FILIPINO 3 RETORIKA

2. Pagpapahayag ng
Ideya sa
Matalinghagang
Istilo

3. Sa usaping pampanitikan
napakahalaga ang mga pagpapahayag
ng ideya sa matalinghagang istilo
sapagkat mas binibigyan nito ng
kahusayan ang isang akda kaya’t ito
ay masasabing isang sining.
Gumagamit ang mga manunulat ng
Idyoma, Tayutay at Alusyon.

4. IDYOMA

5. Ang mga idyoma ay mga di-
tuwiran o di-tahasang
pagpapahayag ng gusting
sabihin na may kahulugang
patalinghaga.
Ang kahulugan ng idyoma ay
malayo sa literal o denotibong
kahulugan ng salita.
Ang mga idyoma ay tinatawag
ding idyomatikong pahayag o
sawikain sa ating wika.

6. Halimbawa ng Idyoma sa ating
wika:
a) Mababaw ang luha ng guro namin.
(madaling umiwak)
b) Hindi sya sanay na maglubid ng
buhangin. (magsinungaling)
c) Matuto kang magbatak ng buhangin.
(magtrabaho)

7. Iba pang halimbawa ng Idyoma:
1. butas ang bulsa - walang pera
2. ilaw ng tahanan – ina
3. alog na ng baba - tanda na
4. alimuom – mabaho
5. bahag ang buntot - duwag
6. ikurus sa noo – tandaan
7. bukas ang palad – matulungin
8. kapilas ng buhay – asawa
9. nagbibilang ng poste - walang trabaho
10..basag ang pula - luko-luko

8. 11. ibaon sa hukay - kalimutan
12. taingang kawali - nagbibingi-bingihan
13. buwayang lubog - taksil sa kapwa
14. pagpaging alimasag - walang laman
15. tagong bayawak - madaling makita sa
pangungubli
16. pantay na ang mga paa - patay na
17. mapurol ang utak - mahina sa larangan
ng pag-iisip o mabagal mag-isip
18. maitim ang budhi - tuso
19. balat-sibuyas - mabilis masaktan
20. pusong bakal - di marunong magpatawad

9. TAYUTAY

10. Ang pag-aaral ng mga
talinghaga o mga nakataling
hiwaga.
(BISA:Retorika:Para sa Mabisa
at Masining na Pagsulat,1999)

11. Ang tayutay ay salita o isang pahayag
na ginagamit upang bigyan diin ang
isang kaisipan o damdamin.
Sinasadya ng pagpapayahag na
gumagamit ng talinghaga o di-
karaniwang salita o paraan ng
pagpapahayag upang bigyan diin ang
kanyang saloobin.

12. 1. Kasangkapang
Panretorika sa
Paglikha ng Tunog
o Musika

13. 1. ALITERASYON
Pag-uulit ng mga tunog –katinig sa inisyal na
bahagi ng salita. (pag-ibig, pananampalataya
atpag-asa)(lungkot at ligaya)(masama at
mabuti)
Halimbawa:
*Mababakas sa mukhang isang mabuting
mamamayanang marubdobniyang pagtatangi
mahalniyang bayan.*

14. 2. ASONANS
Pag –uulit ng mga tunog –patinigsa
alinmang bahagi ng salita.(hirap atpighati)
(salamat at paalam)(buhay na pagulung -
gulong)
Halimbawa:
*Nasisiyahan ka palang manghiram ng
ligayang may hatid na kamandag at lason*

15. 3. KONSONANS
Katulad ng aliterasyon, pag –uulit ng mga
katinigsa pinal na bahagi(kahapon at
ngayon) (tunay na buhay)(ulan sa
bubungan)
Halimbawa:
*Ang halimuyak ng mga bulaklak ay
mabuting gamotsa isang pusong wasak.*

16. 4. ONOMATOPIYA
Sa pamamagitan ng tunogo himig ng
salita ay nagagawang maihatid ang
kahulugan
Halimbawa:
*langitngit ng
kawayan
*lagaslas ng tubig
*dagundong ng
kulog
*haginit ng hangin

17. 2. IBA PANG URI NG
TAYUTAY BATAY SA
PAG –UULIT

18. 1. ANAPORA
Pag –uulit sa unang bahagi ng pahayag o ng isang
taludtod.
Halimbawa:
Kabataan ang sinasabing pag-asa ng ating inang
bayan. Kabataan ang sanhi ng pagsisikap g bawat
magulang. Ngunit kabataandin ba ang sisira sa
kanyang sariling kinabukasan? At kabataan din ba
ang wawasak sa pangarap ng kanyang kapwa?

19. 2. EPIPORA
Pag –uulit sa huling bahagi ng pahayag
o ng isang taludtod.
Halimbawa:
Ang Konstitusyon o Saligang Batas ay
para sa mamamayan, gawa
ng mamamayanat mula sa
mamamayan.

20. 3. ANADIPLOSIS
Pag -uulit sa unaat huling bahagi ng pahayag o ng
isang taludtod.
Halimbawa:
(mula sa tula ni Juseng Sisiwo Jose Dela
Cruz)“Mata’yko man yatang pigili’t
pigilinpigilinang sintang sa puso’y
tumiim;tumiimna sinta’y kung aking
pawiin,pawiinko’y tantong kamatayan ko rin.”

21. 3. IBA PANG URI
NG TAYUTAY

22. 1. PAGTUTULAD o SIMILI
Hindi tuwirang paghahambingng
magkaibang bagay, tao o pangyayaripagkat
gumagamit ng mga pariralangtulad ng,
kawangis ng, para ng, gaya ng.
Halimbawa:
Tumakbo sing tulad ng isang mailap na usa
nang makita ang papalapit na kaaway.

