Of je nu bezig bent met een iPad traject, een device klas, een introductie van de mogelijkheden van BYOD of de uitrol van de ELO, niet alle collega’s zijn hier even blij mee. Soms ontmoet je weerstand en lijkt het wel of het verbreden gedoemd is te mislukken Misschien is het beeld herkenbaar, samen met een aantal enthousiaste collega’s is er hard gewerkt aan een innovatie binnen het onderwijs op jullie school of binnen de klas. Je hebt het idee dat het nu tijd is om een en ander te verbreden. De innovatie is, in jullie ogen, rijp om ook door andere collega’s, die niet zo gemakkelijk pionieren met ict of nieuwe technologie, benut te gaan worden. Helaas blijkt daarbij de praktijk soms weerbarstig. Collega’s die nog geen ervaringen hebben opgedaan met het traject blijken soms minder positief te staan tegenover de beoogde verandering, ondanks de successen die in de experimenteerfase zijn behaald. Dat is jammer, maar is geen nieuw fenomeen. Bedenk dat in alle gevallen zo’n 70% van de verandertrajecten binnen instellingen en bedrijven niet lukken.. Gelukkig kun je hier wel een positieve wending aan geven. Door het goed en doordacht inzetten van verandermanagement, waarbij je aandacht besteed aan het zichtbaar maken van het gemak, genot en gewin van een en ander. Je duidelijk kunt maken wat de reden is om de innovatie te implementeren en wat er gebeuren kan als we dit niet doen. Geef mensen vertrouwen en houvast. Tijdens deze bijeenkomst krijgt u wat tips en trucs om uw collega’s met behulp van het juiste verandermanagement in een positieve modus te brengen, zodat uw verandering tot de 30 % kan gaan behoren van geslaagde innovaties!

1. John van Dongen
Over veranderen….
I & I conferentie Utrecht

2. Om je dromen te laten uitkomen,
moet je wakker worden…..

3. Nederland is aan het veranderen: (Aantal hits in NLD)
• veranderstrategie
4.990x
• Verandercapaciteit
5.970x
• Innovatiemanager
19.800x
• Innovatiemanagement
96.200x
• Leiderschap
572.000x
• Innovatie
1.780.000x
• Weerstand
1.270.000x
• Veranderen
4.270.000x
Nice to know…

4. • Uit onderzoek is gebleken dat de verwachte gemiddelde
levensduur van organisaties in de laatste twee decennia is
teruggegaan van 20 jaar naar 12,5 jaar. De overlevingskansen
van organisaties nemen af doordat ze zich niet voldoende
aanpassen of zich juist te veel, te vaak of onnodig aanpassen.
In al deze gevallen gaan organisaties niet goed om met
veranderingen in bijvoorbeeld de maatschappij, de markt, hun
beleidsveld, technologie, klantgedrag of hun primaire proces.
!
• ‘70% van de verandertrajecten mislukt’
Een statistische waarheid als een koe. En wie de statistiek als
leidraad neemt voor het handelen begint nergens meer aan.
Need to know!

6. Noodzaak tot veranderen
!
!
• Waarom al die moeite?
• Is er wel een reden, noodzaak?
• Wat is jou motivatie?
!
!
!
!
• Welke vormen van gemak, genot en gewin maken voor jou het verschil…
!
!
!
!

7. Veranderaanpak:
• Drie G’s voor betrokkenen: Gewin, Genot, Gemak
• Ook drie C’s: Cash, Competenties, Connecties
• Waarom veranderen? Probleem? Oplossingen?
• Keuze veranderaanpak, of niet!
• VeranderPlan ontwikkelen
• Veranderaar
!
Strategie en aanpak….

8. • Filmpje Ben Tiggelaar
Anders denken en
anders doen….

9. Waar zou je rekening mee kunnen houden…?
Is er voor iedereen
reden om in actie te actie
Wie worden door de
Wat komen?gebeuren
gaat er
geraakt?
of
Wie is opdrachtgever?
Waar gaat het gebeuren?
wat gaan we doen?
Wie is opdrachtnemer?
(afdeling, team, locatie,
enz..)
Wie is verantwoordelijk voor
uitvoering en resultaat?
Probeer kort te
Wie gaa(t)n hoe dit
verwoorden dit uitvoeren?
past in een
projectplan…

10. !
De informele organisatie
!
Wordt bij veranderactiviteiten dikwijls onvoldoende
meegenomen
!
Hierdoor wordt verandering dikwijls een kansspel

11. Informele organisatie
!
• Het grote verborgen deel van de ijsberg onder water
• Uit het zicht maar altijd aanwezig
• Processen en gedragingen van collega`s die spontaan naar
boven komen
• Bepaalt de cultuur van een organisatie
• Neemt toe naarmate formele organisatie niet voldoet
• Kan formele tegenwerken en soms versterken
!

