SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 54
Лекц 5
Төмөр замын
тээвэрлэлт
Агуулга
Төмөр замын тээвэрлэлт
Төмөр замын тээвэрлэлтийн
эрх зүйн зохицуулалт
Railway transport
• Төмөр замын тээвэрлэлт нь газраар тээвэрлэх
тээврийн хэрэгслүүд дотроос их хэмжээний
ачааг харьцангуй бага зардлаар тээвэрлэх
боломжийг олгодгоороо давуу талтай.
• Гэвч төмөр замын тээвэр нь тусгайлан зассан
замыг хэрэглэдэг, ачааг хаалганаас хаалганд
хүргэж чаддаггүй зэрэг сул талтай.
• Түүнчлэн төмөр замын тээвэр нь үйл
ажиллагааны нарийн чанд технологийг
шаарддаг, цаг хугацааны нарийвчилсан
хуваарийн дагуу явагддаг зэрэг онцлогтой.
Төмөр замын тээврийг дараах
байдлаар ангилдаг.
• Ачаа тээвэр
• Зорчигч тээвэр
Тээвэрлэх зүйлсээс нь хамааруулан
• Сэлгэн ачилтын
• Сэлгэн ачилтын бус
Хил нэвтрэх горимоор нь
• Орох
• Гарах
• Дамжин өнгөрөх
Тээвэрлэлтийг үйлдэж буй чиглэлээр нь
• Өргөн төмөр замын
• Нарийн төмөр замын
Тээвэрлэх замын өргөнөөс хамааруулан
• Их хурдны
• Бага хурдны
Тээвэрлэлтийг хийж буй хурднаас нь
хамаарч
Төмөр замын тээвэрт дараахь
тээвэрлэх механизмуудыг
ашиглаж байна.
Зорчигч тээвэрлэгч вагон
passenger car
Тээш тээвэрлэх зориулалттай
тээшний вагон baggage car
Ердийн ачааг тээвэрлэх
битүү вагон boxcar
Задгай ачаа тээвэрлэх вагон
gondola car
Овор хэмжээ ихтэй, машин механизм,
тээврийн хэрэгслийг тээвэрлэх
зориулалттай тавцан вагон platform car
Шингэн ачаа тээвэрлэх зориулалттай
цистерн вагон tank car
Түргэн гэмтэж муудах ачааг тээвэрлэх
зориулалттай хөлдөөгчтэй вагон
refrigerator car
Амьд амьтан тээвэрлэх вагон stock car
• Монгол улсын тээвэрлэлтэд
гүйцэтгэж буй үүрэг, ач
холбогдлоороо төмөр замын тээвэр
тэргүүн байр эзэлдэг бөгөөд улс
орныг гадаад ертөнцтэй, далай
тэнгистэй холбогдох гол судас нь
болдог юм.
• Монголын төмөр замын өргөн нь
1520 мм бөгөөд энэ нь орос
улсынхантай яг ижил хэмжээнд,
БНХАУ-ынхаас 90 орчим мм-ээр илүү
өргөн байна гэсэн үг. Дэлхийд хуучин
ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан
орнуудаас өөр улс орнууд өргөн төмөр
замыг ашигладаггүй.
• Төмөр замаар олон улсын ачаа тээвэрлэх
нь техник технологи төдийгүй эрх зүйн
нарийн нийлмэл шинжтэй үйл явц
байдаг.
• Төмөр замын олон улсын ачаа
тээвэрлэлтэд анх 19-р зууны сүүлчээр
Швейцарын Берн хотноо байгуулсан
зорчигч болон ачааг төмөр замаар
тээвэрлэх тухай конвенц нь олон
жилийн туршид түүнийг зохицуулах эрх
зүйн гол акт болж байв.
• Уг конвенцид явцын дунд зарим нэгэн
нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулсаар ирсэн.
• Ингээд 1980 онд түүний гол утга
агуулгыг багтаан шинэчилсэн. “Төмөр
замаар ачаа тээвэрлэх тухай олон
улсын конвенци” “The international
convention on merchandise
transportation by railway”-ийг шинээр
байгуулсан юм.
• Энэхүү конвенц нь олон улсын
төмөр замаар ачаа тээвэрлэх
нөхцөлүүдийн талаарх иргэний
эрх зүйн хэм хэмжээг агуулсан
А болон Б гэсэн 2 хавсралттай
байдаг.
А хавсралт
• А хавсралтад төмөр замаар
зорчигч тээвэрлэх нөхцлүүдийг
тодорхойлсон байдаг бөгөөд
түүнийг “Төмөр замаар зорчигч
тээвэрлэх тухай олон улсын
нэгдсэн дүрэм” гэж нэрлэдэг.
Б хавсралт
• Харин Б хэсэгт олон улсын хэмжээнд
ачааг тээвэрлэх нөхцлүүдийг тусгасан
бөгөөд түүнийг “Төмөр замаар ачаа
тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм”
хэмээн нэрлэдэг. “Төмөр замаар ачаа
тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм” нь
оролцогч улсуудын харилцан
зөвшилцлөөр нэрсийг нь тогтоосон,
төмөр замын тодорхой маршрутуудад
мөрдөгддөг.
• Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон
улсын нэгдсэн дүрэм”-д оролцогч
орнууд төмөр замынхаа
тээвэрлэлтэд
– дотоодын
–олон улсын гэсэн хоёр төрлийн
тарифыг мөрддөг.
