SlideShare uma empresa Scribd logo

37.3.1

•
•
homayoun khoshravan
homayoun khoshravan

caspian sea sediment, morphodynamic

Educação
1 de 15
Baixar para ler offline
15 -1 ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931، ﺻﻔﺤﺔ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ 4 ‫ﻫﻤﺎﻳﻮن ﺧﻮﺷﺮوان1*، ﺳﻤﻴﻪ روﺣﺎﻧﻲزاده2، ﺟﻮاد ﻣﻠﻚ3 و ﻗﺎﺳﻢ ﻧﮋادﻗﻠﻲ‬ ‫1 دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، رﺋﻴﺲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫2 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ رﺳﻮب ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫3 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان، ﻣﺮﺑﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫4 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻓﻴﺰﻳﻚ درﻳﺎ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ (89/7/28 :‫)درﻳﺎﻓﺖ: 72/01/88 ، ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺳﺖ. ﭘﺲ از ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت و ﭘﺮدازش اوﻟﻴﻪ آﻧﻬﺎ، ﺑﺎ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻻزم ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ، ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ‬ ،‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. درﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد 84 ﻧﻤﻮﻧﻪ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﺷﺶ اﻳﺴﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي )ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود، اﻧﺰﻟﻲ، ﺗﺎﻟﺶ و آﺳﺘﺎرا( و ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﭘﺮدازشﻫﺎي ﻻزم روي دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﻣﺤﻴﻂ‬ ،‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ .‫ﺣﺪ واﺳﻂ و رﺳﻮبﮔﺬاري ﻓﻌﺎل ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ، ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي، رﺳﻮب، درﻳﺎي ﺧﺰر‬ Caspian Sea southern coasts zoning on the basis of sedimentary morphodynamic indicators Khoshravan, H.1, Rohanizadeh, S.2, Malek, J.3 and Nejadgholi, Gh.4 1 PhD in marine geology and Head of the Caspian Sea Research and Study Center, academic member of Water Research Institute, Sari, Iran 2 M.Sc. in civil engineering and academic member of Water Research Institute, Sari, Iran 3 M.Sc. in sedimentology, research member of the Caspian Sea Research and Study Center, Sari, Iran 4 M.Sc. in marine physics, research member of the Caspian Sea Research and Study Center, Sari, Iran (Received: 17 Jan 2010 , Accepted: 20 Oct 2010) Abstract In this research work the classification of the southern coasts of the Caspian Sea is performed using sedimentary and morphodynamic indices. This includes field study of morphodynamic characteristics of the shore structures. Field measurements include in situ samplings of sediments and actual observations of structures on site. These field activities were done along six transects in the dry coastal zones of Miankaleh, Sorkhrood, Nashtaroud, Anzali, Talesh and Astara regions. The sediments samples were taken from sea bed along 6 transects in these regions. About 48 sediment samples were taken directly as well as photographic observations of sea floor structures, using research diving facilities. The sediments were taken to the laboratory in order to find their materials and particle sizes. The sediment characteristics from all transects found by this method and observational data using direct photographic observations of morphodynamic structures were analyzed and presented on GIS maps. The GIS media can interactively acquire data from Excel files and help the analysis of the acquired results as tables and graphs. Results of the analyses show that different parts of these areas response differently to the hydrodynamic forces considering rapid sea level changes of the Caspian Sea in recent E-mail: h_khoshravan@yahoo.com 0151-3822967 :‫دورﻧﮕﺎر‬ 0151-3822974 :‫ﺗﻠﻔﻦ‬ :‫*ﻧﮕﺎرﻧﺪه راﺑﻂ‬
‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫2‬ ‫‪years. The results indicate that the beach area in these regions can be divided into 3 types‬‬ ‫‪regarding different flow regime conditions. Namely, low flow regime in the eastern part‬‬ ‫‪of the Caspian Sea Sothern coast (accretion beach), transition regime in the central part of‬‬ ‫‪Mazandaran and Gilan Provinces (intermediate beach) and high flow regime for the‬‬ ‫.)‪western part of Mazandaran coastal area (erosion beach‬‬ ‫‪Key words: Morphodynamic, Zoning, Sediment, Caspian Sea‬‬ ‫1 ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻞ و‬ ‫ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﻋﻮارض ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ درﺣﻜﻢ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي‬ ‫آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ آن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﺤﺮانﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻮارد ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎ و ﺿﺮورتﻫﺎي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدن ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﻲ اوﻟﻴﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﺿﻌﻴﺖ‬ ‫ﻛﻪ رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪﺟﺎيﻣﺎﻧﺪه ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﻛﻮاﺗﺮﻧﺮي درﻳﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي‬ ‫ﺧﺰر ﻣﻌﺮف ﻋﻤﻠﻜﺮد دورهﻫﺎي ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶﭘﺬﻳﺮي و رﺳﻮبﮔﺬاري ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺴﺎس‬ ‫آب درﻳﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﺎزﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮوﻧﺪه و ﭘﺴﺮوﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮاﺣﻲ رﺳﻮﺑﻲ ﻓﻌﺎل و ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ‬ ‫)ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ، 1731(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ. اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز آب‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ رﺳﻮﺑﺎت از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ و ﺗﺮﻛﻴﺐ رﺳﻮﺑﻲ در‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر ﻃﻲ 03 ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان 5/2ﻣﺘﺮ ﻃﻲ ﺳﺎل‬ ‫ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺣﻠﻲ آﺳﺘﺎرا ﺗﺎ ﮔﻤﻴﺸﺎن داراي رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫7531 ﺗﺎ 7831 ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﺪهاي را ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎ‬ ‫ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰي اﺳﺖ )ﻗﺎﻧﻘﺮﻣﻪ،‬ ‫و ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺣﺎﺷﻴﻪ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪوﺟﻮد آورد. در‬ ‫7831( اداﻣﻪ ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ درﻳﺎ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﻧﻈﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ‬ ‫اﻣﻮاج ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آن ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﺷﻜﻞ1( ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدن اﺳﺖ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮوي آب درﻳﺎ در ﻣﺤﺪوده اراﺿﻲ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ،‬ ‫)ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ، 1731(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ را‬ ‫درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ داد )ﺧﻮﺷﺮوان، 4831(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎي ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺧﺰر ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﺘﺎن ﮔﻴﻼن‬ ‫ﺗﺮاز آب، اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ‬ ‫در ﻣﺤﺪوده ﺑﻨﺪر اﻧﺰﻟﻲ و ﺑﺨﺶ ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﻣﺎزﻧﺪران در‬ ‫ﺑﺮ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶﭘﺬﻳﺮي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺤﺴﻮب‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ زﻳﺎدي دارد‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫)ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺰﺑﻮر‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ رﺳﻮبﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺘﻔﺎوت، ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﻣﻴﺰان ﺷﺪت ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﺳﺖ و ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺳﻮاﺣﻞ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﻮﻳﺪ ﺗﻔﺎوت ﺷﺪت‬ ‫از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ارزﻳﺎﺑﻲ‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫3‬ ‫ﺗﻨﺸﻲ ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه درﻳﺎ اﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت راﻫﺒﺮدي و‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﻘﺎﻃﻊ اﻣﺘﺪاد رﺷﺘﻪﻛﻮهﻫﺎي ﻗﻔﻘﺎز ﺑﺰرگ و‬ ‫ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ا‪‬ﻋﻤﺎل روشﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ )ﺟﻤﻬﻮري آذرﺑﺎﻳﺠﺎن( و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ ﺟﻠﮕﻪ‬ ‫در اﻣﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺤﺮان ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و‬ ‫ﭘﺴﺖ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺗﺮﻛﻤﻨﺴﺘﺎن ﻗﺮاﺑﺖ دارد )ﺷﻜﻞ1(. اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ‬ ‫آﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﭘﻬﻨﺎور، ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﻧﺎﻫﻤﻮاري و ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺷﻤﺎﻟﻲ، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﻮدال ﻣﻴﺎﻧﻲ و‬ ‫ﻛﺮدن ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ )ﻋﻮارض‬ ‫ﮔﻮدال ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﺎ ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 0201 ﻣﺘﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ( و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ در‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﺎﺣﻞ ﺷﺎﻣﻞ: ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻟﺒﺮز،‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﺑﺨﺶ داﻣﻨﻪاي و ﺗﭙﻪﻣﺎﻫﻮرﻫﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪاي، ﺟﻠﮕﻪ آﺑﺮﻓﺘﻲ و‬ ‫ﻧﻮار ﻣﺎﺳﻪاي ﻛﺮاﻧﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ و اﻋﻤﺎق ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ اﺳﺖ‬ ‫2 ﻣﻮاد و روش ﻛﺎر‬ ‫)ﺧﻮﺷﺮوان، 9731(. اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در راﺳﺘﺎي ﻃﻮﻟﻲ از ﻣﻨﺘﻬﻲ‬ ‫2-1 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫اﻟﻴﻪ ﺟﻨﻮب ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر واﻗﻊ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻓﻼت اﻳﺮان )ﺣﺎﺷﻴﻪ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﻣﺎﺑﻴﻦ آﺳﺘﺎرا ﺗﺎ ﮔﻤﻴﺸﺎن ﻣﺤﺪود‬ ‫ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻟﺒﺮز( و ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺻﻔﺤﻪ روﺳﻴﻪ، در‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ1(.‬ ‫ﺷﻜﻞ1. ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬
‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫4‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻗﻠﻴﻤﻲ داراي آبوﻫﻮاي ﻣﻌﺘﺪل‬ ‫در ﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ دﻧﻴﺎ‬ ‫ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪاي و ﺧﺰري اﺳﺖ و در ﻃﻮل ﺳﺎل ﺑﺎ ﺑﺎدﻫﺎي ﻏﺎﻟﺐ‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮص اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ از ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎﻟﻲ، ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ و‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ، ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻮاﺣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ )ﻣﻌﺘﻤﺪ و اﻣﻴﻦ‬ ‫)آلاﺣﻤﺪ، 5731(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ رژﻳﻢ ﻏﺎﻟﺐ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ، 9431(. در ﺣﻘﻴﻘﺖ در اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺎدﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎدﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از آﺛﺎر ﺑﻪﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﭘﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻏﺮب ﺑﻪ ﺷﺮق و ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ و ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ،‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﺮد. زﻳﺮا ﻋﻮارض‬ ‫ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺶ اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫اﻣﻮاج ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺳﺎﺣﻞ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﻮد‬ ‫و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺳﻮاﺣﻞ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ )آلاﺣﻤﺪ، 5731(. رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﻪ داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺿﻌﻴﻒ و‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد و ﻓﺮاواﻧﻲ،‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﻛﻢﻣﻘﺎومﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه‬ ‫ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻴﻼن‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ و ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺻﺮﻓﺎً 5 درﺻﺪ ﺣﺠﻢ آب اﻳﻦ درﻳﺎ را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻣﺎ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻳﺎي ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار آن‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ داراي ارزش ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ا‪‬ﻋﻤﺎل اﻳﻦ روش در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ،‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺰان آوردﻫﺎي‬ ‫ﮔﻮاه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪرود، ﮔﺮﮔﺎنرود ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﭘﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻟﺘﺎﻫﺎي ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺼﺐ آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ، ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺳﺮﻳﻊ آب درﻳﺎي ﺧﺰر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﻴﻤﻲ و‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﻣﻮرد ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ آن ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻬﻢ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ وﻟﮕﺎ در ﺗﻐﻴﻴﺮات آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي‬ ‫دﻳﮕﺮ اﺳﺖ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫﺎي‬ ‫2-3 اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫اﻧﺘﺮوﭘﻮژﻧﻴﻚ و دﺧﺎﻟﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﺴﺘﺮش‬ ‫ﻣﻌﻴﺎر اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎﻫﻴﺖ‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ و رﺳﻮﺑﺎت آﻧﻬﺎ در ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي‬ ‫ﺳﺎﺧﺖوﺳﺎزﻫﺎي ﺑﻨﺪري، ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺎﺳﻪاي و ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﮔﻠﺴﺘﺎن، ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي، ﻏﺮب‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ، اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﮔﺎه ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﻣﺎزﻧﺪران، ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي و ﻏﺮب ﮔﻴﻼن( ﺑﻮده اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺸﺮوي آب درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪ اراﺿﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﻫﺮﻳﻚ از ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪﻟﺤﺎظ وﺿﻌﻴﺖ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪاي ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻣﺮوزه در ﻣﺤﺪوده ﺑﻨﺪر‬ ‫و ﺷﻴﺐ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫اﻣﻴﺮآﺑﺎد و ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارﻧﺪ )ﺧﻮﺷﺮوان، 9731(. در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺧﻮﺷﺮوان، 8831(.‬ ‫ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دم اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻌﺮف‬ ‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ )ﮔﻠﺴﺘﺎن(، ﺳﺮﺧﺮود )ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي(،‬ ‫2-2 ﻣﻨﻄﻖ و روش ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود )ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران(، اﻧﺰﻟﻲ )ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي( و ﺗﺎﻟﺶ‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫5‬ ‫و آﺳﺘﺎرا )ﻏﺮب ﮔﻴﻼن(، )ﺷﻜﻞ1( ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ﺷﺎﻣﻞ: ﻛﺞﺷﺪﮔﻲ )اﺳﻜﻴﻮﻧﺲ(، ﺗﻴﺰﺷﺪﮔﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و‬ ‫)ﻛﻮرﺗﻴﺴﻴﺲ(، )اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر( ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺎﻓﺘﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﻫﺮ اﻳﺴﺘﮕﺎه در‬ ‫2-4 ﭘﺎﻳﺶ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺴﺘﺮﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻧﻘﺎط ﻋﻤﻘﻲ ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮدن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻫﺮ ﻋﻤﻖ ﺑﺴﺘﺮ از ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺑﺎ اﻋﻤﺎق ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ در اﺳﻔﻨﺪﻣﺎه 7831 ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫در ﺳﺎﻳﺮ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻳﮕﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ادوات ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري )ﻛﻤﭙﺎس، ﻧﻴﻮو، ﺗﺌﻮدوﻟﻴﺖ(‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫وﺿﻌـﻴﺖ اﻣﺘﺪاد و ﺷﻴﺐ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ذرات رﺳﻮﺑﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ )ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ، ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ،‬ ‫رژﻳﻢ ﺟﺮﻳﺎن و ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي ﺣﻮﺿﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻴﻔﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي، ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺷﺪ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و ﻣﺪﻳﺎن و‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن( ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل اﺑﺰاري ﻗﺮار‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول1(. