SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 49
Enfisema y Fibrosis:
    Cita o Encuentro

     (o una historia interminable)




Josep Morera i Prat      Burgos, Octubre 2011
¿Paciente sano? O ¿Paciente no sano?
Índice
                                                           Índice



1)   Conocimientos recientes y convencionales
        a)    Definición
        b)    Diagnóstico y pronóstico
2)   Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos
        a)    Lecciones pasadas de la historia
        b)    Últimas noticias
        c)    Especulaciones
3)   Conclusiones
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                     Conocimientos


Definición
La combinación de fibrosis pulmonar y enfisema (CFPE) es un síndrome definido
recientemente, en el cual coexisten en un mismo individuo enfisema en lóbulos
superiores y fibrosis en lóbulos inferiores. Estos pacientes presentan un perfil funcional
respiratorio característico, con volúmenes pulmonares dinámicos y estáticos
aparentemente normales o mínimamente alterados que contrastan con una grave
alteración de la difusión del monóxido de carbono (DLCO) e hipoxemia arterial, la cual
empeora durante el esfuerzo. La prevalencia de hipertensión pulmonar es elevada y
representa la principal condición que determina el pronóstico.
La tomografía axial computarizada de alta resolución (TCAR) constituye la herramienta
primordial para confirmar su diagnóstico. Se ha postulado al humo del tabaco como el
principal agente etiológico.


                                                                  Portillo K. Arch Bronconeumol.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                           Conocimientos


Definición
 1.   Combined cryptogenic fibrosing alveolitis and emphysema: the value of high resolution
      computed tomography in assessment. Wiggins J, et al. Respir Med. 1990 Sep;84(5):365-9.
 2.   Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes. Doherty MJ, et al. Thorax. 1997
      Nov;52(11):998-1002.
 3.   Concomitant upper-lobe bullous emphysema, lower-lobe interstitial fibrosis and pulmonary
      hypertension in heavy smokers: report of eight cases and review of the literature. Grubstein A,
      Bendayan D, Schactman I, Cohen M, Shitrit D, Kramer MR. Respir Med. 2005 Aug;99(8):948-54.
 4.   Combined pulmonary fibrosis and emphysema: a distinct underrecognised entity. Cottin V,
      Nunes H, Brillet PY, Delaval P, Devouassoux G, Tillie-Leblond I, Israel-Biet D, Court-Fortune I,
      Valeyre D, Cordier JF; Groupe d'Etude et de Recherche sur les Maladies Orphelines Pulmonaires
      (GERM O P). Eur Respir J. 2005 Oct;26(4):586-93.
 5.   Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival associated with severe
      pulmonary arterial hypertension. Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso
      D, Barrientos E, Gaxiola M, Navarro C, Selman M. Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                             Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico: Cuadro Clínico
  Muy fumadores (hasta ahora predominio varón)
  ≈ 50 paquetes/año acumulados
  Disnea de esfuerzo
  “Velcro” basales
  Acropaquia >50%
  > 65 años
  DLCO ↓↓↓
  Espirometría / volúmenes = desconcertantes
  Tx tórax = tórax sucio
  TAC = >enfisema paraseptal !!
  HAP
         Carcinoma
  Enfermedad coronaria +++
Conocimientos Recientes y Convencionales
                    Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
Conocimientos Recientes y Convencionales
                    Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
Conocimientos Recientes y Convencionales
                            Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
    Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes.
    Doherty MJ, Pearson MG, O'Grady EA, Pellegrini V, Calverley PM.




                                                  Thorax. 1997 Nov;52(11):998-1002.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                               Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico: Cuadro Clínico (Dificultades)
  Previamente catalogados de EPOC (leves / moderados)

  Enfisema precede ≈5 años a fibrosis

  Espirometría poco reveladora

  Efecto “joven/vieja”

  TAC (no siempre fácil de interpretar)

  (No hacemos ni TAC ni difusión = guías)

  No sabíamos que el humo del cigarrillo producía fibrosis pulmonar !!!???
Conocimientos Recientes y Convencionales
                            Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
    Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes.
    Doherty MJ, Pearson MG, O'Grady EA, Pellegrini V, Calverley PM.




                                                  Thorax. 1997 Nov;52(11):998-1002.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                            Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
   Heterogeneity in Combined Pulmonary Fibrosis and Emphysema.
   Matthew D. Jankowich, Michael Polsky, Michael Klein, Sharon Rounds




                                                     Respiration 2008;75:411–417.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                 Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
      Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival
           associated with severe pulmonary arterial hypertension.
  Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso D, Barrientos
                        E, Gaxiola M, Navarro C, Selman M.




                                                                  Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                     Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
   Combined pulmonary fibrosis and emphysema: a distinct underrecognised
                                          entity.
 Cottin V, Nunes H, Brillet PY, Delaval P, Devouassoux G, Tillie-Leblond I, Israel-Biet D,
    Court-Fortune I, Valeyre D, Cordier JF; Groupe d'Etude et de Recherche sur les
                    Maladies Orphelines Pulmonaires (GERM O P).




                                                                Eur Respir J. 2005 Oct;26(4):586-93.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                      Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
     Non-specific interstitial pneumonia in cigarette smokers: a CT study.
 Marten K, Milne D, Antoniou KM, Nicholson AG, Tennant RC, Hansel TT, Wells AU,
                                   Hansell DM.



 Enfisema presente en 14 de 18 NSIP
 fumadores (77.8%) Vs 18 de 103
 fumadores control (17.5%) (p < 0.0005)
                                                                      Eur Radiol. 2009 Jul;19(7):1679-85.
                      Morera-Prat J. [Non-specific interstitial pneumonia]. Med Clin (Barc). 2006 Jan 21;126(2):57-8.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                      Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
     Non-specific interstitial pneumonia in cigarette smokers: a CT study.
 Marten K, Milne D, Antoniou KM, Nicholson AG, Tennant RC, Hansel TT, Wells AU,
                                   Hansell DM.



