1. Ойрын зайн гүйлтийн техник заах арга
Ойрын зайн гүйлт нь богино хугацаанд хурдаа дээд хэмжээнд өсгөж зайн
гүйлтийн туршид хадгалж чадсанаар тодорхойлогдоно.
Гүйлтийн техник гараа, гарааны хөөлт, барианд орох техник гүйцэтгэл нь
амжилтад нөлөөлнө.
Нам гараанаас гарч гүйхдээ налуу гадаргатай тулгуур
суурь дээр хоёр хөлөөрөө хагас алхамын зайтай
өлмийгөөрөө тулж сууна. Ихэнх тохиолдолд тулгуур суурь
нь урдаа 45°, ардаа 600-700 налуу байрлана. Гарааны
шугамаас урд талын тулгуур 1,5 ул /35-45 см/, арын
тулгуур урд тулгуураас хөлийн шилбэний урттай /40-45 см/
тэнцүү зайд байрлана.
Нам гарааны байрлал
«Гараандаа» дохионы үед:
* Тулгуур суурины ард очиж зогсоно.
* Урагшаа тонгойж хоёр гараараа гүйлтийн зам дээр тулж сууна.
* Түлхэлтийн /хүчтэй/ хөлөө урд талын тулгуур дээр савалтын хөлөө арын тулгуур
дээр тулна.
* Савалтын хөлийн өвдгөөр газар тулна.
* Хоёр гарыг гарааны шугамны ард тавина.
* Гарааны шугамын ард гарын 4 хуруугаа эрхий
хуруунаас зайтай цомбойлгож тулна. Мөн сарвуугаа
хагас атгаж эрхий хуруутай хамт тулж болно.
* Мөрний бүслүүр гарааны шугамны харалдаа
байрлана.
"Гараандаа"
• Биеийн жингийн төв, биеийн тулах цэгүүдийн хооронд байна.
• Толгой, хузүүгээ сул чөлөөтэй унжуулна.
• Харц гарааны шугамнаас урагшаа - доошоо 1,5-2 м зайд харна.
«Анхаар» дохионы үед:
• Савалтын хөлний өвдгийг газраас хөндийрүүлнэ.
• Түнхийг мөрний түвшингөөс ялимгүй дээр
өргөнө.
• Сурагчдын бие бялдрын бэлтгэлжилтийн түвшинд
тохируулж биеийн жинг 2 гар дээр шилжүүлнэ.
• Бэлтгэлжилт хангалтгүй бол биеийн жингийн
ихэнх хэсгийг 2 хөл дээр байрлуулна.
• Толгой, хүзүүгээр сул чөлөөтэй байлгана.
“Анхаар”

2. «Марш» дохионы үед:
• Дохио өгмөгц цахилгаан мэт урагш-дээш тэмүүлж
гараанаас хүчтэй гарч гүйнэ.
• Шагайны үеэр газраас хурдан түлхэнэ.
• Гарын ажиллагаа идэвхитэй, хурдан, богино байна.
• Гүйлтийн 6-8 алхамаас эхлэн их биеэр аажим дээш
өндийнө.
• Харц бага зэрэг урагшаа гүйлтийн зам руу чиглэсэн
байна.
"Марш"
Гарааны хөөлт :
* Хөлийн өлмийгөөр хүчтэй гишгэж гүйнэ.
* Хөлийн тавилт чигээрээ шулуун байна.
* Алхам бүрд гүйлтийн алхаагаа хурдасгаж хурдаа нэмнэ.
* Гараа тохойны үеэр нугалж, урагш-хойш идэвхитэй хүчтэй сэлнэ. Гарын
хөдөлгөөн баруун, зүүн тийш хөндлөн байж болохгүй.
* Мөрний үе гарын атгалтсул чөлөөтэй байна.
* Нүүр, ам, эрүүгээ чангалж болохгүй.
Зайн гүйлт:
* Гараанаас эхлээд дээд хэмжээнд хүрсэн хурдыг зайн гүйлтийн туршид
хадгалахыг эрмэлзэнэ.
* Гүйлтийн үед биеэ чангалахгүй сул чөлөөтэй их биеэрээ бага зэрэг урагшаа
эсвэл бараг тэгшхэн гүйнэ.
* Гарын ажиллагаа нь хөдөлгөөний тэнцвэр хадгалдаг учир зөв бүтэцтэй (техник)
чөлөөтэй, далайц ихтэй, эрчимтэй сэлнэ.
* Хөлийн түлхэлтийн үед түнх, өвдөг, шагайны үеэр сайн тэнийлгэж өгнө.
Савалтын хөлийн урагш-дээш хөдөлгөөн нь түлхэлтийг сайн гүйцэтгэх боломжыг
олгоно.
* Гүйлтийн алхамын урт ба давтамж мөн савалтын хөлний өвдөг өргөлт,
түлхэлтийн хөлний шилбээр савалт нь өөр хоорондоо их бага хэмжээгээр
зохицсон байна.

