Gepersonaliseerd leren met behulp van ict heeft in de onderwijspraktijk vele verschillende betekenissen en verschijningsvormen gekregen. In deze sessie worden onderzoeksresultaten gepresenteerd van een casusonderzoek rondom gepersonaliseerd leren en gaan we dieper in op de verzamelde vraagstukken.
13. Enkele kennisvragen
? Hoe kunnen leraren inschatten of leerlingen over bepaalde zelfregulatievaardigheden beschikken?
? Welke competenties hebben leraren nodig om leerlingen bij zelfregulatie te ondersteunen?
? Hoe kan ict effectief bijdragen aan het ontwikkelen en bevorderen van regulatievaardigheden van
leerlingen?
? Wat zijn de effecten van gepersonaliseerd leren met ict op het leerproces en leerresultaat van
leerlingen en het gevoel van autonomie van de leerling? En het professioneel handelen van de
leraar?
? Welke competenties hebben leraren nodig om op gepersonaliseerd onderwijs te realiseren? Welke
professionalisering is hiervoor nodig?
? Hoe kan digitaal leermateriaal flexibel worden ontworpen, ontwikkeld en ingezet zodat het aansluit
bij gepersonaliseerd leren?
? Hoe kan de publiek-private samenwerking zo vormkrijgen dat het aanbod van digitale leermiddelen
aansluit bij de wensen van de onderwijspraktijk?
? Hoe kunnen de opbrengsten van gepersonaliseerd leren met ict in beeld worden gebracht?
14.
15.
16.
17. Vervolg: Kennisagenda
Deze agenda biedt inzicht in de
belangrijkste en meest urgente
kennis- en innovatievraagstukken
voor de komende jaren en kan
hierdoor richting geven aan
relevante onderzoeks- en
innovatieprogrammering.
Onszelf voorstellen. Kennistafel in opdracht van NRO en PO Raad, uitgevoerd door iXperium/Centre of Expertise Leren met ict.
In januari 2021 is de kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict van start gegaan. Deze kennistafel is een platform voor onderwijsprofessionals, onderzoekers en beleidsmakers. De kennistafel brengt in kaart welke kennisvragen er in het werkveld leven over gepersonaliseerd leren met ict, voornamelijk bij scholen die zich al ontwikkelen in de richting van meer gepersonaliseerd leren met ict. Daarnaast onderzoekt de kennistafel welke kennis al beschikbaar is en welke nieuwe aanvullende kennis nodig is op het terrein van gepersonaliseerd leren met ict. Op deze wijze is het mogelijk om kennis en onderzoek te richten op en te verbinden met vraagstukken uit de onderwijspraktijk om zo bij te dragen aan evidence-informed onderwijs.
De kennistafel werkt aan een kennisagenda waarin vragen uit de praktijk worden samengebracht met vragen uit (praktijkgericht) wetenschappelijk onderzoek. Deze agenda biedt inzicht in de belangrijkste en meest urgente kennis- en innovatievraagstukken voor de komende jaren en kan hierdoor richting geven aan relevante onderzoeks- en innovatieprogrammering.
Aan de kennistafel Gepersonaliseerd leren met ict nemen zowel leerkrachten, schoolleiders, bovenschoolse ict’ers uit het primair- en speciaal onderwijs deel als onderzoekers en beleidsmedewerkers van verschillende kennisinstellingen in Nederland. De kennistafel telt zo’n 18 leden en is sinds januari 2021 zeven keer bij elkaar geweest. Voorzitters van de kennistafel zijn Marijke Kral (lector Leren met ict) en Anne-Marieke van Loon (associate lector Leren met ict).
Vragen die hierbij centraal staan zijn:
Welke vraagstukken over gepersonaliseerd leren met ict hebben scholen die gepersonaliseerd leren in praktijk brengen?
Wat is de schoolcontext van deze vraagstukken?
Welke soorten vraagstukken zijn te onderscheiden?
Uiteenlopende praktijkbeschrijvingen om:
Kennisvragen in context te plaatsen
Inkleuring te geven aan gepersonaliseerd leren met ICT
En de bijbehorende complexiteit
Scholen helpen door verbinding theorie-praktijk
Kennisvragen destilleren
Achteraf casussen uitwerken en vraagstukken analyseren/groeperen. Eerste richting voor antwoorden/hulp meegeven aan de scholen tijdens kennistafelbijeenkomst.
Iedere school werd gedurende een halve dag door twee tot drie onderzoekers bezocht. Tijdens het schoolbezoek vond er een interviews plaats met een of meerdere personen van de school (zoals schoolleider, leraar en/of ict-coördinator) en werd een werkvorm uitgevoerd om de organisatieaspecten van de school in kaart te brengen (het actantnetwerk).
Voorafgaand aan het bezoek vulden de scholen een zogenoemde ambitievragenlijst in met daarin elementen als: hoe zit gepersonaliseerd leren met ict er nu uit op school? Waar wil de school naartoe? In de vragenlijst werd, volgens het kader voor gepersonaliseerd leren van het iXperium/Centre of Expertise[1], een focus op differentiatie en zelfregie aangehouden, aangevuld met vragen over de inzet van ict.
