Presentation on organ donation.

1. MOTO
MCGM’S ORGAN TRANSPLANT ORGANISATION
फृशनभमुंफई भशानगय ऩालरके चा अलमल दान
उऩक्रभ
डॉ. काभाषी बाटे
रुग्ण लळषण कें द्र , के ई एभ रुग्णारम

2. का कयामचे अलमल दान?

3. मा तीव लर्ऴिम तरुणाच्मा दोनशी ककडनी पे र
आशेत
दय आठलड्मारा डामारीवीव
के ल्मालळलाम जजलुंत याशू
ळकत नाशी. तो फेनके त
नोकयीरा आशे.काभालय
जाण्मा अगोदय वकाऱी रौकय
डामारीवीव करून घेतो
या युळकाऱा ककडनीची
गरज आहे

4. लरलय पे र झारेरा रुग्ण , लरलय लभऱाल्मा
नुंतय
मा रुग्णारा औऴध उऩचाय
ननरुऩमोगी
डोनेळनने लरलय लभऱाल्मालय
तोच रुग्ण

5. जऱीताच्मा भोठ्मा जखभा त्लचायोऩणाने रौकय फऱ्मा
शोतात
भोठी जखभ बरून आरी
त्लचा योऩण बरून आरेरी
जखभ

6. तमम्शारा शे भाहशत आशे का ?
१० दळरष ऩेषा
जास्त बायतीम
दृजटटशीन आशेत त्मा
ऩैकी १/५ दृटटी शीन
कोननिमा अऩायदळिक
झाल्माने अुंध आशेत
, मा १/५ ऩैकी ६०%
शे १२ लऴाि खारीर
भमरे आशेत

7. मा दृजटटशीन भमरीरा कोननिमा
आलश्मक आशे

8. मा वलि व्मकतीुंना जजलुंत याशण्मावाठी, दृटटी
वाठी
अलमलाची गयज आशे!
कोठू न मेणाय शे अलमल ?
अथाित
अलमलदानाने

9. १ जजलुंत व्मकती आऩल्मा
नातेलाईकाुंवाठी आणण
इतयाुंवाठी
२ नैवर्गिक ऩणे भृत्मू झाल्मानुंतय
३ भेंदमस्तुंब भृत्मू झाल्मा नुंतय
अलमल दान कधी कयता मेते ?

10.  यकत
 भूत्रर्ऩुंड
 मकृ ताचा ( Liver) छोटा तमकडा
 स्लादमर्ऩुंडाचा ( Pancreas) तमकडा ??
 फोन भेयो (अजस्तभज्जा )
इदुं ळयीयुं ऩयोऩकायाथिभ
- आदी ळुंकयाचामि
१ जजलुंतऩणी कोणते अलमल दान कयता मेतात
?
अजस्तभज्जा

11.  डोऱे
 त्लचा
 त्लचेखारीर आलयण
 शाडे
 स्नामू फुंध
 काटीरेज
 यकत लाहशनमा ( नीरा , योहशणी )
 भध्म कानातीर शाडे
भृत्मू घयात झारा तयीशी शे अलमल दान ळकम आशे.
२ - नैवर्गिक ऩणे भृत्मू झाल्मानुंतय कोणते
अलमल दान कयता मेतात ?
भमख्मत्ले दान
के रे जातात

12. २ डोऱे
२ भूत्रर्ऩुंडे
१ मकृ त
१स्लादमर्ऩुंड
२ पम पम वे
१रशान आतडे
१स्लयमुंत्र
२शात
२ भध्मकानातीर
शाडे
वलि त्लचा ,
वलि पे लळमा
वलि शाडे
काटीरेज
खूऩ स्नाममफुंध
यकतलाहशनमा ( नीरा योहशणी
रृदमाच्मा झडऩा
भज्जा तुंतू
२० शाताची आणण ऩामाची
फोटे
३- भेंदू स्थुंब भृत्मू नुंतय अलमल दान
भेंदमस्थुंब भृत्ममनुंतय वलाित जास्त अलमल दान ळकम
आशे.
कायण ती अळी जस्थती आशे - रृदम चारू अवते ऩण
श्लवन कामभचे फुंद झारेरे अवते !

