this slide is about nursing management

1. مدیریت پرستاری
در نظام حاکمیت بالینی
سید قاسم باقری
مسئول آموزش کارکنان بیمارستان شهید دکتر چمران
1391

2. تعریف مدیریت
• مدیریت علم و هنری است برای :
– پدید آوردن محیطی مناسب جهت هم فکری و همکاری با دیگران
– شکل دادن به فرآیندی کارساز و موثر
– پرهیز از عواقب ناخواسته
– افزایش بهره وری

3. Management Process
• نخستین بار سقراط مدیریت را فرآیندی اجتماعی تلقی کرد ، فرآیندی
که متضمن یکسلسله وظایف، فعالیتها و روابطمتقابل استبگونه
ای که مناسبات و روابطمتقابل افراد درآن نقشاساس ی دارد .

4. راه تشخیص عناصر فرآیند مدیریت
• ساده ترین راه تشخیص ، پاسخ به سئوالاتی است که مدیر باید به
آنها پاسخ دهد :
1) چه باید کرد ؟
شامل : هدف های کلی ، مقاصد ویژه ، برنامه کار و ...
2( کار چگونه انجام داده خواهد شد ؟
شامل : خط مش ی ، روش ها و فنون انجام کار
3( کار چگونه تقسیم خواهد شد ؟
شامل : شیوه استفاده از منابع انسانی و نیروهای مادی ) سازماندهی (

5. راه تشخیص عناصر فرآیند مدیریت
• ساده ترین راه تشخیص ، پاسخ به سئوالاتی است که مدیر باید به
آنها پاسخ دهد :
4( چه کسانی کار را انجام خواهند داد ؟
شامل : وظایف و تکالیف کارکنان ، شرایط استخدام ، تربیت و آماده سازی
5( کار با چه وسایلی انجام خواهد شد ؟
شامل : تجهیزات ، تسهیلات ، سرمایه ، بودجه و ...
6( کار در چه وقت و در چه مدتی انجام خواهد شد ؟
شامل : جدول گانت ، توالی فعالیت ها و ...
7( کار با چه کیفیتی انجام داده شد ؟
شامل : ارزشیابی کار را بیان می کند

6. مهارتهای مدیریت
• مهارتهای مورد نیاز مدیران شامل :
1( مهارتهای فنی و تخصص ی مربوط به سازمان
2( مهارتهای مراوده ای :
مینتزبرگ معتقد است که صرف وقت مدیران شامل موارد زیر است :
69 درصد ملاقات ها
6 درصد تلفن
3 درصد گردش در سازمان
کلیه وقت های مصروف ذکر شده باید از طریق مهارت مدیر در برقراری
ارتباط ، به نحو احسن انجام گردد .

7. مهارتهای مدیریت
• مهارتهای مورد نیاز مدیران شامل :
3( مهارتهای ادراکی :
توانائی تفکر مدیر در باره جذب مسائل ، درک روابط علت و معلول و در یک
کلام تفکر استراتژیک
4( مهارتهای تشخیص و تحلیل مسائل :
مدیر باید همچون پزشک ، با تجزیه و تحلیل علائم و نشانه های بیماری
مسائل و مشکلات سازمان تحلیل و در جهت مرتفع نمودن آنان برنامه ریزی
نماید .

8. وظایف مدیریت به عقیده گیولیک
• Planning
• Organizing
• Staffing
• Directing
• Coordinating
• Reporting
• Budgeting
• برنامه ریزی
• سازمان دادن
• به کار گماردن
• راهنمائی کردن
• هماهنگ نمودن
• گزارش دادن
• بودجه بندی
POSDCORB

9. سطوح مدیریت
• مدیران عالی
– اهداف و استراتژی های بیمارستان را پایه گذاری و سیاست ها وخط مش ی را
تعیین می کنند . ) دستخوش تغییرات سیاس ی هستند . بیشتر تغییر می کنند (
• مدیران میانی
– مسئول پیاده کردن سیاست ها و برنامه های تدوین شده و نیز نظارت بر مدیران
سطح پائین تر را عهده دار هستند . ) دستخوش تغییرات سیاس ی نیستند . کمتر
تغییر می کنند (
• مدیران اجرائی ) مدیران صف (
– وظیفه پیشبرد اهداف و نیز سرپرستی و هماهنگی فعالیتهای کارکنان را عهده دار
هستند . از مهمترین مدیران سازمان به شمار رفته و ) نبض سازمان ( تلقی می
شوند .