• “Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон
улсын нэгдсэн дүрэм”-д барааг хүргэж
нийлүүлэх хугацааны дээд хязгаарыг
тогтоож өгсөн.
• Түүнд тусгаснаар их хурдаар
тээвэрлэх барааг хоногт 400 км-ээс
багагүй замд
• бага хурдаар тээвэрлэх барааг хоногт
300 км-ээс багагүй замд тус тус
тээвэрлэх ёстой юм.
• Уг дүрэмд зааснаар тээвэрлэлтийн
үйл ажиллагаатай холбоотой
бэрхшээл, онцгой нөхцөл байдал
гарсан үед төмөр замууд нийлүүлэх
хугацаагаа өөрөө тодорхойлох тусгай
эрхээр хангагдсан байдаг.
Онцгой нөхцөл байдал
• Мөн дүрэмд ачааны бүрэн бүтэн байдлыг
хадгалж чадаагүй нөхцөлд
тээвэрлэгчийн хүлээх үүрэг хариуцлагын
дээд хэмжээг заасан.
• Түүнд зааснаар тээвэрлэгч
тээвэрлэлтийн үед бүрэн бүтэн
байдлыг нь хамгаалж чадаагүй,
өөрөөр хэлбэл 1 кг бохир жинтэй
ачааны бүрэн бүтэн байдлыг нь
хадгалж чадаагүй нөхцөлд
тээвэрлэгчийн хүлээх үүрэг
хариуцлагын дээд хэмжээг заасан.
• Түүнд зааснаар тээвэрлэгч
тээвэрлэлтийн үед бүрэн бүтэн
байдлыг нь хамгаалж
чадаагүй 1кг бохир жинтэй
ачааны төлөө төлөх
торгуулийн хэмжээг 17 SDR
ОУВС-ийн тооцооны нэгж
юм.
• Энэхүү дүрэмд барааг хугацаа
хожимдуулсан улмаас учирсан
хохирлыг ачаа эзэмшигчид нөхөн
төлөх дээд хэмжээг ачааны 3
удаагийн тээвэрлэлтийн зардлаас
хэтрэхгүй хэмжээнд байхаар
тусгажээ.
• Төмөр замын олон улсын
тээвэрлэлт нь улс орнуудын
засгийн газрын түвшинд
байгуулагдсан хоёр болон олон
талт хэлэлцээрүүдэд тулгуурлан
явагддаг.
Олон улсын төмөр замын
холбоо ОУТЗХ
• Олон улсын төмөр замын
холбоо ОУТЗХ нь 1922 оны 5
сард байгуулагдсан бөгөөд
удирдах төв нь Парист
байралдаг.
Тус холбооны зорилго нь:
олон улсын хооронд ачаа
тээвэрлэх төмөр зам барих
нөхцөл, харилцан хүлээх үүргээ
өндөржүүлэх,
үндэсний төмөр замын
байгууллагын үйл ажиллагааг
олон улсын стандартад оруулах
, түүнийг удирдан чиглүүлэх
явдал юм.
• 1950 онд ОУТЗХ-д НҮБ-ын эдийн
засаг нийгмийн зөвлөлөөс “В”
статус олгосон. Энэ нь тус
холбооны төлөөлөгчид НҮБ-ын
бүх байгууллагуудын хуралдаанд
зөвлөх эрхтэйгээр оролцох болсон
байна.
Төмөр замын харилцаанд дараахь
зүйлийг тээвэрлэхийг хориглоно.
Ангийн ба спортын
зориулалттайгаас бусад буу зэвсэг
Тэсрэх бодис, өөрөө дэлбэрэх бодис,
цацраг идэвхит бодис
Жижиг илгээлтээр явуулах байр тус
бүр нь 10 кг-аас дааш жинтэй
илгээлт
Битүү вагонд байр тус бүр нь 2,5
тонноос дээш жинтэй ачаа
Ачаа тээвэрлэх баримт
• Төмөр замын олон улсын ачаа тээвэрлэх
гол баримт нь төмөр замын падаан, замын
хүснэгт юм.
• Падаан хүрэх хилийн өртөө, ачааны нэр,
тээвэрлэлтийн хөлс, зарласан үнэ зэргийг
стандарт бланкан дээр хоёр хэлээр бичдэг.
• Төмөр замын падааныг дотор
нь:
– CIM-ийн падаан
– ОАХХ-н  Олон улсын ачааны
харилцааны хэлэлцээрийн 
падаан гэж ангилна.
• МУ, БНХАУ, ОХУ-ууд нь “Олон
улсын төмөр замын ачааны
харилцааны хэлэлцээр”-ийн
гишүүн тул ОАХХ-ийн падааныг
ашигладаг. Дээрх хоёр төрлийн
падааны загвар, бичигдэх зүйлүүд
нь ижил байдаг.
• Падаан бичигдсэн нөхцөлд төмөр
замын байгууллага болон ачаа
илгээгчийн хооронд тээвэрлэлтийн
гэрээ байгуулагдсан гэж үзнэ.
• Өөрөөр хэлбэл ачааг илгээх өртөөнд
ачаа болон падааныг авсан үеэс эхлэн
тээврийн гэрээ байгуулагдсан гэж үзнэ.
ОАХХ-ийн падаан нь 5 хуудасанаас
бүрдэнэ.
• 1-р хуудас. Падаан хүрэх өртөө хүртэл
ачаатай хамт тээвэрлэгдэж, 5-р
хуудасны хамтаар ачааг хүлээн авагчид
хүрнэ. 
• 2-р хуудас. Замын хуудас хүрэх
өртөөнд үлднэ.
• 3-р хуудас. Орлох падаан тээврийн
гэрээ байгуулсны дараа илгээгчид
олгогдоно
• 4-р хуудас. Ачааг олгох хуудас
ачаатай хамт хүрэх өртөөнд хүрч тус
өртөөнд үлднэ. 
• 5-р хуудас. Ачаа ирснийг мэдэгдэх
хуудас ачаа хүлээн авагчид падааны
хамтаар үлднэ.
• Ачааг тээвэрлэхээр хүлээн авсан
падаанд илгээх өртөөний хуанлийн
