1. Âπτα
HMEPEΣ
KYPIAKH 22 ΔEKEMBPIOY 2002
XPI™TOY°ENNA
ÛÙÔ NÂÔÂÏÏËÓÈÎfi ¢È‹ÁËÌ·

2. H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™
KYPIAKH 22 ¢EKEMBPIOY 2002
... Kαι επ γης ειρ
2-31 A º I E P ø M A
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ
ΣTO T I ™HMAINEI ÁÈ· Ì·˜ Û‹ÌÂÚ· Ë ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ XÚÈ-
ÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ; B¤‚·ÈË -Ï›ÁÔ Ôχ- Â›Ó·È ÁÈ· fiÏÔ˘˜
Ì·˜ Ë ÁÈÔÚÙÈÓ‹ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·, Ô˘ ‰È·ÚΛ fiÏÔ ÙÔ
¢ˆ‰Âη‹ÌÂÚÔ, Ò˜ Ù· ºÒÙ·. OÈ ‚ÈÙÚ›Ó˜ Ì ٷ ‰ÒÚ·,
ÙȘ Ê¿ÙÓ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·˚-B·Û›Ïˉ˜, Ì Ùԇʘ ·fi
NEOEΛΛHNIKO ‚·Ì‚¿ÎÈ Ô˘ ÌÈÌÔ‡ÓÙ·È ÙȘ ÓÈÊ¿‰Â˜ ÙÔ˘ ¯ÈÔÓÈÔ‡ ‹ ÌÂ
ÎÚ‡ÛÙ·ÏÏ· ¯ÈÔÓÈṲ̂ӷ Ì ÛÚ¤È, Ù· ÙÛÔ˘Ú¤ÎÈ·, Ù·
ΔIHΓHMA ÌÂÏÔ̷οÚÔÓ· Î·È Ù· ÛηÏÙÛÔ‡ÓÈ·, Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›-
˙Ô˘Ó ÛˆÚÔ‡˜ ÛÙȘ ÚÔı‹Î˜ ÙˆÓ ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›ˆÓ.
«Kαι επ γης ειρ νη, T· Ï·ÛÙÈο ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈη ‰¤ÓÙÚ· Ì ٷ ËÏÂ-
εν ανθρ ποις ευδοκ α...» ÎÙÚÈο Ï·ÌÈfiÓÈ· Ô˘ ·Ó·‚ÔÛ‚‹ÓÔ˘Ó Î·È Ì ٷ ‰ÒÚ·
ÛÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘˜, Ù˘ÏÈÁ̤ӷ Û ʷÓÙ·¯ÙÂÚ¤˜ Ì·ÚÌ·Úfi-
O εικονισμ ς της Γ ννησης ÎÔÏϘ Î·È ‰Â̤ӷ Ì Ôχ¯ÚˆÌ˜ ÎÔÚ‰¤Ï˜, ÙÔ ÌÂ-
Á¿ÏÔ ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ ‰¤ÓÙÚÔ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ Ï·-
Oπως τον ε δε ο Z. ¶··ÓÙˆÓ›Ô˘ Ù›· Ù˘ fiÏ˘.
E›Ó·È ·ÎfiÌË Ù· ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈη οϷÓÙ·, Ô˘
Xριστο γεννα «Στο Xριστ ›Ûˆ˜ Ì·˜ ʤÚÓÔ˘Ó ·È‰ÈΤ˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ, Ô˘ Ù· ÙÚ·-
στο K στρο» ÁÔ˘‰Ô‡Ó Ù· ·È‰¿ÎÈ· Ù˘ ÔÏ˘Î·ÙÔÈΛ·˜, ¤Ó· ¤Ó· ‹
Mε τον AÏ. ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ‰˘Ô ‰˘Ô, ηÈ
ϤÓ ›Û· ›Û· Aνθολ γηση - Σχολιασμ ς:
Mε τους θαλασσοδαρμ νους Ù· ÚÒÙ· Ïfi-
ÁÈ·, ‚È¿˙ÔÓÙ·È Ãƒπ™Δ√º√ƒ√™ ª∏§πø¡∏™
Tου AÏ. MˆÚ·˚Ù›‰Ë Ó· ¢¯ËıÔ‡Ó °πøƒ°√™ ¶∞°∞N√™
και του A. K·Úη‚›ÙÛ· ÎÈ ‡ÛÙÂÚ· Ûˆ-
·›ÓÔ˘Ó ÂÚÈ-
Eπιμ λεια αφιερ ματος:
Xριστουγεννι τικα σ μαντρα ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ∫ø™Δ∏™ °π√Àƒ°√™
στην ορειν Eλλ δα ÊÈÏÔ‰ÒÚËÌ·.
E›Ó·È Â›Û˘ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ ÙÚ·¤˙È ÛÙÔ
Tου XÚ. XÚËÛÙÔ‚·Û›ÏË
Û›ÙÈ (ÁÈ· fiÛÔ˘˜ ‰ÂÓ ÛÎÔÚ›Û·Ó ÛÙȘ ÂΉÚÔ̤˜ ‹
και του K. KÚ˘ÛÙ¿ÏÏË ÛÙ· ÙÔ˘ÚÈÛÙÈο Ù·Í›‰È· «Ì ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ ÁÎÚÔ˘»), ‹
ÙÔ «¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ Ú‚ÂÁÈfiÓ», Û οÔÈÔ ÂÛÙÈ·Ùfi-
Xριστο γεννα με ÚÈÔ Ô˘ Í¿ÊÓÔ˘ Á›ÓÂÙ·È «ÎÔÛÌÈÎfi» Î·È ÛÂÚ‚›ÚÂÈ «¯ÚÈ-
τους απ κληρους ÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ ÌÂÓÔ‡».
Tου °. BÏ·¯ÔÁÈ¿ÓÓË °È· ÌÂÚÈÎÔ‡˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚfiÛÊ·Ù˜ ÙȘ Ú›˙˜ ÙÔ˘˜
ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ Ô˘ Âڋ̈۷Ó, Ë ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤Ó-
και του ¢. BÔ˘Ù˘Ú¿
ÓˆÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ ›Ûˆ˜ ·ÎfiÌË Î¿ÔȘ ·È‰ÈΤ˜ ·Ó·ÌÓ‹-
ÛÂȘ Ì ÛÈÙÈÎȤ˜ Ì˘ÚÔ˘‰È¤˜ ·fi «·Ï·ÁΛÙ˜», Ì η-
«Παραμον Xριστο γεννα»
Ú‡‰È· Î·È Ì¤ÏÈ, Ì ¯ÚÈÛÙfi„ˆÌ· Î·È ÎÔ˘ÏÔ‡ÚÈ·, ÌÂ
στο Aϊβαλ ÙÛÈÁ·Ú›‰Â˜ ·fi ¯ÔÈÚÈÓfi Î·È Î¿ÔȘ ·fiÚÈÛÙ˜ ‰ÈËÁ‹-
Tου ºÒÙË KfiÓÙÔÁÏÔ˘ ÛÂȘ ÁÈ· ηÏÏÈηÓÙ˙¿ÚÔ˘˜ Ô˘ ÙÚÈÁ˘ÚÓÔ‡Ó ·˘Ù¤˜ ÙȘ
̤Ú˜ Î·È Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙ· Û›ÙÈ· ·fi ÙȘ ηÌÈÓ¿‰Â˜
Tα Xριστο γεννα της Kατοχ ς (ÔȘ ηÌÈÓ¿‰Â˜;).
AÏÏ·Í·Ó ÙfiÛ·, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ¿ÏÏ·Í·Ó ÌÔÓÔÌÈ¿˜.
Mε τον HÏ. BÂÓ¤˙Ë
™ÎÂÊًηÌ ӷ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ì ÙË ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ XÚÈ-
και τον T. K·˙·ÓÙ˙‹ ÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ Â˙ÔÁÚ·Ê›·, Î·È ÂȉÈ-
ÎfiÙÂÚ· ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ·, Ô˘ ‰›ÓÂÈ ÔÏÔÎÏËڈ̤Ó˜ ÌÔÚ-
Σαν ελπ δα σαν προσμον ʤ˜ Û ϛÁ˜ ÛÂÏ›‰Â˜, Î·È Ó· ȉԇÌ Ò˜ ÙË ‚›ˆÓ·Ó ÔÈ
ακατ ργαστη... ¿ÓıÚˆÔÈ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ Ì·˜.
Tου °. Iˆ¿ÓÓÔ˘ H ·Ó·˙‹ÙËÛ‹ Ì·˜ ÍÂΛÓËÛ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 18Ô˘
·ÈÒÓ·, ÔfiÙ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Ù· ÚÒÙ· ÓÂÔÂÏÏËÓÈο
Tου T. K·ÏÔ‡ÙÛ·
‰ÈËÁ‹Ì·Ù· (ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ ‹ ÌÈÌ‹ÛÂȘ Á·ÏÏÈÎÒÓ ÚÔÙ‡-
και του M. •ÂÍ¿ÎË
ˆÓ ÛÙËÓ ·Ú¯‹), Î·È ÊÙ¿ÓÂÈ Ò˜ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜. AÏÏ¿
ÁÈ· Ù· ÚÒÙ· ÔÁ‰fiÓÙ· ÂÚ›Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜,
fiÛÔ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÌÔÚ¤Û·Ì ӷ ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘ÌÂ, ›-
EÍÒÊ˘ÏÏÔ Ó·È ·Ó‡·ÚÎÙ˜. OÈ Â˙ÔÁÚ¿ÊÔÈ Ì·˜, ˘ÓˆÙÈṲ̂ÓÔÈ,
™‡ÓıÂÛË Ì ÊfiÓÙÔ ˘ÛÙÂÚÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹
ÂÈÎfiÓ· Ù˘ °¤ÓÓËÛ˘, 15Ô˜ ·È. (Ë-
ı· ¤ÏÂÁ ηÓ›˜, ·fi ÙȘ ÚÔÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ Ù˘
Á‹: M˘ÚÙ¿Ï˘ A¯ÂÈÌ¿ÛÙÔ˘-¶ÔÙ·ÌÈ¿- E˘ÚÒ˘, ¯¿ÓÔÓÙ·È Û ÔÓÂÈÚÔÔÏ‹Ì·Ù· Î·È Û¯Â‰fiÓ
ÓÔ˘, «EÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘ B˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ MÔ˘- ‰ÂÓ ‚ϤÔ˘Ó fiÛ· Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· fi‰È·
Û›Ԣ AıËÓÒÓ», 1998). ÙÔ˘˜. XÚÂÈ¿ÛÙËΠӷ ÊÙ¿ÛÔ˘Ì ÛÙË ÏÂÁfiÌÂÓË N¤·
AıËÓ·˚΋ ™¯ÔÏ‹ ‹ ™¯ÔÏ‹ Ù˘ HıÔÁÚ·Ê›·˜, fiˆ˜ ·Ï-
ÏÈÒ˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ, ÁÈ· Ó· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈËÁË-
Ì·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ô˘ ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È Ó· È‰Ô‡Ó ÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜
Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Á‡Úˆ ÙÔ˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜, Î·È Ó’
·ÎÔ‡ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ¯Ù‡Ô˘˜ Ù˘ ηډȿ˜ – Ù˘ ‰È΋˜
ÙÔ˘˜ Î·È ÙˆÓ Û˘Ó·ÓıÚÒˆÓ ÙÔ˘˜. T· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜
Yπε θυνη «Eπτ Hμερ ν»
Ù· ÔÓfiÌ·˙·Ó ÁÈ’ ·˘Ùfi «ÂÏÏËÓÈο ‰ÈËÁ‹Ì·Ù·».
E§EY£EPIA TPA´OY T· Â˘Ú‹Ì·Ù·, ÏÔÈfiÓ, Î·È Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·, ·˘Ù‹˜
Ù˘ ‰È·‰ÚÔÌ‹˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ì ‰Ò.
2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2

3. νη, εν ανθρ ποις ευδοκ α
£
EMŒ§π√ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘ Î·È ËÁ‹ ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ·ÊË-
Á‹ÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔÓ ÂÔÚÙ·ÛÌfi ›-
Ó·È Ù· ¢·ÁÁ¤ÏÈ·, Ô˘ Ì·˜ ·Ú·‰fiıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Ù˘
ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ KÔÈÓ‹. A˜ ȉԇÌ ÏÔÈfiÓ ÚÒÙ·-ÚÒÙ· Ò˜ ‰ÈËÁÔ‡ÓÙ·È
ÙË °¤ÓÓËÛË ‰‡Ô ·fi ÙÔ˘˜ E˘·ÁÁÂÏÈÛÙ¤˜, Ô˘ ·ÏÏËÏÔÛ˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·È: O M·Ùı·›Ô˜
Î·È Ô §Ô˘Î¿˜.
