1. Οκτώβριος —Νοέμβριος 2012

2. Η 16η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως η Παγκόσμια ημέρα Δια-
τροφής. Σήμερα η πείνα απειλεί περισσότερο από 800 εκα-
τομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη και ο υποσιτισμός , η δι-
ατροφική ανασφάλεια , οι άθλιες συνθήκες υγιεινής και ο
περιορισμός της βιοποικιλότητας είναι τα κύρια χαρακτηρι-
στικά των υπό ανάπτυξη χωρών. Αντίθετα στις ανεπτυγμέ-
νες χώρες το πρόβλημα της παχυσαρκίας απειλεί την υγεία
εκατομμυρίων πολιτών . Η εντατικοποίηση του πρωτογε-
νούς τομέα της παραγωγής γεωργικών προϊόντων ζωικής
και φυτικής προέλευσης , η ραγδαία ανάπτυξη τεχνολογιών
μεταποίησης και συντήρησης τροφίμων και η υπερκατανά-
λωση «βιομηχανοποιημένων τροφίμων» , δημιούργησαν
καινούργια πρότυπα διατροφής και διαφοροποίησαν σημα-
ντικά τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων .
Ωστόσο, την ίδια στιγμή που ο μισός πλανήτης αντιμετωπί-
ζει το φάσμα της πείνας εξαιτίας χρόνιων καταστάσεων αλ-
λά και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της επίδρα-
σης των κλιματικών αλλαγών, ο άλλος μισός αντιμετωπίζει
μια σειρά προβλημάτων διατροφής που σχετίζονται είτε με
την υπερκατανάλωση τροφίμων είτε με στρεβλές εικόνες
που παράγει ο δυτικός τρόπος ζωής. (http://
www.yyka.gov.gr/articles)
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το γεγονός ότι αυξάνονται
συνεχώς τα προβλήματα υγείας ( παχυσαρκία, διαβήτης,
καρδιαγγειακά νοσήματα κ.α.) που σχετίζονται με συνήθει-
ες ζωής όπως οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, η
έλλειψη φυσικής άσκησης κ.α.
Συμβάλλοντας στην επίτευξη του γενικού σκοπού της παι-
δείας που είναι η ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, πρω-
ταρχικό μέλημα της διδασκαλίας οφείλει να είναι κάθε σκό-

3. Κριτήρια επιλογής του θέματος:
Με τους μαθητές είχαμε ξεκινήσει από την αρχή της σχολικής χρονιάς να μιλάμε
για την υγιεινή διατροφή και τη σημασία των τροφών στην ανάπτυξή τους, στην
επίδοσή τους στα μαθημάτα και στις διάφορες δραστηριότητές τους. Αιτία για όλα
αυτά στάθηκε το γεγονός ότι το κολατσιό των μαθητών ήταν σε μεγάλο ποσοστό
έτοιμα συσκευασμένα προϊόντα, κυρίως γλυκίσματα (π.χ. κρουασάν, μπισκότα, σο-
κολάτες κ.τ.ο.).
Οι διατροφικές συνήθειες παρόλο που είναι δύσκολο να αλλάξουν στην ενήλικη
ζωή , είναι πολύ εύκολο να διαμορφωθούν στην παιδική ηλικία μέσα από τα κα-
τάλληλα μηνύματα υγιεινής διατροφής που μπορούν να περάσουν στους μαθητές
μέσα από ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Με αφορμή , λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, ξεκινήσαμε ένα project
διάρκειας 10 διδακτικών ωρών που κατανεμήθηκαν σε 5 ημέρες.
Γενικοί σκοποί
Α) Γνώσεις
 Να συνειδητοποιήσουν ότι είναι απαραίτητο να τρώμε όλες τις τροφές.
 Να κατανοήσουν ότι κάποιες τροφές είναι καταλληλότερες από κάποιες
άλλες.
 Να γνωρίσουν τις ομάδες τροφίμων σύμφωνα με την προέλευσή τους και τη
συμβολή τους στην υγεία μας.
 Να κατανοήσουν τι σημαίνει υγιεινή διατροφή και μεσογειακή δίαιτα.
 Να είναι σε θέση να προτείνουν τροφές κατάλληλες για το κάθε γεύμα της η-
μέρας.
 Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους σχετικά με το θέμα.
 Να μάθουν τα κέρματα 1ευρώ και 2 ευρώ καθώς και το χαρτονόμισμα των 5
ευρώ.
 Να αναλύουν και να συνθέτουν αριθμούς μέσα στην 5άδα με τη βοήθεια των
παραπάνω νομισμάτων.

