2. Καρκίνος Πνεύμονα
• Πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ
1 στους 3 θανάτους από καρκίνο
Είναι υπεύθυνος για αριθμό θανάτων:
• ΙΔΙΟ ΜΕ ΤΟ συνολικό αριθμό θανάτων από Ca μαστού, προστάτη, παχέος
εντέρου, ήπατος, νεφρού και μελανώματος…μαζί
• Τριπλάσιων ανδρών σε σχέση με το CA προστάτη
• Διπλάσιων γυναικών σε σχέση με το CA μαστού
• Κατά μέσο όρο 439 ανθρώπων/ ημέρα
3. Συγκριτική πιθανότητα επιβίωσης
Οι πιθανότητες επιβίωσης διαφέρουν πολύ:
• 99% των ανδρών με διαγνωσμένο Ca προστάτη επιβιώνουν 5ετία
• 88% των γυναικών με διαγνωσμένο Ca μαστού επιβιώνουν 5ετία
• 63% των ανδρών με διαγνωσμένο Ca παχέος εντέρου επιβιώνουν 5ετία
Η 5ετής επιβίωση σε διαγνωσμένο Ca πνεύμονα είναι δραματικά διαφορετική,
15%
6. Ο πρωτοπαθής καρκίνος του πνεύμονα χωρίζεται σε δύο
μεγάλες ομάδες:
• Μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου του πνεύμονα
• Μη –μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου του πνεύμονα
7. Ο μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου του πνεύμονα
• έχει άμεση σχέση με το κάπνισμα
• αναπτύσσεται και διασπείρεται ταχέως και για το λόγο αυτό θεωρείται ότι δεν
αντιμετωπίζεται με επέμβαση
• Θεωρητικά έχει κάνει μεταστάσεις την ώρα της διάγνωσης ακόμα και αν ο
εργαστηριακός έλεγχος δεν έχει διαπιστώσει κάποια μετάσταση.
• Ο τύπος αυτός ανταποκρίνεται πολύ καλά στη χημειοθεραπεία και την
ακτινοθεραπεία.
• Η συχνότητα αυτού του ιστολογικού τύπου είναι 20-30%.
8. Ο μη μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου πνεύμονα διαιρείται σε τρεις
υποομάδες:
• Πλακώδες
• Αδενοκαρκίνωμα - είναι το μοναδικό που δεν έχει άμεση σχέση με το κάπνισμα.
• Μεγαλοκυτταρικό τύπο
9. Ο μη μικροκυτταρικός τύπος καρκίνου του πνεύμονα
• Εξαπλώνεται τοπικά
• Αργεί να δώσει απομακρυσμένες μεταστάσεις
• Η χειρουργική θεραπεία παίζει σημαντικό ρόλο στη πλήρη θεραπεία
• Συνδυάζεται με χημειοθεραπεία - ακτινοθεραπεία
10. Ιστολογικοί τύποι μη-μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα
• Καρκίνος από πλακώδη κύτταρα: Ήταν ο συχνότερος ιστολογικός τύπος σε ποσοστό 40-
70%, με κεντρική εντόπιση. Τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά έχουν μειωθεί σημαντικά
στο δυτικό κόσμο. Απαντάται συχνότερα στους άνδρες και δίνει συχνότερα τοπικές
μεταστάσεις στους επιχώριους πυλαίους και μεσοθωρακικούς λεμφαδένες.
• Αδενοκαρκίνωμα: Ήταν ιστορικά λιγότερο συχνό από τον καρκίνο εκ πλακωδών
κυττάρων (5-15%) με περιφερική συνήθως εντόπιση, αλλά τα τελευταία χρόνια τα
ποσοστά έχουν εξισωθεί με το πλακώδες καρκίνωμα. Ιστολογικά έχει πολλούς υπότυπους.
Προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες και δίνει συχνότερα περιφερικές μεταστάσεις.
11. • Καρκίνος από μεγάλα κύτταρα. Είναι λιγότερο συχνός από τους δύο
προηγούμενους ιστολογικούς τύπους. Έχει επιθετική συμπεριφορά.
