2. საქართველოს მეჭურჭლეთუხუცესი!
ასე უწოდა მადლიერმა შთამომავლობამ
ექვთიმე თაყაიშვილს და
მართლაც, როდესაც აღფრთოვანებით
ვსაუბრობთ ჩვენი ქვეყნის მუზეუმებში
დაცულ ეროვნულ საუნჯეზე, ბევრმა არც
იცის, რომ ეს ექვთიმე თაყაიშვილის
დამსახურებაა.
დაიბადა igi 1863 წლის 3 იანვარს. სულ პატარას გარდაეცვალა მამა, სიმონ
თაყაიშვილი, ხუთი წლისას კი - დედაც. სამიოდე წლისა ხიდან გადმოვარდა და ფეხი
მოიტეხა; წესიერი ექიმი ვერ გამოუძებნეს და სამუდამოდ დაკოჭლდა.
შვიდი წლის ექვთიმე ოზურგეთის სამაზრო სასწავლებელში შეიყვანეს. ამ სკოლაში
საღმრთო სჯულს ასწავლიდა ცნობილი პედაგოგი დეკანოზი სიმონ ქიქოძე, გამოჩენილი
ქართველი მოღვაწის წმიდა გაბრიელი ეპისკოპოსის ძმა. სიმონ ქიქოძემ წარუშლელი
შთაბეჭდილება დატოვა ექვთიმეზე. იგი მოსწავლეებს უკითხავდა ილია ჭავჭავაძის, აკაკი
წერეთლისა და სხვა ქართველ მწერალთა ნაწარმოებებს, ასწავლიდა ლექსებს.
სამაზრო სასწავლებლის დამთავრების შემდეგ იგი ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში
ჩაირიცხა და სწავლა ვერცხლის მედალზე დაასრულა. შემდეგ კი პეტერბურგის
უნივერსიტეტში ჩააბარა ისტორიულ-ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე. პეტერბურგიდან
ექვთიმე კანდიდატის ხარისხით დაბრუნდა თბილისში.
3. თბილისში ჩამოსული ექვთიმე აქტიურად ჩაერთო მეცნიერულ, პედაგოგიურ და საზოგადოებრივ
მოღვაწეობაში. უმთავრეს მიზნად მან დაისახა მასალების შეკრება საქართველოს ისტორია-
არქეოლოგიისათვის. 1889 წელს დააარსა “საქართველოს საეგზარქოსო მუზეუმი”, სადაც თავს
უყრიდნენ ძველ საეკლესიო წიგნებს, ხელნაწერებსა და სხვადასხვა ნივთებს. მუშაობდნენ
საქართველოს ეკლესიის ისტორიის შედგენაზე. ექვთიმე თაყაიშვილი აქტიურად იბრძოდა
საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღსადგენად და დიდი როლი შეასრულა თბილისის
უნივერსიტეტის დაარსების საქმეში 1918 წ. თავად ექვთიმე წერს :
“საზოგადოების წევრი რომ გავხდი, მივიხედ-მოვიხედე, შევიტყვე, რომ იმ ძვირფას ხელნაწერებს კაცი
პატრონი არა ჰყავდა და ძალაუნებურად მოვკიდე ხელი, დავუწყე პატრონობა. მერე თანდათან
გამიტაცა, შემიყვარდა და ვიწყე ზრუნვა დაღუპვისაგან მათ გადარჩენაზე. თან ახალ-ახალსაც
ვაგროვებდი, შემოწირულით აღარ ვჯერდებოდი. საზოგადოების ხარჯზე შეძენაც დავიწყე. სხვადასხვა
კუთხეში მიმოწერა გავაჩაღე, აგენტები გავიჩინე….
საქართველო დავიარე და დავინახე, თუ რა უზარმაზარი მასალაა განწირული დავიწყებისა და ხშირად
დაღუპვისთვისაც. პირდაპირ ამიტანა ფანატიკურმა მისწრაფებამ, რაც შეიძლება მეტი
მომესწრო, მითუმეტეს, რომ ჩემ თანამედროვეთაგან აღარავინ მისდევდა ამ საქმეს.