тэмдэг дарж орлох падааныг илгээгчид
өгч, падаан нь баримт болох вагоны
хуудас, чанарын гэрчилгээ,үнийн
нэхэмжлэл, баглаа боодлын хуудас
зэргийн хавсаргах бөгөөд тэдгээрийг
“илгээгчээс хавсаргасан баримтууд”
хүснэгтэд бичсэн байна.
• Эдгээр нь ямар нэг засваргүй байх ба
тамга тэмдэг дарж, гарын үсгээр
баталгаажсан байх ёстой.
• Падаанд ачааны нэрийг аль болох
гүйцэт бичих ба барааны тарифын
ангиллын кодыг заана.
• Аюултай ачааг ОУХХ-ийн тусгай
хавсралтад заасны дагуу тээвэрлэлтэд
хүлээн авна.
• Илгээгч нь падаанд үзүүлэлтүүдийг
дутуу, буруу бичсэн, тээвэрлэлтийн
явцад онцгой хамгаалалт шаардах,
эсвэл тээвэрлэхийг хориглосон ачаа,
ачааны нэр шинж чанарыг буруу
заасан зэргээс гарах хохирлыг төмөр
замын байгууллагад төлж барагдуулах
үүрэгтэй.
• Олон улсын төмөр замын ачааны
харилцааны хэлэлцээрээр падааны
дагуу ачааг тээвэрлэхээр хүлээн авсан
төмөр зам нь ачааг хүргэх өртөөнд
хүлээлгэн өгөх, ачааг хэлэлцээрт
оролцдоггүй оронд илгээхэд олон
улсын өөр хэлэлцээрийн дагуу
тээврийн өөр падаан бүрдүүлэх хүртэл
хугацаанд тээвэрлэлтийн хариуцлагыг
тус тус хариуцна.
• Замын хүснэгт нь падаан болгонд
дагалдаж төмөр замын тооцооны
баримт болдог. Өөрөөр хэлбэл
тээвэрлэлтийн гэрээ хэрхэн биелэгдэн
ачаа эзэндээ хүрч , хөлс төлөгдсөнийг
баталгаажуулан хүрэх өртөөндөө
үлддэг баримт юм.
Олон улсын харилцаанд ачаа
тээврийн хөлсийг дараах журмаар
тооцно.
1. Ачаа илгээх орны хилийн өртөө хүртэл илгээгч
орны төмөр замд мөрдөх тарифаар ачаа
илгээгч
2. Хүрэх орны хилийн өртөөнөөс очих өртөө
хүртэлх хөлсийг очих орны төмөр замын
тарифаар хүлээн авагч
3. Дамжин өнгөрөх тээврийн зардлыг гадаад
худалдааны гэрээгээр заасан бараа нийлүүлэх
суурь нөхцлөөс хамааран эсвэл илгээгч ,
хүлээн авагч тус тус төлнө.
• Мөн дамжин өнгөрөх
тээвэрлэлтийн хөлсийг 1977 оны
олон улсын транзит тарифын
хэлэлцээрт заасан хэмжээгээр
ачааны нэр , жин, тарифын хэмжээ,
зай, тээвэрлэлтийн хурд зэргийг
харгалзан тогтоож болно.
• Ачааг тээвэрлэх үед тээврийн
баримтад тээвэрлэлттэй холбоотой
хийгдсэн үйл ажиллагааны талаар
тэмдэглэл хийгдсэн байдаг.
• Түүнчлэн дайрсан болон дамжин
өнгөрсөн хилийн өртөөдөд зогссон
хугацааг зааж тэдгээрийн тухай
өртөөний хуанлийн тэмдэг, ажилтны
гарын үсгээр баталгажуулдаг.
• Ачаа илгээх өртөөнөөс вагон бүрт
вагоны хуудас бичнэ. Мөн
шаардлагатай нөхцөлд ачаа тээвэрлэх
үйл ажиллагаатай холбоотой
коммерийн акт болон ерөнхий
маягтын актыг үйлднэ.
• Коммерийн акт нь ачааны бүрэн бүтэн
байдлыг зөрчигдсөнийг нотлох баримт бөгөөд
түүнийг ачааны нэр, жин, байрын тоо, бусад
үзүүлэлт бичиг баримттайгаа тохирохгүй үед,
ачаа бүр мөсөн эсвэл хэсэгчлэн алдагдсан,
эвдэрсэн, гэмтсэн, дутагдсан үед, бичиг баримт
байхгүй ачаа, эсвэл ачаагүй бичиг баримт
ирүүлэх үед, хулгайлагдсан буюу алдагдсан
ачааг төмөр замын байгууллагад буцаан олгох
үед, ачааны сав баглаа боодол гэмтэж эвдэрсэн
үед тус тус бичнэ. Өөрөөр хэлбэл тээвэрлэх
ачаанд ямарваа нэг зөрчил гарсан тохиолдолд
үйлддэг акт юм.
• Коммерийн актад ачаа гэмтсэн байдал,
гэмтлийг илрүүлсэн байдал, гэмтэх болсон
шалтгааныг нарийн тодорхой асуултуудын
дагуу бичих ба дарж баллаж болохгүй. Энэ
актыг хатуу тогтоосон маягтыг ашиглан
илгээлт бүрд тогтоох ба 3 хувиар үйлднэ.
• Коммерийн акт үйлдэх боломжгүй гэмтлийн
үед ерөнхий маягтын акт бичнэ.
• Ерөнхий маягтын актыг дараах
тохиолдлуудад хөтөлнө.
– Илгээгч зарласан үнээр ачааг төмөр зам хүлээн
аваагүй бол
– Ачааны сав баглаа боодол нь тээврийн нөхцөлд
тохирохгүй бол
– Падаанд хавсаргасан илгээгчийн баримт бичиг
гээгдсэн буюу алдагдсан үед
– Зам зуур явж байхдаа ломбыг сольсон бол,
– Вагоныг цаг тухайд нь тавиагүй бол, өөр газар
вагоныг буруу буулгасан тохиолдолд бичнэ.
оут 5

