1. O retorno ao absolutismo (1814-1820)
- A pesar do establecemento da Constitución de Cádiz, era evidente que sectores destacados
opúñanse á mesma e desexaban retornar ao absolutismo. A partir destes textos comenta como se
produciu este proceso, explicando por que se fala de “manifesto dos persas ”e as razóns que levan a
Fernando a non xurar a Constitución. Que consecuencias terá a abolición da obra de Cádiz?
Contra a Constitución
“As novas Constitucións son para as sociedades que comezan; As leis fundamentais dunha tal monarquía
deben ser, no humano, inmutables e inmunes de toda substancial variación. O Rei debe ser o que sempre foi;
e as súas diversas clases, o que sempre foron. Se houbo excesos e demasías nuns e noutros, non naceron das
leis, senón da súa inobservancia, filla única do despotismo, e da nosa actual desolación... ”
José Joaquin Colón: España vindicada en sus clases y autoridades. Cádiz, 1811.
Manifiesto dos Persas (1.814)
”Era costume dos antigos persas pasar cinco días de anarquía despois do falecemento do rei, a fin de que a
experiencia dos asasinatos, roubos e outras desgrazas obrigásenlles a ser máis fieis ao seu sucesor. Para selo
España a V.M. non necesitaba igual ensaio nos seis anos de catividade, do número dos españois que se
compracen ao ver restituído a V.M. o trono dos seus maiores, son os que asinan esta reverente exposición co
carácter de representantes de España, mais como en ausencia de V.M. mudouse o sistema que rexía ao
momento de verificarse aquela, e achámosnos á fronte da nación nun Congreso que decreta o contrario do
que sentimos e do que as nosas provincias desexan (...)
133.- Os que falan á vila de goberno despótico fanlle descoñecer os seus verdadeiros carácteres, que son, non
nacer libres, non posuír en propiedade, non ter dereito a sucesión, dispor o príncipe da súa vida, honor e
bens, sen máis lei que a súa vontade, aínda con infracción das naturais e positivas. Pero se España nunca
gimió baixo este xugo.
134.- Nun goberno absoluto as persoas son libres, a propiedade dos bens é tan lexítima e inviolable que
subsiste aínda contra o mesmo soberano que aproba o ler compelido ante os tribunais, e que seu mesmo
consello decida sobre as pretensións que teñen contra el os seus vasalos. O soberano non pode dispor da vida
dos seus súbditos, senón conformarse co orde de xustiza establecido no seu estado. Hai entre o príncipe e a
vila certas convencións que se renovan con xuramento na consagración de cada rei; hai leis, e canto faise
contra as súas disposicións é nulo en dereito . “
O golpe de estado de maio de 1814
“Quedou todo a disposición das Cortes, as cales no mesmo día da súa instalación, e por principio das súas
actas, despoxáronme da soberanía […] atribuíndoa nominalmente á nación, e copiando os principios
revolucionarios e democráticos da constitución francesa de 1791 […] sancionáronse non leis fundamentais
dunha monarquía moderada, senón as dun goberno popular, cun xefe ou maxistrado, mero executor
delegado, que non Rei […]
...Conformándose con tan decididas e xerais demostracións da vontade das miñas vilas, declaro que o meu
real ánimo é non soamente non xurar nin acceder á devandita Constitución nin a decreto algún das Cortes
xerais e extraordinarias, e das ordinarias actualmente abertas, a saber, os que sexan depresivos dos dereitos e
prerrogativas da miña soberanía, establecidos pola constitución e as leis en que de longo tempo a nación
viviu, senón o declarar aquela constitución e tales decretos nulos e de ningún valor e efecto, coma se non
pasasen xamais tales actos, e se tirasen de enmedio do tempo, e sen obriga nas miñas vilas e súbditos, de
calquera clase e condición, a cumprilos nin gardalos, e como o que quixer sostelos, e contradixese esta a
miña real declaración, atentaría contra as prerrogativas da miña soberanía e a felicidade da nación, e causaría
turbación e desasosego nos meus reinos, declaro reo de lesa Maxestade a quen tal ousar ou intentar, e que
como a tal se lle impoña a pena da vida, ora o execute de feito, ora por escrito ou de palabra... "
Fragmento do Decreto de Fernando VII dado en Valencia o 4 de maio de 1814 (publicado na Gazeta
Extraordinaria de Madrid, o 12 de maio de 1814)
A liberdade de prensa
“Vendo con desagrado meu o menoscabo do prudente uso que debe facerse da imprenta [...] e ben
convencido por Min mesmo de que os escritos viciosos son os chamados xornais e algúns folletos,
provocados por eles, vin en prohibir todos os que desta especie danse á luz dentro e fóra do Corte, e é a miña
vontade que só se publique a Gaceta e diario de Madrid .”