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮازات آن ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺷﻨﺎور‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﺣﻤﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري رﺳﻮﺑﺎت اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺴﺘﺮ در ﺷﺶ ﻣﺤﻮر‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ذرات درﺷﺖداﻧﻪﺗﺮ و ﺑﺎ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺗﺎ ژرﻓﺎي ده ﻣﺘﺮي درﻳﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻗﻮيﺗﺮ و ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮي ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در‬ ‫)ﺷﻜﻞ1(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫زﻣﺎن آراﻣﺶ ﺣﻮﺿﻪ ﻧﻬﺸﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺻﻞ‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ در اﻋﻤﺎق )1، 5.2، 5، 7، 01، 51 و 02 ﻣﺘﺮ( ﺑﺎ‬ ‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﻘﻞواﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻏﻮاﺻﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ رﺳﻮﺑﻲ را ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ‬ ‫دﺳﺖﻧﺨﻮرده ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. از ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ، ﻣﺪت ﺣﻀﻮر ﺟﺮﻳﺎن،‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻓﻴﻠﻢﺑﺮداري زﻳﺮ‬ ‫ﺗﻴﺰﺷﺪﮔﻲ ﻗﺪرت ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻨﺸﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي زﻳﺮ‬ ‫آب ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺷﺪ و اﻣﺘﺪاد و ﺟﻬﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ و از ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻛﺞﺷﺪﮔﻲ، ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ را‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ و ﺟﻬﺖﻳﺎبﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد.‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ. درﻧﻬﺎﻳﺖ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﻲ ﻫﺮﻳﻚ از‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫2-6 ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ و اﺳﺘﺤﺼﺎل ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزي، اﻧﺘﻘﺎل، ذﺧﻴﺮه و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﻤﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫2-5 ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ‪ GIS‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬ ‫رﺳﻮبﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫دﻗﻴﻖ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻧﻘﺎط‬ ‫در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﺮي ‪ UTM‬و اﻳﺠﺎد ﭘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﻪ روش ﺧﺸﻚ،‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار اﻛﺴﻞ )‪ (Excel‬ﺑﺮاي‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ )ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ، ﭘﻨﺠﺎه‬ ‫ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﻗﺪام دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‬ ‫درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﻳﺎ 05‪ ،d‬ﺿﺮاﻳﺐ‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ. ﭘﺲ از اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫6‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪولﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫آﺳﺘﺎرا ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺟﺪول1(. ﻧﻴﻢرخﻫﺎي‬ ‫ﭘﺮدازش ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ و‬ ‫ﻫﻴﺪروﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﺑﺴﺘﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ، وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻛﻲ از ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ ﺳﺎﺣﻞ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮﺧﺮود،‬ ‫ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ.‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ اﺳﺖ و ﻛﻢﺷﻴﺐﺗﺮﻳﻦ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ1(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫3‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻜﻮﻫﺎي ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي‬ ‫3-1 ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﻋﻤﻘﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻳﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮي ﻗﺮار دارد‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫و در ﺳﺎﺣﻞ ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ ﺑﻴﻦ اﻋﻤﺎق 5/2 ﺗﺎ 5‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.‬ ‫ﻣﺘﺮي و در ﺗﺎﻟﺶ ﺑﻴﻦ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮي‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﺐ ﺧﻂ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ2(. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﻀﻮر ﺗﭙﻪﻫﺎي زﻳﺮ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎﻟﺶ و ﺳﺮﺧﺮود و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن در‬ ‫آﺑﻲ ﻳﺎ ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺳﺘﺎرا و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ )ﺟﺪول1(. ﭘﻬﻨﺎي‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ، ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود، ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﻮر ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ واﺟﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬ ‫در ژرﻓﺎي ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺟﺪول1(. اﻣﺎ در‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺑﻮده و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود ﻓﺎﻗﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ اﻧﺰﻟﻲ و ﺗﺎﻟﺶ، ﺗﻌﺪاد دو ﭘﺸﺘﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در اﻋﻤﺎق‬ ‫اﺳﺖ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺮض ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺎﻟﺶ و‬ ‫ﻧﻴﻢ و دو ﻣﺘﺮي ﺣﻀﻮر دارد )ﺟﺪول1(.‬ ‫ﺟﺪول1. ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺷﻴﺐ ﺧﻂ‬ ‫ﻃﻮل‬ ‫ﻃﻮل ﺻﻮرت‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﭙﻪﻫﺎي‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ)درﺟﻪ(‬ ‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ)‪(m‬‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ)‪(m‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫5‬ ‫001‬ ‫51‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫01‬ ‫06‬ ‫8‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫7‬ ‫01‬ ‫8‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫5‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫9‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫7‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪ ﻣﺸﺨﺺ و‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺸﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0. ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0.ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0. ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪ ﻣﺸﺨﺺ و‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ و ﭘﺸﺘﻪ‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫دﻳﮕﺮ در ﻋﻤﻖ 2 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ و ﭘﺸﺘﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ در ﻋﻤﻖ 2 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ‬
‫7‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫0083‬ ‫0063‬ ‫0043‬ ‫0023‬ ‫0003‬ ‫0082‬ ‫0062‬ ‫0042‬ ‫0022‬ ‫0002‬ ‫0081‬ ‫0061‬ ‫0041‬ ‫0021‬ ‫0001‬ ‫008‬ ‫006‬ ‫004‬ ‫002‬ ‫0.6‬ ‫ﻋﻤﻖ‬ ‫0.4‬ ‫0.2‬ ‫‪Astara‬‬ ‫0.01‬ ‫‪Talesh‬‬ ‫0.8‬ ‫‪Anzali‬‬ ‫‪Nashtarood‬‬ ‫‪Sorkhroud‬‬ ‫‪Meiankaleh‬‬ ‫0.0‬ ‫0‬ ‫ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﺑ ﺮ ﺣﺴ ﺐ ﻣ ﺘﺮ‬ ‫ﺷﻜﻞ2. وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺴﺘﺮ در ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي.‬ ‫3-2 ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺖ )ﺟﺪول2(. اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ از‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ ﺗﺎ اﻋﻤﺎق‬ ‫اﻋﻤﺎق ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ ﻣﺘﺮ در‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از 51 ﻣﺘﺮ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ در ﻋﻤﻖ 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎ و‬ ‫ﻣﺤﻮ ﻣﻲﺷﻮد )ﺟﺪول2(. اﻣﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺴﺘﻲ اﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻤﻘﻲ اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺗﺎ ژرﻓﺎي 7 ﻣﺘﺮ اﺳﺖ.‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ رﻳﭙﻞ ﻣﺎرك )‪ (Ripple mark‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ )‪ (Bioturbation‬از دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﻪ اﻧﺪازهﻫﺎي‬ ‫ﻧﻘﺶﺑﺴﺘﻪ روي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. آنﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻧﺪازهﻫﺎي‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ، ﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎ ﻣﺘﻘﺎرن، ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻮارض ﻣﺰﺑﻮر، ﻣﻌﺮف ﮔﺴﺘﺮش و ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ3(. در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﻣﺤﺪوده آﻏﺎز‬ ‫آنﻫﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و ﺗﺎﻟﺶ از ژرﻓﺎي‬ ‫رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5 ﻣﺘﺮ ﺑﻮده‬ ‫5 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬ ‫اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﺳﻮﺑﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ 1 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﺤﺪودﺗﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻚﻫﺎ ي ﻛﻮﭼﻚ و ﭘﺲ از آن ﺑﻪ ﺳﻮي اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻﺗﺮ،‬ ‫در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 51 ﻣﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در‬ ‫ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻃﻮل ﻣﻮجﻫﺎ و داﻣﻨﻪ آﻧﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.‬ ‫اﻋﻤﺎق ﺑﻴﻦ 02 ﺗﺎ 03 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‬ ‫اﻣﺘﺪاد اﻳﻦ رﻳﭙﻞﻫﺎ داراي راﺳﺘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ، ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﻳﺎ‬ ‫)ﺷﻜﻞ4(.‬
‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫8‬ ‫ﺟﺪول2. وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﻣﺤﺪوده ﺣﻀﻮر‬ ‫ﻣﮕﺎ رﻳﭙﻞﻫﺎ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ‬ ‫)ﻋﻤﻖ( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ)ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ)ﻣﺘﻘﺎرن( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫1-5‬ ‫0-1‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫51‬ ‫1- 01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫51‬ ‫1- 01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﺑﻴﺶ از 03 ﻣﺘﺮ‬ ‫51- 02‬ ‫1-01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 01 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫7-01‬ ‫3-5‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫1- 5‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫اﻟﻒ- رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ب- رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺷﻜﻞ3. ﺳﻴﻤﺎي ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﺷﻜﻞ4. ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر در ژرﻓﺎي 52 ﻣﺘﺮي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود.‬
‫9‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫)‪ ،(Beach cusps‬ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي)‪ (Ripple marks‬و‬ ‫3-3 ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫)‪bars‬‬ ‫‪(Sediment‬‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫)اﺷﻜﺎل 5 ﺗﺎ8(. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ: ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪،(Erosion terraces‬‬ ‫روي اﻳﻦ ﻋﻮارض در ﺟﺪول زﻳﺮآورده ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪ ،(Erosion bay‬ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫)ﺟﺪول3(.‬ ‫ﺟﺪول3. وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ.‬ ‫زﺑﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي‬ ‫ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﻴﺎﻓﺘﻪ)01 ﺗﺎ 05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎرن‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ)05 ﺗﺎ07 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ و ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ) 051 ﺗﺎ 002 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﻫﻼﻟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﻫﻼﻟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ)05 ﺗﺎ07 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻴﻀﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺸﻴﺪه‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﻴﺎﻓﺘﻪ)01 ﺗﺎ 05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ ﻣﺘﻘﺎرن‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪر اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﺷﻜﻞ5. اﻧﻮاع ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫زﺑﺎﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﺳﺎﺣﻞ راﻣﺴﺮ‬ ‫ﺷﻜﻞ6. ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و زﺑﺎﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬
‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫01‬ ‫راﻣﺴﺮ)ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ ﻛﺸﻴﺪه(‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ)ﺳﻴﻨﻮﺳﻲﺷﻜﻞ(‬ ‫ﺷﻜﻞ7. اﻧﻮاع ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﻮﺟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪاي‬ ‫ﺷﻜﻞ8. اﻧﻮاع ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫3-4 ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳـﻮﺑﻲ در ﺳـﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 01 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫رﻳﺰ داﻧﻪ ﺣﺎوي ذرات ﺳﻴﻠﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﺧﺴﺎره ﻣﻲدﻫﺪ.‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ ﺳﻴﻠﺖ ر‪‬ﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ژرﻓﺎي‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ‬ ‫رﻳﺰداﻧﻪ ﺣﺎوي آوردﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 5/2 ﺗﺎ 7 ﻣﺘﺮ از ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ در ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻬﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ ﻣﻮاد رﻳﺰداﻧﻪ و‬ ‫آوردﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ درﺷﺖداﻧﻪ از ﻧﻮع ذرات ﺷﻦ و رﻳﮓ و‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﮔﺎﻫﺎً ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺣﺎﺻﻞ از ورودي رودﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﺪاوم ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. درﺻﺪ ﻣﻮاد ر‪‬ﺳﻲ در اﻋﻤﺎق ﺑﻴﺶ از 01 ﻣﺘﺮ‬ ‫در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ روي رﺳﻮﺑﺎت ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارد و ﺑﺪون ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪ درﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫در آﻫﻨﮓ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت و ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 1 ﻣﺘﺮي درﺻﺪ ﻣﻮاد درﺷﺖداﻧﻪ‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت رﻳﺰداﻧﻪ در ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و از ﻗﻄﺮ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺎﺳﻪاي ﺗﺎ اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺳﺮﺧﺮود ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ از‬ ‫01 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ رﺳﻮﺑﻲ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ ﺣﺎوي ذرات ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ذرات در ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ و ﮔﺎﻫﻲ 5/2‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫11‬ ‫ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري‬ ‫ر‪‬ﺳﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 03 ﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻣﺘﻔﺎوت ﻋﻤﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎ ه اﻧﺰﻟﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻴﺰ از دﻳﮕﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 51 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺷﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻞ از ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪاي رﺳﻮﺑﺎت ﺗﺪاوم ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺘﺎﻳﺞ دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه روي‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺎوب و ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ در ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﺑﺮاﺳﺎس‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺎﺳﻪاي ﺗﺎ ﺳﻴﻠﺖ ﻣﺎﺳﻪاي ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ‬ ‫ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد. در زﻳﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ ر‪‬ﺳﻲ از ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 03‬ ‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي و ﺗﻌﺒﻴﺮو ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ.‬ ‫ﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ از اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي 5/2 ﻣﺘﺮ‬ ‫4-1 ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎنﻛﺎﻟﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ آﺷﻔﺘﮕﻲ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺧﺎﺻﻲ دارد، ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ رﺳﻮﺑﺎت درﺷﺖداﻧﻪ ﻗﻠﻮهﺳﻨﮕﻲ‬ ‫در ﻃﻮل ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي، ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ در ﻛﻨﺎر ذرات ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه اﺳﺖ. در‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ داراي ﺗﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﻨﺪﺳﻲ وﻳﮋهاي اﺳﺖ؛‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه آﺳﺘﺎرا وﺿﻌﻴﺖ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ و ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ در ﺣﺪ‬ ‫ﺣﺎوي ذرات ر‪‬ﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي‬ ‫ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﮔﻤﻴﺸﺎن ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ﺗﺮﻛﻤﻦ و اداﻣﻪ آن ﺗﺎ‬ ‫01 ﻣﺘﺮ ذرات ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻮاد ر‪‬ﺳﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻧﺘﻬﺎﻳﻲﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ رﺧﺴﺎره ﻣﻲدﻫﻨﺪ.‬ ‫ﺑﺨﺶ ﭘﻬﻨﻪ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ آﺳﺘﺎرا ﺣﻀﻮر‬ ‫دارد. ﻧﻮع ﺳﺎﺣﻞﻫﺎي ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫4 ﺑﺤﺚ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎي‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ واﻗﻊ اﺳﺖ. ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢ در‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻮاﻫﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و ﺷﻴﺐ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻌﺮف ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي و ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر و ﻛﻨﺶ‬ ‫ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻧﺤﻮه ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ رﻓﺘﺎري‬ ‫ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ، ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﺤﺪوده ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ روي رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ.‬ ‫رﺿﻮاﻧﺸﻬﺮ ﺗﺎ ﺗﺎﻟﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺻﻔﺎت ﺑﺎﻓﺘﻲ رﺳﻮﺑﺎت در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻳﺎي ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻬﻦ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه،‬
‫21‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫درﺣﻜﻢ ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺧﺰر ﺟﻨﻮﺑﻲ اﺳﺖ و‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺮآﻣﺪه ﻣﺤﺪب ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﮔﻴﺎﻫﺎن‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺸﺘﺎرود و ﺗﺎﻟﺶ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﻣﺸﺨﺺ واﻗﻊ در ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي درﺣﻜﻢ ﺳﭙﺮﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺸﺖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺻﺮﻓﺎً در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫4-2 ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺎﻟﻢ و دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و در ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪﻋﻠﺖ دﺧﺎﻟﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ از ﺑﻴﻦ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و‬ ‫رﻓﺘﻪاﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺗﺎم ﺑﻪ رژﻳﻢ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺴﺘﺮ‬ ‫ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫درﻳﺎ دارد )ﭘﺘﻴﻚ، 4891 و ﺷﻮرت، 9991(. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺨﺶ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران )ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫اﻧﻮاع ﺑﺰرگ آﻧﻬﺎ )ﻣﮕﺎ رﻳﭙﻞﻫﺎ( ﺗﺤﺖﺗﺎﺛﻴﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه ﺣﺎﺻﻞ از اﻣﻮاج، ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮي در ﺳﻄﻮح ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ و‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻣﺮده و‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي دارﻧﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺳﺮﺧﺮود،‬ ‫ﻛﻢاﻧﺮژي )‪ (Swell Wave‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد )ﭘﺘﻴﻚ، 4891(.‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ، ﺗﺎﻟﺶ و آﺳﺘﺎرا در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪواﺳﻂ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻏﻮاﺻﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫ﭘﺲ در ﻳﻚ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ، ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢاﻧﺮژي ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا در‬ ‫ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ ﺣﻀﻮر دارد. اﻣﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.‬ ‫ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ و ﺳﺮﺧﺮود، رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و‬ ‫ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 2 ﺗﺎ 51 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ، ﻓﺎﻗﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺎ ﺻﻔﺎت‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﻳﺪ ﺗﻔﺎوت رژﻳﻢ اﻧﺮژي‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ، واﻗﻊ در ﭘﻬﻨﻪ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران در ﻣﺤﺪوده ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ و ﺳﺮﻋﺖ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺗﺎ راﻣﺴﺮ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﻋﻤﻘﻲ ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ آراﻣﺶ و ﻛﻢاﻧﺮژي، ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎر آﻣﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ، ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ‬ ‫)ﭘﺘﻴﻚ، 4891(. زﻳﺮا ﻣﻮﺟﻮدات درﻳﺎﻳﻲ ﺣﻔﺎر ﻛﻪ از ﻧﻮع‬ ‫رﺳﻮبﮔﺬاري ﻓﻌﺎل، واﻗﻊ در ﺷﺮق ﭘﻬﻨﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻧﺮمﺗﻨﺎن دوﻛﻔﻪاي و ﺷﻜﻢﭘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺻﺮﻓﺎً ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي ) اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ(.‬ ‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ آرام و ﻛﻢاﻧﺮژي دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻣﺤﺪوده ﺷﻜﺴﺖ اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺗﻨﺪ زﻳﺮآﺑﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫و ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ داراي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻳﻦ ﻋﻮارض در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ وﻟﻲ ﺑﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﻛﻢ، واﻗﻊ در ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰي ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﻣﻮﻳﺪ آﻏﺎز ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ )‪(offshore‬‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي و ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫اﺳﺖ )ﭘﺘﻴﻚ، 4891(. ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود و اﻧﺰﻟﻲ(.‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در اﻋﻤﺎق ﻣﺘﻔﺎوت در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و ﺷﻴﺐ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻻرﻳﻢ و‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ آﻧﻬﺎ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺎ‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫31‬ ‫درﺳﺎﺣﻞ ﺳﺮﺧﺮود ﮔﺴﺘﺮش آﻧﻬﺎ از ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد و در ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ در اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي 03‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر اﺳﺖ. ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﻣﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ)ﺟﺪول2(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﻛﻢاﻧﺮژي‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻧﻈﻴﺮ: ﺧﻠﻴﺞﻫﺎ و ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ رﺳﻮﺑﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻳﺎ ﺑﻪﻋﺒﺎرت‬ ‫ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﺑﻠﻨﺪ، ﺻﺮﻓﺎً در‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﭘﻮﻳﺎ و ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي زﻳﺎد ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻧﻮاﺣﻲ‬ ‫ﻗﺮار دارد. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي و ﻓﻌﺎﻟﻲ ﭼﻮن‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود( ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ژرﻓﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻗﺮار‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد. اﻣﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢاﻧﺮژي و ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي رﺳﻮبﮔﺬاري ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺑﺎرﻫﺎي زﺑﺎﻧﻪايﺷﻜﻞ‬ ‫و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي و رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ و ﻣﻮﺟﻲﺷﻜﻞ در‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﮔﺴﺘﺮش دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ،‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﺷﺮح‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺰرﮔﺎي ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﻪ اﻧﻮاﻋﻲ ﺑﻪ‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﻣﻮﺟﻲﺷﻜﻞ ﻣﺘﻘﺎرن و‬ ‫ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 1ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ و وﻓﻮر ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ‬ ‫ژرﻓﺎي ﻛﻤﺘﺮ از 7 ﻣﺘﺮ در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ‬ ‫رﺳﻮبﮔﺬاري ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺮﻳﻊ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺣﺎوي رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا و ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ و ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ و ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ و ﺳﻴﻨﻮﺳﻲﺷﻜﻞ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ(.‬ ‫ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 01 ﻣﺘﺮ و ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺠﻤﻮع‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ از 01 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ و ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و رﺳﻮبﮔﺬاري، واﺟﺪ ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي ﻛﺮويﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﺗﺮاسﻫﺎي‬ ‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺮﺧﺮود(.‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳﻂ )05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( اﺳﺖ )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود و ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 2 ﺗﺎ 51 ﻣﺘﺮ و رﻳﭙﻞﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶ از‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺑﺰرگ،‬ ‫51 ﻣﺘﺮ و ﺣﻀﻮر ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02‬ ‫داراي ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ و‬ ‫ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت‬ ‫ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ )ﺣﺪاﻛﺜﺮ 081 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( و‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺪرﻳﺠﻲ و ﻣﺘﻨﺎوب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ(.‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫4-3 ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫4-4 ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ وﻧﺤﻮه ﺗﻮزﻳﻊ ذرات‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ‬
‫41‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر از رژﻳﻢ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫ﻣﻮاد درﺷﺖداﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي و ﮔﺮاوﻟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ و رﺧﺴﺎرهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد‬ ‫)ﺳﺎﺣﻞ ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫آواري ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ واﺣﺪﻫﺎي ﺳﻨﮓﭼﻴﻨﻪاي‬ ‫- ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل و ﻛﻢاﻧﺮژي ﺑﺎ رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﻔﺎوت در ﻛﺮاﻧﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻬﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل و ﺗﺠﻤﻌﻲ ذرات رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ ) ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا(.‬ ‫در ﻃﻮل ﻫﺮ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺗﺎ آﺳﺘﺎرا‬ ‫- ﺳﻮاﺣﻞ ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﻳﺎ ﻓﻌﺎل ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪﻓﻌﺎل ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي ﺑﺎ رژﻳﻢ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ آب‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ رﻳﺰداﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ‬ ‫درﻳﺎ اﺳﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ )ﺳﺎﺣﻞ اﻧﺰﻟﻲ و‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ آب در ﻣﺤﺪوده‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود(.‬ ‫ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ و ﮔﺎﻫﻲ 5/2 ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻮع داﻧﻪﺑﻨﺪي‬ ‫5 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت از ذرات رﻳﺰداﻧﻪ ﺳﻴﻠﺖ ﺗﺎ ر‪‬س ﺳﻴﻠﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﻮاد‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺮﻫﻢﻧﻬﻲ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰ، ﻣﺘﻮﺳﻂ و درﺷﺖداﻧﻪ و ﮔﺮاولﻫﺎي رﻳﮓ‬ ‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫وﻗﻠﻮهﺳﻨﮓ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ در راﺳﺘﺎي ﺷﺮق ﺑﻪ ﻏﺮب،‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪ ،(Erosion beach‬رﺳﻮﺑﻲ ) ‪Accretion‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻃﻮل ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ‬ ‫‪ (beach‬و ﺣﺪ واﺳﻂ )‪ (Intermediate beach‬ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﺘﻼف داﻧﻪﺑﻨﺪي در‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ از ﻧﻮع‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﻃﻮل ﻫﺮ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ و ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺳﺮﺧﺮود و ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻋﻤﻴﻖ درﻳﺎﻳﻲ، ﮔﻮﻳﺎي‬ ‫از ﻧﻮع ﺣﺪ واﺳﻂ و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ، آﺳﺘﺎرا از ﻧﻮع ﺳﻮاﺣﻞ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ رژﻳﻢ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﻓﻌﺎل اﺳﺖ.‬ ‫ﺣﻤﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺎس ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻋﻤﺎق ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫در ﻫﻤﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ، ﻣﻲﺗﻮان‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد.‬ ‫ ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﻌﺎل و ﭘﺮ اﻧﺮژي در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و‬‫ﻛﻢ اﻧﺮژي در ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد‬ ‫داﻧﻪ درﺷﺖ ﻣﺎﺳﻪ اي و ﮔﺮاوﻟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪ اي داﻧﻪ رﻳﺰ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﻌﺎل و ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪاي داﻧﻪﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ درﺷﺖداﻧﻪ و رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫آل اﺣﻤﺪ، ا.، 5731، ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺑﺎد و اﻣﻮاج درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر،‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﺰر، ﺟﻠﺪ ﺳﻮم.‬ ‫ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ )ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﻬﺮاﺑﻲ، م.(، 1731، زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻛﻮاﺗﺮﻧﺮ ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎي درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎزﻣﺎن زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻛﺸﻮر، ﺷﻤﺎره 06.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 9731، ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر، ﮔﺰارش داﺧﻠﻲ.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 0831، ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ و‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫آب ﻛﺸﻮر، وزارت ﻧﻴﺮو.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 4831، آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر، وزارت ﻧﻴﺮو.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 8831، ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت‬ ‫ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ، روﺳﻴﻪ.‬ ‫ﻗﺎﻧﻘﺮﻣﻪ، ع.، 7831، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز آب درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر،‬ ‫ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ )ﺳﺎل آﺑﻲ 6831- 7831(.‬ ‫ﻣﻌﺘﻤﺪ، ا. و اﻣﻴﻦ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ، ف.، 9431، ﺑﺮرﺳﻲ رﺳﻮﺑﺎت و‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫‪Pethick, J., 1984, An introduction to coastal‬‬ ‫.‪geomorphology, Hodder Arnold publication‬‬ ‫‪Short, D., 1999, Handbook of beach and shore‬‬ ‫.‪face morphodynamics, University of Sydney‬‬ ‫51‬