TÔ ÚÒÙÔ ·fiÛ·ÛÌ·, ·fi ÙÔ K·Ù¿
§Ô˘Î¿Ó E˘·ÁÁ¤ÏÈÔ, ÙÔ ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÛÙÔ
ÚˆÙfiÙ˘Ô:
EÁ¤ÓÂÙÔ ‰Â ÂÓ Ù·È˜ Ë̤ڷȘ ÂΛӷȘ
ÂÍ‹Ïı ‰fiÁÌ· ·Ú¿ K·›Û·ÚÔ˜ A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘
·ÔÁÚ¿ÊÂÛı·È ¿Û·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓËÓ. 2
A‡ÙË Ë ·ÔÁÚ·Ê‹ ÚÒÙË ÂÁ¤ÓÂÙÔ ËÁÂÌÔ-
Ó‡ÔÓÙÔ˜ Ù˘ ™˘Ú›·˜ K˘ÚËÓ›Ô˘. 8 K·È ÂÔ-
Ú‡ÔÓÙÔ ¿ÓÙ˜ ·ÔÁÚ¿ÊÂÛı·È, ¤Î·ÛÙÔ˜
ÂȘ ÙËÓ È‰›·Ó fiÏÈÓ. 4 AÓ¤‚Ë ‰Â Î·È IˆÛ‹Ê
·fi Ù˘ °·ÏÈÏ·›·˜ ÂÎ fiψ˜ N·˙·Ú¤Ù ÂȘ
ÙËÓ IÔ˘‰·›·Ó ÂȘ fiÏÈÓ ¢·˘›‰, ‹ÙȘ ηÏ›-
Ù·È BËıϤÌ, ‰È¿ ÙÔ Â›Ó·È ·˘ÙfiÓ ÂÍ Ô›ÎÔ˘
Î·È ·ÙÚÈ¿˜ ¢·˘›‰. 5 AÔÁÚ¿„·Ûı·È Û˘Ó
M·ÚÈ¿Ì ÙË ÌÂÌÓËÛÙÂ˘Ì¤ÓË ·˘ÙÒ Á˘Ó·ÈΛ,
Ô‡ÛË ÂÁ·ˆ. 6 EÁ¤ÓÂÙÔ ‰Â ÂÓ Ùˆ Â›Ó·È ·˘-
ÙÔ‡˜ ÂΛ ÂÏ‹ÛıËÛ·Ó ·È ËÌ¤Ú·È ÙÔ˘ ÙÂ- ÌË ÊԂ›ÛıÂØ È‰Ô‡ Á·Ú ¢·ÁÁÂÏ›˙ÔÌ·È ˘Ì›Ó
ÎÂ›Ó ·˘Ù‹Ó. 7 K·È ¤ÙÂΠÙÔÓ ˘ÈfiÓ ·˘Ù‹˜ ÙÔÓ ¯·Ú¿Ó ÌÂÁ¿ÏËÓ, ‹ÙȘ ¤ÛÙ·È ·ÓÙ› Ùˆ Ï·Ò, 11
ÚˆÙfiÙÔÎÔÓ, Î·È ÂÛ·ÚÁ¿ÓˆÛÂÓ ·˘ÙfiÓ Î·È OÙÈ ÂÙ¤¯ıË ˘Ì›Ó Û‹ÌÂÚÔÓ ÛˆÙ‹Ú, Ô˜ ¤ÛÙÈ
·Ó¤ÎÏÈÓÂÓ ·˘ÙfiÓ ÂÓ ÙË Ê¿ÙÓË, ‰ÈfiÙÈ Ô˘Î ËÓ XÚÈÛÙfi˜ K‡ÚÈÔ˜, ÂÓ fiÏÂÈ ¢·˘›‰. 12 K·È ÙÔ‡-
·˘ÙÔ›˜ ÙfiÔ˜ ÂÓ Ùˆ ηٷχ̷ÙÈ. 8 K·È ÔÈ- ÙÔ ˘Ì›Ó ÙÔ ÛËÌ›ÔÓØ Â˘Ú‹ÛÂÙ ‚Ú¤ÊÔ˜
̤Ó˜ ‹Û·Ó ÂÓ ÙË ¯ÒÚ· ÙË ·˘Ù‹ ·ÁÚ·˘ÏÔ‡- ÂÛ·ÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÓ, ΛÌÂÓÔÓ ÂÓ Ê¿ÙÓË. 13
ÓÙ˜ Î·È Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ˜ Ê˘Ï·Î¿˜ Ù˘ Ó˘ÎÙfi˜ K·È ÂÍ·›ÊÓ˘ ÂÁ¤ÓÂÙÔ Û˘Ó Ùˆ ·ÁÁ¤Ïˆ Ï‹-
Â› ÙËÓ Ô›ÌÓËÓ ·˘ÙÒÓ. 9 K·È ȉԇ ¿ÁÁÂÏÔ˜ ıÔ˜ ÛÙÚ·ÙÈ¿˜ Ô˘Ú·Ó›Ô˘ ·ÈÓÔ‡ÓÙˆÓ ÙÔÓ £Â-
K˘Ú›Ô˘ Â¤ÛÙË ·˘ÙÔ›˜ Î·È ‰fiÍ· K˘Ú›Ô˘ Â- fiÓ Î·È ÏÂÁfiÓÙˆÓØ 14 ¢fiÍ· ÂÓ ˘„›ÛÙÔȘ £ÂÒ
ÚȤϷ̄ÂÓ ·˘ÙÔ‡˜, Î·È ÂÊÔ‚‹ıËÛ·Ó Êfi- Î·È Â› Á˘ ÂÈÚ‹ÓË, ÂÓ ·ÓıÚÒÔȘ ¢‰ÔΛ·.
‚ÔÓ Ì¤Á·Ó. 10 K·È ›ÂÓ ·˘ÙÔ›˜ Ô ¿ÁÁÂÏÔ˜Ø §Ô˘Î. Bã 1-14
TÔ ·fiÛ·ÛÌ· ·fi ÙÔ K·Ù¿ M·Ùı·›-
ÔÓ ÙÔ ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì Û ۇÁ¯ÚÔÓË ÌÂÙ¿-
ÊÚ·ÛË* ÂÓfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ-
ÛÙÈÎÔ‡˜ ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈÎÔ‡˜ ÔÈËÙ¤˜ Ì·˜,
ÙÔ˘ £ÂÛÛ·ÏÔÓÈÎÈÔ‡ NÙ›ÓÔ˘ XÚÈÛÙÈ·Ófi-
Ô˘ÏÔ˘:
AÊÔ‡ ÏÔÈfiÓ ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ô IËÛÔ‡˜ ÛÙË
BËıÏÂ¤Ì Ù˘ IÔ˘‰·›·˜, ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘ ‚·ÛÈ-
ÏÈ¿ HÚÒ‰Ë, ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙ· IÂÚÔÛfiÏ˘Ì· Ì¿-
ÁÔÈ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹ 2 ϤÁÔÓÙ·˜: «¶Ô‡ ›-
Ó·È Ô B·ÛÈÏÈ¿˜ ÙˆÓ IÔ˘‰·›ˆÓ Ô˘ ÁÂÓÓ‹-
ıËÎÂ; E›‰·Ì ÙÔ ¿ÛÙÚÔ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹
Î·È ‹Úı·Ì ӷ ÙÔÓ ÚÔÛ΢ӋÛÔ˘Ì». 3
OÙ·Ó ÙÔ ¿ÎÔ˘ÛÂ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ HÚ҉˘ Ù·Ú¿-
¯ÙËÎÂ Î·È Ì·˙› ÙÔ˘ fiÏË Ë IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì. 4 ™˘-
ÁΤÓÙÚˆÛ ÏÔÈfiÓ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÂÚ›˜
Õ «Δ ξα εν Î·È ÙÔ˘˜ ÁÚ·ÌÌ·Ù›˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ Î·È ˙ËÙÔ‡ÛÂ
υψ στοις Ó· Ì¿ıÂÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô‡ Ô XÚÈÛÙfi˜ ÁÂÓ- ÙÔ ¿ÛÙÚÔ Ô˘ ›‰·Ó ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏ‹, ÙÔ˘˜
Θε ...». H ÓȤٷÈ. 5 K·È ·˘ÙÔ› ÙÔ˘ ›·Ó: «™ÙË BËıÏÂ¤Ì Ô‰ËÁÔ‡ÛÂ, ÒÛÔ˘ ‹ÚıÂ Î·È ÛÙ¿ıËΠÂ¿-
Γ ννηση του Ù˘ IÔ˘‰·›·˜Ø ÁÈ·Ù› ¤ÙÛÈ Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤ÓÔ Óˆ ÂΛ Ô˘ ‹Ù·Ó ÙÔ ·È‰›. 10 OÙ·Ó ÏÔÈfiÓ
Xριστο , λε- ·fi ÙÔÓ ÚÔÊ‹ÙË: 6 “KÈ ÂÛ‡ BËıϤÌ, ¯ÒÚ· ›‰·Ó ÙÔ ¿ÛÙÚÔ, ¯¿ÚËÎ·Ó ¯·Ú¿ ÌÂÁ¿ÏË. 11
πτομ ρεια ει- ÙÔ˘ IÔ‡‰·, ‰ÂÓ Â›Û·È ‰ÈfiÏÔ˘ ηÙÒÙÂÚË ÌÂ- K·È fiÙ·Ó ‹Úı·Ó ÛÙÔ Û›ÙÈ, ›‰·Ó ÙÔ ·È‰›
κ νας της ٷ͇ ÙˆÓ fiÏÂˆÓ ÙÔ˘ IÔ‡‰·Ø ÁÈ·Ù› ·fi Û¤- Ì ÙË M·Ú›· ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘, Î·È ¤ÂÛ·Ó
Kρητικ ς Σχο- Ó· ı· ‚ÁÂÈ Ô ·Ú¯ËÁfi˜, Ô˘ ı· ÔÈÌ¿ÓÂÈ ÙÔÓ Î·È ÙÔ ÚÔÛ·ÓËÛ·Ó, ÎÈ ‡ÛÙÂÚ· ¿ÓÔÈÍ·Ó
λ ς, 15ος αι. Ï·fi ÌÔ˘ ÙÔÓ IÛÚ·‹Ï”». 7 TfiÙÂ Ô HÚ҉˘ ο- ÙÔ˘˜ ıËÛ·˘ÚÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó
(πηγ : «H Bε- ÏÂÛ ÎÚ˘Ê¿ ÙÔ˘˜ Ì¿ÁÔ˘˜, ÂÍ·ÎÚ›‚ˆÛ ·fi ‰ÒÚ·: ¯Ú˘Û¿ÊÈ Î·È ÏÈ‚¿ÓÈ Î·È Û̇ÚÓ·. 12
νετ α των ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ Ê¿ÓËΠÙÔ ¿ÛÙÚÔ, 8 EÂȉ‹ fï˜ ‹Ú·Ó ÂÓÙÔÏ‹ ÛÙÔÓ ‡ÓÔ
Eλλ νων», Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÂÈÏ ÛÙË BËıÏÂ¤Ì Ï¤ÁÔÓÙ·˜: ÙÔ˘˜ Ó· ÌËÓ Í·Ó·Á˘Ú›ÛÔ˘Ó ÛÙÔÓ
επιμ. Xρ σας «¶¿ÙÂ Î·È ÂÍÂÙ¿ÛÙ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÙÔ ·È‰›, HÚÒ‰Ë,¤Ê˘Á·Ó ·fi ¿ÏÏÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙË ¯Ò-
Mαλτ ζου. Î·È ·Ó ÙÔ ‚Ú›ÙÂ, ÂȉÔÔÈ‹ÛÙ ÌÂ, Ó· ¤Úıˆ Ú· ÙÔ˘˜ [...].
MIΛHTOΣ, ÎÈ ÂÁÒ Ó· ÙÔ ÚÔÛÎ˘Ó‹Ûˆ». 9 A˘ÙÔ›, ·ÊÔ‡ M·Ùı. Bã1-12
Aθ να). ¿ÎÔ˘Û·Ó ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿, ÍÂΛÓËÛ·Ó. K·È Ó·, *[ ÂΉ. TÔ PÔ‰·ÎÈfi, Aı‹Ó· 1996]
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2 3

4. O εικονισμ ς της Γ ννησης
∞¡∞°¡fl™Δ∏˜ ı· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÛÙȘ ·Ú·-
Ì ·ÛÎÈ¿! AÎÔ‡ÙÂ; M ÙÚÂȘ Û·ÏÔ˘˜ ÂȘ ÙÔ Ô›ÌÓÈÔ! K·È ÎÔÓÙ¿
¿Óˆ ¢·ÁÁÂÏÈΤ˜ ·ÊËÁ‹ÛÂȘ, ÛÙÔ Úˆ-
ÛÙ’ ¿ÏÏ· ÎÈ ¤Ó· Ì·‡ÚÔ Î·ÙÛ›ÎÈ Ô˘ ËÁ·›ÓÂÈ Î·È ÙÚÒÁÂÈ ÎÏ·-
ÙfiÙ˘Ô Î·È ÛÙË ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË, fiÏ· Ù· ÛÙÔÈ-
Ú¿ÎÈ ·fi ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ IˆÛ‹Ê. AÓ Á›ÓÂÙ·È ·˘Ùfi ÔÙ¤! KÈ ¤ÂÈÙ·
¯Â›· Ô˘ ¤¯ÂÈ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ Î·È Î·ıÈÂ-
ÚÔ˜ ÙÈ ÙÔ ÏÔ˘ÙÚfiÓ ÙÔ˘ ‚Ú¤ÊÔ˘˜; TÈ Ú¿ÁÌ·Ù· ›Ӓ ·˘Ù¿; ¶Ò˜
ÚÒÛÂÈ Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›·. K·È ›ӷÈ
‚Ú¤ıËÎÂÓ ÂΛ Ë Á˘Ó·›Î· Ô˘ ÙÔ ‚˘ı›˙ÂÈ ÛÙÔ ÓÂÚfi; O XÚÈÛÙfi˜
ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ ÛÙÔ ÂÍ‹˜ Ô Ù‡Ô˜ Ù˘ ·Ú¿-
ÂÁÂÓÓ‹ıË ÂȘ ÙÔÓ ·¯˘ÚÒÓ· Î·È ˆ˜ ÌfiÓËÓ ÂÚÈÔ›ËÛÈÓ ¤Ï·‚ ٷ
ÛÙ·Û˘ ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó –Î·È ÙËÚÂ›Ù·È Ò˜ Û‹-
¯ÓÒÙ· ÙˆÓ ˙ÒˆÓ Ô˘ ¤Û΢‚·Ó Î·È ÙÔÓ Â˙¤ÛÙ·ÈÓ·Ó. TÔ‡ÙÔ Ú¤-
ÌÂÚ·– ·fi ÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ì ıÚËÛ΢ÙÈ΋
ÂÈ Ó· ·Ú·ÛÙ‹ÛË Ô ¿ÍÈÔ˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜! O¯È ÙÔ˘˜ ÍÂ-
Â˘Ï¿‚ÂÈ· Î·È ·˘ÛÙËÚfiÙËÙ·.
ÓÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ IÙ·ÏÒÓ Î·È ÙˆÓ PÔ‡ÛˆÓ....
N· Ò˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ô Û¯Â‰fiÓ ÏËÛÌÔÓË̤ÓÔ˜ ÔÈËÙ‹˜ — E›Û·È ÔÚÁÈṲ̂ÓÔ˜ IˆÓ¿, ÙÔ˘ › Ì ·ÙÚÈÎfi ‡ÊÔ˜ ¤Ó·˜
Î·È ‰ÈËÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ù¯ÓÔÎÚ›Ù˘, Z·¯·Ú›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÈÛٷ̤ÓÔ˘˜ ÌÔÓ·¯Ô‡˜, Ô Á¤ÚÔÓÙ·˜ ™ÂÚ·Ê›Ì.
¶··ÓÙˆÓ›Ô˘ (1877-1940), ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ¿ ÙÔ˘ «£Â›· ÙÈ̈- — ¶·Ú·ÍÂÓ‡ÔÌ·È, ·¿ÓÙËÛÂ Ô ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜, ¯ˆÚ›˜ Ó’ ·ÏÏ¿ÍË
Ú›·», ÙËÓ ÚÔۋψÛË ÛÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈ΋ ·Ú¿- ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘, fiÙÈ ÂÓÓÔÔ‡Ó ·˘ÙÔ› ÔÈ ·ÓÙ›¯ÚÈÛÙÔÈ Ó· ÓÔı‡ۈ-
‰ÔÛË: Ì ÙËÓ ·ÁÈÔÚ›ÙÈÎË ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· Ô˘ Â›Ó·È Î·ı·˘Ùfi Ë ÔÚıfi‰Ô-
O ·ÁÈÔÚ›Ù˘ ηÏfiÁÂÚÔ˜ IˆÓ¿˜ Â›Ó·È ÛÙÔ ÎÂÏÏ› ÙÔ˘ Î·È ˙ˆ- ÍË ›ÛÙË Ì·˜, Î·È ¿ÓÂ Î·È ÛÔÊ›˙ÔÓÙ·È ·ÓÙ›ıÂÙ· ·fi Λӷ Ô˘
ÁÚ·Ê›˙ÂÈ ÙË °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ K˘Ú›Ô˘. TÈ ËÛ˘¯›·! AÎÔ‡ÁÂÙ·È ÌfiÓÔ Ì·˜ ‰È¤ÛˆÛ ÙÔ ÈÂÚfi ΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯Ô‡ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ Ù˘
ÙÔ ÎÔÌÔÏfiÁÈ ‰˘Ô ¿ÏÏˆÓ Î·ÏfiÁÂÚˆÓ, Ô˘ ηıÈṲ̂ÓÔÈ Û ¯·- ºÔ˘ÚÓ¿˜.