23. 2.PAGWAWANGIS o METAPORA
Tuwirang paghahambing sapagkat
hindi gumagamit ng mga parirala.
Halimbawa:
Isang bukas na aklatsa akin ang
iyong buhay, kaya’t huwag ka nang
mahiya pa.

24. 3.PAGBIBIGAY-KATAUHANo
PERSONIPIKASYON
Inaaring tao rin ang mga bagay na walang
buhay sa pamamagitanb ng pagkakapit sa
mga ito ng mga kilos ogawi ng tao.
Halimbawa:
Mabilis na tumakbo ang oraspatungo sa
kanyang malagim na wakas.

25. 4.PAGMAMALABISo HAYPERBOLI
Lagpas ito sa katotohanano
eksaheradoang mga pahayag kung
pakasusuriin.
Halimbawa:
Sa dami ng inimbitang kababayan,
bumaha ng pagkain at nalunod sa mga
inuminang mga dumalo sa kasalang iyon.

26. 5.PAGPAPALIT-TAWAG o METONIMI
Ang panlaping metoay nangangahulugan
ng pagpapalito paghahalili(Sebastian)Nagpapa
lit ito ng katawaganongalansa bagay na
tinutukoy.
Halimbawa:
Malakastalaga siyang uminom, sampung
boteay agad niyang naubos nang ganoon na
lamang.

27. 6.PAGPAPALIT-SAKLAWo SINEKDOKI
Binabanggit dito ang bahagibilang
pagtukoy sa kabuuan.
Halimbawa:
Kagabi ay dumalaw siya, kasama ang
kanyang mga magulang upang hingin
ang kamay ng dalagang kanyang
napupusuan.

28. 7.PAGLUMANAYo EUPEMISMO
Paggamit ng mga
salitang magpapabawas sa tinding kahulugan
ng orihinal na salita.
Halimbawa:
Magkakaroon na lamang siya ng babae (kabit)
ay bakit sa isa pang mababa ang lipad
(prostityut).

29. 8.RETORIKAL NA TANONG
Isang uri ng pagapaphayag na hindi naman
talaga kailangan ng sagotkundi ang layunin
ay maikintal sa isipan ng nakikinig ang
mensahe.
Halimbawa:
Magagawa kaya ng isang ina na magmaramot
sa isang anak na nagugutom, may sakit at
nagmamakaawa?

30. 9.PAGSUSUKDOL o KLAYMAKS
Paghahanay ito ng mga pangyayaring may
papataas na tinig, sitwasyono antas.
Halimbawa:
Mabilis na humupa ang hangin, napawi
ang malakas na ulan, muling sumilay ang
liwanag ng araw na nagbabadya ng
panibagong pag –asa!

31. 10. ANTIKLAYMAKS
Ang kabaligtaranngpagsusukdol o klaymaks.
Halimbawa:
Noon, ang bulwagang iyon ay punung –puno ng
mga nagkakagulong tagahanga, hanggang sa
unti –unting nababawasan ang mga nanonood,
padalang nang padalang ang mga
pumapalakpak at ngayo’y maging mga bulong
ay waring sigaw sa kanyang pandinig.

32. 11. PAGTATAMBISo OKSIMORON
Paggamit ng mga salita o pahayag
na magkasalungat.
Halimbawa:
Ang buhay sa mundo ay tunay na
kakatwa: may lungkot at may saya, may
hirapat may ginhawa, may dusa atmay
pag –asa!

33. 12.PAG –UYAM o IRONIYA
May layuning mangutyangunit itinatago sa
paraang waring nagbibigay –puri.
Halimbawa:
Kahanga –hangarin naman ang taong iyan,
matapos mong arugain, pakainin at damitan
ay siya pa ang unang mag –iisip ng masama
sa iyo.

34. 13. PARALELISMO
Sa pamamagitan ng halos iisang
istruktura, inilalatag dito ang mga ideya
sa isang pahayag.
Halimbawa:
Iyan ang disiplinang militari: sama –sang
lulusob sa mga kaaway, sama –sama rin
kaming mamamatay o magtatagumpay.

35. ALUSYON

36. Pamamaraang panretorika na
gumagamit ng pagtukoy sa isang tao,
pook, katotohanan,
kaisipan o pangyayarinainiingatan sa
pinakatagong sulok ng alaala ng isang
taong may pinag-aralan. (Bisa at
Sayas,1966)

37. Limang Uri
ng Alusyon

38. 1. ALUSYON SA HEOGRAPIYA
Halimbawa:
Ang Mt. Apo ang itinuturing na
pinakamataas na bundok sa ating
bayan kung kaya ito ang Mt.
Everest ng Pilipinas.

39. 2. ALUSYON SA BIBLIYA
Halimbawa:
Nagsilbi siyang isang Moises ng
kanyang lipi upang iligtas ang mga
ito sa kamay ng mga mapang –
aliping nais na sakupin ang kanilang
bayan.

40. 3. ALUSYON SA MITOLOHIYA
Halimbawa:
Unang Saknong ng tulang “Felicitacion”
(Maligayg Bati) ni Dr. Jose Rizal: Kung si
Filomena ang dila’y may tamisang sa kay
Apolo, sa kanyang pagsilip,sa may
kabukira’t bundok na masungit,ang may
dalang awit.

41. 4. ALUSYON SA LITERATURA
Halimbawa:
Walang alinlangang isa
siyang Ibarra na puno ng pag –asang
kanyang maililigtas ang kanyang
bayan sa isang ideyal na paraan.

42. 5. ALUSYON SA KULTURANG POPULAR
Halimbawa:
Kinikilala si Mang Noe bilang Elvis
Prestley ng lungsod ng Davao at ang
anak niyang si Liwaybilang Whitney
Houston ng buong Mindanao.