16 tpcn với sức khỏe phụ nữ

NỘI DUNG:
Phần I: Cơn thủy triều dịch bệnh mạn tính
không lây và vaccin dự phòng.
Phần II: TPCN là gì?
Phần III: TPCN với sức khỏe phụ nữ
Phần IV: Khuyến cáo cho chị em

Phần I:
Cơn thủy triều dịch bệnh mạn tính không
lây và Vaccine dự phòng

1. Sức khỏe là gì? Theo WHO:
Sức khỏe là tình trạng:
Không có bệnh tật
Thoải mái về thể chất
Thoải mái về tâm thần
Thoải mái về xã hội.

Sức khỏe và bệnh tật
1. Tình trạng lành lặn về cấu trúc và
chức năng của tế bào – cơ thể
2. Giữ vững cân bằng nội môi
3. Thích nghi với sự thay đổi
môi trường
1.Tổn thương cấu trúc và chức năng
của tế bào – cơ thể
2. Rối loạn cân bằng nội môi
3. Giảm khả năng thích nghi với
môi trường
Sức khỏe Bệnh tật

Sức khỏe là tài sản quý giá nhất:
- Của mỗi người
- Của toàn xã hội
Fontenelle: “Sức khỏe là của cải quý giá nhất
trên đời mà chỉ khi mất nó đi ta mới thấy tiếc”.
Điều 10 trong 14 điều răn của Phật:
“Tài sản lớn nhất của đời người là
sức khỏe”.

Người dốt: chờ bệnh
• Ốm đau mới đi khám
• Ốm đau mới đi chữa
Người ngu: Gây bệnh
• Hút thuốc
• Uống rượu quá nhiều
• Ăn uống vô độ
• Lười vận động
Người khôn: Phòng bệnh
• Chăm sóc bản thân
• Chăm sóc sức khỏe
• Chăm sóc cuộc sống
3 loại người
TPCN

Nội kinh hoàng đế (Thời Xuân-Thu-Chiến-Quốc):
“ Thánh nhân không trị bệnh đã rồi, mà trị bệnh chưa đến, không trị cái loạn
đã đến mà trị cái loạn chưa đến”.
“Khát mới uống, đói mới ăn, mệt mới nghỉ, ốm mới khám chữa bệnh – Tất
cả đều là muộn!”
“Tiền bạc là của con, Địa vị là tạm thời, Vẻ vang là quá khứ, Sức
khỏe là của mình!”.

1 0 0 0 0 00 0 0 0 0 ...
V C T N X ĐV HV TY HB DL ...
Sức
khỏe
Tiêu chí cuộc sống
Sức khỏe
là gì?
Không có bệnh tật
Thoải mái đầy đủ
•Thể chất
•Tâm thần
•Xã hội
Quan điểm
chăm sóc
bảo vệ SK.
Chăm sóc bảo vệ khi còn
đang khỏe
Do chính mình thực hiện

www.themegallery.com
THỰC PHẨM
Cung cấp chất dinh dưỡng
Chất dinh dưỡng đại thể:
• Đạm
• Đường
• Mỡ
Chất dinh dưỡng vi thể:
(vi chất dinh dưỡng)
• Vitamin
• Nguyên tố vi lượng
• Hoạt chất sinh học
Cấu trúc cơ thể
Chức năng
hoạt động
Năng lượng
hoạt động

www.themegallery.com
Đặc điểm của vi chất dinh dưỡng
1 Là những chất không thay thế được
2
Cần thiết cho cơ thể:
• Quá trình trao đổi chất
• Tăng trưởng và phát triển
• Bảo vệ, chống lại bệnh tật và yếu tố bất lợi
• Duy trì các chức năng
3
Cơ thể không tự tổng hợp và dự trữ được.
Phải tiếp nhận hàng ngày qua con đường
ăn uống

Nan đóiNan đói
vi chất dinh dưỡngvi chất dinh dưỡng
1 tỷ người thiếu vi chất dinh dưỡng1 tỷ người thiếu vi chất dinh dưỡng
2 tỷ người có nguy cơ thiếu2 tỷ người có nguy cơ thiếu
1,6 tỷ người giảm khả năng lao động do thiếu máu thiếu sắt1,6 tỷ người giảm khả năng lao động do thiếu máu thiếu sắt
350.000 trẻ em bị mù lào do thiếu Vitamin A350.000 trẻ em bị mù lào do thiếu Vitamin A
1,1 triệu trẻ em <5 tuổi chết hàng năm do thiếu vitamin A, Zn1,1 triệu trẻ em <5 tuổi chết hàng năm do thiếu vitamin A, Zn
18 triệu trẻ em giảm trí tuệ do thiếu iod18 triệu trẻ em giảm trí tuệ do thiếu iod
Thiếu Ca: phổ biến khẩu phần ăn hiện nay chỉ cung cấp được:Thiếu Ca: phổ biến khẩu phần ăn hiện nay chỉ cung cấp được:
400mg Ca/d400mg Ca/d (Nhu cầu: 900-1.000 mg Ca/d)(Nhu cầu: 900-1.000 mg Ca/d)
Thiếu Vitamin khácThiếu Vitamin khác
Thiếu nguyên tố vi lượng khácThiếu nguyên tố vi lượng khác

CNH + Đô thị hóa
Thay đổi
phương thức
làm việc
Thay đổi
lối sống –
lối sinh hoạt
Thay đổi cách
tiêu dùng
thực phẩm
Thay đổi
môi trường
Hậu quả
1. Ít vận động thể lực
2. Sử dụng TP chế biến sẵn
3. Tăng cân, béo phì
4. Stress
5. Ô nhiễm môi trường
6. Di truyền
1. Tăng các gốc tự do
2. Thiếu hụt vi chất, vitamin,
khoáng chất, hoạt chất sinh học
1. Tổn thương cấu trúc, chức năng
2. RL cân bằng nội môi
3. Giảm khả năng thích nghi
Cơn thủy triều
dịch bệnh mạn tính không lây
gia tăng

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 1000 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
% Tổng số năng lượng% Tổng số năng lượng
10.00010.000
7.3007.300
6.3006.300
4.5004.500
2.7002.700
2.2002.200
1.7001.700
1.3001.300
1.0001.000
700700
400400
200200
Thunhậpbìnhquânđầungười(USD)Thunhậpbìnhquânđầungười(USD)
GlucideGlucide
DầuDầu
thực vậtthực vật
ĐạmĐạm
TVTV
Mối liên quan giữa tỷ lệ % năng lượng và thu nhậpMối liên quan giữa tỷ lệ % năng lượng và thu nhập

Cơn thủy triềuCơn thủy triều
dịch bệnh mạn tínhdịch bệnh mạn tính
không lâykhông lây
Bệnh tim mạch:Bệnh tim mạch:
•17-20 triệu người tử vong/năm17-20 triệu người tử vong/năm
•Hoa Kỳ:Hoa Kỳ:
-2.000 TBMMN2.000 TBMMN
-2.000 nhồi máu cơ tim2.000 nhồi máu cơ tim
1,5 tỷ người HA cao1,5 tỷ người HA cao
VN: 27% cao HAVN: 27% cao HA
Loãng xương:Loãng xương:
•1/3 nữ1/3 nữ
•1/5 nam1/5 nam
Hội chứng XHội chứng X
30% dân số30% dân số
Ung thư:Ung thư:
•10 triệu mắc mới/năm10 triệu mắc mới/năm
•6 triệu tử vong/năm6 triệu tử vong/năm
∀↑↑ Số lượng và trẻ hóaSố lượng và trẻ hóa
1 tỷ người thừa cân1 tỷ người thừa cân
béo phìbéo phì
Các bệnh khác:
Các bệnh khác:
• Viêm khớp, thoái hóa khớp
Viêm khớp, thoái hóa khớp
• Alzheimer
Alzheimer
• Bệnh răng mắt
Bệnh răng mắt
• ..................
..................
Đái tháo đường:Đái tháo đường:
•8.700 người chết/d8.700 người chết/d
•6 chết/phút6 chết/phút
•1 chết/10s1 chết/10s
•344 triệu tiền ĐTĐ344 triệu tiền ĐTĐ
•472 triệu (2030)472 triệu (2030)
Tăng cân,
Tăng cân,
béo phì
béo phì
6/10 dân số chết sớm
6/10 dân số chết sớm
là bệnh mạn tính
là bệnh mạn tính

Xã hội công nghiệpXã hội công nghiệp
(Phát triển)(Phát triển)
• Thu nhập caoThu nhập cao
• No đủNo đủ
Dịch bệnh mạn tínhDịch bệnh mạn tính
không lâykhông lây
 Béo phìBéo phì
 Tim mạchTim mạch
 Đái tháo đườngĐái tháo đường
 Loãng xươngLoãng xương
 Bệnh răngBệnh răng
Phòng đặc hiệuPhòng đặc hiệu
““Vaccine” TPCNVaccine” TPCN
Phòng đặc hiệuPhòng đặc hiệu
VaccineVaccine
Dịch bệnh truyền nhiễmDịch bệnh truyền nhiễm
 Suy dinh dưỡngSuy dinh dưỡng
 LaoLao
 Nhiễm khuẩnNhiễm khuẩn (tả, lỵ,thương hàn)(tả, lỵ,thương hàn)
 Nhiễm KSTNhiễm KST
Xã hội nông nghiệpXã hội nông nghiệp
(chưa phát triển)(chưa phát triển)
•Thu nhập thấpThu nhập thấp
•Đói nghèoĐói nghèo
Các dịch bệnh của loài ngườiCác dịch bệnh của loài người

TPCN
Cung cấp các
chất AO
Cung cấp
hoạt chất
sinh học
Bổ sung
Vitamin
Bổ sung
vi chất
1. Phục hồi, cấu trúc, chức năng
2. Lập lại cân bằng nội môi
3. Tăng khả năng thích nghi
1. Chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ
2. Tạo sức khỏe sung mãn
3. Tăng sức đề kháng, giảm
nguy cơ bệnh tật
4. Hỗ trợ làm đẹp
5. Hỗ trợ điều trị bệnh tật
TPCN - Công cụ dự phòng của thế kỷ 21
•80% sự bùng phát bệnh tim mạch, não, ĐTĐ
•40% bùng phát ung thư
Có thể phòng
tránh được

Pre – diseases
Disorder
[Boundary Area]
People Who are ill
[Sick Person]
Healthy People
[Healthy Person] Poor
Health
Minor
Ailments
Healthy Foods
Foods for Specified
Heath Use
Food for Medical
Purposes
Functional Food in Health and Diseases
Treatment by Drugs
1. Dietary Supplements
2. Botanical/Herbal Dietary
Supplements
3. Food for approved health care
4. Food for enhance health.
1. Foods for pregnants
2. Foods for Infants
3. Food for Elderly
4. Food for Disorder
5. Food for pre-diseases
6. Food for poor health and minor
ailments.
1. Limited or impaired capacity to take,
digest, absorb, or:
2. Metablize ordinary foodstuffs,or
3. Certain nutrients contained therein.
4. Who have other special medically-determined
nutrient requirements.
5. Who dietary management canot be achiered
only by modification on the normaldiet, by
other foods for special dietary use.

ĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨMĐẶC ĐIỂM TIÊU DÙNG THỰC PHẨM
HIỆN NAY:HIỆN NAY:
1. Tính toàn cầu:
Ưu điểm:Ưu điểm:
 Toàn cầu hoá là xu thế không thể tránh khỏi, là quyToàn cầu hoá là xu thế không thể tránh khỏi, là quy
luật của sự phát triển của nhân loại.luật của sự phát triển của nhân loại.
 Tiếp cận và mở rộng thị trường.Tiếp cận và mở rộng thị trường.
 Tạo cơ hội cho liên kết, liên doanh trong SX, KD vàTạo cơ hội cho liên kết, liên doanh trong SX, KD và
phân phối sản phẩm.phân phối sản phẩm.
 Có cơ hội được lựa chọn các loại TP đa dạng, đápCó cơ hội được lựa chọn các loại TP đa dạng, đáp
ứng thị hiếu và cảm quan ngày càng phát triển.ứng thị hiếu và cảm quan ngày càng phát triển.

Nguy cơ:
 Năng lực kiểm soát ATTP còn hạn chế:
 Hệ thống tổ chức quản lý: chưa đầy đủ và đồng bộ
 Hệ thống văn bản pháp luật về ATTP: thiếu, trồng
chéo.
 Hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật: thiếu, lạc
hậu và bất cập.
 Các cơ sở xét nghiệm: phân tán, trình độ thấp.
Điều kiện VSATTP của các cơ sở SX, CB thực phẩm
phần lớn chưa đảm bảo.
Các mối nguy ATTP dễ phát tán toàn cầu

2. Ăn uống ngoài gia đình:2. Ăn uống ngoài gia đình:
+ Ưu điểm:+ Ưu điểm:
- Xu thế ăn uống ngoài gia đình tăng lên.- Xu thế ăn uống ngoài gia đình tăng lên.
- Thuận lợi cho công việc- Thuận lợi cho công việc
- Có cơ hội lựa chọn TP và dịch vụ theo- Có cơ hội lựa chọn TP và dịch vụ theo
nhu cầu.nhu cầu.
+ Nguy cơ:+ Nguy cơ:
- Không đảm bảo CLVSATTP do nguyên- Không đảm bảo CLVSATTP do nguyên
liệu và giá cảliệu và giá cả
- Nhiều nguy cơ ô nhiễm từ môi trường và- Nhiều nguy cơ ô nhiễm từ môi trường và
từ dịch vụ chế biến, phục vụtừ dịch vụ chế biến, phục vụ
- Dễ sử dụng lại thực phẩm đã quá hạn- Dễ sử dụng lại thực phẩm đã quá hạn

3. Sö dông thùc phÈm chÕ biÕn s½n, ¨n ngay.3. Sö dông thùc phÈm chÕ biÕn s½n, ¨n ngay.
+¦u®iÓm:+¦u®iÓm:
- Xu thÕ sö dông TP chÕ biÕn s½n, ¨n ngay ngµy cµng gia- Xu thÕ sö dông TP chÕ biÕn s½n, ¨n ngay ngµy cµng gia
t¨ng.t¨ng.
- TiÕt kiÖm ®îc thêi gian cho ngêi tiªu dïng.- TiÕt kiÖm ®îc thêi gian cho ngêi tiªu dïng.
- ThuËn tiÖn cho sö dông vµ c«ng viÖc.- ThuËn tiÖn cho sö dông vµ c«ng viÖc.
+Nguyc¬:+Nguyc¬:
- DÔ cã chÊt b¶o qu¶n.- DÔ cã chÊt b¶o qu¶n.
- ThiÕu hôt c¸c chÊt dinh dìng: Vitamin, ho¹t chÊt sinh häc- ThiÕu hôt c¸c chÊt dinh dìng: Vitamin, ho¹t chÊt sinh häc
- DÔ « nhiÔm tõ vïng nµy sang vïng kh¸c theo sù lu th«ng- DÔ « nhiÔm tõ vïng nµy sang vïng kh¸c theo sù lu th«ng
cña thùc phÈm.cña thùc phÈm.

