Mais conteúdo relacionado
Semelhante a Hamwii (1) (20)
Hamwii (1)
- 1. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530631
:زانستى دووانزةى ثؤلي فيزياي لة كارةكانيان و زاناكان ناوى
)زاناكان (يان زانا ناوىكارةكةى
كيثلةر جؤهانزبازنةيي نةك َنةوةيِردةسو َلكةيييه َكىيِةورَيِر ضةند لة هةسارةكان
هووك ِؤبةرتر
(بارستايي سيستةمةكانى زؤربةى سةلماندى–سادةى ثةيوةنديةكى بة )ثشت سثرينطالدان و َنةوةيِرطة َزىيدةبةستن(ه الدان و َزيه َوانين
)َضةوانةنيث ِاستةدارئا لة و ِدارب لة ِاستةوانةنر.َتيِرَنةثةيت ِىرجي لةسنورى الدانةكان ئةطةر
طاليلؤفر نةك بةندة َذيةكةىيدر لةسةر )بضوكةكاندا الدانة طؤشة بةندؤل(لة جولةى كرد ئةوةى َبينىيت بوو كةس يةكةم.اوانيةكةى
َلَيب طراهام ئةليكسةندةرتةلةفؤن َنةرىيداه
ئؤرستد
ِرقيبلةن َكيهةركات كةوا كرد ئةوةى (تيبينى دا موطناتيسي و كارةبايي َوانين لة ثةيووةندى بوونى لة َينةوةلَكؤيل بؤ َنايداه َطةيةكىيمايةك
ِرئا لة َتيِدةبرَثةيت َدايث تةزووى كة َتةوةينزيكبكر َكيلةتةل) الدةدات خؤى هةميشةييةكةى استة
فاراداىِوور خستة كارؤموطنةكارى دةربارةى بنضينةييةكانى كةسةرةتا بوو كةس يةكةم
َنزيل
دةكات دروستى داخراودا كارةبايةكى ِةرلةسو موطنةكار تةزوويةكى كة يةى موطناتيسى بوارة ئةو ِاستةىرئاِانرطؤ دذكارىكة بوارةدا لةو َىدةب
تة ئةوكردووة دروست زووةى".
هيطنز"َىنو شةثؤلى ثةيداكردنى بؤ َتيدابنر ِووناكىر ى َىنو سةرضاوةيةكى وةك َكيشةثؤل بةرةى سةر َكىيَلخا هةر دةتوانين".
ثالنك ماكس
ِةشةور لةتةنى تيشكدراو وزةى دانا كةواى (بةوةى بكات شيكار ِةشدار تةنى لةتيشكدانى سةرووةنةوشةيي طرفتى توانى(واتة ) ِكراوةربةب ة
يةكجار كارةبايي لةرينةوةيةكى لةضةند ِةشر تةنى تيشكدانى كة ضوو بؤ واى َكبداتةوةيل ِةشر تةنى تيشكدانى تاقيطةييةكانى داتا توانى
ث َتيثةيدادةب بضوكةوةَي) َنةيزرنط َتيياندةوتر
ئانيشتاين
.َذةييةيِر بيردؤزى خاوةنى
ِكراوربةب وزةى ضةمكى توانى,بكات َىَبةجيج ِووناكىر لةسةر
بةب كارؤموطناتيسيةكان شةثؤلة دانا واى)فؤتؤن َيدةوتر َانيث دةضن تةنؤلكة َكيَشاويل (لة ِكراونر
هةبوو دا ِووناكىركارؤ كةلةدياردةى بكات ضارةسةر طيروطرفتانة ئةو توانى
كؤمثتن ئارسةر
.كؤمثتنة الدانى دياردةى بيرؤكةى خاوةنى
دةركة بؤيَةوزةلجو و تةوذم دا َكيئةليكترؤن و َكيفؤتؤن بةريةككةوتنى لة َتيئةب ِةفتاربكاتر تةنؤلكة وةك ِووناكىر ئةطةر وت
هةية تةوذمى فؤتؤن كة دةريخست كؤتاييدا لة .)ِةكانرجي بةريةككةوتنة َت(هةروةكيَزراوبيثار)كرد فؤتؤنى بيردؤزى ثشتطيرى (واتة
بؤطةرديلة نيوتن َىلسامث
بريئةوةى دواى بةآلم طازةكان بيردؤزى َةلجو بؤ بوو باش بنضينةيةكى َةلسامث َت.(ئةميناشك كة ثتةو بضوكى طؤيةكى لة بوو تى
.)َتيَذريِرداب طةرديلة بؤ َىنو َكىيَلسامث بوو َويستيث دةرخست طةرديلةكانيان كارةبايى سرووشتى تاقيكردنةوةكان
تؤمسؤن َىلسامثلةناو ئةليكترؤنةكان.)دا شوتى لة و تؤ (هةروةك بوون نقوم ثؤزةتيظ لةبارطةى دا طؤيى قةبارةيةكى
)مارسدن ئةرنست و طايطةر (هانز فؤرد ِةزةرر ئةرنست سةرثةرشتى َريذ لةتؤمسؤن َىلسامث ِاستىرنا دةرخستنى بؤ ئةنجامدا طرنطيان تاقيكردنةوةيةكى
ِةزةرفؤردر َىلسامث
َىللةسامثدا ناوك بةدةورى ئةليكترؤنةكان ِةزةرفؤردارَنيَلدةجو.دا خؤر بةدةورى دةضن هةسارةكان ِانةوةىرسو لة كة َكيَوازيبةش
.)كؤبؤتةوة دا لةضةق طةرديلة بارستايى زؤربةى و موجةب بارطةى خست (دةرى :سةركةوتنةكةى
: شكستةكةىِةزةر َيلسامثرفؤردطةرديلةيةك كة كرد َشبينييثهة َطيريناج يَتيبوةَكبداتةوةيل شةبةنطيةكان َةلَيه نةيتواني.
بؤر َىلسامث
هةند بؤر َىلسامث َكدةداتةوةيل طةرديلةييةكان شةبةنطة كة دانا هايدرؤجين طةرديلةى بؤ َىينو َكىيَلسامث بؤر نيلز دانيماركى فيزيايىاليةنى َكي
كالسيكى فيزياى كة تر بنةماى َكيهةند و كالسيكى.َتةخؤىيدةطر بداتةوة َكىيل نةيتوانى
ضونكة َنايبةدةسته طةورةي سةركةوتني اليةنيدا َكيهةند لة بؤر سامثلي1-لة كة َكبداتةوةيل هايدرؤجين شةبةنطةكاني سيفةتي زؤر تواني
نةكرابوو بؤ َكدانةوةيانيل َشتريث2-وة ِشتردا طةرديلة تيشكداني بؤ ِينيكيردةرب َةكةلسامث3-َيثئاست شبينيةكرد هايدرؤجيني وزةي كاني
4-ل َةلسامث ئةم كردني َيَبةجيج لةكاتي هةروةهاةطةرديالنةي ئةو واتة سةلماند خؤي سةركةوتني دةضن هايدرؤجين لة طةرديالنةي ئةو سةر
هةية ئةلكترؤنيان يةك.5-.باكورى ئاسؤى دياردةى بؤ سةركةوتووبوو َكدانةوةكةىيل
هةوَيلئةنجامةةكان َمالبةة هةيةة َكيانيئةةلكترؤن ضةةند كةة طةرديالنةي ئةو بةسةر َةلسامث ئةم َكردنييَبةجيج بواري فراوانكردني بؤ زؤردرا
نةبوون سةركةوتووبؤ نمونة بؤ وروذاند َكييثرسيار ضةند طةرديلة بؤ بؤر َيل..سامثرَطيردابنيج خولطةيةكي لة َكيكات ئةلكترؤنةكان كة دانا واي
وب نادةن تيشك زةةنةيتواني َةكةلسامث َمالثدةركةوت دي َشةيةكييك َتةوةيَنيئةمةب بؤ اساوكة َكبداتةوةيل ئةوة نةيتواني َةكةلسامث لةبةرئةوةي
نية تريان خولطةي هيض و هةية هةميشةييان َطيرييج خولطةي ئةلكترؤنةكان..