• Βρογχοκυψελιδικός καρκίνος. Σχετικά σπάνιος ιστολογικός τύπος (3-7%), είναι
υπότυπος του αδενοκαρκινώματος. Έχει ιδιάζουσα βιολογική συμπεριφορά,
ενίοτε πολυεστιακή ανάπτυξη, ενώ εικάζεται αερογόνος διασπορά διά του
τραχειοβρογχικού δέντρου.
12. • Νευροενδοκρινές καρκίνωμα εκ μεγάλων κυττάρων. Είναι διαφορετικός από τον
μεγαλοκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Αφορά το 3% των συνολικών περιπτώσεων. Είναι
συνήθως επιθετικό νεόπλασμα με εκτεταμένες διηθήσεις και η πρόγνωσή του θεωρείται
δυσμενέστερη από τα υπόλοιπα NSCLC.
13. • Καρκινοειδείς όγκοι - Νευροενδοκρινικά νεοπλάσματα
α. Τυπικό καρκινοειδές - Πρόκειται για όγκο πνεύμονος, χαμηλής κακοήθειας σε σύγκριση
με τον βρογχογενή καρκίνο. Είναι σπάνιος όγκος που συνήθως εντοπίζεται σε λοβαίο ή κύριο
βρόγχο. Δεν συνδέονται με το κάπνισμα και έχουν βραδεία εξέλιξη.
β. Άτυπο καρκινοειδές – 10% με 20% των καρκινοειδών του πνεύμονα. Εξελίσσονται ταχέως
δίνουν απομακρυσμένες μεταστάσεις και έχουν κακή πρόγνωση.
14. Σταδιοποίηση του καρκίνου πνεύμονα
Οι περισσότερες τροποποιήσεις της αναθεώρησης του 2009 αφορούν
τους παράγοντες T ( tumor ) και M (metastasis). Ιδιαίτερο ρόλο στην
πρόγνωση παίζει το μέγεθος του όγκου και η διάγνωσή του πριν την
εμφάνιση λεμφαδενικών μεταστάσεων.
16. Τ0 - Δεν υπάρχει μαρτυρία
πρωτοπαθούς όγκου
Τ1- Όγκος < 3cm που περιορίζεται εντός
του πνευμονικού παρεγχύματος ή εντός
των ορίων του σπλαχνικού υπεζωκότα
χωρίς βρογχοσκοπική μαρτυρία διήθησης
εγγύτερου λοβαίου βρόγχου
18. T2 – Όγκος > 3 cm αλλά < 7 cm ή όγκος με
ένα από τα ακόλουθα:
• Προσβολή του στελεχιαίου βρόγχου σε
απόσταση > 2 cm από την τρόπιδα.
• Διήθηση του περισπλάχνιου πέταλου του
υπεζωκότα.
• Συνοδεύεται από ΑΤΛ ή αποφρακτική
πνευμονίτιδα που επεκτείνεται μέχρι την
πύλη (όχι όλο τον πνεύμονα).
20. T3 - Όγκος > 7cm ή οποιουδήποτε μεγέθους που
διηθεί άμεσα το θωρακικό τοίχωμα ή το διάφραγμα ή
φρενικό νεύρο ή τον υπεζωκότα του μεσοθωρακίου ή
το τοιχωματικό περικάρδιο
• Όγκος σε απόσταση < 2 cm από την τρόπιδα
χωρίς να την έχει διηθήσει.
• Συνοδεύεται από ΑΤΛ όλου του πνεύμονα ή
κακοήθη δορυφορικά οζίδια στον ίδιο λοβό με
την βλάβη
21. Τ4 - Όγκος οποιουδήποτε μεγέθους που διηθεί ένα
από τα εξής όργανα:
• Μεσοθωράκιο - καρδιά!
• Μεγάλα αγγεία
• Τραχεία
• Παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο
• Οισοφάγο!
• Σώματα σπονδύλων!
• Τρόπιδα!
• Δορυφορικά οζίδια σε διαφορετικούς ομόπλευρους
λοβούς!
22. Παράγων Μ (μεταστάσεις)
M0 - Δεν υπάρχουν μεταστάσεις!
M1a - Παρουσία κακοήθων όζων στον ετερόπλευρο
πνεύμονα και διακριτών υπεζωκοτικών εμφυτεύσεων
ή παρουσία κακοήθους υπεζωκοτικής συλλογής
24. Σταδιοποίηση SCLC
• Περιορισμένος SCLC: Όγκος στη μία πλευρά του θώρακα
• Εκτεταμένος SCLC: Όγκος και στις δύο πλευρές του θώρακα ή με εντόπιση και
σε άλλα όργανα του σώματος!