ÌËÏ¿ ÛηÌÓÈ¿ ÂÚÓÔ‡Ó ÙȘ ·Ù¤ÏÂȈÙ˜ ÒÚ˜ ÙˆÓ ÎÔÈÙ¿˙ÔÓÙ·˜ EÙÛÈ Â›Â. M· Ë ‚·ı‡ÙÂÚË ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È ˆ˜ Ô Î·ÏfiÁÂÚÔ˜
H Zαχαρ ας Παπαντων -
ÙÔ ÈÓ¤ÏÔ ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ Ó’ ·Ó·ÛÙ·›ÓÂÈ Ì ˘ÔÌÔÓ‹ ÙË ı›· ÂΛÓÔ˜ ÙÔ˘ ·›ÚÓÂÈ ÙȘ ηϤ˜ ·Ú·ÁÁÂϛ˜! K·È ÙÒÚ· ‰· ÓÈÒıÂÈ
ου (1877-1940). Σχ διο
ÈÛÙÔÚ›·. M· ÌfiÏȘ Ô IˆÓ¿˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ¯ÚˆÌ·Ù›˙Ë ¤Íˆ ·fi ÙË ˆ˜ ÙÚ¤ÌÂÈ ÙÔ ÈÓ¤ÏÔ ÙÔ˘ ·’ ÙÔ ¿ıÔ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ Û˘ÓÙÂ-
του Στα ρου Παλ ντσα
ÛËÏÈ¿ Ù˘ BËıÏÂ¤Ì ÙÔ ÌÈÎÚfi ‚ÔÛÎfi Ô˘ οıÂÙ·È ÛÙÔ ‚Ú¿¯Ô ¯Ó›ÙË ÙÔ˘. E›Ó·È ¿ÓıÚˆÔ˜, Ò˜ Ó· ÙÔ ÎÚ‡„ÂÈ; OÈ ¿ÓıÚˆÔÈ
για το «Λεξικ Συγγραφ -
Î·È ·›˙ÂÈ ÊÏÔÁ¤Ú· ÛÙ· Úfi‚·Ù¿ ÙÔ˘, ¿Í·ÊÓ· ı˘Ì‹ıËΠÙÔÓ ˙Ô‡Ó Ì ÙËÓ ÔÚÁ‹. KÈ ÔÈ Î·ÏfiÁÂÚÔÈ ¯ˆÚ›˜ ·˘Ù‹, Ô˘ ÙÔ˘˜ ÎÚ·-
ων» των B. Δ. Aναγνω-
¯ıÚfi ÙÔ˘... TÔ ·›Ì· ÙÔ˘ ·Ó¤‚ËΠÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ. £˘Ì‹ıËΠÙÔÓ Ù› ·ÓıÚÒÔ˘˜, ı· ‹Ù·Ó ÙÒÌ·Ù·.»
στ πουλου και K. Φωτ -
K·˘ÛÔÎ·Ï˘‚›ÙË ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ AÌ‚ÚfiÛÈÔ, Ô˘ ˙ˆÁÚ·Ê›˙ÂÈ Û˘¯Ó¿ O Á¤ÚÔÓÙ·˜ ™ÂÚ·ÊÂ›Ì ÙÔ‡ ‰ÈËÁÂ›Ù·È ÁÈ· ÙÔÓ IÙ·Ïfi ˙ˆ-
κη. Πατ κης, Aθ να Σε-
ÙË °¤ÓÓËÛË ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÏÏÈÒÙÈη, Ì ·ÏÏfiÎÔÙ· ÚfiÛˆ· Î·È ÁÚ¿ÊÔ AÓÙÚ¤· K·ÛÙ¿ÓÈÔ, Ô˘, ·Ú¿ ÙË Ê‹ÌË ÙÔ˘, ÊıÔ-
πτ μβριος 2002.
˙Ò· ÔÏÏ¿, Û·Ó ÙÔ˘˜ E˘Úˆ·›Ô˘˜. ¢ÂÓ ÙÔÓ ˘ÔʤÚÂÈ ·˘ÙfiÓ ÓÔ‡Û ÙÚÔÌÂÚ¿ ÙÔÓ ÔÌfiÙ¯Ófi ÙÔ˘ NÙÔ̤ÓÈÎÔ BÂÓÂÙ˙¿ÓÔ,
ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ... TÈ ‹Ù·Ó ÙÒÚ· ‰· ÛÙËÓ ËÛ˘¯›· Ù˘ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ ÙÔ˘ ›ÛÙ¢ fiÙÈ Ë ˘ÂÚÔ¯‹ ÙÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ¯Úˆ-
Ó· ÙÔ ı˘ÌËı‹; EÚÂıÈṲ̂ÓÔ˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÌÈÏ‹ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ, ÂÓÒ ˙ˆ- Ì¿ÙˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÛÂ Î·È ÙÔÓ Ì·¯·›ÚˆÛ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘
ÁÚ¿ÊÈ˙Â. Ù· ÎϤ„ÂÈ. AÏÏ¿ ηχÙÂÚÔ˜ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ, ϤÂÈ ÙÔ
— T· ·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙ·, ¤ÏÂÁ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Û΢Ì̤ÓÔ˜ ÂÈ̇ıÈÔ, Î·È ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ë ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘.
ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘, ÂÌ›˜ ÔÈ ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ¤¯ÔÌ ηı‹ÎÔÓ Ó· Ù·
ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂ, ÂÂȉ‹ ·fi Ì·˜ ÔÈ ÈÛÙÔ› ‚ϤÔ˘Ó Ù· Ì˘ÛÙ‹ÚÈ· Ù˘ ¶·Ó¿Ú¯·ÈÔ ı¤Ì· Ô ı·Ó¿ÛÈÌÔ˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÌÂٷ͇
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜. MÔÏ·Ù·‡Ù· ÂÔ‡ÏËÛ ÚÔ¯Ù¤˜ Ô AÌ‚ÚfiÛÈÔ˜ ‰È¿ ÙˆÓ Î·ÏÏÈÙ¯ÓÒÓ, ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·ÎfiÌ· ÙÔ˘ OÌ‹ÚÔ˘ ηÈ
ÙËÓ T‹ÓÔ ÌÈ· °¤ÓÓËÛË Ì ‰˘Ô ÙÛÔ¿ÓÔ˘˜ Ô˘ ·›˙Ô˘Ó fiÚÁ·Ó· ÙÔ˘ HÛÈfi‰Ô˘. AÏÏ¿ Î·È Ô ÛÊÔ‰Úfi˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ·Ó¿ÌÂÛ·
ÛÙËÓ ·˘ÛÙËÚ‹ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË Î·È ÙËÓ ÂχıÂÚË –Î·È Û˘-
¯Ó¿ ÌÂÏÔ‰Ú·Ì·ÙÈ΋– ‰˘ÙÈ΋, Â›Ó·È Â›Û˘ Ì·ÚÙ˘ÚË̤ÓÔ˜.
A’ ·˘Ù‹, ÙË ‰Â‡ÙÂÚË, ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Î·È ÔÈ ÛÙÔÏÈṲ̂Ó˜
Ê¿ÙÓ˜ Ì ÙÔ˘˜ ¯Ú˘ÛÔÔ›ÎÈÏÙÔ˘˜ Ì¿ÁÔ˘˜, ÙÔ˘˜ Â˘Ù˘¯Â›˜
ÁÔÓ›˜ Î·È Ù· ÛÙÚÔ˘ÌÔ˘Ï¿ ·ÁÁÂÏ¿ÎÈ·, Ô˘ ÎÔÛÌÔ‡Ó ÙȘ
‚ÈÙÚ›Ó˜ ÙˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ̤Ú˜.
TËÓ ·ÎÚ·›· ·fiÏËÍË ·˘Ù‹˜ Ù˘ «Ù¤¯Ó˘» ÂÈÚˆÓ‡ÂÙ·È
–ÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜;– Ô EÌÌ·ÓÔ˘‹Ï PÔ˝‰Ë˜ (1836-1904) ÛÙÔ ·Ê‹-
ÁËÌ¿ ÙÔ˘ «EÈÛÙÔÏ‹ ÂȘ ÙËÓ ¶·Ó·Á›·Ó», fiÔ˘ ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È
·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ·È‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓˆÓ ·fi ÙË °¤ÓÔ˘· Ù˘
IÙ·Ï›·˜. EÓ· ·fi Ù· ÚfiÛˆ· ÙÔ˘ ·ÊËÁ‹Ì·ÙÔ˜, Ô °È¿ÓÓ˘,
¤ÁÈÓ «Ô ÚÒÙÔ˜ Ù˘ fiψ˜ ˙·¯·ÚÔÏ¿ÛÙ˘... O °È¿ÓÓ˘ ‹ÙÔ
fï˜ Î·È Î·Ù¿ ÙÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯Ó˘, Ô ÚÒÙÔ˜ ÂÊ·ÚÌfiÛ·˜ ÙËÓ ÁÏ˘-
ÙÈÎ‹Ó ÂȘ ÙËÓ ˙·¯·ÚÔÏ·ÛÙ›·Ó. K·Ù¿ Ù·˜ ·Ú·ÌÔÓ¿˜ ÙˆÓ XÚÈ-
ÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ Û˘Óˆı›ÙÔ ÂÚ› ÙËÓ ÚÔı‹ÎËÓ ÙÔ˘ Ôχ˜ Îfi-
ÛÌÔ˜, ı·˘Ì¿˙ˆÓ Ù·˜ ˙·¯·Ú›ÓÔ˘˜ ¶·Ó·Á›·˜ ÙÔ˘, ÙÔ˘˜ ˙·¯·Ú›-
ÓÔ˘˜ IˆÛ‹Ê, ÙÔ˘˜ ˙·¯·Ú›ÓÔ˘˜ ‚fi·˜ Ù˘ Ê¿ÙÓ˘, ÙÔ˘˜ M¿ÁÔ˘˜
Î·È Ù· ˙·¯¿ÚÈÓ· ·ÁÁÂÏÔ‡‰È· Ù· ÙfiÛÔÓ Â‡ÌÔÚÊ·, ÒÛÙ ÔÏÏÔ›
ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Ó· Ù· Ê˘Ï¿ÙÙÔ˘Ó ÂȘ ˘·ÏÔÊÚ¿ÎÙÔ˘˜ ı‹Î·˜ Ì¿ÏÏÔÓ
·Ú¿ Ó· Ù· Ê¿ÁÔ˘Ó.»
Õ «O αγιορε της κα-
λ γερος Iων ς ε ναι
στο κελλ του και ζω-
γραφ ζει τη Γ ννηση
του Kυρ ου...». H ει-
κονογρ φηση του
Σπ ρου Bασιλε ου
για το δι γημα του
Z. Παπαντων ου
«Θε α Tιμωρ α» στα
«Διηγ ματα». Eστ α,
Aθ να χ.χ.
4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2

5. στη βυζαντιν αγιογραφ α
H ÚÔۋψÛË
ÛÙËÓ ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈ΋
·Ú¿‰ÔÛË, fiˆ˜
ÙËÓ Â›‰Â Ô Z·¯·Ú›·˜
¶··ÓÙˆÓ›Ô˘
Õ H Γ ννηση του
Xριστο , τοιχογρα-
φ α στο Kαθολικ
της Mον ς Bατοπαι-
δ ου, Aγιον Oρος.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2 5

6. Xριστο γεννα με τον Aλ ξα
H H πολ χνη και το
λιμ νι της Σκι θου,
ιδωμ να απ το
Mπο ρτζι. Φωτογρα- A§E•AN¢PO™ ¶∞¶∞¢π∞ªÕ¡Δ∏˜ (1851- ÙÔ Â›‰Ô˜ Ì ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ Î·È Ù· ‚ÈÒÌ·Ù¿
φ α της πρ της δε- 1911) Â›Ó·È fi¯È ÌfiÓÔ Ô ÂÈÛËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘, ÚfiÛıÂÛ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘ ÔÙÈ΋ ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿-
καετ ας του 20ο αι- XÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈÎÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÙˆÓ Î·È ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË Â˘·ÈÛıËÛ›· ÙÔ˘.
να (αρχε ο Xρ. B. ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ô Û˘Á- TȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÈÛÙÔڛ˜ ÙÔ˘ ÙȘ ÙÔÔıÂÙ› ÛÙË ÁÂÓ¤-
Xειμ να). Áڷʤ·˜ Ô˘ ÙÔ Î·ÏÏȤÚÁËÛ Ì ȉȷ›ÙÂ- ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘, ÛÙÔ ÓËÛ› Ù˘ ™ÎÈ¿ıÔ˘, Î·È ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÛÙȘ ÊÙˆ-
ÚË ÂÈÌÔÓ‹. Afi ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ‰ÈËÁË- ¯ÔÁÂÈÙÔÓȤ˜ Ù˘ Aı‹Ó·˜. MÂٷʤÚÂÈ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÛÙȘ
Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ¯ÚÈÛÙÈ·- ·fiÎÚËÌÓ˜ ÙÔÔıÂۛ˜ ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, Ì ·ÔÎÏÂÈṲ̂ÓÔ˘˜
ÓÈΤ˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ (¿Óˆ ·fi 20), Ù· 15 ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË ÁÈÔÚ- ·fi ÙË ‚·Ú˘¯ÂÈ̈ÓÈ¿ ™ÎÈ·ı›Ù˜ Î·È Ì ӷ˘·ÁÔ‡˜ Ô˘ ˙Ë-
Ù‹ ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ (¤Ó· ‰¤Î·ÙÔ ¤ÎÙÔ, ÌfiÓÔ Ì ÙËÓ ÙÔ‡Ó Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÙÚÈÎ˘Ì›· («™ÙÔ XÚÈÛÙfi ÛÙÔ K¿-
ËÌÂÚÔÌËÓ›· Ù˘ ‰ËÌÔÛȇۈ˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì·˙› ÙÔ˘˜). ¢›- ÛÙÚÔ»)Ø Ì ÔÈ̤Ó˜ Î·È ÍˆÌ¿¯Ô˘˜ Ô˘ ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ó Ó· ÏÂÈ-
ηȷ οÔÙ ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÙËΠˆ˜ «Ô NÙ›ÎÂÓ˜ Ù˘ EÏÏ¿‰Ô˜» ÙÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó Û ÂÚËÌÈο ͈ÎÏ‹ÛÈ· Î·È ÚÈ„ÔÎÈÓ‰˘Ó‡ԢÓ
– ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi˜ Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙ· XÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈη ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ÔÈÌÓ›Ô˘ ÙÔ˘˜, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙȘ
‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ AÁÁÏÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·È- ÈÛÙÔڛ˜ ÙÔ˘ Ì ÙÔ ÛˆÙ‹ÚÈÔ Ì‹Ó˘Ì· Ù˘ °¤ÓÓËÛ˘ ÙÔ˘ XÚÈ-
ÒÓ·, ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· Ì ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î·È ÊÈÏ¿ÓıÚˆÔ ÂÚȯfiÌÂ- ÛÙÔ‡. ¶ÚÒÙÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Ì·˜ Û˘Ó¤‰ÂÛ Â›Û˘
ÓÔ. IÛˆ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù˘¯·›Ô fiÙÈ ÙÔ ÚÒÙÔ ‰È‹ÁËÌ· ÙÔ˘ ¶·- Ù· XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· Ì ÙË ÚÔÛ‰ÔΛ· Ù˘ Â˘Ù˘¯›·˜ («AÓıÔ˜
·‰È·Ì¿ÓÙË, ÌÂÙ¿ ÙÔ XÚ‹ÛÙÔ˜ MËÏÈfiÓ˘, Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «TÔ ÙÔ˘ ÁÈ·ÏÔ‡»), Ì ÙËÓ ·ÈÊÓ›‰È· ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÍÂÓÈÙÂ̤ÓÔ˘
¯ÚÈÛÙfi„ˆÌÔ» (1887), ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ÌÈ· ÂÓ‰ÔÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ («O AÌÂÚÈοÓÔ˜») ‹ Ì ÙËÓ ·Ó·¿ÓÙÂ¯Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ·Ó·-
ÙÚ·Áˆ‰›·, ÛÙËÓ ˘fiıÂÛË ÌÈ·˜ Ê·Ú̷Λ·˜. H η΋ ÂıÂ- ÎÔ‡ÊÈÛË Ù˘ ¯·ÚÔη̤Ó˘ Ì¿Ó·˜ ·fi ÙÔÓ ÍÂÓÈÙÂ̤ÓÔ ÁÈÔ
Ú¿, Ë ÁÚÈ¿ KÔÓٿηÈÓ·, ÌÈÛ› ÙËÓ ¿ÎÏËÚË Ó‡ÊË Ù˘, ÙË («H ™Ù·¯ÔÌ·˙Ò¯ÙÚ·») – ı¤Ì·Ù· Ô˘ ı· Ù· Í·Ó·Û˘Ó·ÓÙ‹-
¢È·Ï¯ً, Î·È ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ Ó· ÙË Ê·ÚÌ·ÎÒÛÂÈ, ¯·Ú›˙ÔÓÙ¿˜ ÛÔ˘ÌÂ, fiˆ˜ ı· ȉԇÌÂ, Î·È Û ¿ÏÏÔ˘˜ ‰ÈËÁËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘˜
Ù˘, ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, ¤Ó· ¯ÚÈÛÙfi„ˆÌÔ
Ì·˜, Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ‹ ηÙÔÈÓÔ‡˜. T· ‚·-
fiÔ˘ ¤¯ÂÈ ‚¿ÏÂÈ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ. °È· η΋ fï˜ Ù‡¯Ë Â¤ÛÙÚÂ-
ÛÈο ΤÓÙÚ· ÛÙ· ÔÔ›· ÂÛÙÈ¿˙ÔÓÙ·È Ù· ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ›-
„ ͷÊÓÈο ÛÙÔ Û›ÙÈ Ô ÁÈÔ˜ Ù˘, Ô˘ ÌfiÏȘ ›¯Â Ûˆı› ·fi
Ó·È Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ›ÛÙË, Ë Ï·ÙÚ›·, Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¢·È-
Ó·˘¿ÁÈÔ, ¤Ê·Á ÙÔ ¯ÚÈÛÙfi„ˆÌÔ Î·È Ë ÁÚÈ¿ ¤ÁÈÓ ·ÎÔ‡ÛÈ·
ÛıËÛ›· Î·È Ë ÓÔÛÙ·ÏÁÈ΋ ‰È¿ıÂÛË.