რამდენს ვცდილობდი, რას არ ვკიდებდი ხელს, მაგრამ რამდენი რამ მაინც ვერ მოვასწარი!.. არ იყო
ხალხი, თითოოროლა კაცის მეტი არ ეკარებოდა ასეთ საქმეს. არ ესმოდათ ამის მნიშვნელობა და გემო!..
რუსთველის გამზირზე სეირნობასა და პოპულარული სტატია-წიგნების კითხვას, ან ლიტერატურულ
კამათს იქით აღარ მიდიოდა მათი მონდომება… თითქოს გვყავდა ინტელიგენცია, მაგრამ ნამდვილად
და ღრმად ვერავინ ხვდებოდა კულტურული მემკვიდრეობის მოვლა-პატრონობისა და ადგილობრივ
შესწავლის აუცილებლობას”.
ექვთიმე თაყაიშვილი
საზოგადოებრივ ასპარეზზე
4. პეტერბურგიდან დაბრონებულ ექვთიმეს ბინა არ
ჰქონდა, ამიტომ იაკობ გოგებაშვილთან ცხოვრობდა.
იმ პერიოდში ხუთშაბათობით ქართველი
ინტელინგცის წარმომადგენლობა იკრიბებოდნენ
ოქრიყანაში, პოლტორაცკებთან. მაშინ მარტო
ოქროყანა კი არა მთაწმინდაც პოლონელი გრაფის
საკუთრება ყოფილა. 1905 წელს ექვთიმემ ცოლად
შეირთო ივანეს და ნინო პოლტარიცკი.მათ ჯვარი
დაიწერეს სამების ტაძარში, მათი მეჯვარები იყნვნენ
ოლღა გურამიშვილი და ილია წინაძღმრიშვილი.
ვინაიდან მათ შვილი არ ჰყავდათ, იშვილეს თავიანთი
მოგვარე ლიდია თაყაიშვილი. ნინო პოლტარიცკია
გარეგნობით ძალიან ლამაზი ყოფილა, კარგად იცოდა
რუსული და ფრანგული. პარიზში ჰქონდა
დამთავრებული კონსევატორია და კარგად უკრავდა.
იგი ბევრს ეხმარებოდა ექვთიმეს მუშაობაში.
ნინო პოლტორაცკაია–ექვთიმე თაყაიშვილის მეულე
5. დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი კ.
ჯაფარიძე, გრ. ანთაძე, ე. თაყაიშვილი, ა.
ლომთათიძე, ს. მდივანი, ქრ. შარაშიძე.
მთავარმართებლის სასახლე. 1918 წ.
დიდია ექვთიმე თაყაიშვილის ღვაწლი
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
დაარსებაში. იგი ივანე ჯავახიშვილთან
ერთად იმთავითვე იყო არჩეული
“ქართული უნივერსიტეტის
საზოგადოების” კომისიაში.
უნივერსიტეტი 1918 წლის 26 იანვარს
გაიხსნა. ექვთიმე თაყაიშვილი
უნივერსიტეტის ერთ-ერთი პირველი
პროფესორი იყო. 1918 წლის 21 მაისს
თბილისის უნივერსიტეტის საბჭომ
ექვთიმე თაყაიშვილს მიანიჭა დოქტორის
სამეცნიერო ხარისხი.
დამფუძნებელი კრების პრეზიდიუმი
6. აღსანიშნავია ექვთიმე თაყაიშვილის სამი
უმნიშვნელოვანესი ექსპედიცია ტაო-კლარჯეთში1902–
1907–19176წლებში. 1917წმას თან ახლდა ლადო
გუდიაშვილი , რომელიც იხსენებდა,, ძნელად მისადგომ
კლდეებზეც ავცოცდებოდით და იქიდან ანბან– ანბან
ვკარნახობდით ბატონ ექვთიმეს წარწერის სიტყვებს
‘’…მესამე ექსპედიციის დროს 1917 წ. მან მოინახულა და
აღწერა: ოშკი, ხახული, იშხანი, ოთხთა, პარხალი.ოშკის
მონასტერი მდებარეობს მაღალი მთის ფერდობზე,
მდინარე თორთუმის წყლის (თურქ. „თორთუმ-ჩაი“)
მარცხენა ნაპირას (მდინარიდან 5 კმ-ის მოშორებით),
მდინარის თორთუმის ტბასთან შესართავის სიახლოვეს.