3. Зайн гүйлт
Хөлийн өлмий дээр гишгэж гүйнэ Гүйлтийн үеийн гарын байрлал
Зөв буруу
Бариа:
Зайн гүйлтийн төгсгөлд дээд хурдаар орж ирэхийг
эрмэлздэг барианы сүүлийн алхамын түлхэлтийн
хөлнөөс эхлэн их биеэр урагшаа бөхийж цээжээрээ
тэгшхэн эсвэл нэг мөрөөрөө барианд гүйж орно.
Барианы шугамнаас цааш хэдэн метр замыг дээд
хурдаараа гүйж өнгөрөх нь хурдаа барианы өмнө
бууруулахгүй сайн талтай. Барианд гүйж орж
ирсэний дараа огцом зогсож бас суух нь бие

4. организмд муугаар нөлөөлдөг. Ийм учраас гүйлтээ үргэлжлүүлж хэдэн минут
зөөлөн гүйх, биеэ суллаж алхаж явах нь ашигтай.
“Барианы шугамд цээжээр дайрах”
Босоо гараа
«Гараандаа» дохионы үед:
* Түлхэлтийн хөлөө гарааны шугамны ард байрлуулна.
* Савалтын хөлөө 1,5-2 ул зайтай түлхэлтийн хөлний ард
тавина.
* Биеийн хүндийн төв (жин) түлхэлтийн хөл дээр
шилжинэ.
* Гарын байрлал хөлтэйгээ зөрж тохойгоор нугалж сул
чөлөөтэй зогсоно.
“Гараандаа”
«Марш» дохионы үед:
- Дохио өгмөгц гар, хөлийн ажиллагаа зэрэг
урагшаа хурдан гүйнэ.
- 5-6 алхамын дараа их биеэр босоо байдалд орно.

5. Нам гарааны үед гарч болох алдаанууд
Толгойг арагш Тохойны үеэр нугалж Биеийн жингээр хөл дээр
гэдийлгэж, нуруугаараа тулах арагшаа суух
хотойх
Нуруугаар хотойх Биеийн жингээр хөл дээр Тунх ташаагаар хэт
хэт арагшаа босох өндөр босох
Биеийн жиигээр урагшаа хэт Гүйлтийн эхний алхамаас бөхийж,
гараар тулж босох цээжээ өргөж босох
Өвдгөө хэт өндөр өргөж гүйх Хоёр гар тохойгоор дал мөрөө
хавчиж гүйх