- Trång trät, ch¨n nu«i theo quy m« c«ng- Trång trät, ch¨n nu«i theo quy m« c«ng
nghiÖp, tËp trung ngµy cµng ph¸t triÓn.nghiÖp, tËp trung ngµy cµng ph¸t triÓn.
- Çc gièng cã n¨ng suÊt chÊt lîng cao ®îc- Çc gièng cã n¨ng suÊt chÊt lîng cao ®îc
¸p dông ngµy cµng réng r·i.¸p dông ngµy cµng réng r·i.
- Chñng lo¹i c©y, con ngµy cµng phong phó.- Chñng lo¹i c©y, con ngµy cµng phong phó.
4. Çc thay ®æi trong s¶n xuÊt thùc phÈm.4. Çc thay ®æi trong s¶n xuÊt thùc phÈm.
+Nguyc¬:+Nguyc¬:
- Sö dông ho¸ chÊt BVTV bõa b·i cßn phæ biÕn.- Sö dông ho¸ chÊt BVTV bõa b·i cßn phæ biÕn.
- Sö dông thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y cßn nhiÒu vi ph¹m.- Sö dông thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y cßn nhiÒu vi ph¹m.
- Cßn h¹n chÕ trong b¶o qu¶n, s¬ chÕ n«ng s¶n thùc phÈm,- Cßn h¹n chÕ trong b¶o qu¶n, s¬ chÕ n«ng s¶n thùc phÈm,
trªn mét nÒn t¶ng n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph©n t¸n.trªn mét nÒn t¶ng n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph©n t¸n.

C¸c nguy c¬ trong trång trätC¸c nguy c¬ trong trång trät
Nguån «nhiÔm
¤ nhiÔmt¹i chç
§Êt trång
Ph©n h÷u c¬
Ph©n ho¸ häc (v«c¬)
Ph©n bãn
Níc tíi
Níc th¶i sinh ho¹t
Níc th¶i c«ng nghiÖp
Kh«ng ®óng thuèc
Kh«ng ®óng thêi gian
Phßng trõ s©u bÖnh
Kh«ng ®óng kü thuËt (PHI)
Kh«ng ®óng liÒu lîng

C¸c nguy c¬ trong cung cÊp rau xanhC¸c nguy c¬ trong cung cÊp rau xanh
Thu gom ph©n tThu gom ph©n t
¬i tõ néi thµnh¬i tõ néi thµnh
Tíi bãn ph©n t¬i t¹iTíi bãn ph©n t¬i t¹i
vïng rau ngo¹i «vïng rau ngo¹i «
Rau tríc khi vµo chîRau tríc khi vµo chî
Rau t¹i chî, cöaRau t¹i chî, cöa
hµng, nhµ hµnghµng, nhµ hµng

Çc nguy c¬ trong ch¨n nu«IÇc nguy c¬ trong ch¨n nu«I
Lîn con: 25 – 30 Kg
Sau 1 th¸ng
t¨ng tõ 25 – 30 kg
Hµng ngµy: ¡n 1Hµng ngµy: ¡n 1
mu«i çm t¨ng trängmu«i çm t¨ng träng
“con cß” + 1 chËu n“con cß” + 1 chËu n
íc + 1 Ýt rau th¸i,íc + 1 Ýt rau th¸i,
çm, ng«.çm, ng«.
-B¸n ngay
-NÕu kh«ng sÏ chÕt
Sau 10 ngµy t¨ng vïn vôt
tõ 80 – 90 kg
¡n çm t¨ng träng¡n çm t¨ng träng
HM cña TrungHM cña Trung
QuècQuèc

- NhiÒu c«ng nghÖ míi ®îc ¸p dông (gen,- NhiÒu c«ng nghÖ míi ®îc ¸p dông (gen,
chiÕu x¹, ®ãng gãi…).chiÕu x¹, ®ãng gãi…).
- NhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dông ®îc ¸p dông: tñ- NhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dông ®îc ¸p dông: tñ
l¹nh, lß vi sãng, lß hÊp, nåi c¸ch nhiÖt…l¹nh, lß vi sãng, lß hÊp, nåi c¸ch nhiÖt…
- NhiÒu c«ng nghÖ thñ c«ng, truyÒn thèng ®îc khoa- NhiÒu c«ng nghÖ thñ c«ng, truyÒn thèng ®îc khoa
häc vµ hiÖn ®¹i ho¸häc vµ hiÖn ®¹i ho¸
5. Công nghệ chế biến thực phẩm:

+Nguyc¬:+Nguyc¬:
- T¨ng sö dông nguyªn liÖu th« tõ nhiÒu níc- T¨ng sö dông nguyªn liÖu th« tõ nhiÒu níc →→ nguy c¬nguy c¬
lan truyÒn FBDslan truyÒn FBDs
- §¸nh gi¸ nguy c¬ tiÒm Èn liªn quan ®Õn viÖc ¸p dông- §¸nh gi¸ nguy c¬ tiÒm Èn liªn quan ®Õn viÖc ¸p dông
c«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ, cha dùa trªn nguyªn t¾cc«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ, cha dùa trªn nguyªn t¾c
tho¶ thuËn vµ héi nhËp quèc tÕ vµ cã sù tham gia cñatho¶ thuËn vµ héi nhËp quèc tÕ vµ cã sù tham gia cña
céng ®ång.céng ®ång.
- ChÕ biÕn thñ c«ng, l¹c- ChÕ biÕn thñ c«ng, l¹c
hËu, c¸ thÓ, hé gia ®×nhhËu, c¸ thÓ, hé gia ®×nh
cßn kh¸ phæ biÕn.cßn kh¸ phæ biÕn.

Vai trßVai trß
tÝch cùctÝch cùc
Vai trßVai trß
trong vsattptrong vsattp
Lao ®éngLao ®éng
V¨n häc, nghÖthuËtV¨n häc, nghÖthuËt
Th«ng tin, liªn l¹cTh«ng tin, liªn l¹c
Qu©n sùQu©n sù
KiÕn trócKiÕn tróc
®iÒu khiÓn®iÒu khiÓn
ThÓdôc, thÓthaoThÓdôc, thÓthao
Y häcY häc
©mnh¹c©mnh¹c
T×nh c¶mT×nh c¶m
ChuyÓn t¶i mÇmbÖnh:
•Vi khuÈn
•Virus
•Ký sinh trïng
Hµnh vi:
• ChÕ biÕn thùc phÈm
•Chia thøc ¨n
•CÇm, n¾m
•B¸n hµng
•¡n uèng
•Thãi quen quÖt tay
vµo miÖng
•Thu ®Õm tiÒn
Ph©n, níc tiÓu,
vËt dông «nhiÔm,
kh«ng khÝ...
Thùc phÈm
C«ng nghiÖp
N«ng nghiÖp
Thñ c«ng
Ngêi ¨n uèngNgêi ¨n uèng
1. DiÔn ®¹t c¸c ý niÖm
ho¹t ®éng + quyÒn lùc
(bµy tay Vua, PhËt,
móa, ®iªu kh¾c).
2. Ng«n ng÷ bµn tay: cö
chØ t thÕ, cÇu khÈn,
trao göi, nãi chuyÖn...
3. BiÓu hiÖn cña ph©n
biÖt: ®å vËt, t¹o d¸ng ,
kh¼ng ®Þnh hoÆc
®Çu hµng
Bµn tay vµ vÖ sinh ¨n uèngBµn tay vµ vÖ sinh ¨n uèng

TTTT C¬ quanC¬ quan TÇn suÊtTÇn suÊt MÉu bÖnh cã thÓMÉu bÖnh cã thÓ
cã /1 ®¬n vÞcã /1 ®¬n vÞ
1 Mòi 100 106
2 ®Çu (tãc) 100.000 50 105
3 C»m (r©u) 40 104
4 N¸ch 30 103
5 L«ng mµy, mi 20 102
6 Ch©n tay 10 10
7 Kh¸c 30 106

Tận cùng TK
tự do
Đĩa Merkel
Tiểu thể Pacini
Tiêu thể Meissner
Tận cùng TK
chân lông
Biểu
bì
Trung
bì
Hạ bì
Ổ mỡTiểu thể Ruffini
Thân lông
Tiểu thể Kraus
Tiểu thể Golgi-Mazzoni
• Sợi ChollagenSợi Chollagen
• Sợi chunSợi chun
• Sợi vòngSợi vòng
Dây thần kinhDây thần kinh
Sợi cơ trơnSợi cơ trơn
1.1. Cảm giác sờ mó, tỳ ép, đụng chạm:Cảm giác sờ mó, tỳ ép, đụng chạm:
• Tiểu thể Meissner: sờ mó tinh tếTiểu thể Meissner: sờ mó tinh tế
• Tiểu thể Pacini: Tỳ ép nôngTiểu thể Pacini: Tỳ ép nông
• Đĩa Merkel: sờ mó sâuĐĩa Merkel: sờ mó sâu
2. Cảm giác tỳ - đè ép sâu:2. Cảm giác tỳ - đè ép sâu:
• Tiểu thể GolgiTiểu thể Golgi
• Tiểu thể MazzoniTiểu thể Mazzoni
3. Cảm giác nóng, lạnh:3. Cảm giác nóng, lạnh:
• Tiểu thể Ruffini: cảm giác nóngTiểu thể Ruffini: cảm giác nóng
• Tiểu thể Krause: cảm giác lạnhTiểu thể Krause: cảm giác lạnh
4. Cảm giác đau:4. Cảm giác đau: tận cùng thần kinh tự dotận cùng thần kinh tự do
SƠ ĐỒ CẤU TẠO VÀ CÁC RECEPTOR CẢM GIÁC CỦA DASƠ ĐỒ CẤU TẠO VÀ CÁC RECEPTOR CẢM GIÁC CỦA DA

XÐt nghiÖmbµn tay ngêi lµmdÞch vô thùc phÈmXÐt nghiÖmbµn tay ngêi lµmdÞch vô thùc phÈm
TTTT §Þa ph¬ng§Þa ph¬ng Tû lÖ nhiÔmE.coli (%)Tû lÖ nhiÔmE.coli (%)
1.1.
Hµ NéiHµ Néi
- T¡ §P: 43,42- T¡ §P: 43,42
- KS-nhµ hµng: 62,5- KS-nhµ hµng: 62,5
- BÕp ¨n TT: 40,0- BÕp ¨n TT: 40,0
2.2. TP. Hå ChÝ MinhTP. Hå ChÝ Minh 67,567,5
3.3. Nam §ÞnhNam §Þnh 31,831,8
4.4. H¶i D¬ngH¶i D¬ng 64,764,7
5.5. Th¸i B×nhTh¸i B×nh 92,092,0
6.6. Thanh Ho¸Thanh Ho¸ 66,666,6
7.7. HuÕHuÕ 37,037,0
8.8. Phó ThäPhó Thä 19,319,3
9.9. B×nh D¬ngB×nh D¬ng 56,556,5
10.10. Long AnLong An 60,060,0
11.11. §µ N½ng§µ N½ng 70,770,7

• Tû lÖbèc thøc ¨n b»ng tay:Tû lÖbèc thøc ¨n b»ng tay: 67,3 %67,3 %
• Tû lÖkh«ng röa tay:Tû lÖkh«ng röa tay: 46,1%46,1%
•Tû lÖmãng tay dµi:Tû lÖmãng tay dµi: 22,5%22,5%
•Tû lÖnhæ níc bät, xØmòi:Tû lÖnhæ níc bät, xØmòi: 26,7%26,7%
•V¨n ho¸ ®Õn trung häc c¬ së:V¨n ho¸ ®Õn trung häc c¬ së: 64,6%64,6%
•Tõ n«ng th«n:Tõ n«ng th«n: 57,8%57,8%
•Kh«ng ®eo khÈu trang:Kh«ng ®eo khÈu trang: 95,3%95,3%

KÕt qu¶ xÐt nghiÖmmét sè mÉu tiÒn cã E.KÕt qu¶ xÐt nghiÖmmét sè mÉu tiÒn cã E. colicoli cña c¸c c¬ sëcña c¸c c¬ së
dÞch vô thøc ¨n ®êng phèdÞch vô thøc ¨n ®êng phè
MÖnh gi¸ (Vn®)MÖnh gi¸ (Vn®) Tû lÖ nhiÔmE.Tû lÖ nhiÔmE. colicoli
500 100%
1000 100%
2000 100%
5000 94,8%
10.000 86,7%
20.000 75,5%
50.000 64,4%

thùc phÈmchÝn nhiÔme.coli («nhiÔmph©n)thùc phÈmchÝn nhiÔme.coli («nhiÔmph©n)
§Þa ph¬ng§Þa ph¬ng Lo¹i thùc phÈmLo¹i thùc phÈm Tû lÖ(%)Tû lÖ(%)
Nam §Þnh - Giß
- Nem, ch¹o, chua
- Lßng lîn chÝn
- Ch¶ quÕ
100
HuÕ Thøc ¨n chÝn ¨n ngay ë ®êng phè 35 - 40
Th¸i B×nh - Rau sèng 100
Qu¶ng B×nh - Thøc ¨n ¨n ngay ®êng phè 25
TP. HCM - Thøc ¨n ¨n ngay ®êng phè 90
- Kem b¸n rong ë cæng trêng häc 96,7
Thanh Ho¸ - Thøc ¨n lµ thÞt
- Thøc ¨n lµ c¸
- Thøc ¨n lµ rau
78,9
69,7
78,1
Cµ mau - X«i
- B¸nh m× kÑp thÞt
82,3
77,2

c«n trïng
thøc ¨nthøc ¨n
nguån níc bµn tay
cung cÊp níc
Rau qu¶
NGUY CƠ Ô NHIỄM TỪ MÔI TRƯỜNG

.RÊt thÝch sèng gÇn ngêi, ¨n thøc ¨n cña ngêi, rÊt tham ¨n.
¡n t¹p tÊt c¶ çc lo¹i thøc ¨n tõ ngon lµnh ®Õn h«i tanh, mèc
háng.
.MÇmbÖnh vµo c¬ quan tiªu ho¸ vÉn tån t¹i, ph¸t triÓn.
.Mét ruåi çi giao hîp 1 lÇn cã thÓ ®Î suèt ®êi. ®Î 1 lÇn 120
trøng. trong 5 th¸ng mïa hÌ cho ra ®êi: 191.010 x 1015
con
ruåi, chiÕmthÓ tÝch 180 dm3
.
.ruåi cã thÓ bay xa 15000m, b¸m theo tÇu, xe, thuyÒn bÌ,
m¸y bay ®i kh¾p çc ch©u lôc.
.Ruåi chuyÓn t¶i mét sè lîng lín mÇmbÖnh:
- mang trªn l«ng ch©n, vßi, th©n: 6.000.000 mÇmbÖnh.
- Mang trong èng tiªu ho¸: 28.000.000 mÇm bÖnh çc mÇm
bÖnh cã thÓ lµ: t¶, th¬ng hµn, lþ, lao, ®Ëu mïa, b¹i liÖt,
viªmgan, than, trïng roi, giun, s¸n

6. Đặc điểm sử dụng thực phẩm
+ Sử dụng TP chế biến sẵn tăng
+ Khẩu phần: tăng TP nguồn gốc ĐV, giảm dầu gluxit
(gạo, ngô, khoai,sắn)
+ Cách ăn uống: nhiều bữa, “nhậu lai rai”, nhiều TP rán,
chiên, nướng...
+ “Uống lai rai”
 Tỷ lệ người 15-60 tuổi uống hết 1 đơn vị rượu/ ngày:
chiếm 92,5
 Tuổi bắt đầu uống rượu: 17,2 tuổi
 23,1% nam giới uống rượu hàng ngày
 81% sau uống rượu vẫn làm việc bình thường, 33,9%
vẫn lái xe.
 Các tầng lớp uống rượu:
 Nông dân: 73,7%
 Công chức: 68,4%
 Không nghề nghiệp: 66,7%

VSV
Từ 6 đặc điểm tiêu dùng thực phẩm
Khẩu phần ăn hàng ngày
TP ô nhiễm TP thiếu hụt
Hóa chất Vitamin
Chất khoáng
Hoạt chất SH
Chất xơ
Cơn thủy triều dịch bệnh mạn tính không lây

PHẦN II:
THỰC PHẨM CHỨC NĂNG LÀ GÌ?