13. a. यकत - जजलुंतऩणी वुंफुंर्धताना आणण वुंफुंर्धत
नवणाऱ्मा व्मकतीच्मा वाठी
b. भूत्रर्ऩुंडे - जजलुंत ऩणी वुंफुंर्धताना ककला इतयाुंवाठीशी
c. डोऱे - भृत्मू नुंतय
d. त्लचा - भृत्ममनुंतय
बायतात कोणत्मा अलमलाुंचे दान भमख्मत्ले
शोते?

14. नेत्रदान म्हणजे काय ?
नेत्रदान कोण करू ऴकते ?
कोणाऱा नेत्रदानाची गरज भासते ?
नेत्रादात्याचा मृत्यू झाल्या नंतर आरोग्य सेळकांचे/
नातेळीकांचे कततव्य
नेत्र दान फद्दर मा गोटटी तमम्शारा
भाहशत आशेत का ?
पकत भृत्मू नुंतयच नेत्रदान कयता

15. डोळ्माची यचना आणण अुंधत्ल :
कोणारा नेत्रदानाची गयज बावते ?
डोळ्माच्मा आतीर लबुंग
डोळ्मालयीर ऩायदळिक आलयण ( कोननिआ
)
डोळ्मालयीर ऩायदळिक
आलयण ( कोननिआ )
अऩायदळिक झारे आणण
अुंधत्ल आरे
र्लकवनळीर देळाुंभध्मे ३५ दळरष रोक कोननिमा
अऩायदळिक झाल्माने अुंध आशेत.
डोळ्मालयीर ऩायदळिक
आलयण ( कोननिआ )

16.  ३ दळरष रोक बायताभध्मे कॉननिमा अऩायदळिक
झाल्माने अुंध शोतात.
 ६०% अुंध १२ लऴाि खारीर भमरे वतात.
 नेत्रदानाने कॉननिमा फदररी जाऊन माुंना दृटटी
लभऱू ळकते.
 प्रत्मेक लऴािरा के लऱ दीड राख कॉननिमाचे दान शोते
नेत्रदानाची आलश्मकता

17. रुग्णाच्मा
डोळ्मातीर
अऩायदळिक कोननिमा
काढून टाकरी जाते
भृतकाच्मा डोळ्मातीरऩायदळिक
कोननिमा रुग्णाच्मा डोळ्मात
रालरी जाते
कोननिमा प्रत्मायोऩणा आधी
प्रत्मायोऩण नुंतयकोर्नतअऱ प्रत्यारोपना ने दृष्टी दान

18. दृटटी दान
कोर्नतअऱकोर्नतअऱ ट्रान्स पऱांट ने दृष्टी दान

19. तमझे लाऩरून झाल्मालय भरा देळीर का
?
कोणत्माशी लमात, चटभा अवेर, भोतीबफुंदूचे ऑऩेयेळन
झारे अवेर तयीशी , भृत्मू नुंतय नेत्रदान कयता मेते.

20. नेत्रदानाची इच्छा अवणाऱ्मा व्मकतीचा भृत्मू झाल्मालय
 जलऱच्मा नेत्रऩेढी (Eye Bank) ळी वुंऩकि कया
 एअय कॅं डीळन चारू ठेऊन ऩुंखे फुंद कयालेत .
 भृत व्मकतीचे डोके थोडेवे उुंच ठेलाले .
 भृतकाच्मा ऩाऩण्मा फुंद कयाव्मात आणण डोळ्मालय वराइन
भध्मे फमडलरेरे काऩवाचे ओरे फोऱे ठेलालेत
जुंतू वुंवगि योखण्म वाठी थोड्मा -थोड्मा लेऱात डोळ्मात
एनटीफामोहटकव चे थेंफ टाकालेत .
नेत्र काढण्माची प्रकक्रमा २०-२५ लभननटे चारते
९६ तावात कोननिमा राल नमा ची प्रकक्रमा ऩूणि झारी ऩाहशजे .
भृत्मू नुंतय वशा तावात नेत्रदानाची प्रकक्रमा ऩूणि झारी ऩाहशजे.
घयात भृत्मू झारा तय काम कयाले ?

