;rSm touf&Sifae=uygw,f? ,if;vdkif;&Jh&dkufcwfr_rsm;a=umihf OD; aESmufaoG;qJvfawGrSmyg0ifwJh melatonin˜ serotonin˜ dopamine ˜ no repine phrine tp&Sdojzihf [dkrkef; rsm;udk ajymif;vJapjyD; OD;aESmufeJ@ywfoufwJhtjcm;a&m*grsm; tvG,fwul jzpfapygw,f? jyD;awmh rdkbkdif;zkef;tjrJtoHk;jyKol[mpdwfusa&m*grsKd;vnf; cHpm;wwf&jyD;udk,fcHtm;yg usqif;apygw,f? 'ga=umihf rdkbdkif;zkef;udk vdktyfrSom toHk;jyKapzdk@aq;ynm&Sifrsm;u wdkuf wGef;xm;ygw,f? ae@pOf rdkbdkif;zkef;udk wpfem&D/ ESpfem&D qufwdkuf ajymqdkwJh tavh tusihfudkvnf; rvkyfzdk@ wm;jrpfxm;ygw,f? rdkbdkif;zkef;udk rdepf ydkif;twGif; ajymqkdjcif;om oihfawmfw,f vdk@qkdygw,f? txufygtcsuftvufrsm;udk WHOrS &SmazG awG@&SdcJhjcif; jzpfyg w,f? 'ga=umihf rdkbdkif;zkef; toHk;jyKolrsm; tae eJ@ zkef;ab;tdyfjcif;/ um;ay:wGifzkef;ajymjcif;/ abmif;bDtdyfxJ xnhfjcif;/ avmifpmqD teD;wGif ajymqkdjcif;/ zkef;=um=um ajymqkd jcif;udk a&Smif=uOf&ef vdktyfygw,f?
  • 18. 18 - KHONUMTHUNG News Journal SPORTS July 2013 - Vol.1 No.3 refcsufpwm,ledufwuf abmfvkH;toif;. upm;orm; wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jh tem*wfc&D; ra&&mrao csmjzpf aeao;aumif; toif;vufaxmufenf;jy Mike Phelan u Zlvdkif 3 &ufae@wGif xkwfazmfajymqdkcJhonf/ Rooney &Jh a&S@vmr,fhtem*wfc&D;twGuf toif;. refae*sm jzpfol David Moyes u 'DtywfwGif; awG@qHkjyD; qHk;jzwfcsufcsEdkifzdk@ aqmif&GufoGm;r,fvdk@vnf; xyfrHod&ygw,f/ jyD;cJhwJh 2012-2013 ckESpf Barclays Premier L e a g u e abmfvHk;&moDukefcgeD;wGif refcsufpwm,ledufwuf t o i f ; u d k pGef@cGgcsifw,fvdk@ajymwJh t*Fvefwdkuf Wayne Rooney onf refcsufpwm,ledufwuf toif;uae em;csifayrJh ,ledufwuf enf;jytopfjzpfaom David Moyes u toif;uaexGufroGm;&ef ajym qdkcJhonf? Rooney udpPeJ@ ygwfoufjyD; ra&&mraocsmjzpf aeao;wJh tcsdefrSm bm pD vdkemtoif; wdkufppfrSL;topfjzpfol bm&mZD;EdkifiHom; ref,ltoif;wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jhtem*wfra&&m Neymar uvnf; Rooney udk bmpDvdkemtoif;odk@ 0ifvm&ef zdwfac:cJhygw,f? “ Rooney [m ig av;pm;wJh upm;orm;wOD;yg/ abmfvHk;orm; taumif;qHk;emrnfpm&if;0ifwOD; vnf;jzpf ovdk ig ol eJ@ twlwl upm;csifw,f” vdk Neymar u ,ckvdkajymwmyg? tckvdk Wayne Rooney &Jh taetxm; rwnfjidrfao;wmukd tcGifhaumif;,ljyD; EdkifiH Club toD;oD;rS zdwfac:jcif; cH&aumif; od&jyD; refcsufpwm,ledufwuftoif; enf;jyopf David Moyes rSvnf; ,ledufwuft oif;rS rxGuf &ef tm;ay;oGm;r,fvdkajymygw,f/ Rooney onf Everton toif;wGif upm;cJhpOf David Moyes vuf atmufwGif