4. Β) Στάσεις και αξίες
 Να διαμορφώσουν καταναλωτική συμπεριφορά που συ-
νάδει με τη φιλοσοφία της υγιεινής διατροφής.
 Να συνειδητοποιήσουν γιατί δεν πρέπει να τρώνε ανθυγι-
εινά προϊόντα.
 Να ευαισθητοποιηθούν παράλληλα με τα παιδιά και οι
γονείς πάνω στο θέμα της διατροφής.
 Να υιοθετήσουν καλές πρακτικές πριν , κατά τη διάρκεια
και μετά το φαγητό.
Γ) Ικανότητες και δεξιότητες
 Να ασκηθούν σε δεξιότητες ακρόασης .
 Να είναι σε θέση να εντοπίζουν, να επιλέγουν και να ορ-
γανώνουν το υλικό που απαιτείται για την εργασία τους.
 Να αναπτύξουν την ικανότητα να εργάζονται σε ομάδες
με στόχο την αποπεράτωση ενός συλλογικού έργου.
 Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας μέσα από το
διάλογο και την ανταλλαγή εμπειριών.
 Να εργαστούν δημιουργικά πάνω στο θέμα μας .
 Να ανακοινώσουν τα μηνύματα από την εργασίας τους
στα παιδιά του σχολείου και στους γονείς.

5. Μεθοδολογία
Η μέθοδος διδασκαλίας που επιλέχθηκε για την υλοποίηση του
παραπάνω σχεδίου διδασκαλίας είναι η βιωματική επικοινωνια-
κή διδασκαλία ( μέθοδος project) δεδομένου ότι τα παιδιά σε
αυτή την ηλικία μαθαίνουν και αποκτούν συνήθειες μέσα από
το βίωμα , τη δράση και την εμπειρία.
Επίσης η υλοποίηση του σχεδίου στηρίχθηκε σε δραστηριότη-
τες όπως το κολάζ, ζωγραφική, τραγούδι, παραμύθια, θεατρικό
παιχνίδι, ποιήματα κ.α. που βοηθούν τα παιδιά αυτής της ηλικί-
ας στην εν γένει νοητική, συναισθηματική, κοινωνική και πνευ-
ματική τους ανάπτυξη.

6. Δραστηριότητες
«Ο ωραίος Δαρείος»
Από την αρχή της χρονιάς είχαμε συζητήσει για το φαγητό των
παιδιών στο διάλλειμα και το μεσημέρι για όσα από αυτά μέ-
νουν στο ολοήμερο τμήμα. Σε συνέχεια της συζήτησής μας δια-
βάσαμε το βιβλίο της Σοφίας Ζαραμπούκα « Ο ωραίος Δαρείος».
Ακολούθησε συζήτηση, προβληματισμός και ανταλλαγή απόψε-
ων. Καταλήξαμε ότι θα ασχοληθούμε ακόμα περισσότερο με το
ζήτημα.

7. «Οι ομάδες της υγιεινής διατροφής»
Χωριστήκαμε σε ομάδες και η κάθε ομάδα υιοθέτησε ένα όνομα
σχετικό με το θέμα μας. Έτσι προέκυψαν οι εξής 4μελής ομάδες:
«Σαλάτα», «Φρούτα», «Λαχανικά», «Βιταμίνες», «Τραχανάς».
Κάθε ομάδα έφτιαξε την αφίσα της .

9. «
Φτιάχνω την πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής»
Σε χαρτί του μέτρου σχεδιάσαμε μια πυραμίδα και τη χωρίσαμε
σε τρία μέρη. Στη βάση βάλαμε την ένδειξη «τρώω κάθε μέρα»,
στη μέση την ένδειξη «τρώω λίγες φορές την εβδομάδα» και
στην κορυφή την ένδειξη «τρώω λίγες φορές το μήνα». Δώσαμε
σε κάθε ομάδα έντυπο υλικό από περιοδικά, εφημερίδες, δια-
φημιστικά φυλλάδια και ζητήσαμε να κόψουν φωτογραφίες τρο-
φίμων και να τις κολλήσουν στο κομμάτι εκείνο της πυραμίδας
που ανήκουν.