 Enfisema presente en 14 de 18 NSIP
 fumadores (77.8%) Vs 18 de 103
 fumadores control (17.5%) (p < 0.0005)
                                                                      Eur Radiol. 2009 Jul;19(7):1679-85.
                      Morera-Prat J. [Non-specific interstitial pneumonia]. Med Clin (Barc). 2006 Jan 21;126(2):57-8.
Conocimientos Recientes y Convencionales
                                   Conocimientos

Diagnóstico y Pronóstico
Combined Pulmonary Fibrosis and Emphysema Syndrome in Connective
                                    Tissue Disease
   Vincent Cottin, Hilario Nunes, Luc Mouthon, Delphine Gamondes, Romain Lazor,
   Eric Hachulla, Didier Revel, Dominique Valeyre, Jean-Franc¸ois Cordier, and the
    Groupe d’Etudes et de Recherche sur les Maladies “Orphelines” Pulmonaires




                                                 ARTHRITIS & RHEUMATISM, 2011; 63(1):295–304
Índice
                                                           Índice



1)   Conocimientos recientes y convencionales
        a)    Definición
        b)    Diagnóstico y pronóstico
2)   Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos
        a)    Lecciones pasadas de la historia
        b)    Últimas noticias
        c)    Especulaciones
3)   Conclusiones
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                       Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia
  ¿Coincidente o relación causal?
                 ¿Cita o encuentro?
                  Humo de cigarrillo
 The spectrum of smoking-related interstitial lung disorders: the never-ending
    story of smoke and disease. Selman M. Chest. 2003 Oct;124(4):1185-7.
Smoking: an injury with many lung manifestations. Flaherty KR, Hunninghake GG.
             Am J Respir Crit Care Med. 2005 Nov 1;172(9):1070-1.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                        Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos

Relation of smoking and age to findings in lung parenchyma: a microscopic study.
           Auerbach O, Garfinkel L, Hammond EC. Chest. 1974 Jan;65(1):29-35.




Smoking Habits And Age In Relation To Pulmonary Changes. Rupture Of Alveolar
   Septums, Fibrosis And Thickening Of Walls Of Small Arteries And Arterioles.
       Auerbach O, Stout Ap, Hammond Ec, Garfinkel L. N Engl J Med. 1963 Nov
                                 14;269:1045-54.



                                                         J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                                               Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos
                                                                                                        93,3
                                               <60    60-69          70+                 90,7    90,6
                                         100                                      82,5
                                                     Age
           Severe Pulmonary Fibrosis %



                80
Relation of smoking and age to findings in lung parenchyma: a microscopic study.
                                                         62,7

           Auerbach O, Garfinkel L, Hammond EC. Chest. 1974 Jan;65(1):29-35.
                                         50
                                          60
                                                              39,1
                                                                           32,7
                                          40

Smoking Habits 20 Age In Relation To Pulmonary Changes. Rupture Of Alveolar
                   And         1,9
                                     6,9

   Septums, Fibrosis And Thickening Of Walls Of Small Arteries And Arterioles.
       Auerbach0O, Stout Ap, Hammond Ec, Garfinkel L. N Engl J Med. 1963 Nov
            No. In group 36 52 32  87 87 38      205 200 43 83 96 15
                             0          14;269:1045-54.
                                         <1         1_2        2+
                                                           Cigarettes – Packs/Day



                                                                                                J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos
           Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W.




                                               J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                                                             Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos
                                                Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W.
                                                        <10  10 _ 20 >20                                          20,0
         Prevalence of Pulmonari Fibrosis %     Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W.
                                                20


                                                 15


                                                 10
                                                                         7,0
                                                                                                            5,9


                                                   5
                                                                   1,0
                                                             0,0                                      0,0
                                                   0
                                              No. In group   84    209   43                           18    118    55
                                                        No./Day Less Than 20 Years                No./Day 20 or More Years

                                                                         Current Cigarette Smoking Habit


                                                                                                        J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                         Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos
 Cadmium-chloride-induced air-space enlargement with interstitial pulmonary
  fibrosis is not associated with destruction of lung elastin. Implications for the
    pathogenesis of human emphysema.
         Snider GL, Lucey EC, Faris B, Jung-Legg Y, Stone PJ, Franzblau C.



  ...We consider the air-space enlargement occurring with fibrosis to represent
one of the stereotyped responses of the lung to a variety of injuries that result in
 focally severe pulmonary fibrosis, which in turn gives rise to forces that cause
         distortion and distention of less severely involved lung tissue...



                                                     Am Rev Respir Dis. 1988 Apr;137(4):918-23.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                                   Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


    Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos
       Thin-section CT finding in 250 volunteers: assessment of the relationship of
         CT findings with smoking history and pulmonary function test results.
                   Mastora I, et al. Radiology. 2001 Mar;218(3):695-702.




                                                                                             Remy-Jardin M, et al.
Lung parenchymal changes secondary to cigarette smoking: pathologic CT correlations. Radiology ,1993; 186:643–651.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                       Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias
       The rising incidence of idiopathic pulmonary fibrosis in the U.K.
Navaratnam V, Fleming KM, West J, Smith CJ, Jenkins RG, Fogarty A, Hubbard RB.



                                        ↑ 5% por año
                                        5.000 nuevos casos por año (UK) =
                                        [≈ 4.000 en España ?!]
                                        5.000 +/a
                                        >+ que por cáncer ovárico, linfoma,
                                         leucemia, hipernefroma o mesotelioma.

                                                 YA NO ES HUÉRFANA…

                                                                  Thorax. 2011 Jun;66(6):462-7.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                    Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias
   Diagnosis of usual interstitial pneumonia and distinction from other
      fibrosing interstitial lung diseases.
               Katzenstein AL, Mukhopadhyay S, Myers JL.

     23 piezas lobectomía por tumor pulmonar
     20 fumadores
     Examen histológico: fibrosis >25% slides. En 12/20
      (60%) fumadores 0 en no fumadores
     Describe SRIF (Smoking-Related Fibrosis Disease)


                                                      Hum Pathol. 2008 Sep;39(9):1275-94.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                        Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias
Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival associated
                   with severe pulmonary arterial hypertension.
 Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso D, Barrientos E,
                          Gaxiola M, Navarro C, Selman M.




                              30% !!!                             Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                        Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias
 Interstitial lung diseases in a lung cancer screening trial.
 Sverzellati N, Guerci L, Randi G, Calabrò E, La Vecchia C, Marchianò A, Pesci A,
                             Zompatori M, Pastorino U.