َليماكسو
شةثؤلةكارؤموطناتيسيةك لة َوةيةكةيش ِوناكير.ان
َرنيبن كارؤموطناتيسى شةثؤلى َويستةيث تاودراوةكان بارطة َليماكسو كارؤموطناتيسى بيردؤزى َىيث بة
نويس ِؤبةرتر و كيلبي جاك.َنايداه تةواوكراوةكانيان ِةكارةباييةرسو
ئؤميز َمانىلئة زاناى.دؤزيةوة ى ) َرطةياندني(ت
( باردين+كؤثةر+شريفةرBCS)ور بيردؤزى يةكةمدانا َرطةياندنيت بؤ تةواويان دبينى)ِةرِؤنةط َيانلَيبةه تةذمى و َنيدةجول بلوريةكةدا ِربةناوتؤ بةجووت ئةليكترؤنةكان دانا (وايان
+وليةم بريتين َتةرلؤ + باردين جؤن
شوكلي
(ترانزستةرَنايداه يان )
- 2. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530632
: يةكةم بةشى
َشكردنيك ياساى و بةخول َةىلجو و ِربةسو َةىلجو
(خول َوانين لة طؤشةالدان َوانىيث يةكةى ِينىرطؤ :يةكةمrev)و(طؤشةنيوةتيرةrad)و(ثلةdeg: َتيئةب خوارةوة ياسايةى بةم )
1 rev = 2 rad = 360o
َلَيبةه ِةرب ثةيوةندى :دووةم:دا سات لةيةك طؤشةييةكان و
A-:نيوةتيرة و كةوانة َذىيدر بة طؤشةالدان ثةيوةندى
s
r
…………….. (1)
( َكيكاتs( وة )مةتر يةكةى بة كةوانةكةية َذىيدرrكةوانة َذىيدر يةكةى هةمان بة ِةوةكةيةرَيِر نيوةتيرةى( وة )بة طؤشةالدانةكةيةتى ِىربrad)
B-َشووبةسةريث َشةىيهاوك هةردووالى دابةشكردنى دواىt(َرايىيطؤشةخ َوانين ثةيوةندى كة َتيدةكةو دةست ترمان َشةيةكىيهاوك( َلَيبةه َرايىيخ )وvt:َتيدةكةو دةست مان )
tv
r
………….(2)
َكيكات( يةبةيةكةى َرايىيطؤشةخ
sec
rad
( )وvt( َراييةبةيةكةىيخ َكةوتةيل واتة َلَيبةه َرايىيخ )
m
s
و )rِرَيِر نيوةتيرةىةوةكةية(بةيةكةىm.)
( يةكةى بة َوانةيث يةكةى هاتوو ئةطةر , دةكات يةكة ِينىربةطؤ َويستيث زؤرجار َرةشدايل
min
rev
( جارانى َتيئةب بوو )
2
60sec
rad
تابيكةيتة بكةى )
sec
rad
:َوةيةيش بةم واتة
(
sec
rad
) = )
min
rev
) x
2
60
يةكةى ئةطةر بةآلم
rev
h
:ِيتربيطؤ َوةيةيش بةم َتيئةب
(
sec
rad
) = )
rev
h
) x
2
3600
C-َشةىيهاوك هةردووالى ِانىرطؤ ئةطةر َستايئ2(طؤشةتاودان َوانين ثةيوةندى ئةويش بنووسين َىنو َشةيةكىيهاوك ئةتوانين وةربطرين كات َىيبةث(تاودان َكةوتةيل و )a(ِةوةكةرَيِر نيوةتيرةى و )r:ية )
ta
r
……………3
:ترةوة ئةوانى بة هةريةكةيان ) طؤشةتاودان و َرايىيطؤشةخ و (طؤشةالدان برةكانى بةستنى بةيةكةوة :يةم َىس
1.( َرايىيطؤشةخ َوانين ثةيوةندىطؤ و )شةالدان( كات وt: )
t
( َرايىيطؤشةخ َوانىيث يةكةى
sec
rad
طؤشةالدان و )rad( كات وsec)
2.طؤشةخ َوانين ثةيوةندى(َرايىي(طؤشةتاودان و )(طؤشةتاودان ئةتوانين َكدايكات لة َطوماني(ب ): َتيِربطؤ َرايىيطؤشةخ ئةطةر كة بدؤزينةوة )
f i
t t
(طؤشةتاودان َوانىيث يةكةى2
sec
rad
)
( : َكيكات( و ة )طؤشةتاودانiو سةرةتايى َرايىيطؤشةخf( و ية كؤتايى َرايىيطؤشةخt)خايةنراوة كاتى
ئةم لةسةر زؤرطرنط َبينىيت َكيَلكؤمة:َوةكانىيهاوش و َشةيهاوك
-ئةوا َةلجو بكاتة دةست لةوةستانةوة ئةطةرi.سفرة سةرةتايى َرايىيطؤشةخ
-ئةوا وةستا دا لةكؤتايى ئةطةرf.سفرة كؤتايى َرايىيطؤشةخ
-( ئةوا َتيِبرنةطؤ َرايىيطؤشةخ ئةطةر)سفرة َريكاتذم ى َريذم سةعات و َريذم دةقيقة و َريضركةذم ميلى طؤشةتاودانى نموونة (بؤ سفرة )طؤشةتاودان
-( َتيئةطونج ِاستةىرئا.َضةوانةيةتىيداث خاوبوونةوة لة بةآلم دا بوون َرايخ لة َراييةيطؤشةخ ِاستةىرئا بةهةمان )طؤشةتاودان
---------------------------------------------------------------------------------------------------
- 3. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530633
:)دا جياواز ساتى دوو لة َةكان(ثةيوةنديةكانلَيبةه َندةيبةه بةخولةكان َندةيه ضوارةم:بةراوردكردنى
ِبرنةطؤ طؤشةتاودان (واتة ِارطؤ َكىيِربة َرايىيطؤشةخ هاتوو ئةطةر َنينيبةكاردةه َىكات خوارةوة َشانةىيهاوك ئةم دا بةخول َةىللةجو:َنينيَت)بةكاردةهي
َرىيَيئةبذلهة خؤ ِاستةور ضؤنَكيِر بةطؤشةتاودانى بةخول َةىلجوَكيِر بةتاودانى َلَيبةه َةىلجو
ن الدان طؤشة ئةطةرةبووf i t f iv v a t
نةبوو كؤتايى َرايىيطؤشةخ ئةطةر21
( )
2
i t t 21
( )
2
ix v t a t
نةبوو كات ئةطةر
2 2
2 ( )f i 2 2
2f iv v a x
نةبوو طؤشةتاودان ئةطةر
1
( )
2
i f t
1
( )
2
i fx v v t
(ضةقةتاودان :َنجةميثca)
ِانىرطؤ بةهؤىَرايىيخ ِاستةىرئا. ِةكةىرب نةك َتيدةب ثةيدا
2
c
v
a
r
( كة دةزانيت وةك بةآلمv rَشيهاوك لةو بةدانانى ):ةيةدا
2 2 2 2
2( )
c
v r r
a r
r r r
( بةرةنجام تاودانى : شةشةمa)
2 2
( ) ( )c ta a a َتةوةيدةدؤزر َشةيةيهاوك بةم بةرةنجام تاودانى ِىرب
ةةوةةَتةةةةيدةدؤزر ةةيةةَشةةةةيهاوك ةةمةبةةةة ةةرةنجامةبةةةة ةاودانىةتةةةة ةتةىةِاسةةةةرئا ةةآلمةبةةةة
َزيضةقةه : حةوتةم
1-: ئةمانةن َزيه ضةقة ياساطشتيةكةى
c cF ma )درابن ِاستةوخؤر ضةقةتاودان و بارستايى (ئةطةر
2
c
v
F m
r
)َتيدراب ِانةوةرسو نيوةتيرةى و َرايىيَكةوتةخيل و بارستايى (ئةكةر
2
cF m r )درابوو َرايىيطؤشةخ و ِانةوةرسو نيوةتيرةى و بارستايى (ئةطةر
2-كةوان َكىيِةورَيِر لةسةر َكيئؤتؤمؤبيل ئةطةرَضةكردنةوةيث بةؤ َويسةتيث َزىيضةةقةه َتةةيبب زةوى و تايةةكان َوانين َكخشاندنىيل َزىيه كة َوةيةكيبةش َتيَلبجو ئاسؤيى بازنةيى يان ةيىى
خوالن و َكيَزيم لةسةر َكيتةن دانانى وةك َتيثةيدابب بؤ بةسورى َةىلجو َكخشاندنةوةيل َزىيه بةهؤى تر َكىيتةن هةر ئؤتؤمؤبيلةكة)يانةوةىَكخشةاندنيل َةزىيه َوةيةكيشة بةة َزةكةيم
ث َزةكةدا)(وةكيم خوالنةوةى َللةطة تةنةكة ِانةوةىرسو هؤى َتةيبب33و34و35ال28:)ئةوا
َكخشاندنيل َزىيه = َزيضةقةه
3-َيبخول دياريكراو َراييةكىيبةطؤشةخ دةزطاكة و َتيبوةست دا خولخؤر دةزطايةكى لةناو َكيياريزان ئةطةرئةةوا خةوار َتىيبكةةو ياريزانةكةة ئةةوةى َىبةةب َتيَنريدةربه دةزطاكة َريذ ثاشان تةوة
ثرسيارى َت(هةروةكويشيكاردةكر َوازةيش بة و َويستيث َزىيضةقةه َتةيدةب لولةكةكة ديوارى ستونى كاردانةوةى36ال28:)
tan tan ( )c c
t t
a a
a a
2
2
.