11. « Οι μικροί ποιητές»
Τα παιδιά ομαδικά έφτιαξαν ποιηματάκια σχετικά με το θέμα
μας.
«Το χοντρό μπιζέλι»
Μάθαμε το τραγούδι «Το πράσινο χρώμα (Το χοντρό μπιζέλι)» α-
πό τη συλλογή «Λιλιπούπολη»
Το χοντρό μπιζέλι χορεύει τσιφτετέλι
χορεύει τσιφτετέλι στο χορό των μπιζελιών
και τα κολοκυθάκια χτυπάνε παλαμάκια
πάνω στην πρασινάδα και πάνω στο γκαζόν.
Μ΄ ένα πράσινο καινούργιο παπιγιόν
προχωρώ για τον χορό των μπιζελιών
Ήρθ΄ η ώρα πια και γω, ήρθ΄ η ώρα πια και γω
να χορέψω με λαχτάρα, αγκαλιά με μια αγκινάρα
το πρώτο μου τανγκό.
Βλίτα και σπανάκι χορεύουνε συρτάκι
χορεύουνε συρτάκι στο χορό των μπιζελιών
κι η μπάμια η μεγάλη χορεύει πεντοζάλη
πάνω στην πρασινάδα και πάνω στο γκαζόν.
Μ΄ ένα πράσινο καινούργιο παπιγιόν
προχωρώ για τον χορό των μπιζελιών
Ήρθ΄ η ώρα πια και γω, ήρθ΄ η ώρα πια και γω
να χορέψω με λαχτάρα, αγκαλιά με μια αγκινάρα
το πρώτο μου τανγκό.

12. «Στη λαϊκή αγορά»
Φέραμε στην τάξη φρούτα και λαχανικά. Δύο ομάδες ανέλαβαν
να είναι οι μανάβηδες και οργάνωσαν τους πάγκους με τα προ-
ϊόντα που θα πουλούσαν στη λαϊκή αγορά. Έφτιαξαν ταμπέλες
με την τιμή του κάθε προϊόντος και άρχισαν να διαλαλούν την
πραμάτεια τους. Οι υπόλοιποι μαθητές ανά δύο έφτιαξαν λίστες
με τα ψώνια που θα έκαναν (δύο προϊόντα κάθε ζεύγος). Κάθε
ζευγάρι έπαιρνε κέρματα και χαρτονομίσματα και πήγαινε στη
Λαϊκή να ψωνίσει. Η διαδικασία επαναλήφθηκε μέχρι να τε-
λειώσουν τα προϊόντα και να εναλλαγούν οι ρόλοι.

15. «Παίζω, μαγειρεύω, τρώω και μαθαίνω»
Με τα φρούτα και τα λαχανικά φτιάξαμε μια μεγάλη σα-
λάτα λαχανικών και μια φρουτοσαλάτα. Σε ατομικά πιατά-
κια χωρίσαμε το περιεχόμενο και το μοιράσαμε στα παι-
διά. Πλύναμε τα χέρια, είπαν προσευχούλες του φαγητού,
φάγαμε, μαζέψαμε τα πιάτα, πλύναμε τα δόντια και συζη-
τήσαμε για όλα αυτά.

17. «Τι είναι;»
Βρήκαμε παροιμίες και αινίγματα σχετικά με το θέμα μας.
«Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι»
«Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι»
«Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι»
«Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες»
“Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κουδούνια»
«Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο»
«Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά»
«Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις»
«Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει»

18. Πολλά πολλά αδερφάκια πιασμένα απ’ τα χεράκια.
Τi είναι;
Φρούτο πορτοκαλί τρώγεται με κουτάλι. Ίσως κι εσύ να ξεχαστείς
όπως ξεχάστηκαν κι οι άλλοι.
Τι είναι;
Χίλιοι μύριοι καλογέροι σ’ ένα ράσο τυλιγμένοι
Τι είναι;
Είμαι κίτρινο χνουδάτο και στυφό και μυρωδάτο. Γίνομαι και πιο
καλό αν με κάνουνε γλυκό
Τι είναι;
Καλαγκαθένιο το μαντρί και κόκκινα τα γίδια.
Τι είναι;
Είμαι τόπι κόκκινο, αν με καθαρίσεις, άσπρο νόστιμο καρπό αμέ-
σως θ’ αντικρύσεις
Τι είναι;
Πράσινος κάμπος, όμορφα παιδιά, τρελά εγγόνια.
Τι είναι;
Πετσί από δω, πετσί από κει, από μέσα μέλι και κεχρί
Τι είναι;
Γούρνα μου πελεκητή, μαρμαρένια και χυτή. Που ‘χεις μέσα μαύρα
ψάρια και γλυκό κρασί.
Τι είναι;
Στη ράχη πήγαινα έβρισκα μια πέρδικα. Τα φτερά της έτρωγα, το
κορμί της πέταγα.
Τι είναι;