 ≅ 4% Fibrosis pulmonar
 ≅ 16% bronquiolitis respiratoria
                                                          Eur Respir J. 2011 Aug;38(2):392-400.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
              Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias




                                     Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
              Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias




                                     Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
              Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias




                                     Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
              Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias




                                               N Engl J Med 2011;364:897-906.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
              Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Últimas Noticias




                                               N Engl J Med 2011;364:897-906.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos




                                 N Engl J Med 2011;364:897-906.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                      Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Especulaciones
Cambio de Paradigma
     Daño tabáquico ya no sería solamente sinónimo de EPOC.
     Un porcentaje no despreciable de fumadores tendrían “lesiones
      intersticiales” que a su vez causarían un porcentaje no despreciable de
      patrones restrictivos.
     Las lesiones intersticiales contribuirían a la subestimación EPOC.
     El concepto de susceptibilidad se modificaría.
     Se comprendería mejor la inconsistencia del FEV 1 y la consistencia del
      BODE.
     El valor predictivo de salud de la ↓ FVC no se tendría que vincular
      exclusivamente a S. Metabólico.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                      Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Especulaciones
    Se reforzaría la necesidad de una nosología más precisa
    El diagnóstico de las enfermedades respiratorias, sobretodo EPOC,
     requeriría regularizar la exploración funcional más allá de la espirometría.
    La exposición a tabaco no debe verse como toxicidad a una única
     substancia, hay demasiadas variables: 6.000 compuestos, intensidad,
     características inhalación, filtro / no filtro, temperatura de combustión,
     incluso marca [los aditivos se respetan como secreto = FDA no obliga a
     desvelar].
    Seguramente se tendría que añadir / definir un fenotipo “fibrótico”
    Probablemente el “fenotipo” clásico “Blue Bloater”, en parte era fibrótico.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                     Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos

Especulaciones




    “Blue Bloater / Blow-up”
                                Inspirados en: Dornhorst AC. Lancet. 1955 Jun 11;268(6876):1185-7.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                      Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Especulaciones
   El “dirty lung” o “increated vascular markings” se correspondería a fibrosis
    + enfisema.




   El aumento epidemiológico de la fibrosis pulmonar puede estar relacionado
    con tabaquismo.
Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos
                 Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos


Especulaciones




   El que no sabe lo que busca, no entiende lo
   que encuentra.

                   Claude Bernard. (Saint-Julien, 12 de julio de 1813 – París, 10 de febrero de 1878).
Índice
                                                           Índice



1)   Conocimientos recientes y convencionales
        a)    Definición
        b)    Diagnóstico y pronóstico
2)   Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos
        a)    Lecciones pasadas de la historia
        b)    Últimas noticias
        c)    Especulaciones
3)   Conclusiones
Conclusiones
                                  Conclusiones


1) La combinación de fibrosis pulmonar y
   enfisema es más frecuente de lo que
   pensamos y relativamente fácil de
   identificar.
2) Es secundaria a tabaquismo, pero puede
   observarse en enfermedades del
   colágeno.
Conclusiones
                                      Conclusiones


3) La exposición a tabaco provoca
   frecuentemente lesiones intersticiales
   sutiles   que    distorsionan      algunos
   parámetros (rasgos clínicos de la EPOC).
4) Es posible que la incidencia de fibrosis
   pulmonar aumente por exposición al
   tabaco, ↑ de esperanza de vida, mejoría
   tratamiento EPOC.
Conclusiones
                                     Conclusiones


5) La práctica de la DLCO y la determinación
   de     volúmenes     estáticos    deberá
   considerarse mucho más ampliamente en
   pacientes fumadores, EPOC estadíos
   tempranos y FVC <80%.
Ustedes que piensan: ¿Cita o encuentro?
Muchas Gracias

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Enfermedad pulmonar interticial difusa ok
Enfermedad pulmonar interticial difusa okEnfermedad pulmonar interticial difusa ok
Enfermedad pulmonar interticial difusa ok
eddynoy velasquez
 
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
Privada
 
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
abian37
 

Mais procurados (20)

Metástasis Pulmonar
Metástasis PulmonarMetástasis Pulmonar
Metástasis Pulmonar
 
PACIENTES INMUNODEPRIMIDOS Y EL USO DE VNI
PACIENTES INMUNODEPRIMIDOS Y EL USO DE VNI PACIENTES INMUNODEPRIMIDOS Y EL USO DE VNI
PACIENTES INMUNODEPRIMIDOS Y EL USO DE VNI
 
Enfermedad pulmonar interticial difusa ok
Enfermedad pulmonar interticial difusa okEnfermedad pulmonar interticial difusa ok
Enfermedad pulmonar interticial difusa ok
 
Enfermedades intersticiales generalidades
Enfermedades intersticiales generalidadesEnfermedades intersticiales generalidades
Enfermedades intersticiales generalidades
 
Epid ok
Epid okEpid ok
Epid ok
 
Cisticercosis
CisticercosisCisticercosis
Cisticercosis
 
Epid okk
Epid okkEpid okk
Epid okk
 
Neumopatias intersticiales pipe
Neumopatias intersticiales pipeNeumopatias intersticiales pipe
Neumopatias intersticiales pipe
 
Neumopatias intersticiales
Neumopatias intersticialesNeumopatias intersticiales
Neumopatias intersticiales
 
EPOC, hacia una nueva definición
EPOC, hacia una nueva definiciónEPOC, hacia una nueva definición
EPOC, hacia una nueva definición
 
Disnea 2011
Disnea 2011Disnea 2011
Disnea 2011
 
355554945 espondilodiscitis
355554945 espondilodiscitis355554945 espondilodiscitis
355554945 espondilodiscitis
 
XIV REUNIÓN SOCANE 2010
XIV REUNIÓN SOCANE 2010XIV REUNIÓN SOCANE 2010
XIV REUNIÓN SOCANE 2010
 
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
Amiodarona y fibrosis pulmonar 371 373
 
X REUNIÓN SOCANE 2005
X REUNIÓN SOCANE 2005X REUNIÓN SOCANE 2005
X REUNIÓN SOCANE 2005
 
Nsip seminario torax
Nsip seminario toraxNsip seminario torax
Nsip seminario torax
 
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
PROGRAMA XIX REUNIÓN SOCANE 2015
 
T.fallot atipico
T.fallot atipicoT.fallot atipico
T.fallot atipico
 
Características clínicas y exámenes en el mal de Pott
Características clínicas y exámenes en el mal de PottCaracterísticas clínicas y exámenes en el mal de Pott
Características clínicas y exámenes en el mal de Pott
 
(2015-11-19) DIAGNOSTICO DE LA ESPONDILOARTRITIS Y SU MANEJO EN AP Y ESPECIAL...
(2015-11-19) DIAGNOSTICO DE LA ESPONDILOARTRITIS Y SU MANEJO EN AP Y ESPECIAL...(2015-11-19) DIAGNOSTICO DE LA ESPONDILOARTRITIS Y SU MANEJO EN AP Y ESPECIAL...
(2015-11-19) DIAGNOSTICO DE LA ESPONDILOARTRITIS Y SU MANEJO EN AP Y ESPECIAL...
 