მთელი მონასტერი აშენებულია გეგმაში აყირავებული
სამკუთხა ფორმის გრძელ ფერდობზე, რომელიც
ხევებითაა შემოზღუდული. ოშკის ტაძარი აგებულია
საგანგებოდ ამოყვანილ სუბსტრუქციაზე, რომელშიც
სამარხებია მოწყობილი სავარაუდოდ საერო
პირთათვის. ლადო გუდიაშვილის მოგონებებით,
რომელიც საქართთველოს მეჭურჭლეთუხუცესs წერდა
„ექვთიმე თაყაიშვილი მთელი თავისი ცხოვრების
მანძილზე უანგროდ ემსახურებოდა ეროვნულ საქმეს...
არც დაღლა იცოდა , არც დასვენება ... ამნაირ ადამიანებს
ძველად ხატავდნენ ტაძრის კედლებზე “
ოშკი X ს. ოშკის ტაძარი
მოგზაურობა "სამუსლიმანო საქართველოში“–
ისტორიულ ტაო– კლარჯეთში
7. პარხლის ოთხთავს 1889 წელს მიაგნო ექვთიმე თაყაიშვილმა და მის
შესახებ გამოაქვეყნა ცნობა 1890 წელს წიგნში "სამი ისტორიული
ქრონიკა".
8. XIX საუკუნის 90-იანი და XX საუკუნის
10-იან წლებში ექვთიმე თაყაიშვილი
საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში
აქტიურ საარქეოლოგო ექსპედიციებს
აწყობს. მან ფეხით მოიარა გურია,
სამეგრელო, ქართლი, კახეთი, აღწერა და
აზომა უამრავი ეკლესია-მონასტერი,
შეაგროვა უნიკალური ეპიგრაფიული
მასალა, დაღუპვას გადაარჩინა მრავალი
ძველი ქართული ხელნაწერი და
საეკლესიო სიძველე.
ექვთიმე თაყაიშვილი ხობის მონასტრის
ბერებთან ერთად.
1913 წელი
1913 წლის ზაფხულში, "საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო
საზოგადოების" მინდობილობით, სამეგრელოს არქეოლოგიური ექსპედიცია ეწვია
ექსპედიციის მიზანი იყო, შემოევლოთ სამეგრელოს უმთავრესი ეკლესიები და
მონასტრები და ფოტოგრაფიულად გადაეღოთ (ფოტოგრაფი თეოდორე კიუნე)
მათი მხატვრობა, ფრესკები, წარწერები. შეეგროვებინათ არქეოლოგიური
მასალები, აღენუსხათ საეკლესიო ნივთები, სიგელ-გუჯრები და სხვა
9. სუჯუნა - "დაბა სუჯუნა მდებარეობს ოთხს ვერსზე სადგურ აბაშიდან. ეკლესია აქ
მოზრდილია, ძრიელ ლამაზი, თეთრის თლილის ქვით ნაშენი, გუმბათიანი, მაგრამ
ძველი არ არის. აშენებულია ანტონი ჭყონდიდელის მიერ, რომელიც ცხოვრობდა
მეთვრამეტე საუკუნის დასასრულს.
10. 2. დიდი ხატი წმიდა გიორგისა
48X34 სანტიმეტრი, ვერცხლისა, ნაჭედი,
ქართულის ხელობისა. სურათი გიორგისა
ფეხზე მდგომარეა, რომაულ საომარ
ტანისამოსით. მარჯვენა ხელში უჭირავს
გრძელ ტარიანი შუბი. მარცხენა უძევს
ფარზედ. ეს შუა ნაწილი ხატისა
ძველია, ხოლო აშია მერმინდელია, ლევან
დადიანის გაკეთებული XVII საუკუნეში,
როგორც მოგვითხრობს მხედრული
წარწერა. ძველი ხუცური წარწერაც არის
დაცული ხატზედ. თავდაპირველად
სახელი წმინდანისა: "წ~ი გ~ი", და შემდეგ
ფარზედ მშვენიერი
ასომთავრულით: "ქრისტე შეიწყალე იოანე
ცაიშელი ფოლაგისძე"
11. სუჯუნა, წმ.გიორგის ხატი. XVII-XVIII ს.