·È‰ÔÎÙfiÓÔ˜.
Afi Ù· ¯ÚÈÛÙÔ˘ÁÂÓÓÈ¿ÙÈη ‰ÈËÁ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘-
ZÔÊÂÚfi Îϛ̷, Ô˘ ‰ÂÓ ÚÔÛȉȿ˙ÂÈ Î·ıfiÏÔ˘ ÛÙË ÁÈÔÚÙÈ- ÌÂ Â‰Ò ÌÂÚÈο ·fi Ù· ÈÔ ·ÍÈfiÏÔÁ· –¿ÓÙ· ηٿ ÙËÓ ÎÚ›-
Ó‹ ̤ڷ Î·È Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ Â˘ı¤ˆ˜ ÛÙ· ÚfiÙ˘¿ ÙÔ˘. ÛË Ì·˜– ·Ú·ı¤ÙÔÓÙ·˜ Û‡ÓÙÔ̘ ÂÚÈÏ‹„ÂȘ Ù˘ ˘fiıÂ-
AÏÏ¿ Ô ¶··‰È·Ì¿ÓÙ˘, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ηıÒ˜ Û˘Ó¤‰ÂÛ ۋ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·*.
6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2

7. νδρο Παπαδιαμ ντη
«Tης Kοκκ νας το σπ τι»
™ÙÔ ‰È‹ÁËÌ· «T˘ KÔÎÎÒÓ·˜ ÙÔ Û›ÙÈ» (1893) Ô ¶··‰È·Ì¿-
ÓÙ˘ ÂÎÌÂÙ·ÏχÂÙ·È Ì ¢ÙÚ¿ÂÏÔ ÙÚfiÔ ÙȘ Ï·˚Τ˜ ‰ÈËÁ‹-
ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ηÏÈοÓÙ˙·ÚÔ˘˜, Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙȘ ÁÈÔÚÙ¤˜
ÙÔ˘ ¢ˆ‰ÂηË̤ÚÔ˘. E›Ó·È ·Ú·ÌÔÓ‹ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ, ‚Ú¿- H Aλ ξανδρος Παπα-
‰˘, Î·È ‰˘Ô ·È‰È¿, Ô N¿ÛÔ˜ Î·È Ô AÁÁÂÏ‹˜, Ô˘ ϤÁ·Ó ٷ ο- διαμ ντης (1851-
Ï·ÓÙ·, ÂÚÓÔ‡Ó Î¿Ùˆ ·fi «ÙÔ Û›ÙÈ Ù˘ KÔÎÎÒÓ·˜», ÛÙÔÓ 1911). Σχ διο του Bα-
P «...Eπ λθεν η πρ τη πυκν
σ λη Z ση για τις εκ-
‰ÚfiÌÔ Ô˘ ÂÓÒÓÂÈ ÙÔÓ Â¿Óˆ Ì ÙÔÓ Î¿Ùˆ Ì·¯·Ï¿ Î·È ıˆ- χ λαζα των λ θων.». Xαρακτι-
ÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔȯÂȈ̤ÓÔ. T· ·È‰È¿ ÊÈÏÔÓÈÎÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ δ σεις Πεχλιβαν δη.
κ του K στα Γραμματ που-
ÁÈ· ÙȘ ÂÈÛÚ¿ÍÂȘ. O N¿ÛÔ˜ ˘ÔÙ‡ÂÙ·È ÙÔÓ AÁÁÂÏ‹ fiÙÈ λου για την εικονογρ φηση
·Ê·ÈÚÔ‡Û ¯Ú‹Ì·Ù· ·fi ÙÔ ÎÔÈÓfi Ù·ÌÂ›Ô Î·È Ù· ¤ÎÚ˘‚Â: του διηγ ματος «Tης Kοκκ -
[...] νας το σπ τι», στα «Nεοελληνι-
— ¢ÂÓ Ì’ ·Ê‹ÓÂȘ Ó· Û „¿Íˆ! κ Aναγν σματα A´ Γυμνασ -
— AÊËÛ¤ ÌÂ! ‰ÂÓ ¤¯ˆ Ù›ÔÙÂ. ου» του OEΣB, Aθ να 1950.
— E›Û·È „‡Ù˘!
O AÁÁÂÏ‹˜ ‡„ˆÛ ·ÂÈÏËÙÈÎ‹Ó ¯Â›Ú·.
— E›Û·È „‡Ù˘ Î·È ÎϤÊÙ˘!
EÏ·ÊÚfi˜ ÎfiÏ·ÊÔ˜ ËÎÔ‡ÛıË, Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ʈӋ ·Ú·‰fiÍÔ˘
fiÓÙÔ˜ ÌÂÏ·ÓÔ‡ ÙËÓ fi„ÈÓ, Ì ̷ÏÏÈ¿ ·Ó·ÙÛÔ˘ÙÛÔ˘ÚˆÌ¤Ó·, Ì ·Ï-
ÏfiÎÔÙ· Ú¿ÎË ˆ˜ ÂÓ‰˘Ì·Û›·Ó, ·ÓÙ‹¯ËÛÂ:
— TÈ Ì·ÏÒÓÂÙÂ, ‚ÚÂ;
ૺૺૺ
T· ‰‡Ô ·È‰›· ·Ê‹Î·Ó Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ‰ÈÏ‹Ó ÂÓÈÁ̤ÓËÓ ÎÚ·˘Á‹Ó
Î·È Â‰ÔÎ›Ì·Û·Ó Ó· ÙÚ·ÒÛÈÓ ÂȘ Ê˘Á‹Ó, ·Ê‹ÓÔÓÙ· ÙÔ Ê·Ó¿ÚÈÔÓ
ηٷÁ‹˜. AÏÏ¿ ÙÔ ·Ú¿‰ÔÍÔÓ ÔÓ Ì ÙÔÓ fi‰· ·Ó¤ÙÚ„ ÙÔ Ê·-
Ó¿ÚÈÔÓ, ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ¤Û‚ËÛÂÓ Â˘ı‡˜, Î·È Ì ٷ˜ ‰‡Ô ¯Â›Ú·˜ Û˘Ó¤-
Ï·‚ÂÓ ·fi ÙÔ˘˜ ‚Ú·¯›ÔÓ·˜ Ù· ‰‡Ô ÙÚ¤ÌÔÓÙ· ·È‰›·.
— ¶ÔÈÔ˜ Â›Ó·È Î¿ÛÛ·, ‚ÚÂ;
T· ‰‡Ô ·È‰›· ‹Û·ÈÚÔÓ Î’ ‰ÔΛ̷˙·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó.
— MË ÊÔ‚¿ÛÙÂ, ‰Â Û·˜ ÙÚÒˆ. ¢ÒÛÙ ÌÔ˘ ÙÔ˘˜ ·Ú¿‰Â˜ Û·˜,
ÁÈ· Ó· ÌË Ì·ÏÒÛÂÙÂ Î·È ÛÎÔÙˆı‹ÙÂ. K·Ï¿ Ô˘ ‚Ú¤ıËη Â‰Ò Î·È
Û·˜ Áχو۷.
E„·Í Ù˜ ÙÛ¤˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·È‰›ˆÓ, Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ù· ¤Û˘ÚÂ
ÚÔ˜ ÙËÓ ı‡Ú·Ó ÙÔ˘ ÈÛÔÁ›Ԣ Ù˘ ηÙËÚÂÈˆÌ¤Ó˘ ÔÈΛ·˜ Ôfi-
ıÂÓ Â›¯ÂÓ ÂͤÏıÂÈ, ˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ÙÔ ·Ú¿‰ÔÍÔÓ ÔÓ. EΛ ¤‚·Ï ÙÔÓ
N¿ÛÔÓ ˘fi ÎÚ¿ÙËÛÈÓ fiÈÛıÂÓ Ù˘ ı‡Ú·˜, ˆ¯‡ÚˆÛ ÙÔ ¿ÓÔÈÁÌ·
Ì ÙÔÓ ›‰ÔÓ ÛÒÌ· ÙÔ˘ Î·È ¤„·ÍÂÓ ÂÓ ·Ó¤ÛÂÈ ÙÔÓ AÁÁÂÏ‹Ó. E‡ÚÂ
‰Âη¤ÓÙ ‹ ›ÎÔÛÈ ÂÓÙ¿Ú˜ Î·È ‰ÂοÚ˜ ÂȘ Ù· ı˘Ï¿ÎÈ·. E›Ù·
¤„·Í ÙÔÓ N¿ÛÔÓ, ‡ÚÂÓ ¿ÏÏ· ÙfiÛ· Î·È ÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ ı˘Ï¿ÎÈÔÓ.
AÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ·¤ÂÌ„Â Ù· ‰‡Ô ·È‰›·.
— ¶ËÁ·›ÓÂÙ ÙÒÚ·, Î·È ÌË ÊÔ‚¿ÛıÂ. AÏÏË ÊÔÚ¿ Ó· ÌË Ì·ÏÒ-
ÓÂÙÂ.