Recomendados

Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Pooria Ebrahimi
 
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابتصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
guestd6866b9
 
finallll
finallllfinallll
finallll
komeil samet
 
1 brookfield
1 brookfield1 brookfield
1 brookfield
kamivaziri
 
Expo plan
Expo planExpo plan
Expo plan
Bahram Hooshyar Yousefi
 
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژیدستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
عباس بني اسدي مقدم
 
مسير بودجه ريزي عملياتي نوين
مسير بودجه ريزي عملياتي نوينمسير بودجه ريزي عملياتي نوين
مسير بودجه ريزي عملياتي نوين
keihany
 
هدفمندی یارانه ها و هتلینگ
هدفمندی یارانه ها و هتلینگهدفمندی یارانه ها و هتلینگ
هدفمندی یارانه ها و هتلینگ
Mina Ansari
 

Recomendados

Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Geochemistry and heavy metals distribution in coastal and marine sediments of...
Pooria Ebrahimi
 
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلابتصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
تصفيه و ضد عفوني آب و فاضلاب
guestd6866b9
 
finallll
finallllfinallll
finallll
komeil samet
 
1 brookfield
1 brookfield1 brookfield
1 brookfield
kamivaziri
 
Expo plan
Expo planExpo plan
Expo plan
Bahram Hooshyar Yousefi
 
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژیدستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
دستورالعمل تعیین مستمر تلفات انرژی
عباس بني اسدي مقدم
 
مسير بودجه ريزي عملياتي نوين
مسير بودجه ريزي عملياتي نوينمسير بودجه ريزي عملياتي نوين
مسير بودجه ريزي عملياتي نوين
keihany
 
هدفمندی یارانه ها و هتلینگ
هدفمندی یارانه ها و هتلینگهدفمندی یارانه ها و هتلینگ
هدفمندی یارانه ها و هتلینگ
Mina Ansari
 
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
Marius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
Expeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Pixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
marketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
Skeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Lily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
Christy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
Vit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
MindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
RachelPearson36
 