2. Real Decreto de 25-III-1815
Un estado en quebra
“O conde de Fernán Núñez, embaixador deI: M. en Londres, avisou o ministro de Estado estes días que non
puido sacar do correo vario pregos de que se lle remitiran de aquí, por falta de diñeiro para pagar súas portes.
Esta lastimosa situación nun departamento tan importante é, por desgraza, común a todos os demais do
Reino. O exército, a mariña, os empregados nos demais ramos, viúvas, en fin: todos os acredores do erario
claman con igual razón polo pagamento do que se lles debe de rigorosa xustiza para saír da pobreza que lles
acosa, e, o que é máis sensible, claman en van. Apenas, a forza de bágoas ou importunidades, cobran de
cando en vez unha curtísima parte dos seus haberes, téndose por afortunado o que o cobra.
A desorde, o caos en que se acha a Real facenda e a perda absoluta de crédito, reprimen os impulsos do
benéfico corazón de V.M. e non lle permiten sacarlle dos seus apuros. Estes, aumentandose por puntos os
atrasos do erario, teñen que ser por forza cada día maior. En van empréganse medios paliativos: os
empréstitos, despois dun alivio momentáneo, non farán máis que agravar o mal; os arbitrios parciais
aumentan a desconfianza e desconcerto, e toda medida insuficiente, dilatar por brevísimo tempo a ruína do
Estado. Esta ameaza, con efecto, tan de cerca, que non hai un home de xuízo en España que non o tema a
cada instante .”
Consultas a Su Majestad. Consulta de 22-VIII-1815
A reacción liberal. Os primeiros pronunciamentos.
- A oposición liberal seguiu activa a pesar do absolutismo. Explica cómo se manifestou e seus
intentos por conseguir o poder de novo
Proclama pública do xeneral liberal Juan Díaz Porlier (1815).
“O noso obxecto non é outro que unha Monarquía sometida a leis xustas e prudentes, e de tal maneira
constituída, que garanta igualmente as prerrogativas do Trono e os dereitos da Nación. Pedimos a
convocación de cortes nomeadas pola vila, e que poidan facer na Constitución, proclamada polas Cortes
extraordinarias, os cambios que esixe a nosa situación. Elas restablecerán a orde na nosa Facenda,
recompensarán os servizos dos militares e farán no exterior estimar e respectar á Nación.
A nobreza, renunciando a unha pequena parte dos seus privilexios, encontrará a indemnización dese
sacrificio nas novas disposicións constitucionais, que lle darán unha existencia política. Todas as clases da
sociedade verán mellorar a súa situación; os párrocos, cuxa influencia pode ser tan útil, gozarán unha
asignación máis elevada; o agricultor, o artesán, o comerciante, o industrial gozarán de novo das vantaxes
que comezaran a reportar das reformas feitas no seu favor polas Cortes, e mercé a unha celosa
administración dos caudais públicos, os acredores do Estado poderán esperar verse indenmizados dos
adiantos que fixeron e das perdas que sufriron .”
O Trienio Liberal (1820-23)
- Coa axuda destes documentos explica as principais claves políticas do trienio liberal e as razóns
que levaron a súa proclamación. Comenta a actuación do rei neste proceso
A revolución de 1820
“O exército nacional, ao pronunciarse pola Constitución da Monarquía Española, promulgada en Cádiz polos
seus lexítimos representantes, non trata de ningún xeito de atentar aos dereitos do lexítimo monarca que ela
recoñece: mais convencido de que todas as operacións do seu Goberno, por unha fatalidade tan funesta como
incomprensible, só contribuíron a facer desgraciada a unha Nación que fixo tantos sacrificios por sancionala,
cre que só este pronunciamento pode salvala, tanto a ela como ao seu Príncipe, do estado de nulidade en que
se encontra. Non trata o exército de atentar ás propiedades das persoas; nin tampouco de facer innovacións
que a equidade, a xustiza e a relixión dos nosos pais autorízannos; non é un espírito de sedición; non son os
movementos dunha efervescencia efémera os resortes que lle animan: o máis puro patriotismo, os desexos
máis ardentes pola felicidade do seu país, ditáronlle o xuramento máis solemne de derramar ata a última gota
de sangue por velos satisfeitos. O resto da milicia española, que non perdoou sacrificio algún para a
salvación, o honor e a Glòria da patria; a Nación enteira que deu ao universo tan brilantes probas de
heroísmo, non poderá menos que aplaudir os sentimentos e resolución tan firmes dos seus individuos. Esta
idea tan satisfactoria será o premio dos seus traballos; e o seu exemplo será seguido de cantos abriguen un

3. corazón elevado e xeneroso.