Destaque

RentAdvisor Presentation
RentAdvisor PresentationRentAdvisor Presentation
RentAdvisor Presentation
hebr2013
 
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
Gert van Rootselaar
 
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education LastKathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
Kathy Willis
 
Ryan Tech Tools EWBC 2012
Ryan Tech Tools EWBC 2012Ryan Tech Tools EWBC 2012
Ryan Tech Tools EWBC 2012
Ryan Opaz
 
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji MarketingowejHumanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
Paweł Jagiełło
 
Ntic planificación ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
Ntic planificación  ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez hNtic planificación  ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
Ntic planificación ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
Paula Calvio
 

Destaque (20)

RentAdvisor Presentation
RentAdvisor PresentationRentAdvisor Presentation
RentAdvisor Presentation
 
Tell n sell_free_issue_july_30_to_august_05_2015
Tell n sell_free_issue_july_30_to_august_05_2015Tell n sell_free_issue_july_30_to_august_05_2015
Tell n sell_free_issue_july_30_to_august_05_2015
 
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
Afval en de openbare ruimte, presentatie BOR10 gebruikersdag 2012
 
General music profile
General music profileGeneral music profile
General music profile
 
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education LastKathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
Kathy S. Willis Resume 2015 Summary_Education Last
 
Patrones poncho
Patrones ponchoPatrones poncho
Patrones poncho
 
Pwp ecit 31_03_11
Pwp ecit 31_03_11Pwp ecit 31_03_11
Pwp ecit 31_03_11
 
018 4893 amazing promises
018 4893 amazing promises018 4893 amazing promises
018 4893 amazing promises
 
Ryan Tech Tools EWBC 2012
Ryan Tech Tools EWBC 2012Ryan Tech Tools EWBC 2012
Ryan Tech Tools EWBC 2012
 
Trabajo de clase
Trabajo de claseTrabajo de clase
Trabajo de clase
 
ISHTIAQ 1
ISHTIAQ 1ISHTIAQ 1
ISHTIAQ 1
 
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji MarketingowejHumanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
Humanistyka dla Biznesu: Badania Jakościowe w Komunikacji Marketingowej
 
Tiziana Maria Marta - Consulente strategica e formatrice
Tiziana Maria Marta - Consulente strategica e formatriceTiziana Maria Marta - Consulente strategica e formatrice
Tiziana Maria Marta - Consulente strategica e formatrice
 
4fa8ecf345f91
4fa8ecf345f914fa8ecf345f91
4fa8ecf345f91
 
Tips For Powerful IT Channel Marketing
Tips For Powerful IT Channel MarketingTips For Powerful IT Channel Marketing
Tips For Powerful IT Channel Marketing
 
Perisfericos de salida
Perisfericos de salidaPerisfericos de salida
Perisfericos de salida
 
Catalogo Web2
Catalogo Web2Catalogo Web2
Catalogo Web2
 
Antología de Estudio de Mercado
Antología de Estudio de MercadoAntología de Estudio de Mercado
Antología de Estudio de Mercado
 
Ntic planificación ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
Ntic planificación  ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez hNtic planificación  ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
Ntic planificación ictic paula calvio_berenice cofre_carlos gonzalez h
 
The automatic identification system of maritime accident risk using rule-base...
The automatic identification system of maritime accident risk using rule-base...The automatic identification system of maritime accident risk using rule-base...
The automatic identification system of maritime accident risk using rule-base...
 

Semelhante a Enfisema y fibrosis, cita o encuentro

Neumonia adquirida en la comunidad
Neumonia adquirida en la comunidadNeumonia adquirida en la comunidad
Neumonia adquirida en la comunidad
Jose Luis Charles
 
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
Oscar Velasco
 

Semelhante a Enfisema y fibrosis, cita o encuentro (20)

Neumonia adquirida en la comunidad
Neumonia adquirida en la comunidadNeumonia adquirida en la comunidad
Neumonia adquirida en la comunidad
 
Neumonía por Pneumocystis jirovecci en VIH negativos
Neumonía por Pneumocystis jirovecci en VIH negativosNeumonía por Pneumocystis jirovecci en VIH negativos
Neumonía por Pneumocystis jirovecci en VIH negativos
 
diapo nwumonia.ppt
diapo nwumonia.pptdiapo nwumonia.ppt
diapo nwumonia.ppt
 
Seminario SDRA
Seminario SDRA Seminario SDRA
Seminario SDRA
 
Enfemedad pulmonar interticial
Enfemedad pulmonar interticialEnfemedad pulmonar interticial
Enfemedad pulmonar interticial
 
Neumonía.pptx
Neumonía.pptxNeumonía.pptx
Neumonía.pptx
 
Tos cronica
Tos cronicaTos cronica
Tos cronica
 
Manifestaciones pulmonares de LES
Manifestaciones pulmonares de LESManifestaciones pulmonares de LES
Manifestaciones pulmonares de LES
 
Manifestaciones pulmonares del lupus eritematoso sistémico
Manifestaciones pulmonares del lupus eritematoso sistémicoManifestaciones pulmonares del lupus eritematoso sistémico
Manifestaciones pulmonares del lupus eritematoso sistémico
 
Neumonia Adquirida en la Comunidad
Neumonia Adquirida en la ComunidadNeumonia Adquirida en la Comunidad
Neumonia Adquirida en la Comunidad
 
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
Nódulo Pulmonar Solitario (NPS).
 
Epoc y asma. hay diferencias....
Epoc y asma. hay diferencias....Epoc y asma. hay diferencias....
Epoc y asma. hay diferencias....
 