ૺૺૺ
O °È¿ÓÓ˘ Ô ¶·Ïԇη˜ ‰ÂÓ Â›¯Â Ò˜ Ó· ÌÂı‡ÛË Î·È Ò˜ Ó· ÂÔÚ-
Ù¿ÛË Ù· XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·, ÂΛÓËÓ ÙËÓ ¯ÚÔÓÈ¿. HÙÔ Û˘Ó‹ıˆ˜ ¿ÂÚ-
ÁÔ˜, Î·È ÔÈ ÙÂÌ¤ÏÈΘ ÌÈÎÚÔ‰Ô˘ÏÂȤ˜, Ù·˜ ÔÔ›·˜ ÂÍÂÙ¤ÏÂÈ Î¿Ô-
ÙÂ, fiÙ ÎÔ˘‚·ÏÒÓ ÓÂÚfi Ì ÙËÓ ÛÙ¿ÌÓ·Ó ÂȘ Ù·˜ ÔÈΛ·˜, fiÙ ˘Ë-
ÚÂÙÒÓ ÙÔ˘˜ ÎËÔ˘ÚÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ·ÏˆÓÈÛÙ¿˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÚÁ¿Ù·˜ ÙˆÓ
ÂÏ·ÈÔÙÚȂ›ˆÓ, fiÙ ‚ÔËıÒÓ ÙÔ˘˜ ÁÚÈ¿Úˉ˜ ÂȘ ÙËÓ ·Ó¤Ï΢ÛÈÓ
ÙÔ˘ Ì·ÎÚÔ‡ ·ÙÂÏÂÈÒÙÔ˘ ÁÚ›Ô˘ Â› Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ¿ÌÌÔ˘ ÂȘ ÙÔÓ
·ÈÁÈ·ÏfiÓ, ‰ÂÓ ÙÔÓ Â›¯·Ó «ÛËÎÒÛÂÈ» ηٿ ÙÔ ¤ÙÔ˜ ÂΛÓÔ. TÈ Ó· ο-
ÌË; ¶Ò˜ Ó· ÂÚ¿ÛË, Ù¤ÙÔÈ· ¯ÚÔÓÈ¿Ú· ̤ڷ; TÈ ÂÛÔÊ›ÛıË;
T˘ KÔÎÎÒÓ·˜ ÙÔ Û›ÙÈ, ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ÂÊÔ‚Ô‡ÓÙÔ Ù· ·È‰›· Ù˘
ÔÏ›¯Ó˘, Î·È ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ‰ÂÓ ·Á›·˙·Ó ÔÈ ·¿‰Â˜ fiÙ·Ó Î·Ù‹Ú¯Ô-
ÓÙÔ ·fi ÙËÓ ¿Óˆ Û˘ÓÔÈΛ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔ‡˜, ‹ÙÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˜
ÛÙ·ıÌfi˜ ‰È¿ Ó· ÎÚ˘‚‹ ηÓ›˜ Î·È Ó· ÂÚ¿ÛË ˆ˜ ÛηÏÈοÓÙ˙·-
ÚÔ˜, ÂÂȉ‹ ÙÔ˘ ÂηÏÔ‡Û·Ó ÔÈ Ì¤Ú˜, ·ÊÔ‡ Ì¿ÏÈÛÙ· ¯¿ÚÈÓ ÙˆÓ
ËÌÂÚÒÓ ·˘ÙÒÓ ı· ÙÔ ¤Î·ÌÓÂ Î·È Ô ¶·Ïԇη˜. A’ ÂΛ ı· ÂÂÚ-
ÓÔ‡Û·Ó fiÏ· Ù· ·È‰›· Ù˘ οو ÂÓÔÚ›·˜, ‰ËÏ·‰‹ Ù· ‰‡Ô ÙÚ›· ÙˆÓ
·È‰›ˆÓ ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡, ÂȘ ÙÔ Á‡ÚÈÛÌ¿ ÙˆÓ ·fi ÙËÓ Â¿Óˆ ÂÓÔÚ›·Ó,
fiÙ ı· ›¯·Ó Èηӿ ΤÚÌ·Ù· ÂȘ Ù· ı˘Ï¿ÎÈ¿ ÙˆÓ. O ¶·Ïԇη˜ ‰ÂÓ
ÂÛΤÊıË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÓ.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2 7

8. EÏ·‚ ·Ï·ÈfiÓ ÛȉËÚÔ‡Ó ÙËÁ¿ÓÈÔÓ, ÂÌÔ˘ÓÙ˙Ô˘ÚÒıË fiÏÔ˜ à «Aλλ το παρ δοξον
ÂȘ ÙÔ ÚfiÛˆÔÓ –ÌÂÙ¤ıÂÛÂ, ÙÔ Â’ ·˘ÙÒ, ‰‡Ô Ì‹Ó·˜ ÚˆÈÌÒ- ον με τον π δα αν τρε-
ÙÂÚ· ÙËÓ AÔÎÚÈ¿Ó– ÂÊfiÚÂÛ ·Ï·È¿ Ú¿ÎË Ù· ÔÔ›· ÂÚÔÌË- ψε το φαν ριον...». Xα-
ı‡ıË Î¿Ô˘, Î·È ·ÂÏıÒÓ, ¿Ì· ÂÓ‡ÎÙˆÛÂÓ, ÂÍÂοÚʈÛÂÓ ρακτικ του K. Γραμ-
·ıÔÚ‡‚ˆ˜ Ù·˜ ·Ï·È¿˜ Û·Ó›‰·˜, Ù·˜ Û¯ËÌ·ÙÈ˙Ô‡Û·˜ ¯È·ÛÙ› ματ πουλου για την ει-
Úfi¯ÂÈÚÔÓ ÊÚ·ÁÌfiÓ ÂȘ ÙÔ ÈÛfiÁÂÈÔÓ Ù˘ ÂÚ‹ÌÔ˘ ÔÈΛ·˜ Ù˘ κονογρ φηση του διη-
KÔÎÎÒÓ·˜, Î·È Â¯ÒıË Ì¤Û·. M›·Ó ÒÚ·Ó ‡ÛÙÂÚÔÓ Î·Ù‹Ïı ‰È¿ γ ματος «Tης Kοκκ -
ÙÔ˘ ÏÈıÔÛÙÚÒÙÔ˘, Ë ÚÒÙË Û˘ÓˆÚ›˜ ÙˆÓ ·‰fiÓÙˆÓ ·È‰›ˆÓ, Ô νας το σπ τι», στα «Nεο-
N¿ÛÔ˜ Î·È Ô AÁÁÂÏ‹˜. E›‰ÔÌÂÓ ˆ˜ ‹Ïı·Ó ‚ÔÏÈο Ù· Ú¿ÁÌ·- ελληνικ Aναγν σματα
Ù·, Î·È ˆ˜ Ô ¶·Ïԇη˜ ηÙÒÚıˆÛ ̿ÏÈÛÙ· Ó· ÂÚ¿ÛË ˆ˜ ÂÈ- A´ Γυμνασ ου» του
ÚËÓÂ˘Ù‹˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·È‰›ˆÓ Ô˘ Â̿ψӷÓ. OEΣB, Aθ να 1950.
AÊÔ‡ Ô N¿ÛÔ˜ Î·È Ô AÁÁÂÏ‹˜ ÂÙÚ¿ËÛ·Ó ÂȘ Ê˘Á‹Ó, ·ÈÛı·-
ÓfiÌÂÓÔÈ Ê‡ÁÔÓ ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ˘fi ÙÔ˘˜ fi‰·˜ ÙˆÓ, ηًÏıÔÓ ¿Ï-
Ï· ·È‰›·, ›ٷ ¿ÏÏ·.
AÏÏ¿ Ù· ·È‰È¿ ‰Â ı’ ·ÚÁ‹ÛÔ˘Ó Ó· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó ÙËÓ
·¿ÙË, Î·È ı· ÂΉÈÎËıÔ‡Ó Ì ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ ÙÔÓ Â˘-
Ê¿ÓÙ·ÛÙÔ ÌÈÎÚÔ··ÙÂÒÓ·:
...¶·Ú‹ÏıÔÓ ‰¤Î· ÏÂÙ¿ Ù˘ ÒÚ·˜, Î·È ÁÂÓÓ·›ÔÓ ÂÙÚÔ‚fiÏË-
Ì· ‹Ú¯ÈÛ ӷ ‰¤ÚÓË ÙËÓ ÛÙ¤ÁËÓ, Ù·˜ ͢ÏÒÛÂȘ, Î·È Ù·˜ ‰ÔÎÔ‡˜
ÙÔ˘ ·Ê·ÙÓÒÙÔ˘ ·ÙÒÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ÂÚ‹ÌÔ˘ ÔÈΛ·˜. ¶ÔÏÏÔ› Ï›ıÔÈ,
Ì ˘fiΈÊÔÓ ‰Ô‡ÔÓ, ‰ÈÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ ‰È¿ ÙˆÓ ‰ÔÎÒÓ, Î·È ¿ÏÏÔÈ
‰È¿ Ù˘ ı‡Ú·˜ ¤ÈÙÔÓ ÂȘ ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÔÁ›Ԣ.
™ÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ·È‰›ˆÓ ›¯ÂÓ ÂÍÔÚÌ‹ÛÂÈ ·fi ÙÔ ÚÔ·‡ÏÈÔÓ ÙÔ˘
Ó·Ô‡ ÙˆÓ TÚÈÒÓ IÂÚ·Ú¯ÒÓ, ÙÚÈ·ÎfiÛÈ· ‹ ÙÂÙÚ·ÎfiÛÈ· ‚‹Ì·Ù·
·¤¯ÔÓÙÔ˜, Î·È ÂÍÂÙ¤ÏÂÈ ÊÔ‚ÂÚ¿Ó ¤ÊÔ‰ÔÓ Î·Ù¿ ÙÔ˘ ·Û‡ÏÔ˘
ÙÔ˘ ™Î·ÏÈηÓÙ˙¿ÚÔ˘.
T· ÚÒÙ· ÏËÛÙ¢ı¤ÓÙ· ·È‰›·, Ô N¿ÛÔ˜ Î·È Ô AÁÁÂÏ‹˜,
·ÊÔ‡ ¤Êı·Û·Ó ·ÛıÌ·›ÓÔÓÙ· ÂȘ ÙËÓ ÌÈÎÚ¿Ó Ï·Ù›·Ó ÙËÓ
¤ÌÚÔÛıÂÓ ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ÌË ¤¯ÔÓÙ· ϤÔÓ ‰È¿ ÙÈ Ú¿ÁÌ· Ó· Ì·-
ÏÒÛˆÛÈÓ, ¤Î·Ì·Ó ·Á¿ËÓ. MÂÙ¿ ÊÈÏÈΈٿÙËÓ ‰Â Û˘˙‹ÙËÛÈÓ ÂÎ
Û˘ÌÊÒÓÔ˘, ·ÂÊ¿ÓıËÛ·Ó fiÙÈ ÙÔ ·Ú¿‰ÔÍÔÓ ÔÓ, ÙÔ ÔÔ›ÔÓ
ÙÔ‡˜ Â‹Ú ٷ ÏÂÙ¿, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ Â‹Ú ԇÙ ÙËÓ ÊˆÓ‹Ó
Ô‡Ù ÙÔÓ ÓÔ˘ ÙˆÓ, ı· ÂÈ‹ fiÙÈ ‰ÂÓ ‹ÙÔÓ Ê¿ÓÙ·ÛÌ·, Ô‡Ù ‚Ú˘-
ÎfiϷη˜, Î·È ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â‰ÔΛ̷Û ӷ ÙÔ˘˜ Ê¿ÁË, ı· ÂÈ‹ fiÙÈ
‰ÂÓ ‹ÙÔÓ Ô‡Ù ÛηÏÈοÓÙ˙·ÚÔ˜. TÈ ¿ÏÏÔ ı· ‹ÙÔÓ ÏÔÈfiÓ; £·
‹ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ˜, ¯ˆÚ›˜ ¿ÏÏÔ.
H ‰Â˘Ù¤Ú· ˙˘ÁÈ¿ ÙˆÓ ·È‰›ˆÓ ¤Êı·Û ÌÂÙ’ Ô˘ Ôχ, ›ٷ Ë — N· ÌÈ· ˙˘ÁÈ¿! ÂÊÒÓ·Í ÊÈϤΉÈÎÔ˜ Ô ™Ù¿ÌÔ˜.
ÙÚ›ÙË Î·È Ë ÙÂÙ¿ÚÙË. OÏ· Ù· ÔÌÔÈÔ·ı‹ ·È‰›· ‰ÂÓ ‹ÚÁËÛ·Ó — N· ÌÈ· ˙˘ÁÈ¿! Â·Ó¤Ï·‚ÔÓ ÂÓ ¯ÔÚÒ Ù· ·È‰›·.
Ó· Û˘ÓÂÓÓÔËıÒÛÈÓ ÔÌÔ‡. T¤ÏÔ˜, Ô ™Ù¿ÌÔ˜, fiÛÙȘ ‹Ïı ÙÂÏ¢- ¶¤ÓÙ ‰Â˘ÙÂÚfiÏÂÙ· ÚfiÙÂÚÔÓ ·Ó ·ÂÊ¿ÛÈ˙ÂÓ Ô ¶·Ïԇη˜
Ù·›Ô˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ˘ AÚÁ‡ÚË, ÂÚfiÙÂÈÓÂ Î·È fiÏÔÈ Â„‹ÊÈÛ·Ó Ó· ÂÎÙÂ- Ó· ʇÁË, ı· ‹ÙÔ ‹‰Ë ÂÎÙfi˜ ‚ÔÏ‹˜. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ ‹ÙÔ ·ÚÁ¿ ÙÒÚ·...
ϤۈÛÈ Ù·ÎÙÈÎ‹Ó Ó˘ÎÙÂÚÈÓ‹ ¤ÊÔ‰ÔÓ Î·Ù¿ Ù˘ ÔÈΛ·˜.
O ¶·Ïԇη˜, ÙËÓ ÛÙÈÁÌ‹Ó ÂΛÓË, ‰›ÛÙ·˙Â, Î·È Â›¯ÂÓ ·Ô-
Ê·Û›ÛÂÈ ϤÔÓ Ó· ·ÔÛ˘Úı‹ ·ÊÔ‡ ›¯Â οÌÂÈ ·ÚÎÂÙ‹Ó Ï›·Ó,
fiÛË ı· ‹ÚÎÂÈ ‰È¿ Ó· ÌÂı‡ÛË ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó ÙˆÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ,
Ò˜ Î·È ÙËÓ ËÌ¤Ú·Ó ÙˆÓ EÈÏÔ¯›ˆÓ, Î·È ÙËÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿-
ÓÔ˘ ·ÎfiÌË. EÓÒ ‰Â ‹ÙÔ ¤ÙÔÈÌÔ˜ Ó· ʇÁË Î·È ¿ÏÈÓ ¤ÌÂÓÂÓ,
Â‹ÏıÂÓ Ë ÚÒÙË ˘ÎÓ‹ ¯¿Ï·˙· ÙˆÓ Ï›ıˆÓ.
«Στο Kρυφ Mανδρ κι»
TÔ ›‰ÈÔ Ï·˚Îfi ı¤Ì·, ÙÔ ı¤Ì· ÙˆÓ Î·ÏÏÈηÓÙ˙¿ÚˆÓ,
Â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ·ÚÂ΂·ÙÈο ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ· «TÔ KÚ˘Êfi
M·Ó‰Ú¿ÎÈ» (1906). K·È ¿ÏÈ ‚¤‚·È· Ì ‡ı˘ÌÔ ÙÚfi-
Ô:
...H ÎfiÚË Â›¯ÂÓ ·Ó¿„ÂÈ ÙÔÓ Ï‡¯ÓÔÓ, Î’ Â‹Ú ӷ Ϥ-
ÍË ÙËÓ Î¿ÏÙÛ· Ù˘. O ·Ù‹Ú Ù˘ Ù˘ ›Â:
— ¢ÂÓ ‰Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó ·fi„ÂØ ÍËÌÂÚÒÓÂÈ XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓ-
Ó·.
H ÌÈÎÚ‹ ·Ê‹Î ÙËÓ Î¿ÏÙÛ· Ù˘ Î·È Â›Â:
— K’ ›Ӓ ·Ï‹ıÂÈ·, ·Ù¤Ú·, Ò˜ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÙÒÚ· ÔÈ
Õ «Φωλι ζουν στις ηÏÈοÓÙ˙·ÚÔÈ;
καπνοδ χους... φτ - — AÎÔ‡˜ ÂΛ; fiÚÂÍË Ó· ’¯Ë˜Ø ÌÈÏÈÔ‡ÓÈ·!
νουν απ νω στις σο - — E›Ó·È ÙfiÛÔÈ ÔÏÏÔ›; › Ì ÊÚ›ÎËÓ Ë ÎfiÚË. K·È ÙÈ
βλες... Δ ρνουν τα μι- οÓÔ˘Ó;
κρ κορ τσια σα δεν — ºˆÏÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙȘ ηÓÔ‰fi¯Ô˘˜... ÊÙ‡ÓÔ˘Ó ·¿Óˆ
κ νουν φρ νιμα.». ÛÙȘ ÛÔ‡‚Ϙ Ì ÙÔ ÁÔ˘ÚÔ˘Ó›ÛÈÔ ÎÚ¤·˜... ¢¤ÚÓÔ˘Ó Ù·
Kαλικ ντζαροι, σκ - ÌÈÎÚ¿ ÎÔÚ›ÙÛÈ·, fiÛ· ‰ÂÓ Î¿ÓÔ˘Ó ÊÚfiÓÈÌ·.
τσο της Eλλης Σολο- — AÏ‹ıÂÈ·;
μων δου-Mπαλ νου — EÚ¯ÔÓÙ·È Î·È ¯Ù˘Ô‡Ó ÙȘ fiÚÙ˜, ÙËÓ Ó‡¯Ù·...
για τα «Aρβαν τικα MfiÏȘ › ÙËÓ Ï¤ÍÈÓ ·˘Ù‹Ó Ô NÙ·Ó¿ÎÈ·˜, Î’ Ë fiÚÙ·
παραμ θια και δοξα- Ù˘ ηχ‚˘ ÂÎÚÔ‡ÛıË ‚È·›ˆ˜Ø ÓÙÔ˘Î! ÓÙÔ˘Î!
σ ες» του T του Γιοχ - T˘ ÌÈÎÚ‹˜ B·ÛÒ˜ ÙÔ ·›Ì· Â¿ÁˆÛÂÓ. O ·Ù‹Ú Ù˘ Ô
λα. Aθ να 1997. ›‰ÈÔ˜ Ù· ¯ÚÂÈ¿ÛıË...
