2.
Bir işyerini kuran, her ne suretle olursa olsun
devralan, çalışma konusunu kısmen veya
tamamen değiştiren veya herhangi bir
sebeple faaliyetine son veren ve işyerini
kapatan işveren, işyerinin unvan ve
adresini, çalıştırılan işçi sayısını, çalışma
konusunu, işin başlama veya bitme
gününü, kendi adını ve soyadını yahut
unvanını, adresini, varsa işveren vekili veya
vekillerinin adı, soyadı ve adreslerini bir
içinde bölge müdürlüğüne bildirmek
zorundadır.
ay
3.
İş alan alt işveren; kendi işyerinin tescili için asıl
işverenden aldığı yazılı alt işverenlik sözleşmesi
ve gerekli belgelerle birlikte, birinci fıkra
hükmüne göre bildirim yapmakla yükümlüdür.
Bölge müdürlüğünce tescili yapılan bu işyerine ait
belgeler gerektiğinde iş müfettişlerince incelenir.
İnceleme sonucunda muvazaalı işlemin tespiti
halinde, bu tespite ilişkin gerekçeli müfettiş
raporu işverenlere tebliğ edilir. Bu rapora karşı
altı işgünü
tebliğ tarihinden itibaren
işverenlerce yetkili iş mahkemesine itiraz
edilebilir.
içinde
4.
Devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve
devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan
devreden ve devralan işveren birlikte
sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden
devreden işverenin sorumluluğu devir
tarihinden itibaren
iki yıl
ile sınırlıdır.
5.
Geçici iş ilişkisi altı ayı geçmemek üzere yazılı
olarak yapılır, gerektiğinde en fazla iki defa
yenilenebilir
Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş
sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması
zorunludur.
6.
Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren
işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel
çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık
çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret
eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli
ise sözleşmenin süresini, fesih halinde
tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri
gösteren yazılı bir belge vermekle
yükümlüdür.
7.
Nitelikleri bakımından en çok otuz iş günü
süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam
edenlere sürekli iş denir.
8.
Hafta, ay veya yıl gibi bir zaman dilimi içinde
işçinin ne kadar süreyle çalışacağını taraflar
belirlemedikleri takdirde, haftalık çalışma
süresi yirmi saat kararlaştırılmış sayılır.
İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini
çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan
işveren, bu çağrıyı, aksi
kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı
zamandan en az dört gün önce yapmak
zorundadır.
9.
Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı
konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay
olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş
sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
10.
Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık
kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden
işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da
işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli
bir sebebe dayanmak zorundadır.
İş sözleşmeleri;
a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa
yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi
için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta
sonra,
c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi
için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta
sonra,
d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından
başlayarak sekiz hafta sonra,
Feshedilmiş sayılır.
11.
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde
sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin
geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih
bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay
içinde iş mahkemesinde dava açabilir.
Feshin geçersizliğine karar verildiğinde,
işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak
zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren
bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az
dört aylık ve en çok sekiz aylık ücreti
tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur.
12.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem
kararının tebliğinden itibaren on işgünü
içinde işe başlamak için işverene başvuruda
bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde
başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış
olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren
sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu
olur.
13.
Süresi belirli olan veya olmayan sürekli iş
sözleşmesi ile bir işverenin işine girmiş olan
işçi, sözleşme süresinin bitmesinden önce yahut
bildirim süresine uymaksızın işini bırakıp başka
bir işverenin işine girerse sözleşmenin bu suretle
feshinden ötürü, işçinin sorumluluğu
yanında, ayrıca yeni işveren de aşağıdaki hallerde
birlikte sorumludur:
a) İşçinin bu davranışına, yeni işe girdiği işveren
sebep olmuşsa.
b) Yeni işveren, işçinin bu davranışını bilerek onu
işe almışsa.
c) Yeni işveren işçinin bu davranışını öğrendikten
sonra dahi onu çalıştırmaya devam ederse.
14.
Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, iş
sözleşmesini sürenin bitiminden önce
veya bildirim süresini beklemeksizin
feshedebilir
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı
bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki
işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir
tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir
ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
15.
İş arama izninin süresi günde iki saatten az
olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini
birleştirerek toplu kullanabilir
16.
İşveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri
işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu
işçi çıkarmak istediğinde, bunu en az otuz gün
önceden bir yazı ile, işyeri sendika
temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve
Türkiye İş Kurumuna bildirir.
İşyerinde çalışan işçi sayısı:
a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on
oranında işçinin,
c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,
İşine bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı
tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.
17.
İşverenler, elli veya daha fazla işçi
çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde
üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört
engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi
meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun
işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
18.
Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da
sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski
işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri
takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri
işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk
işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki
şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar
bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma
yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma
isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret
tutarında tazminat öder
19.
Ücret alacaklarında zaman aşımı süresi beş yıldır.
Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde
mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş
görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir
İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak
kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber
bildirilmesi gerekir. İşçi ücretlerinden bu yolda
yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya
parça başına yahut yapılan iş miktarına göre
verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından
fazla olamaz.
20. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan
çalışmalardır.
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.
işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş
günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde
kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilir.
Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o
günün ücreti tam olarak ödenir.
Şu kadar ki;
a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret
ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
b) Evlenmelerde üç güne kadar, ana veya babanın, eşin, kardeş veya çocukların
ölümünde üç güne kadar verilmesi gereken izin süreleri,
c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle
hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, çalışılmış günler gibi hesaba
katılır.
21.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet
süresi;
a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara
ondört günden,
b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi
günden,
c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara
yirmialtı günden, az olamaz.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli
ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık
ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
22. İzin süreleri, tarafların anlaşması ile bir
bölümü on günden aşağı olmamak üzere
en çok üçe bölünebilir.
Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin
süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı
anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine
ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir
23.
Tarafların anlaşması ile haftalık normal
çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan
günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu
ile farklı şekilde dağıtılabilir
İşveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için
telafi çalışması yaptırabilir
Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma
süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten
fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması
yaptırılamaz
24.
Günlük çalışma süresinin ortalama bir
zamanında o yerin gelenekleri ve işin
gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde
onbeş dakika,
b) Dört saatten fazla ve yedibuçuk saate
kadar (yedibuçuk saat dahil) süreli işlerde
yarım saat,
c) Yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir
saat, ara dinlenmesi verilir.
25.
Çalışma hayatında "gece" en geç saat
20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya
kadar geçen ve her halde en fazla onbir saat
süren dönemdir.
İşçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati
geçemez.
Postası değiştirilecek işçi kesintisiz en az 11
saat dinlendirilmeden diğer postada
çalıştırılamaz
26.
Temel eğitimi tamamlamış ve okula gitmeyen
çocukların çalışma saatleri günde yedi ve
haftada otuz beş saatten fazla olamaz.
Ancak, on beş yaşını tamamlamış çocuklar
için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate
kadar artırılabilir.
Okula devam eden çocukların eğitim
dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri
dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat
ve haftada on saat olabilir
27.
Maden ocakları ile kablo
döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi
yer altında veya su altında çalışılacak işlerde
onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her
yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır
28.
Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra
sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için
çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan
önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre
eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu
takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan
önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu
durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası
sürelere eklenir. Kadın işçinin erken doğum yapması
halinde ise doğumdan önce kullanamadığı
çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere
eklenmek suretiyle kullandırılır.
İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin
tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz
haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.
Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate
alınmaz
29.
Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını
emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat
süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler
arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını
işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma
süresinden sayılır.