19. «Καλαθάκι στο σχολείο»
Κάναμε προτάσεις για το κολατσιό που παίρνουμε στο
σχολείο και συμφωνήσαμε να το αξιολογούμε καθημερι-
νά , ενώ αναλάβαμε να ενημερώσουμε και τους γονείς
μας για όλα αυτά.

20. « Φτιάχνω τη δική μου πυραμίδα»
Φτιάξαμε ο καθένας τη δική του μικρή πυραμίδα της διατροφής:
σε κόλλα Α4 σχεδιάσαμε την πυραμίδα χωρισμένη σε τρία τμή-
ματα όπως τη μεγάλη. Τα παιδιά έγραψαν λέξεις με τα γραμμα-
τάκια που ήξεραν ή βρήκαν όσα δεν ήξεραν από τη λίστα με τα
ονόματα των συμμαθητών και άλλες ταμπέλες στην αίθουσα.
Τέλος ζωγράφισαν την πυραμίδα τους και την πήραν στο σπίτι .
«Παίζω ....νόστιμα και υγιεινά»
Στο μάθημα της Γυμναστικής παίξανε διάφορα παιχνίδια με ο-
νομασίες σχετικές που πρότειναν τα παιδιά: «τα μήλα»,
«μπανάνα-ξεμπανάνα», «φρουτοσαλάτα».

21. «Να σας πούμε τι μάθαμε;»
Επισκεφθήκαμε τους μαθητές των άλλων τμημάτων της Α τάξης
και τους ενημερώσαμε για όσα κάναμε. Η κάθε ομάδα κρατώ-
ντας την αφίσα της απείγγειλε το ποίημά της.
Την ώρα της πρωινής συγκέντρωσης του σχολείου οι ομάδες α-
πείγγειλαν τα ποιήματά τους στο σύνολο των μαθητών.

22. Αξιολόγηση
Στην αρχική φάση του σχεδιασμού του προγράμματος
λήφθηκαν υπόψη:
Τα ενδιαφέροντα των μαθητών και οι προτιμήσεις τους
Οι διατροφικές τους συνήθειες στο σχολείο.
Οι γνώσεις τους στον προφορικό και γραπτό λόγο.
Οι γνώσεις τους στα Μαθηματικά.
Οι μέχρι τώρα κοινωνικές δεξιότητές τους.
Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης γινόταν πάντα αναστο-
χασμός μετά από κάθε δραστηριότητα. Οι μαθητές ήταν
ενθουσιασμένοι ενώ από την δεύτερη κιόλας μέρα ανα-
κοίνωναν τι είχαν φέρει για κολατσιό και δικαιολογούσαν
την επιλογή τους. Συμμετείχαν με αμείωτο ενδιαφέρον.
Μόλις τελείωσε το πρόγραμμα ανακοίνωσαν μέρος της
εργασίας τους στα υπόλοιπα παιδιά του σχολείου.
Έφτιαξαν σε μια γωνιά της αίθουσας την «Γωνιά της υγιει-
νής διατροφής» με τα έργα τους. Συζητώντας εντοπίσαμε
τις αλλαγές στις καθημερινές μας διατροφικές συνήθειες
και προσπαθούμε να τις εδραιώσουμε!

23. Πηγές:
http://www.yyka.gov.gr
« Υγιεινή διατροφή για παιδιά 4-8 ετών», (Επιστημονική επι-
μέλεια Κ. Μεράκου, Τζ. Κουρέα –Κρρεμαστινού) εκδ. Πατάκη
« Η παρέα της υγιεινής διατροφής», Υγεία Νέας Γενιάς
( έκδοση για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας σε μαθη-
τές Δημοτικού σχολείου)
«Υγεία και διατροφή στην προσχολική ηλικία» (Υπουργείο Υ-
γείας και Πρόνοιας, 1997)