Pobo español, na túa man está o seguirlle; na túa man está o volver ás túas pasadas glorias, ou afundirte para
sempre nun abismo de ignominia. A alternativa non é dubidosa; e a Europa enteira, cuxa atención ocupas
tanto, non perderá as esperanzas que ten concibida na Nación que fai seis anos sacouna do seu letargo, e
decidiu entón os seus destinos.” Proclama do Exército de Cádiz, en 1820.
Manifesto do coronel liberal Antonio Quiroga tras a sublevación de 1820.
"É a Nación lexitimamente representada quen ten só o dereito de darse as leis a si mesma. As luces da
Europa non permiten xa que as nacións sexan gobernadas como posesións absolutas dos reis. Os pobos
esixen institucións diferentes e o goberno representativo é o que parece máis análogo ás vastas sociedades
cuxos individuos non poden materialmente congregarse todos para promulgar leis. É o goberno que as
nacións sabias adoptaron, o goberno que todos apetecen, o goberno cuxa posesión custou tanta sangue e de
que non hai pobo máis digno que o de España ."
Manifesto de Fernando VII (1.820)
“Españois: Cando os vosos heroicos esforzos lograron pór termo ao cativerio en que me retivo a máis
inaudita perfidia, todo canto vin e escoitei, apenas pisei o solo patrio, reuniuse para persuadirme que a nación
desexaba ver resucitada a súa anterior forma de goberno; e esta persuasión debeume decidir a conformarme
co que parecía ser o voto xeral dun pobo magnánimo que, triunfador do inimigo estranxeiro, temía os males,
aínda máis horrible, da intestina discordia.
Non se me ocultaba porén que o progreso rápido da civilización europea, a difusión universal das luces ata
nas clases menos elevadas, a máis frecuente comunicación entre os diferentes países do globo, os
asombrosos acaecimientos reservados á xeración actual, suscitaran ideas e desexos descoñecidos aos nosos
maiores, resultando novas e imperiosas necesidades; nin tampouco deixaba de coñecer que era indispensable
axeitar a tales elementos as institucións políticas, a fin de obter aquela conveniente harmonía entre os homes
e as leis, en que escriba a estabilidade e o repouso das sociedades.
Pero mentres eu meditaba maduramente coa solicitude do meu paternal corazón [..] fixéstesme entender o
voso anhelo de que restablecese aquela Constitución que entre o estrondo de armas hostís foi promulgada en
1.812, ao propio tempo que con asombro do mundo combatiades pola liberdade da patria. Oín os vosos
votos, e cal tenro pai condescendín ao que os meus fillos reputan conducente á súa felicidade. Xurei esta
Constitución pola que suspirábais, e serei sempre o seu máis firme apoio. Xa tomei as medidas oportunas
para a propia convocatoria de Cortes [..]
Españois: a vosa Glòria é a única que o meu corazón ambiciona [..] Marchemos francamente; e eu o
primeiro, pola senda constitucional; e mostrando á Europa un modelo de sabedoría, orde e perfecta
moderación nunha crise que noutras nacións foi acompañada de bágoas e desgrazas, fagamos admirar e
reverenciar o nome español, ao mesmo tempo que labramos por séculos a nosa felicidade e a nosa Glòria. “
Palacio de Madrid , 10 de Marzo de 1.820 . Gaceta de Madrid , 12 de Marzo de 1820
Decreto de supresión de morgados e vinculacións (1820)
“[...] Art. 1. Quedan suprimidos todos os morgados, fideicomisos, padroados, e calquera outra especie de
vinculacións de bens raíces, mobles, semovientes, censos, juros, foros ou de calquera outra natureza, os cales
se restitúen desde agora á clase de absolutamente libres [...].