6. ОЙРЫН ЗАЙН ГҮЙЛТИЙН ТЕХНИК ЭЗЭМШИХ ДӨХҮҮЛЭХ ДАСГАЛУУД
1.Шулуун замд гүйх
* 40 - 60 м зайд хурдаа аажим нэмж өлмий дээрээ хөнгөн чөлөөтэй гүйнэ.
Гүйлтийн төгсгөлөөс зөөлөн гүйлт, алхалт руу шилжих.
* 30 - 40 м зайд гүйлтийн сонгомол 4-6 дасгалууд хийх
* Байрандаа гарын сэлэлтийн дууриамал дасгал хийх
2.Тойрог замд гүйх
* Тойрог зам дээр зогсоод гарын сэлэлтийн дууриамал дасгал хийх
* 50 - 60 м зайд тойрогт орох, тойргоос гарах хурд хийх
* 20 -10 м радиустай тойргийн төв рүү их биеэр налж хурд хийх
З.Нам гараа, гарааны хөөлт
* Нам гараатай төстэй босоо гарааны байрлалаас олон дахин гарч гүйх
* Биеийн жинг 2 гар, хөл дээр ээлжлэн шилжүүлэн босч тохиромжтой
байрлалыг тодорхойлох
* Гарааны тулгуур суурийг янз бүрийн байрлалаар суурьлуулж (урт, богино,
ердийн) гараанаас гарч гүйх
* «Гараандаа», «Анхаар» дохиогоор нам гараанаас гарч гүйх
* Гараанаас гарч 8-10м зайд цээжээрээ бөхийн намхан татсан хэд хэдэн
дээсний доогуур гүйх
4.Барианд орох
• Алхалт болон зөөлөн гүйлтэн дунд нэг мөрөөрөө туузанд хүрэх
• 20-30 м зайд хурдтай гүйж 2 гараа арагш савж цээжээрээ бөхийж орох
• Дээд хурдаараа барианы шугаманд сонгосон аргаараа гүйж орох
ГҮЙЛТИЙН ТЕХНИК ЭЗЭМШИХ ДӨХҮҮЛЭХ ДАСГАЛУУД
Өвдөг өндөр өргөж гүйх:
* Дороо алхах (тулалтын хөлний өвдөг шулуун, бие эгц, гар тохойгоор 45°
нугална)
* Хоёр хөлийн өлмий дээр дээшээ жижиг үсрэх
* Нэг хөл дээр өлмий дээр үсрэх
* Өвдөг 45°, 90°-аар өргөж гүйх
* Өвдөг өндөр өргөж баруун, зүүн, урагшаа, хойшоо янз бүрийн чиглэпд гүйх
* Өвдөг өндөр өргөж хурдан, удаан янз бүрийн давтамжтай гүйх (удаан +
хурдан + дунд зэрэг + бүр хурдан гэх мэтээр үргэлжлүүлж 20-60 метрийн
зайд гүйцэтгэнэ).
* Гимнастикийн хананд хоёр гараар тулж гүйх
Сулапттай гүйлт:
* Өлмий дээрээ босоод их биеэ суллаад байрандаа гүйх
* Жижиг алхамаар гүйх (тулалтын хөлийн өвдөг шулуун)
* Янз бүрийн чиглэлд янз бүрийн давтамжтай гүйх