Mais conteúdo relacionado

Destaque

How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
SpeakerHub
 

Destaque (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

37.3.1

  • 1. 15 -1 ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931، ﺻﻔﺤﺔ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ 4 ‫ﻫﻤﺎﻳﻮن ﺧﻮﺷﺮوان1*، ﺳﻤﻴﻪ روﺣﺎﻧﻲزاده2، ﺟﻮاد ﻣﻠﻚ3 و ﻗﺎﺳﻢ ﻧﮋادﻗﻠﻲ‬ ‫1 دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، رﺋﻴﺲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫2 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ رﺳﻮب ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫3 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان، ﻣﺮﺑﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آب، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ ‫4 ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻓﻴﺰﻳﻚ درﻳﺎ، ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎري، اﻳﺮان‬ (89/7/28 :‫)درﻳﺎﻓﺖ: 72/01/88 ، ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺳﺖ. ﭘﺲ از ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت و ﭘﺮدازش اوﻟﻴﻪ آﻧﻬﺎ، ﺑﺎ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻻزم ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ. ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ، ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ‬ ،‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. درﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد 84 ﻧﻤﻮﻧﻪ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﺷﺶ اﻳﺴﺘﮕﺎه اﻧﺪازهﮔﻴﺮي )ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود، اﻧﺰﻟﻲ، ﺗﺎﻟﺶ و آﺳﺘﺎرا( و ﺑﺎ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﭘﺮدازشﻫﺎي ﻻزم روي دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﻣﺤﻴﻂ‬ ،‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ .‫ﺣﺪ واﺳﻂ و رﺳﻮبﮔﺬاري ﻓﻌﺎل ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي: ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ، ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي، رﺳﻮب، درﻳﺎي ﺧﺰر‬ Caspian Sea southern coasts zoning on the basis of sedimentary morphodynamic indicators Khoshravan, H.1, Rohanizadeh, S.2, Malek, J.3 and Nejadgholi, Gh.4 1 PhD in marine geology and Head of the Caspian Sea Research and Study Center, academic member of Water Research Institute, Sari, Iran 2 M.Sc. in civil engineering and academic member of Water Research Institute, Sari, Iran 3 M.Sc. in sedimentology, research member of the Caspian Sea Research and Study Center, Sari, Iran 4 M.Sc. in marine physics, research member of the Caspian Sea Research and Study Center, Sari, Iran (Received: 17 Jan 2010 , Accepted: 20 Oct 2010) Abstract In this research work the classification of the southern coasts of the Caspian Sea is performed using sedimentary and morphodynamic indices. This includes field study of morphodynamic characteristics of the shore structures. Field measurements include in situ samplings of sediments and actual observations of structures on site. These field activities were done along six transects in the dry coastal zones of Miankaleh, Sorkhrood, Nashtaroud, Anzali, Talesh and Astara regions. The sediments samples were taken from sea bed along 6 transects in these regions. About 48 sediment samples were taken directly as well as photographic observations of sea floor structures, using research diving facilities. The sediments were taken to the laboratory in order to find their materials and particle sizes. The sediment characteristics from all transects found by this method and observational data using direct photographic observations of morphodynamic structures were analyzed and presented on GIS maps. The GIS media can interactively acquire data from Excel files and help the analysis of the acquired results as tables and graphs. Results of the analyses show that different parts of these areas response differently to the hydrodynamic forces considering rapid sea level changes of the Caspian Sea in recent E-mail: h_khoshravan@yahoo.com 0151-3822967 :‫دورﻧﮕﺎر‬ 0151-3822974 :‫ﺗﻠﻔﻦ‬ :‫*ﻧﮕﺎرﻧﺪه راﺑﻂ‬
  • 2. ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫2‬ ‫‪years. The results indicate that the beach area in these regions can be divided into 3 types‬‬ ‫‪regarding different flow regime conditions. Namely, low flow regime in the eastern part‬‬ ‫‪of the Caspian Sea Sothern coast (accretion beach), transition regime in the central part of‬‬ ‫‪Mazandaran and Gilan Provinces (intermediate beach) and high flow regime for the‬‬ ‫.)‪western part of Mazandaran coastal area (erosion beach‬‬ ‫‪Key words: Morphodynamic, Zoning, Sediment, Caspian Sea‬‬ ‫1 ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻞ و‬ ‫ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و ﻋﻮارض ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ درﺣﻜﻢ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي‬ ‫آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ آن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﺤﺮانﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻮارد ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎ و ﺿﺮورتﻫﺎي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدن ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﻲ اوﻟﻴﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﺿﻌﻴﺖ‬ ‫ﻛﻪ رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪﺟﺎيﻣﺎﻧﺪه ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻋﺼﺮ ﻛﻮاﺗﺮﻧﺮي درﻳﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي‬ ‫ﺧﺰر ﻣﻌﺮف ﻋﻤﻠﻜﺮد دورهﻫﺎي ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶﭘﺬﻳﺮي و رﺳﻮبﮔﺬاري ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺴﺎس‬ ‫آب درﻳﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﻓﺎزﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮوﻧﺪه و ﭘﺴﺮوﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮاﺣﻲ رﺳﻮﺑﻲ ﻓﻌﺎل و ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ‬ ‫)ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ، 1731(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ. اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز آب‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ رﺳﻮﺑﺎت از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ و ﺗﺮﻛﻴﺐ رﺳﻮﺑﻲ در‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر ﻃﻲ 03 ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان 5/2ﻣﺘﺮ ﻃﻲ ﺳﺎل‬ ‫ﻣﺤﺪود ﺳﺎﺣﻠﻲ آﺳﺘﺎرا ﺗﺎ ﮔﻤﻴﺸﺎن داراي رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫7531 ﺗﺎ 7831 ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻤﺪهاي را ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎ‬ ‫ﻣﺘﻨﻮع ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰي اﺳﺖ )ﻗﺎﻧﻘﺮﻣﻪ،‬ ‫و ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺣﺎﺷﻴﻪ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪوﺟﻮد آورد. در‬ ‫7831( اداﻣﻪ ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ درﻳﺎ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﻧﻈﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ‬ ‫اﻣﻮاج ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آن ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﺷﻜﻞ1( ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدن اﺳﺖ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮوي آب درﻳﺎ در ﻣﺤﺪوده اراﺿﻲ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ،‬ ‫)ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ، 1731(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ را‬ ‫درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪت آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ داد )ﺧﻮﺷﺮوان، 4831(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎي ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺧﺰر ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﺘﺎن ﮔﻴﻼن‬ ‫ﺗﺮاز آب، اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ‬ ‫در ﻣﺤﺪوده ﺑﻨﺪر اﻧﺰﻟﻲ و ﺑﺨﺶ ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﻣﺎزﻧﺪران در‬ ‫ﺑﺮ ﻓﺮﺳﺎﻳﺶﭘﺬﻳﺮي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺤﺴﻮب‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ ﻣﺨﺎﻃﺮات ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ زﻳﺎدي دارد‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫)ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺰﺑﻮر‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ رﺳﻮبﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺘﻔﺎوت، ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫درﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﻣﻴﺰان ﺷﺪت ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﺳﺖ و ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺳﻮاﺣﻞ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﻮﻳﺪ ﺗﻔﺎوت ﺷﺪت‬ ‫از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ارزﻳﺎﺑﻲ‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
  • 3. ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫3‬ ‫ﺗﻨﺸﻲ ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه درﻳﺎ اﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت راﻫﺒﺮدي و‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﻘﺎﻃﻊ اﻣﺘﺪاد رﺷﺘﻪﻛﻮهﻫﺎي ﻗﻔﻘﺎز ﺑﺰرگ و‬ ‫ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ا‪‬ﻋﻤﺎل روشﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ ﺑﻬﻴﻨﻪ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ )ﺟﻤﻬﻮري آذرﺑﺎﻳﺠﺎن( و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ ﺟﻠﮕﻪ‬ ‫در اﻣﺮ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺤﺮان ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ و‬ ‫ﭘﺴﺖ ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺗﺮﻛﻤﻨﺴﺘﺎن ﻗﺮاﺑﺖ دارد )ﺷﻜﻞ1(. اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ‬ ‫آﺑﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﭘﻬﻨﺎور، ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺻﻔﺎت ﻧﺎﻫﻤﻮاري و ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺷﻤﺎﻟﻲ، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﻮدال ﻣﻴﺎﻧﻲ و‬ ‫ﻛﺮدن ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ )ﻋﻮارض‬ ‫ﮔﻮدال ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﺎ ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 0201 ﻣﺘﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ( و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻛﻪ ﻣﺤﻞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﺳﺖ در‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﺎﺣﻞ ﺷﺎﻣﻞ: ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻟﺒﺮز،‬ ‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﺑﺨﺶ داﻣﻨﻪاي و ﺗﭙﻪﻣﺎﻫﻮرﻫﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪاي، ﺟﻠﮕﻪ آﺑﺮﻓﺘﻲ و‬ ‫ﻧﻮار ﻣﺎﺳﻪاي ﻛﺮاﻧﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ و اﻋﻤﺎق ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ اﺳﺖ‬ ‫2 ﻣﻮاد و روش ﻛﺎر‬ ‫)ﺧﻮﺷﺮوان، 9731(. اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در راﺳﺘﺎي ﻃﻮﻟﻲ از ﻣﻨﺘﻬﻲ‬ ‫2-1 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫اﻟﻴﻪ ﺟﻨﻮب ﻏﺮب ﺗﺎ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر واﻗﻊ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻓﻼت اﻳﺮان )ﺣﺎﺷﻴﻪ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﻣﺎﺑﻴﻦ آﺳﺘﺎرا ﺗﺎ ﮔﻤﻴﺸﺎن ﻣﺤﺪود‬ ‫ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻟﺒﺮز( و ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺻﻔﺤﻪ روﺳﻴﻪ، در‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ1(.‬ ‫ﺷﻜﻞ1. ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬
  • 4. ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫4‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻗﻠﻴﻤﻲ داراي آبوﻫﻮاي ﻣﻌﺘﺪل‬ ‫در ﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ دﻧﻴﺎ‬ ‫ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪاي و ﺧﺰري اﺳﺖ و در ﻃﻮل ﺳﺎل ﺑﺎ ﺑﺎدﻫﺎي ﻏﺎﻟﺐ‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮص اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ از ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎﻟﻲ، ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ و‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ، ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﻮاﺣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ )ﻣﻌﺘﻤﺪ و اﻣﻴﻦ‬ ‫)آلاﺣﻤﺪ، 5731(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ رژﻳﻢ ﻏﺎﻟﺐ اﻣﻮاج ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ، 9431(. در ﺣﻘﻴﻘﺖ در اﻳﻦ روش ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺎدﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎدﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي از آﺛﺎر ﺑﻪﺟﺎي ﻣﺎﻧﺪه از ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﭘﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻏﺮب ﺑﻪ ﺷﺮق و ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ و ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ،‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺑﺮد. زﻳﺮا ﻋﻮارض‬ ‫ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺶ اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫اﻣﻮاج ﻣﺰﺑﻮر ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺳﺎﺣﻞ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﻮد‬ ‫و ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺳﻮاﺣﻞ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ )آلاﺣﻤﺪ، 5731(. رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﻪ داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺿﻌﻴﻒ و‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد و ﻓﺮاواﻧﻲ،‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﻛﻢﻣﻘﺎومﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه‬ ‫ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻴﻼن‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺸﺘﺮي دارﻧﺪ و ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺻﺮﻓﺎً 5 درﺻﺪ ﺣﺠﻢ آب اﻳﻦ درﻳﺎ را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻣﺎ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ در اﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻳﺎي ﺷﺮاﻳﻂ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار آن‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ داراي ارزش ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ا‪‬ﻋﻤﺎل اﻳﻦ روش در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ،‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺰان آوردﻫﺎي‬ ‫ﮔﻮاه ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪرود، ﮔﺮﮔﺎنرود ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﭘﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﻮﺳﻌﻪ دﻟﺘﺎﻫﺎي ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮسﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺼﺐ آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎي‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ، ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺳﺮﻳﻊ آب درﻳﺎي ﺧﺰر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﻴﻤﻲ و‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﻣﻮرد ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ آن ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻬﻢ‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ.‬ ‫رودﺧﺎﻧﻪ وﻟﮕﺎ در ﺗﻐﻴﻴﺮات آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي‬ ‫دﻳﮕﺮ اﺳﺖ )ﺧﻮﺷﺮوان، 0831(. اﻟﺒﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫﺎي‬ ‫2-3 اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫اﻧﺘﺮوﭘﻮژﻧﻴﻚ و دﺧﺎﻟﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﺴﺘﺮش‬ ‫ﻣﻌﻴﺎر اﻧﺘﺨﺎب اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎﻫﻴﺖ‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﻲﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ و رﺳﻮﺑﺎت آﻧﻬﺎ در ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي‬ ‫ﺳﺎﺧﺖوﺳﺎزﻫﺎي ﺑﻨﺪري، ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺎﺳﻪاي و ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﭘﻨﺞﮔﺎﻧﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ )ﮔﻠﺴﺘﺎن، ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي، ﻏﺮب‬ ‫ﻛﺎرﺑﺮيﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ، اﻓﺰاﻳﺶ داده و ﮔﺎه ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﻣﺎزﻧﺪران، ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي و ﻏﺮب ﮔﻴﻼن( ﺑﻮده اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺸﺮوي آب درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﻪ اراﺿﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﻫﺮﻳﻚ از ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪﻟﺤﺎظ وﺿﻌﻴﺖ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﺣﺎﺷﻴﻪاي ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻣﺮوزه در ﻣﺤﺪوده ﺑﻨﺪر‬ ‫و ﺷﻴﺐ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫اﻣﻴﺮآﺑﺎد و ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ دارﻧﺪ )ﺧﻮﺷﺮوان، 9731(. در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺧﻮﺷﺮوان، 8831(.‬ ‫ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دم اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻌﺮف‬ ‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ )ﮔﻠﺴﺘﺎن(، ﺳﺮﺧﺮود )ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي(،‬ ‫2-2 ﻣﻨﻄﻖ و روش ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود )ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران(، اﻧﺰﻟﻲ )ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي( و ﺗﺎﻟﺶ‬
  • 5. ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫5‬ ‫و آﺳﺘﺎرا )ﻏﺮب ﮔﻴﻼن(، )ﺷﻜﻞ1( ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ﺷﺎﻣﻞ: ﻛﺞﺷﺪﮔﻲ )اﺳﻜﻴﻮﻧﺲ(، ﺗﻴﺰﺷﺪﮔﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و‬ ‫)ﻛﻮرﺗﻴﺴﻴﺲ(، )اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر( ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﭘﺲ از آن ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺑﺎﻓﺘﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﻫﺮ اﻳﺴﺘﮕﺎه در‬ ‫2-4 ﭘﺎﻳﺶ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺴﺘﺮﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻧﻘﺎط ﻋﻤﻘﻲ ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮدن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻫﺮ ﻋﻤﻖ ﺑﺴﺘﺮ از ﻳﻚ اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺑﺎ اﻋﻤﺎق ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ در اﺳﻔﻨﺪﻣﺎه 7831 ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫در ﺳﺎﻳﺮ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي دﻳﮕﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ادوات ﻧﻘﺸﻪﺑﺮداري )ﻛﻤﭙﺎس، ﻧﻴﻮو، ﺗﺌﻮدوﻟﻴﺖ(‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫وﺿﻌـﻴﺖ اﻣﺘﺪاد و ﺷﻴﺐ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ذرات رﺳﻮﺑﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ )ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ، ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ،‬ ‫رژﻳﻢ ﺟﺮﻳﺎن و ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي ﺣﻮﺿﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻴﻔﻲ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي، ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺷﺪ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و ﻣﺪﻳﺎن و‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن( ﻣﻮرد ﭘﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل اﺑﺰاري ﻗﺮار‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول1(. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﻮازات آن ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺷﻨﺎور‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﺣﻤﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري رﺳﻮﺑﺎت اﺳﺖ.‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺴﺘﺮ در ﺷﺶ ﻣﺤﻮر‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ذرات درﺷﺖداﻧﻪﺗﺮ و ﺑﺎ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺗﺎ ژرﻓﺎي ده ﻣﺘﺮي درﻳﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻗﻮيﺗﺮ و ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮي ﺣﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در‬ ‫)ﺷﻜﻞ1(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫زﻣﺎن آراﻣﺶ ﺣﻮﺿﻪ ﻧﻬﺸﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺻﻞ‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ در اﻋﻤﺎق )1، 5.2، 5، 7، 01، 51 و 02 ﻣﺘﺮ( ﺑﺎ‬ ‫دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻧﻘﻞواﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻏﻮاﺻﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ رﺳﻮﺑﻲ را ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ‬ ‫دﺳﺖﻧﺨﻮرده ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. از ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﻳﺐ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ، ﻣﺪت ﺣﻀﻮر ﺟﺮﻳﺎن،‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻓﻴﻠﻢﺑﺮداري زﻳﺮ‬ ‫ﺗﻴﺰﺷﺪﮔﻲ ﻗﺪرت ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻨﺸﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي زﻳﺮ‬ ‫آب ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺷﺪ و اﻣﺘﺪاد و ﺟﻬﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ و از ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻛﺞﺷﺪﮔﻲ، ﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ را‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ و ﺟﻬﺖﻳﺎبﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ردﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد.‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ. درﻧﻬﺎﻳﺖ وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻴﻔﻲ ﻫﺮﻳﻚ از‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫2-6 ﭘﺮدازش دادهﻫﺎ و اﺳﺘﺤﺼﺎل ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزي، اﻧﺘﻘﺎل، ذﺧﻴﺮه و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻫﻤﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫2-5 ﻋﻤﻠﻴﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ‪ GIS‬ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت‬ ‫رﺳﻮبﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‬ ‫دﻗﻴﻖ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﻧﻘﺎط‬ ‫در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﭘﺲ از آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري در دﺳﺘﮕﺎه ﻣﺘﺮي ‪ UTM‬و اﻳﺠﺎد ﭘﻞ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﻪ روش ﺧﺸﻚ،‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار اﻛﺴﻞ )‪ (Excel‬ﺑﺮاي‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ )ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ، ﭘﻨﺠﺎه‬ ‫ﺗﺠﺰﻳﻪوﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﻗﺪام دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‬ ‫درﺻﺪ وزﻧﻲ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﻳﺎ 05‪ ،d‬ﺿﺮاﻳﺐ‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ. ﭘﺲ از اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
  • 6. ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫6‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪولﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫آﺳﺘﺎرا ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺟﺪول1(. ﻧﻴﻢرخﻫﺎي‬ ‫ﭘﺮدازش ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ و‬ ‫ﻫﻴﺪروﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﺑﺴﺘﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ، وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻛﻲ از ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ ﺳﺎﺣﻞ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮﺧﺮود،‬ ‫ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ.‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ اﺳﺖ و ﻛﻢﺷﻴﺐﺗﺮﻳﻦ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ1(. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫3‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻜﻮﻫﺎي ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي‬ ‫3-1 ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﻋﻤﻘﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻳﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮي ﻗﺮار دارد‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫و در ﺳﺎﺣﻞ ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ ﺑﻴﻦ اﻋﻤﺎق 5/2 ﺗﺎ 5‬ ‫ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ.‬ ‫ﻣﺘﺮي و در ﺗﺎﻟﺶ ﺑﻴﻦ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮي‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﺐ ﺧﻂ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ2(. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺣﻀﻮر ﺗﭙﻪﻫﺎي زﻳﺮ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎﻟﺶ و ﺳﺮﺧﺮود و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ آن در‬ ‫آﺑﻲ ﻳﺎ ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺳﺘﺎرا و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪ )ﺟﺪول1(. ﭘﻬﻨﺎي‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ، ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود، ﺻﺮﻓﺎً ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﻮر ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ واﺟﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬ ‫در ژرﻓﺎي ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد )ﺟﺪول1(. اﻣﺎ در‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺑﻮده و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود ﻓﺎﻗﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ اﻧﺰﻟﻲ و ﺗﺎﻟﺶ، ﺗﻌﺪاد دو ﭘﺸﺘﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در اﻋﻤﺎق‬ ‫اﺳﺖ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺮض ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺎﻟﺶ و‬ ‫ﻧﻴﻢ و دو ﻣﺘﺮي ﺣﻀﻮر دارد )ﺟﺪول1(.‬ ‫ﺟﺪول1. ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﻧﺎم‬ ‫ﺷﻴﺐ ﺧﻂ‬ ‫ﻃﻮل‬ ‫ﻃﻮل ﺻﻮرت‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﭙﻪﻫﺎي‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ)درﺟﻪ(‬ ‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ)‪(m‬‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ)‪(m‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫5‬ ‫001‬ ‫51‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫01‬ ‫06‬ ‫8‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫7‬ ‫01‬ ‫8‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫5‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫9‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫7‬ ‫02‬ ‫7‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪ ﻣﺸﺨﺺ و‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺸﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0. ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0.ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﺪون ﺗﭙﻪ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0. ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪ ﻣﺸﺨﺺ و‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ و ﭘﺸﺘﻪ‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫دﻳﮕﺮ در ﻋﻤﻖ 2 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ و ﭘﺸﺘﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ در ﻋﻤﻖ 2 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺸﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 5/0 ﻣﺘﺮ‬
  • 7. ‫7‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫0083‬ ‫0063‬ ‫0043‬ ‫0023‬ ‫0003‬ ‫0082‬ ‫0062‬ ‫0042‬ ‫0022‬ ‫0002‬ ‫0081‬ ‫0061‬ ‫0041‬ ‫0021‬ ‫0001‬ ‫008‬ ‫006‬ ‫004‬ ‫002‬ ‫0.6‬ ‫ﻋﻤﻖ‬ ‫0.4‬ ‫0.2‬ ‫‪Astara‬‬ ‫0.01‬ ‫‪Talesh‬‬ ‫0.8‬ ‫‪Anzali‬‬ ‫‪Nashtarood‬‬ ‫‪Sorkhroud‬‬ ‫‪Meiankaleh‬‬ ‫0.0‬ ‫0‬ ‫ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﺑ ﺮ ﺣﺴ ﺐ ﻣ ﺘﺮ‬ ‫ﺷﻜﻞ2. وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺴﺘﺮ در ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي.‬ ‫3-2 ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ، ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺖ )ﺟﺪول2(. اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ از‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ ﺗﺎ اﻋﻤﺎق‬ ‫اﻋﻤﺎق ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ ﻣﺘﺮ در‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از 51 ﻣﺘﺮ اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ در ﻋﻤﻖ 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﻮرد اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎ و‬ ‫ﻣﺤﻮ ﻣﻲﺷﻮد )ﺟﺪول2(. اﻣﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺴﺘﻲ اﺳﺖ. ﺳﺎﺧﺘﺎر‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﻋﻤﻘﻲ اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺗﺎ ژرﻓﺎي 7 ﻣﺘﺮ اﺳﺖ.‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ رﻳﭙﻞ ﻣﺎرك )‪ (Ripple mark‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ )‪ (Bioturbation‬از دﻳﮕﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت و ﺑﻪ اﻧﺪازهﻫﺎي‬ ‫ﻧﻘﺶﺑﺴﺘﻪ روي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. آنﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ اﻧﺪازهﻫﺎي‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ، ﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎ ﻣﺘﻘﺎرن، ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻮارض ﻣﺰﺑﻮر، ﻣﻌﺮف ﮔﺴﺘﺮش و ﻓﺮاواﻧﻲ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﺷﻜﻞ3(. در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﻣﺤﺪوده آﻏﺎز‬ ‫آنﻫﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و ﺗﺎﻟﺶ از ژرﻓﺎي‬ ‫رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5 ﻣﺘﺮ ﺑﻮده‬ ‫5 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬ ‫اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﺳﻮﺑﻲ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ 1 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﺤﺪودﺗﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺮﺧﺮود، ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻚﻫﺎ ي ﻛﻮﭼﻚ و ﭘﺲ از آن ﺑﻪ ﺳﻮي اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻﺗﺮ،‬ ‫در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 51 ﻣﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در‬ ‫ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻃﻮل ﻣﻮجﻫﺎ و داﻣﻨﻪ آﻧﻬﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.‬ ‫اﻋﻤﺎق ﺑﻴﻦ 02 ﺗﺎ 03 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻲرﺳﻨﺪ‬ ‫اﻣﺘﺪاد اﻳﻦ رﻳﭙﻞﻫﺎ داراي راﺳﺘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ، ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﻳﺎ‬ ‫)ﺷﻜﻞ4(.‬