Drug claimDrug claimDrug claimDrug claim
Functional FoodFunctional Food
Dietary suplement NutraceuticalDietary suplement Nutraceutical
Functional FoodFunctional Food
Dietary suplement NutraceuticalDietary suplement Nutraceutical
Hình 1: Thùc phÈmchøc năng, thùc phÈmvµ thuèc
FoodFood
No claimNo claimNo claimNo claim
DrugDrug
Health claimHealth claimHealth claimHealth claim

Định nghĩa:
Thực phẩm chức năng là sản phẩm thực
phẩm hỗ trợ các chức năng trong cơ thể, có
tác dụng hoặc không có tác dụng dinh
dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái,
tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ và tác hại
của bệnh tật. Thực phẩm chức năng bao
gồm: Thực phẩm bổ sung, Thực phẩm chế
biến từ dược thảo và Thực phẩm sử dụng
đặc biệt (Thực phẩm dùng cho phụ nữ có
thai, thực phẩm dùng cho trẻ sơ sinh và trẻ
nhỏ, thực phẩm dùng cho người già, thực
phẩm dùng cho mục đích sức khỏe đặc biệt,
thực phẩm dùng cho mục đích y học đặc
biệt).

TT Tiêu chí TP truyền thống
(Conventional Food)
TP chức năng
(Functional Food)
1 Chức năng 1. Cung cấp các chất dinh
dưỡng.
2. Thỏa mãn về nhu cầu
cảm quan.
1.Giống chức năng cơ bản.
2.Chức năng thứ 3: lợi ích sức
khỏe, giảm nguy cơ và tác hại
bệnh tật.
2 Chế biến Chế biến theo công thức
thô (không loại bỏ được
chất bất lợi)
Chế biến theo công thức tinh (bổ
sung thành phần có lợi, loại bỏ
thành phần bất lợi) được chứng
minh khoa học và cho phép của
cơ quan có thẩm quyền.
Ph©n biÖt TPCN vµ TPtruyÒn thèng:Ph©n biÖt TPCN vµ TPtruyÒn thèng:

TT Tiêu chí TP truyền thống TP chức năng
3 Tác dụng
tạo năng
lượng
Tạo ra năng lượng cao Ít tạo ra năng lượng
4 Liều dùng Số lượng lớn (g-kg) Số lượng rất nhỏ (µ, mg).
5 Đối tượng
sử dụng
Mọi đối tượng + Mọi đối tượng;
+ Có định hướng cho các đối
tượng: người già, trẻ em, phụ nữ
có thai, mạn kinh, suy yếu, người
ốm …
6 Nguồn gốc
nguyên liệu
Nguyên liệu thô từ thực vật,
động vật (rau, củ, quả, thịt, cá,
trứng…) có nguồn gốc tự nhiên
Hoạt chất, dịch chiết từ thực vật,
động vật (nguồn gốc tự nhiên)
7 Thời gian &
phương thức
dùng
+ Thường xuyên, suốt đời.
+ Khó sử dụng cho người ốm,
già, bệnh lý đặc biệt.
+ Thường xuyên, suốt đời.
+ Có sản phẩm cho các đối tượng
đặc biệt.

Phân biệt TPCN và thuốc:Phân biệt TPCN và thuốc:
TT Tiêu chí TP chức năng Thuốc
1 Định nghĩa Là sản phẩm dùng để hỗ trợ
(phục hồi, tăng cường và duy
trì) các chức năng của các bộ
phận trong cơ thể, có tác dụng
dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình
trạng thoải mái, tăng cường đề
kháng và giảm bớt nguy cơ
bệnh tật.
Là chất hoặc hỗn hợp chất dùng
cho người nhằm mục đích phòng
bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh
hoặc điều chỉnh chức năng sinh lý
cơ thể, bao gồm thuốc thành
phẩm, nguyên liệu làm thuốc,
vaccine, sinh phẩm y tế, trừ
TPCN.
2 Công bố trên
nhãn của nhà
SX
Là TPCN (sản xuất theo luật
TP)
Là thuốc (SX theo luật dược)
3 Thành phần và
hàm lượng
+ Hỗn hợp nhiều chất, hoạt
chất.
+ Xấp xỉ nhu cầu sinh lý hàng
ngày của cơ thể.
-Thường là 1 chất, hoạt chất.
-Hàm lượng cao.

+ Là thuốc;
+ Có chỉ định, liều dùng, chống chỉ
định
+ Là TPCN
+ Hỗ trợ các chức năng của các bộ
phận cơ thể, tăng cường sức khỏe,
giảm nguy cơ bệnh tật.
Ghi nhãn4
ThuècTPchøc n ngăTiªu chÝTT
+ Nguồn gốc tự nhiên,
+ Nguồn gốc tổng hợp.
Nguồn gốc tự nhiênNguồn gốc,
nguyên liệu
9
+ Từng đợt.
+ Nguy cơ biến chứng, tai biến
+ Thường xuyên, liên tục.
+ Ít tai biến, tác dụng phụ.
Cách dùng8
+ Tại hiệu thuốc có dược sĩ
+ Cấm bán hàng đa cấp
Bán lẻ, siêu thị, trực tiếp, đa
cấp
Điều kiện phân
phối
7
+ Người bệnh+ Người khỏe
+Người bệnh
Đối tượng dùng6
Phải có chỉ định, kê đơn của bác
sĩ
Người tiêu dùng tự mua ở chợ,
siêu thị, hiệu thuốc
Điều kiện sử
dụng
5
10 Tác dụng
+ Tác dụng lan tỏa, hiệu quả toả lan.
+ Tác dụng chuẩn hóa (Không có
tác dụng âm tính).
+ Tác dụng chữa 1 chứng bệnh,
bệnh cụ thể.
+ Có tác dụng âm tính

10 Đặc điểm của Thực phẩm chức năng:
1. Là giao thoa giữa thực phẩm và thuốc, giống thực phẩm về bản
chất nhưng khác về hình thức, giống thuốc về hình thức nhưng
khác về bản chất.
2. Sản xuất chế biến theo công thức, bổ sung các thành phần mới
hoặc làm tăng hơn các thành phần thông thường với các dạng
SP: viên (nén, nang …), bột, nước, cao, trà…
3. Có thể loại bỏ các chất bất lợi và bổ sung các chất có lợi, có tác
dụng tăng cường sức khỏe, dự phòng và giảm thiểu nguy cơ gây
bệnh với những bằng chứng lâm sàng và tài liệu khoa học chứng
minh.
4. Có tác dụng tới một hay nhiều chức năng của cơ thể.
5. Lợi ích với sức khỏe nhiều hơn lợi ích dinh dưỡng cơ bản.
6. Có nguồn gốc tự nhiên (thực vật, động vật, khoáng vật).
7. Tác dụng lan tỏa, hiệu quả tỏa lan, ít tai biến và tác dụng phụ.
8. Được đánh giá đầy đủ về tính chất lượng, tính an toàn và tính
hiệu quả.
9. Ghi nhãn sản phẩm theo quy định ghi nhãn TPCN.
10. Là một phần của sự liên tục cung cấp các sản phẩm cho sự tiêu
thụ của con người nhằm duy trì sự sống, tăng cường sức khỏe và
giảm gánh nặng bệnh tật.

Phân loại
Thực phẩm
Thực phẩm truyền thống (TP thường)
[Conventional Food]
Thực phẩm tăng cường vi chất
[Fortification Food]
Thực phẩm chức năng
[Functional Food]
Thực phẩm bổ sung
[Dietary Supplement]
Thực phẩm từ dược thảo
[Botanica/Herbal Dietary Supplement]
Thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt
[Foods for Special Dietary Uses]
TP dùng cho phụ nữ có thai
[Foods for Pregnant Women]
TP dùng cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ
[Foods for Infants]
TP dùng cho người già
[Foods for the Elderly]
TP dùng cho mục đích sức khỏe đặc biệt
[Foods for Specified Health Uses]
TP dùng cho mục đích y học đặc biệt
[Foods for Specified Medical Purposes]

Công bố về
dinh dưỡng
Công bố về
Sức khỏe
Công bố hỗ trợ
chữa bệnh
Công bố về
chức năng
dinh dưỡng
Công bố về
chức năng được
tăng cường
Công bố về
làm giảm nguy
cơ bệnh tật
(bao gồm cả
giảm béo)
Công bố về
hàm lượng chất
dinh dưỡng
Công bố về
phòng bệnh
Công bố
hỗ trợ
chữa bệnh
Những chất có
trong TP
Chức năng
sinh lý
Vượt quá
chức năng
thông thường
của cơ thể
Có thể làm
giảm nguy cơ
bệnh tật
Phòng ngừa
bệnh tật
Hỗ trợ
điều trị
•Cung cấp các chất dinh dưỡng
(Vitamin, chất khoáng) cần thiết cho
tăng trưởng, phát triển và duy trì
sức khỏe.
•Dùng cho người bị thiếu hụt dd do
chế độ, già hóa.
•Tự SX, phân phối miễn là đáp ứng
TCQC đã thiết lập
•Chứa các chất ảnh hưởng chức năng sinh lý và hoạt tính sinh học cơ thể
con người.
•Đem lại lợi ích cụ thể về sức khỏe.
•Được đánh giá và phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền.
CÁC CÔNG BỐ (CLAIMS) CỦA TPCN

ĐỊNH NGHĨA LIÊN QUAN
1. Thực phẩm: (Food) SP dùng cho việc ăn
uống của con người ở dạng nguyên liệu tươi
sống hoặc đã qua chế biến cùng các chất được
sử dụng cho SX CB TP nhằm cung cấp năng
lượng, tăng trưởng, phát triển và duy trì sự
sống của con người.
2. TPCN: (Functional Food) là SP hỗ trợ các
chức năng của các bộ phận trong cơ thể, có
hoặc không có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ
thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng,
giảm nguy cơ và tác hại bệnh tật.

3. Chất dinh dưỡng: (Nutrient) là những chất được dùng như một
thành phần của TP nhằm:
- Cung cấp năng lượng, hoặc
- Cần thiết cho tăng trưởng, phát triển và duy trì sự sống, hoặc
- Thiếu chất đó sẽ gây thay đổi đặc trưng về sinh lý.
4. Vi chất dinh dưỡng: (Micro – Nutrient) bao gồm một lượng nhỏ
các phân tử hoặc ion có trong TP hoặc trong cơ thể cần thiết
cho đảm bảo sự hoạt động của hệ sinh vật sống. Vi chất dinh
dưỡng bao gồm: các nguyên tố vi lượng, vitamin, acid amin, acid
béo và các hoạt chất sinh học.

(1) Là TP cộng thêm chất dinh dưỡng vào TP ăn truyền thống (thông thường). TP
ăn truyền thống là phương tiện (vehicle) đem thêm các vi chất dinh dưỡng.
(2) Có thể tăng cường (cho thêm) một hoặc một nhóm chất dinh dưỡng (chất tăng
cường – The Fortificant) vào TP mang (TP đem – Vehicle).
(3) Sau khi tăng cường thêm vào, quá trình chế biến sẽ làm đồng nhất hóa và chất
tăng cường trở thành phần vô hình trong TP.
(4) Chiến lược tăng cường vi chất là điều kiện tốt nhất với hiệu quả cao để bổ
sung các vi chất dinh dưỡng một cách rộng rãi trong cộng đồng.
Ví dụ: - Tăng cường iode vào muối ăn.
- Tăng cường sắt vào bánh mỳ.
- Tăng cường kẽm vào ngũ cốc, sữa.
- Tăng cường acid Folic vào sản phẩm bột ngũ cốc.
(5) Để thực hiện chương trình tăng cường vi chất cần có 3 điều kiện:
+ Tăng cường cần phải có hiệu quả.
+ Có tính tiện lợi, dễ sử dụng.
+ Phù hợp với quy định pháp luật và thực tiễn địa phương.
5. Thực phẩm tăng cường: [Fortification Food]

6. TP bổ sung: (Dietary Supplement, Vitamin and Mineral Food
Supplements)
(1) Nguồn gốc: dạng cô đặc vitamin và chất khoáng.
(2) Thành phần: 1 loại hoặc nhiều loại.
(3) Dạng SP: viên nén, viên nang, bột, dung dịch.
(4) SXCB: thành đơn vị số lượng nhỏ tương đương liều sinh lý
(Physical Forms).
(5) Mục đích: Bổ sung vitamin và muối khoáng cùng với chế độ ăn
bình thường hàng ngày.
(6) Hàm lượng vitamin và muối khoáng:
+ Giới hạn tối thiểu (The minimum level):mỗi vitamin hoặc chất
khoáng có trong TP bổ sung cho khẩu phần ăn mỗi ngày tối thiểu
phải bằng 15%RNI của WHO/WHO.
+ Giới hạn tối đa (Maximum Amounts): đối với vitamin và chất
khoáng theo khẩu phần ăn hàng ngày qua khuyến cáo liều dùng
của nhà sản xuất được thiết lập theo cách tính sau:
- Dựa trên cơ sở đánh giá nguy cơ căn cứ vào các dữ liệu
khoa học, có cân nhắc tới tính thực tiễn, tính nhậy cảm của các
nhóm tiêu dùng khác nhau để thiết lập mức tối đa các vitamin và
chất khoáng.
- Từ các nguồn khác quy định liều vitamin và chất khoáng ăn
vào hàng ngày. Khi giới hạn tối đa được thiết lập sẽ tính được liều
lượng vitamin và chất khoáng bổ sung cho dân số. Tuy nhiên, sự
tính toán này cũng không phải là duy nhất để thiết lập RNI.

7. Thực phẩm đặc biệt (Foods for Dietary
Uses)
(1) Có công thức và quá trình chế biến đặc
biệt để đáp ứng yêu cầu dinh dưỡng đặc
biệt.
(2) Đáp ứng điều kiện sinh học, sinh lý của
tình trạng rối loạn chức năng và bệnh tật.
(3) Thành phần khác cơ bản so với TP thông
thường tự nhiên.
(4) Được đánh giá về tính an toàn, tính chất
lượng, tính hiệu quả và sự phê chuẩn của
cơ quan thẩm quyền.

8. TP dùng cho mục đích sức khỏe đặc biệt. [Foods for
Special Health Use]
(1) Chứa các chất có ảnh hưởng tới cấu trúc sinh lý và chức
năng sinh học của cơ thể con người.
(2) TP có công bố rằng nếu được sử dụng hàng ngày có thể
đem lại lợi ích sức khỏe cụ thể: cải thiện sức khỏe và giảm
thiểu tác hại và nguy cơ bệnh tật.
+ Khẳng định tác dụng cải thiện sức khỏe và giảm thiểu các
nguy cơ các bệnh liên quan tới thiếu hụt các chất dinh
dưỡng trong cơ thể con người, nếu được bổ sung sẽ tạo
nên sự cân bằng các chất dinh dưỡng.
+ Tác động vào cấu trúc sinh lý và chức năng sinh học của
các bộ phận trong cơ thể, khả năng phục hồi, tăng cường
và duy trì các chức năng đó bởi các chất dinh dưỡng và
thành phần đã xác định của TPCN (Ví dụ: chức năng tiêu
hóa, tim mạch, HA, mỡ máu).
+ Các lợi ích chung về sử dụng TPCN.
(3) TP phải được đánh giá với sự chứng minh bằng bằng chứng
khoa học.