21. बायतात १२५ कोटी रोक याशतात
योज ६२३८९ भृत्मू शोतो
१००% म्शणजे मा वलि भृत व्मकतीुंनी नेत्रदान के रे तय
....
के लऱ ११ हदलवात देळातीर वलिच कोननिमा
अऩायदळिक अुंधाुंना दृटटी लभऱू ळकते.
के लऱ ५% भृतकाुंच्मा डोळ्माचे दान झारे
२२० हदलवात वलिच कोननिअर अुंधाुंना दृटटी लभऱेर.
लाऩरून झाल्मालय नेत्रदान

23. त्लचा (skin ) शा ळयीयातीर वलाित भोठा अलमल आशे,
भोठ्मा प्रभाणालय त्लचा जऱून जाते तेव्शा रुग्णाच्मा
ळयीयातीर ऩाणी, प्रर्थने, ऩोऴक तत्ले गऱू रागतात.
म्शणूनच त्लचा प्रत्मायोऩणाची गयज रागते.
त्लचा शे आऩरे जुंतू वुंवगािऩावून यषण कयते. ळयीयाचे
ताऩभान याखते, आणण प्रर्थने ल इतय ऩोऴक द्रलऩदाथाांना
ळयीयातून लाशून जाऊ देत नाशी.
भृत व्मजकतची त्लचा शे अत्मुंत भशत्लाचे अलमल आशे
कायण भृताच्मा ळयीयालयीर त्लचा भोठ्मा प्रभाणालय लभऱू
ळकते.
त्लचा दान कळावाठी ?

24. जऱीत रुग्णारा रौकय फये शोण्मावाठी भृतकाची दान
के रेरी त्लचा वुंजीलनीचे कामि कयते.
८०% जऱीत शे भहशरा आणण रशान भमरे अवतात.
बायतात ६०% इतकमा प्रभाणात जऱरे तयी १००%
भृत्मू मेऊ ळकतो.
त्लचा दानाचे भशत्ल
ऩयुंतम भृतकाची त्लचा शे
भृत्मूचे प्रभाण चे प्रभाण कभी
करू ळकते.

25. भृतकाची त्लचा
जीलनदाई
वाभानमऩणे मेथून
भृतकाची त्लचा घेतरी
जाते.
काशीलेऱा मा बागातूनशी
त्लचा घेतरी जाते.
भृत्मू नुंतयच त्लचादान
कयता मेते. .
भृत्मम नुंतय दोन तावात त्लचा दान व्शाले,
ऩयुंतम १२-२४ तावा ऩमांत त्लचा घेता मेते.

26. त्लचा जी के डेलय लरून घेतरी जाते. ती जाऱीच्मा मुंत्रातून
कपयर्लरी जाते, त्माभमऱे त्लचे बोलती जाऱीचे आलयण तमाय
शोते.
जाऱीवहशत योर के रेरी त्लचा :- शे योर याखणे, वाुंबाऱणे
वोऩे जाते
त्लचा फेनके च्मा, फ्रीझय
भध्मे ५ लऴि ऩमांतशी
उऩममकत याशू ळकते.
भृतकाची त्लचा अत्मुंत
उऩममकत
जाऱीच्मा मुंत्रातून
भृतकाची त्लचा
भृत व्मकतीची त्लचा

27. भृतकाची त्लचा रुग्णारा
जीलनदाई
भृतकाची त्लचा जीलनदाई
कामि
कयते. भोठ्मा जखभाुंना जुंतू
वुंवगि ऩावून लाचलते, लेदना
कभी कयते आणण ळयीयाचे
ताऩभान याखण्माव भदत
कयते, घाल रलकय बरून