Neumonias intersticiales idiopáticas dr casanova
Neumonias intersticiales idiopáticas dr casanova Neumonias intersticiales idiopáticas dr casanova
Neumonias intersticiales idiopáticas dr casanova
 
Epoc y asma. hay diferencias....
Epoc y asma. hay diferencias....Epoc y asma. hay diferencias....
Epoc y asma. hay diferencias....
 
ENDOCARDITIS INFECCIOSA
ENDOCARDITIS INFECCIOSAENDOCARDITIS INFECCIOSA
ENDOCARDITIS INFECCIOSA
 
EXACERBACION DE LA EPOC.pptx
EXACERBACION DE LA EPOC.pptxEXACERBACION DE LA EPOC.pptx
EXACERBACION DE LA EPOC.pptx
 
VILI EXPO FINAL__.pptx
VILI EXPO FINAL__.pptxVILI EXPO FINAL__.pptx
VILI EXPO FINAL__.pptx
 
Absceso pulmonar
Absceso pulmonar Absceso pulmonar
Absceso pulmonar
 
Neumonia
NeumoniaNeumonia
Neumonia
 
neumonias
neumoniasneumonias
neumonias
 

Mais de Dr. Josep Morera Prat

Mais de Dr. Josep Morera Prat (20)

Tuberculosis vs covid 19
Tuberculosis vs covid 19 Tuberculosis vs covid 19
Tuberculosis vs covid 19
 
Enfermedades respiratorias relacionadas con la asbestosis (català)
Enfermedades respiratorias relacionadas con la asbestosis (català)Enfermedades respiratorias relacionadas con la asbestosis (català)
Enfermedades respiratorias relacionadas con la asbestosis (català)
 
Higiene hypothesis,
Higiene hypothesis, Higiene hypothesis,
Higiene hypothesis,
 
Obesidad i asma ( coincidència o causalitat) - actualització Novembre 2019 ( ...
Obesidad i asma ( coincidència o causalitat) - actualització Novembre 2019 ( ...Obesidad i asma ( coincidència o causalitat) - actualització Novembre 2019 ( ...
Obesidad i asma ( coincidència o causalitat) - actualització Novembre 2019 ( ...
 
Obesidad y Asma (coincidencia o casualidad)
Obesidad y Asma (coincidencia o casualidad)Obesidad y Asma (coincidencia o casualidad)
Obesidad y Asma (coincidencia o casualidad)
 
Disfunció cordes vocals. actualitzacio en coneixements en patologia respirat...
Disfunció cordes vocals. actualitzacio en coneixements en patologia respirat...Disfunció cordes vocals. actualitzacio en coneixements en patologia respirat...
Disfunció cordes vocals. actualitzacio en coneixements en patologia respirat...
 
Quan la realitat supera la ficció: Anecdotari d'una vida mèdica
Quan la realitat supera la ficció: Anecdotari d'una vida mèdicaQuan la realitat supera la ficció: Anecdotari d'una vida mèdica
Quan la realitat supera la ficció: Anecdotari d'una vida mèdica
 
Bienal EPOC Zaragoza, Noviembre 2017
Bienal EPOC Zaragoza, Noviembre 2017Bienal EPOC Zaragoza, Noviembre 2017
Bienal EPOC Zaragoza, Noviembre 2017
 
MPOC i broncodilatació dual: tiotropium /olodaterol
MPOC i broncodilatació dual:  tiotropium /olodaterolMPOC i broncodilatació dual:  tiotropium /olodaterol
MPOC i broncodilatació dual: tiotropium /olodaterol
 
Un grito en la noche: una complicacion no descrita de SAOS
Un grito en la noche: una complicacion no descrita de SAOSUn grito en la noche: una complicacion no descrita de SAOS
Un grito en la noche: una complicacion no descrita de SAOS
 
De vueltas con el futuro
De vueltas con el futuroDe vueltas con el futuro
De vueltas con el futuro
 
Sleep Apnea y Riesgo Cardiovascular.
Sleep Apnea y Riesgo Cardiovascular.Sleep Apnea y Riesgo Cardiovascular.
Sleep Apnea y Riesgo Cardiovascular.
 
NEUMOLOGIA: UPDATE 2016 (COSECHA DEL 15-­‐16)
NEUMOLOGIA: UPDATE 2016 (COSECHA DEL 15-­‐16)NEUMOLOGIA: UPDATE 2016 (COSECHA DEL 15-­‐16)
NEUMOLOGIA: UPDATE 2016 (COSECHA DEL 15-­‐16)
 
Asma y ejercicio.
Asma y ejercicio.Asma y ejercicio.
Asma y ejercicio.
 
Via Respiratoria Unica
Via Respiratoria UnicaVia Respiratoria Unica
Via Respiratoria Unica
 
Fenotips de l'asma bronquial.
Fenotips de l'asma bronquial.Fenotips de l'asma bronquial.
Fenotips de l'asma bronquial.
 
Cars 2015 classification and staging of lung cancer 1.6
Cars 2015   classification and staging of lung cancer 1.6Cars 2015   classification and staging of lung cancer 1.6
Cars 2015 classification and staging of lung cancer 1.6
 
Tos de origen profesional
Tos de origen profesionalTos de origen profesional
Tos de origen profesional
 
Update 2015 CIMA - actualizaciones de neumologia
Update 2015 CIMA - actualizaciones de neumologiaUpdate 2015 CIMA - actualizaciones de neumologia
Update 2015 CIMA - actualizaciones de neumologia
 
EPOC Deberes Hechos Asignaturas Pendientes
EPOC Deberes Hechos Asignaturas PendientesEPOC Deberes Hechos Asignaturas Pendientes
EPOC Deberes Hechos Asignaturas Pendientes
 

Último

SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIASSEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
JessBerrocal3
 
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
UDMAFyC SECTOR ZARAGOZA II
 
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdfLIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
Franc.J. Vasquez.M
 
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdfHIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
AbelPerezB
 
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materalDiabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
f5j9m2q586
 

Último (20)

Enfermedad de Parkinson. Enfermedades Neurológicas y Conducta
Enfermedad de Parkinson. Enfermedades Neurológicas y ConductaEnfermedad de Parkinson. Enfermedades Neurológicas y Conducta
Enfermedad de Parkinson. Enfermedades Neurológicas y Conducta
 