Tijdens het bezoek vond een semigestructureerde interview plaats met de betrokkenen. Dit gebeurde aan de hand van een interviewleidraad met als belangrijkste onderwerpen:
Wat is jullie definitie van gepersonaliseerd leren?
Wat is jullie doel van gepersonaliseerd leren, wat wil je ermee bereiken? En waarom?
Wat is de stand van zaken op jouw school wat betreft gepersonaliseerd leren met ict?
Waar wil je naartoe wat betreft gepersonaliseerd leren met ict?
Welke vragen leven er in deze weg van huidige naar gewenste situatie? Waar loop je tegenaan bij de implementatie tegenaan van gepersonaliseerd leren met ict? En wat zijn bevorderende factoren?
Daarnaast werd er een actantnetwerk[2] gemaakt van de schoolorganisatie[3]. Deze werkvorm brengt de huidige en beoogde schoolorganisatie in kaart ten aanzien van gepersonaliseerd leren met ict. Tijdens deze werkvorm wordt besproken waar het team zich positioneert op de dimensies van gepersonaliseerd leren (mate van differentiatie en regie) en de invulling van de actoren en factoren die hierbij een rol spelen. Hierbij wordt gevraagd naar de onderwijskundige visie, de rol van de leraar en de leerling, de wijze waarop leerlingen zijn gegroepeerd, welke ict-toepassingen worden ingezet, hoe de ict-infrastructuur is ingericht, welke leermiddelen worden gebruikt, hoe leerlingen in hun ontwikkeling worden gevolgd, wat de inrichting is van het schoolgebouw, de rol van ouders, de rol van de schoolleider en hoe professionele ontwikkeling plaatsvindt.
Als voorbereiding op het bezoek werden relevante documenten van de school geanalyseerd, zoals het schoolplan, de schoolgids, het inspectierapport en de website. Deze gaven inzicht in de visie en werkwijze van de school.
Na afloop van het schoolbezoek is er een kort verslag gemaakt; een casusbeschrijving van iedere school met hierbij de vraagstukken die op school leven. Deze weergave is teruggekoppeld naar de school. Tevens hebben de onderzoekers van de kennistafel bronnen aangedragen waarmee de scholen alvast verder konden in hun ontwikkelingen.
Scholen benaderd die onderdeel zijn van de kennistafel en al stappen hebben gemaakt op het gebied van gepersonaliseerd leren met ict.
Onderwijsconcept: Traditioneel, unitonderwijs, verschillende stromingen bij elkaar.
Inrichting schoolgebouw: open, traditioneel, units.
Leeftijd school: oudste 1956, nieuwste 2013 (tussenin: 2004 en 1995). Sommigen nog niet vanaf het begin bezig met GL met ict, anderen wel
Populatie: hoogopgeleide ouders vs. heel hoog spreidingsgetal of veel kinderen die ergens anders zijn gestrand
Duur betrokkenheid directeur: nieuwe weg inslaan met nieuwe directeur of allang bezig
Volgen en sturen: balans hiertussen. Op basis waarvan maak je keuzes? Scholen willen meer leerdoelgestuurd werken. Dan moeten de leerlingen wel regie kunnen pakken, dat vereist ook training/begeleiding en tijd. Ook aan de kant van leraren. En zicht op de leerlijnen nodig. Leerlijn zelfregie misschien?
Professionalisering en continuïteit: Personeel inwerken (omdenken naar vernieuwingsonderwijs). Teruggrijpen op oude werkwijzen. Curriculair bewustzijn nodig en durven loslaten om beter te kunnen differentiëren. Ook actie ondernemen obv data is een vaardigheid (alle scholen). Daarvoor ook ruimte vanuit methoden/systemen nodig (nu gedoe). Borgen van kennis en vaardigheden ipv persoonsafhankelijk.
Leermiddelen en ict-toepassingen: traditioneel en rigide (niet over leerjaar heen stof aanbieden), slechte feedback, niet beschikbaar voor mensen die het nodig hebben, geen goed overzicht van waar een leerling staat. Dan maar zelf ontwikkelen (Mevolution) of doen met wat er is (en dus minder differentiatie mogelijk). Aanbieders luisteren niet. maar scholen zijn ook niet specifiek of willen gewoon geen ict (Wittering weinig en geen bij jonge kinderen).
Verantwoording: wetenschappelijke onderbouwing en tegenover inspectie. Spreken niet dezelfde taal. Vasthouden aan vernieuwing als het even tegenvalt. Dan maar weer terug naar de methode. Of instructies voor de zekerheid.
Tot de kern: op zoek naar kennisvragen kom je eerst allerlei andere vragen tegen. Vraagstukken en specifiek kennisvragen ophalen is zo eenvoudig nog niet.
Praktische vragen over de implementatie van gepersonaliseerd leren met ict, zoals over de inzet van geschikte ict-toepassingen. Scholen uitwisselen.
Instrumentele vraagstukken op macroniveau > kennis van en gebrek aan (passende) ict- leermiddelen. Krachten bundelen en met aanbieders/ontwikkelaars in gesprek.
beleidsmatige vragen > werkwijze verantwoorden tegenover externen. Onderzoek en in gesprek met stakeholders.
Kennisvragen > volgende dia.
Doet Anne-Marieke? Kennisagenda aanstippen.
Publicatie is beschikbaar, contact opnemen voor vragen.