2. Η Επανάσταση του 1821 είναι μνήμη,
τιμή και παρόν.
Οι ήρωες και οι ηρωίδες, με σάρκα
και οστά, δεν είναι άψυχα
πορτραίτα κρεμασμένα στον
τοίχο,
είναι άνθρωποι που χαμογελούσαν,
πονούσαν, κοίταζαν τον ήλιο
περήφανα.
Οι νίκες τους είναι θέατρα θριάμβου
και πόνου.
Άνδρες και γυναίκες πάλεψαν από
κοινού για την αποτίναξη του
τουρκικού ζυγού.
3. Η Επανάσταση του 1821
και η έναρξη του Αγώνα
για Εθνική Ανεξαρτησία,
δεν αφήνει, όμως,
αδιάφορη την Ελληνίδα γυναίκα,
η οποία δεν παρέμεινε απαθής στο
περιθώριο,
δεν υπήρξε απλός, σιωπηλός θεατής της
Ιστορίας.
Όπως βλέπουμε εμείς οι μεταγενέστεροι,
η Ελληνίδα συμμετείχε δυναμικά και
αποφασιστικά στα πολεμικά γεγονότα,
ανέπτυξε πρωτοβουλίες και γενικά,
είχε μία ουσιαστική συμβολή στην εξέλιξη
του Αγώνα.
4. Μέσα από τα κείμενα για το 21, τα
ποιήματα, τα δημοτικά τραγούδια
αλλά και τα ζωγραφικά έργα θα
δούμε να τιμούνται λεοντόκαρδες
γυναίκες, όμορφες, δυναμικές,
ηρωικές, που ρίχτηκαν ολόψυχα στον
αγώνα για την ανεξαρτησία.
Παρά ταύτα, οι ιστορικοί του
περασμένου αιώνα αναφέρονταν
ελάχιστα στις πιο γνωστές ηρωίδες,
αγνοώντας το πλήθος των ανώνυμων
γυναικών που έδωσαν το αίμα τους
για την πατρίδα.
5. Η συμβολή της γυναίκας το 1821
δεν περιορίζεται μόνο
στη δράση των γνωστών
σ’ όλους μας ηρωίδων.
Αξίζει να αναφερθεί η στήριξη
της γυναίκας, αδελφής, μάνας
του ήρωα του ’21,
της ανώνυμης αυτής γυναίκας
που βρισκόταν δίπλα στον
πολεμιστή για να τον βοηθήσει,
να τον εφοδιάσει
και να αρπάξει το καριοφίλι του,
όταν χρειαστεί,
δίνοντας τη ζωή της
για την πατρίδα.
6. Στην Επανάσταση του 1821
οι Σουλιώτισσες, οι Μεσολογγίτισσες,
οι Ρουμελιώτισσες, οι Ηπειρώτισσες,
οι Κρητικές, οι Ψαριανές πολέμησαν
για την πατρίδα και τα ιδανικά τους.
Γυναίκες που έμειναν άγνωστες
αλλά οπωσδήποτε είναι άξιες θαυμασμού.
Σ’ αυτές τις γυναικείες φιγούρες,
που επάξια η δημοτική μας μούσα ύμνησε,
θα ήθελα επιγραμματικά να αναφερθώ.
Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα,
η άξια καπετάνισσα που έδωσε τα πάντα
στον αγώνα, αψηφώντας κινδύνους και
περιφρονώντας το προσωπικό της
συμφέρον.
Η Μαντώ Μαυρογένους,
η γυναίκα που αδιαφόρησε για την
προσωπική της ευτυχία, επιθυμώντας
βαθιά την εθνική ανεξαρτησία.
7. Και οι δύο ηρωίδες
ξεπέρασαν το κατεστημένο
που καθόριζε τη θέση της γυναίκας
εκείνης της εποχής,
αψήφησαν κινδύνους
και αποθεώθηκαν.
Αλλά και η Δόμνα Βισβίζη,
η όμορφη και δυνατή
καπετάνισσα,
η Θρακιώτισσα ηρωίδα,
με το ξεχωριστό μεγαλείο ψυχής,
κυβερνώντας η ίδια το πλοίο της,
την «Καλομοίρα», διακινδύνευσε
τη ζωή της
για την πατρίδα.
8. Ας μην ξεχνάμε ότι οι γυναίκες της
Λακωνίας, με ξύλα, όπλα, δρέπανα,
βρήκαν ηρωικό θάνατο, γνωστές και
άγνωστες στην ιστορία.
Ανάμεσά τους η Σπαρτιάτισσα
Σταυριάνα Σάββαινα,
η ριψοκίνδυνη γυναίκα, που όλη τη
νύχτα κάτω από το φεγγαρόφωτο
πολεμούσε για ένα λεύτερο
Βαλτέτσι.
Αλλά και η αυταπάρνηση, η τόλμη, η
πατριωτική αρετή των θρυλικών
ηρωίδων, δρεπανοφόρων
Μανιατισσών, λάμπρυναν τον ιερό
αγώνα του ’21.
Ανάμεσά τους η Πανωραία Βοζίκη.
9. Η λεβεντογένα Κρήτη έχει
και αυτή τις ηρωίδες της,
τη Χαρίκλεια Δασκαλάκη,
την ηρωίδα του Αρκαδίου,
που έγινε θρύλος στο νησί
και συμβόλισε τη θυσία
στον αγώνα για την
ελευθερία.
10. Και κοντά σ’ αυτές, πρέπει να
σημειωθεί και η περηφάνια
της μάνας του Αλέξανδρου και
Δημητρίου Υψηλάντη, που
δίνει για τη πατρίδα όλα της τα
παιδιά.
Είναι γνωστή η απάντησή της σε
άλλους αγωνιστές, όταν της
ζητούσαν να χαρίσει στον
αγώνα τα χρήματα από την
εκποίηση περιουσιακού της
στοιχείου:
«Εγώ χάρισα στην πατρίδα 4
παιδιά, τα χρήματα θα
υπολογίσω;»
11. Η γυναίκα του ’21 δε δραστηριοποιήθηκε
μόνο έμπρακτα σε πολεμικές
επιχειρήσεις, αλλά συνεισέφερε στην
Επανάσταση και μέσα από τον
πνευματικό χώρο.
Η Ευανθία Καΐρη με τις επιστολές της
εισέρχεται δυναμικά στην πνευματική
δημόσια σφαίρα και προσπαθεί να
βοηθήσει την πατρίδα της.
Η Δομνίτσα Ραλλού μέσα από το χώρο
του θεάτρου συνετέλεσε στην εθνική
αφύπνιση.
Οι ηρωίδες του 1821 υπήρξαν γυναίκες
που τους φλόγισε το νου και την καρδιά η
πίστη η τρανή, πως είχαν το δικαίωμα να
ζουν ελεύθερα και ότι για τη λευτεριά
κάθε άνθρωπος, ακόμα και τη ζωή του
έχει χρέος να προσφέρει.