8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2

9. «Tο νθος του γιαλο »
™ÙË Ï·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Î·È ÙÔ ÔÈËÙÈÎfiÙ·- Ô˘ÏÔ, Ó· ¤ÚıË Ë Ì¤Ú· Ô˘ ı· ÁÂÓÓËı‹ Ô XÚÈÛÙfi˜, Ó· ¿ÚË ÙËÓ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ! OÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ Â›¯·Ó ¿ÚÂÈ ÛÎÏ¿‚Ô
ÙÔ ‰È‹ÁËÌ· «AÓıÔ˜ ÙÔ˘ ÁÈ·ÏÔ‡» (1909), Ô˘ Û˘Ó‰¤- Á˘Ú›ÛË Ô Û·ÛÙÈÎfi˜ Ù˘ Ó· ÙËÓ ÛÙÂÊ·Óˆı‹. ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ. TÔ ÊÔ˘Û¿Ùfi ÙÔ˘ ›¯Â ÓÈ΋ÛÂÈ ÛÙËÓ
ÂÈ ÌÈ· Ï·˚΋ ‰È‹ÁËÛË Ì ÙË °¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡. EÊÙ·ÛÂ Ë Ì¤Ú· Ô˘ Ô XÚÈÛÙfi˜ ÁÂÓÓ¿Ù·È. H ¶·Ó·Á›· ·Ú¯‹, Ù· ÊÏ¿ÌÔ˘Ú¿ ÙÔ˘ ›¯·Ó ΢ÚȤ„ÂÈ Ì ·Ï·Ï·ÁÌfi
AӷʤÚÂÙ·È ÛÙËÓ ¿Ù˘¯Ë ÂÚˆÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ fiÌÔÚ- Ì ·ÛÙÚ·ÊÙÂÚfi ÚfiÛˆÔ, ¯ˆÚ›˜ fiÓÔ, ¯ˆÚ›˜ ‚Ô‹ıÂÈ·, Ù· οÛÙÚ· ÙˆÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ. TÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ Â›¯Â ¯˘Ì‹-
Ê˘ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ˜ Ì ÙÔ Í¤ÓÔ ‚·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ, Ô˘ ¤Ê˘- Á¤ÓÓËÛ ÙÔ BÚ¤ÊÔ˜ ̘ ÛÙË ™ËÏÈ¿, ÙÔ ÂۋΈÛÂ, ÙÔ ÍÂÈ Ì ·ÎÚ¿ÙËÙËÓ ÔÚÌ‹, ·¿Óˆ ÛÙÔ ÌÔ‡Ûو̷ Î·È ÛÙË
Á ÁÈ· ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·È Ù˘ ÔÚΛÛÙËΠӷ ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÂÛ·ÚÁ¿ÓˆÛ Ì ¯·Ú¿, Î·È ÙÔ ’‚·Ï ÛÙÔ ·¯Ó›, ÁÈ· Ó· ̤ıË Ù˘ ӛ΢. OÈ ‚¿Ú‚·ÚÔÈ Ì ‰fiÏÔ ÙÔÓ Â›¯·Ó ·È¯Ì·-
Î·È Ó· ÙË ÛÙÂÊ·Óˆı› Ì ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡, ÙÔ ÎÔÈÌ‹ÛË. EÓ· ‚Ô˚‰¿ÎÈ Î’ ¤Ó· Á·˚‰Ô˘Ú¿ÎÈ ÂÛ›ÌˆÛ·Ó ÏˆÙ‹ÛÂÈ!
ÌfiÏȘ ÓÈ΋ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ‚·Ú‚¿ÚÔ˘˜. Ù· ¯ÓÒÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ·¯Ó› Î’ ÂÊ˘ÛÔ‡Û·Ó Ì·Ï·Î¿ Ó· ˙Â- T· ‰¿ÎÚ˘· Ù˘ ÎfiÚ˘ Â›ÎÚ·Ó·Ó ÙÔ Î‡Ì· Ù’ ·ÚÌ˘Úfi,
AÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ‰‡Ô ̤ÚË: ™ÙÔ ÚÒÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ô ÛÙ¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ıÂ›Ô BÚ¤ÊÔ˜. N·, ÙÒÚ· ı· ’Úı‹ ÙÔ B·ÛÈÏfi- ÔÈ ·Ó·ÛÙÂÓ·ÁÌÔ› Ù˘ ‰ȷχıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ·¤Ú·, Î’ Ë ÚÔ-
Û˘ÁÁڷʤ·˜ ‰›ÓÂÈ ÌÈ· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ì˘ÛÙËÚ›Ô˘, η- Ô˘ÏÔ, Ó· ¿ÚË ÙËÓ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ! Û¢¯‹ Ù˘ ¤ÂÛ ›Ûˆ ÛÙË ÁË, ¯ˆÚ›˜ Ó· Êı¿ÛË ÛÙÔÓ
ıÒ˜ ÙÚÂȘ ·ÏÔ˚ÎÔ› Î·È Â˘ÎÔÏfiÈÛÙÔÈ ÓËÛÈÒÙ˜ ÌÈ- HÚı·Ó ÔÈ ‚ÔÛÎÔ›, ‰˘Ô Á¤ÚÔÈ Ì ̷ÎÚÈ¿ ¿ÛÚ· Ì·Ï- ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ MÂÁ·ÏÔ‰‡Ó·ÌÔ˘. EÓ· ÏÔ˘ÏÔ˘‰¿ÎÈ ·fiÚ·ÙÔ,
ÏÔ‡Ó ÁÈ· ¤Ó· ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈÎfi ʈ˜ Ô˘ Ô ÂÈÎÔÛ¿¯ÚÔÓÔ˜ ÏÈ¿, Ì ÙȘ Ì·ÁÎÔ‡Ú˜ ÙÔ˘˜, ¤Ó· ‚ÔÛÎfiÔ˘ÏÔ Ì ÙË ÊÏÔ- ÌÔÛ¯ÔÌ˘ÚÈṲ̂ÓÔ, ʇÙÚˆÛ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·˘-
M¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ KÔÚˆÓÈÔ‡ –«ÏÂÌ‚Ô‡¯Ô˜ „·Ú¿˜» Î·È Á¤Ú· ÙÔ˘, ı·ÌˆÌ¤ÓÔÈ, Í·ÊÓÈ·Ṳ̂ÓÔÈ, Î’ ¤ÂÛ·Ó Î’ ÙÔ‡˜ ‚Ú¿¯Ô˘˜, ÔÔ‡ ÙÔ ÏÂÓ AÓıÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÏÔ‡, ·ÏÏ¿ Ì¿-
«·‰‡Ó·ÙÔ˜ ÂȘ Ù· Ì˘·Ï¿, fiˆ˜ Î·È ·˜ ıÓËÙfi˜»– ¤‚ÏÂ- ÂÚÔÛ·ÓËÛ·Ó ÙÔ ıÂ›Ô BÚ¤ÊÔ˜. E›¯·Ó ȉ› ÙÔÓ AÁÁÂÏÔÓ ÙÈ ‰ÂÓ ÙÔ ‚ϤÂÈ. K·È ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ, Ô˘ ›¯Â ¤ÛÂÈ
 ӷ ÂÈϤÂÈ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·, ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘ ÎfiÏ- ·ÛÙÚ·fiÌÔÚÊÔÓ, Ì ¯Ú˘ÛÔÁ¿Ï·Ó· ÏÂ˘Î¿ ÊÙÂÚ¿, ›¯·Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ, Â·Ú·Î¿ÏÂÛ ӷ Á›ÓË ™›ı·,
Ô˘, Î·È Ó· ̤ÓÂÈ ·Î›ÓËÙÔ. K¿ÏÂÛ ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ, ·ÎÔ‡ÛÂÈ Ù’ ·ÁÁÂÏÔ‡‰È· Ô˘ ¤„·ÏÏ·Ó: ¢fiÍ· ÂÓ ˘„›ÛÙÔȘ ʈÙÈ¿ ÙÔ˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ÊÙ¿ÛË ÂÁη›Úˆ˜, Ò˜ ÙËÓ
ÙÔÓ °È·Ï‹ Ù˘ º·Ê¿Ó·˜, ‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚfi £ÂÒ! EÌÂÈÓ·Ó ÁÔÓ·ÙÈÛÙÔ›, Ì’ ÂÎÛÙ·ÙÈο Ì¿ÙÈ·, οو Ë̤ڷ Ô˘ ÁÂÓÓ¿Ù·È Ô XÚÈÛÙfi˜, Ó· Ê˘Ï¿ÍË ÙÔÓ fiÚÎÔ
ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ÂÍÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ Ó˘¯ÙÂÚÈÓfi fiÚ·- ·fi ÙÔ ·¯Ó›, ÔÏÏ‹Ó ÒÚ·, Î’ ÂÏ¿ÙÚ¢·Ó ·¯fiÚÙ·Á· ÙÔ ÙÔ˘, Ô˘ ›¯Â ‰ÒÛÂÈ ÛÙËÓ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ.
Ì·. TÚÂȘ Ó˘¯ÙÂÚÈÓ¤˜ ÂÍfi‰Ô˘˜ ¤Î·Ó·Ó Ì ÙË ‚¿Úη, ı¿Ì· ÙÔ Ô˘Ú¿ÓÈÔ. N·! ÙÒÚ· ı· ’Úı‹ ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ, MÂÚÈÎÔ› ϤÓÂ, ˆ˜ ÙÔ AÓıÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÏÔ‡ ¤ÁÈÓÂÓ ·Ó-
·ÏÏ¿ Ì¿Ù·È·: fiÛÔ ÏËÛ›·˙·Ó ÙfiÛÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓfiÙ·Ó Ó· ¿ÚË ÙËÓ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ! ıfi˜, ·ÊÚfi˜ ÙÔ˘ ·̷ÙÔ˜. K’ Ë ™›ı· ÂΛÓË, Ë ÊˆÙÈ¿
ÙÔ Ì˘ÛÙËÚÈ҉˜ ʈ˜. TËÓ ÙÚ›ÙË Ó‡¯Ù· ÙÔ˘˜ ›‰Â Ô EÊÙ·Û·Ó Î’ ÔÈ ÙÚÂȘ M¿ÁÔÈ, η‚¿Ï· ÛÙȘ η̋Ϙ ÙÔ˘ ÂÏ¿ÁÔ˘ Ô˘ ›‰Â˜, M¿ÓÔ, Â›Ó·È Ë „˘¯‹ ÙÔ˘ B·ÛÈ-
§›ÌÔ˜ Ô KfiÎÔ˚·˜, ¿ÓıÚˆÔ˜ ÂÓËÓÙ¿Ú˘, Ô˘ ›- ÙÔ˘˜. E›¯·Ó ¯Ú˘Û¤˜ Ì›ÙÚ˜ ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ, Î’ ÂÊÔÚÔ‡Û·Ó ÏfiÔ˘ÏÔ˘, Ô˘ ¤Ï˘ˆÛÂ, Û‚‹ÛıËΠÛÙ· Û›‰ÂÚ· Ù˘
¯Â ‰È·‚¿ÛÂÈ ÔÏÏ¿ ‚È‚Ï›· Ì ٷ Ï›Á· ÙÔ˘ ÎÔÏÏ˘‚Ô- Ì·ÎÚȤ˜ ÁÔ‡Ó˜ Ì ÔÚʇڷ ηٷÎfiÎÎÈÓË. K·È Ù’ ·ÛÙÂ- ÛÎÏ·‚È¿˜, Î·È Î·Ó›˜ ‰ÂÓ ÙËÓ ‚ϤÂÈ È·, ·Ú¿ ÌfiÓÔÓ
ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È Â›¯Â ÎÔ˘‚ÂÓÙÈ¿ÛÂÈ Ì ÔÏϤ˜ ÁÚȤ˜. Ú¿ÎÈ, ¤Ó· Ï·ÌÚfi ¯Ú˘Ûfi ·ÛÙ¤ÚÈ, ¯·Ì‹ÏˆÛ Β ÂοıÈÛ fiÛÔÈ ‹Ù·Ó ηı·ÚÔ› ÙÔÓ ·Ï·ÈfiÓ Î·ÈÚfiÓ, Î·È ÔÈ ÂÏ·-
TÔ˘˜ ›‰Â ÂÓÒ «ÂοıËÙÔ fiÏËÓ ÙËÓ Ó‡ÎÙ·, ·ÁÚ˘ÓÒÓ, ÛÙË ÛÎÂ‹ Ù˘ ™ËÏÈ¿˜, ÎÈ ¤Ï·Ì Ì ÁÏ˘Îfi Ô˘Ú¿ÓÈÔ ÊÚÔ˝ÛÎȈÙÔÈ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ì·˜.
ÛÈÌ¿ ÂȘ ÙÔ ·Ú¿ı˘ÚfiÓ ÙÔ˘, ‚ϤˆÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ı¿Ï·Û- ʈ˜, Ô˘ ·Ú·Ì¤ÚÈ˙ Ù˘ Ó‡¯Ù·˜ ÙÔ ÛÎÔÙ¿‰È. OÈ ÙÚÂȘ
Û·Ó Î·È fiÙ ‰ȿ‚·˙ ٷ ‚È‚Ï›· ÙÔ˘, fiÙ ÂÚڤ̂·˙ ‚·ÛÈÏÈÎÔ› Á¤ÚÔÈ ÍÂ¤˙„·Ó ·’ ÙȘ η̋Ϙ ÙÔ˘˜, ÂÌ‹-
ÚÔ˜ Ù· ¿ÛÙÚ· Î·È ÚÔ˜ Ù· ·̷ٷ». A˘Ùfi˜ ·Ó·Ï·Ì- Î·Ó ÛÙÔ ™‹Ï·ÈÔ, Î’ ¤ÂÛ·Ó Î’ ÂÚÔÛ·ÓËÛ·Ó ÙÔ ¶·È-
‚¿ÓÂÈ Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÈ ÙÔ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô Ê›ÏÔ˘˜. ‰›. AÓÔÈÍ·Ó Ù· ÏÔ‡ÛÈ· Ù· ‰ÈÛ¿ÎÎÈ· ÙÔ˘˜, Î’ ÂÚfiÛÊÂ-
H ·Ê‹ÁËÛ‹ ÙÔ˘, ηıÒ˜ ÌÈÌÂ›Ù·È ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ Î·È ÙÔ Ú·Ó ‰ÒÚ·: ¯Ú˘ÛfiÓ Î·È Ï›‚·ÓÔÓ Î·È Û̇ÚÓ·Ó.
‡ÊÔ˜ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ ·Ú·‰fiÛˆÓ, ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÂÍ·›- — N·! ÙÒÚ· ı· ’Úı‹ ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ, Ó· ¿ÚË ÙËÓ
ÚÂÙÔ ‰Â›ÁÌ· ‰ËÌÔÙÈÎÔ‡ ÏfiÁÔ˘ ·fi Ù· ÂÏ¿¯ÈÛÙ· Λ- §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ!