7. * 1 хөл дээр догонцож гүйх (савалтын хөлөө бага зэрэг өргөөд өсгийнөөс
Өлмий рүү цавчих хөдөлгөөнөөр газар тавина).
Цагариг эргүүлж гүйх:
* Их биеэр арагшаа хазайхгүй, тулалтын хөл нугарахгүй хийнэ.
* Үндсэн зогсолт: баруун хөл урд, зүүн хөл ард, хоорондоо 15-20 см зайтай
хоёр хөл дээр ээлжлэн байрандаа жижиг үсрэлт хийх
* Дээрхтэй мөн адил баруун хөлний өвдгийг 45°, 90°-аар өргөөд хөлийн
шилбээр тэнийлгэж тавина.
* Зүүн хөл дээр мөн адил урагшлах чиглэлээр гүйх
* Хоёр хөл дээр ээлжлэн 45°, 90°-аар цагариг эргүүлж байрандаа, хөдөлгөөн
дунд хийх
* 10-30 м-ийн зайд янз бүрийн чиглэлд янз бүрийн давтамжтай цагариг
эргүүлж гүйх
Хөлөөс хөлд түлхэж гүйх:
* Савалтын хөлний өвдөг урагшаа, түлхэлтийн хөлний өвдөг шулуун гүйцэд
түлхэж гүйх
* Давшилттай алхамаас урагшаа үсрэлтүүд
* Байрнаас 3, 5,10-ын харайлтууд
* Жижиг, том янз бүрийн алхамаар харайлт, гүйптийг хослуулж гүйх
* 1 ба 3 алхамаас 1 хөл дээр хөлөөс хөлд түлхэж гүйх
1
* 1 м, 1,20 см, 1,40 см, 1,60 см гэх мэт тодорхой хэмжээнд шрмуулсан
тэмдэгтийн хажуугаар хийх
Хөлийн өлмийг урагш татаж гүйх:
• 20-60 метрийн зайд янз бүрийн чиглэлд янз бүрийн
давтамжтай гүйх
Хөлийн шилбээр арагш савж гүйх:
• 20-60 метрийн зайд янз бүрийн чиглэлд янз бүрийн
давтамжтай гүйх
Гарын сэлэлт:
* Хоёр мөрөө нэгэн зэрэг мөн ээлжлэн өргөж буулгах, урагшаа, хойшоо
тэнийлгэх, хумих
* Хоёр мөрөө тойргоор урагшаа, хойшоо эргүүлэх
* Их биеэр бага зэрэг бөхийж хоёр гарын тохойгоор шулуун урагшаа, хойшоо
хурдан удаан сэлэх
* Мөн адил гарын тохойг 45°-аар нугалж янз бүрийн давтамжтай
сэлэх
ГҮЙЛТИЙН ТУСГАЙ ДАСГАЛУУД
* Өвдөг өндөр өргөж гүйх
* Сулалттай гүйх
* Хөлийн өлмий урагш татаж гүйх
* Хөлийн шилбээр арагш савж гүйх
* Хөлөөс хөлд түлхэж гүйх
* Цагариг эргүүлж гүйх

8. * Өвдөг хагас өргөж шилбээр арагш савж гүйх
* Тавьсан тэмдэгтийг сүлжин хурдтай гүйх
* Жижиг саадыг давж гүйх
• Янз бүрийн байрлалд янз бүрийн хөдөлгөөнөөс гүйх (хөлөө жийж суусан, буруу
харж зогссон, доошоо, дээшээ харж хэвтсэн, давших алхаагаар суусан, 2
гараа урагш, хойш, дээшээ өргөсөн, 2 хөлдөө зайтай зогссон гэх мэт)
• Нуруугаараа харж гүйх
• Алхаагаа томсгож гүйх
• Солбилттой алхамаар гүйх
• Хагас ба бүтэн суултаар гүйх
• Өвдгөөр шулуун гүйх
• Чиглэлээ өөрчилж гүйх
• Хавсралттай алхамаар гүйх
• 30 м, 40 м, 60 м, 80 м, 100 м хүртэлх зайд 3-4 удаа давтан гүйх
• 400 м, 500 м, 800 м хүртэлх зайд жигд хурдаар гүйх
• 1500 м, 3000 м хүртэлх зайд дунд зэргийн темптэй гүйх
• 20-30 минутын кросс гүйлт
• Гүйж тоглох, хөгжөөнт буухиа тоглоом тоглох
Босоо ба нам гараанаас гүйх:
• Босоо, хагас суугаа байдлаас гараанаас гарах
• Тулж тонгойсон байдлаас гараанаас гарах
• Босоо гараанаас 30 м, 40 м, 60 м, 100 м-ийн зайд хурдтай гүйх
• Биеийн хүндийг хоёр гар дээр зөв тохируулж нам гараанаас гарч гүйх
• Нам гараанаас 30 м, 40 м, 60 м, 100 м-ийн зайд хурдтай гүйх