Introductieles boekhouden voor de werkend lerenden een keer helemaal anders ingestoken. Het denken in journaalposten staat centraal, niet het grootboek, dagboeken etc. Ik ben erg benieuwd hoe het bevalt bij onze duale en deeltijdstudenten.

1. Boekhouden
Algemene introductie

2. Voorkennis?
• Wat zijn jullie ervaringen met boekhouden?
– op school
– in je werk
• Waarom houden we eigenlijk boek?

3. Boekhouden voor boerinnen
een introductie

4. Stap 1: We beginnen te boeren
• Onze beginnende boer stopt geld in zijn
bedrijf en leent van de bank.

5. Stap 1: We beginnen met boeren
BALANS
Bankrekening
Eigen vermogen
+/+
Lening
Journaalpost
Aan
Aan
bank
eigen vermogen
lening
+/+
+/+
+/+
+/+
+/+

6. Stap 2: Een koe en hooi kopen
• Onze boer koopt een koe en hooi.

7. Stap 2: Een koe en hooi kopen
BALANS
Bankrekening
-/-
Koe
+/+
Hooi
+/+
Journaalpost
AAN
koe
hooi
bank
+/+
+/+
-/-
Eigen vermogen
Lening
=
=

8. Stap 3: De koe eet hooi
• Onze koe begint hooi te eten.

9. Stap 3: De koe eet hooi
BALANS
Eigen vermogen
Bankrekening
=
Koe
+/+
Hooi
-/-
Journaalpost
Aan
koe
hooi
+/+
-/-
Lening
=
=

10. Stap 4: De koe geeft melk
• Vervolgens wordt onze koe gemolken

11. Stap 4: De koe geeft melk
BALANS
Bankrekening
=
Koe
-/-
Hooi
=
Melk
+/+
Journaalpost
Aan
Melk
Koe
Eigen vermogen
Lening
=
=

12. Stap 5: De koe maakt een vlaai
• Wat gebeurt er?
• Wat is de journaalpost?

13. Stap 5: De koe maakt een vlaai
BALANS
Bankrekening
=
Koe
-/-
Hooi
Eigen vermogen
=
=
Melk
Mest
Lening
=
=
+/+
Wordt de koe minder waard als ie gescheten heeft?

14. Waarom dit voorbeeld?
• Boekhouden is blijven nadenken;
• Er is een verschil tussen een bezit in de
betekenis van productiemiddel en juridisch
bezit (mest);
• Van geld uitgeven word je niet armer
(omzetten productiemiddel);
• Het eigen vermogen is geen pot met geld;
• Veranderingen geven we weer met
journaalposten

15. Boekhouden en de duivel
Over 0, debet en credit

16. Angst voor de brandstapel
• Luca Pacioli (1445-1517).
• Een boekhouding zonder negatieve getallen,
om de brandstapel te voorkomen.
• Vgl: De Indiase wiskundige Brahmagupta
noemde in 628 nc negatieve getallen
“schulden”.

17. Leverde een mooi concept op
• Pacioli bedacht het dubbel boekhouden:
– Balans (foto)
– Resultatenrekening (film)
• En vermeed daarbij de 0
• Door de begrippen Debet en Credit /
Debiteren en Crediteren

18. Boekhouden met positieve getallen
Debet
BALANS
Investeringsactiviteiten
•Wat zijn mijn productiemiddelen?
•Bezittingen (productiemiddelen)
•Debiteren = stijging
•Crediteren = daling
Financieringsactiviteiten
•Hoe kom ik aan mijn bezit?
•Schulden en eigen vermogen
•Crediteren = stijging
•Debiteren = daling
Resultatenrekening
Productieactiviteiten
•Gemaakte kosten
•Debiteren = stijging
•(Crediteren = daling)
Realisatieactiviteiten
•Gerealiseerde opbrengsten
•Crediteren = stijging
•(Debiteren = daling)
Credit

19. Hooivorken
• Een boer koopt 3 hooivorken van elk 5
zilverlingen. Hij betaalt contact.
• Wij denken:
– Hooivorken +/+ 15
– Kasgeld
-/- 15
• Maar we noteren:
Hooivorken 15
(bezit stijgt, debiteren)
AAN Kasgeld
15 (bezit daalt, crediteren)

20. De grammatica van het boekhouden
• Boekhouden is een taal.
• Met een hele eenvoudige grammatica.
– Als een debetrekening stijgt moeten we debiteren
– Als een debetrekening daalt, moeten we crediteren
(“AAN”)
– Als een creditrekening stijgt, moeten we crediteren
(“AAN”)
– Als een creditrekening daalt, moeten we debiteren
• Maar onze computers denken niet in debet en
credit!

21. Boekhouden is niet moeilijk!
•
•
•
•
Als zij het kunnen, kunnen wij het ook!
Debiteuren / Crediteuren
Een grammatica van 4 (of 2!) regels
Een idioom van enkele honderden woorden
– Debiteuren: krijg je nog geld van
– Crediteuren: moet je nog betalen
– Etc.