Conceptos De pago Tarjeton digital del imss
Conceptos De pago Tarjeton digital del imssConceptos De pago Tarjeton digital del imss
Conceptos De pago Tarjeton digital del imss
 
ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (1).pdfseminario
ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (1).pdfseminarioENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (1).pdfseminario
ENFERMEDADES CEREBROVASCULARES (1).pdfseminario
 
SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIASSEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
SEMANA 01 - ASISTENCIA AL USUARIO CON PATOLOGIAS
 
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
(2024-05-06)Sesion Anticoncepción desde atencion primaria (DOC)
 
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (DOC).docx
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (DOC).docx(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (DOC).docx
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (DOC).docx
 
MAPA EnfermedadesCerebrovasculares...pdf
MAPA EnfermedadesCerebrovasculares...pdfMAPA EnfermedadesCerebrovasculares...pdf
MAPA EnfermedadesCerebrovasculares...pdf
 
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
(2024-05-07). ANTICONCEPCIÓN EN ATENCIÓN PRIMARIA
 
Principios de Asepsia y Antisepsia quifo
Principios de Asepsia y Antisepsia quifoPrincipios de Asepsia y Antisepsia quifo
Principios de Asepsia y Antisepsia quifo
 
Psorinum y sus usos en la homeopatía y la dermatología
Psorinum y sus usos en la homeopatía y la dermatologíaPsorinum y sus usos en la homeopatía y la dermatología
Psorinum y sus usos en la homeopatía y la dermatología
 
PATTON Estructura y Funcion del Cuerpo Humano (2).pdf
PATTON Estructura y Funcion del Cuerpo Humano (2).pdfPATTON Estructura y Funcion del Cuerpo Humano (2).pdf
PATTON Estructura y Funcion del Cuerpo Humano (2).pdf
 
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdfLIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
LIBRO LA MEJOR PSICOTERAPIA, PROLOGO - copia.pdf
 
DESARROLLO DE LAS CRESTAS NEURALES 2024-1.pptx
DESARROLLO DE LAS CRESTAS NEURALES 2024-1.pptxDESARROLLO DE LAS CRESTAS NEURALES 2024-1.pptx
DESARROLLO DE LAS CRESTAS NEURALES 2024-1.pptx
 
Distensibilidad Vascular y funciones de los sist arterial.pptx
Distensibilidad Vascular y funciones de los sist arterial.pptxDistensibilidad Vascular y funciones de los sist arterial.pptx
Distensibilidad Vascular y funciones de los sist arterial.pptx
 
Cuadernillo de depresion. ejercicios practicos
Cuadernillo de depresion. ejercicios practicosCuadernillo de depresion. ejercicios practicos
Cuadernillo de depresion. ejercicios practicos
 
casos clínicos hidrocefalia que es tratamiento sintomas
casos clínicos hidrocefalia que es tratamiento sintomascasos clínicos hidrocefalia que es tratamiento sintomas
casos clínicos hidrocefalia que es tratamiento sintomas
 
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdfHIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
HIPERTIROIDISMO FISIOLOGIA Y ANATOMIA 2024.pdf
 
Relación de pacientes con el personal de enfermeria.pptx
Relación de pacientes con el personal de enfermeria.pptxRelación de pacientes con el personal de enfermeria.pptx
Relación de pacientes con el personal de enfermeria.pptx
 
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (PPT).pptx
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (PPT).pptx(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (PPT).pptx
(2024-09-05) Mutilacion genital femenina (PPT).pptx
 
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materalDiabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
Diabetes tipo 2 expo guias ada 2024 apuntes y materal
 