29. भूत्रर्ऩुंडाचे (Kidney) आजाय आणण अलमल
प्रत्मायोऩणाची जस्थती :
१५०००० भूत्रर्ऩुंडे ननकाभी
के लऱ ५००० भूत्रर्ऩुंडाचे प्रत्मायोऩण शोते.
मकृ त आजायाुंची आणण अलमल
प्रत्मायोऩणाची जस्थती
५ दळरष रोकाुंचे मकृ त ननकाभी शोतात
के लऱ १००० रोकाुंचे अलमल प्रत्मायोऩण
शोते
भूत्रर्ऩुंड आणण मकृ त
प्रत्मायोऩणाची काम ऩरयजस्थती
आशे ?
भूत्रर्ऩुंडा चे प्रत्मायोऩण
प्रत्मायोर्ऩत
भूत्रर्ऩुंडा
ननकाभी
भूत्रर्ऩुंडे
मकृ ताचे प्रत्मायोऩण
मकृ ताचा
प्रत्मायोर्ऩत तमकडा

30. भेंदमस्थुंब भृत्मू नुंतय के रेल्मा अलमल
दानाने
झारेरी जादू – जीलन दान द्मा !
कायतऺमलरलय पे र झारेरा रुग्ण
योगी लरलयच्मा जागी
भेदमस्थुंब
भृताचा कामियत लरलय
आज प्रत्मायोऩण झाल्मा
नुंतय तोच रुग्ण

31. भेंदूस्तुंबभृत्मू शी नलीन वुंकल्ऩना आशे
रृदम चारू अवताना श्लवन ऩूणिऩणे फुंद, ते ऩण कामभचे !!
 शा एक प्रकाये भृत्मू आशे अळी वुंकल्ऩना शायलडि ममननलयलवटीने १९६८
वारी भानम के रीआणण अभेरयकन कामदा झारा .
 बायतात त्मा फद्दर भानमता १९९४ भध्मे लभऱारी आणण त्मा
अनमऴुंगाने कामदा झारा “ह्ममभन ऑगिन ट्रानवपराुंट अकट” (
HOTA).
 आणण कामद्मात वमधायणा २०११ वारी झारी.
अलमल दानारा लमाची कोणतीच अट नाशी.
भानली अलमल दान फद्दरचा कामदा

32. भेंदमस्तुंब म्शणजे काम ?
भोठा भेंदू
रशान भेंदू
भेंदू स्तुंब - Brain Stem
श्लवनाची कें द्रुं, डोळ्माच्मा फमब्फमऱाचे ननमुंत्रण,
शारचारीचे आणण लेदनेचे ननमुंत्रण
भेंदूस्थुंबा भध्मे अवते.
श्लवन, लेदना, आणण डोळ्माची शारचार
भेंदमस्तुंब भृत्मू नुंतय कामभचे फुंद शोतात

33. भेंदूस्तुंब भृत्मू : शी एक अळी
जस्थती
आशे जजथे भेंदू स्तुंबाचे कामि
ऩूणिऩणे
थाुंफरेरे अवते.
रृदम चारू अवल्माने
अलमलाुंचा यकत ऩमयलठा चारू याशतो,
प्राणलामू ऩमयलण्मावाठी
के डेलय रा येस्ऩीयेटय लय ठेलरे जाते.
शी जस्थती जी लैद्मकीम
बाऴेत आणण कामध्मानेशी भृत्मूच
शोम.
भेंदूस्तुंब भृत्मू म्शणजे काम ?
भेंदमत गाठ
मेणे
भेंदूरा भाय रागणे
भेंदमत यकतस्त्राल
भेंदूचा यकत
ऩमयलठा फुंद
शोणे
जेव्शा भेंदमस्तुंब भृत्मूचे ननदान शोते तेव्शा ऩेळुंट न म्शणता कॆ डेलय
म्शणतात
भेंदूस्तुंब भृत्मू ची कायणे
:

34. भेंदमस्थुंब भृत्मूचे ननदान झाल्मानुंतय त्मारा
रुग्ण न म्शणता के डेलय म्शणतात
भेंदमस्थुंब भृत्मू कळाभमऱे शोतो
भेंदूत
गाठ
भेंदूरा इजा भेंदूत यकतस्त्राल
भेंदूचा
यकतऩमयलठा फुंद
शोतो

35. हश एक अळी जस्थती आशे कक
जजथे भेंदूचे काभ ऩूणिऩणे
आणण कामभचे थाुंफरे आशे
ऩण रृदम चारू अवल्माने
अलमलाुंचा यकत ऩमयलठा चारू
याशतो.
प्राणलामू ऩमयलण्मावाठी के डेलय
रा ICU भध्मे येस्ऩीयेटय लय
ठेलरे जाते .
के डेळारऱा
रेस्पपरेटरळर
ठेळऱे
भेंदमस्थुंब भृत्मू नुंतय

36. बायतात योज ६००० व्मकतीुंचा अलमल न लभऱाल्माने
भृत्मू शोतो. म्शणजे दय लभनटारा १५ रोकाुंचा भृत्मू
दय ११ लभननटाुंनी एका व्मकती ची बय ऩडते
लऴािरा ५००००० रोकाुंचा अलमल न लभऱाल्माने भृत्मू
शोतो
कायण के डेलय अलमलाचे प्रत्मायोऩण फद्द्र जागृती
बायतात के डेलय प्रत्मायोऩणाची काम
ऩरयजस्थती आशे ?

37. कोभा म्शणजे भेंदूस्तुंब
भृत्मू नव्शे!

38. भेंदूस्तुंब भृत्मू
 भेंदूचे कामि ऩूणिऩणे थाुंफरेरे अवते.
 श्लावोवाव ऩूणिऩणे फुंद अवतो
के लऱ भळीनने (येवऩीयेटय)
ळयीयारा ऑजकवजन लभऱतो.
शारचारीचे ननमुंत्रण नतथे अवते
 शारचार ऩूणि फुंद अवते, चारना
देऊनशी कोणतीच शारचार शोत
नाशी
 शी कामभजस्थती आशे,
 व्मकती फयी शोऊच ळकत नाशी
कायण श्लवन के लऱ मुंत्राच्मा
वशाय्माने चारू अवते
कॉभा
भेंदूचे कामि ऩूणिऩणे फुंद झारेरे
नवते.
 श्लावोवाव ऩूणि फुंद नवतो, ऩयुंतम
ननमलभत नवण्माची ळकमता
अवते.
 ककुं र्चत ळयीयाची ककला डोळ्माची
शाशारचार अवते
 चारना हदल्मालय त्मारा थोडा
प्रनतवाद अवतो
 हश तात्ऩमयती जस्थती अवू ळकते,
कोभाची जस्थती कभी जास्थ अवू
ळकते,
 ती व्मकती ऩमनशा फयी शोऊ
भेंदूस्तुंब भृत्मू आणण कोभा मा भधीर
पयक
आऩल्मा देळात भेंदमस्तुंब भृत्मू नुंतय अलमल दानाची जस्थती अत्मुंत दमनीम

39. 1985 1986 1987 1988 1990 1991 1992
0
5000
10000
15000
20000
25000
Kidneys - Cadaver
kidneys - Living
Liver
Heart
ऩाजश्चभात्म देळातीर अलमल दानाची
जस्थती
के डेळर
स्जळंत व्यक्ती

40. अलमल दानाची बायतातरी दमननम
जस्थती
बायतात के लऱ दयलऴी ५० के डेलय ट्रानवपराुंट शोतात .
के डेळर
स्जळंत