.
c
s
s
s
a
g
v
g r
r
g
- 4. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530634
2
2
.
.
s
c
s
s
g
a
g r
v
g
r
: طشتى َشكردنىيك ياساى :هةشتةم
( َكيتةن بارستايى ئةطةرm1(دووةميان بارستايى و )m2( ضةقةكانيان َوانين دوورى و َتي)بr( َوانيةانين َشةكردنىيك َةزىيه ئةوا َتيب )Fg( كةة َةكيكات َتةةوةيدةدؤزر خةوارةوة َشةةىيهاوك بةةم )
2
11
2
.
6.673 10
N m
kg
G=6.673)
1 2
2g
m m
F G
r
بة بؤباردا دوو لة راورد
1 2
2
1
1 22
2
g
g
m m
GF r
m mF G
r
بكةرةوة كورت ِاوةكانرنةطؤ
دووةم بةشى
بةخول َةىلجو و بوون هاوسةنط
دووةم بةشى
بةخول َةىلجو و بوون هاوسةنط
: ِيربارنةطؤ زةبرى هةذماركردنى ):(دؤزينةوةى يةكةم
جياوازةك َوةيش ِينىربارنةطؤ زةبرى ضونكة ،بيت خوالنةوةى تةنةكةوضؤنيتى َوةىيش ئاطادارى َتيئةب دا ِينربارنةطؤ زةبرى دؤزينةوةى لةابةةدةورى تةوةرةى ئةو بةهؤى جياوازة دياريكراويش َوةيةكىيش ِينىربارنةطؤ زةبرى وة جياوازن ن
بزانيت خوارةوة ئةمانةى َتيئةب ية بؤ ،َتةوةيدةخول دا)خشتةكة
( زةبر دؤزينةوةى : دووةم-)تاو
1-(زةبر َوانين ثةيوةندى لة(َزيه باسكى و َزيه و )d( باسكةكةى و َزيه َوانين طؤشةى و ):)
sin( )Fd
: طرنط َبينيةكىيت ضةند
-(طؤشةى ئةوة َتيبكةو دةست َويستمانيث تاوةكوزةبرى َزيه كةمرتين وتى نةدرابوو طؤشة لةثرسيارةكةدا ئةطةر جا90 (بةمةش )وsin 1 )
-هةميشة َتيئةبَوانين طؤشةىFوd.)كةر بكةين(تةواو ئةذمارى ئةوجا بدؤزينةوة طؤشةية ئةو بدةين َلهةو َتيئةب ئةوا َتينةب وا ئةطةر َتيب
-زة طةورةترين َكيَزيه.سفرة زةبرةكةى بوو تةريب ئةطةر وة باسكةكةى لةسةر َتيب ستوون ئةطةر َتيئةب برى
-موجة َريكاتذم ميلى َضةوانةىيث بةآلم سالبة بوو َريكاتذم ميلى خوالنةوةى ِستةىربةئا ئةطةر ئةوة لةبةر ِاستةدارةرئا َكىيَنديه زةبر.بة
-سة كردة كاريان َزيه َكيكؤمةل ئةطةر( ئةكاتة بةرئةجنام زةبرى ئةوا َننةوةيخبول دا َكيَلخا بةدةورى تةنةكة دا َيانلهةو و َكيتةن ر:َوةيةيش )بةم
1 2
1 1 1 2 2 2
..........
sin sin ...........Fd F d
ِربةئا زةبرانة لةو َىيةك ئةطةر ضونكة بة زةبرةكان ِاستةىرئا و طؤشةكان ئاطادارى.َنييدادةن سالب بوو َريكاتذم ميلى استةى -ومتةان وةك بةآلم
2-(زةبر َوانين لةثةيوةندى(ِينربارنةطؤ زةبرى )وI(طؤشةتاودان و ):بةخولدا َةىلجو لة نيوتن دووةمى ياساى )واتة
I -ئ َتيد بةكار َكيكات ئةمةهةبوو ِينربارنةطؤ زةبرى و تاودان طؤشة ِاستةوخؤر هاتوو ةطةر
- 5. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530635
f i
I
t
-طؤشةتاو بةآلم درابوو ثرسيارةكةدا لة ِينربارنةطؤ زةبرى ِاستةوخؤر ئةطةر َتيد بةكار َكيكات ئةمةشياننةبوو دان
-خايةنراو كاتى و كؤتايى سةرةتاو َرايىيطؤشةخ بةآلم َتينةدراب طؤشةتاودان و ِينربارنةطؤ زةبرى لة كام هيض ثرسيارةكةدا لة َتيدةكر
(t( بارستايى و )m(نيوةترية )وrَوةيش و )ةوة )خايةنراو كاتى و كؤتايى سةرةتاو َرايىيبةهؤى(طؤشةخ َتيئةب تؤش بؤية بدات تةنةكة ى
(بارستايى بةهؤى وة بدؤزيتةوة طؤشةتاودانmنيوةترية وr(ِينربارنةطؤ زةبرى ةوة )تةنةكة َوةىيش وIَشةىيهاوك بةهؤى ثاشان بدؤزةرةوة )
زةبرزةبر ةوة.بدؤزةرةوة
-.بدات تاودان َكةوتةيل طؤشةتاودان برى لة ِةنطةر
-َنيتيبه بةكارى ئةوجا َرايىيطؤشةخ بيكةيتة سةرةتا بيت وريا َتيئةب بؤية بدات َراييخ َكةوتةيل َرايىيطؤشةخ جياتى لة ِةنطةر جار زؤر.
:بةخول بوونى هاوسةنط : َيةميس
: ئةوانيش دى َتةيب مةرج دوو َويستةيث دى َتةيب هاوسةنطى ئةوةى بؤ
1. 0F -سفر بكاتة دةكةن تةنةكة لة كار َزانةىيه ئةو بةرئةجنامى واتة
0xF …. (1) (ثؤزةتيظ َكسىيئ ِاستةىربةئا َزةكانيه هةموو )كؤى = (َطةتيظين َكسىيئ ِاستةىربةئا َزةكانيه هةموو .…)كؤى (1)
0yF …. (2) (ثؤزةتيظ واى ِاستةىربةئا َزةكانيه هةموو )كؤى = (َطةتيظين واى ِاستةىربةئا َزةكانيه هةموو .…)كؤى (2)
2. 0 َيئةب درووست َيةميس َشةىيهاوك بةمةش سفر بكاتة دةكةين ديارى كةخؤمان َكدايَلخا تةنةبةدةورى لةسةر زةبرةكان هةموو بةرئةجنامى واتةت
(َريكاتذم ميلى ِاستةىربةئا زةبرةكان )كؤى = (َريكاتذم ميلى َضةوانةىيث بة زةبرةكان )كؤى ………..(3)
َنةيبه بةكار اليظةكة هاكى شيكاردا لة تؤ
( طؤشةتةوذم : ضوارةمL)
1-: ئاسانى بة طؤشةتةوذم ياساى َنانىيبةكاره
L I
بيزان طرنطة كة ئةوةىَرايىي(طؤشةخ لة هةريةكة بؤ َتيئةطوجن كة يتِينربارنةطؤ و(زةبرى )I.َتيَنريبةكاربه َشوويث حاآلتةكانى هةموو )
2-:َتيب َكيتةن ضةند يان تةن يةك بؤ َتيدةكر ئةمةيان : تةوذم ثاراستنى ياساى
-: بوو تةن يةك بؤ ئةطةر
L سةرةتا = L كؤتايى
( I سةرةتا( =( I ) كؤتايى
-: بوو تةن دوو بؤر ئةطةر
( I سةرةتايةكةم تةنى بؤ( + ( I سةرةتادووةم تةنى بؤ ( = ( I كؤتايىيةكةم تةنى بؤ( + ( I كؤتايىدووةم تةنى بؤ (
( وزة َةلجو : َنجةميثK.E( وزة ماتة و )P.E)
21
.