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛ
Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛЖ.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛ
Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛbatnasanb
 
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10grane09
 
татварын тухай ойлголт
татварын тухай ойлголттатварын тухай ойлголт
татварын тухай ойлголтsaka bat
 
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.Prime Rose Snowdrop
 
дэлхийн худалдааны байгууллага
дэлхийн худалдааны байгууллагадэлхийн худалдааны байгууллага
дэлхийн худалдааны байгууллагаNomun Bukh-Ochir
 
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕСС
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕССШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕСС
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕССUmguullin Mongol Umguulugch
 
Shuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarShuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarBuka King
 
Lecture.13
Lecture.13Lecture.13
Lecture.13Tj Crew
 
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тоймЭрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тоймtolya_08
 
Dadlagin hicheel 2
Dadlagin hicheel 2Dadlagin hicheel 2
Dadlagin hicheel 2erdmon
 
Онцгой албан татвар
Онцгой албан татварОнцгой албан татвар
Онцгой албан татварDelgermaa Battulga
 
эдийн засгийн интеграци
эдийн засгийн интеграциэдийн засгийн интеграци
эдийн засгийн интеграциZorigoo Gantumur
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4giimaabn
 
Lecture.3
Lecture.3Lecture.3
Lecture.3Tj Crew
 

Mais procurados (20)

Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛ
Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛЖ.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛ
Ж.Чойндонням - ТЭЭВРИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГЫН ЗАГВАРЧЛАЛ
 
Авлагын бүргэл
Авлагын бүргэлАвлагын бүргэл
Авлагын бүргэл
 
Банкны эрх зүйн зочицуулалт
Банкны эрх зүйн зочицуулалтБанкны эрх зүйн зочицуулалт
Банкны эрх зүйн зочицуулалт
 
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10
олон улсын ачаа тээвэрлэлт 10
 
татварын тухай ойлголт
татварын тухай ойлголттатварын тухай ойлголт
татварын тухай ойлголт
 
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
курсын ажил валютын зах зээл түүнийг сайжруулах арга зам.
 
дэлхийн худалдааны байгууллага
дэлхийн худалдааны байгууллагадэлхийн худалдааны байгууллага
дэлхийн худалдааны байгууллага
 
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕСС
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕССШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕСС
ШААРДАХ ЭРХЭЭ ШИЛЖҮҮЛЭХ, ӨР ШИЛЖИХ ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭРЭГЛЭЭ, ПРОЦЕСС
 
Shuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwarShuud ba shuud bus tatwar
Shuud ba shuud bus tatwar
 
Haritsyylsan erh zui tsend ayush
Haritsyylsan erh zui  tsend  ayushHaritsyylsan erh zui  tsend  ayush
Haritsyylsan erh zui tsend ayush
 
Lecture.13
Lecture.13Lecture.13
Lecture.13
 
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тоймЭрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
 
Dadlagin hicheel 2
Dadlagin hicheel 2Dadlagin hicheel 2
Dadlagin hicheel 2
 
Онцгой албан татвар
Онцгой албан татварОнцгой албан татвар
Онцгой албан татвар
 
лекц 13
лекц 13лекц 13
лекц 13
 
эдийн засгийн интеграци
эдийн засгийн интеграциэдийн засгийн интеграци
эдийн засгийн интеграци
 
лекц №4
лекц №4лекц №4
лекц №4
 
оут 6
оут 6оут 6
оут 6
 
Tatwariin erhzui lekts
Tatwariin erhzui lektsTatwariin erhzui lekts
Tatwariin erhzui lekts
 
Lecture.3
Lecture.3Lecture.3
Lecture.3
 

Destaque

дамжуулах хоолойн холболт
дамжуулах хоолойн холболтдамжуулах хоолойн холболт
дамжуулах хоолойн холболтMonhor Saruul
 
