2. Markmið
Að þátttakendur kynnist kenningum Viviane
Robinson um kennslufræðilega forystu og æfist í
notkun hvetjandi viðtalstækni.
Að þátttakendur velti fyrir sér hvernig
kennslufræðileg forysta þeirra birtist í daglegu
starfi, samskiptum og stjórnun.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
3. Dagskrá
Kl. 9:30 – 10:00 - Hvetjandi samtalstækni - HSG
Kl. 10:00-10:30 – Kennslufræðileg forysta og upprifjun á kenningum og
líkönum Viviane Robinson – IÁ
10:30-10:40 - Teygjur, kaffi, te og vatn
Kl. 10:40-11:00 - Kennslufræðileg forysta og upprifjun á kenningum og
líkönum Viviane Robinson frh. - IÁ
Kl. 11:00-12:00 – Hópastarf
Kl. 12:00-13:00 – Hádegisverður
Kl. 13:00-13:20 – Hópastarf framhald
Kl. 13:20-14:00 – Samantekt hópastarfs
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
5. Kennslufræðileg forysta
NLS-ledarforum sept. 2015
Monika Törnsén lektor við Háskólann í Umeå
– Hlutverk þeirra sem starfa í skólum er að skapa
umhverfi og menningu þar sem:
• nemendum finnst þeir vera öruggir
• nemendur læra það sem skiptir máli
• og án þess að annað í nærumhverfi þeirra hafi áhrif
Rannsóknir sýna að nám og framtíð nemenda velta að stórum hluta á
því hvernig þeim vegnar í grunnskóla. Starfsfólk skólanna hefur í hendi
sinni hvers konar umhverfi skapast þar.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
6. Skólastjórnun
Monika Törnesen frh.
• Markmiðsstýring
• Ferlimiðuð stýring
• Árangursmiðuð stýring
Hæfileg blanda af hverri
nálgun er lykill að
árangursríku skólastarfi
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
Huges, Ginnet og Cruphy (2009)
7. Markmiðsstjórnun
• Hver eru markmið og
sýn starfsins og hvernig
er þeim komið til skila?
• Finnst öllum þeir bera
ábyrgð á markmiðum
starfsins og framkvæmd
þess?
• Finnst öllum þeir eiga
hlutdeild í markmiðum
og sýn starfsins?
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
8. Ferlimiðuð stjórnun
• Skólastjórnendur þurfa að
vita hvernig kennarinn
hugsar um og ber sig að í
kennslustofunni.
• Þeir eiga að einbeita sér
að starfi kennara, gæðum
þess og stuðningsins sem
kennurum stendur til
boða.
• Verkefni skólastjórnenda:
markvissar heimsóknir í
kennslustofur, samtöl og
eftirfylgni.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
9. Árangursstjórnun
• Skólamenning þar sem
það þykir sjálfsagt að
rýna í niðurstöður
kannana og mælinga til
að bæta starfið.
• Hlutverk skólastjórenda
að skapa “mind set”