22. Enkele vingeroefeningen
om te kijken of we het snappen

23. Geld op de bank krijgen
• Alex Willems heeft een briljant plan. Hij begint
het bedrijf “Maxima”, een webshop met
virtuele feestartikelen.
• Alex stopt zelf 15.000 euro in zijn bedrijf.
• Zijn moeder gelooft in hem, en leent zijn
bedrijf 5.000 euro.
• Door de goede contacten met zijn broer, leent
de bank van zijn broer hem 10.000 euro.

24. Wat voor activiteiten zijn het?
• Eigen geld erin?
– Financieringsactiviteit
• Lening van zijn moeder?
– Financieringsactiviteit
• Lening van de bank?
– Financieringsactiviteit
• Geld op de bank storten?
– Investeringsactiviteit

25. Geld op de bank krijgen
BALANS
Debet
Bank
30.000
Eigen vermogen
Lening moeder
Banklening
Resultatenrekening
Credit
15.000
5.000
10.000

26. Geld op de bank krijgen
Journaalpost
@
@
@
Bank
30.000
Eigen vermogen
Lening moeder
Banklening
telling
30.000
15.000
5.000
10.000
30.000

27. Investeren in productiemiddelen
• Alex koopt 3.000 virtuele oranje feesthoedjes.
Die hoedjes kosten 1 euro per stuk. Omdat hij
nog niet bekend is bij de leverancier, moet hij
meteen betalen per Ideal.
• De virtuele hoedjes worden na betaling
meteen geleverd (ze zijn immers virtueel).

28. Wat voor activiteiten zijn het?
• Het aanschaffen van hoedjes
– Investeringsactiviteit (vooraad productiemiddelen
“hoedjes” neemt toe)
• Het betalen van de hoedjes
– Desinvesteringsactiviteit (voorraad
productiemiddelen “geld op de bankrekening”
neemt af)

29. Investeren in productiemiddelen
BALANS
Debet
Bank
27.000
Voorraad hoedjes 3.000
Eigen vermogen
Lening moeder
Banklening
Resultatenrekening
Credit
15.000
5.000
10.000

30. Investeren in productiemiddelen
Journaalpost
@
Voorraad hoedjes
Bank
3.000
3.000

31. Uitgaven en kosten
• Maxima heeft 3.000 betaald voor de hoedjes
(uitgave)
• Maar Maxima is niet armer geworden! (er zijn
geen kosten)
• Maxima heeft alleen het ene productiemiddel
(geld op de rekening) omgezet in een ander
productiemiddel (hoedjes die verkocht
kunnen worden).

32. Kosten maken
• Alex’ bedrijf Maxima heeft nu wel hoedjes die
het wil verkopen, maar tot Alex verbazing
komt er geen klant.
• Alex is misschien wel een beetje dom.
• Maar gelukkig komt er hulp: Winfried Witjes
• Winfried wil promotie maken op zijn site voor
1.000 euro.

33. Kosten maken
• Het bedrijf Maxima betaalt Winfried 1.000
euro voor het maken van reclame voor de
hoedjes op Facebook.

34. Wat voor activiteiten zijn het?
• Het maken van reclamekosten
– Productieactiviteit
• Het betalen van Winfried
– Negatieve investering

35. Kosten maken
BALANS
Debet
Bank
26.000
Voorraad hoedjes 3.000
Eigen vermogen
Lening moeder
Banklening
Credit
14.000
5.000
10.000
Resultatenrekening
Reclamekosten
1.000
Verlies
1.000

36. Kosten maken
Journaalpost
@
Reclamekosten 1.000
Bank
1.000

37. Verkopen
• Door de actie van Winfried verkoopt Maxima
2.000 hoedjes voor de prijs van 2 euro per
stuk.
• Alle betalingen voor het virtuele hoedje
gebeuren weer direct via Ideal.
• De hoedjes worden virtueel geleverd.

38. Wat voor activiteiten zijn het?
• Verkopen
– Realisatie-activiteit
• Ontvangen betaling
– Investeringsactiviteit (bankrekening stijgt)
• Leveren van de hoedjes
– Desinvesteringsactiviteit (voorraad hoedjes daalt)
• Verkopen van de hoedjes
– Productieactiviteit (opofferen van het
productiemiddel hoedjes)

39. Verkopen
BALANS
Debet
Bank
30.000
Voorraad hoedjes 1.000
Eigen vermogen
Lening moeder
Banklening
Credit
16.000
5.000
10.000
Resultatenrekening
Reclamekosten
Inkoopwaarde
Winst
1.000
2.000
1.000
Opbrengst verkopen
4.000

40. Verkopen
Journaalpost
Bank
4.000
@ Opbrengst verkopen
4.000
Inkoopwaarde
2.000
@ Voorraad
2.000