Дэлхийн зам тээвэр
Дэлхийн зам тээвэрДэлхийн зам тээвэр
Дэлхийн зам тээвэрtheacher
 
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. ПүрэвбаатарThe Business Council of Mongolia
 
лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10Khaliuna Khina
 
монгол орны зам тээврийн салбар
монгол орны зам тээврийн салбармонгол орны зам тээврийн салбар
монгол орны зам тээврийн салбарsaikhanaa.o
 
хичээл1
хичээл1хичээл1
хичээл1zolo40
 
оуUttt лекц №12
оуUttt   лекц №12оуUttt   лекц №12
оуUttt лекц №12Khaliuna Khina
 

Destaque (20)

оут 4
оут 4оут 4
оут 4
 
оут 7
оут 7оут 7
оут 7
 
дамжуулах хоолойн холболт
дамжуулах хоолойн холболтдамжуулах хоолойн холболт
дамжуулах хоолойн холболт
 
Outt 9-factoring
Outt 9-factoringOutt 9-factoring
Outt 9-factoring
 
Дэлхийн зам тээвэр
Дэлхийн зам тээвэрДэлхийн зам тээвэр
Дэлхийн зам тээвэр
 
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар
2013.06.20 Төмөр замын төслийн эхлэл, ашиглалтын бэлтгэл, Л. Пүрэвбаатар
 
Ericbatu нэг бүс нэг зам
Ericbatu нэг бүс нэг замEricbatu нэг бүс нэг зам
Ericbatu нэг бүс нэг зам
 
лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10лекцийн хичээл №10
лекцийн хичээл №10
 
монгол орны зам тээврийн салбар
монгол орны зам тээврийн салбармонгол орны зам тээврийн салбар
монгол орны зам тээврийн салбар
 
Дамжуулах хоолойн тээвэр
Дамжуулах хоолойн тээвэрДамжуулах хоолойн тээвэр
Дамжуулах хоолойн тээвэр
 
хичээл1
хичээл1хичээл1
хичээл1
 
Altansukh2
Altansukh2Altansukh2
Altansukh2
 
химийн хорт болон аюултай
химийн хорт болон аюултайхимийн хорт болон аюултай
химийн хорт болон аюултай
 
оуUttt лекц №12
оуUttt   лекц №12оуUttt   лекц №12
оуUttt лекц №12
 
13
1313
13
 
ОУТТ-3
ОУТТ-3ОУТТ-3
ОУТТ-3
 
лекц № 7, 8
лекц № 7, 8лекц № 7, 8
лекц № 7, 8
 
ОУТТ-1
ОУТТ-1ОУТТ-1
ОУТТ-1
 
14
1414
14
 
лекц №11
лекц №11лекц №11
лекц №11
 

Mais de Khaliuna Khina (18)