9. TP Dùng cho mục đích y học đặc biệt
[Foods for Special Medical Purposes]:
(1) Là các loại TP sử dụng cho chế độ ăn đặc biệt, dùng
trong điều trị bệnh nhân.
(2) Có công thức và quá trình chế biến đặc biệt nhằm mục
đích kiểm soát bệnh tật của người bệnh.
(3) Sản xuất riêng biệt dùng nuôi dưỡng đặc biệt cho:
+ Bệnh nhân suy giảm chức năng ăn uống, tiêu hóa và
hấp thu.
+ Rối loạn quá trình chuyển hóa.
+ Thiếu hụt chất dinh dưỡng nào đó.
+ Yêu cầu bắt buộc phải bổ sung các chất dinh dưỡng
mà chế độ ăn bình thường không đáp ứng được, bắt
buộc phải thay đổi chế độ ăn hiện tại bởi một chế độ ăn
đặc biệt khác hoặc phối hợp cả hai.
(4) Sử dụng dưới sự giám sát của y tế. Trên nhãn bắt buộc
ghi dòng chữ “Use Under Medical Supervision”.

10. Công bố dinh dưỡng (Nutrition claim):
 Bất kỳ một sự miêu tả nào mang tính chất tuyên bố
rằng, dù là gợi ý hay hàm ý, một thực phẩm có chứa
ngoài giá trị năng lượng, còn có các protein, lipid,
carbohydrate cũng như các vitamin và chất khoáng.
 Công bố dinh dưỡng sẽ phải phù hợp với chính sách
dinh dưỡng quốc gia và khuyến khích cho chính sách
đó, chỉ những công bố dinh dưỡng phù hợp với chính
sách dinh dưỡng quốc gia mới được phép thực hiện.
Có 2 loại:

10.1 Công bố về hàm lượng chất dinh dưỡng (Nutrient content
claim): là một loại công bố dinh dưỡng mô tả về mức độ chất dinh
dưỡng trong một TP nào đó.
Ví dụ: - Nguồn gốc canxi
- Cao trong xơ, thấp trong mỡ.
10.2 Công bố so sánh chất dinh dưỡng (Nutrient comparative
claim): là công bố so sánh mức độ chất dinh dưỡng hoặc giá trị
năng lượng của hai hay nhiều thực phẩm trở lên.
Ví dụ: - Giảm hơn - Thấp hơn
- Ít hơn - Tăng hơn
- Nhiều hơn

11. Công bố về sức khỏe (Health claim):
Bất kỳ một sự miêu tả nào mang tính
chất tuyên bố rằng, dù hàm ý hay ngụ ý,
về một sự liên quan giữa một thực
phẩm hoặc một thành phần của thực
phẩm nào đó với sức khỏe.
Công bố sức khỏe bao gồm:

11.1. Công bố chức năng dinh dưỡng
(Nutrient functional claims):
Là một công bố dinh dưỡng mô tả vai trò sinh
lý của chất dinh dưỡng đối với sự trưởng
thành, phát triển và chức năng bình thường
của cơ thể.
Ví dụ: chất dinh dưỡng A có vai trò sinh lý
trong bảo vệ, duy trì và hỗ trợ sự phát triển
bình thường của cơ thể. Thực phẩm X có
hàm lượng cao hoặc nguồn cung cấp chất
dinh dưỡng A.

11.2. Các công bố chức năng khác
(Other functional claim):
 Những công bố này liên quan tới lợi ích của việc
tiêu thụ các thực phẩm hoặc các thành phần của
chúng trong tổng thể chế độ ăn đối với các chức
năng bình thường hoặc các tác dụng sinh học trong
cơ thể. Những công bố này có liên quan tới tính tích
cực, có tác dụng cải thiện sức khỏe và duy trì sức
khỏe.
Ví dụ: Chất A có tác dụng hỗ trợ chức năng sinh lý
hoặc tác dụng sinh học với cơ thể. Thực phẩm Y
chứa: X gram chất A.

11.3 Công bố giảm nguy cơ bệnh tật (Reduction
of disease risk claims):
Những công bố liên quan tới sự tiêu thụ thực phẩm hoặc các thành phần của chúng
trong tổng thể chế độ ăn có tác dụng làm giảm các nguy cơ gây bệnh tật hoặc
các điều kiện ảnh hưởng tới sức khỏe.
Giảm nguy cơ bệnh tật là có thể làm thay đổi các yếu tố chủ yếu gây nên bệnh tật
hoặc các điều kiện ảnh hưởng tới sức khỏe.
Bệnh tật có rất nhiều các yếu tố nguy cơ, có thể làm thay đổi một trong các yếu tố
đó hoặc không có tác dụng. Sự công bố giảm nguy cơ gây bệnh phải chắc
chắn, từ ngữ dùng phải dễ hiểu, thích hợp để người tiêu dùng có thể áp dụng
để phòng tránh.
Ví dụ:
- Chế độ ăn nghèo trong dinh dưỡng hoặc chất A có thể làm giảm nguy cơ
bệnh D. Thực phẩm chức năng X là TP nghèo trong dinh dưỡng và có chứa
chất A.
- Chế độ ăn giàu trong dinh dưỡng và chất A có thể làm nguy cơ bệnh D. TPCN
X là TP giàu trong dinh dưỡng và có chứa chất A.
Chú ý: Công bố sức khỏe (Health laim) phải phù hợp với chính sách chăm sóc và
bảo vệ sức khỏe quốc gia và khuyến khích cho chính sách ấy. Công bố sức
khỏe hỗ trợ cho 1 sức khỏe khỏe mạnh cần có chứng minh bằng bằng chứng
khoa học, chính xác, giúp người tiêu dùng lựa chọn một chế độ ăn đúng đắn,
tránh lừa dối khách hàng và phải được cơ quan có thẩm quyền giám sát.

12. Tác dụng chăm sóc sức khỏe của TPCN:
Một tác dụng đã được khoa học chứng minh có khả
năng cải thiện sức khỏe và làm giảm thiểu nguy cơ
và tác hại bệnh tật. Nó không phải là trị liệu y học
nhằm mục đích điều trị hay cứu chữa bệnh tật của
con người.
Tác dụng chăm sóc sức khỏe của TPCN thể hiện:
1. Khẳng định tác dụng ngăn ngừa hoặc giảm các
bệnh tật liên quan tới dinh dưỡng khi xảy ra sự
thiếu hụt trong cơ thể con người nếu hấp thụ TPCN
có thể cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng nói
trên.
2. Khẳng định tác động vào cấu trúc sinh lý của con
người và các chức năng bởi những chất dinh
dưỡng đã được xác định hoặc các thành phần nhất
định bao gồm trong một TPCN.
3. Cung cấp các bằng chứng khoa học để hỗ trợ
những khẳng định rằng TPCN có thể duy trì hoặc
tác dụng cấu trúc sinh lý và chức năng cơ thể.
4. Diễn tả các lợi ích chung của việc sử dụng TPCN.

PHẦN III:
THỰC PHẨM CHỨC NĂNG
với sức khỏe phụ nữ

1. T¸c dông chèng l·o ho¸, kÐo dµi
tuæi thä.
2. T¸c dông t¹o søc khoÎ sung m·n.
3. Hç trî ®iÒu trÞbÖnh tËt.
4. Hç trî lµm®Ñp.
5. T¨ng søc ®Òkh¸ng vµ gi¶mnguy
c¬ bÖnh tËt.
6. Gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ- x·
héi vµ xo¸ ®ãi - gi¶mnghÌo.

I. TÁC DỤNG CHỐNG LÃO HÓA –
KÉO DÀI TUỔI THỌ

CHỐNG LÃO HÓA – KÉO DÀI TUỔI THỌ
Ước muốn
Mục tiêu
Hoạt động (nghiên cứu và
sản xuất sản phẩm) của
loài người qua các giai
đoạn.
→Kết quả: Tuổi thọ con
người ngày càng tăng.

Tần Thủy Hoàng (259 – 210 TCN):
Khi lên ngôi Hoàng Đế: Cử Từ Phúc đem tiền và
người ra biển tới 3 ngọn núi lửa:
1. Bồng Lai
2. Phương Trượng
3. Doanh Châu
Để tìm thuốc BẤT TỬ.

Minh Thế Tông (1521) – Đời nhà Minh (1368-1644)
1. Xây điện Khâm An: Luyện đan làm thuốc
“Trường sinh bất lão”
2. Tuyển chọn 300 thiếu nữ để lấy nước kinh trộn
khoáng vật luyện đan.

1. ĐỊNH NGHĨA
Lão hóa (già) là tình trạng thoái hóa các cơ quan,
tổ chức, dẫn tới suy giảm các chức năng của cơ thể
và cuối cùng là tử vong.

ĐẶC ĐIỂM QUÁ TRÌNH LÃO HÓA
Giảm sút chức năng mọi cơ quan, hệ thống.
Tăng cảm nhiễm với bệnh tật:
Tăng theo hàm số mũ khả năng mắc bệnh
và tử vong
• Suy giảm cấu trúc
• Suy giảm khả năng bù trừ, khả năng dự trữ.
• Suy giảm thích nghi
• Suy giảm chức năng.

Quá trình phát triển cơ thể: 4 giai đoạnChứcnăng
Thời gian
I.
Phôi thai
II.
Ấu thơ
dậy thì
III.
Trưởng thành (sinh sản)
IV.
Già – chết

Phân loại lão hóa theo quy mô:
1. Lão hóa tế bào:
Hạn chế, tiến tới mất khả năng phân chia
tế bào.
2. Lão hóa cơ thể:
Suy thoái cấu trúc, chức năng các cơ quan,
tổ chức dẫn tới già và chết.

2. BIỂU HIỆN CỦA LÃO HÓA:2. BIỂU HIỆN CỦA LÃO HÓA:
2.1. Biểu hiện bên ngoài:
- Yếu đuối
- Đi lại chậm chạp
- Da dẻ nhăn nheo
- Mờ mắt, đục nhân mắt
(chân chậm, mắt mờ)
- Trí nhớ giảm, hay quên.
- Phản xạ chậm chạp.

+ Khối lượng não giảm.
+ Các tuyến nội tiết nhỏ dần, giảm tiết
hormone
+ Các chức năng sinh lý giảm:
- Chức năng tiêu hóa.
- Chức năng hô hấp.
- Chức năng tuần hoàn.
- Chức năng bài tiết.
- Chức năng thần kinh
- Chức năng sinh dục.
+ Khả năng nhiễm bệnh tăng:
- Bệnh nhiễm trùng.
- Bệnh không, nhiễm trùng: tim mạch, xương khớp,
chuyển hóa, thần kinh…
2.2. Biểu hiện bên trong:

2.3. Các mức độ thay đổi trong lão hóa:
2.3.1. Thay đổi ở mức toàn
thân:
- Ngoại hình: dáng dấp, cử chỉ.
- Thể lực: giảm sút.
- Tăng tỷ lệ mỡ (các thuốc tan
trong mỡ sẽ tồn lưu lâu hơn và
chậm hấp thu).
- Giảm tỷ lệ nước (các thuốc tan
trong nước nhanh bị đào thải).

2.3.2. Thay đổi ở mức cơ quan hệ thống:
Hệ thần kinh:
 Giảm số lượng tế bào thần kinh
 Trong thân tế bào TK tích tụ sắc tố:
Lipofuchsin (chất đặc trưng quá trình lão
hóa).
 Giảm sản xuất chất dẫn truyền TK ở đầu mút
TK. Do đó gây tăng ngưỡng và giảm tốc độ
dẫn truyền.
 Giảm sản xuất Cathecholamin do đó giảm
hưng phấn. Nếu đến mức trầm cảm thì là
bệnh.
 Giảm sản xuất Dopamin khiến dáng đi cứng
đờ. Nếu đến mức run rẩy (Parkinson) thì là
bệnh.
 Giảm trí nhớ.
 Chức năng vùng dưới đồi giữ được ổn định
nhưng dễ mất cân bằng.

Hệ nội tiết:
 Giảm sản xuất Hormone.
 Giảm mức nhạy cảm cơ quan đích các
thay đổi rõ rệt là:
- Suy giảm hoạt động tuyến sinh dục.
- Suy giảm hoạt động tuyến yên.
- Suy giảm hoạt động tuyến thượng thận.
- Suy giảm hoạt động tuyến Giáp (ảnh
hưởng thân nhiệt – khó duy trì khi nóng
– lạnh).
- Tuyến tụy: Thiểu năng tế bào Beeta (do
già và sau thời gian dài tăng tiết), giảm
cảm thụ với Insulin, dẫn tới RLCH glucid
→ nguy cơ đái đường.
- Tuyến ức: Giảm kích thước và chức
năng ngay khi cơ thể còn trẻ, đến trung
niên thì thoái hóa hẳn, góp phần làm
suy giảm miễn dịch ở người già.

Hệ miễn dịch trong lão hóa:
 Giảm hiệu giá và đáp ứng tạo
kháng thể.
 Tăng sản xuất tự kháng thể
(gặp 10 – 15% người già): KT
chống hồng cầu bản thân, KT
chống AND, KT chống
Thyroglubin, KT chống tế bào
viền dạ dày, yếu tố dạng thấp…
 Giảm đáp ứng miễn dịch tế
bào.
 Giảm khả năng chống đỡ
không đặc hiệu.

Mô liên kết trong lão hóa:
 Phát triển quá mức về số lượng
 Giảm chất lượng và chức năng
hay thấy ở gan, tim, phổi, thận,
da…
 Xơ hóa (Sclerose) các cơ quan,
tổ chức: vách mạch, gan, phổi,
cơ quan vận động…
 Hệ xương ở người già cũng bị
xơ, giảm lắng đọng Ca, dễ thoái
hóa khớp, loãng xương. Sự
thay đổi về lượng và chất của tổ
chức liên kết là đặc trưng của
sự lão hóa!

Hệ tuần hoàn trong quá trình lão hóa
 HA tăng theo tuổi.
 Xơ hóa tim và mạch.
 Cung lượng và lưu lượng tim
giảm: mỗi năm tăng lên gây
giảm 1% thể tích/phút và 1%
lực bóp tim.
 Giảm mật độ mao mạch trong
mô liên kết, dẫn tới kém tưới
máu cho tổ chức, đồng thời
màng cơ bản mao mạch dày
lên, dẫn tới kém trao đổi chất
qua mao mạch.
 Hệ tuần hoàn kém đáp ứng và
nhạy cảm với điều hòa của nội
tiết và thần kinh.

Hệ hô hấp:
Phát triển mô xơ ở
phổi, mô liên kết
phát triển làm vách
trao đổi dày hơn.
Nhu mô phổi kém
đàn hồi.
Mật độ mao mạch
quanh phế nang
giảm.
Dung tích sống giảm
dần theo tuổi già.

Hệ tạo máu và cơ quan khác.
Sự tạo máu của tủy xương
giảm rõ rệt.
Ống tiêu hóa kém tiết dịch
Khối cơ và lực co cơ đều
giảm.

2.3.3. Thay đổi ở mức tế bào:
 Giảm số lượng tế bào (Tế bào
gốc).
 Giảm khả năng phân chia
 Kéo dài giai đoạn phân bào
 Ở những tế bào phân chia
không được thay thế (biệt hóa
cao), tồn tại suốt cuộc đời cá
thể (tế bào cơ tim, cơ vân, tế
bào tháp thùy trán…): ở người
già: các tế bào này đáp ứng
kém với sự tăng tải chức
năng, cấu trúc tế bào thay đổi,
thu hẹp bộ máy sản xuất
protein (Ribosom), tăng số
lượng và kích thước thể tiêu
(Lysosom), giảm chuyển hóa
năng lượng, giảm dẫn truyền,
giảm đáp ứng kích thích…

2.3.4. Thay đổi ở mức phân tử trong
lão hóa:
 Tăng tích lũy các loại phân tử
trong trạng thái bệnh lý:
- Chất Lipofuscin trong nhiều
loại thế bào.
- Chất Hemosiderin trong đại
thực bào hệ liên vòng.
- Chất dạng tinh bột (Amyloid)
 Các phân tử Collagen trở nên
trơ, ỳ, kém hòa tan, dễ bị co
do nhiệt.
 Các Men (Enzyme): giảm dần
hoạt động và mất dần chức
năng đặc hiệu.
 Các biến đổi ADN, ARN, sai
lệch nhiễm sắc thể.