2
K E mv )ِةرَطؤيج َةوزةىلجو (ئةمة
21
.
2
K E I )بةخولة َةوزةىلجو (ئةمةيان
P.E = m g h (P.E وزةش ماتة m بارستايى h سفريةوة ئاستى لة بةرزى َكيكات )
:)خوارةوةية َنةىيو ئةم لةسةر ِوونكردنةوةكةر( َتيب َزراويثار ميكانيكى وزةى َتيدةش
وزة ميكانيكة َتيب دانرا ِةوةكةيدارَيِر َىلخا لةبةرزترين تةنةكة ئةطةر: ئةوا خوارةوة َتةيب ِووةكةر سةر لة بوونةوة بةخلؤر تةنةكة وة َتيب َزراويثار
.بةخولةكةى و َلَيبةه وزة َةلجو هةردوو كؤى دةكاتة َدالخا بةرزترين لة تةنةكة وزةى ماتة
P.E = K.E ِرَطؤيج + K.E بةخول
2 21 1
2 2
mgh mv I
َنديخو طرنطة كة ئةوةى َرةدايل( واتةة ِينربارنةطؤ زةبرى كة ئةوةية َتيبيزان كارIِانكةارىرطؤ تاكةة كةة )َنةةيبه بةةكار َت(خشةتةكةيِردةطؤ تةنةكةة َوةىيشة و جةؤر َةىيث بةة )
:)منوونة دةكةينة ِرث ناو طؤيةكى َرةدايل َمةيثرسيارانةدا(ئ َوةيش لةم ئةساسية
2
2 2
2
1 1 2
( )( )
2 2 5
v
mgh mv mr
r
كورت دانى ئةجنام دواى( بةسةر َشةكةيهاوك دابةشكردنى و كردنةوةكانm: دا )
2 21 1
2 5
gh v v
(كؤتايى َرايىيخ دؤزينةوةى بؤ دةخةين َكيِر َشةكةيهاوك و ئةدؤزينةوة هاوبةش َرةىيذ َستايئvf:)ِةرناوث طؤيةكى بؤ ئةمة وريابة ِووةكة(بةآلمر َنىيدام )لة
10
7
fv gh
- 6. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530636
:َتيبدر ثرسيارانةدا َوةيش لةم لةوانةية كة ئةطةر و َبينىيت َكيَلكؤمة
1-بارستا و نيوةترية بة ثةيوةنديةكى بةندة(هيض َىلشاو بةرزى لةسةر تةنها ِووةكةر َنىيلةدام طؤيةكة َرايىيخ كة ديارة دا َشةيهاوك لةم.)نية يةوة يى
2-وت و ِارطؤ ثرسيارةكة ئةطةر.ِينةكةيةتىربارنةطؤ زةبرى نرخى ِينىرطؤ هةنطاوانةدا لةو ِانكاريةكرطؤ تاكة بدؤزةرةوة تر َكىيجؤرةتةن هةر بؤ َرايىيخ ى
3-( ياساى بةهؤى َتيئةب تؤش بدات ِاورب دوورى و طؤشة بةلكؤ نةدات َىلشاو بةرزى ثرسيارةكةدا لة َتيئةكرsin)
4-كة بكات كات داواى لةثرسيارةكةدا ِةنطةر.بكةيت شيكارى )يةكةم بةشى َشةكةىيهاوك (ضوار بةهؤى َويستةيث ئةويش
َيةميس شى
ساددة ِمؤنىرها َةىلجو
هوك ياساى :يةكةم
eF kx
1-(Fe( و ية سثرينطةكة ِىريج َزىيه )x( هةروةها وة ،بوونةوة هاوسةنط َىلخا لة سثرينطةكة الدانى واتة سثرينطةكةية بوونةوةى كورت يان بوون َذيدر ِىرب )Kسثرينطةكةية ِىرنةطؤ )
2-.ِاستةدارئا لة الدانة َضةوانةىيث هةميشة ِىريج َزىيه واية ماناى سالبةش ئةو
3-دادة َكيسالب ذمارةكة َللةطة دا َنانىيلةبةكاره ئةوا بوو دا ى ثةستاوتن يان َشانيِاكر َزىيه ِىريج َزىيه لةجياتى لةثرسياردا ئةطةر.َنيين
4-َزىيه َشانةيِاكر َزىيئةوه َتيئةكر:بؤية َكةوةيسةنط بةهؤى َتيب َشكردنيك
e gF F
kx mg
بارستايى سيستمى و سادة بةندؤىل : دووةم-:سثرينط
1-ِيرب(طؤيةكة َشىيك َكنةرةكانىيث لة َكييةك لة بريتية دا سادة لةبةندؤىل َنةوةيِرطة َزىيهgF sinلة بريتية دا سثرينط لة بةآلم ).سثرينطةكة ِىريج َزىيه
2-ئةوا درابوو دياريكراودا َكىيلةكات لةرةكان ذمارةى ئةطةر
خايةنراو اتىك
اتةلةرةك
انلةرةك ذمارةى
( ضركة بةيةكةىs)
3-ئةوا درابوو دياريكراودا َكىيلةكات لةرةكان ذمارةى ئةطةر
انلةرةك ذمارةى
لةرةلةر
خايةنراو اتىك
(َرتزيه بةيةكةىHzَيئةث )(دةكاتة كة َتيور
1
s
)
4-:يةكرتين ِاوةىرَطةلهة لةر لةرة لةرةو كاتة كة ديارة َيةمةوةيس و دووةم َىلخا لة
1 1
T f
f T
5-:سةربةست كةوتنةخوارةوةى تاودانى و بةندؤل َذىيدر بة بةندؤل لةرةى كاتة َوانين ثةيوةندى
2
g
L
T
a
6-:سثرينطةكة ِىرنةطؤ و بارستايى و سثرينط لةرةى كاتة َوانين ثةيوةندى
2
m
T
k
شةثؤل بة َةىلجو : َيةميس
1-(دوايةك لة يةك ى شاشبوون دوو ضةقى َوانين دوورى = لةدوايةك يةك ى ثةستاوتن دوو ضةقى َوانين دوورى = ِةوةكانر َذيدر شةثؤلة َذىي)در.