Enfisema y fibrosis, cita o encuentro

  • 1. Enfisema y Fibrosis: Cita o Encuentro (o una historia interminable) Josep Morera i Prat Burgos, Octubre 2011
  • 2. ¿Paciente sano? O ¿Paciente no sano?
  • 3.
  • 4.
  • 5.
  • 6. Índice Índice 1) Conocimientos recientes y convencionales a) Definición b) Diagnóstico y pronóstico 2) Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos a) Lecciones pasadas de la historia b) Últimas noticias c) Especulaciones 3) Conclusiones
  • 7. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Definición La combinación de fibrosis pulmonar y enfisema (CFPE) es un síndrome definido recientemente, en el cual coexisten en un mismo individuo enfisema en lóbulos superiores y fibrosis en lóbulos inferiores. Estos pacientes presentan un perfil funcional respiratorio característico, con volúmenes pulmonares dinámicos y estáticos aparentemente normales o mínimamente alterados que contrastan con una grave alteración de la difusión del monóxido de carbono (DLCO) e hipoxemia arterial, la cual empeora durante el esfuerzo. La prevalencia de hipertensión pulmonar es elevada y representa la principal condición que determina el pronóstico. La tomografía axial computarizada de alta resolución (TCAR) constituye la herramienta primordial para confirmar su diagnóstico. Se ha postulado al humo del tabaco como el principal agente etiológico. Portillo K. Arch Bronconeumol.
  • 8. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Definición 1. Combined cryptogenic fibrosing alveolitis and emphysema: the value of high resolution computed tomography in assessment. Wiggins J, et al. Respir Med. 1990 Sep;84(5):365-9. 2. Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes. Doherty MJ, et al. Thorax. 1997 Nov;52(11):998-1002. 3. Concomitant upper-lobe bullous emphysema, lower-lobe interstitial fibrosis and pulmonary hypertension in heavy smokers: report of eight cases and review of the literature. Grubstein A, Bendayan D, Schactman I, Cohen M, Shitrit D, Kramer MR. Respir Med. 2005 Aug;99(8):948-54. 4. Combined pulmonary fibrosis and emphysema: a distinct underrecognised entity. Cottin V, Nunes H, Brillet PY, Delaval P, Devouassoux G, Tillie-Leblond I, Israel-Biet D, Court-Fortune I, Valeyre D, Cordier JF; Groupe d'Etude et de Recherche sur les Maladies Orphelines Pulmonaires (GERM O P). Eur Respir J. 2005 Oct;26(4):586-93. 5. Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival associated with severe pulmonary arterial hypertension. Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso D, Barrientos E, Gaxiola M, Navarro C, Selman M. Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
  • 9. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico: Cuadro Clínico  Muy fumadores (hasta ahora predominio varón)  ≈ 50 paquetes/año acumulados  Disnea de esfuerzo  “Velcro” basales  Acropaquia >50%  > 65 años  DLCO ↓↓↓  Espirometría / volúmenes = desconcertantes  Tx tórax = tórax sucio  TAC = >enfisema paraseptal !!  HAP  Carcinoma  Enfermedad coronaria +++
  • 10. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico
  • 11. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico
  • 12. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes. Doherty MJ, Pearson MG, O'Grady EA, Pellegrini V, Calverley PM. Thorax. 1997 Nov;52(11):998-1002.
  • 13. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico: Cuadro Clínico (Dificultades)  Previamente catalogados de EPOC (leves / moderados)  Enfisema precede ≈5 años a fibrosis  Espirometría poco reveladora  Efecto “joven/vieja”  TAC (no siempre fácil de interpretar)  (No hacemos ni TAC ni difusión = guías)  No sabíamos que el humo del cigarrillo producía fibrosis pulmonar !!!???
  • 14. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Cryptogenic fibrosing alveolitis with preserved lung volumes. Doherty MJ, Pearson MG, O'Grady EA, Pellegrini V, Calverley PM. Thorax. 1997 Nov;52(11):998-1002.
  • 15. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Heterogeneity in Combined Pulmonary Fibrosis and Emphysema. Matthew D. Jankowich, Michael Polsky, Michael Klein, Sharon Rounds Respiration 2008;75:411–417.
  • 16. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival associated with severe pulmonary arterial hypertension. Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso D, Barrientos E, Gaxiola M, Navarro C, Selman M. Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
  • 17. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Combined pulmonary fibrosis and emphysema: a distinct underrecognised entity. Cottin V, Nunes H, Brillet PY, Delaval P, Devouassoux G, Tillie-Leblond I, Israel-Biet D, Court-Fortune I, Valeyre D, Cordier JF; Groupe d'Etude et de Recherche sur les Maladies Orphelines Pulmonaires (GERM O P). Eur Respir J. 2005 Oct;26(4):586-93.
  • 18. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Non-specific interstitial pneumonia in cigarette smokers: a CT study. Marten K, Milne D, Antoniou KM, Nicholson AG, Tennant RC, Hansel TT, Wells AU, Hansell DM. Enfisema presente en 14 de 18 NSIP fumadores (77.8%) Vs 18 de 103 fumadores control (17.5%) (p < 0.0005) Eur Radiol. 2009 Jul;19(7):1679-85. Morera-Prat J. [Non-specific interstitial pneumonia]. Med Clin (Barc). 2006 Jan 21;126(2):57-8.
  • 19. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Non-specific interstitial pneumonia in cigarette smokers: a CT study. Marten K, Milne D, Antoniou KM, Nicholson AG, Tennant RC, Hansel TT, Wells AU, Hansell DM. Enfisema presente en 14 de 18 NSIP fumadores (77.8%) Vs 18 de 103 fumadores control (17.5%) (p < 0.0005) Eur Radiol. 2009 Jul;19(7):1679-85. Morera-Prat J. [Non-specific interstitial pneumonia]. Med Clin (Barc). 2006 Jan 21;126(2):57-8.
  • 20. Conocimientos Recientes y Convencionales Conocimientos Diagnóstico y Pronóstico Combined Pulmonary Fibrosis and Emphysema Syndrome in Connective Tissue Disease Vincent Cottin, Hilario Nunes, Luc Mouthon, Delphine Gamondes, Romain Lazor, Eric Hachulla, Didier Revel, Dominique Valeyre, Jean-Franc¸ois Cordier, and the Groupe d’Etudes et de Recherche sur les Maladies “Orphelines” Pulmonaires ARTHRITIS & RHEUMATISM, 2011; 63(1):295–304
  • 21. Índice Índice 1) Conocimientos recientes y convencionales a) Definición b) Diagnóstico y pronóstico 2) Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos a) Lecciones pasadas de la historia b) Últimas noticias c) Especulaciones 3) Conclusiones
  • 22. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia ¿Coincidente o relación causal? ¿Cita o encuentro? Humo de cigarrillo The spectrum of smoking-related interstitial lung disorders: the never-ending story of smoke and disease. Selman M. Chest. 2003 Oct;124(4):1185-7. Smoking: an injury with many lung manifestations. Flaherty KR, Hunninghake GG. Am J Respir Crit Care Med. 2005 Nov 1;172(9):1070-1.
  • 23. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos Relation of smoking and age to findings in lung parenchyma: a microscopic study. Auerbach O, Garfinkel L, Hammond EC. Chest. 1974 Jan;65(1):29-35. Smoking Habits And Age In Relation To Pulmonary Changes. Rupture Of Alveolar Septums, Fibrosis And Thickening Of Walls Of Small Arteries And Arterioles. Auerbach O, Stout Ap, Hammond Ec, Garfinkel L. N Engl J Med. 1963 Nov 14;269:1045-54. J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