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới tốc
độ lão hóa:
(1) Tính cá thể.
(2) Điều kiện ăn uống
(3) Điều kiện ở, môi trường sống
(4) ĐIều kiện làm việc.
(5) Hai yếu tố quan trọng nhất ảnh
hưởng tới tốc độ lão hóa:
- Sự giảm thiểu Hormone.
- Sự phá hủy của các gốc tự do.
(6) Sử dụng TPCN bổ sung các chất
dinh dưỡng và hoạt chất sinh
học:
- Bổ sung các Hormone
- Bổ sung các chất AO
- Bổ sung các Vitamin
- Bổ sung các chất Adaptogen
(chất thích nghi).
- Bổ sung các chất vi lượng.
- Bổ sung các hoạt chất sinh học,
amino acid, hợp chất lipid…

2.5. Lão hóa và bệnh tật:
2.5.1. Cơ chế:
(1) Lão hóa làm giảm chức năng và thay đổi
cấu trúc do đó: hạn chế khả năng thích ứng
và phục hồi, đưa đến rối loạn cân bằng nội
môi. Đó là tiền đề cho bệnh tật xuất hiện.
(2) Lão hóa dẫn tới tình trạng kém bảo vệ:
Thông qua biểu hiện “Ngũ giảm tam tăng”:
+ NGŨ GIẢM:
- Giảm tái tạo, giảm phục hồi.
- Giảm đáp ứng với Hormone, các kích
thích…
- Giảm sản xuất: kháng thể, Hormone, tế bào
máu, các dịch, tổng hợp protein…
- Giảm tỷ lệ nước trong tế bào, cơ quan, tổ
chức.
- Giảm chuyển hóa năng lượng.
+ TAM TĂNG:
- Tăng sinh chất xơ, tổ chức liên kết dẫn tới
tăng xơ hóa các cơ quan tổ chức.
- Tăng tích lũy các chất trở ngại và độc hại,
tăng số lượng và kích thích thể tiêu trong tế
bào:
- Tăng độ dày và độ xơ các màng mạch,
màng tế bào.

2.5.2. Bệnh đặc trưng cho tuổi già:
Ung thư
Bệnh tim mạch
Bệnh tiểu đường
Loãng xương
Rối loạn chuyển hóa
Bệnh thần kinh
Bệnh hô hấp
Bệnh nhiễm trùng
Bệnh tiêu hóa…
Qua thống kê cho thấy: Người già ≥ 65 tuổi có 1 –
3 bệnh mạn tính.

3. CƠ CHẾ LÃO HÓA
3.1. Học thuyết chương trình hóa (Program Theory):
 Lão hóa được lập trình về mặt di truyền bởi các gen lão hóa nhằm
loại trừ tế bào, cơ thể hết khả năng sinh sản và thích nghi, thay thế
bằng các thế hệ mới.
 Cơ thể có các gen phát triển (giúp cơ thể phát triển, mau lớn) và các
gen lão hóa (giúp cơ thể già đi và chết ) theo quy luật tiến hóa và
chọn lọc (chọn lọc để tiến hóa).
3.2. Học thuyết Gốc tự do (Free Radical Theory)
 Gốc tự do là các Gốc hóa học (nguyên tử, phân tử, ion) mang 1 điện
tử tự do (chưa cặp đôi) ở vòng ngoài nên mang điện tích âm nên có
khả năng oxy hóa các tế bào, nguyên tử, phân tử khác.
 Tác động của FR:
(1) Làm tổn thương hoặc chết tế bào.
(2) Làm hư hại các AND
(3) Gây sưng, viêm các tổ chức liên kết.

CÁC GỐC TỰ DO ĐƯỢC TẠO RA
NHƯ THẾ NÀO?
1. Quá trình hô hấp bình thường và quá trình thoái hóa.
2. Các chất ô nhiễm trong không khí.
3. Ánh nắng mặt trời.
4. Bức xạ ion (ví dụ : tia X).
5. Thuốc.
6. Virus.
7. Vi khuẩn.
8. Ký sinh trùng.
9. Mỡ thực phẩm.
10. Stress.
11. Các tổn thương.

CÁC TẦNG KHÍ QUYỂN
S
•Chiếm ¾ khối lượng
KK của KQ
•KK luôn chuyển động
cả ngang và dọc
•Áp suất và nhiệt độ giảm theo
độ cao.
-↑ 100m→↓0,6o
C
-↑ 10,5m→↓1mmHg
5-6Km
11-18Km
7-8Km
N
30-35Km35-80Km60-80Km80-600Km600-6.000Km6.000-60.000Km
Vành đai
phóng xạ
Tầng điện ly
Tầng bình lưu
Tầng đối lưu
Lớp đẳng nhiệt
To
C = -55o
C
Lớp nóng
To
C = 65-75o
C
Lớp lạnh
•KK loãng
•Có các ion do bức xạ UV, tia vũ trụ ion hóa các nguyên tử khí.
Vành đai phóng xạ trong
Vành đai phóng xạ ngoài

Ghi chú: 1Nm = 10-9
m
CÁC
YẾU
TỐ
VẬT
LÝ
CỦA
KHÔNG
KHÍ
Nhiệt độ
(lên cao 100m
↓ 0,6o
C)
Độ ẩm
Các bức xạ
Tốc độ chuyển
động KK
Áp suất khí quyển:
- Ở 0o
C, ngang
mặt biển: 760mmHg.
- ↑ 10,5m →↓ 1mm Hg
Điện tích khí quyển
-Ion nhẹ: 400-2000/ml
-N/n > 10-20: Ô nhiễm
Bức xạ vô tuyến
(100.000km-0,1mm)
Nhiệt
Nhiệt
Kích thích
Kích thích
Phóng xạ
Bứcxạmặttrời
Hồng ngoại
(2.800-760 Nm)
Nhìn thấy
(760-400 Nm)
Tử ngoại
(400-1 Nm)
Bxionhóa
Tia Rơnghen
(1-0,001 Nm)
Tia Gamma
(≤0,001 Nm)

Phân loại theo
chiều dài bước
sóng
Chiều dài bước
sóng
Tần số
Phân loại theo
sóng vô tuyến
Miciamet 10.000 - 10km 3 Hz - 3.104
Hz Sóng dài
Kilomet 10km - 1km 3.104
- 3.105
Hz Sóng dài
Hectomet 1.000m - 100 m 3.105
- 3.106
Hz Sóng dài
Đecamet 100m - 10 m 3 - 30 MHz Sóng trung
Met 10m - 1m 30 - 300 MHz Sóng ngắn
Đecimet 100cm - 10 cm 300 - 3.000 MHz Sóng cực ngắn
Centimet 10cm - 1 cm 3 - 30GHz Sóng SCT
Milimet 10mm - 1 mm 30 - 300GHz Sóng SCT
Phân loại bức xạ vô tuyến
Ghi chú: Mega Hert (MHz) = 106
Hz
Giga Hert (GHz) = 109
Hz = 103
MHz
Sóng SCT

Tác hại của sóng điện từ với SK
Hiệu ứng nhiệt
(Nung nóng tổ chức)
Hiệu ứng không
sinh nhiệt
1.Làm dao động các vi thể: ty lạp thể, ADN
2.Kích thích các Receptor
3.Làm rối loạn trao đổi ion K+
và Na+
ở màng tế bào
Sắp xếp lại
các phân tử, ion
Tăng dao động
phân tử, ion
Tổ chức dễ bị nung nóng
Tổ chức cấp ít máu: Nhân mắt,
g dẫn tinh, tổ chức ít mỡ.
Tổ chức nước bão hòa: gan, tụy, lách, thận
ội chứng SNTK: ra mồ hôi tay chân, mệt mỏi,
chi, rụng tóc, mất ngủ, nhức đầu, chóng mặt, đau bụng, khó thở, nóng nảy
ục nhân mắt
ô sinh, teo tinh hoàn, giảm khả năng tình dục, RLKN ...
ến đổi chuyển hóa: Giảm BC, HC, TC; Loét dạ dày, viêm TK, sốt; RLCN gan, lách, thận,tụy
a tăng gốc tự do (FR)
uy giảm sức đề kháng: giảm khả năng thực bào, giảm SX Interferon, giảm miễn dịch
L tim mạch: Đau tim, mạch giảm hoặc tăng, HA giảm, giãn mạch

Sinh
Tö
Qu¸ tr×nh
l·o ho¸
§Ksèng, m«i trêng
TÝnh c¸ thÓ, di truyền
§iÒu kiÖn ¨n uèng
Giảm thiểu Hormone
(Yên, Tùng, Sinh dục…)
Điều kiện lao động
GÔC TỰ DO
Bổ sung các chất dinh
dưỡng, TPCN
•YÕu ®uèi
•Mê m¾t, ®ôc nhân
•§i l¹i, vận động chËm
ch¹p
•Gi¶m ph¶n x¹
•Gi¶m trÝ nhí
•Da nh¨n nheo
BiÓuhiÖnbªnngoµi
•Khèi lîng n·o gi¶m
•Néi tiÕt gi¶m
•Chøc n¨ng gi¶m
•T¨ng chøng, bÖnh:
-Tim m¹ch
-H« hÊp
-Tiªu ho¸
-X¬ng khíp, tho¸i ho¸
-ChuyÓn ho¸…BiÓuhiÖnbªntrong
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỐC ĐỘ LÃO HÓA

SỰ CÂN BẰNG AO – FR,
QUYẾT ĐỊNH TỐC ĐỘ LÃO HÓA:
Gốc tự do (FR) được tạo ra
trong cơ thể hàng ngày
khoảng 10.000.000 FR
Các FR bị phân hủy bởi các
chất chống oxy hóa
(Antioxydant – AO).
Tốc độ lão hóa phụ thuộc vào
sự chênh lệch giữa AO & FR.
- Nếu AO chiếm ưu thế: trẻ lâu
– thọ lâu.
- Nếu FR chiếm ưu thế: già
nhanh – chóng chết.

Các chất chống oxy hóa: chủ
yếu do thực phẩm cung
cấp hàng ngày:
1. Hệ thống men của cơ thể.
2. Các Vitamin: A, E, C, B…
3. Các chất khoáng: Zn, Mg,
Cu, Fe…
4. Hoạt chất sinh học: Hoạt
chất chè xanh, thông biển,
đậu tương, rau - củ - quả,
dầu gan cá…
5. Các chất màu trong thực
vật: Flavonoid…

SƠ ĐỒ: THUYẾT GỐC TỰ DO (FREE RADICAL THEORY OF AGING)
Hàng rào
Bảo vệAO
FR
-Nguyên tử
-Phân tử
-Ion
e lẻ
đôi,
vòng
ngoài
1. Hệ thống men
2. Vitamin: A, E, C, B…
3. Chất khoáng
4. Hoạt chất sinh hóa:
(chè, đậu tương,
rau-củ-quả, dầu gan cá…)
5. Chất màu thực vật (Flavonoid)
1. Hô hấp
2. Ô nhiễm MT
3. Bức xạ mặt trời
4. Bức xạ ion
5. Thuốc
6. Chuyển hóa
FR
mới
Phản ứng
lão hóa
dây chuyền
Khả năng oxy hóa cao
Phân tử acid béo
Phân tử Protein
Vitamin
Gen
TB não
TB võng mạc
VXĐM
Biến đổi cấu trúc
Ức chế HĐ men
K
Parkinson
Mù
7. Vi khuẩn
8. Virus
9. KST
10. Mỡ thực phẩm
11. Các tổn thương
12. Stress.

99
Gốc tự do Gốc tự do
Quá trình oxi hóa tạo ra năng lượng và các
gốc tự do
Ty thể

100
Các gốc tự do gây ra một mối đe dọa tới sức khỏe
của chúng ta
Gốc tự doNguy h iạ
t i DNAớ
Nguy h iạ
t i môớ
Nguy h i t iạ ớ
tim m chạ
Lão hóa
Ung thư

4. TPCN CHỐNG LÃO HÓA:
THỰC PHẨM CHỨC NĂNG
Làm cho AO
vượt trội
Chống lão hóa Tế bào
Chống lão hóa Tổ chức
Chống lão hóa cơ thể
Cung cấp chất AO
1.Vitamin: A, E, C, B…
2.Các chất khoáng
3.Hoạt chất sinh học
4.Chất màu thực vật
5. Các Enzym
Bổ sung Hormone
1. Hormone sinh dục
2. Hormone phát triển
(tuyến yên)
3. Hormone tuyến tùng
Ngăn ngừa nguy cơ
bệnh tật
1. Tăng sức đề kháng
2. Giảm thiểu nguy cơ
gây bệnh
3. Hỗ trợ điều trị bệnh
tật
Tăng sức khỏe
sung mãn
1. Phục hồi, tăng cường,
Duy trì chức năng tổ chức,
cơ quan.
2. Tạo sự khỏe mạnh,
không bệnh tật
1. Kt gen phát triển,
ức chế gen lão hóa.
2. Kéo dài thời gian
sinh sản.
Giảm thiểu
bệnh tật
Tạo sự khỏe mạnh
của TB + cơ thể

II. TÁC DỤNG TẠO SỨC KHỎE
SUNG MÃN

TPCN t¹o søc kháe sung m·nTPCN t¹o søc kháe sung m·n
Tác dụng của TPCN đối với quá trình sốngTác dụng của TPCN đối với quá trình sống
Thùc phÈmchøc n¨ng
Axit amin Kho¸ng chÊtVitamin
1. Thamgia cÊu t¹o c¬ quan, tæ chøc cña c¬ thÓ
Ho¹t chÊt sinh
häc
2. Thamgia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vËt chÊt
Sù sèng

ChÕ ®é ¨n uèng vµ
dinh dìng
Søc kháe sung m·n
Gi¶i táa c¨ng
th¼ng
VËn ®éng
th©n thÓ
* Bæ sung Vitamin
* Bæ sung kho¸ng chÊt
* Bæ sung axit amin
* Ho¹t chÊt th¶o méc, th¶o d
îc, ho¹t chÊt sinh häc.
TPCN
T×nh tr¹ng søc khoÎ
cã chÊt lîng cao
T×nh tr¹ng kh«ng cã
chøng, bÖnh (viªm
khíp, huyÕt ¸p cao,
®¸i ®êng, bÐo ph×,
®ét quþ, K, mÊt
trÝ…
Tamt©m
1. T©m b×nh thêng
-M·n nguyÖn c«ng viÖc
-Kh«ng tham väng
2. T©m b×nh th¶n
-Kh«ng ham lîi, ®Þa vÞ
-Thµnh c«ng: b×nh tĩnh
-ThÊt b¹i: b×nh thản
3. T©m b×nh hoµ
-Quan hÖ trong c¬ quan
-Quan hÖ ë gia ®×nh
-Quan hÖ x· héi
•Toµn diÖn
•N©ng dÇn
•Thêng xuyªn
•Thùc sù, thùc tÕ

Bằng cách nào để có sức khỏe tốt?
Hãy giữ cho hệ đường ruột khỏe mạnh!
Giảm stress
Ăn uống cân bằng,
hợp lý
TPCN= Bổ sung
khuẩn có lợi
(Probiotics)
Vận động thể lực

HỆ VI SINH VẬT ĐƯỜNG RUỘT
. Tổng lượng vi khuẩn đường ruột khoảng:
100,000,000,000,000 (100 trillions)
( Tế bào cơ thể: 10,000,000,000,000)
. Có hơn 400 loài, ước khoảng: 1.0 ~1.5 kg

Dạ dày
100
-103
CFU/ml
Lactobacillus
Streptococcus
Staphylococcus
Enterobactericeae
Yeasts
Ruột kết
1010
-1012
CFU/ml
Bacteroides
Eubacterium
Clostridium
Peptostreptococcus
Streptococcus
Bifidobacterium
Fusobacterium
Lactobaccillus
Enterobacteriaceae
Staphylococcus
Yeasts
Tá tràng & hỗng tràng
102
-105
CFU/ml
Lactobacillus
Streptococcus
Enterobacteriaceae
Staphylococcus
Yeasts
Ruột hồi & Ruột tịt
103
-109
CFU/ml
Bifidobacterium
Bacteroides
Lactobacillus
Enterobacteriaceae
Staphylococcus
Clostridium
Yeasts

 Tổng hợp vitamins
 Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thu
 Ngăn ngừa nhiễm
 Tăng cường hệ miễn dịch
* Lactobacillus
* Bifidobacteria
Vi khuẩn có lợi
(Vi khuẩn tốt)
Tăng cường sức khỏe
: 85%

 Gây ra các chất hoại tử
(NH3,H2S, Amines, Phenols, Indole etc)
 Kích thích tạo các hợp chất gây ung thư.
 Sản xuất độc tố.
Suy giảm sức khỏe
Vi khuẩn gây hại
(Vi khuẩn xấu)
:15%
Echericia coli Staphylococcus
Bacteroides Clostridium

Hiệu quả của Probiotic đối với
sức khỏe con người.
1. Cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột
2. Ức chế sự hình thành các chất gây hoại tử ruột, giảm sản
xuất độc tố.
3. Điều hòa hệ miễn dịch.
4. Cải thiện tình trạng không dung nạp lactose.
5. Giảm hàm lượng cholesterol và nguy cơ gây các bệnh tim
mạch.
6. Cải thiện những rối loạn và bệnh của ruột.
7. Giảm dị ứng.
8. Tổng hợp Vitamin.
9. Cải thiện sự hấp thu khoáng.

