4. 6. Radiology: Plain Flat and Upright 8. Management
Abdominal XRay 1. INITIAL
1. Contrast with Mechanical Ileus 1. Limit or eliminate oral intake
2. LESS PROMINENT AIR FLUID LEVELS 2. Intravascular fluid replacement
3. Correct electrolyte abnormalities
3. Generalized involvement of entire GI tract
(e.g. Hypokalemia)
4. Air filled bowel loops tend not to be distended
4. Consider Nasogastric Tube placement
7. Radiology: Refractory ileus course 2. REFRACTORY MANAGEMENT (ANECDOTAL
1. INDICATED TO EVALUATE FOR MECHANICAL ILEUS EVIDENCE ONLY)
1. Consider Reglan 0.1 mg/kg/dose
2. Consider lower bowel stimulation
(e.g. Fleets Enema)
2. UPPER GI SERIES AND SMALL BOWEL FOLLOW
THROUGH
1. May be diagnostic and therapeutic
9. Course
1. Post-operative ileus resolves within 24-48 hours
2. Use gastrograffin instead of barium
1. Barium may further obstruct
bowel lumen
2. Gastrograffin may stimulate
bowel motility
10.References
1. Torrey in Marx (2002) Rosen's Emergency
3. Decompress stomach with Nasogastric Med, p. 1283-7
Tube
2. Townsend (2001) Sabiston Surgery, p. 883-8
3. Turnage in Feldman (1998) Sleisenger GI, p.
1799-804
4. Instill gastrograffin via Nasogastric Tube
3. CT ABDOMEN
5. 3. Gallstones that have entered the bowel
lumen
1. More common in those over age
65 years
Mechanical Ileus 4. Bezoar
5. Barium
= Mechanical Bowel Obstruction, Small Bowel Obstruction 6. Ascaris infection
7. Tuberculosis
8. Actinomycosis
9. Diverticulitis
1. See Also
1. Bowel Obstruction in Terminally Ill Patient
3. INTRINSIC BOWEL LESIONS
1. CONGENITAL ANOMALIES (Pediatric)
1. Atresia
2. Stenosis
2. Types 3. Bowel duplication
1. SIMPLE MECHANICAL OBSTRUCTION 2. STRICTURES
1. Bowel lumen is obstructed 1. Inflammatory Bowel Disease
2. No vascular compromise (e.g. Crohn's Disease)
2. Colon Cancer
2. CLOSED LOOP OBSTRUCTION
1. Both ends of a bowel loop are obstructed 4. EXTRINSIC BOWEL LESIONS
2. Results in strangulated obstruction if 1. Adhesion
untreated 1. Abdominal or pelvic surgery
3. Rapid rise in intraluminal pressure 2. Surgery in presence of peritonitis
or trauma
3. STRANGULATED OBSTRUCTION
1. Bowel lumen and vascular supply is 2. Hernia (higher risk for strangulation)
compromised 1. Internal hernias via mesenteric
defects
2. External hernias abdominal wall
3. Obturator hernia
1. More common in
emaciated elderly
women
3. Causes
1. MOST COMMON CAUSES
1. Postoperative Adhesions (accounts for 3. Small bowel volvulus
50% of cases) 1. Rare compared to colon volvulus
2. Hernia (25% of cases, especially younger 2. More common in Africa, Middle
patients) East and India
3. Neoplasms (10% of cases, esp. older 3. Occurs in intestinal malrotation or
patients) adhesions
1. Colon Cancer (most common)
2. Ovarian Cancer
3. Pancreatic Cancer
4. Gastric Cancer
5. IDIOPATHIC INTESTINAL OBSTRUCTION
1. See Bowel Pseudoobstruction)
2. Obturation
1. Colonic Polyp
2. Intussusception
1. Children: Usually idiopathic
2. Adults: 95% have underlying
mechanical cause
3. AIDS may predispose
to Intussusception
6. 4. Symptoms 5. Signs
1. FREQUENT AND RECURRENT GENERALIZED 1. BOWEL SOUNDS
