Συνέντευξη με την κ.Σπανού σχετικά με το κτήριο της ΕΠΟΝ

Πληροφορίεςγια τοκτήριοτηςΕΠΟΝ / ΣυντακτικήκαιΦωτογραφικήΟμάδα Εργαστηρίου
Πληροφορικής56ου ΓυμνασίουΑθήνας/Σχολικόέτος:2019-2020 / Σελίδα 1 από14
Πληροφορίες για το κτήριο της ΕΠΟΝ
Συνέντευξη με την κυρία Πηνελόπη Πίτσα Σπανού την Κυριακή 23/02/2020
στο κτήριο της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (ΕΠΟΝ), 77 χρόνια
μετά την υπογραφή της ιδρυτικής διακήρυξης της ΕΠΟΝ.
Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Σπανού, μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης
Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας
(ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ) για τον χρόνο που μας διέθεσε στο χώρο του κτηρίου της
ΕΠΟΝ και τα στοιχεία που μας έδωσε επιβεβαιώνοντας και συμπληρώνοντας
αυτά που γνωρίζαμε από άλλες συνεντεύξεις.
Τα στοιχεία αποτελούν μνήμες της αλλά και σημειώσεις που είχε κρατήσει
από ομιλίες και συνεντεύξεις του Φώτη-Φοίβου Τσέκερη.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικά έτη: 2019-2020

Σύμφωνα με ομιλία του Φώτη - Φοίβου Τσέκερη το 2003 [πρόεδρος του
Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου φίλων της ΕΠΟΝ] το κτήριο της
ΕΠΟΝ ήταν πάνω από 80 ετών και πιο συγκεκριμένα μεταξύ 80-90 ετών.
Αυτό σημαίνει ότι χτίστηκε, το πιο αργά, το 1923 ή κάπου εκεί.
Σίγουρα το 1940 υπήρχε, μιας και διακρίνεται σε αεροφωτογραφία της
εποχής.
Εικόνα 1: Αεροφωτογραφία 1940. Ευχαριστούμε πολύ την κυρία Ειρήνη Γρατσία και την MONUMENTA που
μας την παραχώρησαν για τις ανάγκες των εργασιών μας.
Το σπίτι όπου ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ στις 23/02/1043 ανήκε στον Παναγή
Δημητράτο. Λίγους μήνες μετά την ίδρυση της ΕΠΟΝ ο Π. Δημητράτος
συνελήφθη από έλληνες συνεργάτες των Γερμανών και εκτελέστηκε από τους
Γερμανούς τον Απρίλιο ή τον Μάιο του 1944. Ο Δημητράτος ήταν δάσκαλος
και στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ)
[https://el.wikipedia.org/wiki/ Κομμουνιστικό_Κόμμα_Ελλάδας].
Μετά το 1956 η οικογένεια του Π. Δημητράτου πούλησε το κτήριο το οποίο
πέρασε από διάφορες χρήσεις. Μέχρι και κέντρο διασκέδασης για νέους είχε
γίνει.
Την καταπακτή που υπήρχε στην κουζίνα την υπέδειξε ο Κώστας
Δημητράτος, γιος του Παναγή Δημητράτου. Μέχρι τότε δεν γνώριζαν την

ύπαρξή του. Την αποκάλυψη την έκανε γύρω στη δεκαετία του 80. Κάποιοι
έλεγαν ότι η κρύπτη αυτή ήταν λαγούμι που οδηγούμε στη Βελεστίνου ενώ
κάποιοι άλλοι ότι έβγαινες στο τέρμα Αμπελοκήπων. Με την αντιπαροχή και
τις πολυκατοικίες αυτό πλέον δεν υπάρχει.
Εικόνα 2: Η κρύπτη της κουζίνας. Τώρα δεν σηκώνουν το πλακάκι όπως στο παρελθόν (φωτογραφία
αριστερά) γιατί έχει πρόβλημα και φοβούνται μην σπάσει.
Το 1983 χαρακτηρίστηκε το κτήριο ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΦΕΚ 493 Β
/ 24.8.1983)
Εικόνα 3: Από το ΦΕΚ 493 Β/24.8.1983