ე.თაყაიშვილის ფოტოფონდი
. ხატი წმიდა გიორგისა
ვერცხლისა, ნაჭედი, ოქროთი
დაფერილი. ხატის მეორე
გვერდზე მოჩანს წმიდა
გიორგის ნაწილები. სხვათა
შორის, თითიც. შუაში
წარწერილია ნაწილების
სახელები: "წ~ის გ~ის
ძელი; წ~ის გ~ის ნაწილი;
ჭ~ტი ხორცი. "წინა პირზე
გამოქანდაკებულია წმიდა
გიორგი მდგომარე შუბით და
რომაულის ტანისამოსით,
ორიგინალური, წარწერა "წ~ი
გ~ი (ხუცური
ასომთავრულით). მეორე
გვერდზე მხედრული
წარწერაა...
12. მცხეთის ჯვარი, 1922 წ.
რიგში: დავით კარიჭაშვილი (ისტორიკოსი), ჰენრიკ
ჰრინევსკი (მხატვარი), ექვთიმე თაყაიშვილი; დიმიტრი
ერმაკოვი; სერგი გორგაძე (ისტორიკოსი); მათ წინ ზის
გრიგორ კეპინოვი (მოქანდაკე); ზედა რიგში: ანატოლი
კალგინი (არქიტექტორი); ღაზარ სარქისიანი
(არქიტექტორი), გაბრიელ ტერ-მელიქოვი
(არქიტექტორი), მადათოვი (არქიტექტორი), იაკობ
ნიკოლაძე (მოქანდაკე), სიმონ კლდიაშვილი
(არქიტექტორი); მათ წინ თეთრი “შლაპით” – პიოტრ
რესნენკო (მოქანდაკე), მცხეთის ჯვარი, 1922 წ.
VI საუკუნის ჯვრის მონასტერს
უყურადღებობის გამო დანგრევის
საფრთხე ემუქრებოდა. გაზეთის
ფურცლებზე ექვთიმემ მოწოდებით
მიმართა ქართველ ერს: „ყველამ
გამოვიღოთ წვლილი, დიდმა თუ
პატარამ, ერმა თუ ბერმა, განათლებულმა
თუ გაუნათლებელმა, გვეყოფა ამდენი
გულგრილობა ჩვენი ძვირფასი
ნაშთებისადმი. მომავალი თაობა არ
გვაპატიებს თუ ეს ძეგლი ჩვენს თვალწინ
დაინგრა“. ექვთიმე მოწოდებამ შედეგი
გამოიღო, შეკრებილი თანხით ჯვრის
მონასტერი შეკეთდა და დანგრევას
გადაურჩა.
13. ემიგრაცია (1921-1946)
ბოლშევიკური რუსეთის წითელი არმიის მიერ საქართველოს ოკუპაციისა და მისი
ფაქტობრივი ანექსიის შემდეგ 1921 წლის 11 მარტს ექვთიმე თაყაიშვილმა საქართველოს
პირველი რესპუბლიკის ხელისუფლების სხვა წარმომადგენლებთან ერთად დატოვა
საქართველო. იგი თითქმის მეოთხედი საუკუნის მანძილზე ცხოვრობდა და
მოღვაწეობდა საფრანგეთში, მეურვეობდა რა საქართველოს ეროვნულ განძს, რომლის
ოფიციალურ პატრონად მენშევიკური მთავრობა ითვლებოდა. განძი აუწერელი
ფასეულობისაგან შედგებოდა. აქ იყო თბილისის მუზეუმების ძვირფასეულობა: ოქრო-
ვერცხლის ხატები და თვალ-მარგალიტით მოოჭვილი სხვა საგანძური, ძვირფასი
ხელნაწერები, ზუგდიდის დადიანისეული სასახლის განძეულობა, გელათისა და
მარტვილის სამონასტრო ქონება, თბილისის სასახლის განძეულობა, ბორჯომის
სასახლის ქონება და სხვა მრავალი.