ÌÂÓ· Û ‰ËÌÔÙÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ AϤͷӉÚÔ˘ ¶··- ¶¤Ú·Û·Ó Ù· XÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ·, ÙÂÏÂÈÒıËΠÙÔ Ì˘ÛÙ‹-
‰È·Ì¿ÓÙË: ÚÈÔ, ¤ÁÈÓÂ Ë ÛˆÙËÚ›·, Î·È ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ ‰ÂÓ ‹Úı ӷ
P «Tο νθος του γιαλο », ζωγρα-
...O KfiÎÔ˚·˜, ‹Ú¯ÈÛ ÙfiÙ ӷ
φι του μαθητ Γι ργου Π λεχα,
‰ÈËÁ‹Ù·È:
του 7ου Γυμνασ ου Xαλκ δας,
— AÎÔ‡ÛÙ ӷ Û·˜ ˆ, ·È-
εμπνευσμ νη απ το ομ νυμο πα-
‰È¿. EÁÒ Ô˘ Ì ‚ϤÂÙÂ, ¤ÊÙ·Û·
παδιαμαντικ δι γημα.
ÙË ÁÚÈ¿ KÔÂÚ¿Óˆ ÙÔ˘ P·ÁÈ¿, ÙËÓ
Ì·ÓÓÔ‡ ·˘Ù‹˜ Ù˘ B¿Ûˆ˜ Ù˘ ÁÂÈ-
ÙfiÓÈÛÛ·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙË Ì¿ÓÓ·
Ù˘ °Î·‚·ÏÔÁ›Ó·˜, ·ÎfiÌ· Î·È ¿Ï-
Ϙ ÁÚȤ˜. MÔ˘ ›¯·Ó ‰ÈËÁËı‹
ÔÏÏ¿ ÚˆÙÈÓ¿, ·Ï·ÈÈο Ú¿Ì·-
Ù·, ηıÒ˜ ÎÈ ·˘Ùfi Ô˘ ı· Û·˜ ˆ
ÙÒÚ·:
BϤÂÙ ·˘Ùfi ÙÔ ¯¿Ï·ÛÌ·, ÙÔ
K·Ï‡‚È Ù˘ §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ˜, Ô˘ ϤÓÂ
ˆ˜ Â›Ó·È ÛÙÔȯÂȈ̤ÓÔ; E‰Ò ÙÔÓ
·Ï·ÈfiÓ Î·ÈÚfi ÂηÙÔÈÎÔ‡Û ÌÈ·
ÎfiÚË, Ë §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ, ÔÔ‡ ÙËÓ Â›-
¯·Ó ÔÓÔÌ·Ù›ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÌÔÚÊÈ¿
Ù˘, –¤Ï·ÌÂ Ô ‹ÏÈÔ˜, ¤Ï·Ì ÎÈ
·˘Ù‹– Ì·˙› Ì ÙÔÓ ·Ù¤Ú· Ù˘
ÙÔÓ ÁÂÚÔ-£ÂÚÈ¿ (ÂÏÏËÓÈο ÙÔÓ
¤ÏÂÁ·Ó £ËÚ¤·), ÔÔ‡ Â΢ÓËÁÔ‡-
Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¢Ú¿ÎÔ˘˜ Î·È Ù·
™ÙÔȯÂÈ¿, Ì ÙËÓ ·ÛË̤ÓÈ· Û·Á›-
Ù· Î·È Ì ʷÚ̷Έ̤ӷ ‚¤ÏË.
EÓ· B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ ·fi Ù· ͤӷ
ÙËÓ ·Á¿ËÛ ÙËÓ fiÌÔÚÊË §Ô˘-
ÏÔ‡‰ˆ. T˘ ¤‰ˆÎ ÙÔ ‰·¯Ù˘Ï›‰È
ÙÔ˘, Î’ ÂΛÓËÛ ӷ ¿Ë ÛÙÔ ÛÂʤ-
ÚÈ Î·È Ù˘ ¤Ù·Í Ì fiÚÎÔÓ fiÙÈ,
¿Ì· ÓÈ΋ÛË ÙÔ˘˜ ‚·Ú‚¿ÚÔ˘˜, ÙËÓ
Ë̤ڷ Ô˘ ı· ÁÂÓÓËı‹ Ô XÚÈ-
ÛÙfi˜, ı· ¤ÚıË Ó· ÙËÓ ÛÙÂÊ·Óˆ-
ı‹.
E‹Á ÙÔ B·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ. EÌÂÈ-
ÓÂÓ Ë §Ô˘ÏÔ‡‰ˆ, Ú›¯ÓÔÓÙ·˜ Ù·
‰¿ÎÚ˘¿ Ù˘ ÛÙÔ Î‡Ì·, ÛÙÔÓ ·¤Ú·
ÛÙ¤ÏÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÛÙÂÓ·ÁÌÔ‡˜
Ù˘, Î·È ÙËÓ ÚÔÛ¢¯‹ ÛÙ· Ô˘Ú¿-
ÓÈ·, Ó· ‚ÁË ÓÈÎËÙ‹˜ ÙÔ B·ÛÈÏfi-
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2 9

10. «H Σταχομαζ χτρα»
M ٷ ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· «H ™Ù·¯ÔÌ·˙Ò¯ÙÚ·» (1889) Î·È «H
NÙÂÏËÛ˘Ê¤Úˆ» (1904) ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ ı¤-
Ì· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ¢·ÈÛıËÛ›·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ à «Kαι τι δεν θε-
·‰˘Ó¿ÙÔ˘˜ Î·È Ù˘ ·Ó·ÏÁËÛ›·˜ ÙˆÓ Û˘Ó·ÓıÚÒˆÓ λεν υποστ ... δι την
– ı¤Ì· ȉȷ›ÙÂÚ· ·Á·ËÙfi ÛÙÔ Â›‰Ô˜ ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ αγ πην των δ ο το -
ÙÔ˘ NÙ›ÎÂÓ˜, fiˆ˜ ‹‰Ë ¤¯Ô˘Ì ÛËÌÂÈÒÛÂÈ. των παιδ ων, τα
H «™Ù·¯ÔÌ·˙Ò¯ÙÚ·» Â›Ó·È ›Ûˆ˜ ÙÔ ‰ËÌÔÊÈϤÛÙÂ- οπο α σαν δις παι-
ÚÔ ‰È‹ÁËÌ· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË, ηıÒ˜ Â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È δ α δι' αυτ ν...». Xα-
Û˘Ó¯Ҙ (·fi fiÙ ٿ¯·;) ÛÙ· Û¯ÔÏÈο ‚È‚Ï›· ÙÔ˘ ρακτικ του K.
°˘ÌÓ·Û›Ô˘, ¤ÛÙˆ Î·È ÎÔÏÔ‚ˆÌ¤ÓÔ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ‰È‰·- Γραμματ πουλου για
ÎÙÈ΋˜. την εικονογρ φηση
HÚˆ›‰· ÙÔ˘ ‰ÈËÁ‹Ì·ÙÔ˜ (·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ˙ˆ‹˜) Â›Ó·È του διηγ ματος «H
Ë ¯‹Ú· ıÂÈ·-A¯Ù›ÙÛ·, Ô˘ ÁÈ· Ó· Û˘ÓÙËÚ‹ÛÂÈ Ù· ‰˘Ô Σταχομαζ χτρα»,
ÔÚÊ·Ó¿ ÂÁÁfiÓÈ· Ù˘, ÙÔÓ °¤ÚÔ Î·È ÙËÓ ¶·ÙÚÒÓ· «ÌÂ- στα «Nεοελληνικ
Ù¤Ú¯ÂÙ·È ÔÈΛϷ Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·» – ¤Ó· ·fi Ù· ÔÔ›· Aναγν σματα A´ Γυ-
Î·È Ù˘ ‰›ÓÂÈ ÙËÓ ÚÔÛˆÓ˘Ì›· ÛÙÔ ‰È‹ÁËÌ·. μνασ ου» του OEΣB,
...K·È ÙÈ ‰ÂÓ ‹ıÂÏÂÓ ˘ÔÛÙ‹, ÚÔ Ô›·˜ ı˘Û›·˜ ˉ‡- Aθ να 1950.
Ó·ÙÔ Ó· ÔÈÛıÔ‰ÚÔÌ‹ÛË, ‰È¿ ÙËÓ ·Á¿ËÓ ÙˆÓ ‰‡Ô ÙÔ‡-
ÙˆÓ ·È‰›ˆÓ, Ù· ÔÔ›· ‹Û·Ó ‰È˜ ·È‰›· ‰È’ ·˘Ù‹Ó, η-
ıfiÛÔÓ ‹Û·Ó Ù· Ù¤ÎÓ· ÙÔ˘ Ù¤ÎÓÔ˘ Ù˘! EÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ‰ÂÓ
‹ıÂÏ ӷ ‰ÂÈÎÓ‡Ë ·˘ÙÔ›˜ ÌÂÁ¿ÏËÓ ·‰˘Ó·Ì›·Ó, Î·È «‹ÌÂ-
ÚÔ Ì¿ÙÈ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ¤‰È‰Â». EοÏÂÈ ÙÔÓ ¿ÚÚÂÓ· «°¤ÚÔÓ», — Sterling, ›ÂØ sterling ı· ÛËÌ·›ÓË Ù¿ÏÏËÚÔÓ, È- ÛÙÚ·Ê›˜ ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó Ô EÚÌÔ˘ÔÏ›Ù˘. M‹ˆ˜ Â›Ó·È ‰È-
‰ÈfiÙÈ Â›¯Â ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·ÏËıÔ‡˜ °¤ÚÔ˘ Ù˘, ÙÔ˘ ̷η- ÛÙ‡ˆ. H ϤÍȘ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È Ù˘ ·˘Ù‹˜ ÂÙ˘ÌÔÏÔ- Îfi ÛÔ˘;
Ú›ÙÔ˘ Ì·ÚÌ·-Mȯ·ÏÈÔ‡, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ Á›·˜, ·ÂÊ¿ÓıË ‰ÔÁÌ·ÙÈÎÒ˜. — M¿ÏÈÛÙ·.
ÂfiÓÂÈ Ó’ ·ÎÔ‡ÛË ‹ Ó· ÚÔʤÚË. TÔ Ù·Ï·›ˆÚÔÓ ÙÔ ı‹- K·È Â¤ÛÙÚ„ ÙÔ ÁÚ·ÌÌ¿ÙÈÔÓ ÂȘ ¯Â›Ú·˜ ÙÔ˘ Î˘Ú H ıÂÈ·-A¯Ù›ÙÛ·, ÂÓ Î·Ù·Ê¿ÛÂÈ, ¤ÏÂÁ ¿ÓÙÔÙ ӷÈ, ·Ï-
Ï˘ ÙÔ ÂοÏÂÈ ¶·ÙÚÒÓ· ıˆ¢ÙÈÎÒ˜, Î·È ÔÏ›ÁÔÓ «Û·Ó ·Ú- M·ÚÁ·Ú›ÙË. Ï¿ Ó˘Ó ËfiÚÂÈ Î·È ·˘Ù‹ Ò˜ › ̿ÏÈÛÙ·, Î·È Ô‡ ‡-
¯ÔÓÙÔÍÂÂṲ̂ÓË Ô˘ ‹ÙÔÓ», ÌË ·Ó¯fiÌÂÓË Ó’ ·ÎÔ‡Ë ÙÔ — A˘Ùfi ı· ›ӷÈ, ›Â, Î·È ÂÂȉ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ Â› Ù˘ ÎÂ- Ú ÙËÓ Ï¤ÍÈÓ Ù·‡ÙËÓ.
AÚÁ˘ÚÒ, ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ÎfiÚ˘ Ù˘, fiÂÚ Â‰fiıË ˆ˜ ÎÏË- Ê·Ï›‰Ô˜ Ô ·ÚÈıÌfi˜ 10, ı· Â›Ó·È ¯ˆÚ›˜ ¿ÏÏÔ ÁÚ·ÌÌ¿ÙÈÔÓ — °È· ‰¤Î· Ó·ÔÏÂfiÓÈ· ı· Â›Ó·È ›Ûˆ˜, › ‰¿ÎÓˆÓ
ÚÔÓÔÌ›· ÂȘ ÙÔ ÔÚÊ·ÓfiÓ, ϯԇ˜ ı·ÓÔ‡Û˘ ÂΛӢ... ‰È¿ ‰¤Î· Ù¿ÏÏËÚ·. TÔ Î¿Ùˆ–οو ÔÊ›ψ Ó· Û·˜ ›ˆ Ù· ¯Â›ÏË Ô Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›Ù˘.
...H Ù·Ï·›ˆÚÔ˜ ÁÚ·›· ¤ÛÙÚˆÛ ‰È¿ Ù· ‰‡Ô ÔÚÊ·Ó¿, fiÙÈ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙ˆ ·fi ¯ÚËÌ·ÙÈÛÙÈο. EȘ ¿ÏÏ· ËÌ›˜ — ™Ô˘ ϤÁˆ ‰È¿ ‰¤Î· ·ÁÁÏÈο˜ ϛڷ˜, Â·Ó¤Ï·‚ ηÈ
›Ó· ÎÔÈÌËıÒÛÈÓ, ·ÓÂÎÏ›ıË Î·È ·˘Ù‹ ÏËÛ›ÔÓ ÙˆÓ, ÙÔȘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÌÂı·, ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ·‡ıȘ Ô ™˘ÚÈ·Ófi˜ ¤ÌÔÚÔ˜. ¶·›ÚÓÂȘ ·fi ÏfiÁÈ·;
› ӷ Ê˘Û‹ÛÔ˘Ó ˘ÔοوıÂÓ ÙÔ˘ ÛÎÂ¿ÛÌ·Ùfi˜ ÙˆÓ K·È ÙÔ‡ÙÔ ÂÈÒÓ, ÂÂȉ‹ ËÛı¿ÓıË „‡¯Ô˜ ÂȘ ÙÔ Î·- K·È ¤ÚÚÈ„Â ‰Â‡ÙÂÚÔÓ Ì·ÎÚfiÓ ‚ϤÌÌ· Â› ÙÔ˘ ÁÚ·Ì-
‰È¿ Ó· ˙ÂÛÙ·ıÔ‡Ó, ÙÔȘ ˘ÂÛ¯¤ıË „¢‰Ô̤ÓË, ·ÏÏ’ ÂÏ- Ù¿„˘¯ÚÔÓ Î·È Ï·ÎfiÛÙÚˆÙÔÓ Ì·Á·˙›ÔÓ ÙÔ˘ Î˘Ú M·Ú- Ì·Ù›Ô˘:
›˙Ô˘Û· Ó· Â·ÏËı‡ÛË, fiÙÈ ·‡ÚÈÔÓ Ô XÚÈÛÙfi˜ ı· ʤÚË Á·Ú›ÙË, Â¤ÛÙÚ„ÂÓ ÂȘ ÙÔ Î·ÊÂÓ›ÔÓ, ›Ó· ıÂÚÌ·Óı‹... — E›Ó·È Û›ÁÔ˘ÚÔ˜ ·Ú¿˜, ·Ú˙¿Ó–ÎÔÓÙ¿Ó ÛÔ˘ ϤÁˆ.