14. Ninguén poderá de agora en adiante, aínda que sexa por vía de mellora, nin por outro título nin pretexto,
fundar morgado, fideicomiso, padroado, capellanía, obra pía, nin vinculación algunha sobre ningunha clase
de bens ou dereitos, nin prohibir directa ou indirectamente súa enaxenación. Tampouco poderá ninguén
vincular accións sobre bancos ou outros fondos extranxeiros.
15. As igrexas, mosteiros, conventos e calquera comunidades eclesiásticas, así seculares como regulares, os
hospitais, hospicios, casas de misericordia e de ensino, as confrarías, irmandades, encomendas e calquera
outros establecementos permanentes, sexan eclesiásticos ou laicais, coñecidos co nome de mans mortas, non
poden desde agora en adiante adquirir bens algúns raíces ou inmobles en provincia algunha da Monarquía,
nin por testamento nin por doazón, compra, permuta, nin por outro título algún .”
Madrid, 27 de setembro de 1820.Gaceta do Goberno, 20 de outubro de 1820
- A partir do seguinte texto explica cáles foron os problemas que sufriu o Trienio liberal
“Quere dicir, en suma, que ao terminarse o ano 21, segundo do período constitucional, a situación do país
non podía ser máis aflitiva. Os partidos extremos, exaltados e absolutistas, despregaban ao vento as súas

4. bandeiras; o monarca, en aberta pugna co Goberno, e este desprestixiado e vencido tamén na opinión; as
Cortes, moderadas e prudentes, cedendo o paso ás novamente elixidas, en que dominaba o elemento
‘exaltado’, sen que os deputados e honrados patriotas que compuxeron as primeiras puidesen ser reelixidos,
segundo a Constitución; as sociedades secretas, omnipotentes ata entón, divididas e debilitadas polas súas
contrarias tendencias; a prensa periódica desatenta e sen freo, contribuíndo a crear unha atmosfera mefítica
de extravío revolucionario; e para que nada faltase a este sombrío cadro, a febre amarela paseando as nosas
vilas da costa desde Cádiz a Barcelona; e colocado, en fin, na fronteira do Pirineu, baixo o título de ‘cordón
sanitario’, un exército, que ameazaba transformarse en exército ‘de observación’, e máis tarde no de
‘ocupación’, encargado de realizar os acordos sucesivos de Tropeau, de Laiback e de Verona ”.
MESONERO ROMANOS, R.
A Década Ominosa (1823-1833)
- En 1823 produciuse a volta ao absolutismo. Explica cómo foi posible e a política seguida polo rei
a partir dese momento, os principais rasgos deste periodo, así como a súa actitude en torno aos
liberais. Imaxina un discurso realizado por Fernando VII no que defenda a súa actuación política ao
longo do seu reinado.
Congreso de Verona (1.822)
“Os infraescritos Plenipotenciarios, autorizados especialmente polos seus soberanos para facer algunhas
adicións ao tratado da Santa Alianza, trocando antes os seus respectivos plenos poderes conviñeron nos
artigos seguintes:
1.- As altas partes contratantes, plenamente convencidas de que o sistema de goberno representativo é tan
incompatible co principio monárquico, como a máxima soberanía do pobo é oposta ao principio do dereito
divino, obríganse do xeito máis solemne a empregar todos os seus medios e unir todos os seus esforzos para
destruír o sistema de goberno representativo de calquera estado de Europa onde exista e para evitar que se
introduza nos Estados onde non se coñece [..]
4.- Como a situación actual de España e Portugal reúne por desgraza todas as circunstancias ás que fai
referencia este tratado, as Altas partes contratantes, confiando a Francia o cargo de destruílas, asegúranlle
auxiliala do xeito que menos poida comprometela cos seus pobos e co pobo francés, por medio dun subsidio
de 20 millóns de francos anuais cada unha, desde o día da ratificación deste tratado, e polo tempo da guerra.”
Por Austria: Metternich, por Francia Chateaubriand, por Prusia Berestorff e por Rusia Nesselrode. Dado en
Verona a 22 de Novembro de 1.820
Decreto do 1 de Outubro de 1.823
“Ben público e notorio foron a todos os meus vasalos os escandalosos sucesos que precederon, acompañaron
e seguiron ao establecemento da democrática Constitución de Cádiz, no mes de marzo de 1.820: a máis
criminal traizón, a máis vergonzosa covardía, o desacato máis arrepiante á miña Real Persoa, e a violencia
máis inevitable, foron os elementos empregados para variar esencialmente o goberno paternal dos meus
reinos nun código democrático, orixe fecunda de desastres e desgrazas. Os meus vasalos acostumados a vivir
baixo leis sabias, moderadas e adaptadas aos seus usos e costumes, e que tantos séculos fixeran felices aos
seus antepasados, deron ben pronto probas públicas e universais do desprezo e desaprobación do novo
réxime constitucional.