2-(دواي لة يةك ى بنى دوو َوانين دوورى = لةدوايةك يةك ى سةر دوو َوانين دوورى = ِةوةكانرثان شةثؤلة َذىي)در.ةك
3-.سرةوتنيةوة َنىيشو لة لةراوةية تةنؤلكةى و تةن الدانى طةورةترين شةثؤل فراوانى
4-ِاستةر بابةتةش ئةم بؤ َشويث َبينىيت ضوارةمى و َيةميس و دووةم َىلخا
5-(v f ( )vو شةثؤلة َرايىيخfو لةرةلةرةشةثؤلة َذىيدر)
6-ش دوو فراوانى كؤى بةرةجنامةكةياندةكاتة ئةوا َتيب درووستكةر يةكداضونةكة بة و بدات ِوور دا شةؤل دوو َوانين لة بةيةكداضوون ئةطةر.ةثؤلةكة
7-طةورة فراوانى = دةكاتة فراوانى َتيب لةناوبةر ئةطةر بةالم–.َتيدةب طةورةكةيان ئاراستةى بة بضوك فراوانى
و ضوارةم:شةثؤلة:ةستاوةكان
1-ئة تؤ ئةوا َتيبب درووست تيا وةستاوى شةثؤىل َتيئةطوجن َىَلب و َىبدات ت )َكيشةثؤل َذةيدر و َكيثةت َذىي(در َكدايثرسيار لة َتيئةكربةةكار ياسةاية ةم
َنةويبهnناب درووست ئةوا بوو كةرت ئةطةر بةآلم َتيئةب درووست َىَلبة دةرضوو تةواو ذمارةى ئةطةر بدؤزةرةوةث َت((هةروةكي34ال92:):)
2L
n
- 7. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530637
ضوارةم بةشى
دؤثلةر دياردةى : يةكةم
:دةكةيت شيكارى َطةيِر ئاسانرتين بة بكة خاآلنة ئةم ِةوىرثةي دؤبلةر دياردةى لةسةر حسابيةكان ثرسيارة شيكاركردنى بؤ
1.:بنووسة طشتيةكة ياسا
(f )بيسرتاوة دةنطى لةرةلةرى واتة ِوكةشر لةرةلةرى
(f)سةرضاوةدةنطيةكةية ِاستةقينةىر لةرةلةرى
(0v)َطرةكةيةيطو َرايىيخ
(sv)سةرضاوةية َرايىيخ
2..َشةيبك سةرضاوةيةك و َكيَطريطو َنةىيو
3.َطرةكةيطو بةرةو سةرضاوةكةوة لة دةنطةكة بآلوبوونةوةى ِاستةىرئا)َطرةكةيةيطو بةرةو سةرضاوةكةوة لة (هةميشة بكة ديارى َكةوةيَلَيِاستةهر بةهؤى
4..بكة ديارى َطريطو و سةرضاوة َةىلجو ِاستةىرئا َستايئ
5.َضةويث ئةطةر بةآلم ،ياساطشتيةكةدا لة بةردةمى خبةرة َكيموجةب بوو دةنط بآلوبوونةوةى ِاستةىرئا بةهةمان هةركاميان ِاستةىرئا ئةطةرانة.)نةكةيت فةرامؤش َشةكةيهاوك سالبةكانى (بةآلم بةردةمى خبةرة َكيسالب بوو
6..بكة شيكارى و َينداب ذمارةكان َستايئ كةواتة
( دةنط توندى :دووةمI(دةنط توندى ئاستى )و)
1. دةنط توندى
p
I
A
P( دةنطةكةية تواناى
E
p
t
)وA( َتةوةيدةب بآلو بةسةردا دةنطةكةى ِووبةرةيةكةر ئةو
2
4A r)،:هةربؤية
2
4
E
tI
r
2. دةنط توندى ئاستى
0
10log
I
I
َىكاتIبد تونديةكةى ئاستى َىدةمانةو كة كاتةدا لةو دةنطةكةية توندىبةآلم ؤزينةوةIoدا بيسنت َوارىيل لة دةنطةكةية توندى
( بة يةكسانة و هةية ِىرنةطؤ َكىينرخ هةميشة و
12
2
1 10
w
m
.)
3. َةكةلخا دوورى و توندى ئاستى و توندى َوانين لة َتيدرووستبكر َكيكردن َلَكةيت َتيئةكر
4. َواين َذةىيِر داواى لةمانة جطة َتيدةكر....بدات توندى ئاستى و بكات دةنططةكان توندى ن
5....... ئةوا بكات ِانرطؤ ِىرب واتة بوون كةم ِىرب و يوون زياد ِيرب داواى وةئةطةر
10log ة ارةكذم
:ِمؤنيةكانرها ئاوازة :َيةميس
: لةراوةدا يةكى َيذ لة ِمؤنيةكانرها زجنريةى : يةكةم
لةراوةدا يةكى َىذ لةn=1,2,3,4,5,……….جوتةكان و تاك ذمارة هةموو واتة
َكيكاتvو َتيدةب ِرَثةيت يةكةدا َىذ بة كة شةثؤلةية ئةو َرايىيخLو يةكةية َىذ َذىيدرn.ِمؤنيةكةيةرها ذمارةى
كة َكةيكات ِةتىربنة لةرةلةرىn=1
ِمؤنيةكانرها زجنريةى :دووةم: دووالكراوةدا بؤريةكى لة
دووالكراوةدا بؤريةكى لةn=1,2,3,4,5,……….هةموو واتةجوتةكان و تاك ذمارة
َكيكاتvو َتيدةب ِرَثةيت بةبؤريةكةدا كة شةثؤلةية ئةو َرايىيخLو هةواكةية ستونة َذىيدرn.ِمؤنيةكةيةرها ذمارةى
َكةيكات ِةتىربنة لةرةلةرىكةn=1
: الكراوةدا يةك بؤريةكى لة ِمؤنيةكانرها زجنريةى :َيةميس
الكراوةدا يةك بؤريةكى لةn=1,3,5,……….واتةتاكةكان ذمارةبةتةنها
َكيكاتvو َتيدةب ِرَثةيت بةبؤريةكةدا كة شةثؤلةية ئةو َرايىيخLو هةواكةية ستونة َذىيدرnِمؤنيةكةرها ذمارةى.ية
كة َكةيكات ِةتىربنة لةرةلةرىn=1
َنجةميث بةشى
موطناتيسى بوارى
:ثةيدابوو وة كارةبا لة موطناتيسى : يةكةم
1-:ِواترَدابيث ِىرنةطؤ تةزوويةكى كة َكيِر طةيةنةرى َكىيتةل بؤ موطناتيى بوارى
(َوةيةيش كةبةم َتيدةكر ديارى ِاستر دةستى ياساى َىيث بة بوارةكة ِاستةىرئابة بطرين ِاستر بةدةستى تةلةكة ئةطةرتةر ثةجنةةكانى نوشةتانةوةى ِاسةتةىرئا ئةةوا َةتيب تةةزوو ِؤيشةتنىر ِاسةتةىربةئا ثةجنةطةةورةمان كةة َوةيةكيش
َتيَنيدةنو كارةباييةكة بوارة ِاستةىرئا:َتةوةيدةدؤزر ياساية بةم بوارةكة ِىرب بةآلم )
0
s
v v
f f
v v
2
n
v
f n
L
2
n
v
f n
L
4
n
v
f n
L
- 8. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530638
2
I
B
d
2-نة تةزوويةكى كة دا َكيكؤيل لةناو بوارىموطناتيى:ِواترَدابيث ِىرطؤ
َتيَلدة دةقةكةى كة َتيدةكر ديارى ِاستر دةستى ياساى َىيبةث بوارةكة ِاستةىرئا"ئا طةورة ثةجنة ِاستةىرئا بةمةش َتيب تةزوو ِاستةىرئا ثةجنةكان نوشتانةوةى ِاستةىرئا كة َوةيةكيش بة دةطرين ِاستر بةدةستى كؤيلةكةبوارى ِاستةىر
"َتيَنيدةنو موطناتيسى:َتةوةيدةدؤزر َشةيةيهاوك ئةم َىيث بة ِةكةىرب بةآلم
2
NI
B
r
3-:ِواترَدابيث ِىرنةطؤ تةزوويةكى كة َضىيلوولث َكىيكؤيل دةرةوةى بوارىموطناتيى