41. बायतात भेंदमस्तुंब भृत्मू झारेल्मा ची वुंख्मा ककती अवेर
?
 एखाद्मा ळशयातीर भोठ्मा रुग्णारमात योज २०- २२
अऩघाताच्मा रुग्णाुंभध्मे एक तयी भेंदमस्तुंब भृत्मू
झारेरा रुग्ण अवतो.
 अजूनशी वलित्र भेंदमस्तुंब भृत्मूचे ननदान कयणायी
प्रलळक्षषत मुंत्रणा आऩल्माकडे नाशी.
 भृत्मू नुंतय अलमल दानाची जाणील जागृती आऩल्मा
देळात नाशी.
आलश्मकता आशे ती जागतीची!
अलमल दानाची जस्थती वमधायण्मा करयता देळात
भेंदमस्तुंब भृत्मू ऩमयवे आशेत का ?

42. .
अलमलदाता
आपल्या देऴात
अपघाताचे प्रमाण
आणण मृत्यूचे प्रमाण
जापत असूनही
अळयळ
दानाचे प्रमाण
नगण्य आहे.
अवे का ?
आपल्या देऴात
अळयळ दानाबद्दऱ
जागृती नाही
जनजागृती ची
अत्यंत आळश्यकता
आहे

43. अऩघाता
च्मा
रुग्णारमात
मेणाऱ्मा
के व
लाडि
र्लळेऴ
दषता लाडि
• कम टमुंबफमाुंना भेदमस्तुंब भृत्मू
फद्दर भाहशती देणे
• त्माुंचे वाुंत्लन कयणे
• अलमल दानाची भाहशती
• देणे वभमऩदेळन कयणे
• प्रत्मष भदत कयणे
• कम टमुंफाचा गौयल कयणे
अनतदषता
र्लबाग (ICU)
कोभा
प्राथलभक
ननणिम :
अनतदषता
भेदमस्तुंब
भृत्मू
डॉकटयाुंच्मा
टीभचा
अुंनतभ ननणिम :
भेदमस्तुंब भृत्मू
रुग्णारमात अऩघाताची

44. कम टमुंबफमाुंना भाहशती
आणण वभमऩदेळन
प्राथलभक ननदान टीभ
भेदमस्तुंब भृत्मूचे
ननदान
टीभ
घेतऱी जाते
अलमल
प्रापतकताि
उऩचाय टीभ
के डेलयची काऱजी
अनतदषता
र्लबागात
घेतरी जाते
अनतदषता
र्लबाग
भेंदमस्थुंब
भृत्मू
अलमल दात्मा
कडून
प्रापतकत्माि भध्मे
प्रत्मायोऩण कयणायी
टीभ
अलमल दात्मा
कडून
प्रापतकत्माि भध्मे
प्रत्मायोऩण कयणायी
टीभ

45. 24.25
21.7
21.65
21.5
20
18.1
13.15
12.96
12.18
10.62
6.1
4.3
2.7
0.75
0.12
0.05
33.68
0 5 10 15 20 25 30 35
Spain
Austria
Portugal
Beligium
USA
France
Italy
Canada
United Kingdom
Germany
Australia
HK
Singapore
Taiwan
Korea
Philippines
Japan
जपान
किलऱपपन्स
कोररया
तैळान
लसंगापूर
होण्ग्कोंग
ऑपट्रेलऱया
जमतनी
यु के
के नडा
इटऱी
फ्ांस
अमेररका
बेस्ल्जयम
पोतुतगाऱ
पपेन
ऑस्पट्रया
प्रत्येक दऴऱऺ ऱोकसंख्येमागे
जगातीऱ अळयळ दानाची
स्पथतीबायतातीर भृत्मू ऩश्चात अलमल दान
प्रभाण प्रती दळरष रोक वुंख्मेत के लऱ
०.१६ आशे.