Το 1984 μπήκε η πινακίδα που υπάρχει έξω από την κεντρική πόρτα του
κτηρίου ενώ φυτεύτηκε και μια ελιά, σύμβολο ειρήνης, αριστερά της κεντρικής
πόρτας όπως βλέπουμε το κτήριο. Μετά από κάποια χρόνια είπαν ότι πήγε να
παρκάρει ένα αμάξι και την έριξε. Όμως, ο Τσέκερης, η κυρία Σπανού κ.α.
που το είδαν τους φάνηκε ότι την είχαν κόψει. Όπως μας είπε η κυρία Πίτσα,
όταν τσακίζεις ένα καλαμάκι, ένα ξύλο αφήνεις σκλήθρες κλπ. Αυτό ήταν μια
ευθεία, όπως τα ξύλα που κόβουν για το τζάκι.
Εικόνα 4: Στη θέση της ελιάς που κατέστρεψαν έχουν τοποθετήσει μια νεραντζιά
Εικόνα 5: Η πινακίδα που είναι έξω από το κτήριο της Δουκίσσης Πλακεντίας 3
Εδώήτανηελιάπου
είχανφυτέψειως
σύμβολοειρήνηςτο
1984
Ενημερωτικήπινακίδα που
τοποθετήθηκετο1984

Το κτήριο αγοράστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού επί Μελίνας Μερκούρη.
Μέσα στο 1987 έγινε αίτημα στον Δήμο από τους αντιστασιακούς, τους
επονίτες, ώστε η ονομασία της πλατείας (που μέχρι τότε δεν είχε όνομα) να
γίνει "πλατεία ΕΠΟΝ". Επί χούντας ήταν ένας χώρος αφημένος με χώματα.
Στις 23/2/1988 έγινε εκδήλωση παρουσία Υπουργού και άλλων επισήμων με
ραδιοφωνική και τηλεοπτική κάλυψη.
Εικόνα 6: Εφημερίδα "Ριζοσπάστης" (24/02/1988)

Εικόνα 7: Εφημερίδα "Ριζοσπάστης" (σελ 20, 24/02/1988)
Από μελέτη που έκαναν στο παρελθόν οι επονίτες οι οικοδομικές εργασίες
για την βελτίωση της κατάστασης του κτηρίου ανέρχονταν στο ποσό των
13.170 €.
Η μουσειολόγος Νότα Πάντζου [Παναγιώτα Πάντζου. Επίκουρη Καθηγήτρια
στην Πολιτισμική Κληρονομιά: Διαχείριση και Προβολή] τους είπε ότι για να
λειτουργήσει ως μουσείο χρειάζονται περίπου 10.800 €.

Αυτά τα 24.000 € περίπου τα ζήτησαν από την Γραμματεία Νέας Γενιάς που
ήταν ιδιοκτήτης του σπιτιού και από το Υπουργείο Παιδείας που υπάγεται
τώρα αλλά δεν δόθηκαν ποτέ.
Κάποια στιγμή είχε πλημμυρίσει η ταράτσα και είχε μπει πολύ νερό στο
κτήριο. Δεν θυμάται πότε. Είχαν οργανώσει και μια εκδήλωση. Όλοι όσοι
είχαν παραστεί είχαν αρρωστήσει. Είχε πάρα πολύ υγρασία. Έβαλαν τότε
χρήματα μόνοι τους κάποιοι επονίτες, έφεραν εργάτη στην ταράτσα και την
έφτιαξαν. Άντεξε για πολλά χρόνια. Δεν μπήκε νερό στο κτήριο ξανά.
Εικόνα 8: Υπάρχει υγρασία στο κτήριο αν και δεν μπαίνει νερό πλέον.
Στις 19/02/2011 έγινε διάρρηξη από το τζάμι της πόρτας της κουζίνας, το
έσπασαν και προσπάθησαν να μπουν στο κτήριο ενώ χάλασε και ο εσωτερικός
σύρτης στην προσπάθεια εισβολής στο κτήριο αφού έσπασαν το παράθυρο.
Εικόνα 9: Η πόρτα της κουζίνας με το σπασμένο παράθυρο και τον χαλασμένο σύρτη.