َتيَلدة دةقةكةى كة َتيدةكر ديارى ِاستر دةستى ياساى َىيبةث بوارةكة ِاستةىرئا"دةط ِاستر بةدةستى كؤيلةكةبوارى ِاستةىرئا طةورة ثةجنة ِاستةىرئا بةمةش َتيب تةزوو ِاستةىرئا ثةجنةكان نوشتانةوةى ِاستةىرئا كة َوةيةكيش بة رين
"َتيَنيدةنو موطناتيسى:َتةوةيدةدؤزر َشةيةيهاوك ئةم َىيث بة ِةكةىرب بةآلم
NI
B
l
: موطناتيسى َزىيه : دووةم
1-م َزةيه ئةو:َتيَلبوارةكةدادةجو لةناو دياريكراو َراييةكىيخ بة بارطةكة َكيكات كارةبا بارطةيةكى سةر دةكاتة كار وطناتيسيةى
َوةيةيش بةم ثرؤتؤن وةك موجةبى بارطةيةكى بؤ كة َتيدةكر ديارى ِاستر دةستى لةثى ياساى َىيث بة َزةكةيه ِاستةىرئالةثى ئةوا َتيب َرايىيخ ِاستةىرئا بة طةورةشت ثةجنة وة َتيب بوارةكة ِاستةىربةئا ِاستتر دةستى ثةجنةى ضوار "با
: ئةمةية َضةوانةىيث بة ئةليكرتؤن وةك سالبى بارطةى بؤ َت"بةآلميدةب َزةكةيه ِاستةىرئا بة ِاستتر دةستى:َتةوةيئةدؤزر ياساية بةم ِةكةشىرب وة
sinF qvB
2-: َتيدانراب موطناتيسى بوارة لةناو تةلةكة و ِواتردة َدايث كارباى كةتةزووى طةيةنةر َكىيتةل سةر دةكاتة كار َزةموطناتيسيةىيه ئةو
َوةيةيش بةم دةقةكةى كة َتيدةكر ديارى ِاستر دةستى لةثى ياساى َىيث بة َزةكةيه ِاستةىرئاِاستتر دةستى ثةجنةى ضوار "باِاستةىرئا بة ِاستتر دةستى لةثى ئةوا َتيب ِاستةىتةزوورئا بة طةورةشت ثةجنة وة َتيب بوارةكة ِاستةىربةئا
"َتيدةب َزةكةيه:َتةوةيئةدؤزر ياساية بةم ِةكةشىرب وة
sinF BlI
ئةو ِىرب (ئةوا بوون هاوسةنط تةلةكة يان بارطةكة َكيهةركات ئةطةر : َبينىيت)تر َزةىيه بةو َتيدةب يةكسان َدةكاتيت كاريان موطناتيسيةى َزةيه
شةشةم بةشى
"لةموطناتيسةوة ثةيدابوو "كارةباى
"كارؤموطنةكارى"
دةورو موطناتيسى َشاوةيل ِينىرطؤ بةهؤى داخراو َكىيِرسو لة َتيب َكيبةش كة دا َكيلةطةيةنةر كارةباية تةزووى َنانىيه بةرهةم كردارى.بةريةوة
لة موطنةكار تةزووى ئةوةى بؤ َتيهةب َويستةيث كة ية ضى مةرجة ئةوَ؟ىبب ثةيدا َكدايِرسو
:وةآلمَىهةب يةكةدا موطناتيسى بوارة و ِةكةرسو َوانيلةن َذةيىيِر َةيةكىلجو َويستةيثيىان موطناتيسىى َكىيَزيه هيض طةيةنةرةكة بارطةكانى ئةوا دابن َذةيىيِر هاوسةنطى لةبارى يةكرتدا َللةطة هةردووكيان ئةطةر ،
نا ثةيدا تةزوو بةوةش سةر َتةيناكةو..َىبواتةبدات ِوور طةيةنةرةكةدا لةدةورى موطناتيسى َشاوةيل ِانىرطؤ َويستةيث...
َيَهلثا بتوانيت بةهؤيةوة َىَلب َطةيِر َىس َتيدادةنر دا موطناتيسى َكىيبوار لةناو درووستكراوة ِريج َكىيلةتةل بازنةيى َقةيةكىلئةَت؟يبب درووست َقةيةدالئة لةو موطنةكار كارةباى زىوةآلَويستةيث :م
:َتيب تيا خاآلنةى لةم َيس وةآلمةكةت
1.. بوارةموطناتيسيةكة دةرةوةى يان ناوةوة بةرةو كؤيلةكة جوآلندنى
2..موطناتيسيةكةدا بوارة لةناو كؤيلةكة خوالندنةوةى
3.. َطريةكةيكؤيلةج دةوروبةرى موطناتيسى بوارى توندى ِانىرطؤ
4..كؤيلةكة َوةىيش ِينىرطؤ
َنزيل ياساى
دةقى: بنووسة َنزيل ياساى
دةكات دروستى داخراودا كارةبايةكى ِةرلةسو موطنةكار تةزوويةكى كة يةى موطناتيسى بوارة ئةو ِاستةىر"ئاِانرطؤ دذكارى."كردووة دروست تةزووةى ئةو كة بوارةدا لةو َىدةب
:َبيينيت
1-َتيدةتوانر َنزةوةيل ياساى بةهؤىموطنةكار تةزووى ِاستةىرئادياَتيبكر رى. )ِةكةيرب (نةك
2-َنزيل ياساىوزة ثاراستنى ياساى.دةكاتةوة ِوونر
دا موطنةكارى كارؤ لة فاراداى "ياساى
)َىدةب دروست لةطةيةنةرةكةدا موطنةكار كارةباى َزىيَهلثا ئةوا دا كات لةيةكةى َتيِربطؤ َكيطةيةنةر دةورى موطناتيسى َشاوةيل ئةطةر)
cos
N
N t
t
AB
لؤي ك
ان ضةك َي ث ارةىمذ
راوةةن خاي ى ات ك
ية س ي ناتشاوةموط َي ل ى ِانرطؤ
- 9. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى077050530639
ي موطناتيسى بوارى ِانىرطؤ كارى دذ موطنةكارةكة تةزووة موطناتيسى بوارى كةوا َىدةطةيةن ئةوة سالبة ئةو.َنزيل ياساى َىيث دةرةكيةكة(بة ة
: َبيينيت
1-.bw V s.بؤخؤت ضؤن؟
2-ِادايرفا ياسايموطنةكار كارةباى َزىيَهلثا ِىربديا.بدؤزينةوة تةزووةكةش ِىرب ئةتوانني ئؤمةوة ياساي بةهؤى ثاشان ريدةكات
:)(مايكريفؤن كارةبايى طيتارى وةرطرةى.كارةبايى نيشانةيةكى بؤ َتيِردةيطؤ و َتيوةردةطر دياريكراو دةزطايةكى دةنطى كة َتيدةوتر َرةيئام بةو
:)(مايكريفؤن كارةبايى طيتارى وةرطرةى ئيشكردنى بنضينةىكارةبايى طيتارى وةرطرةى جؤرةكانى بةناوبانطرتينَننيبةكاردةه كارةبايى وزةى بؤ َيةكانيذ لةرينةوةى ِينىرطؤ بؤ كارؤوطنةكارى دياردةى.
تةزووةكان َةلَيو:.دةبن ثةيدا دا كانزاكان لةناو كة َقانةنلئة َوةيش موطنةكارة تةزووة ئةو
:تةزووةكان َةلَيو زيانةكانىدة زؤرجار.َنيدةسوت و دةكات طةرميان ضونكة دينةمؤ و ِرماتؤ و ترانسفؤرمةر وةك كارةباييةكان َرةيئام بة طةياندن زيان هؤى َتةيب
سووَلَيو دةكانىةتةزوو:َىبةكارد دا ) زةوى َريذ و ِؤكةخانةرلةف ( كانزاكان كةشفكردنى و َليئؤتؤمب طرتنى َكيِرب سيستمى و ِنةكانرلةف زؤرجار َمالبة.
دينةمؤ
:دينةمؤ.يةوة موطناتيسى بوارى بةهؤى وزة كارةبا بؤ َتيِردةطؤ )وزة َةل(جو ميكانيكى وزةى دةزطايةكة
َبينيةكيت ضةند6:
1.( واتة يةوة موطناتيسى بوارى بةهؤى َتيِردةطؤ وزة كارةبا بؤ خوالوة ِبينىرتؤ َةىلجو لةبنضينةدا دينةمؤكارؤموطنةكارية ئيشكردنةكةى بنضينةى.)