upm;cJhzl;onf/ refcsufpwm,ledufwuftoif;rS xGufroGm;zkd [ef@wm;Edkif r,fvdk@ trsm;u oHk;oyf=uonf/ Rooney udk Chelsea,Arsenal, Manches- ter City, PSG, Barcelona, Monaco, Bayern Munich toif; awGu vkdcsifae=uonf? Zlvdkif 1 &ufae@ r e u f y d k i f ; w G i f bm&mZD;EdkifiH&Sd M a r a c a n a abmfvHk;uGif;wGif ,OfjyKdifupm;cJhaom Confederations Cup aemufqkH; AdkvfvkyGJ}uD;udk pydeftoif; ESifh bm&mZD;toif; wdk@ ,Of+yKdifupm;cJh=u&m bm&mZD;toif;u pydeftoif;udk 3 *dk; *dk;r&Sdjzifh tEdkif&cJhonf? yGJpOf 29 vHk;vHk; &HSK;yGJr&Sdaom Oa&myabmfvHk;csefyD,H ESifh urBmhzvm;abmfvHk;csefyD,H/ Confederations qkudk 3 ESpfqufwdkuf&,lEdkifcJhaom pydef (Spain) abmfvHk;toif;onf b&mZD;vf (Brazil) abmfvHk;toif;tm; *dk;jywf jzifh &SLH;edrfhcJhjcif;jzpfonf? ,if;AdkvfvkyGJpOfwGif yxrydkif;yGJpOf p p c s i f ; ESpfrdepftvGefrSm b&mZD;vfwdkufppfrSL; Fred u yxr*kd; oGif;,lcJhjyD; 'kwd, * d k ; u d k a w m h yxrydkif;yGJpOfjyD;cgeD; 44 rdepfrSm yGJpOfwavSsmuf ajcpGrf;jyupm;EdkifcJhonfh b&mZDvf; ESifh bmpDvdkem wdkufppfrSL; Neymar u oGif;,lcJhonf/ aemufqHk; wwd,*dk;udkawmh yxr*dk;udk oGif;,lcJhaom Fred uyJ 'kwd, ydkif; wGif xyfrHoGif;,lcJhwmjzpfw,f/ pydeftoif;onf 'kwd,ykdif;yGJpOfwGif &&Sdxm;onfh Pen- alty *kd; twGuf pydefaemufcHvl Sergio Ramos u roGif;,lEdkifcJhvdk@ yGJpOfwckvHk; ajymif;vJoGm;ww,fvkd@ ajym&rSmyg/ aemufjy D; rdepf 68 wGif pydefaemufcHvl Gerard Pique teDuyf xdwmuvnf; pydeftoif;twGuf arSsmfvifhcsufr&SdawmhyJ b&mZD;toif;u tvG,fwul tEdkif&,loGm;wmyg? ,if;AdkvfvkyGJ0ifa&muf,SOf+yKdifEdkifzdk@twGuf Semi-final yGJpOfwGif Brazil u Uruguay (O&kauG;) toif;udk 2 *dk; 1 *dk; jzifh tEdkif&cJhwmjzpfjyD; pydeftoif;u tDwvD (Italy) toif;udk Pen- alty tqHk;tjzwf 7 *dk; 6 *dk; jzifh tEdkif&cJhwmjzpfonf? Confederations Cup wwd,qktwGuf Italy (tDwvD) toif; ESifh Uruguay toif;wdk@ ,Of+yKdifu pm;cJh=u &m yGJpOfwavSsmuf 2 *dk; pD oa&usaoma=umifh Penalty tqHk;tjzwf 3 *dk; 2 *dk; jzifh tDwvDtoif;u tEdkifif& oGm;cJhonf? Confederations Cup wGif taumif;qHk; qk q G w f c l ; & , l c J h a o m upm;orm;rsm;rSm - taumif;qHk;upm;orm;tjzpf Neymar (Brazil) Golden Ball Iniesta (Spain) Silver Ball Paulinho (Brazil) Bronze Ball *dk;oGif;trsm;qHk; (Top Scorer) - Fernando Torres (Spain) 5 *dk; jzifh Golden Boot taumif;qHk;*kd;orm;qk (Best goalkeeper) - Julio Cesar (Brazil) Golden Glove taumif;qHk;toif;qkH; FIFA Fair Play Trophy - pydef (Spain) toif; 2013 Confederations Cup