  • 8. ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫8‬ ‫ﺟﺪول2. وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﻣﺤﺪوده ﺣﻀﻮر‬ ‫ﻣﮕﺎ رﻳﭙﻞﻫﺎ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ‬ ‫)ﻋﻤﻖ( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ)ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ)ﻣﺘﻘﺎرن( ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫1-5‬ ‫0-1‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫51‬ ‫1- 01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫51‬ ‫1- 01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﺑﻴﺶ از 03 ﻣﺘﺮ‬ ‫51- 02‬ ‫1-01‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 01 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫7-01‬ ‫3-5‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫1- 5‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫اﻟﻒ- رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ب- رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺷﻜﻞ3. ﺳﻴﻤﺎي ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫ﺷﻜﻞ4. ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎي ﺧﺰر در ژرﻓﺎي 52 ﻣﺘﺮي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود.‬
  • 9. ‫9‬ ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫)‪ ،(Beach cusps‬ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي)‪ (Ripple marks‬و‬ ‫3-3 ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫)‪bars‬‬ ‫‪(Sediment‬‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺑﺎرﻫﺎي‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫)اﺷﻜﺎل 5 ﺗﺎ8(. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ: ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪،(Erosion terraces‬‬ ‫روي اﻳﻦ ﻋﻮارض در ﺟﺪول زﻳﺮآورده ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪ ،(Erosion bay‬ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫)ﺟﺪول3(.‬ ‫ﺟﺪول3. وﺿﻌﻴﺖ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ.‬ ‫زﺑﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي‬ ‫ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﻴﺎﻓﺘﻪ)01 ﺗﺎ 05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎرن‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ)05 ﺗﺎ07 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ و ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ) 051 ﺗﺎ 002 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﻫﻼﻟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﻫﻼﻟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ)05 ﺗﺎ07 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻴﻀﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺸﻴﺪه‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارد‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه و ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﻴﺎﻓﺘﻪ)01 ﺗﺎ 05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ ﻣﺘﻘﺎرن‬ ‫ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ‬ ‫آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﻨﺪر اﻧﺰﻟﻲ‬ ‫ﺷﻜﻞ5. اﻧﻮاع ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫زﺑﺎﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﺳﺎﺣﻞ راﻣﺴﺮ‬ ‫ﺷﻜﻞ6. ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و زﺑﺎﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬
  • 10. ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫01‬ ‫راﻣﺴﺮ)ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ ﻛﺸﻴﺪه(‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ)ﺳﻴﻨﻮﺳﻲﺷﻜﻞ(‬ ‫ﺷﻜﻞ7. اﻧﻮاع ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﻮﺟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪاي‬ ‫ﺷﻜﻞ8. اﻧﻮاع ﻣﻮﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ.‬ ‫3-4 ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي رﺳـﻮﺑﻲ در ﺳـﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 01 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫رﻳﺰ داﻧﻪ ﺣﺎوي ذرات ﺳﻴﻠﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﺧﺴﺎره ﻣﻲدﻫﺪ.‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ ﺳﻴﻠﺖ ر‪‬ﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ژرﻓﺎي‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺎﺳﻪاي‬ ‫ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ‬ ‫رﻳﺰداﻧﻪ ﺣﺎوي آوردﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 5/2 ﺗﺎ 7 ﻣﺘﺮ از ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ در ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﻧﻬﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﺸﺘﺎرود ﻣﻴﺰان‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ ﻣﻮاد رﻳﺰداﻧﻪ و‬ ‫آوردﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ درﺷﺖداﻧﻪ از ﻧﻮع ذرات ﺷﻦ و رﻳﮓ و‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﮔﺎﻫﺎً ﻗﻠﻮهﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺣﺎﺻﻞ از ورودي رودﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﺪاوم ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. درﺻﺪ ﻣﻮاد ر‪‬ﺳﻲ در اﻋﻤﺎق ﺑﻴﺶ از 01 ﻣﺘﺮ‬ ‫در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ روي رﺳﻮﺑﺎت ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارد و ﺑﺪون ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪ درﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫در آﻫﻨﮓ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت و ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 1 ﻣﺘﺮي درﺻﺪ ﻣﻮاد درﺷﺖداﻧﻪ‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت رﻳﺰداﻧﻪ در ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد. در اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و از ﻗﻄﺮ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺎﺳﻪاي ﺗﺎ اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺳﺮﺧﺮود ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ از‬ ‫01 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ رﺳﻮﺑﻲ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮع ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ ﺣﺎوي ذرات ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ ذرات در ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ و ﮔﺎﻫﻲ 5/2‬
  • 11. ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫11‬ ‫ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري‬ ‫ر‪‬ﺳﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 03 ﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻣﺘﻔﺎوت ﻋﻤﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ. ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎ ه اﻧﺰﻟﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺧﺮود‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻴﺰ از دﻳﮕﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂداﻧﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 51 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﺷﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻞ از ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪاي رﺳﻮﺑﺎت ﺗﺪاوم ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و اﻧﻄﺒﺎق ﻧﺘﺎﻳﺞ دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه روي‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺎوب و ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ در ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﺑﺮاﺳﺎس‬ ‫داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺎﺳﻪاي ﺗﺎ ﺳﻴﻠﺖ ﻣﺎﺳﻪاي ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ‬ ‫ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد. در زﻳﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰداﻧﻪ ر‪‬ﺳﻲ از ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي 03‬ ‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي و ﺗﻌﺒﻴﺮو ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ.‬ ‫ﻣﺘﺮ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. در اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ از اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي 5/2 ﻣﺘﺮ‬ ‫4-1 ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎنﻛﺎﻟﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺎﻳﺶ و‬ ‫ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ آﺷﻔﺘﮕﻲ‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺧﺎﺻﻲ دارد، ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ رﺳﻮﺑﺎت درﺷﺖداﻧﻪ ﻗﻠﻮهﺳﻨﮕﻲ‬ ‫در ﻃﻮل ﺷﺶ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي، ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺑﺰرگ در ﻛﻨﺎر ذرات ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه اﺳﺖ. در‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ داراي ﺗﻨﻮع ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﻨﺪﺳﻲ وﻳﮋهاي اﺳﺖ؛‬ ‫اﻳﺴﺘﮕﺎه آﺳﺘﺎرا وﺿﻌﻴﺖ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ‬ ‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﺗﺎ ژرﻓﺎي 5/2 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ و ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ در ﺣﺪ‬ ‫ﺣﺎوي ذرات ر‪‬ﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ ژرﻓﺎي ﺑﺎﻻي‬ ‫ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﮔﻤﻴﺸﺎن ﺗﺎ ﺑﻨﺪر ﺗﺮﻛﻤﻦ و اداﻣﻪ آن ﺗﺎ‬ ‫01 ﻣﺘﺮ ذرات ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻮاد ر‪‬ﺳﻲ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻧﺘﻬﺎﻳﻲﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ رﺧﺴﺎره ﻣﻲدﻫﻨﺪ.‬ ‫ﺑﺨﺶ ﭘﻬﻨﻪ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ آﺳﺘﺎرا ﺣﻀﻮر‬ ‫دارد. ﻧﻮع ﺳﺎﺣﻞﻫﺎي ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ‬ ‫4 ﺑﺤﺚ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎي‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﭘﮋوﻫﺶ ﻛﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ واﻗﻊ اﺳﺖ. ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢ در‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﻮاﻫﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و ﺷﻴﺐ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻌﺮف ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ در ﻣﺤﺪوده ﭘﻬﻨﻪﻫﺎي رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺎزﻧﺪران‬ ‫ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي و ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻮاﻫﺪ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ رﻓﺘﺎر و ﻛﻨﺶ‬ ‫ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻧﺤﻮه ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ رﻓﺘﺎري‬ ‫ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﻬﺎ، ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن ﻳﻌﻨﻲ در ﻣﺤﺪوده ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ روي رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ.‬ ‫رﺿﻮاﻧﺸﻬﺮ ﺗﺎ ﺗﺎﻟﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﭘﺎﻳﺪاري‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﺻﻔﺎت ﺑﺎﻓﺘﻲ رﺳﻮﺑﺎت در‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻮاﺣﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻳﺎي ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻬﻦ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه،‬
  • 12. ‫21‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫درﺣﻜﻢ ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺧﺰر ﺟﻨﻮﺑﻲ اﺳﺖ و‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺮآﻣﺪه ﻣﺤﺪب ﭘ‪‬ﺮﺷﻴﺐ و ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﮔﻴﺎﻫﺎن‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺸﺘﺎرود و ﺗﺎﻟﺶ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﻓﺎﻗﺪ ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﻣﺸﺨﺺ واﻗﻊ در ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﺮب ﮔﻴﻼن )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺗﭙﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي درﺣﻜﻢ ﺳﭙﺮﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺸﺖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺻﺮﻓﺎً در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫4-2 ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺎﻟﻢ و دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و در ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪﻋﻠﺖ دﺧﺎﻟﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ از ﺑﻴﻦ‬ ‫رﻳﭙﻞﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و‬ ‫رﻓﺘﻪاﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺗﺎم ﺑﻪ رژﻳﻢ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺴﺘﺮ‬ ‫ﺧﺰر ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫درﻳﺎ دارد )ﭘﺘﻴﻚ، 4891 و ﺷﻮرت، 9991(. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺑﺨﺶ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران )ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫اﻧﻮاع ﺑﺰرگ آﻧﻬﺎ )ﻣﮕﺎ رﻳﭙﻞﻫﺎ( ﺗﺤﺖﺗﺎﺛﻴﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﻨﺪه ﺣﺎﺻﻞ از اﻣﻮاج، ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﺑﺰرگﺗﺮي در ﺳﻄﻮح ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ و‬ ‫آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖﻫﺎي ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻣﻮاج ﻣﺮده و‬ ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي دارﻧﺪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺳﺮﺧﺮود،‬ ‫ﻛﻢاﻧﺮژي )‪ (Swell Wave‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد )ﭘﺘﻴﻚ، 4891(.‬ ‫اﻧﺰﻟﻲ، ﺗﺎﻟﺶ و آﺳﺘﺎرا در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪواﺳﻂ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻏﻮاﺻﻲ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫ﭘﺲ در ﻳﻚ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻛﻠﻲ، ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر‬ ‫ﻣﺘﻘﺎرن و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢاﻧﺮژي ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا در‬ ‫ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ ﺣﻀﻮر دارد. اﻣﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.