ABDOMINAL PAIN 1. Initial: High pitched, hyperactive
1. Duration: Seconds to minutes bowel sounds
2. Character: Spasms of crampy Abdominal 2. Later: hypoactive or absent bowel
Pain
3. Frequency sounds
1. Intermittent pain initially
2. Every few minutes in proximal
obstruction
3. Constant pain suggests ischemia
or perforation 2. TENDER ABDOMINAL MASS
1. Closed loop Bowel Obstruction may
be palpable
2. STOOL PASSAGE
1. Initially may be present despite complete
obstruction 3. ABDOMINAL DISTENTION AND TYMPANY
2. Later, obstipation (no stool) in complete ON PERCUSSION
obstruction
1. Indicates distal obstruction
3. SYMPTOMS MORE SEVERE IN PROXIMAL
OBSTRUCTION 4. RECTAL EXAMINATION FOR BLOOD
1. Proximal obstruction
1. Severe, Colicky Abdominal Pain
2. Develops over hours and occurs
every few minutes
3. Bilious Emesis
4. Mild abdominal distention
6. Diagnosis: Factors predicting Bowel
Obstruction
2. Distal obstruction 1. History of prior surgery
2. Constipation history
1. Develops over days and becomes
3. Age over 50 years
progressively worse
4. Vomiting
2. Emesis may occur and is brown 5. Abdominal distention
and feculent 6. Hyperactive bowel sounds
3. Significant abdominal distention
7. 7. Radiology: Flat and upright (or
decubitus) abdominal XRay
1. Sensitivity: 60% (up to 90%)
9. Differential Diagnosis
1. Adynamic Ileus
2. Bowel Pseudoobstruction
2. TYPICAL FINDINGS OF BOWEL OBSTRUCTION
3. Ischemic bowel (superior mesenteric syndrome)
1. Bowel distention proximal to obstruction 4. Gastroenteritis
2. Bowel collapsed distal to obstruction 5. Cholelithiasis
3. Upright or decubitus view: Air-fluid levels 6. Cholecystitis
4. Supine view findings 7. Pancreatitis
1. Sharply angulated distended 8. Peptic Ulcer Disease
bowel loops 9. Appendicitis
2. Step-ladder arrangement or 10. Myocardial Infarction
parallel bowel loops 11. Pregnancy
3. STRING OF PEARLS SIGN (SPECIFIC FOR
OBSTRUCTION)
1. Series of small pockets of gas in a row
10.Management: Conservative Therapy
1. Fluid replacement
2. Bowel decompression
1. Nasogastric Tube
4. COFFEE-BEAN SIGN 2. Long intestinal tube (eg. Cantor)
1. Bowel loops are distended and air filled
offers no advantage
2. U-Shaped bowel loop divided by
edematous bowel wall 3. Surgical Consultation
5. PSEUDOTUMOR SIGN 4. ANTIBIOTIC
1. Bowel loop filled with fluid (resembles 1. Indications (Not for routine use)
mass) 1. Surgery planned
2. Bowel ischemia or infarction
3. Bowel perforation
2. COVER GRAM NEGATIVES AND
ANAEROBES
1. Second-
generation Cephalosporin
8. Radiology
1. MRI Abdomen (93% Test Sensitivity for SBO cause)
5. POSSIBLE BENEFIT: MAGNESIUM,
ACIDOPHILUS, SIMETHICONE
1. Give orally, then clamp NG tube x1 hour;
Repeat tid
2. CT ABDOMEN (88% TEST SENSITIVITY FOR SBO 1. Magnesium oxide 500 mg
CAUSE) 2. L. acidophilus 0.3 grams
1. Adjunct to plain XRay to identify 3. Simethicone 40 mg
obstruction site 2. Studied in partial small Bowel Obstruction
2. Findings 1. Unblinded trial
1. Intussusception 2. Reduced length of stay and
2. Volvulus number needing surgery
3. Extraluminal mass (e.g. 3. Chen (2005) CMAJ 173:1165
abscess, neoplasm)
