projekt i realizuar nga nxënës

1. Tema:Roli i elementeve kimike ne
organizmin e njeriut
Punoi : Leonardo Kratellari IX-C

2. Elementet kimike jane te rendesishem per organizmin
e njeriut. Elementet e grupit I-A jane shume te
domosdoshem ne dieten e njeriut sepse ato formojne
perberje qe jane te pranishme ne formen e tretesirave
jonike. Dy nga jonet me te rendesishme jane jonet
K+ dhe Na+. Keto jone lehtesojne transmetimin e
impulseve nervore dhe kontrollojne sasine e ujit te
mbajtur ne qeliza . Perqendrimet jonormale te ketyre
joneve mund te ndikojne ne shfaqjen e semundjeve te
ndryshme. Te tilla jane jonet si : Na+,K+,Cl- dhe
HCO3-.

3. Eshte elementi me i bollshem ne qelize. Trupi permban
rreth 250 miligram K. Qeliza luan nje rol te
rendesishem ne reaksionet energjike,sintezen e
proteinave ,ruajtjen e acideve ne trup, tejcimin
nervor,tkurrjen muskulore dhe menjanon toksinat nga
indet. Studimet shkencore tregojne se ushqimet
bimore jane te pasura me kete element. Joni i
Kaliumit eshte gjetur ne citoplazmen e qelizave.

5. Eshte element i rendesishem ne lengun jashte qelizor.
Si nje elektrolit ne likuidin jashte qelizes , Na
ndihmon ne ruajtjen e presionit osmotik jashte
membranes se qelizes dhe ka ndikim te njejte si
Kaliumi brenda qelizes per ruajtjen natyrale te
balances se ujit. Nevoja ditore per te eshte llogaritur
nga 3 ne 7 gr. Ne trupin tone pesha e tij arrin ne
0,2%.

7. Eshte metali me i bollshem i trupit dhe perben rreth 0.004% te
peshes trupore. Sasia e tij varion nga 3-5 gr. Kjo sasi varet nga
mosha ,gjinia,madhesia,shendeti dhe rezervat e tij ne trup. Fe
eshte nje lende me ngjyre gjaku qe transporton oksigjen te
mjaftueshem per frymemarrje dhe gaz karbonik nga qelizat
ne mushkeri. Cdo dite trupi yne me ane te ushqimit perfiton
10-30 mg Fe. Adoleshenteve u duhet shume Fe per te
ndihmuar qelizat e reja muskulare te zhvilluara te thithin
oksigjen per energjine. Deficiti i Fe shkakton anemine , e cila
con ne lodhje dhe dobesi fiziko-mendore.

9. Organizmi yne permban sasi te medha azoti, i cili luan
rol kryesor ne strukturen e proteinave . Ne trupin e
njeriut ka 3,2% te peshes. Azoti eshte perberes i
proteinave, acideve berthamore etj. Azoti ne gjendje
te lenget gjendet ne mushkeri , sepse ky element
meret nga frymemarrja.

11. Luan nje rol kryesor ne organizmin e njeriut , kryesisht
ne procesin e marrjes apo te clirimit te energjive ne
organizem. Perben 1% te peshes trupore . P eshte i
rendesishen ne riprodhim , rritjen e muskujve dhe
furnizimin e nervave me lende ushqimore. E
permbajne mishi,peshku,veza perimet etj.

12. Eshte nje element mineral qe perben 1.5 -2 % te peshes
trupore tek te rriturit. Nga kjo sasi 99% e Ca gjendet
ne kocka dhe dhembe. Marrja e tij eshte shume e
rendesishme tek adoleshentet per rritjen e kockave.

13. Ne momentin e lindjes , ne trupin e njeriut ndodhet 0.5
gr. Ndersa ne moshe te rritur ka nje sasi 21-28 gr., ku
50-60 % ndodhet ne kocka dhe roli i tij kryesor eshte
ne qelizat nervore per te lehtesuar funksionimin e
tyre. Mg gjendet me shumice ne ujerat e Detit te
Vdekur , si dhe ne ujera oqeanesh .

15. Perben 0.25% te peshes trupore dhe ndodhet ne cdo
qelize te trupit tone. Me teper ndodhet ne floke , thonj
dhe lekure. S vepron si nje element antihelmues duke
u perzier me perberesit helmues dhe duke i
shnderruar ne elemente te pademshem , eshte
perberes i shume aminoacideve dhe proteinave.

17. Ne organizem ndodhet rreth 15-23 mg. I. Ai ndodhet ne
te gjitha qelizat e trupit , por 70-80 % ndodhet ne
gjendrat e tiroides. Luan rol ne metabolizmin e
hormoneve te tiroides.

18. Njihet si pjesa me e rendesishme e shume enzimave .
Luan nje rol ne pengimin e pakesimit te sasise se
gjakut ne trup. Femijet kane nevoja me te larta per
Cu.

19. Uji eshte elementi me i rendesishem qe ndodhet ne
toke , i cili luan nje rol kryesor ne transportin e
elementeve baze ne qelizat e bimeve . Perben 60-70%
te peshes trupore , ai cilesohet si element jetik i
gjallesave. Uji eshte perberesi kryesor i urines dhe
plazmes se gjakut.