‬ ‫ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ و ﺳﺮﺧﺮود، رﻳﭙﻞﻫﺎي‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و‬ ‫ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 2 ﺗﺎ 51 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ، ﻓﺎﻗﺪ ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺎ ﺻﻔﺎت‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﻳﺪ ﺗﻔﺎوت رژﻳﻢ اﻧﺮژي‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ، واﻗﻊ در ﭘﻬﻨﻪ ﻏﺮب ﻣﺎزﻧﺪران در ﻣﺤﺪوده ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ و ﺳﺮﻋﺖ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻳﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﻧﻮﺷﻬﺮ ﺗﺎ راﻣﺴﺮ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﻋﻤﻘﻲ ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ و‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ آراﻣﺶ و ﻛﻢاﻧﺮژي، ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎر آﻣﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻢژرﻓﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ، ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ‬ ‫)ﭘﺘﻴﻚ، 4891(. زﻳﺮا ﻣﻮﺟﻮدات درﻳﺎﻳﻲ ﺣﻔﺎر ﻛﻪ از ﻧﻮع‬ ‫رﺳﻮبﮔﺬاري ﻓﻌﺎل، واﻗﻊ در ﺷﺮق ﭘﻬﻨﻪ رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻧﺮمﺗﻨﺎن دوﻛﻔﻪاي و ﺷﻜﻢﭘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺻﺮﻓﺎً ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي ) اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ(.‬ ‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ آرام و ﻛﻢاﻧﺮژي دارﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ از‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﻼﻳﻢ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻣﺤﺪوده ﺷﻜﺴﺖ اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﺗﻨﺪ زﻳﺮآﺑﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫و ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ داراي ﺧﺎﻛﺮﻳﺰ‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻳﻦ ﻋﻮارض در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ وﻟﻲ ﺑﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﻛﻢ، واﻗﻊ در ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰي ﭘﻬﻨﻪ‬ ‫ﻣﻮﻳﺪ آﻏﺎز ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ )‪(offshore‬‬ ‫رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ﻣﺮﻛﺰي و ﮔﻴﻼن ﻣﺮﻛﺰي )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫اﺳﺖ )ﭘﺘﻴﻚ، 4891(. ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود و اﻧﺰﻟﻲ(.‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در اﻋﻤﺎق ﻣﺘﻔﺎوت در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬ ‫- ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﺗﻨﺪ در ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و ﺷﻴﺐ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻻرﻳﻢ و‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻼﻳﻢ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺗﺎﻟﺶ آﻧﻬﺎ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 7 ﻣﺘﺮ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺎ‬
  • 13. ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫31‬ ‫درﺳﺎﺣﻞ ﺳﺮﺧﺮود ﮔﺴﺘﺮش آﻧﻬﺎ از ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02 ﻣﺘﺮ‬ ‫ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﻴﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ در ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ‬ ‫ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد و در ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ در اﻋﻤﺎق ﺑﺎﻻي 03‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر اﺳﺖ. ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ‬ ‫ﻣﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ)ﺟﺪول2(. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺤﺪوده ﻛﻢاﻧﺮژي‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻧﻈﻴﺮ: ﺧﻠﻴﺞﻫﺎ و ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و‬ ‫ﺣﻮﺿﻪ رﺳﻮﺑﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر و ﻳﺎ ﺑﻪﻋﺒﺎرت‬ ‫ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﺑﻠﻨﺪ، ﺻﺮﻓﺎً در‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ در ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻋﻤﻘﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬ ‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﭘﻮﻳﺎ و ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻧﺮژي زﻳﺎد ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻧﻮاﺣﻲ‬ ‫ﻗﺮار دارد. ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﺳﻮاﺣﻞ ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي و ﻓﻌﺎﻟﻲ ﭼﻮن‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻧﻮر ﺗﺎ راﻣﺴﺮ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود( ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ در ژرﻓﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻗﺮار‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد. اﻣﺎ در ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢاﻧﺮژي و ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﺘﺎرا‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي رﺳﻮبﮔﺬاري ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺑﺎرﻫﺎي زﺑﺎﻧﻪايﺷﻜﻞ‬ ‫و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي و رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ و ﻣﻮﺟﻲﺷﻜﻞ در‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﮔﺴﺘﺮش دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ،‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه ﺑﻪ ﺷﺮح‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺰرﮔﺎي ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﻪ اﻧﻮاﻋﻲ ﺑﻪ‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﻣﻮﺟﻲﺷﻜﻞ ﻣﺘﻘﺎرن و‬ ‫ﺷﺮح زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻋﻤﻖ 1ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ و وﻓﻮر ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ‬ ‫ژرﻓﺎي ﻛﻤﺘﺮ از 7 ﻣﺘﺮ در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ‬ ‫رﺳﻮبﮔﺬاري ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺮﻳﻊ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ ﺣﺎوي رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا و ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ﻣﻮﺟﻲ و ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺻﻮرت ﺳﺎﺣﻞ و ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﭼﻚ و ﺳﻴﻨﻮﺳﻲﺷﻜﻞ )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ(.‬ ‫ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن در ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 01 ﻣﺘﺮ و ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺠﻤﻮع‬ ‫ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ از 01 ﻣﺘﺮ ﺑﺎ و ﺑﺎ‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ و رﺳﻮبﮔﺬاري، واﺟﺪ ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪﺻﻮرت‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي ﻛﺮويﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﺗﺮاسﻫﺎي‬ ‫ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد )اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺮﺧﺮود(.‬ ‫ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳﻂ )05 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( اﺳﺖ )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ رﻳﭙﻞ ﻣﺎركﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود و ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ژرﻓﺎي ﺑﻴﻦ 2 ﺗﺎ 51 ﻣﺘﺮ و رﻳﭙﻞﻫﺎي ﺑﺰرگ در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶ از‬ ‫- ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺑﺰرگ،‬ ‫51 ﻣﺘﺮ و ﺣﻀﻮر ﺳﻮراخﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ در ژرﻓﺎي ﺑﻴﺶ از 02‬ ‫داراي ﺗﺎﺟﻚﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺰرگ ﻫﻼﻟﻲﺷﻜﻞ و‬ ‫ﻣﺘﺮ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪي رﺳﻮﺑﺎت‬ ‫ﺗﺮاسﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪﻳﺎﻓﺘﻪ )ﺣﺪاﻛﺜﺮ 081 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ( و‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺪرﻳﺠﻲ و ﻣﺘﻨﺎوب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد )اﻳﺴﺘﮕﺎه‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺧﻠﻴﺞﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﻂ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ(.‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫4-3 ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫4-4 ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻮارض ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ وﻧﺤﻮه ﺗﻮزﻳﻊ ذرات‬ ‫ﺳﺎﺣﻠﻲ در ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻮاﺣﻞ‬
  • 14. ‫41‬ ‫ﻣﺠﻠﺔ ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، دوره 73، ﺷﻤﺎره 3، 0931‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر از رژﻳﻢ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫ﻣﻮاد درﺷﺖداﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي و ﮔﺮاوﻟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ و رﺧﺴﺎرهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻮاد‬ ‫)ﺳﺎﺣﻞ ﻧﺸﺘﺎرود(.‬ ‫آواري ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ واﺣﺪﻫﺎي ﺳﻨﮓﭼﻴﻨﻪاي‬ ‫- ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل و ﻛﻢاﻧﺮژي ﺑﺎ رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد رﻳﺰداﻧﻪ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﻔﺎوت در ﻛﺮاﻧﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻬﺸﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي‬ ‫اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل و ﺗﺠﻤﻌﻲ ذرات رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫درﻳﺎﻳﻲ ) ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ و آﺳﺘﺎرا(.‬ ‫در ﻃﻮل ﻫﺮ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ ﺗﺎ آﺳﺘﺎرا‬ ‫- ﺳﻮاﺣﻞ ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﻳﺎ ﻓﻌﺎل ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪﻓﻌﺎل ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي ﺑﺎ رژﻳﻢ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻄﺮ ذرات رﺳﻮﺑﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ آب‬ ‫رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ رﻳﺰداﻧﻪ ﻣﺎﺳﻪاي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ‬ ‫درﻳﺎ اﺳﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺮﻳﺐ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ داﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ‬ ‫ﺳﺎﺣﻞ و در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ )ﺳﺎﺣﻞ اﻧﺰﻟﻲ و‬ ‫ﺟﻮرﺷﺪﮔﻲ رﺳﻮﺑﺎت ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ آب در ﻣﺤﺪوده‬ ‫ﺳﺮﺧﺮود(.‬ ‫ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻴﻦ 1 ﺗﺎ 5/2 ﻣﺘﺮ و ﮔﺎﻫﻲ 5/2 ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ در ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻮع داﻧﻪﺑﻨﺪي‬ ‫5 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت از ذرات رﻳﺰداﻧﻪ ﺳﻴﻠﺖ ﺗﺎ ر‪‬س ﺳﻴﻠﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﻮاد‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺮﻫﻢﻧﻬﻲ ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ در ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﻣﺎﺳﻪاي رﻳﺰ، ﻣﺘﻮﺳﻂ و درﺷﺖداﻧﻪ و ﮔﺮاولﻫﺎي رﻳﮓ‬ ‫ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫وﻗﻠﻮهﺳﻨﮓ ﺑﺎ اﻧﺪازهﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ در راﺳﺘﺎي ﺷﺮق ﺑﻪ ﻏﺮب،‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ )‪ ،(Erosion beach‬رﺳﻮﺑﻲ ) ‪Accretion‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ در ﻃﻮل ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ‬ ‫‪ (beach‬و ﺣﺪ واﺳﻂ )‪ (Intermediate beach‬ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﺘﻼف داﻧﻪﺑﻨﺪي در‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﺤﻮرﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺸﺘﺎرود و اﻧﺰﻟﻲ از ﻧﻮع‬ ‫ﺗﻮزﻳﻊ ذرات رﺳﻮﺑﻲ در ﻃﻮل ﻫﺮ ﻣﺤﻮر اﻧﺪازهﮔﻴﺮي از‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ اﺳﺖ و ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺳﺮﺧﺮود و ﺗﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻋﻤﻴﻖ درﻳﺎﻳﻲ، ﮔﻮﻳﺎي‬ ‫از ﻧﻮع ﺣﺪ واﺳﻂ و ﻣﻴﺎﻧﻜﺎﻟﻪ، آﺳﺘﺎرا از ﻧﻮع ﺳﻮاﺣﻞ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﺎﻫﻴﺖ رژﻳﻢ ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﻓﻌﺎل اﺳﺖ.‬ ‫ﺣﻤﻞ و رﺳﻮبﮔﺬاري ﻣﻮاد رﺳﻮﺑﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺎس ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻦ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻋﻤﺎق ﻣﺸﺎﺑﻪ‬ ‫در ﻫﻤﻪ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ، ﻣﻲﺗﻮان‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر را ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫رﺳﻮﺑﺎت ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد.‬ ‫ ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﻌﺎل و ﭘﺮ اﻧﺮژي در ﺑﺨﺶ ﻛﻢژرﻓﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و‬‫ﻛﻢ اﻧﺮژي در ﻧﺎﺣﻴﻪ دور از ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ رﺳﻮﺑﻲ ﻣﻮاد‬ ‫داﻧﻪ درﺷﺖ ﻣﺎﺳﻪ اي و ﮔﺮاوﻟﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﺣﻞ و‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪ اي داﻧﻪ رﻳﺰ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫)اﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺎﻟﺶ(.‬ ‫ ﺳﻮاﺣﻞ ﻓﻌﺎل و ﭘ‪‬ﺮاﻧﺮژي در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻢژرﻓﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺎﺳﻪاي داﻧﻪﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ درﺷﺖداﻧﻪ و رژﻳﻢ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫آل اﺣﻤﺪ، ا.، 5731، ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺑﺎد و اﻣﻮاج درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر،‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﺰر، ﺟﻠﺪ ﺳﻮم.‬ ‫ﭘﺎﻟﻮﺳﻜﺎ و دﻳﻜﻨﺰ )ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﻬﺮاﺑﻲ، م.(، 1731، زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻛﻮاﺗﺮﻧﺮ ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎي درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎزﻣﺎن زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻛﺸﻮر، ﺷﻤﺎره 06.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 9731، ﭘﻬﻨﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر، ﮔﺰارش داﺧﻠﻲ.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 0831، ارزﻳﺎﺑﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ و‬
  • 15. ‫ﻧﺎﺣﻴﻪﺑﻨﺪي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ رﺳﻮﺑﻲ‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫آب ﻛﺸﻮر، وزارت ﻧﻴﺮو.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 4831، آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺳﻮاﺣﻞ‬ ‫ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫درﻳﺎي ﺧﺰر، وزارت ﻧﻴﺮو.‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوان، ه.، 8831، ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮرﻓﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ‬ ‫ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت‬ ‫ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﺳﻮاﺣﻞ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ، روﺳﻴﻪ.‬ ‫ﻗﺎﻧﻘﺮﻣﻪ، ع.، 7831، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ ﺗﺮاز آب درﻳﺎي‬ ‫ﺧﺰر، ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎي ﺧﺰر،‬ ‫ﮔﺰارش ﺳﺎﻻﻧﻪ )ﺳﺎل آﺑﻲ 6831- 7831(.‬ ‫ﻣﻌﺘﻤﺪ، ا. و اﻣﻴﻦ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ، ف.، 9431، ﺑﺮرﺳﻲ رﺳﻮﺑﺎت و‬ ‫ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎي ﺧﺰر.‬ ‫‪Pethick, J., 1984, An introduction to coastal‬‬ ‫.‪geomorphology, Hodder Arnold publication‬‬ ‫‪Short, D., 1999, Handbook of beach and shore‬‬ ‫.‪face morphodynamics, University of Sydney‬‬ ‫51‬