III. TPCN - HỖ TRỢ LÀM ĐẸP CHO
CƠ THỂ

Sắc đẹp là gì?
- Beautiful, Handsome
- Có hình thức, phẩm chất
- Có sự hài hoà, cân xứng
- Làm cho người ta thích
ngắm ưa nhìn

Đẹp hình thức
Biểu hiệnBiểu hiện
sắc đẹpsắc đẹp
Đẹp nội dung
Không có
bệnh tật
Có sức bền bỉ,
dẻo dai
Các chức năng
bền vững
Cân đối
chiều cao, cân nặng
- BMI = 18,5 – 24,9 kg/m2
- Ba chỉ số đo
Biểu hiện
Mắt, mũi, tai
Ngực, mông
Đầu, tóc
Dáng: đi, đứng,
nằm, ngồi
Da
Răng, miệng
Lời nói

BẢY BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG VÀ GIỮ VỮNG SẮC ĐẸP
1, Ăn đủ số lượng
(ăn theo BMI)
2, Ăn đủ chất lượng
3, Tăng cường
- Đạm thực vật
- Rau quả
- Axit béo không no

4, Sử dụng thực phẩm chức năng
+ Bổ sung vitamin
+ Bổ sung khoáng chất
+ Bổ sung hoạt chất sinh học

5, Vận động thể lực hợp lý
6, Thực hiện kế hoạch hoá gia đình
7, Giải toả căng thẳng

1. Bảo vệ:1. Bảo vệ:
- Lớp áo bảo vệ các cơ quanLớp áo bảo vệ các cơ quan
- Chống tác nhân SH – HH – LHChống tác nhân SH – HH – LH
- pH = 5,5 – 6,5pH = 5,5 – 6,5
2. Điều hòa thân nhiệt:2. Điều hòa thân nhiệt:
- Co giãn mạch máu, da làm giảm, tăng thải nhiệtCo giãn mạch máu, da làm giảm, tăng thải nhiệt
- Tiết mồ hôi: 1lit- Tiết mồ hôi: 1lit ≈≈ 500Kcal500Kcal
3. Điều hòa thân nhiệt:3. Điều hòa thân nhiệt:
- 2,5 triệu tuyến mồ hôi. Mồ hôi có td điều nhiệt2,5 triệu tuyến mồ hôi. Mồ hôi có td điều nhiệt
và thải cặn bã độc (ure).và thải cặn bã độc (ure).
-Chất bã:2/3 là HChất bã:2/3 là H22O, 1/3 acid béo, squalen,O, 1/3 acid béo, squalen,
cholesterol, có td làm da không ngấm Hcholesterol, có td làm da không ngấm H22O,O,
mềm trơn, chống nấm, chống VKmềm trơn, chống nấm, chống VK
4. Dự trữ:4. Dự trữ:
-9% H9% H22O trong cơ thểO trong cơ thể
-Dự trữ thăng bằng NaClDự trữ thăng bằng NaCl
-Các điện giải: Ca, K, mgCác điện giải: Ca, K, mg
-Đường, đạm, mỡ (10-15Kg)Đường, đạm, mỡ (10-15Kg)
-Các men (oxydase, HyaluronidaseCác men (oxydase, Hyaluronidase
5. Điều hòa HA:5. Điều hòa HA:
- Lượng máu qua da: 500ml/1’Lượng máu qua da: 500ml/1’
-Khi xúc cảm, lạnhKhi xúc cảm, lạnh→→máu dồn vào trong gâymáu dồn vào trong gây
tăng HAtăng HA
6. Tạo hình:6. Tạo hình: Tạo hình thái cho cơ thểTạo hình thái cho cơ thể
7. Cảm giác:7. Cảm giác:
8. SX Vitamin D:8. SX Vitamin D: từ cholesterol dưới td của tia UVtừ cholesterol dưới td của tia UV
9. Tạo Keratin và Melanin9. Tạo Keratin và Melanin
10. Miễn dịch:10. Miễn dịch:
-TB Langerhans: bắt giữ KNTB Langerhans: bắt giữ KN
- TB sừng: SX InterferonTB sừng: SX Interferon
11. Chức năng phản chiếu11. Chức năng phản chiếu (nhiệt kế SK):(nhiệt kế SK):
- Bệnh tim mạch: da xanh xaoBệnh tim mạch: da xanh xao
- Bệnh gan mật: Da xạm vàngBệnh gan mật: Da xạm vàng
- Bệnh nội tiết: da xạmBệnh nội tiết: da xạm
- Lão hóa: da nhăn nheoLão hóa: da nhăn nheo
12. Chức năng làm đẹp cho cơ thể12. Chức năng làm đẹp cho cơ thể
- Mịn màng: (lớp phim mỡ)Mịn màng: (lớp phim mỡ)
- Trắng mượtTrắng mượt
- Đàn hồiĐàn hồi
CHỨC NĂNGCHỨC NĂNG
CỦA DACỦA DA

1. Thùc phÈmchøc n¨ng bæ sung vitamin:
- Vitamin A: Hç trî lµn da, niªm m¹c khoÎ m¹nh, chèng l·o
ho¸ da vµ gióp tuyÕn néi tiÕt ho¹t ®éng tèt, h¹n chÕ
môn trøng ç ë da.
- Çc vitamin B1, B2, B6, C, Niaxin... hç trî da vµ
niªm m¹c khoÎ m¹nh, chèng nøt nÎ.
- Vitamin E: gióp l«ng t¬ vµ da l¸ng mît, h¹n
chÕ çc vÕt nh¨n, vÕt n¸m.
Vai trß cña çc vitamin víi da rÊt quan träng, cho nªn ng
êi ta cßn gäi çc vitamin lµ “Vitaminlµm®Ñp”.
- Vitamin B5: ®îc dïng ®Ó s¶n xuÊt çc s¶n phÈm b¶o
vÖ, lµm ®Ñp da.
TPCN HỖ TRỢ LÀM ĐẸP DATPCN HỖ TRỢ LÀM ĐẸP DA

2. TPCN bæ sung çc kho¸ng chÊt cã t¸c dông víi çc
chøc n¨ng cña da.
- KÏm: tham gia lµm liÒn vÕt th¬ng ë da.
- Silic: cã t¸c dông lµm t¸i t¹o l¹i çc m« liªn kÕt díi da.
- Lu huúnh: t¹o nªn sù thÝch nghi cña da.
3. TPCN bæ sung collagen gióp lµn da ®µn håi vµ
ch¾c khoÎ, gi÷ ®é Èmcho da, lµm da s¸ng h¬n.

4. HiÖn nay ®· cã nhiÒu TPCN hç trî t¨ng cêng çc
chøc n¨ng cña da, lµm ®Ñp da vµ phßng chèng ®îc
nhiÒu bÖnh vÒ da:
- Çc s¶n phÈm cña L« héi cã t¸c ®éng b¶o vÖ da, lµm
®Ñp vµ mÞn da.
- Çc chÊt Carotenoid: β - caroten, lycopen, Lutein cã
t¸c dông lµm mÞn vµ ®Ñp da.
- Çc Isoflavon cña §Ëu t¬ng, S¾n d©y lµm mÞn da,
®Æc biÖt lµ da mÆt, ngùc, vó, cßn lµm ch¾c vµ s¨n
vó.
- ChÊt tiÒn Hormone sinh dôc n÷ (Pregnenolon) cã t¸c
dông lµm mÊt çc vÕt nh¨n ë da, nhÊt lµ ë khoÐ m¾t.

IV. TPCN - TĂNG SỨC ĐỀ KHÁNG,
GIẢM NGUY CƠ BỆNH TẬT

Miễn dịch = khả năng đề kháng của cơ thể
chống lại các tác nhân gây bệnh
Đề kháng đặc hiệuĐề kháng không đặc hiệu
Hàng rào
bảo vệ cơ thể
Da
Niêm mạc
Mồ hôi
Dịch nhày
Thực bào
KT không đặc hiệu:
-Lysin
-Leukin…
KT dịch thể
KT cố định
(KT trung gan TB)
Globulin miễn dịch
IgG
IgA
IgM
IgD
IgE
•Liên kết chặt chẽ trên mặt
tế bào sx ra KT (TBT)
•Cùng với TB tới
kết hợp với KN
KN

TPCN TĂNG CƯỜNG HỆ THỐNG
MIỄN DỊCH
TPCN tăng cường hệ thống miễn dịch (sức đề kháng) không đặc hiệu:
TPCN
Bổ sung các chất
dinh dưỡng
Tuyến
ngoại tiết
Cơ quan
tạo máu
Tăng sx:
•Dịch nhày
•Các men
•Mồ hôi
•Trung gian hóa học…
Tuyến
nội tiết
Tăng tổng hợp
Protein
Tăng sức đề kháng
Tăng sx
và tái tạo
máu
Tăng sx
Hormone

TPCN
Hỗ trợ
các chức năng cơ thể
Tăng
sức đề kháng
Giảm nguy cơ
mắc bệnh
Rối loạn chuyển hóa
Suy dinh dưỡng
Lão hóa
Bệnh mạn tính

TPCN
Cung cấp các chất
chống oxy hóa
Giảm tác hại
gốc tự do
Bảo vệ ADN
Bảo vệ tế bào
Tăng sức
đề kháng

TPCN
Tăng cường các
chức năng của da
Bảo vệ cơ thể

TPCN
Cung cấp hoạt chất
Ức chế
Cytokin
gây viêm
Chống viêm
Ức chế men
C0X - 2
Tăng sức đề kháng
Các sp TPCN: - Tỏi
- Cà – rốt, Sp thực vật.
- Probiotics
- Bổ sung Zn, vi khoáng.
- Bổ sung Vitamin
- Bổ sung Acid amin.
- Bổ sung hoạt chất sinh học

TPCN HỖ TRỢ TĂNG CƯỜNG HỆ THỐNG
MIỄN DỊCH ĐẶC HIỆU
Kháng nguyên
Cơ thể
Kháng thể
TPCN
•Nấm linh chi
•Nấm hương
•Tảo
•Vitamin A, D, E, C
•Chất khoáng: Zn, Ca ++
…
•Sâm
•Hoàng kỳ
•Đông trùng hạ thảo
•Noni
•Sữa ong chúa
•Acid amin
…

TÓM TẮTTÓM TẮT
Hệ thống
bảo vệ
Quân chính quy
Quân địa phương
Dân quân – Tự vệ
•Miễn dịch dịch thể
•KN - KT
Miễn dịch TB
Hàng rào bảo vệ:
-Da
-Niêm mạc
-Chất nhày.
Tác nhân
tấn công,
xâm lược
TPCN
1. Chống oxy hóa
2. Tạo sức khỏe sung mãn
3. Tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ bệnh tật
4. Hỗ trợ điều trị bệnh tật
5. Hỗ trợ làm đẹp cơ thể

V. TPCN - HỖ TRỢ PHÒNG VÀ
ĐIỀU TRỊ BỆNH TẬT

Cơ chế TPCN hỗ trợ điều trị bệnh tật
•Tăng cường các
chức năng các
bộ phận
•Cấu trúc sinh lý
•Tăng sức
đề kháng
•Tăng khả năng
miễn dịch
Bản thân TPCN
tác động trực
tiếp tác nhân
gây bệnh:
•Kháng sinh
•Chống FR
•Ức chế hoặc
kích thích quá
trình chuyển hóa
•Tăng hiệu quả
liệu pháp tân dược
•Giảm tác dụng
phụ, tai biến liệu
pháp tân dược
Khỏi bệnh

TPCN hỗ trợ phòng và điều trị bệnhTPCN hỗ trợ phòng và điều trị bệnh
Thùc phÈmchøc n¨ngThùc phÈmchøc n¨ng
Vitamin Axit aminKho¸ng chÊt
CÊu t¹o c¬ quan, tæ chøc
Ho¹t chÊt sinh häc
Qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vËt chÊt ( ®ång ho¸ - dÞho¸)
Phßng vµ hç trî ®iÒu trÞbÖnh
Phôc håi chøc n¨ng
Phôc håi cÊu t¹o vµ chuyÓn ho¸

TPCN VÀ BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

TÌNH HÌNH VÀ NGUY CƠ
Hiện tại: thế giới có 180.000.000 người
mắc bệnh.
Số liệu tăng gấp đôi: 360.000.000
người vào năm 2030.
Mỗi năm có 3.200.000 người chết vì
ĐTĐ (tương đương chết vì HIV/AIDS).
Mỗi ngày: 8.700 người chết vì ĐTĐ.
Mỗi phút: 06 người chết vì ĐTĐ.
Mỗi 10 giây: 01 người chết vì ĐTĐ.

Chi phí:
Chi phí về Y tế cho người ĐTĐ gấp 2-3 lần
người không có bệnh.
Ngân sách dành cho chăm sóc người ĐTĐ
ở độ tuổi 20-79 từ 153-286 tỷ USD (2003).
Năm 2007: 232 tỷ USD chi cho điều trị và
phòng chống ĐTĐ.
Năm 2007: Nước Mỹ chi 174 tỷ cho ĐTĐ.

VIỆT NAM
* Tỷ lệ gia tăng ĐTĐ: 8-20%/năm (nhất thế
giới).
* Theo Viện Nội tiết:
+ Năm 2007: 2.100.000 ca ĐTĐ.
+ Ước tính 2005: 4.200.000 ca ĐTĐ.
* 65% trong số bị ĐTĐ: không biết mình bị
mắc bệnh.
* Tỷ lệ mắc bệnh ở thành thị: 4%.
* Tỷ lệ mắc bệnh ở nông thôn: 2 - 2,5%.