4. Closed loop obstruction
5. Strangulated bowel
3. REFERENCES
1. Matsuoka (2002) Am J Surg 183:614
8. 11.Management: Surgical Intervention
1. SPONTANEOUS RESOLUTION OFTEN OCCURS
Adynamic ileus
WITHOUT SURGERY
1. Partial small Bowel Obstruction: 75%
2. Complete small Bowel Obstruction: Up to
50%
2. PREDICTORS OF RESOLUTION WITHOUT
SURGERY
1. Early postoperative Bowel Obstruction
2. Adhesive obstruction (prior laparotomy)
3. Crohn's Disease
3. INDICATIONS FOR SURGERY
1. Inadequate relief with Nasogastric Tube
placement
2. Persistant symptoms >48 hours despite
treatment
12.Complications
1. Intestinal Ischemia or infarction
2. Bowel necrosis, perforation and bacterial peritonitis
3. Hypovolemia
4. Complications of surgical intervention if needed
13.Prognosis: Recurrence of obstruction
due to adhesions
1. Risk after first episode: 53%
2. Risk after more than one episode: 83%
14.References
1. Torrey in Marx (2002) Rosen's Emergency Med, p.
1283-7
2. Townsend (2001) Sabiston Surgery, p. 883-8
3. Turnage in Feldman (1998) Sleisenger GI, p. 1799-804
11. ΜΟΝΑΔΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ, ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Π.Γ.Ν. ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, Διευθυντής: Παναγιώτης Β. Γκινόπουλος
Μεταφραστής Παρατηρήσεις Πλοήγηση Επικοινωνία
ΟΞΕΙΑ ΚΟΙΛΙΑ ΑΠΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΑΧΕΩΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
Καρβελάς Φώτης
Οι κακοήθης όγκοι του παχέως εντέρου αποτελούν συχνό αίτιο πρόκλησης οξείας
χειρουργικής κοιλίας, ιδίως σε άτομα μέσης και μεγάλης ηλικίας. Η εμφάνιση αυτού του
συμβάματος αποτελεί ένα από το πιο σοβαρά προβλήματα της χειρουργικής γιατί
συνοδεύεται από υψηλό ποσοστό θνητότητας και μετεγχειρητικών επιπλοκών.
Πολλοί είναι οι παράγοντες που επιδρούν στην κακή πρόγνωση και θα αναφερθούν
εν συντομία:
1. Προβλήματα θρέψης
Η πλειονότητα των ασθενών που προσέρχονται με εικόνα οξείας κοιλίας λόγω
καρκίνου παχέως εντέρου έχει διαφόρου βαθμού προβλήματα θρέψεως με ότι αυτό
συνεπάγεται. Σίγουρα οι ασθενείς αυτοί έχουν αρνητικό ισόζυγο αζώτου με
μειωμένη αμυντική ικανότητα και επηρεασμένη αρνητικά ανοσολογική αντοχή. Ως
συνέπεια έχουμε αύξηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών, ιδίως σηπτικών και της
θνητότητας
2. Αιμοδυναμική αστάθεια - ηλεκτολυτικές επιπλοκές
Η απόφραξη του εντέρου, οι έμετοι, η αδυναμία σιτίσεως λόγω της
απόφραξης αλλά και λόγω μειωμένης όρεξης συνέπεια του καρκίνου προκαλούν
στον ασθενή αφυδάτωση και ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Θα πρέπει πάντοτε όταν
αντιμετωπίζεται τέτοιος ασθενής να γίνεται μια προεγχειρητική αναγνώριση και
αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών γιατί συνήθως έχουμε αρκετό χρόνο στην
διάθεσή μας πριν τον οδηγήσουμε στο χειρουργείο. Επίσης θα πρέπει να
λαμβάνονται υπόψη ότι οι ασθενείς αυτοί είναι τρίτης ηλικίας και οι περισσότεροι
από αυτούς έχουν ήδη ένα επιβαρημένο καρδιοαναπνευστιό σύστημα. Έτσι μια
διαταραχή των ηλεκτρολυτών και μια αφυδάτωση εύκολα θα προκαλέσει σοβαρά
προβλήματα.