оутт 7
оутт 7оутт 7
оутт 7
 
оутт 5
оутт 5 оутт 5
оутт 5
 
ОУХО-3
ОУХО-3ОУХО-3
ОУХО-3
 
ОУХО-2
ОУХО-2ОУХО-2
ОУХО-2
 
ОУХО-1
ОУХО-1ОУХО-1
ОУХО-1
 
ОУТ-3
ОУТ-3ОУТ-3
ОУТ-3
 
ОУТ-1
ОУТ-1ОУТ-1
ОУТ-1
 
ОУТТ-4
ОУТТ-4ОУТТ-4
ОУТТ-4
 
ОУТТ-2
ОУТТ-2ОУТТ-2
ОУТТ-2
 
16
 16 16
16
 
15
 15 15
15
 
13
13 13
13
 
№14
 №14 №14
№14
 
№13
№13№13
№13
 
оуб лекц №12
оуб   лекц №12оуб   лекц №12
оуб лекц №12
 
лекц № 12
лекц № 12лекц № 12
лекц № 12
 
оуб лекц №11
оуб   лекц №11оуб   лекц №11
оуб лекц №11
 
оух лекц № 11
оух   лекц № 11оух   лекц № 11
оух лекц № 11
 

оут 5

  • 2. Агуулга Төмөр замын тээвэрлэлт Төмөр замын тээвэрлэлтийн эрх зүйн зохицуулалт
  • 3.
  • 5.
  • 6.
  • 7. • Төмөр замын тээвэрлэлт нь газраар тээвэрлэх тээврийн хэрэгслүүд дотроос их хэмжээний ачааг харьцангуй бага зардлаар тээвэрлэх боломжийг олгодгоороо давуу талтай. • Гэвч төмөр замын тээвэр нь тусгайлан зассан замыг хэрэглэдэг, ачааг хаалганаас хаалганд хүргэж чаддаггүй зэрэг сул талтай. • Түүнчлэн төмөр замын тээвэр нь үйл ажиллагааны нарийн чанд технологийг шаарддаг, цаг хугацааны нарийвчилсан хуваарийн дагуу явагддаг зэрэг онцлогтой.
  • 8. Төмөр замын тээврийг дараах байдлаар ангилдаг. • Ачаа тээвэр • Зорчигч тээвэр Тээвэрлэх зүйлсээс нь хамааруулан • Сэлгэн ачилтын • Сэлгэн ачилтын бус Хил нэвтрэх горимоор нь
  • 9. • Орох • Гарах • Дамжин өнгөрөх Тээвэрлэлтийг үйлдэж буй чиглэлээр нь • Өргөн төмөр замын • Нарийн төмөр замын Тээвэрлэх замын өргөнөөс хамааруулан • Их хурдны • Бага хурдны Тээвэрлэлтийг хийж буй хурднаас нь хамаарч
  • 10. Төмөр замын тээвэрт дараахь тээвэрлэх механизмуудыг ашиглаж байна.
  • 11. Зорчигч тээвэрлэгч вагон passenger car Тээш тээвэрлэх зориулалттай тээшний вагон baggage car Ердийн ачааг тээвэрлэх битүү вагон boxcar Задгай ачаа тээвэрлэх вагон gondola car
  • 12. Овор хэмжээ ихтэй, машин механизм, тээврийн хэрэгслийг тээвэрлэх зориулалттай тавцан вагон platform car Шингэн ачаа тээвэрлэх зориулалттай цистерн вагон tank car Түргэн гэмтэж муудах ачааг тээвэрлэх зориулалттай хөлдөөгчтэй вагон refrigerator car Амьд амьтан тээвэрлэх вагон stock car
  • 13. • Монгол улсын тээвэрлэлтэд гүйцэтгэж буй үүрэг, ач холбогдлоороо төмөр замын тээвэр тэргүүн байр эзэлдэг бөгөөд улс орныг гадаад ертөнцтэй, далай тэнгистэй холбогдох гол судас нь болдог юм.
  • 14. • Монголын төмөр замын өргөн нь 1520 мм бөгөөд энэ нь орос улсынхантай яг ижил хэмжээнд, БНХАУ-ынхаас 90 орчим мм-ээр илүү өргөн байна гэсэн үг. Дэлхийд хуучин ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд байсан орнуудаас өөр улс орнууд өргөн төмөр замыг ашигладаггүй.
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18. • Төмөр замаар олон улсын ачаа тээвэрлэх нь техник технологи төдийгүй эрх зүйн нарийн нийлмэл шинжтэй үйл явц байдаг. • Төмөр замын олон улсын ачаа тээвэрлэлтэд анх 19-р зууны сүүлчээр Швейцарын Берн хотноо байгуулсан зорчигч болон ачааг төмөр замаар тээвэрлэх тухай конвенц нь олон жилийн туршид түүнийг зохицуулах эрх зүйн гол акт болж байв.
  • 19. • Уг конвенцид явцын дунд зарим нэгэн нэмэлт өөрчлөлтүүдийг оруулсаар ирсэн. • Ингээд 1980 онд түүний гол утга агуулгыг багтаан шинэчилсэн. “Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх тухай олон улсын конвенци” “The international convention on merchandise transportation by railway”-ийг шинээр байгуулсан юм.
  • 20. • Энэхүү конвенц нь олон улсын төмөр замаар ачаа тээвэрлэх нөхцөлүүдийн талаарх иргэний эрх зүйн хэм хэмжээг агуулсан А болон Б гэсэн 2 хавсралттай байдаг.
  • 21. А хавсралт • А хавсралтад төмөр замаар зорчигч тээвэрлэх нөхцлүүдийг тодорхойлсон байдаг бөгөөд түүнийг “Төмөр замаар зорчигч тээвэрлэх тухай олон улсын нэгдсэн дүрэм” гэж нэрлэдэг.
  • 22. Б хавсралт • Харин Б хэсэгт олон улсын хэмжээнд ачааг тээвэрлэх нөхцлүүдийг тусгасан бөгөөд түүнийг “Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм” хэмээн нэрлэдэг. “Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм” нь оролцогч улсуудын харилцан зөвшилцлөөр нэрсийг нь тогтоосон, төмөр замын тодорхой маршрутуудад мөрдөгддөг.