1. ĐỊNH NGHĨA:1. ĐỊNH NGHĨA:
Héi chøng cã ®Æc trng lµ t¨ngHéi chøng cã ®Æc trng lµ t¨ng
Glucose huyÕt vµ xuÊt hiÖn GlucozaGlucose huyÕt vµ xuÊt hiÖn Glucoza
trong níc tiÓu do thiÕu Insulin hoÆctrong níc tiÓu do thiÕu Insulin hoÆc
sù kh¸ng l¹i kh«ng b×nh thêng cña c¸csù kh¸ng l¹i kh«ng b×nh thêng cña c¸c
m« ®èi víi t¸c dông cña Insulin.m« ®èi víi t¸c dông cña Insulin.

2. PHÂN LOẠI:2. PHÂN LOẠI:
1. §¸ith¸o®êngTypI: §¸i th¸o ®êng phô thuéc Insulin
(Insulin – Dependent Diabetes – IDD)
 T¨ng ®êng huyÕt do thiÕu Insulin.
 Do c¸c tÕ bµo β cña tiÓu ®¶o Langerhans tuyÕn tuþ bÞ
tæn th¬ng (tù miÔn).
2. §¸ith¸o®êngTypII: §¸i th¸o ®êng kh«ng phô thuéc
vµo Insulin (Non – Insulin – Dependent Diabetes Mellitus –
NIDD).
 T¨ng ®êng huyÕt do Insulin vÉn ®îc SX ra b×nh thêng
nhng kh«ng cã hiÖu qu¶ trong viÖc chuyÓn Glucose vµo
tÕ bµo.
 Do c¸c tÕ bµo kh¸ng l¹i ho¹t ®éng cña Insulin, Insulin
kh«ng cã hiÖu qu¶ trong viÖc chuyÓn Glucose vµo tÕ
bµo.

TT Tiªu chÝ ph©n lo¹i IDD NIDD
1 Tû lÖ toµn bé 0,5 – 1,0% 2,0 – 4,0%
2 Tuæi b¾t ®Çu Díi 30 tuæi Trªn 30 tuæi
3 Träng lîng ban ®Çu BÖnh nh©n kh«ng
bÐo ph×
BÖnh nh©n
bÐo ph×
4 C¸ch b¾t ®Çu Thêng hung tîn ¢m Ø
5 §¸i nhiÒu
uèng nhiÒu
Râ rÖt Ýt râ rÖt
6 ¡n nhiÒu
GÇy
Cã Kh«ng cã
(Tiếp)
B¶ng: ph©n biÖt ®¸i th¸o ®êng týp 1 vµ týp 2

(Tiếp)
7 • TÝch ceton
• BiÕn chøng m¹ch
Thêng cã
NhÊt lµ bÖnh
mao m¹ch
HiÕm cã NhÊt
lµ v÷a x¬
®éng m¹ch
8 Sù tiÕt Insulin RÊt gi¶m B×nh thêng
hoÆc h¬i gi¶m
9 Phô thuéc Insulin Cã Kh«ng
10 Hµm lîng Insulin huyÕt t
¬ng
RÊt thÊp hoÆc kh«ng
cã
Thêng b×nh th
êng

(Tiếp)
11 C¬ quan nhËn Insulin HiÕm khi bÞ bÖnh Hay bÞ bÖnh
12 Hµm lîng Glucagon
huyÕt t¬ng
T¨ng B×nh thêng
13 Kh¸ng thÓ chèng ®îc
Langerhans
Hay gÆp Kh«ng cã
14 Mèi liªn hÖ víi kh¸ng
nguyªn HLA
Hay gÆp Kh«ng cã
15 YÕu tè bªn ngoµi (nhiÔm
VR, nhiÔm ®éc)
Cã thÓ cã Kh«ng cã

3. ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI GÂY ĐTĐ TÝP 23. ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI GÂY ĐTĐ TÝP 2
Cơn thủy triều dịch bệnh toàn cầu ĐTĐ!
Xã hội đang CNH, đô thị hóa dẫn tới:
3.1Thay đổi phương thức làm việc:
- Làm việc trong phòng kín.
- Công cụ: máy tính.
3.2. Thay đổi lối sống, sinh hoạt:
- Lối sống tĩnh tại, ít vận động.
- Rạp hát tại gia: TV, VTC, VTC-HD…

3.3. Thay đổi tiêu dùng TP:
- Tính toàn cầu.
- Ăn ngoài gia đình tăng.
- Sử dụng TP chế biến sẵn ăn ngay tăng.
- Phương thức trồng trọt, chăn nuôi, chế biến thay đổi.
- Khẩu phần:
+ Gia tăng TP động vật, thịt, trứng, bơ, sữa…ít cá, thủy sản.
+ Gia tăng acid béo no.
+ Giảm chất xơ, TP thực vật.
+ Thiếu hụt Vitamin, vi khoáng, hoạt chất sinh học.
3.4. Thay đổi môi trường: gia tăng ô nhiễm các tác nhân sinh
học, hóa học, lý học.

HẬU QUẢ:
1. Tăng cân quá mức và béo phì:
- Tăng mỡ: gây kt thái quá làm mất tính cảm thụ của các cơ
quan nhận Insulin.
- Tăng mỡ: làm căng TB mỡ, làm giảm mật độ thụ cảm thể
với Insulin.
2. Ít vận động thể lực: làm giảm nhạy cảm của Insulin.
3. Chế độ ăn: tăng mỡ động vật, ít xơ, thiếu vi khoáng
(Crom), Vitamin, hoạt chất sinh học: làm tăng kháng Insulin.
4. Stress thần kinh: Làm tăng kháng Insulin.

5. Di truyền:
- Mẹ bị ĐTĐ: con bị ĐTĐ cao gấp 3 lần trẻ khác.
- Lý thuyết: Gen tiết kiệm của James Neel: Ở điều kiện TP chỉ đủ để
duy trì Insulin tiết nhanh để đáp ứng nhu cầu tích lũy năng lượng khi
cơ hội ăn vào nhiều chỉ thỉnh thoảng xảy ra (30 đơn vị). Sự đáp ứng
nhanh như thế trong đk dồi dào TP sẽ dẫn đến tăng Insulin (100 đơn
vị), gây béo phì, kháng Insulin và kiệt quệ TB β, gây ĐTĐ.
6. Cường tiết các tuyến đối kháng Insulin:
- Tuyến yên : GH, ACTH, TSH
- Tuyến giáp : T3, T4.
- Tuyến vỏ thượng thận : Corticoid
- Tuyến lõi thượng thận : Adrenalin
- Tuyến tụy : Glucagon.

SƠ ĐỒ CHUYỂN HÓA GLUCID VÀ NỒNG ĐỘ GLUCOSE MÁU
Mô Mỡ
RU TỘ
Glucid
Glucose
MÁU
Glucose
GAN
Glycogen
Nước
tiểu
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,7
Acid
Lactic
TẾ BÀO
CƠ

CƠ CHẾ BỆNH SINH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG.
Glucid
Glucose
huyết
Glucose
Tế bào
(thiếu)
-TB thiếu
năng lượng
- TB suy kiệt
Đói
Ăn nhiều
1. Thiếu Insulin
2. Kháng Insulin
GAN
Tăng Glucose huyết
Đường
niệu
Tăng
áp lực
thẩm thấu
Mô mỡ
1.Tăng Lipid máu
2.Tăng Cholesterol
Tăng Acetyl - CoA
Toan máu VXĐM
Tăng phân giải Protein
Cân bằng N âm
Tăng thể
Cetonic
Tăng tổng hợp
Cholesterol
Gầy
Nhiễm
trùng
Đái nhiều
Khát
Uống nhiều
Hexokinase
Huy động
Giảm tổng hợp Tăng thoái hóa

4. CÁC BIẾN CHỨNG CỦA ĐTĐ:4. CÁC BIẾN CHỨNG CỦA ĐTĐ:
4.1. BiÕnchøngcÊptÝnh:
NhiÔm axit vµ chÊt Cetonic (ë týp 1).
NhiÔm axit Lactic (ë týp 2).
H«n mª t¨ng ¸p lùc thÈm thÊu (týp 2).
H¹ ®êng huyÕt: do dïng thuèc h¹ ®êng
huyÕt hoÆc nhÞn ¨n th¸i qu¸.
H«n mª h¹ ®êng huyÕt.

4.2. BiÕnchøngm¹ntÝnh:
+ëm¹chm¸u:
 Viªm ®éng m¹ch c¸c chi díi.
 V÷a x¬ ®éng m¹ch.
 T¨ng huyÕt ¸p.
+BiÕnchøngëtim:
 Nhåi m¸u c¬ tim.
 Tæn th¬ng ®éng m¹ch vµnh.
 Suy tim, ®au th¾t ngùc.

+BiÕnchøngëm¾t:
 Viªm vâng m¹c.
 §ôc thuû tinh thÓ.
 Rèi lo¹n khóc x¹, xuÊt huyÕt
thÓ kÝnh, Lipid huyÕt vâng m¹c...
+BiÕnchøngëhÖthÇnkinh:
 Viªm nhiÔm d©y thÇn kinh.
 Tæn th¬ng TK TV, rèi lo¹n c¶m gi¸c, gi¶m
HA khi ®øng, tim ®Ëp nhanh, rèi lo¹n tiÓu
tiÖn, liÖt d¬ng...
 HuyÕt khèi vµ xuÊt huyÕt n·o.

+BiÕnchøngëthËn:
 Suy thËn m·n tÝnh.
 X¬ cøng tiÓu cÇu thËn.
 NhiÔm khuÈn ®êng tiÕt niÖu.
+BiÕnchøngëda:
 Ngøa: ë ©m hé, quy ®Çu, cã xu híng Lichen ho¸.
 Môn nhät, nÊm.
 NhiÔm s¾c vµng da gan tay – ch©n.
 U vµng ë mi m¾t, phèi hîp t¨ng cholesterol huyÕt.
 Ho¹i tö mì: hay ë ♀, khu tró ë c¼ng ch©n (c¸c nèt vµng h¬i
xanh l¬ lan ra ngo¹i vi, trong khi trung t©m trë nªn teo ®i).

5. TPCN PHÒNG NGỪA ĐTĐ:5. TPCN PHÒNG NGỪA ĐTĐ:
5.1. Çc TPCN bæ sung çc axit bÐo kh«ng no (n-
3): çc axit bÐo cha no cã t¸c dông c¶i thiÖn sù
dung n¹p Glucose vµ t¨ng tÝnh nh¹y c¶m Insulin.
5.2. Çc TPCN bæ sung chÊt x¬ (NSP) cã t¸c dông
gi¶m møc Glucose vµ Insulin trong m¸u, dÉn tíi
gi¶m nguy c¬ §T§ týp 2.
5.3. TPCN bổ sung Crom, Magie, Vitamin E:
- Làm các mô sử dụng Glucose dễ dàng.
- Tăng các sự dung nạp Glucose.

5.4. TPCN cung cấp các hoạt chất ức chế men α-
Glucosidase, nên có tác dụng giảm đường huyết.
Tinh bột TPCN
Saccaroza
(G + F)
Maltoza
(G + G)
Hoạt chất
(Có trong đậu tương
lên men, lá dâu…)
α-Glucosidase
Glucose huyết
+ +
-

5.5. TPCN cung cấp các chất chống oxy hóa (sản
phẩm của đậu tương, nghệ, gấc, chè xanh,
Noni…). Có TD:
 Bảo vệ và hỗ trợ các tế bào β tiểu đảo Langerhan Tuyến
Tụy.
 Bảo vệ và KT các thụ cảm thể của các TB, các mô nhạy
cảm với Insulin.
 Kích thích cơ thể sản xuất Nitric Oxyd (NO) làm tăng tuần
hoàn mô, hồi phục tổ chức, tăng nhạy cảm với Insulin.
5.6. TPCN hỗ trợ giảm cân, giảm béo phì, giảm
cholesterol và lipid máu, do đó làm giảm
kháng Insulin.

5.7. TPCN hỗ trợ tái tạo tế bào, tổ chức
và chống viêm
- Nhiều sản phẩm TPCN có tác dụng tái tạo tế
bào và tổ chức (sản phẩm của Noni, Nghệ …).
- Nhiều sản phẩm TPCN tác dụng ức chế các
yếu tố gây viêm: Ức chế các Cytokin gây viêm
(bắt giữ và làm bất hoạt các Cytokin gây viêm,
làm tăng nhạy cảm của các tế bào đối với
Insulin).
Do đó sẽ làm giảm kháng với Insulin của các mô,
nhất là mô cơ, mô mỡ.

5.8. Çc khuyÕn ço dù phßng §T§:
(1) Dù phßng vµ ®iÒu trÞ thõa c©n – bÐo ph×,
®Æc biÖt ë çc nhãm cã nguy c¬ cao.
(2) Duy tr× BMI tèt nhÊt (trong kho¶ng 21 – 23
kg/m2
).
(3) Thùc hµnh ho¹t ®éng thÓ lùc: trung b×nh 20 –
30 phót mçi ngµy, duy tr× Ýt nhÊt 5 ngµy trong
tuÇn. (T¨ng tiªu hao n¨ng lîng, t¨ng tÝnh nh¹y c¶m
cña Insulin vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng sö dông
Glucose ë çc c¬).

(4) Duy tr× chÕ ®é ¨n vµ bæ sung TPCN: ¨n ®ñ rau qu¶,
®Ëu, ngò cèc toµn phÇn hµng ngµy, ¨n Ýt ®êng ngät vµ
Ýt chÊt bÐo b·o hoµ (kh«ng qu¸ 10% tæng n¨ng lîng víi
nhãm cã nguy c¬ cao, nªn ë møc < 7% tæng n¨ng lîng),
®¹t ®ñ khÈu phÇn NSP 20g/ngµy.
+ Nên sử dụng các TP có hàm lượng chất xơ cao và chỉ số
đường huyết thấp.
+ Chế độ ăn phải cung cấp được 40-50% lượng Calo dưới
dạng Hydrat cacbon; 15-25% dưới dạng Protein và 25-35% dưới
dạng Lipid. Với phụ nữ và trẻ em cần tăng Protein.
+ Sử dụng thường xuyên các TPCN phòng ngừa ĐTĐ, tim
mạch, huyết áp.