ექვთიმე თაყაიშვილი ერთხანს პარიზში ცხოვრობდა, შემდეგ კი გადავიდა ლევილის
მამულში. ამავე დროს, იგი განაგრძობდა ნაყოფიერ სამეცნიერო-კვლევით
მოღვაწეობას. მისი აღიარების დასტური იყო ის, რომ იგი ჯერ პარიზის ნუმიზმატთა
საზოგადოების (1922 წლის 4 თებერვალი), ხოლო შემდეგ საფრანგეთის სააზიო
საზოგადოების (1925) ნამდვილ წევრად აირჩიეს. 1937-1939 წლებში თაყაიშვილი იყო
მის მიერვე დაარსებული "ქართული კულტურული და საარქეოლოგიო მასალების
გამოცემის ფონდი"-ს თავმჯდომარე. ამასთან, იგი გახლდათ სამეცნიერო პერიოდული
გამოცემის "Georgica" (ლონდონი) სარედაქციო საბჭოს წევრი.
ნიუ-იორკისა და ბრიტანეთის მუზეუმები ცდილობდნენ ხელში ჩაეგდოთ
საქართველოს განძის თუნდაც მცირე ნაწილი. ფრანგი ისტორიკოსი მილე ნივთების
ფოტოგრაფიულად გადაღების ნებართვას ითხოვდა. ექვთიმე თაყაიშვილი თავს
ევლებოდა საქართველოს საუნჯეს და კატეგორიულ უარს ეუბნებოდა ყველას, ვინც კი
განძთან დაკავშირებით რაიმეს ითხოვდა. ხედავდა რა უდიდეს ინტერესს
განძისადმი, ექვთიმეს აწუხებდა მისი მომავალი ბედი.
14. ექვთიმე თაყაიშვილს დიდი მცდელობა დასჭირდა იმისათვის, რომ სასამართლოს წესით
უარეყო გრაფ ალექსანდრე ობოლენსკის ქვრივის, სამეგრელოს უკანასკნელი მთავრის
ნიკოლოზ დადიანის ასულის, სალომე ობოლენსკაიას საჩივარი, რომელსაც პრეტენზია
ჰქონდა ზუგდიდის მუზეუმიდან გატანილ განძეულობაზე. მართალია, ობოლენსკაიამ
ვერ მიიღო უფლება დადიანების განძზე, მაგრამ იგი აღარც საქართველოს ეკუთვნოდა.
ერთა ლიგის მიერ 1933 წელს საბჭოთა კავშირის ცნობამ მეტად უარყოფითი გავლენა
იქონია საქართველოს ემიგრანტული მთავრობის მდგომარეობაზე: ხსენებულ წელს
გაუქმდა საფრანგეთში საქართველოს საელჩო და მის ნაცვლად შეიქმნა "ქართული
ოფისი". განძი საფრანგეთმა დაისაკუთრა. ექვთიმე თაყაიშვილი ბევრს ეცადა მიეღწია
საფრანგეთის მთავრობის უსამართლო განაჩენის გაუქმებისათვის, მაგრამ ამაოდ.
მხოლოდ მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ გახდა შესაძლებელი განძის
საქართველოში დაბრუნება. ჯერ კიდევ 1944 წლის ნოემბერში ექვთიმე თაყაიშვილი
შეხვდა სსრკ -ს ელჩს საფრანგეთში ა. ბოგომოლოვს, რომელსაც გააცნო განძთან
დაკავშირებული ვითარება და შემწეობა სთხოვა, თანაც გადასცა ვრცელი მოხსენება
გენერალ დე გოლის სახელზე. დე გოლმა განკარგულება გასცა საქართველოს საუნჯის
დაბრუნების თაობაზე.