2.َكىيَزيَهلثا ئةوا َتةوةيخبول دا َكيِر موطناتيسى َكىيبوار لةناو ِرنةطؤ َراييةكىيخ بةطؤشة َكيطةيةنةر ئةطةرموطنةكارى( َىتىةذ نةخشىة َوةيشى ِاوىرطؤ موطنةكارى كارةبايى تةزوويةكى و ِاورطؤSinسىاينى)
. َىدةب دروست
كؤيلةكة بةردةوامى خوالنةوةى لةئةجنامى ضونكةَتيِردةطؤ بوارةكة َةكانىلَيه و كؤيلةكة ئاستى َوانين طؤشةى بةردةوام بوارةكةدا لةناو(َىةكانىلَيه لةسىةر َىتيب سىتوون َقةكةلئة َكيكات ئةطةر َتيدةب سفر
وة بوارةكةَيدةب تةريب َقةكةلئة َكيكات َتيدةب ِىرب طةورةترينبوارةكة َةكانىلَيه بة ت. )
َقةكةلئة ئاستى سةر ستوونى و َقةكةَلئة ئاستى َوانين طؤشةى)ِووبةرر ِيرِاستةبر(ئا90:َيتيَلب ئةتوانيت هةربؤية ،ثلةية
(زؤرترينَتيدةبوة بوارةكة َةكانىلَيه لةسةر َتيب ستوون َقةكةلئة ئاستى سةر ستوونى َكيكاتسفرَكيكات َتيدةبسةر ستوونىبوارةكة َةكانىلَيه بة َتيدةب تةريب َقةكةلئة. )
( ِاوىرطؤ تةزووى دينةمؤى دةتواننيA.C( ِىرنةطؤ تةزووى دينةمؤى بؤ )D.C)ِينربطؤ ثرتة َوةيش) ِاوةرطؤ ِةكةىرب ِةرنةطؤ تةزووةكة ِاستةىرئا تةنها (كةبة ئةويشبؤ َقةكةلئة خليسكة دوو ِينىرطؤ(خليسكة يةك
َقةلئةواتة.)ِرطؤ (تةزوو َىدةوتر َىيث كة )جياكراوة لةيةك نيوةى دوو
َلئة (واتة َكيِرطؤ تةزوو ضةند و َكيكؤيل ضةند َنانىيبةكاره بة ئةويش َىبكةو دةست )ثاترى تةزووى (نزيكى ِرنةطؤ تةواو تةزووى َىدةكرضى بىة بوة دابةش قةكةتىةوةرةى بىةدةورى بىوون دابىةش كىة )َكةوةيبةشى ةند
.َتيِردةطؤ ميكانيكى وزةى بؤ كارةبايى وزةى دةزطايةكة :ِرمؤتؤ كة َتيوةردةطر كؤيلة ئةو تةزووى هةميشة خوالنةوة
بنضينةىزةبرة ئةو لةسةر ِرمؤتؤ ئيشكردنىموطناتيسيكؤي سةر كاردةكاتة كة بنياتنراوة ةدان َطرىلتةزووهة َكىيل.دا موطناتيسى َكىيبوار لةناو راو
بوا دذكارى َىدةب ثةيدا تةزووةكةوة لة يةى موطناتيسى بوارة ئةو بةمةش دةكاتةوة َضةوانةيث كؤيلةكةدا لة تةزوو ِاستةىرئا ِرطؤ تةزووخوالنةوة لة كؤيلةكة ِرطؤ تةزوو َنانىيبةكاره َىبةب ، َىدةب دانراو دةرةكى رى
كة ساتةى لةو َىدةوةست.دةرةكيةكة بوارة بة َىدةب تةريب وة كؤيلةكة لة بوو ثةيدا موطناتيسى بوارى
: موطنةكار كارةباى َزىيَهلثا دذة.َتيدةب ِرَثةيت ثيايدا تةزووةى ئةو كةمبوونةوةى َتةهؤىيدةب و َتيدةب ثةيدا ِدارمؤتؤ كؤيلى كةلة موطنةكارةية كارةبا َزةيَهلثا ئةو
كارةبا َزىيَهلثا دذة ِىربكارةباى َزىيَهلدذةثا ِىرب زيادبكات كؤيلةكة خوالنةوةى َرايىيخ هةتا بوارةموطناتيسيةكة ِانىرطؤ بةزيادبوونى زياددةكات موطنةكار ى:.هةربؤية زياددةكات موطنةكار
موط كارةباى َزىيَهلدذةثا نرخى )سفرة ِةكةرمؤتؤ َرايىيطؤشةخ كة ساتةدا لةو (واتة ِةكةرماتؤ ئيشكردنى ساتى.سفرة نةكاريش
.نرخة طةورةترين كارةباش َزىيَهلدذةثا )َراييةيطؤشةخ طةورةترين (كة ِةكةىرَراييةنةطؤيطؤشةخ دةطاتة ِةكةرماتؤ كؤيلى كة َكيكات
B.زؤر سوتانى ئةطةرى بؤية َتيِدةبرَثةيت ِةكةدارمؤتؤ بة تةزوو ِىرب طةورةترين سفرة موطنةكار كارةباى َزىيَهلدذةثا كة كاتةدا لةو.كاتةدا لةو ة
C.دةكات دابني كؤيلةكة تةزووى كة ئةركةى جياوازى ئةوموطنةكار كارةباى َزىيَهلثا دذة و دانراو ئةركى جياوازى َوانين جياوازى بة يةكسانة:واتة
لةكة ؤي ك سةر دانراو= ةذد
:موطنةكارى ِةرَوطؤلئا
َيِرسو لة موطنةكارة كارةباى َزىيَهلثا بوونى درووست كردارى.تردا ِةكةىرلةسو تةزوو توندى ِانىرطؤ لةئةجنامى كدا
1.بةندة ِةموطنةكارىرَوطؤلئا هاوكؤلكةىهةردووكؤيلةكة سيفةتةئةندازةييةكانى لةسةرويةكرتةوة َرةىيبةطو ِاستةكانيانرئا.
2.كؤيل و ترانسفؤرمةر لةوانةش طرنطة دةزطاى زؤر ئيشكردنى بنضينةى ِةموطنةكارىرَوطؤلئا دياردةى.)ِؤمكؤرفر دا(كؤيلى بةنزين مةكينةى لة َكردنيئيشث ى
ِةموطنةكارىرَوطؤلئاكؤيلةكة دوو َكيكات َتيدةب دا نرخى طةورةترين لةتةريبىبن يةكرتوة ،تريان كؤيلةكةى ئاستى لةسةر لةكؤيلةكان َكييةك ئاستى َتيكات َتيدةب دا نرخى كةمرتين لةستونَتيب.
َنانىيبةرهةمه لةكاتىِاورطؤ كارةباى تةزووىَننةوةيدةم ِىرنةطؤ بة ) ئةرك جياوازى نرخى طةورةترين و تةزوو نرخى طةورةترين و (لةرةلةر َندةكانىيلةه هةريةكة.