(5) - Kh«ng hót thuèc l¸: ngêi §T§ cã nguy c¬
bÖnh m¹ch vµnh vµ ®ét quþ. Hót thuèc l¸
lµmt¨ng nguy c¬ ®ã.
- Không uống rượu và đồ uống có cồn.
(6) Phòng ngừa các bệnh kèm thèo: ví dụ
VXĐM, tăng HA…
(7) Định kỳ xét nghiệm, kiểm tra
đường máu

Thùc phÈm, lèi sèng vµ nguy c¬Thùc phÈm, lèi sèng vµ nguy c¬
bÖnh ®¸i ®êng type 2bÖnh ®¸i ®êng type 2
NIDDMNIDDM
•Xu thÕ gia t¨ng
theo sù ph¸t
triÓn x· héi - kinh
tÕ.
•T¨ng gÊp ®«i
vµo n¨m 2025
•T¨ng lªn c¶ ë
tÇng líp trÎ
NIDDMNIDDM
•Xu thÕ gia t¨ng
theo sù ph¸t
triÓn x· héi - kinh
tÕ.
•T¨ng gÊp ®«i
vµo n¨m 2025
•T¨ng lªn c¶ ë
tÇng líp trÎ
1. Thõa c©n, bÐo
ph×
2. BÐo bông
3. Kh«ng ho¹t
®éng thÓ lùc
4. §¸i th¸o ®êng
bµ mÑ
5. KhÈu phÇn
nhiÒu chÊt bÐo no
6. Qu¸ nhiÒu rîu
7. Tæng chÊt bÐo
khÈu phÇn
8. ChËm ph¸t triÓn
trong tö cung
1. Thõa c©n, bÐo
ph×
2. BÐo bông
3. Kh«ng ho¹t
®éng thÓ lùc
4. §¸i th¸o ®êng
bµ mÑ
5. KhÈu phÇn
nhiÒu chÊt bÐo no
6. Qu¸ nhiÒu rîu
7. Tæng chÊt bÐo
khÈu phÇn
8. ChËm ph¸t triÓn
trong tö cung
T¨ngT¨ng
1. Gi¶m c©n tù
nguyÖn ë ngêi thõa
c©n vµ bÐo ph× (duy
tr× BMI ë møc tèt
nhÊt)
2. Ho¹t ®éng thÓ lùc
3. Thùc phÈm giÇu
NSP
acid bÐo n - 3
5. Thùc phÈm cã chØ
sè ®êng huyÕt thÊp
(h¹t ®Ëu…)
6. §¶m b¶o khÈu
phÇn chÊt bÐo no
<7% tæng n¨ng lîng
7. Ngò cèc toµn phÇn,
®Ëu, tr¸i c©y, rau.
1. Gi¶m c©n tù
nguyÖn ë ngêi thõa
c©n vµ bÐo ph× (duy
tr× BMI ë møc tèt
nhÊt)
2. Ho¹t ®éng thÓ lùc
NSP
acid bÐo n - 3
5. Thùc phÈm cã chØ
sè ®êng huyÕt thÊp
(h¹t ®Ëu…)
6. §¶m b¶o khÈu
phÇn chÊt bÐo no
<7% tæng n¨ng lîng
7. Ngò cèc toµn phÇn,
®Ëu, tr¸i c©y, rau.
Gi¶mGi¶m
Ghi chó:
NIDDM (Non - insulin -
dependent diabetes mellitus):
®¸i th¸o ®êng type 2 - ®¸i th¸o
®êng kh«ng phô thuéc

Chỉ số no SI (Satiety Index)
Chỉ số no là tỷ số diện tích tăng lên dưới đường cong trong vòng
120 phút của thực phẩm khảo sát so với bánh mỳ.
SI =
IAUC (KS)
IAUC (BM)
x 100
Trong đó:
• SI: (Satiety Index): chỉ số no
• IAUC: Incremental Area Under Curve – Diện tích tăng
lên dưới đường cong
• IAUC (KS): Độ tăng của AUC của TP khảo sát
• IAUC (BM): Độ tăng của AUC của bánh mỳ

Ý nghĩa của SI:
1. Chỉ số no càng cáo thì càng lâu đói
2. Chỉ số no tỷ lệ nghịch với năng lượng ăn vào. SI càng cao
thì năng lượng càng thấp.
3. SI giúp lựa chọn thực phẩm có khả năng làm no lâu trong
thực đơn hàng ngày để giúp giảm năng lượng ăn vào cho
các đối tượng:
- Kiểm soát cân nặng.
- Thừa cân, béo phì.
- Đái tháo đường ...
4. Chỉ số no là công cụ đánh giá khả năng làm no của thực
phẩm.

Các thực phẩm có SI cao:
TP có nhiều nước.
TP có nhiều chất xơ.
TP giàu đạm hoặc Carbonhydrate.

CHỈ SỐ ĐƯỜNG HUYẾT
Chỉ số đường huyết GI (Glycemic Index) là tỷ số diện tích tăng lên
dưới đường cong (IAUC) của Gluco máu sau khi tiêu thụ một
lượng thực phẩm tham khảo.
GI =
IAUC (KS)
IAUC (TK)
x 100
Trong đó:
• GI: (Glycemic Index): chỉ số no
• IAUC: Incremental Area Under Curve – Diện tích tăng
lên dưới đường cong
• IAUC (KS): Độ tăng của AUC của TP khảo sát
• IAUC (TK): Độ tăng của AUC của TP tham khảo
(Ví dụ bánh mý trắng)

Ý nghĩa của GI:
1. Chỉ số GI càng cao thì càng tăng cường cảm giác
đói.
2. Chỉ số GI càng cao, năng lượng ăn vào càng lớn
dễ gây tăng cân, béo phì. Ngược lại GI càng thấp,
năng lượng ăn vào thấp, gây giảm cân, giảm béo.
3. GI là một công cụ để lựa chọn thực phẩm trong
thực đơn hàng ngày cho các đối tượng cần giảm
năng lượng ăn vào, giảm đường máu
4. GI là công cụ đánh giá thực phẩm gây tăng đường
huyết.

G I
Thấp
< 50
Trung bình
50 - 74
Cao
> 75
• Fructose
• Lactose
• Sữa chua, SF sữa
• Mì
• Đậu phộng
• Chocolate
• Đậu, đậu nành
• Táo, lê, đào, sung, mận,
anh đào, cam, nho
• Saccharose
• Kem
• Bánh mì
• Cơm
• Khoai tây
• Bắp cải
• Chuối, kiwi, dứa, soài
• Bột hấp thịt và rau
(couscous)
•Glucose
• Suchrose
• Cơm ăn liền
• Mía
• Xiro bắp
• Mật ong
• Cà rốt
• Gatorade
• Ngô

I- Hệ tuần hoàn
Hệ tuần hoàn: gồm:
1. Tim : - Bơm hút máu từ TM về.
- Bơm đẩy máu vào ĐM đến các mô.
2. Mạch máu:
2.1. Vòng đại tuần hoàn: Mang máu giàu 02 và
chất dinh dưỡng từ tim trái theo động mạch
chủ đến các động mạch, mao mạch, cung cấp
02 và chất dinh dưỡng cho tế bào ở các mô.
Máu từ các mao mạch ở mô tập trung thành
máu tim rồi theo các tĩnh mạch lớn về tim
phải.
2.2. Vòng tiểu tuần hoàn: mang máu tĩnh mạch
từ tim phải theo động mạch phổi lên phổi nhận
02 và thải C02, thành máu động mạch, theo 4
tĩnh mạch phổi về tim trái.

Máu lưu thông
Khi chúng ta trải các
mạch máu trên một
đường thẳng thì đường
thẳng đó có thể dài tới
100.000 dặm, hoặc gấp
khoảng 2,5 vòng trái đất.
Phổi
Tim
Gan
Đường tiêu hóa
Thận
Tĩnh
mạch
Động
mạch
Mao mạch

Chức năng tuần hoàn:
1. Chức năng vận tải (quan trọng nhất).
- Đưa máu động mạch với các các chất
dinh dưỡng, 02, hormone…tới tác mô.
- Đem máu tĩnh mạch cùng với các chất
thải của tế bào, C02…từ mô về tim để
thải C02 qua phổi và các chất thải qua
thận.
2. Điều hòa lưu lượng máu cho những
mục đích nhất định như tuần hoàn
dưới da để điều hòa nhiệt.
3. Phân bố lại máu trong những trường
hợp bất thường để duy trì sự sống
của cơ quan quan trọng: tim, não
(sốc chấn thương, sốc chảy máu).

1. Tổn thương tim
1.1. Không do mạch vành:
+ Ngộ độc K+
, Ca++
, Na+
.
+ Suy tim do thiếu Vitamin B1
Vitamin B1 giúp TB đưa Acetyl CoA vào vòng Krebs, khai thác năng lượng
từ Glucid, Lipid, axit amin. Thiếu Vitamin B1 biểu hiện rối loạn sớm ở
cơ tim: suy tim.
+ Do cơ chế miễn dịch: bệnh sinh của thấp tim.
+ Do nhiễm độc, nhiễm khuẩn: độc tố, thuốc, hóa chất, cúm, thương
hàn…
1.2. Tổn thương tim do mạch vành:
+ Động mạch vành (F&T) tạo vòng cung ôm lấy trái tim, có nhiệm vụ nuôi
dưỡng tim.
+ Khi nghỉ ngơi: động mạch vành cung cấp cho tim: 225ml máu/phút.
+ Khi gắng sức: công suất tim tăng 6-8lần bình thường nhưng động mạch
vành chỉ tăng được 3-4 lần, dẫn tới cơ tim thiếu 02, dinh dưỡng → kéo
dài dễ suy tim.
+ Nguyên nhân chủ yếu: tắc nghẽn động mạch vành do vữa xơ động
mạch.
+ Mảng VSĐM → cục máu đông, càng dễ gây tắc (do ngưng tụ TC,
Fibrinogen…).
II. Các tổn thương chủ yếu hệ tim mạch

Các vấn đề thường gặp liên quan tới
hệ tuần hoàn
Tích tụ Cholesterol/triglyceride
Cao huyết áp
Vữa xơ động mạch
Stress
Máu kém lưu thông
Bệnh tim mạch

Hậu quả
1. Cơn đau thắt ngực: do cơ tim thiếu máu bởi suy động
mạch vành:
Thiếu 02 → xuất hiện trong tim các sản phẩm chuyển hóa
yếm khí (acid) và các chất khác (histamin, kinins,
proteolylic…) ở nồng độ cao mà tuần hoàn vành
không loại trừ kịp (do suy giảm). Chúng kt tận cùng
cảm giác đau.
2. Nhồi máu cơ tim: Do tình trạng 1 phần tim bị hoại tử
hậu quả ngừng trệ tuần hoàn động mạch vành: Thiếu
máu đột ngột → thiếu 02 → rối loạn quá trình oxy hóa
– khử → tích tụ các sản phẩm chuyển hóa và chất
trung gian hóa học → hoại tử. Ở tim hay gặp nhồi
máu trắng (do tắc mạch, kết hợp với co thắt mạch
vùng tắc và vùng xung quanh dẫn tới màu sắc vùng
hoại tử nhợt nhạt). Hay gặp vùng nghèo tuần hoàn
bàng hệ (tim, lách, não, thận).
- Nhồi máu đỏ: do máu tĩnh mạch vùng xung quanh
thấm sang vùng hoại tử do hóa chất trung gian từ
vùng hoại tử thấm ra lân cận, làm tổn thương thành
mạch và tăng tính thấm (Hay gặp ở phổi, ruột).

2. Suy tuần hoàn do mạch:
Thành động mạch có 3 lớp:
2.1.1 Lớp ngoài cùng: vỏ xơ
- Có các sợi thần kinh chi phối
- Ở ĐM lớn có cả mạch máu nhỏ nuôi dưỡng
thành mạch
2.1.2. Lớp giữa: gồm các sợi cơ trơn và sợi đàn
hồi.
- Ở ĐM lớn: nhiều sợi đàn hồi hơn sợi cơ, nên
có tính đàn hồi cao.
- Ở ĐM nhỏ: sợi cơ trơn nhiều hơn sợi đàn hồi,
nên tính co thắt là chủ yếu
2.1.3. Lớp trong cùng: là lớp tế bào nội mô
2.1. Xơ vữa động mạch:

Quá trình hình thành mảng VXĐM:
(1) Bắt đầu bằng sự lắng đọng các tinh thể cholesterol ở lớp
nội mạc và lớp cơ trơn dưới nội mạc
(2) Càng ngày mảng này càng phát triển rộng ra, lan tỏa,
dày lên, lồi vào lòng mạch, cản trở sự lưu thông máu, đôi
khi gây tắc mạch.
(3) Tiếp đó là sự lắng đọng Calci: muối calci lắng đọng và
ngưng tụ cùng cholesterol và các lipit khác, cùng các mô
xơ phát triển, biến ĐM thành một ống cứng, không đàn
hồi (xơ cứng động mạch).
(4) Các mảng xơ và sự tích đọng cholesterol, calci do thiếu
nuôi dưỡng bị thoái hóa, loét, sùi (vữa). Sự loét và sùi
làm nội mạc mất tính trơn, nhẵn tạo điều kiện cho tiểu
cầu bám vào và khởi động quá trình đông máu, tạo thành
các cục máu đông, gây tắc mạch. Đồng thời thành ĐM bị
thoái hóa, cũng dễ vỡ. Hậu quả rất nguy hiểm nếu xảy ra
tắc mạch, vỡ mạch ở tim, não, nội tạng.

Sức khỏe nội mạc
 Nội mạc khỏe mạnh
- Hãy hình dung “teflon” một bề mặt
mịn, không dính sẽ làm tăng lưu
lượng máu.
 Nội mạc không khỏe
mạnh
- Hãy hình dung “băng dính”, gây ra
các tế bào bạch cầu và tiểu cầu dính
vào đó.

2.2. CAO HUYẾT ÁP:
HUYẾT ÁP =
TỰ ĐIỀU HÒA
CUNG LƯỢNG
TIM
SỨC CẢN
NGOẠI VIX

HẬU QUẢ CAO HA
Biến chứng tim Phì đại tâm thất T
Suy tim T
Hở van ĐM chủ
Loạn nhịp tim
Thiếu máu não
Thiếu máu vành
Suy tim F
Phù phổi
Vữa xơ ĐM
Vỡ mạch
Xuất huyết
Nhồi máu
Giảm thị lực Phù nề
Xuất huyết võng mạc

Nguyên nhân tăng HA:
1. Bệnh về thận:
- Viêm cầu thận cấp
- Viêm cầu thận mạn
- Sỏi thận
- Viêm thận kẽ
- Hẹp động mạch thận ....
2. Bệnh nội tiết:
 U tủy thượng thận
 Cushing
 Cường Aldosteron
 Cường Giáp
 Cường Tuyến yên ....

3. Bệnh tim mạch:
- Hở van động mạch chủ (THA Tâm thu đơn độc)
- Hở eo ĐM chủ (THA chi trên)
- Bệnh vô mạch
- Hẹp, VXĐM động mạch chủ bụng có ảnh hưởng
đến ĐM thận.
4. Dùng thuốc: cam thảo, cường Alpha giao
cảm, thuốc tránh thai ....
5. Khác: ngộ độc thai nghén, tâm thần ...

Biến chứng
THA
Tim: - Cấp: OAP, nhồi máu cơ tim
- Mạn: dày thất trái, bệnh ĐM vành, suy tim
Mạch não: xuất huyết não, tắc mạch não, tai biến mạch
não ...
Thận: Đái máu, protein, suy thận
Đáy mắt: phù, xuất huyết, mạch co ...
Động mạch ngoại vi: phình, tách Đm

2.3. Hạ huyết áp:
Mất điều chỉnh
Hạ HA = Giảm cung lượng tim Giảm sức cản ngoại vix
Suy tim
Giảm khối lượng
Máu tuần hoàn
- Mất máu
- Mất nước
Giãn mạch hệ thống:
- Mất trương lực mạnh
- Ngộ độc chất giãn mạch
- Cường phế vị
Loãng máu:
- Thiếu máu nặng
- Phù toàn thân

Trạng thái bệnh lý hạ HA
Trụy mạch
Sốc
Ngất
Giãn mạch
Tại trung tâm vận mạch:
liệt (nhiễm khuẩn, ngộ độc
Tại mạch: ngộ độc
Chất giãn mạch
Sốc mất máu
Sốc chấn thương
Sốc bỏng
Ngất do tim
Ngất ngoài tim

1. Chế độ ăn
2. Hút thuốc lá
3. Gốc tự do
4. Các bệnh mạn tính
5. Môi trường
6. Ít vận động
7. Uống nhiều ROH
8. Lão hóa
9. Giới – Chủng tộc
10. Di truyền
Nguy
cơ
tim
mạch
III. CÁC NGUY CƠ GÂY BỆNH TIM MẠCH:

16 tpcn với sức khỏe phụ nữ

16 tpcn với sức khỏe phụ nữ

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (10)

Semelhante a 16 tpcn với sức khỏe phụ nữ

Semelhante a 16 tpcn với sức khỏe phụ nữ (20)

Mais de hhtpcn

Mais de hhtpcn (9)

Último

Último (20)

16 tpcn với sức khỏe phụ nữ

Notas do Editor