Κάποια στιγμή πρέπει να έμενε/αν άνθρωπος/οι μέσα στο κτήριο. Είχε βρεθεί
σακβουαγιάζ με βρώμικα ρούχα ενώ έλαβαν και ένα εξωφρενικό ποσό για το
τηλέφωνο που είχαν. Κάποιοι έμεναν ή έμπαιναν στο κτήριο, κοιμόντουσαν και
χρησιμοποιούσαν το τηλέφωνο. Έτσι το "έκοψαν" και δεν έχουν πλέον
τηλέφωνο.
Επίσης, στο κτήριο μπήκαν και άλλη φορά στο παρελθόν από το υπόγειο του
κτηρίου στην αίθουσα που είναι ακριβώς από πάνω. Ζωγράφισαν αγκυλωτούς
σταυρούς και προκάλεσαν καταστροφές σε αφίσες. Η πόρτα του υπογείου
είναι χαλασμένη και ανοικτή ενώ το πάτωμα του δωματίου που είναι πάνω
από το υπόγειο έχει υποχωρήσει σε διάφορα σημεία.
Εικόνα 10: Η πόρτα του υπογείου είναι χαλασμένη και ανοικτή ενώ μπορεί κάποιος να μπει στο κτήριο
ανεβαίνοντας από το χαλασμένο ξύλινο δάπεδο του δωματίου που βρίσκεται πάνω από το υπόγειο.
Μέχρι την περίοδο που πέθανε ο Φοίβος Τσέκερης, την Κυριακή 15 Μαρτίου
2015, το κτήριο ήταν ανοικτό επίσημα κάθε Δευτέρα και Τετάρτη 5-7 το
απόγευμα. Επειδή το ρεύμα ήταν δωρεάν δεν ήθελαν και από φιλότιμο να
κάνουν κατάχρηση.

Το άγαλμα της Νίκης που βρίσκεται στον
κεντρικό χώρο του κτηρίου είναι του γλύπτη
Ανδρέα Παπαχρήστου [ http://papachristos-
andreas.com/index.php/en/βιογραφικό ]
(πρώην πολιτικού πρόσφυγα στην Ουγγαρία).
Τοποθετήθηκε μεταξύ 1987-1988 και
πάντως πριν την εκδήλωση που έγινε στις
23/2/1988.
Η κουπαστή που υπάρχει στη σκάλα
είναι η δεύτερη. Αρχικά δεν υπήρχε.
Επειδή δυσκολευόντουσαν να ανέβουν
οι άνθρωποι τις σκάλες τοποθέτησαν
κουπαστή. Αυτό έγινε μέσα στη
δεκαετία του 80. Την κουπαστή
αυτή την γκρέμισαν. Δύο παιδιά σιδεράδες από το Καματερό την τοποθέτησαν
ξανά δωρεάν.
Η κυρία Σπανού μας είπε ότι γνωρίζει ότι υπήρχε στο παρελθόν και άλλο
σπίτι με κρύπτη. Αυτό, όμως, δεν είχε την κρύπτη κάτω από τη γη αλλά
πάνω. Θυμάται που της είχε πει μια κυρία που έμενε Λαρίσης και Αλέξη
Παυλή γωνία για την κρύπτη που είχε στο σπίτι της. Τότε πάνω από τις
κουζίνες έφτιαχναν κάτι σαν αυτό το φουγάρο που έχουν και στο σπίτι της
ΕΠΟΝ. Είχε την τρύπα του και έβγαινε έξω ο ατμός από το φαγητό. Η κυρία
αυτή στη Λαρίσης δεν είχε ένα μικρό πετρογκάζ σαν αυτό του κτηρίου της