skólans; aðstæður þar
sem kennarar þroska
og efla gagnrýna
hugsun um eigið starf.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
12. Stoðir og víddir
kennslufræðilegrar forystu
• Skólastjórnandinn vinnur að þeim á öllum
sviðum starfsins – fléttast óhjákvæmilega
saman
• Skólastjórnandinn eflir forystu þeirra sem að
starfinu koma
– Nýtir til þess
• formlega stöðu sína
• persónulega eiginleika
• eigin þekkingu og færni
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
13. Hvaða vídd hefur mest áhrif?
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
Viviane Robinson, 2011
14. Mælikvarði á gæði skólastjórnunar?
• Víddirnar væri hægt að nýta til að meta styrk
kennslufræðilegrar forystu innan skóla
– Kennslufræðileg forysta er of stór hluti starfsins til
að hægt sé að ætla stjórnendum einum að starfa
að henni
Stoðin árangursrík samskipti og traust er meira en
hinar stoðirnar, samofin öllum þáttum líkansins um
kennslufræðilega forystu
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
15. Þrjár stoðir líkansins
1. Efla, miðla og virkja
kennslufræðilega þekkingu;
bæði eigin og annarra
– Starfsþróun sem miðar að því
að skoða áhrif
kennslufræðilegrar þekkingar á
stjórnun
2. Starfa í flóknu og fjölbreyttu
umhverfi
3. Byggja upp traust og jákvæð
samskipti
– “erfitt” að ræða kennslu og
árangur hennar við kennara
– traust og jákvæð samskipti eru
grundvöllur þess að vel takist
til í fimm víddum líkansins
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
16. 1. Kennslufræðileg þekking
• Kennslufræðileg forysta
krefst virkni stjórnenda í
kennslu og námi
– Nýta eigin þekkingu til
að
• skoða, skilja og meta
kennsluna
• styðja við starfsþróun
Skoðar hegðun kennarars í
kennslustofunni án þess að setja
það í samhengi við efni eða
innihald kennslustundarinnar.
Skoðar sýnilegan hluta
kennslunnar en lítur ekki á áhrif
kennslunar á nemendur.
Skoðar og metur kennsluna og
skipulag hennar. Leggur mat á
árangur hennar og áhrif á
nemendur.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
17. 2. Starfa í flóknu og fjölbreyttu
umhverfi
• Lausnaleit
• Byggja upp umhverfi
samtals og samráðs
• Ný verkefni og
hugmyndir lögð fyrir
fyrir hópinn
• Samráð
• hlusta á andófið
• lesa í andófið
• bregðast við andófinu
• leysa úr andófinu
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
Framfarir nemenda
18. 3. Byggja upp traust og jákvæð
samskipti
Gagnkvæmt traust
• virðing
• umhyggja
• trúverðugleiki
• helgun í starfi
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
19. 3. Traust og jákvæð samskipti
Fyrir kennara og skóla
• Jákvæð áhrif á
– viðhorf til breytinga
– samskipti við heimili
– helgun/skuldbinding
– fagmennsku
Ingileif Ástvaldsdóttir #fsr16 #skolastjornun
20. 3. Traust og jákvæð samskipti
Fyrir nemendur
• Jákvæð áhrif á:
– námsárangur
– félagslega stöðu til
framtíðar
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
21. Traust og erfið mál
Í dagsins önn tilhneyging til að:
• fara “mjúku leiðina”
• fara eins og köttur í kringum heitan graut
– þolinmæði
– halda friðinn
– ekki móðga neinn né særa
– plástra ástandið
• eða ganga í málið í eitt skipti fyrir öll
Eðlileg viðbrögð vegna þess að þessi mál reyna á traust og tengsl milli
stjórnanda og starfsmanns
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
22. Samtalið
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
Skólastjórnandinn hugsar með sér:
Lestrarkennslan/átakið gengur ekki vel hjá kennaranum og
krökkunum fer ekki nóg fram. Ég verð að grípa inní!
Tvær leiðir
Sú mjúka: Hvernig gengur lestrarkennslan? Þegar ég var inni
hjá þér um daginn sá ég að börnin nutu þess að lesa. Hefur þú
prófað lestur þeirra og skilning nýlega?
Gengið í málið: Ég hef áhyggjur af lestrarátakinu. Ég myndi
vilja að þú færir inn til Önnu og skoðaðir hvernig gengur hjá
henni. Leyfðu mér svo fylgjast með hverju það breytir hjá þér.
Ég vil endilega fylgjast með framförum nemenda.
23. Af hverju virkar þetta illa?
• Býður ekki til samtals
• Kemur með “lausnina”
• Lokar á lausnir frá
kennara
• Báðum nálgunum ætlað
að fá viðurkenningu á
eigin mati og lausnum
Closed to learning
Conversation (CLC)
CLC
Einblína á
verkefnið og
lausnina en fórna
tengslunum
Halda í góð
tengsl en fórna
verkefninu
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
24. Upphaf samtalsins
Open to learning (OTL)
Skólastjórnandinn hugsar
með sér
• Þegar ég kom inn í
skólastofuna hjá Önnu
um daginn brá mér þegar
ég sá hvers konar texta
nemendur voru að lesa.