25. Αρχές Θεραπείας NSCLC
Η επιλογή της θεραπείας βασίζεται:
• Εξαιρεσιμότητα
• Χειρουργήσιμος ή μη βάσει σταδίου
• Γενική κατάσταση ασθενή
• Συνοδές παθήσεις ασθενή
27. Στόχοι χειρουργικής θεραπείας NSCLC
• Πλήρης εξαίρεση του όγκου και λεμφαδενικός καθαρισμός
• Ελαχιστοποίηση κινδύνου διασποράς
• En block εξαίρεση διηθημένων δομών- προτιμότερη της τμηματικής αφαίρεσης.
28. Ενδείξεις χειρουργικής θεραπείας NSCLC
Ο Ca είναι χειρουργήσιμος:
• Στάδιο I – IIb
• Στάδιο IIIA οφειλόμενο σε Ν2 νόσο μετά από υποσταδιοποίηση
• Κατ’ εξαίρεση IIIA νόσος (Τ4ΝοΜο)
• Ομόπλευρες ενδο-πνευμονικές μεταστάσεις
• Ασθενής που μπορεί να ανεχθεί αμφότερα τόσο το χειρουργείο όσο και την εκτομή
πνευμονικού παρεγχύματος.
29. Στάδιο I NSCLC
• Ο καρκίνος εντοπίζεται μόνο στο πνεύμονα
• Συνιστάται χειρουργική εξαίρεση
• Ακτινοθεραπεία και//ή χημειοθεραπεία ίσως χρησιμοποιηθούν
ASCO: AMERICAN SOCIETY OF CLINICAL ONGOLOGY 2006
30. Στάδιο ΙΙ NSCLC
• Διασπορά του καρκίνου στους ενδοπνευμονικούς λεμφαδένες
• Χειρουργική εξαίρεση του όγκου και παρακείμενων λεμφαδένων
• Συνιστάται χημειοθεραπεία. Ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται μερικές φορές μετά την
χημειοθεραπεία
31. Στάδιο ΙΙΙΑ NSCLC
• Διασπορά του καρκίνου σε λεμφαδένες εκτός πνεύμονα (μεσοθωρακίου)
• Στο στάδιο ΙΙΙΑ διασπορά του καρκίνου σε λεμφαδένες ομόπλευρα της
πρωτοπαθούς εστίας – Συνιστάται χειρουργική θεραπεία στο Τ3Ν1ΜΟ και σε
μερικές περιπτώσεις στο Τ4ΝΟΜΟ + χημειο-ακτινοθεραπεία
32. Στάδιο ΙΙΙΑ NSCLC
• Μια ομάδα ασθενών με βρογχογενή καρκίνο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι η ομάδα των
ασθενών σταδίου ΙΙΙα, λόγω διήθησης των λεμφαδένων του μεσοθωρακίου ( Τ1-3Ν2Μο). Αφού
τεκμηριωθεί η προσβολή των λεμφαδένων του μεσοθωρακίου με μεσοθωρακοσκόπηση,
μεσοθωρακοτομή, θωρακοσκόπηση ή τουλάχιστον με PET Scan, τότε η αντιμετώπιση συνίσταται
στην χορήγηση εισαγωγικής χημειοθεραπείας ( Νeo – adjuvant ) και μόνο στην περίπτωση που
διαπιστωθεί σημαντική ανταπόκριση, τότε ακολουθεί η χειρουργική θεραπεία. Η χορήγηση της
εισαγωγικής χημειοθεραπείας δεν πρέπει να βασιστεί στα ευρήματα της αξονικής τομογραφίας
αλλά οφείλουμε να τεκμηριώσουμε την προσβολή των λεμφαδένων του μεσοθωρακίου με κάποια
επεμβατική επέμβαση από αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω.