ექვთიმე თაყაიშვილის ზრუნვა ზუგდიდის
მუზეუმიდან გატანილი განძეულობის
დაბრუნებაზე
15. თაყაიშვილმა მიუხედავად მძიმე და რთული
ცხოვრებისა, მიუხედავად გაჭირვებისა, ბოლომდე
უპატრონა მისთვის მინდობილ საუნჯეს და უკვე ღრმად
მოხუცი ამ საგანძურთან ერთად 1945 წლის 11 აპრილს
თბილისში დაბრუნდა. მშობლიურ მიწაზე რომ დადგა
ფეხი, ოთხმოცდასამი წლის ექვთიმემ ათრთოლებული
ხმით დიდი აკაკის სიტყვები წარმოთქვა:
,, ცა ფირუზ ხმელეთ ზურმუხტო,
ჩემო სამშობლო მხარეო,
სნეული დავბრუნებულვარ,
მკურნალად შემეყარეო!...“
მხცოვან მეცნიერს შალვა ამირანაშვილისთვის უთქვამს:
,, ახლა შემიძლია ვთქვა, რომ შევასრულე ჩემი ვალი
სამშობლოსა და ხალხის წინაშე.“ ძვირფასი საუნჯის
უზადოდ სამშობლოში დაბრუნება მიაჩნდა ექვთიმე
თაყაიშვილს თავის უპირველეს მოქალაქეობრივ
მოვალეობად და რაკი მისი დიდი მისია წარმატებით
დამთავრდა, ბედნიერად თვლიდა თავს და ხმამაღლა
აცხადებდა: ,, მე ძალიან ბედნიერი ვარ და არა მაქვს
უფლება ბედს დავემდურო“.
1931წლის 8 ივლისს ლევილში,ხანგრძლივი
ავადმყოფობის შემდგომ გარდაიცვალა ნინო
პოლტორაცკაია ე. თაყაიშვილი, 1945 წელს პარიზიდან
თბილისში რომ ჩამოფრინდა დიდ სიხარულთან
ერთად აწუხებდა მეუღლის ნეშთის იქ დარჩენა.
სიცოცხლის ბოლო წლებში
16. აი, ასე, ყველასაგან მიტოვებული გარდაიცვალა 1953 წლის 21 თებერვალს ერის საგანძურის
მცველი, საქართველოსათვის დამაშვრალი მოღვაწე ექვთიმე თაყაიშვილი. მის სახლთან
ჩეკისტები იდგნენ და ხალხს პანაშვიდზე შესვლას უშლიდნენ.პროფესორის დაკრძალვას 1953
წლის მარტის ცივ და ქარიან დღეს, ვაკის სასაფლაოზე 40-მდე ადამიანი მიაცილებდა.
1963 წ. 10 თებერვალს ექვთიმე თაყაიშვილის ნეშტი დაბადების 100 წლისთავთან დაკავშირებით
ვაკის სასაფლაოდან დიდუბის პანთეონში გადმოასვენეს. 1987 წ. 22 თებერვალს ლევილიდან
თბილისში ჩამოასვენეს და მეუღლის გვერდით დაკრძალეს ნინო პოლტორაცკაია-თაყაიშვილის
ნეშტი.
2000 წ. ექვთიმე თაყაიშვილის ნეშტი მთაწმინდის მიწას მიაბარეს.
2002 წ. წმინდა სინოდის სხდომამ ექვთიმე თაყაიშვილი წმინდანად შერაცხა და უწოდა "წმინდა
ექვთიმე ღვთისკაცი", დაარსდა "წმინდა ექვთიმე ღვთისკაცის" მედალი. 2008 წ. თბილისში გაიხსნა
"წმინდა ექვთიმე ღვთისკაცის" სახელობის ტაძარი.