͇Ϸ Î·È „ˆÌ› Î·È Ì›·Ó ¯‡ÙÚ·Ó ÎԯϿ˙Ô˘Û·Ó Â› ÙÔ˘ AÎÔÏÔ‡ıˆ˜ Ô Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›Ù˘, ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢fiÌÂ- £· ÙÔ ÂÍÔÊÏ‹Û˘ ‹ ÙÔ ÂÍÔÊÏÒ ·Ì¤Ûˆ˜;
˘Úfi˜, Î·È ¤ÌÂÈÓÂÓ ¿˘ÓÔ˜ ¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÌÂÛÔÓ˘ÎÙ›Ô˘, ÓÔ˜ ÙËÓ ¿ÁÓÔÈ· Ù˘ Á˘Ó·›Î·˜, ÚÔÛ·ı› Ó· ÙËÓ ÂÎ- K·È ¤Î·Ì ΛÓËÌ· Ó· ÂÍ·Á¿ÁË ÙÔ ¯ÚËÌ·ÙÔÊ˘Ï¿ÎÈfiÓ
·Ó·ÏÔÁÈ˙Ô̤ÓË ÙËÓ ÈÎÚ¿Ó Ù‡¯ËÓ Ù˘... ÌÂÙ·ÏÏ¢ı› ˘ÔÙÈÌÒÓÙ·˜ ÙËÓ ·Í›· Ù˘ ÂÈÙ·Á‹˜, ÙÔ˘.
K·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô ÈÂÚ¤·˜ ÌÂÙ¿ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù‹˜ ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÌÈ· ˘„ËÏ‹ «ÚÔÌ‹ıÂÈ·» ÁÈ· ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ — MÔÚ› Ó· ÙÔ ¿ÚË Î·Ó›˜ ÁÈ· ÂÓÓ¤· ϛژ… Á·Ï-
·Ó·ÎÔÈÓÒÓÂÈ fiÙÈ ‹Ú ¤Ó· ÁÚ¿ÌÌ· ·fi ÙÔÓ ÁÈÔ Ù˘, Î·È ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·˜ ‰È¿ÊÔÚ· ¯Ú¤Ë ÙÔ˘ ̷ηڛÙË ÙÔ˘ ÏÈΤ˜, › ‰ÈÛÙ¿˙ˆÓ Ô Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›Ù˘.
ÙÔÓ ¯·Ì¤ÓÔ ÛÙËÓ AÌÂÚÈ΋, Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÂΛÓËÓ Î·È ¿ÓÙÚ· Ù˘. AÏÏ¿ ÙfiÙ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¤Ó·˜ «·ÚÂȉË- — °·ÏÏÈΤ˜; TÔ ·›ÚÓˆ ÂÁÒ ‰È¿ ÂÓÓÈ¿ ·ÁÁÏÈΤ˜.
Ì ÂÛÒÎÏÂÈÛÙË ÌÈ· ÂÈÙ·Á‹ Ô˘ Ú¤ÂÈ ·˘Ùfi˜ Ó· ÌÒÓ» ™˘ÚÈ·Ófi˜ ¤ÌÔÚÔ˜, Ô˘ ·ÚÂÌ‚·›ÓÂÈ Î·È ÙÔ K·È ÛÙÚ¤„·˜ fiÈÛıÂÓ ÙÔ Ê‡ÏÏÔÓ ÙÔ˘ ¯¿ÚÙÔ˘, ›‰Â
ÙËÓ ÂÍ·ÚÁ˘ÚÒÛÂÈ Ì ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘. O‡ÙÂ Ô ‰È‹ÁËÌ· ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ˆ˜ ÂÍ‹˜: ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹Ó ËÓ Â›¯Â ‚¿ÏÂÈ Ô ·Á·ıfi˜ ÈÂÚ‡˜, ·Ú¤-
¤Ó·˜ Ô‡ÙÂ Ô ¿ÏÏÔ˜, ‚¤‚·È·, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˘ÔÏÔÁ›- ...HÙÔ ¤ÌÔÚÔ˜ ™˘ÚÈ·Ófi˜, ·ÚÂȉËÌÒÓ ‰È’ ˘Ôı¤- ‚·ÏÂÓ ·˘Ù‹Ó Ì ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÊÂÚfiÌÂÓÔÓ ÂÓ Ùˆ ÎÂÈ̤-
ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Í›· Ù˘ Î·È Î·Ù·Ê‡ÁÔ˘Ó ÛÙÔÓ ¤ÌÔÚÔ ÛÂȘ ÂȘ ÙËÓ ÌÈÎÚ¿Ó Ó‹ÛÔÓ. Óˆ, Î·È ÙËÓ Â‡Ú ۇÌʈÓÔÓ.
ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ÙÔÓ Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›ÙË: AÌ· ÂÈÛÂÏıÒÓ ‰Èˢı‡ÓıË ÌÂÙ¿ ÌÂÁ›ÛÙ˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ K·È ·Óԛͷ˜ ÙÔ ¯ÚËÌ·ÙÔÊ˘Ï¿ÎÈÔÓ Â̤ÙÚËÛÂÓ ÂȘ ÙËÓ
...O Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›Ù˘ ÂÚÚfiÊËÛ ‰Ú·ÁÌ›‰· Ù·Ì‚¿ÎÔ˘, Î·È ı¿ÚÚÔ˘˜ ÂȘ ÙÔ ÏÔÁÈÛÙ‹ÚÈÔÓ, fiÔ˘ ›ÛÙ·ÙÔ Ô Î˘Ú ¯Â›Ú· Ù˘ ıÂÈ·–A¯Ù›ÙÛ·˜ Î·È ÚÔ ÙˆÓ ÂÎı¿Ì‚ˆÓ
ÂÙ›Ó·Í ÙËÓ ‚Ú¿Î·Ó ÙÔ˘, ÂÊ’ ˘ ¤ÈÙ ¿ÓÙÔÙ ̤ÚÔ˜ M·ÚÁ·Ú›Ù˘. ÔÊı·ÏÌÒÓ ·˘Ù‹˜ ÂÓÓ¤· ÛÙÈÏÓÔٿٷ˜ ·ÁÁÏÈο˜ ϛڷ˜.
Ù·Ì‚¿ÎÔ˘, ηÙ‚›‚·Û ̤¯ÚÈ ÙˆÓ ÔÊÚ‡ˆÓ ÙËÓ ÛÎÔ‡- — TÈ ¤¯Ô˘ÌÂ Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›ÙË;… T’ ›Ӓ ·˘Ùfi; ›ÂÓ K·È ȉԇ ‰È·Ù› Ë Ùˆ¯‹ ÁÚ·›· ÂÊfiÚÂÈ ÙË Ë̤ڷ ÙˆÓ
ÊÈ·Ó ÙÔ˘, ¤‚·Ï ٷ Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘, Î·È ‹Ú¯ÈÛ ӷ ÂÍÂÙ¿˙Ë È‰ÒÓ Úfi¯ÂÈÚÔÓ Â› ÙÔ˘ ÏÔÁÈÛÙËÚ›Ô˘ ÙÔ ÁÚ·ÌÌ¿ÙÈÔÓ XÚÈÛÙÔ˘Á¤ÓÓˆÓ Î·ÈÓÔ˘ÚÁ‹ «¿‰ÔÏËÓ» Ì·Ó‰‹Ï·Ó, Ù· ‰Â
‰È¿ Ì·ÎÚÒÓ ÙÔ ÁÚ·ÌÌ¿ÙÈÔÓ. Ù˘ Ùˆ¯‹˜ ¯‹Ú·˜. ‰‡Ô ÔÚÊ·Ó¿ ›¯ÔÓ Î·ı·Ú¿ ˘ÔηÌÈÛ¿ÎÈ· ‰È¿ Ù· ÈÛ¯Ó¿
— EÚ¯ÂÙ·È ·’ ÙËÓ A̤ÚÈη; ›Â. ™’ Âı˘Ì‹ıËÎÂ, ‚Ϥ- K·È Ï·‚ÒÓ ÙÔ‡ÙÔ ÂȘ ¯Â›Ú·˜: ̤ÏË ÙˆÓ Î·È ıÂÚÌ‹Ó ˘fi‰ÂÛÈÓ ‰È¿ ÙÔ˘˜ ·ÁˆÌ¤ÓÔ˘˜
ˆ, Ô Á˘ÈÔ˜ ÛÔ˘. MÚ¿‚Ô, ¯·›ÚÔÌ·È. — ™˘Ó·ÏÏ·ÁÌ·ÙÈ΋ ‰È¿ ‰¤Î· ·ÁÁÏÈο˜ ϛڷ˜ ·fi fi‰·˜ ÙˆÓ.
E›Ù· Â·Ó¤Ï·‚ÂÓ: ÙËÓ AÌÂÚÈ΋Ó, › ηı·Ú¿ ÙË ÊˆÓ‹. ¶Ô‡ ¢ڤıË Â‰Ò;
— E¯ÂÈ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfiÓ 10, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ Í¤ÚÔÌ ÙÈ Â›‰Ô˘˜ K¿ÌÓÂȘ Î·È Ù¤ÙÔȘ ‰Ô˘ÏÂȤ˜, Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›ÙË;
ÌÔÓ¤‰· Ó· ›ӷÈ, ‰¤Î· ÛÂÏÏ›ÓÈ·, ‰¤Î· ÚÔ‡Ș, ‰¤Î· ÎÔ- — °È· ‰¤Î· ϛژ! Â·Ó¤Ï·‚ÂÓ ·˘ıÔÚÌ‹Ùˆ˜ Ë
ψӿٷ ‹ ‰¤Î·... ıÂÈ·–A¯Ù›ÙÛ· ·ÎÔ‡Û·Û· ¢ÎÚÈÓÒ˜ ÙËÓ Ï¤ÍÈÓ.
¢ÈÂÎfiË. ¶·Ú’ ÔÏ›ÁÔÓ ı· ¤ÏÂÁ «‰¤Î· ϛژ». — N·È, ‰È¿ ‰¤Î· ·ÁÁÏÈο˜ ϛڷ˜, ›Â Î·È ¿ÏÈÓ
— N· ʈӿÍÔ˘Ì ÙÔ ‰¿ÛηÏÔ, ÂÌÔÚ̇ÚÈÛÂÓ Ô Î˘Ú
M·ÚÁ·Ú›Ù˘, ›Ûˆ˜ ÂΛÓÔ˜ ͇ÚË Ó· ÙÔ ‰È·‚¿ÛË. TÈ
ÁÏÒÛÛ· Ó· Â›Ó·È Ù¿¯·;
O ÂÏÏËÓԉȉ¿ÛηÏÔ˜, fiÛÙȘ ÂοıËÙÔ ‚ϤˆÓ ÙÔ˘˜
·›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÎÈ¿ÌÔ ÂȘ ·Ú¿Ï¢ÚÔÓ Î·ÊÂÓ›ÔÓ, ·Ú·-
ÎÏËı›˜ ÌÂÙ¤‚Ë ÂȘ ÙÔ Ì·Á·˙› ÙÔ˘ Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›ÙË. EÈ-
«Στο Xριστ στο K στρο»
Û‹ÏıÂÓ, ÔÚıfi˜, ‰‡ÛηÌÙÔ˜, ¤Ï·‚ ÙÔ ÁÚ·ÌÌ¿ÙÈÔÓ, ·-
ÚÂοÏÂÛ ÙÔÓ Î˘Ú M·ÚÁ·Ú›ÙËÓ Ó· ÙÔÓ ‰·Ó›ÛË Ù· Á˘·- AÏÏ¿ ·fi Ù· ÈÔ ˆÚ·›· Î·È Ù· ÈÔ ·ÓÙÈÚÔÛˆ¢ÙÈ- ·›ÙÂÚË ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ¤ÓÙ·ÛË, ÂÓÒ ÔÈ ÌÔÚʤ˜ ÙˆÓ
ÏÈ¿ ÙÔ˘, Î·È ‹Ú¯ÈÛ ӷ Û˘ÏÏ·‚›˙Ë ÙÔ˘˜ Ï·ÙÈÓÈÎÔ‡˜ ¯·- ο ‰ÈËÁ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË Â›Ó·È ÙÔ «™ÙÔ XÚÈ- ·Á›ˆÓ, ÙˆÓ Ó˘ÛٷϤˆÓ ÂÚËÌÈÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ·ÓıÚÒ-
Ú·ÎÙ‹Ú·˜: ÛÙfi ÛÙÔ K¿ÛÙÚÔ» (1892). K·ÙÂÍÔ¯‹Ó ıÚËÛ΢ÙÈÎfi, ˆÓ ÙÔ˘ ÂÎÎÏËÛÈ¿ÛÌ·ÙÔ˜ Û˘Óı¤ÙÔ˘Ó ÌÈ·Ó ·‰È¿Û·-
— ¶Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ·ÁÁÏÈο, ›ÂÓ, ÂÎÙfi˜ ·Ó Â›Ó·È ÁÂÚ- Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ fiϘ ÙȘ ·ÊËÁËÌ·ÙÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜ ÙÔ˘ ‰ÈËÁË- ÛÙË ÂÓfiÙËÙ·.
Ì·ÓÈο. Afi Ô‡ ¤Ú¯ÂÙ·È ·˘Ùfi ÙÔ ‰ÂÏÙ¿ÚÈÔÓ; Ì·ÙÔÁÚ¿ÊÔ˘. EÓ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÎËÓÒÓ ·fi ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈ- H ˘fiıÂÛ‹ ÙÔ˘, Ì ϛÁ· ÏfiÁÈ·, ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÂÍ‹˜: O ·-
— A’ ÙËÓ A̤ÚÈη, Î˘Ú ‰¿ÛηÏÂ, ›ÂÓ Ë ıÂÈ·-A¯Ù›- Ì·Û›·, ÙÔ ÂÈΛӉ˘ÓÔ Ù·Í›‰È ̤۷ ÛÙË ı·Ï·ÛÛÔÙ·- ·-ºÚ·ÁÎÔ‡Ï˘ ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ Ó· χÛÂÈ, Ì ÙË ‚¿Ú-
ÙÛ·. Ú·¯‹, ÙËÓ ¿ÊÈÍË, ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ÙË ı›· η ÙÔ˘ Ì·ÚÌ·-™ÙÂÊ·Ó‹ ÙÔ˘ M¤Úη, ÛÙÔ K¿-
— Afi ÙËÓ AÌÂÚÈ΋Ó; ÙfiÙ ı· Â›Ó·È ·ÁÁÏÈÎfiÓ. ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ÙËÓ Â˘ˆ¯›· Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹. H ÛÙÚÔ, ÙÔ ÂÁηٷÏÂÈÌ̤ÓÔ ·ÏÈfi ¯ˆÚÈfi ÛÙËÓ ·fi-
K·È Ù·‡Ù· ϤÁˆÓ ÚÔÛÂ¿ıÂÈ Ó· Û˘ÏÏ·‚›ÛË Ù·˜ Ϥ- ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ Ù˘ ÙÔ˘ XÚÈ- ÎÚËÌÓË ·ÎÙ‹ Ù˘ ™ÎÈ¿ıÔ˘, Î·È Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ì ÂÊfi-
ÍÂȘ ten pounds sterling, ·˜ ¤ÊÂÚ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Ë ÂÈ- ÛÙÔ‡ °ÂÓÓ‹Ûˆ˜ Î·È È‰›ˆ˜ ÙˆÓ ÙÔȯÔÁÚ·ÊÈÒÓ, Ô˘ ‰È· ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÔ›Ù˜ ÙÔ˘, ÙÔÓ °È¿ÓÓË ÙÔÓ N˘ÊÈÒÙË
Ù·Á‹. ·Ó·Î·ÏÔ‡Ó ÙȘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ, Á›ÓÂÙ·È Ì ȉÈ- Î·È ÙÔÓ AÚÁ‡ÚË Ù˘ M˘ÏˆÓÔ‡˜, Ô˘ ·ÔÎÏ›ÛÙËηÓ
10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 2 2 ¢ E K E M B P I O Y 2 0 0 2