  • 23. • Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм”-д оролцогч орнууд төмөр замынхаа тээвэрлэлтэд – дотоодын –олон улсын гэсэн хоёр төрлийн тарифыг мөрддөг.
  • 24. • “Төмөр замаар ачаа тээвэрлэх олон улсын нэгдсэн дүрэм”-д барааг хүргэж нийлүүлэх хугацааны дээд хязгаарыг тогтоож өгсөн. • Түүнд тусгаснаар их хурдаар тээвэрлэх барааг хоногт 400 км-ээс багагүй замд • бага хурдаар тээвэрлэх барааг хоногт 300 км-ээс багагүй замд тус тус тээвэрлэх ёстой юм.
  • 25. • Уг дүрэмд зааснаар тээвэрлэлтийн үйл ажиллагаатай холбоотой бэрхшээл, онцгой нөхцөл байдал гарсан үед төмөр замууд нийлүүлэх хугацаагаа өөрөө тодорхойлох тусгай эрхээр хангагдсан байдаг. Онцгой нөхцөл байдал
  • 26. • Мөн дүрэмд ачааны бүрэн бүтэн байдлыг хадгалж чадаагүй нөхцөлд тээвэрлэгчийн хүлээх үүрэг хариуцлагын дээд хэмжээг заасан.
  • 27. • Түүнд зааснаар тээвэрлэгч тээвэрлэлтийн үед бүрэн бүтэн байдлыг нь хамгаалж чадаагүй, өөрөөр хэлбэл 1 кг бохир жинтэй ачааны бүрэн бүтэн байдлыг нь хадгалж чадаагүй нөхцөлд тээвэрлэгчийн хүлээх үүрэг хариуцлагын дээд хэмжээг заасан.
  • 28. • Түүнд зааснаар тээвэрлэгч тээвэрлэлтийн үед бүрэн бүтэн байдлыг нь хамгаалж чадаагүй 1кг бохир жинтэй ачааны төлөө төлөх торгуулийн хэмжээг 17 SDR ОУВС-ийн тооцооны нэгж юм.
  • 29. • Энэхүү дүрэмд барааг хугацаа хожимдуулсан улмаас учирсан хохирлыг ачаа эзэмшигчид нөхөн төлөх дээд хэмжээг ачааны 3 удаагийн тээвэрлэлтийн зардлаас хэтрэхгүй хэмжээнд байхаар тусгажээ.
  • 30. • Төмөр замын олон улсын тээвэрлэлт нь улс орнуудын засгийн газрын түвшинд байгуулагдсан хоёр болон олон талт хэлэлцээрүүдэд тулгуурлан явагддаг.
  • 31. Олон улсын төмөр замын холбоо ОУТЗХ • Олон улсын төмөр замын холбоо ОУТЗХ нь 1922 оны 5 сард байгуулагдсан бөгөөд удирдах төв нь Парист байралдаг.
  • 32. Тус холбооны зорилго нь: олон улсын хооронд ачаа тээвэрлэх төмөр зам барих нөхцөл, харилцан хүлээх үүргээ өндөржүүлэх, үндэсний төмөр замын байгууллагын үйл ажиллагааг олон улсын стандартад оруулах , түүнийг удирдан чиглүүлэх явдал юм.
  • 33. • 1950 онд ОУТЗХ-д НҮБ-ын эдийн засаг нийгмийн зөвлөлөөс “В” статус олгосон. Энэ нь тус холбооны төлөөлөгчид НҮБ-ын бүх байгууллагуудын хуралдаанд зөвлөх эрхтэйгээр оролцох болсон байна.
  • 34. Төмөр замын харилцаанд дараахь зүйлийг тээвэрлэхийг хориглоно.
  • 35. Ангийн ба спортын зориулалттайгаас бусад буу зэвсэг Тэсрэх бодис, өөрөө дэлбэрэх бодис, цацраг идэвхит бодис Жижиг илгээлтээр явуулах байр тус бүр нь 10 кг-аас дааш жинтэй илгээлт Битүү вагонд байр тус бүр нь 2,5 тонноос дээш жинтэй ачаа
  • 36. Ачаа тээвэрлэх баримт • Төмөр замын олон улсын ачаа тээвэрлэх гол баримт нь төмөр замын падаан, замын хүснэгт юм. • Падаан хүрэх хилийн өртөө, ачааны нэр, тээвэрлэлтийн хөлс, зарласан үнэ зэргийг стандарт бланкан дээр хоёр хэлээр бичдэг.
  • 37. • Төмөр замын падааныг дотор нь: – CIM-ийн падаан – ОАХХ-н Олон улсын ачааны харилцааны хэлэлцээрийн падаан гэж ангилна.
  • 38. • МУ, БНХАУ, ОХУ-ууд нь “Олон улсын төмөр замын ачааны харилцааны хэлэлцээр”-ийн гишүүн тул ОАХХ-ийн падааныг ашигладаг. Дээрх хоёр төрлийн падааны загвар, бичигдэх зүйлүүд нь ижил байдаг.
  • 39. • Падаан бичигдсэн нөхцөлд төмөр замын байгууллага болон ачаа илгээгчийн хооронд тээвэрлэлтийн гэрээ байгуулагдсан гэж үзнэ. • Өөрөөр хэлбэл ачааг илгээх өртөөнд ачаа болон падааныг авсан үеэс эхлэн тээврийн гэрээ байгуулагдсан гэж үзнэ.
  • 40. ОАХХ-ийн падаан нь 5 хуудасанаас бүрдэнэ. • 1-р хуудас. Падаан хүрэх өртөө хүртэл ачаатай хамт тээвэрлэгдэж, 5-р хуудасны хамтаар ачааг хүлээн авагчид хүрнэ. • 2-р хуудас. Замын хуудас хүрэх өртөөнд үлднэ.
  • 41. • 3-р хуудас. Орлох падаан тээврийн гэрээ байгуулсны дараа илгээгчид олгогдоно • 4-р хуудас. Ачааг олгох хуудас ачаатай хамт хүрэх өртөөнд хүрч тус өртөөнд үлднэ. • 5-р хуудас. Ачаа ирснийг мэдэгдэх хуудас ачаа хүлээн авагчид падааны хамтаар үлднэ.