  • 24. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos 93,3 <60 60-69 70+ 90,7 90,6 100 82,5 Age Severe Pulmonary Fibrosis % 80 Relation of smoking and age to findings in lung parenchyma: a microscopic study. 62,7 Auerbach O, Garfinkel L, Hammond EC. Chest. 1974 Jan;65(1):29-35. 50 60 39,1 32,7 40 Smoking Habits 20 Age In Relation To Pulmonary Changes. Rupture Of Alveolar And 1,9 6,9 Septums, Fibrosis And Thickening Of Walls Of Small Arteries And Arterioles. Auerbach0O, Stout Ap, Hammond Ec, Garfinkel L. N Engl J Med. 1963 Nov No. In group 36 52 32 87 87 38 205 200 43 83 96 15 0 14;269:1045-54. <1 1_2 2+ Cigarettes – Packs/Day J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
  • 25. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W. J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
  • 26. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W. <10 10 _ 20 >20 20,0 Prevalence of Pulmonari Fibrosis % Smoking and pulmonary fibrosis. Weiss W. 20 15 10 7,0 5,9 5 1,0 0,0 0,0 0 No. In group 84 209 43 18 118 55 No./Day Less Than 20 Years No./Day 20 or More Years Current Cigarette Smoking Habit J Occup Med. 1988 Jan;30(1):33-9).
  • 27. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos Cadmium-chloride-induced air-space enlargement with interstitial pulmonary fibrosis is not associated with destruction of lung elastin. Implications for the pathogenesis of human emphysema. Snider GL, Lucey EC, Faris B, Jung-Legg Y, Stone PJ, Franzblau C. ...We consider the air-space enlargement occurring with fibrosis to represent one of the stereotyped responses of the lung to a variety of injuries that result in focally severe pulmonary fibrosis, which in turn gives rise to forces that cause distortion and distention of less severely involved lung tissue... Am Rev Respir Dis. 1988 Apr;137(4):918-23.
  • 28. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Lecciones Pasadas de la Historia: Avisos Thin-section CT finding in 250 volunteers: assessment of the relationship of CT findings with smoking history and pulmonary function test results. Mastora I, et al. Radiology. 2001 Mar;218(3):695-702. Remy-Jardin M, et al. Lung parenchymal changes secondary to cigarette smoking: pathologic CT correlations. Radiology ,1993; 186:643–651.
  • 29. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias The rising incidence of idiopathic pulmonary fibrosis in the U.K. Navaratnam V, Fleming KM, West J, Smith CJ, Jenkins RG, Fogarty A, Hubbard RB.  ↑ 5% por año  5.000 nuevos casos por año (UK) =  [≈ 4.000 en España ?!]  5.000 +/a  >+ que por cáncer ovárico, linfoma, leucemia, hipernefroma o mesotelioma. YA NO ES HUÉRFANA… Thorax. 2011 Jun;66(6):462-7.
  • 30. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Diagnosis of usual interstitial pneumonia and distinction from other fibrosing interstitial lung diseases. Katzenstein AL, Mukhopadhyay S, Myers JL.  23 piezas lobectomía por tumor pulmonar  20 fumadores  Examen histológico: fibrosis >25% slides. En 12/20 (60%) fumadores 0 en no fumadores  Describe SRIF (Smoking-Related Fibrosis Disease) Hum Pathol. 2008 Sep;39(9):1275-94.
  • 31. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Idiopathic pulmonary fibrosis and emphysema: decreased survival associated with severe pulmonary arterial hypertension. Mejía M, Carrillo G, Rojas-Serrano J, Estrada A, Suárez T, Alonso D, Barrientos E, Gaxiola M, Navarro C, Selman M. 30% !!! Chest. 2009 Jul;136(1):10-5.
  • 32. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Interstitial lung diseases in a lung cancer screening trial. Sverzellati N, Guerci L, Randi G, Calabrò E, La Vecchia C, Marchianò A, Pesci A, Zompatori M, Pastorino U. ≅ 4% Fibrosis pulmonar ≅ 16% bronquiolitis respiratoria Eur Respir J. 2011 Aug;38(2):392-400.
  • 33. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
  • 34. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
  • 35. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias Am J Respir Crit Care Med, 2009; 180: 407–414.
  • 36. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias N Engl J Med 2011;364:897-906.
  • 37. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Últimas Noticias N Engl J Med 2011;364:897-906.
  • 38. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos N Engl J Med 2011;364:897-906.
  • 39. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Especulaciones Cambio de Paradigma  Daño tabáquico ya no sería solamente sinónimo de EPOC.  Un porcentaje no despreciable de fumadores tendrían “lesiones intersticiales” que a su vez causarían un porcentaje no despreciable de patrones restrictivos.  Las lesiones intersticiales contribuirían a la subestimación EPOC.  El concepto de susceptibilidad se modificaría.  Se comprendería mejor la inconsistencia del FEV 1 y la consistencia del BODE.  El valor predictivo de salud de la ↓ FVC no se tendría que vincular exclusivamente a S. Metabólico.
  • 40. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Especulaciones  Se reforzaría la necesidad de una nosología más precisa  El diagnóstico de las enfermedades respiratorias, sobretodo EPOC, requeriría regularizar la exploración funcional más allá de la espirometría.  La exposición a tabaco no debe verse como toxicidad a una única substancia, hay demasiadas variables: 6.000 compuestos, intensidad, características inhalación, filtro / no filtro, temperatura de combustión, incluso marca [los aditivos se respetan como secreto = FDA no obliga a desvelar].  Seguramente se tendría que añadir / definir un fenotipo “fibrótico”  Probablemente el “fenotipo” clásico “Blue Bloater”, en parte era fibrótico.
  • 41. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Especulaciones “Blue Bloater / Blow-up” Inspirados en: Dornhorst AC. Lancet. 1955 Jun 11;268(6876):1185-7.
  • 42. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Especulaciones  El “dirty lung” o “increated vascular markings” se correspondería a fibrosis + enfisema.  El aumento epidemiológico de la fibrosis pulmonar puede estar relacionado con tabaquismo.
  • 43. Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Conocimientos Nuevos, También Viejos, Aún Especulativos Especulaciones El que no sabe lo que busca, no entiende lo que encuentra. Claude Bernard. (Saint-Julien, 12 de julio de 1813 – París, 10 de febrero de 1878).
  • 44. Índice Índice 1) Conocimientos recientes y convencionales a) Definición b) Diagnóstico y pronóstico 2) Conocimientos nuevos, también viejos, aún especulativos a) Lecciones pasadas de la historia b) Últimas noticias c) Especulaciones 3) Conclusiones
  • 45. Conclusiones Conclusiones 1) La combinación de fibrosis pulmonar y enfisema es más frecuente de lo que pensamos y relativamente fácil de identificar. 2) Es secundaria a tabaquismo, pero puede observarse en enfermedades del colágeno.
  • 46. Conclusiones Conclusiones 3) La exposición a tabaco provoca frecuentemente lesiones intersticiales sutiles que distorsionan algunos parámetros (rasgos clínicos de la EPOC). 4) Es posible que la incidencia de fibrosis pulmonar aumente por exposición al tabaco, ↑ de esperanza de vida, mejoría tratamiento EPOC.
  • 47. Conclusiones Conclusiones 5) La práctica de la DLCO y la determinación de volúmenes estáticos deberá considerarse mucho más ampliamente en pacientes fumadores, EPOC estadíos tempranos y FVC <80%.
  • 48. Ustedes que piensan: ¿Cita o encuentro?