33. Στάδιο ΙΙΙΑ (Τ4ΝΟΜΟ) NSCLC
• Όταν πρόκειται για νέο ασθενή σε καλή γενική κατάσταση και άριστη καρδιο-
αναπνευστική εφεδρεία ακόμα και αν έχει καρκίνο που διηθεί θωρακικό σπόνδυλο,
τραχεία, τρόπιδα, το 1/3 του αριστερού κόλπου στο σημείο εκβολής των
πνευμονικών φλεβών ή το στέλεχος της πνευμονικής αρτηρίας ή με διασπορά στον
άλλο λοβό του ίδιου πνεύμονα:
• πρέπει να εκτιμηθεί σοβαρά ο ρόλος της χειρουργικής.
34. Στάδιο ΙΙΙΒ NSCLC
• Στο στάδιο ΙΙΙΒ διασπορά του καρκίνου σε λεμφαδένες ετερόπλευρα της
πρωτοπαθούς εστίας και υπερκλείδιους – Συνιστάται μόνο χημειο-ακτινοθεραπεία
• Χειρουργική μόνο βάσει πρωτοκόλλου υποσταδιοποίησης
35. Στάδιο ΙV NSCLC
• Μετάσταση του καρκίνου στον άλλο πνεύμονα ή σε άλλα όργανα (ήπαρ, οστά,
εγκέφαλος) – Συνιστάται χημειοθεραπεία.
• Μονήρης δευτεροπαθής εγκεφάλου και επινεφριδίου επιδέχονται χειρουργικής
αντιμετώπισης
37. Η χειρουργική ως παρηγορητική θεραπεία
Εκτός από τον θεραπευτικό ρόλο, η χειρουργική κατέχει σημαντική θέση ως
παρηγορητική θεραπεία. Αυτό ισχύει κυρίως για τους ασθενείς που έχουν μεγάλη
συλλογή υγρού στο περικάρδιο ή στην υπεζωκοτική κοιλότητα, οπότε μπορεί να
γίνει περικαρδιεκτομή ( παράθυρο περικαρδίου ) στην πρώτη περίπτωση και
παροχέτευση ημιθωρακίου που ακολουθείται από πλευροδεσία στην δεύτερη
περίπτωση.
Επίσης μπορεί να γίνει άμεση ανακούφιση των ασθενών που έχουν ανεγχείρητο
όγκο που διηθεί εκτεταμένα την τραχεία, την τρόπιδα ή τον κύριο βρόγχο με την
τοποθέτηση ενδοπρόσθεσης ( stent ), αφού έχει γίνει πρώτα καυτηρίαση του
ενδοαυλικού όγκου με χρήση Laser ή ηλεκτρικής διαθερμίας ή κρυοπηξίας.
38. 5 ΕΤΗΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΜΕ Ν0 Μ0
Μέγεθος όγκου Επιβίωση
< 2 cm 77%
> 2 cm και < 3 cm 71%
> 3 cm και < 5 cm 58%
> 5 cm και < 7 cm 49%
> 7 cm 35%
39. Η σημασία της προσβολής των λεμφαδένων ανεξάρτητα από το μέγεθος
του T και με M0
Παράμετρος Ν Πενταετής επιβίωση
N0 56%
N1 38%
N2 22%
N3 6%
41. Θωρακοσκόπηση (VATS)
• Βιντεοσκοπικά, μικρή τομή
• Μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος, χρόνος νοσηλείας
• Ταχύτερη ανάρρωση, συντομότερα η συμπληρωματική θεραπεία
• ΑΛΛΑ-ανησυχία για τοπική υποτροπή, «συμβιβασμός» στο χειρουργείο
• Ρομποτική χειρουργική (το μέλλον)
• Καλύτερη επιλογή: Η προτίμηση και εξοικείωση του χειρουργού
42. Είδη επεμβάσεων στο πνευμονικό παρέγχυμα
• Σφηνοειδής εκτομή - Προτιμάται για την εξαίρεση μεταστάσεων. Δεν
χρησιμοποιείται στο πρωτοπαθή καρκίνο του πνεύμονα λόγω συχνής τοπικής
υποτροπής
• Λοβεκτομή – όταν ο όγκος δεν διηθεί κύριο βρόγχο ή κύριο αγγειακό στέλεχος
• Διλοβεκτομή – όταν ο όγκος διηθεί άνω μέσο ή μέσο και κάτω λοβό δεξιά
• Πνευμονεκτομή - όταν ο όγκος διηθεί κύριο βρόγχο ή κύριο αγγειακό στέλεχος