تةزوو نرخةكاريطةرةكةى:.دةكات ثةيدا دا كات لةهةمان ِرنةطؤ تةزوويةكى طةرمى كاريطةرى هةمان كة ِاوةرطؤ تةزووى َكىينرخ
بةف تواناىدةكاتة دا ِاورطؤ تةزووى ِىرسو لة ِؤضوورينيوةىِدارنةطؤ تةزووى ِىرلةسو ِؤضووريبةف تواناى
ضةندة دا تةواو َكىيِرسو لة ِاورطؤ تةزووى ِايىرَكيت؟سفر
ثوخت ئؤمى بةرطرى ِىرسو:
( سفرة خودموطنةكاريةكةى َكةيطةيةنةرL=0)
دا ثوخت ئؤمى لةبةرطرىَتيلظؤ و تةزوو)سفرة ِةوطةر ِةوطةن(جياوازىرهاو ة
ثوخت موطنةبارطى ِىرسو
هةية خودموطنةكارى هاوكؤلكةى و سفرة بةرطريةكةى َكةيكؤيل
َتيدةوتر تةزوو بةرامبةر كردنةكةى َستىلبةرهة بةبةربةستةموطنةكارى:َتةوةيئةدؤزر َشةيةيهاوك بةم و2LX L fL
ثوخت لةموطنةبارطىدا( طؤشةى بة َتيدةكةو تةزوو َشيث َتيةلظؤ90واتة ثلة
2
rad
)
بارطةطر ِىرسو
َوانياندايةين لة هةوا وةك َكىينةطةيةنةر طةيةنةرةكة لةوحى دوو
( طؤشةى بة َتيدةكةو تةزوو دواى َتيةلظؤ90واتة ثلة
2
rad
)
- 10. نةريمانَلِةسورهةمزةَةيىلذاذ
بةسود ثةميانطاى0770505306310
َتيدةوتر تةزوو بةرامبةر كردنةكةى َستىلبةرهة بةبةربةستةبارطةطرى:َتةوةيئةدؤزر َشةيةيهاوك بةم و
1 1
2
cX
c fc
كارةبايى لةرينةوةى ِىرسو
ِرسو.َىد َكيث ِاورطؤ َكىيطر بارطة و َكيبارط موطنة لة كارةبايى لةرينةوةى ى
طرةكة بارطة بارطاويكردنىِِِرنةطؤ تةزوو كارةبايى سةرضاوةيةكى بةهةر:لةسةر بةندة دةكات دروست كارةباى لةرينةوةيةكى
1-.بارط موطنة موطنةكارى خود هاوكؤلكةى نرخى
2-.طرةكة بارطة طرى بارطة نرخى
َتيدةكر لةسةرى ِرنةطؤ ئةركى جياوازى دانانى بة تةنها بارطةطر كردنى بارطاوى
(سازدان-)كردن سافدةزطاك لةرةلةرى و تةلةفزيؤن و ِاديؤر َستطةكانىيو لةرةلةرى كردنى بةيةكسان ئةويش تةلةفزيؤن)ة و ِاديؤر( لةرةلةرى وةرطرتنى كردارىوة انى.دا رطرتن
تراسفؤرمةر
:تراسفؤرمةر.دةكاتةوة نزم بةرزيان ِاورطؤ تةزووى موطنةكارى كارةباى َزىيَهلثا دةزطايةكة
ناكات درووست ِاورطؤ َشاوىيل ِرنةطؤ تةزووى ضونكة ناكات كار ثاترى وةك ِىرنةطؤ بةتةزووى ترانسفؤرمةرلىة ضىونكة كاردةكات ِرثض ِرثض ِىرنةطؤ بةتةزووى بةآلمَكىيبىوار بةمىةش َىتيِردةطؤ تىةزوو ِىربى بىارةدا و
دةكات ثةيدا ِاورطؤ
بة
2
1
N
N
:ئةطةر جا ، ِينرطؤ َذةىيِر َتيدةوتر
1.1 2N Nِينرطؤ َذةىيِر ئةوا
2
1
1
N
N
كةرة بةرز ترانسفؤرمةرى َتيئةوتر ِانسفؤرمةرةرت بةو.ئةكاتةوة نزم تةزوو و ئةكاتةوة بةرز كارةبا ثةستانى جياوازى كة وة
2.1 2N Nِينرطؤ َذةىيِر ئةوا
2
1
1
N
N
.ئةكاتةوة بةرز تةزوو و ئةكاتةوة نزم كارةبا ثةستانى جياوازى كة نزمكةرةوة ترانسفؤرمةرى َتيئةوتر ِانسفؤرمةرةرت بةو
ئاياَت؟يَنيبه بةرهةم توانا َىدةكر يان َ؟ىبكر كارةبا وزةى لة قازانج ترانسفؤرمةرةوة بةهؤى َىدةكر
و/( َىب بةرزكةرةوة ترانسفؤرمةرى منونة بؤ ئةطةر ضونكة ، َرينةخVَيل سةرئةجنامى دةكاتة كة (توانا واتا ِوودةداتر ناوةندى كؤيلى تةزووى لةنرخى بوونةوة نزم )بكاتةوة بةرزكدانىVوIطةورةترمان َكىينرخ
)َىنادات
َىدةب كةمرت ضوو َىت لةتواناى دةرضوو تواناى بةوةش َىدةب وون دان تيشك يان طةرمى َوةىيبةش وزة َىهةند كة لةوةى جطة ئةمة
طرنط زؤر َبينىيت9:
1.َوانيلةن ضوستيان ِاستيةكانر ترانسفؤرمةرة%90,%99ل ضونكة داية:بةهؤى َتيدةض ِؤريبةف وزة ةترانسفؤرمةردا
1-( واتة دةبن ثةيدا لةناواخنةكةدا يةوة موطناتيسى َشاوةيل ِانىرلةطؤ كة موطنةكارانةى تةزووة ئةو بةهؤىتةزووةكان َةلَيو.)
2-بةهؤىبةرطرى.طةرمى بؤ َىِردةطؤ وزة لةكارةبا َكيِرب ناوةندى و سةرةتايى كؤيلى
3-بةهؤىزيانةكاموطناتيسى هةستةرةى نى.
2.( بةرزكةرةوة ترانسفؤرمةرىدةكاتةوة بةرز ئةرك جياوازى( و )دةكاتىةوة نىزم تىةزوو)كارةبىا تىةزووى َنانىيبةرهىةمه َسىتطةىيلةو( كىةرةوة نىزم ترانسىفؤرمةرى َمالبىة .َتيَنريبىةكاردةهنىزم ئىةرك جيىاوازى
دةكاتةوة( و )دةكاتةوة بةرز تةزوو)َنيبةكاره َنىيلةشودا انى.َتيَنريبةكاردةه
3.َشةىيهاوك َىيبةث دا َزةرةوةكانيطو لةتةلة طةرمى بؤ ِاورطؤ بووى وون تواناى
2
p I Rلةسةر بةندة دا لةتةلةكان ِؤضووريبةف تواناى (واتة َتيدةكر هةذمارطةيةنةرةكة بةرطرىوِىربى دووجىاى
تةزووةكة.)
بةف وزةى هةربؤية:َتةوةيدةدؤزر ثةيوةندية بةم ِؤضوشري
2
E Pt I R t
4.ِىرنىةطؤ ىةكىىَتيلظؤ ىةىبةرزكةرةوةي ىفؤرمةرىىترانس و )(ترانسىفؤرمةرة دا ىةنزينىب ىةىىلةمةكين ىكردنىئيش كىؤيلى12V( ىةىىنزيك ِكةرىىِثضرثض زؤربىةرزى ىةكىىَتيلظؤ ىؤىب ىتىَيِردةطؤ40000Vىؤىب100000V)
ئةركى جياوازى َ.كةىدةب.َتيدةب ثةيدا ثريشكة بةوةش بةرزدةكاتةوة ثةيداكردن ئاطر ثالكى َوانين
5.ئؤتؤماتيكى)ية (سويضى َنانىيبةكاره بةهؤى َيبةكارد َلدايلةئؤتؤمب كة ئةوةى َمالبة دةكات ئيش ِاورطؤ بةتةزوويةكى تةنها ترانسفؤرمةرترانسىفؤرى لىة َمالِ.بةرثضى ِرثضى تةزوويةكى دةكاتة تةزووةكة كة
ت.)َىبةكارد ِاورطؤ تةزووى نية(ضونكة ئؤتؤماتيكية سويضة بةو َويستيانيث َنيبةكارد كارةبا تةزووى طواستنةوةى لةكؤمثانياكانى كة ردا
6.( بة كارةبا تةزووى وزة كارةبا طواستنةوةى كؤمثانياكانىئةوي َتيَريدةن نزم تةزووى و بةرز ئةركى جياوازى )تونىدى ضىونكة َىبى كىةم طىةرمى َوةىيبةشى دا تةلةكان لة ِؤضوريبةف وزةى تاوةكو ش
.َىِردةطؤ تةزودا دووجاى َللةطة ِاستةوانةر ِؤضووريبةف وزةى ضونكة وزةدا بوونى ون لة هةية زؤرى كاريطةرى تةزوو
2
E I R t
7.ئ َتةوةيكةمبكر ِؤضووريبةف وزةى َىدةتوانر هةروةها.تةلةكان ئةستورى بةزيادكردنى يان َىب كةم ِادةيةكرتا تايبةتيان بةرطرى كة َكيتةل َنانىيبةكاره بةهؤى ةويش
:طواستنةوة ضوستىبةرهةم َستطةىيلةو كة توانايةى ئةو بؤ )َنانىيبةكاره َنىيشو (واتة كارطةيةك يان َكيَلما بة طةيشتو تواناى َوانين َذةىيِرلة بريتيةن َنانةوةيه.َردراوةي