Þeir eiga að geta lesið
nokkuð flóknari texta. Ég
verð að ræða þessar
áhyggur mínar við Önnu.
Skólastjórnandinn segir
• Þegar ég kom inn í
skólastofuna til þín um
daginn fékk ég tilfinningu
fyrir því að nemendur
ættu, miðað við aldur, að
ráða við flóknara efni.
• Ég vildi heyra í þér og
kanna hvað þér finnst um
stöðu nemenda og
hverjar væntingar þínar
eru um framfarir þeirra.
Greining
• Skólastjórnandinn segir
frá áhyggjum sínum og á
hverju þær eru byggðar.
• Skólastjórnandinn sýnir
að hann vill spegla sitt
eigið mat í áherslum
kennarans og leitar eftir
skýringum hans.
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
25. Hver er munurinn?CTL
• Vinna ekki tapa
• Stjórna verkefnum og
ferlum
• Forðast uppnám
OTL
• Sýna sjálfum sér og
öðrum virðingu
• Leggja áherslu á og
leita eftir
gildi/réttmæti
gagnanna
• Auka sameiginlega
ábyrgð og
skuldbindingu
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
26. Áskoranir samtalsins
Greindu skýrt
frá afstöðu
þinni
Segðu á hverju
þú byggir
afstöðu þína
Leitaðu eftir
viðbrögðum
annarra
skoðunum
annarra
Umorðaðu,
taktu saman
og kannaðu
skilning
Leggðu mat á
viðbrögð /
gagnrýnin
hugsun
Finndu/búðu
til
sameiginlegan
skilning
Búðu til áætlun
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
27. Undirbúningur hópastarfs –
úr daglegu starfi
• Skráið atvik eða aðstæður úr daglegu starfi
sem þið viljið breyta og/eða bæta
• Skráið hvað þið hafið eða hafið ekki gert
• Leggið mat á árangur þess sem þið hafið eða
ekki hafið gert
• Stikkorð – ykkar stuðningur í hópastarfinu
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
28. Hópastarf
• Þriggja manna hópar
– allir fá 20 mín. fyrir “sitt”
atvik/aðstæður
– Skiptast á – einn í einu
– Búið þegar allir hafa verið
´ann
Svona gengur þetta fyrir sig:
1. Kynna
atvikið/aðstæðurnar (5
mín)
2. Æfa samtalið – OTL (10
mín max)
• Sá er er ´ann er hann
sjálfur
• Einn er “hinn”
• Einn fylgist með og
metur samtalið
samkvæmt “áskorunum
samtalsins” og gefur
endurmat
3. Endurmat (5 mín.)
Ingileif Ástvaldsdóttir
#fsr16 #skolastjornun
Í fyrirlestrrinum lagði AKS m.a. áherslu á að kennslufræðileg forysta væri ekki verkefni sem væri unnið í eitt skipti fyrir öll Það væri heldur ekki verkefni sem bankaði á dyrnar eða kæmi í tölvupósti og þyrfti að vinna fyrir ákveðinn tíma og skila áður en frestur rennur út. Hún sagði að kennslufræðileg forysta væri verkefni sem krefðist frumkvæðis skólastjórnenda. Kennslufræðileg forysta er verkefni sem þarf að vinna með ákveðnu kerfi, að koma fyrir í skólastarfinu, bæði hjá stjórnendum og starfsfólki skólanna. Það þýðir að til þess að kennslufræðileg forysta verði hluti af daglegu starfi skólastjórnenda þurfa stjórnendur að gera hana að vinnuvenju, bæði sinni eigin og einnig kennara.