Πληροφορικής56ου ΓυμνασίουΑθήνας/Σχολικόέτος:2019-2020 / Σελίδα 10 από 14
Εικόνα 11: Το φουγάρο στην κουζίνα του κτηρίου στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 και Γυθείου.
ΕΠΟΝ αλλά ένα αρκετά μεγαλύτερο και η άκρη του φουγάρου έβγαινε όλη
έξω από το δωμάτιο. Δεν ήταν όπως στο κτήριο της ΕΠΟΝ (εικόνα 11) που
καταλήγει σε έναν σωλήνα που βγαίνει έξω. Το άλλο φουγάρο συνέχιζε έξω
από το σπίτι. Ήταν μεγάλο και είχε εξασφαλιστεί ένας χώρος τριγωνικός και
εκεί επάνω ανέβαινε και κρυβόταν ένα άτομο το οποίο έμεινε εκεί κρυμμένο
για 20 χρόνια. Βέβαια, κατέβαινε κάτω για να φάει κλπ. Αυτός ήταν και ένας
λόγος που η γυναίκα αυτή, που έμενε τότε μαζί με την μητέρα της, δεν
παντρεύτηκε κιόλας. Αφότου έφυγε αυτός ο άνθρωπος η γυναίκα
παντρεύτηκε και έκανε οικογένεια. Τον άνθρωπο αυτόν τον κυνηγούσαν.
Βγήκε από εκεί όταν έγινε πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1963
και έφυγε αμέσως για Αγγλία. Αυτά της τα έχει πει η γυναίκα που είχε το
σπίτι. Το σπίτι αυτό δεν υπάρχει πια. Έχει δοθεί αντιπαροχή για
πολυκατοικία.
Αυτός είναι και ένας λόγος ακόμα, πέρα από το γεγονός της ιδρυτικής
διακήρυξης της ΕΠΟΝ που έγινε στο κτήριο της Δουκίσσης Πλακεντίας 3
και Γυθείου, που προσπαθούν οι οργανώσεις για να σωθεί το κτήριο μιας και
υπάρχει και αυτή η κρύπτη.
Δεν γνωρίζει αν υπήρχαν και άλλα σπίτια στην περιοχή που να είχαν
κρύπτες. Η ίδια είναι γεννημένη το 1949. Μέχρι το 1950-1955 δεν έχει
"καλές", "καθαρές" εικόνες από την περιοχή. Εκείνα τα χρόνια τα παιδιά δεν
απομακρυνόντουσαν από τα σπίτια τους. Η ίδια έφτανε μέχρι τον φούρνο του

Τζάννου που την έστελνε η μητέρα της να πάρει ψωμί. Η Λαρίσης τότε είχε
χασάπικο, μανάβικο, μπακάλικο και ο φούρνος ήταν γωνία Δουκίσσης
Πλακεντίας και Λαρίσης. Δεν πήγαινε παραπέρα. Όταν πήγε και κάποια
τετράγωνα παραπέρα, γνώρισε και την γυναίκα που έμενε στο σπίτι με την
κρύπτη στο "φουγάρο" και κουβέντα στην κουβέντα της το ανέφερε μαζί με
την προσωπική της ιστορία. Έτσι έμαθε για το συγκεκριμένο σπίτι που δεν
υπάρχει πια.
Η κυρία Σπανού μας έφερε την αίτηση που είχε κάνει ο Φοίβος Τσέκερης στο
Υπουργείο Παιδείας. Τότε πλήρωναν στη ΔΕΗ, πριν τον ΕΝΦΙΑ (Ενιαίο Φόρο
Ιδιοκτησίας Ακινήτων), ΕΕΤΑ (Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων) και
ΕΕΤΗΔΕ (Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων
Επιφανειών). Αυτά καταργήθηκαν και μπήκε μετά ο ΕΝΦΙΑ. Η αίτηση έγινε
προς την κυρία Μενδώνη. Αιτείται να δοθεί αντίγραφο του παραχωρητηρίου
που έγινε προς την Γραμματεία Νέας Γενιάς επί Μελίνας Μερκούρη του
κτηρίου "Μουσείου της ΕΠΟΝ" επί της Δουκίσσης Πλακεντίας 3 και Γυθείου
(...) για να πεισθεί η ΔΕΗ ότι δεν είναι οι ιδιοκτήτες του κτηρίου.