Gobernados tiranicamente, en virtude e a nome da Constitución, e espiados traidoramente ata nos seus
mesmos apousentos, nin lles era posible reclamar a orde nin a xustiza, nin podían tampouco conformarse
coas leis establecidas pola covardía e a traizón, sostidas pola violencia, e produtoras da desorde máis
espantosa, da anarquía máis desoladora e da indixencia universal. O voto xeral clamou por todas partes
contra a tiránica Constitución, clamou pola cesación dun código nulo na súa orixe, ilegal na súa formación,
inxusto no seu contido, clamou finalmente polo sostemento da Santa Relixión dos seus maiores, pola
restitución das súas leis fundamentais, e pola conservación dos meus lexítimos dereitos, que herdei dos meus
antepasados, que con previda solemnidade xuraran os meus vasalos. [..]
A Europa enteira, coñecendo profundamente o meu cativerio, e o de toda a miña Real familia, a mísera
situación dos meus vasalos fieis e leais, e as máximas perniciosas que profusamente espallaban a toda costa
os axentes Españois por todas partes, determinaron pór fin a un estado de cousas que era o escándalo
universal, que camiñaba a transformar todos os tronos e todas as institucións antigas cambiandoas na
irrelixión e na inmoralidade. ”

5. Gaceta de Madrid, 7 de Outubro de 1.823
A oposición ao réxime
- Tras a lectura destes documentos, comenta qué sectores se opuñan á monarquía de Fernando VII e
as súas razóns. ¿Cómo se solucionaron os conflitos creados?
Os pronunciamentos liberais
“Málaga, convento da nosa Señora do Carme, o día 11 de decembro de 1831 e último da miña existencia.
Amadísima Luisa miña: Vou morrer, pero vou morrer como morren os valentes. Sabes os meus principios.
coñeces cuán firme fun neles, e ao ir a perecer poño a miña sorte na Misericòrdia de Deus, e estimo en pouco
os xuízos que fagan as xentes. Porén, con esta carta recibirás os papeis que mediaron para a nosa entrega,
para que vexas cuán fiel fun na carreira que as circunstancias trazáronme e que quixen ser vítima para salvar
aos demais. Temo non habelo acadado, pero non por iso arrepíntome... Considera que esta vida é mísera e
pasaxeira, e que por moito que me sobrevivas, volverémosnos a xuntar na mansión dos xustos, a onde pronto
espero ir, e onde sen dúbida volverate a ver teu sempre ata a morte. ”José María Torrijos
A oposición dos ultrarrealistas
Os primeiros movementos carlistas: els agraviats de Cataluña
“Desde o pasado mes de marzo, Cataluña está entregada a perturbacións que, comezando parciais e illadas,
tomaron máis tarde certo aumento e desenvólvense de maneira tan ameazadora que hai que temer que moi
pronto cubran a provincia enteira. Ao comezo os berros dos rebeldes eran “Viva Carlos quinto, viva a
Inquisición, morte aos negros, fóra os franceses”. Ao pasar do sur ao norte a sedición cambiounos e agora
son: “Viva o rei absoluto, viva a Inquisición, fóra a policía e os sectarios”. Tomaban antes o nome de
“carlistas”; actualmente chámanse “realistas agraviados”. O triunfo da relixión, o restablecemento da
inquisición e a morte dos negros: hei aquí o que é común aos facciosos do sur e do norte, aos de onte e aos de
hoxe.”
Informe do embaixador francés en España (agosto 1821}
*Os «negros» son os liberais, en contraposición aos brancos «»ou absolutistas.