46. शी जस्थती फदरणे ळकम आशे का?
आऩण वालिजण काम करू ळकतो ?
लायकयी आशे
र्लठ्ठराच्मा नालाने
अलमल दानाचे भशत्ल
ऩटलून देईन
जजलुंत रुग्णाची काऱजी शे
कतिव्म आशे, भृत्मू नुंतय
अलमलाची नावाडी न शोऊ देणुं
शी तऩश्चमाि
लळक्षषका आशे, ळाऱकयी
भमराुंच्मा भनालय अलमल दानाचे
भशत्ल ठवलणे भरा ळकम शोईर
भी भाहशती करून घेऊन,
भाहशती लभत्र भैबत्रणीना
देईन
इदुं ळयीयुं
ऩयोऩकायाथिभ

48. अळयळांची खरीदी- पळक्री होऊ नये म्हणून महाराष्ट्र सरकारने उपाय
योजना के ल्या-
राज्यातीऱ प्रत्येक अळयळ याचकाची एक यादी होऊ ऱागऱी.
रुग्णाऱय अळयळ प्रत्यारोपणासाठी रस्जपटर असते त्या रुग्णाऱत
अळयळ काढता येतात.
अळयळांचे पळतरण के ळल ळय आणण ईतर आळश्यकता ऱऺात घेऊनच
चाऱते. मग दाता गरीब असेऱ ककं ळा श्रीमंत आणण घेता हह त्याच
प्रमाणे श्रीमंत ककं ळा गरीब असू ऴकतो.
झोनर ट्रानस्पराुंत कॉओडीनेळन कलभटी
(ZTCC) म्शणजे काम ?

49. FUNCTIONS OF ZTCC
•Maintains list of hospitals registered
for organs retrieval and transplantation.
•Maintains waiting list of patients who
are desirous for organs.
• carries fair distribution of organs
based on waiting list.
• waiting list is prepared on the basis of-
-Age
-Severity of disease
-Prognosis/expected survival after
transplant
Organ
Retrieving
Hospitals
Organs
transplantin
g hospitals
Multi-
organs
transplant
centres
Government control
(As per HOTA act-1994)
ZTCC
No hospital can transplant organ without prior information or permission of ZTCC.
Working since
2000 in
Mumbai

50. एखाद्मा व्मकतीने नेत्रदानाची ळऩथ घेतरी नवेर तयीशी
त्माचे जलऱचे नातेलाईक भृत्मू नुंतय त्माचे नेत्रदान करू
ळकतात .
भेंदू स्थुंब भृत्मू नुंतय अलमल दानशी करू ळकतात.
कोणीशी व्मकती अलमल दान करु ळके र-
 डामफेटीव
 उच्च यकतदाफ
 ककला इतय कोणत्माशी योगाने र्ऩडीत व्मकती
भृत्ममनुंतय नेत्रदान करू ळके र .
भेंदमस्तुंब भृत्मू फद्दर जास्त भाहशती जाणून घ्मा
नेत्रदान / अलमल दाना फद्दर शे जाणून घ्मा

51. ज्माुंचा भृत्मू
 येफीव
 एच आम व्शी एड्व
 वेजपटक झाल्माने
 फमडून
 के नवय ने भृत्मू झारा अवेर
अश्मा व्मकती नेत्रदान/ देशदान करू ळकत नाशीत
अवे कोणी रोक आशेत का जे नेत्रदान/
देशदान करू ळकणाय नाशीत ?

53. एक अत्मुंत शमळाय ऩयाक्रभी याजा
खूऩ भशार खूऩ
दार्गने खूऩ ऎश्लमि
अवरेरा,
त्मारा आऩल्मा वलि
लस्तूुंची खूऩच काऱजी
शोती . त्माने आऩरे
भृत्ममऩत्र कयामचे
ठयर्लरे.

54. याजाचे भृत्मू ऩत्र
भृत्मू ऩत्र

55. याजाचे भृत्मू ऩत्र
लेडा याजा
भृत्मू ऩत्र

56. याजाचे भृत्मू ऩत्र
लेडुं कोण ?
भृत्मू ऩत्र

57. जे प्रत्मष भशादेलाराशी ळकम झारुं नवतुं
ते अलमल दाना ने ळकम झारे