Εικόνα 12: Η αίτηση προς το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων μαζί με τον λογαριασμό της ΔΕΗ
Απάντηση δεν πήραν στο αίτημά τους. Παρόλα αυτά, έχοντας μαζί της τον
λογαριασμό της ΔΕΗ πήγαινε στον κύριο Άρη, στα κεντρικά του οργανισμού
της ΔΕΗ, της έβαζε υπογραφή και πλήρωνε μόνο τον λογαριασμό χωρίς τους
ΕΕΤΑ και ΕΕΤΗΔΕ. Πλήρωνε όλα τα υπόλοιπα.
Τώρα, από όταν πέθανε ο Φοίβος Τσέκερης σταμάτησαν να πληρώνουν τη
ΔΕΗ. Γι΄ αυτό υποθέτει η κυρία Σπανού ότι ο Φοίβος το πλήρωνε από δικά
του λεφτά. "Υπήρχαν δύο - τρεις που το είχαν πάρει απάνω τους και
πλήρωναν τους λογαριασμούς." Η ΔΕΗ δεν έχει κόψει το ρεύμα στο κτήριο το
οποίο, όμως, δεν έχει και κατανάλωση. Μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις αφού
ακόμα και την ημέρα της επετείου άνοιξε μετά από συνεννόηση που είχαμε
μαζί, διαφορετικά θα ήταν κλειστό.
Επίσης, στην επίσκεψή μας αυτή είδαμε και μια ακόμα τουαλέτα που δεν την
είχαμε εντοπίσει την προηγούμενη φορά
[https://www.slideshare.net/goa56tkdrills/toktiriothsepon/goa56tkdrills/toktiriothsepon].

Απέναντι από την κουζίνα, στο δεξί μέρος του σπιτιού όπου βρίσκονται οι
χώροι υγιεινής υπάρχουν δύο τουαλέτες. Προορίζονταν να είναι ανδρών και
γυναικών.
Εικόνα 13: Φωτογραφίες που είναι στα αριστερά των χώρων υγιεινής που δεν εντοπίζονται άμεσα.
Στην είσοδο του κτηρίου υπάρχουν σκάλες. Πάντα υπήρχαν σκάλες. Με τον
καιρό έχουν χαλάσει. Τις έφτιαξαν αλλά κάποια σκαλάκια είναι πάλι
χαλασμένα. Γι' αυτό ευθύνεται και η λαϊκή αγορά που γίνεται τα Σάββατα.
Τοποθετούν πράγματα στα σκαλάκια του κτηρίου και με τον καιρό και την
χρήση έχουν αποκτήσει προβλήματα. Χρησιμοποίησαν άλλες "τάβλες" για να
τα φτιάξουν, οι όποιες ήταν πιο φθηνές.

Εικόνα 14: Προβλήματα στα σκαλιά της εισόδου του κτηρίου
Ευχαριστούμε πάρα πολύ την κυρία Πίτσα για τις πληροφορίες που μας
έδωσε.
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικά έτη: 2019-2020

Συνέντευξη με την κ.Σπανού σχετικά με το κτήριο της ΕΠΟΝ

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Συνέντευξη με την κ.Σπανού σχετικά με το κτήριο της ΕΠΟΝ

Semelhante a Συνέντευξη με την κ.Σπανού σχετικά με το κτήριο της ΕΠΟΝ (12)

Mais de Tassos Karampinis

Mais de Tassos Karampinis (20)

Último

Último (9)

Συνέντευξη με την κ.Σπανού σχετικά με το κτήριο της ΕΠΟΝ