3. Αναπνευστικές διαταραχές
Πολλοί από τους ασθενείς έχουν ήδη κάποιο πρόβλημα από το αναπνευστικό
σύστημα. Η πρόκληση διάτασης του παχέως ή και του λεπτού εντέρου πιέζει το
διάφραγμα με αποτέλεσμα την επιδείνωση του ήδη υπάρχοντος προβλήματος.
Επίσης πολλοί από αυτούς είναι και σηπτικοί, σε ένα διατεταμένο έντερο και
ισχαιμικό έντερο εύκολα τα μικρόβια διαπερνούν στην συστηματική κυκλοφορία και
είναι γνωστό ότι ένα από τα όργανα στόχος στις σήψεις είναι ο πνεύμονας.
4. Τρίτη ηλικία
Η πλειονότητα των ασθενών με καρκίνο παχέως εντέρου είναι τρίτης ηλικία
όπου συνήθως έχουν πολλά συνοδά προβλήματα από πολλά νοσήματα του
οργανισμού. Είναι δυνατή μια επιπλοκή που συμβαίνει σε ένα ήδη επιβαρημένο
άτομο με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπλοκών και της θνητότητας.
5. Κακή προεγχειρητική εκτίμηση των συνοδών προβλημάτων
Πολλές φορές η ανάγκη άμεσης επέμβασης δεν επιτρέπει στον θεράποντα την
πλήρη εκτίμηση και αξιολόγηση των συνοδών προβλημάτων του ασθενή. Τις
περισσότερες όμως φορές υπάρχει το χρονικό περιθώριο να γίνουν οι διαπιστώσεις
και διορθώσεις όπως π.χ. στον ειλεό. Ένα ειλεός μπορεί να περιμένει ώστε να
αποφασισθεί η χειρουργική επέμβαση και αρκετές ημέρες. Πολύ σπάνια δεν έχουμε
τη πολυτέλεια της αναμονής.
6. Αναιμία - Διαταραχές πηκτικότητας
Στους ασθενείς με καρκίνο παχέως εντέρου υπάρχει συνήθως μια πτώση του Ht
αρκετά μεγάλη η οποία είναι πιθανό να χρειάζεται διόρθωση με την χορήγηση αίματος
12. πριν οδηγηθεί ο ασθενής στο χειρουργείο. Επίσης συχνό εύρημα είναι οι διαταραχές των
παραγόντων πήξεως, οι οποίες μάλλον δεν είναι τόσο σοβαρές που να χρειάζονται
επείγουσα ιατρική παρέμβαση.
Αιτίες που προκαλούν οξεία κοιλία
Εντερική απόφραξη (ειλεός)
Πολλές φορές ο καρκίνος παχέως εντέρου εκδηλώνεται για πρώτη φορά οξέως ως
εντερική απόφραξη. Έτσι έχει φανεί από διάφορες μελέτες ότι περίπου το 10% των
καρκίνων παχέως εντέρου θα έχει ως πρώτο σύμπτωμα την οξεία απόφραξη του εντέρου
και θα χρειασθεί να χειρουργηθεί επειγόντως. Η πλειονότητα των αποφράξεως συμβαίνει
στο αριστερό κόλον ιδίως στο σιγμοειδές, ακολουθεί ο καρκίνος ανιόντος και εγκαρσίου.
Οι καρκίνοι του τυφλού σπάνια δημιουργούν αποφρακτικά φαινόμενα. Η επίδραση της
απόφραξης στην πρόγνωση των ασθενών είναι σημαντική όχι μόνο λόγω των
προβλημάτων που δημιουργεί αλλά και γιατί είναι εκδήλωση προχωρημένης νόσου.
Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται η απόφραξη είναι καταρχάς αυτά του
μηχανικού ειλεού. Οι ασθενείς έχουν τάση για έμμετο ή κάνουν εμμέτους, υπάρχει
αναστολή αποβολής αερίων και κοπράνων, ενώ παρουσιάζονται και με έντονο κοιλιακό
πόνο όταν η διάταξη του εντέρου είναι μεγάλη. Στην κλινική εξέταση υπάρχει μεγάλη
διάταση της κοιλίας με έντονη τυμπανικότητα και μεταλλικούς εντερικούς ήχους. Σπάνια
είναι πιθανό να ψηλαφάται και ο όγκος. Η διάγνωση του ειλεού επιβεβαιώνεται αμέσως με
ακτινογραφία κοιλιάς σε όρθια θέση και πολλές φορές είναι δυνατό να φανεί αν η
απόφραξη είναι δεξιά ή αριστερά. Η χορήγηση γαστρογραφίνης από το στόμα μπορεί να
αναδείξει το ύψος της απόφραξης. Για τους καρκίνους του (Α) κόλου χρήσιμος είναι ο
υποκλεισμός με γαστρογραφίνη.
Τις περισσότερες φορές η εντερική απόφραξη μας δίνει τα χρονικά περιθώρια για να
εκτιμήσουμε την όλη κατάσταση του ασθενούς και να διορθώσουμε τα συνοδά
προβλήματα που τυχόν συνυπάρχουν. Επίσης είναι αναγκαία η ενημέρωση του ασθενούς
για την πιθανότητα εκτέλεσης κολοστομίας.
Χειρουργική στρατηγική
Είναι αναγκαία μια μεγάλη μέση τομή. Πολλές φορές δημιουργεί τεχνικά
προβλήματα στους χειρουργικούς χειρισμούς η μεγάλη διάταση του εντέρου και είναι
επιθυμητή η αφαίρεση του περιεχομένου (συνήθως αέρος) του εντέρου. Στο (Δ) κόλον
όπου συνεπεία του ειλεού δεν λειτουργεί η ειλεοτυφλική βαλβίδα είναι δυνατή η
προώθηση του περιεχομένου στο στομάχι και η αναρρόφηση αυτού.
Στο υπόλοιπο έντερο είναι δυνατό να γίνει παρακέντηση με μια μεγάλη βελόνα 16G
και να αφαιρεθεί ο αέρας. Η παρουσία ηπατικών ή περιτοναϊκών μεταστάσεων δεν πρέπει
να αποτρέπει από την εκτομή του όγκου.
Απόφραξη (Δ) κόλου
Οι εναλλακτικές χειρουργικές τεχνικές που μπορεί να εφαρμοστούν στις αποφράξεις
του (Δ) τμήματος του παχέως είναι δύο:
1. (Δ) ημικολεκτομή και αναστόμωση του παχέως
2. ειλεοεγκάρσιο bypass
Όμως σχεδόν πάντοντε είναι εφικτή η (Δ) ημικολεκτομή με άμεση ειλεοεγκάρσια
αναστόμωση. Βέβαια συνοδεύεται από επιπλοκές, η κυριότερη των οποίων είναι η
διαφυγή ή η διάσπαση της αναστόμωσης και η δημιουργία συριγγίων, αποστημάτων στην
κοιλιακή χώρα ή γενικευμένη περιτονίτιδα. Τα ποσοστά των ανωτέρω επιπλοκών
κυμαίνονται από 5-15%. Η καλύτερη τεχνική αναστόμωσης εθεωρείτο η τελικοπλάγια
αναστόμωση ενώ σήμερα με τη χρήση των αυτόματων κοπτοραπτών μπορούμε να πούμε
ότι είναι η πλαγιοπλάγια αναστόμωση. Πολύ σπάνια διενεργούνται ειλεοεγκάρσιες
παρακάμψεις (χωρίς να αφαιρεθεί ο όγκος) και η μόνη ένδειξη είναι το ανεγχείρητο του
όγκου.
Απόφραξη εγκαρσίου
Στους καρκίνους του εγκαρσίου καλό είναι να γίνεται μια εκτεταμένη (Δ) κολεκτομή
που να επεκτείνεται έως την σπληνική καμπή και άμεση αναστόμωση του τελικού ειλεού
με το κατιόν. Εξυπακούεται ότι θα πρέπει να αφαιρείται και όλο το επίπλουν.
Απόφραξη (Α) κόλου