12. Formele en informele organisatie
structuur
regels en procedures
werkverdeling en rapportagelijnen
beleid doelen en technologie
financiën en producten
coalities en psychologische behoeften
macht, informeel leiderschap en conflict
moraal, informele normen en gevoeligheden
Sociale codes, loyaliteiten, vriendschappen
emoties gevoelens, percepties
risiconemend gedrag

13. Vijf veranderstrategieën
Machtsstrategie
Planmatige
strategie
Onderhandelings- Programmatische
strategie
strategie
13%
23%
18%
25%
21%
Doorduwen
Verhuizen
Onderhandelen
Trekken
Ontdekken
!
•Sturing door top
•Doelgericht
•Legitieme macht
•Inbreng controllers
•Macht-dwang
•Geen participatie
•Initiatief bij de top
•Doelgericht
•Expertmacht
•Inbreng adviseurs
•Rationeel-empirisch
•Weinig participatie
•Meer partijen
•Resultaatgericht
•Legitieme macht
•Inbreng partijen
•Onderhandeling
•Politiek proces
•Participatief
•Probleemgericht
•Persoonlijke macht
•Inbreng medewerker
•Reëducatief
•Veel participatie
Interactieve
strategie
•Interactief
•Toekomstgericht
•Persoonlijke
macht
•Samen optrekken
•Dialoog en conflict
•Veel interactie
Zeer laag
Laag
Gering
Beperkt
Hoog
verandervermogen verandervermogen verandervermogen verandervermogen verandervermogen

14. !
Welke veranderstrategie(en) wordt(en) meestal gebruikt
binnen jouw school?
!
Om welke reden?
!
Levert dat het gewenste effect op?
!
Vraag…

15. Resultaten
systemen
structuur
cultuur
omgeving
mensen
organisatiegedrag
veranderaanpak
leiderschap
missie !
Hoe bereiken we waar we naar toe
willen?
visie !
strategie
doelen
15

16. Strategie
Structuur
Cultuur
Mensen
Middelen
Resultaten
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning
Verbreding &
Verandering
Producten & Effecten
!
• Om te kunnen komen tot verbreding en verandering
binnen een organisatie zal aan een aantal
voorwaarden moeten worden voldaan.( van
klassenorganisatie, vakorganisatie en daarna
misschien zelfs schoolorganisatie…)
!
• Ontbreekt een van deze voorwaarden, dan zullen
onwenselijke gevolgen zichtbaar worden binnen de
veranderende organisatie

17. Geen
aandacht
Strategie
Cultuur
Mensen
Middelen
Resultaten
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Strategie
Structuur
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning
Producten & Effecten
Geen
aandacht
Structuur
Cultuur
Mensen
Middelen
Resultaten
Chaos
geen samenhang & visie
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
!
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
Strategie
Verwarring
Structuur
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning
Producten & Effecten
Geen besturing &
beheersing
Geen
aandacht
Cultuur
Mensen
Middelen
Resultaten
Weerstand
Geen binding
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning
Producten & Effecten
!

18. Strategie
Structuur
Cultuur
Geen
aandacht
mensen
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Strategie
Structuur
Cultuur
Mensen
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Structuur
Cultuur
Mensen
Resultaten
Ongerustheid
!
Geen vaardigheden
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Strategie
Middelen
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning
Producten & Effecten
Geen
aandacht
Middelen
Resultaten
Producten & Effecten
Middelen
Geen aandacht
Resultaten
Frustatie
Geen voorzieningen
Nutteloosheid
!
Geen toegevoegde waarde
Beleid op
-school niveau
-vakgroepniveau
Processen,
Organisatie, digitale
(leer)middelen
Leiderschap &
Facilitering en
motivatie
Weerstanden &
Commitment en
scholing
Infrastructuren,
Beschikbare
ondersteuning

19. Concreet gedrag bij weerstand

20. Veranderen & weerstand

21. Symptoombestrijding op individueel niveau
!
• Angst voor het onbekende wegnemen
• Gebrek aan vertrouwen in anderen oplossen
• Behoefte aan veiligheid honoreren
• Wens tot status-quo benoemen
• Cynisme, negativisme ontkrachten
• Weerstand als strategie ombuigen
Weerstand &
veranderen

22. Symptoombestrijding op groepsniveau
!
•
•
•
•
Van armzalige besluitvorming naar goede besluitvorming
Van niet weten wat de ander doet naar interesse
Van geen maatstaf voor kwaliteit naar kwaliteit
Van aanvaarding van vanzelfsprekendheden naar een
open mind
• Van gebrek aan loyaliteit naar loyaliteit
Weerstand &
veranderen