Manifesto de Fernando VII aos malcontents, 28 de setembro de 1827
“Nin eu estou oprimido, nin as persoas que merecen a miña confianza conspiran contra a nosa santa
Relixión, nin a patria periga, nin o honor da miña Coroa áchase comprometida, nin a miña soberana
autoridade é coartada por ninguén. A que, pois, toman as armas os que se chaman a si mesmos vasalos fieis,
realistas puros e católicos celosos?. Contra quen se propón empregalas? Contra o seu Rei e señor. Si,
cataláns; armarse con tales pretextos, hostilizar as miñas tropas e atropelar os maxistrados, é rebelarse
abertamente contra a miña persoa, descoñecer a miña autoridade, e burlarse da Relixión, que manda
obedecer ás autoridades lexítimas;”
A difícil situación económica
- Comenta cál era a situación da economía española durante este período, qué razóns o provocaron e
se se tomaron medidas para solucionar o problema
A quebra da monarquía absoluta
“Señor, o mal agrávase de día en día, a opinión contaxiouse; xentes de principios diversos e opostos únense
para presentar a España como un país angustiado de calamidades. A situación da industria non é mellor que a
do comercio. A guerra da Independencia atalloulle os voos; a guerra civil cortoulle de novo as ás; a
emancipación da América, pechando a única porta por onde podían saír as súas producións, a condena a unha
languidez abxecta, que carrexará en fin a consunción e a morte, se medidas sabias de parte do goberno e
esforzos patrióticos de parte dos capitalistas non a salvan.. .”
JAVIER DE BURGOS: Exposición dirixida ao Sr. D. Fernando VII dende París
(24 de xaneiro de 1826).

6. Valor do comercio exterior español (en millóns de reais)
Comercio co estranxeiro 1792 1827
Importacións 714,9 226,2
Exportación de mercadorías 397 221,2
Exportación de diñeiro 274,8 -
Total 1386,7 447,4
Comercio con América
Importación de mercadorías 318,3 83,8
Importación de diñeiro 421,3 15,1
Importación total 739,6 98,9
Exportacións 429,7 41,8
O final do reinado
- A partir dos textos explica cómo foron os últimos anos do reinado, o problema sucesorio e o xiro
que parecía estar producíndose, así como as razóns do mesmo
Fernando VII anula a derogación da Pragmática Sanción
“Sorprendido o meu real ánimo, nos momentos de agonía, a que me conduciu a grave enfermidade, de que
me salvou prodixiosamente a divina misericordia, asinei un decreto derogando a pragmática sanción do 29
de marzo de 1.830, decretada polo meu augusto pai a petición das Cortes de 1.789, para restablecer a
sucesión regular na coroa de España. A turbación e congoxa dun estado en que por instantes íaseme
acabando a vida, indicarían sobradamente a indeliberación daquel acto, se non o manifestasen a súa natureza
e os seus efectos. Nin como rei puidese Eu destruír as leis fundamentais do reino, cuxo restablecemento
publicara, nin como pai puidese con vontade libre de despoxar de tan augustos e lexítimos dereitos á miña
descendencia. Homes desleais ou ilusos cercaron o meu leito, e abusando do meu amor e do da miña moi
cara Esposa aos españois, aumentaron a súa aflicción e a amargura do meu estado, asegurando que o reino
enteiro estaba contra a observancia da pragmática, e ponderando os torrentes de sangue e a desolación
universal que habería que producir se non quedaba derogada. [...]
Instruído agora da falsidade con que se calumniou a lealdade dos meus amados españois, fieis sempre á
descendencia dos seus REIS; ben persuadido de que non está no meu poder, nin nos meus desexos, derogar o
inmemorial costume da sucesión, establecida polos séculos, sancionada pola Lei, afianzada polas ilustres
heroinas que me precederon no trono, e solicitada polo voto unánime dos reinos; e libre neste día da
influencia e coacción daquelas funestas circustancias; DECLARO solemnemente de plena vontade e propio
movemento que o decreto asinado de MEU por sorpresa, que foi un efecto dos falsos terrores con que
sobrecolleron o meu ánimo; e que é nulo e de ningún valor sendo oposto ás leis fundamentais da monarquía,
e as obrigas que, como REI e como pai, debo á miña augusta descendencia .”
No palacio de Madrid, a 31 de Decembro de 1.832. Gaceta de Madrid a 1 de Xaneiro de 1.833
A amnistía de 1832
“(...) En uso das facultades que meu moi amado e caro esposo tenme conferidas, e conforme en todo coa súa
vontade, concedo a amnistía máis xeral e completa de cantas ata o presente dispensaron os Reis, a todos os
que foron ata aquí perseguidos como reos de Estado, exceptuando deste trazo benéfico, ben a pesar meu (...)
os que acaudillaron forza armada contra a soberanía do Rei. Terédelo entendido e disporedes o
correspondente ao seu cumprimento.
Rubricado da R. Man da Reina.”