სამშობლოში ერისათვის დამაშვრალი მოღვაწე პატივით
მიიღეს, აღადგინეს თბილისის უნივერსტეტში
პროფესორად, აირჩიეს აკადემიის წევრად. მაგრამ დიდხანს
არ გასტანა ექვთიმეს სიხარულმა. საბჭოთა ხელისუფლებამ
ბრძოლა გამოუცხადა – გაათავისუფლეს საქართველოს
ისტორიის პროფესორის თანამდებობიდან, დაუპატიმრეს
შვილობილი, რომელთან ერთადაც ცხოვრობდა, მასთან
მხოლოდ რამდენიმე უახლოესი ადამიანი თუ ბედავდა
მისვლას.
სიცოცხლის ბოლო წლები
17. დიდი ექვთიმე თაყაიშვილი და ნინო
პოლტორაცკაია თავიანთი დიდი
მეგობრების ილია ჭავჭავაძისა და
ოლღა გურამიშვილის გვერდით
იკავებენ სამუდამო განსასვენებელს...
2002 წლის 17 ოქტომბერს
საქართველოს ეკლესიამ ექვთიმე
თაყაიშვილი წმინდანად შერაცხა.
ასე რომ, დღეს მთაწმინდის
პანთეონში გვერდიგვერდ
განისვენებს ორი წმინდანი – წმინდა
ილია მართალი და წმინდა ექვთიმე
ღვთისკაცი. განისვენებენ ერთგულ
მეუღლეებთან – ოლღა
გურამიშვილთან და ნინო
პოლტორაცკაიასთან ერთად.
ერთია მხოლოდ გულდასაწყვეტი:
ორივე წყვილი უშვილძიროდ
გადაეგო.
ნინო პოლტორაცკაიამ თავის მესამე
საფლავშიც ჩაიყოლა ის კელაპტარი,
რომელიც მისი და ექვთიმეს
ჯვრისწერისას ოლღა გურამიშვილმა
აანთო.
ერის წმიდა მამები მეუღლეებთან
წმიდა ილია მართალი
წმიდა ექვთიმე ღვთისკაცი. ნინო პოლტორაცკაია
ოლღა გურამიშვილი
18. იუნესკოს ეგიდით 2013 წელი ექვთიმე
თაყაიშვილის საიუბილეო წლად გამოცხადდა.,
ექვთიმე თაყაიშვილის სახლი
ლიხაურში
მე ბედნიერი ვარ იმით, რომ ჩემს პატრიარქობაში
შესდგა წმ. ექვთიმე თაყაიშვილის სახლ-მუზეუმის
გახსნა. ის იყო არა მხოლოდ ქართველი და
თავდადებული მამულიშვილი, არამედ გადამრჩენი
ჩვენი დიდი სულიერი საეკლესიო ფასეულობებისა.
დარწმუნებული ვარ, მისი სული დღეს ხარობს და
ჩვენთან ერთად არის! მისი ლოცვა შეეწიოს
საქართველოს და მისი ლოცვით გამთლიანდეს
საქართველო.
ილია მეორე, საქართველოს კათალიკოს-
პატრიარქი:
19. ექვთიმე თაყაიშვილის ბიუსტი
(ზუგდიდში )
ექვთიმე თაყაიშვილის ძეგლი
თბილისში
ექვთიმე თაყაიშვილის ძეგლი ქუთაისში
"წმინდა ექვთიმე ღვთისკაცის“
სახელობის ტაძარი.
20. პროექტზე მუშაობდნენ
V –კლასის მოსწავლეები :
1.გიორგი სოსელია
2. შუშანიკ ზუმაძე
3. მარიამ სამუშია
4. ლევან ქობალია
5. მირიან თორდია
6.დიანა გაბუნია
პროექტის ფასილიტატორი: ირინა სოსელია (V კლასის დამრიგებელი)
http://www.bembi.ge/religia.php?id=7
http://www.science.org.ge/members/BioBibliografia/Eqvtime%2
0Takaishvili.pdf
http://www.orthodoxy.ge/biografiebi/ekvtime.htm
http://www.guriismoambe.com
http://xmf.wikipedia.org/wiki/ექვთიმე_თაყაიშვილი
http://www.forum.ali.ge/index.php?/topic/857-ექვთიმე-
თაყაიშვილი/
ფოტოების წყარო: http://burusi.wordpress.com
გამოყენებული წყაროები