  • 42. • Ачааг тээвэрлэхээр хүлээн авсан падаанд илгээх өртөөний хуанлийн тэмдэг дарж орлох падааныг илгээгчид өгч, падаан нь баримт болох вагоны хуудас, чанарын гэрчилгээ,үнийн нэхэмжлэл, баглаа боодлын хуудас зэргийн хавсаргах бөгөөд тэдгээрийг “илгээгчээс хавсаргасан баримтууд” хүснэгтэд бичсэн байна.
  • 43. • Эдгээр нь ямар нэг засваргүй байх ба тамга тэмдэг дарж, гарын үсгээр баталгаажсан байх ёстой. • Падаанд ачааны нэрийг аль болох гүйцэт бичих ба барааны тарифын ангиллын кодыг заана.
  • 44. • Аюултай ачааг ОУХХ-ийн тусгай хавсралтад заасны дагуу тээвэрлэлтэд хүлээн авна. • Илгээгч нь падаанд үзүүлэлтүүдийг дутуу, буруу бичсэн, тээвэрлэлтийн явцад онцгой хамгаалалт шаардах, эсвэл тээвэрлэхийг хориглосон ачаа, ачааны нэр шинж чанарыг буруу заасан зэргээс гарах хохирлыг төмөр замын байгууллагад төлж барагдуулах үүрэгтэй.
  • 45. • Олон улсын төмөр замын ачааны харилцааны хэлэлцээрээр падааны дагуу ачааг тээвэрлэхээр хүлээн авсан төмөр зам нь ачааг хүргэх өртөөнд хүлээлгэн өгөх, ачааг хэлэлцээрт оролцдоггүй оронд илгээхэд олон улсын өөр хэлэлцээрийн дагуу тээврийн өөр падаан бүрдүүлэх хүртэл хугацаанд тээвэрлэлтийн хариуцлагыг тус тус хариуцна.
  • 46. • Замын хүснэгт нь падаан болгонд дагалдаж төмөр замын тооцооны баримт болдог. Өөрөөр хэлбэл тээвэрлэлтийн гэрээ хэрхэн биелэгдэн ачаа эзэндээ хүрч , хөлс төлөгдсөнийг баталгаажуулан хүрэх өртөөндөө үлддэг баримт юм.
  • 47. Олон улсын харилцаанд ачаа тээврийн хөлсийг дараах журмаар тооцно. 1. Ачаа илгээх орны хилийн өртөө хүртэл илгээгч орны төмөр замд мөрдөх тарифаар ачаа илгээгч 2. Хүрэх орны хилийн өртөөнөөс очих өртөө хүртэлх хөлсийг очих орны төмөр замын тарифаар хүлээн авагч 3. Дамжин өнгөрөх тээврийн зардлыг гадаад худалдааны гэрээгээр заасан бараа нийлүүлэх суурь нөхцлөөс хамааран эсвэл илгээгч , хүлээн авагч тус тус төлнө.
  • 48. • Мөн дамжин өнгөрөх тээвэрлэлтийн хөлсийг 1977 оны олон улсын транзит тарифын хэлэлцээрт заасан хэмжээгээр ачааны нэр , жин, тарифын хэмжээ, зай, тээвэрлэлтийн хурд зэргийг харгалзан тогтоож болно.
  • 49. • Ачааг тээвэрлэх үед тээврийн баримтад тээвэрлэлттэй холбоотой хийгдсэн үйл ажиллагааны талаар тэмдэглэл хийгдсэн байдаг. • Түүнчлэн дайрсан болон дамжин өнгөрсөн хилийн өртөөдөд зогссон хугацааг зааж тэдгээрийн тухай өртөөний хуанлийн тэмдэг, ажилтны гарын үсгээр баталгажуулдаг.
  • 50. • Ачаа илгээх өртөөнөөс вагон бүрт вагоны хуудас бичнэ. Мөн шаардлагатай нөхцөлд ачаа тээвэрлэх үйл ажиллагаатай холбоотой коммерийн акт болон ерөнхий маягтын актыг үйлднэ.
  • 51. • Коммерийн акт нь ачааны бүрэн бүтэн байдлыг зөрчигдсөнийг нотлох баримт бөгөөд түүнийг ачааны нэр, жин, байрын тоо, бусад үзүүлэлт бичиг баримттайгаа тохирохгүй үед, ачаа бүр мөсөн эсвэл хэсэгчлэн алдагдсан, эвдэрсэн, гэмтсэн, дутагдсан үед, бичиг баримт байхгүй ачаа, эсвэл ачаагүй бичиг баримт ирүүлэх үед, хулгайлагдсан буюу алдагдсан ачааг төмөр замын байгууллагад буцаан олгох үед, ачааны сав баглаа боодол гэмтэж эвдэрсэн үед тус тус бичнэ. Өөрөөр хэлбэл тээвэрлэх ачаанд ямарваа нэг зөрчил гарсан тохиолдолд үйлддэг акт юм.
  • 52. • Коммерийн актад ачаа гэмтсэн байдал, гэмтлийг илрүүлсэн байдал, гэмтэх болсон шалтгааныг нарийн тодорхой асуултуудын дагуу бичих ба дарж баллаж болохгүй. Энэ актыг хатуу тогтоосон маягтыг ашиглан илгээлт бүрд тогтоох ба 3 хувиар үйлднэ.
  • 53. • Коммерийн акт үйлдэх боломжгүй гэмтлийн үед ерөнхий маягтын акт бичнэ. • Ерөнхий маягтын актыг дараах тохиолдлуудад хөтөлнө. – Илгээгч зарласан үнээр ачааг төмөр зам хүлээн аваагүй бол – Ачааны сав баглаа боодол нь тээврийн нөхцөлд тохирохгүй бол – Падаанд хавсаргасан илгээгчийн баримт бичиг гээгдсэн буюу алдагдсан үед – Зам зуур явж байхдаа ломбыг сольсон бол, – Вагоныг цаг тухайд нь тавиагүй бол, өөр газар вагоныг буруу буулгасан тохиолдолд бичнэ.