10. تفاوت کار مدیران در سطوح متفاوت
بر اساس عنوان بر اساس موقعیت بر اساس سطح
روسا مدیریت عالی مدیریت سطح سوم
مدیران مدیریت متوسط مدیریت سطح دوم
سرپرستان مدیریتپائین مدیریت سطح اول

11. تفاوت کار مدیران در سطوح متفاوت
سطح سوم
مدیران عالی
سطح دوم
مدیران میانی
سطح اول
مدیران اجرائی
برنامه ریزی
سازماندهی
هدایت
نظارت

12. سطوح مدیریت در پرستاری
رده سطح عنوان مسئولیت
مدیران رده عالی سوم مدیر خدمات
پرستاری
مسئول کل فعالیت های خدمات پرستاری هستند .
اهداف، خطمش ی ها و استراتژی ها را تعیین می کنند .
مذاکراترا به عهده دارند
مدیران رده میانی دوم سوپروایزرها معمولا فعالیتهای چندین بخش را هماهنگ می کنند .
از طرفمدیرتی رده عالی استراتژی ها و خطمش ی ها را
دریافتو آن را به برنامه های خاصتبدیل می کند
مدیران رده پائین
) عملیاتی (
اول سرپرستار به طور مستقیم مسئول فعالیتهای واقعی خدمات
پرستاری هستند . ارتباط بین مدیران رده عالی و
کارکنان را برقرار می کنند .

13. تعریف برنامه ریزی
• برنامه ریزی از دوکلمه درست شده است :
– برنامه
• راه و روش ، که از نظر زمانی به آینده متکی است
– ریزی
• تدوین و تعیین فعالیت ها
• نتیجه :
– برنامه ریزی یعنی انتخاب راه و روش ی مناسب برای بهتر رسیدن به هدف

14. تعریف برنامه ریزی
• برنامه ریزی عملا یک فرآیند تصمیم گیری است که مسیر اقداماتسازمان
را تعین می کند .
• سه )) ک ((
– کی
– کجا
– کی
• سه )) چ ((
– چی
– چرا
– چگونه

15. فرآیند برنامه ریزی
• گام اول :
– مقصود اصلی سازمان را تعریف کنید
• نوع خدمتی که سازمان ارائه می دهد
– ارائه خدمات درمانی در بیمارستان شهید دکتر چمران
• گام دوم :
– هدف ها را تعیین کنید

16. فرآیند برنامه ریزی
• ادامه گام دوم :
• تعیین اهداف و تحقق آنها تابع شرایط زیر است :
– هدف ها باید قابل سنجش باشند
• اندازه گیری هدف از طریق عوامل چهارگانه :
– کمیت هدف
مثال : هدف سازمان ما ارائه خدمات درمانی است ) غلط ( »
هدف سازمان ما ارائه چه مقدار خدمات درمانی است ؟ ) صحیح ( »
– کیفیت هدف ) خدمات ما با چه سطح کیفیتی ارائه می گردد ؟ (
– زمان هدف
این خدمات چه وقت و برای چه مدت ارائه می گردد ؟ »
– هزینه هدف
خدمات ارائه شونده به چه میزان بودجه نیازمند است ؟ »

17. فرآیند برنامه ریزی
• ادامه گام دوم :
– هدف ها باید دست یافتنی باشد
– هدف ها باید پذیرفتنی باشد
• ارسال اهداف به صورت بیانیه به کارکنان غلط است ) یک طرفه (
• اهداف باید به کارکنانی که در تحقق اهداف مشارکت دارند ابلاغ گردد زیرا تعهد ایجاد می کند .
– هدف ها باید هم خوانی و توافق داشته باشد
• تضاد و تناقض بین اهداف وجود نداشته باشد
• بر اساس عوامل چهارگانه اهداف : کمیت ، کیفیت ، زمان و بودجه باشد
• اثر بخش ی ایجاد می نماید
– هزینه فرصت
• مقدم شمردن یک هدف بر هدف دیگر ، فرصت هدف دیگر را از بین می برد
• بنابراین ، در تعیین یک هدف دقت نمائید زیرا هزینه از دست رفته بدنبال خواهد داشت

18. فرآیند برنامه ریزی
• گام سوم :
• پیش بینی ها را بر اساس مواردی چون موارد زیر تهیه کنید :
– شرایط اقتصادی
– سلیقه مراجعین
– تکنولوژی های جدید

19. فرآیند برنامه ریزی
• گام چهارم :
– منابع سازمانی را ارزیابی کنید
• گام پنجم :
– راه حل های مختلف را طراحی کنید
• گام ششم :
– هماهنگی را بین راه حلهای مختلف را بررس ی کنید
• گام هفتم :
– برنامه ای را انتخاب کنید
– از بین راه حل ها بهترین ها را برای اجرا انتخاب کنید
• گام هشتم :
– برنامه را اجرا کنید
• گام دهم :
– برنامه را ارزیابی کنید

20. انواع برنامه ریزی
• برنامه ریزی استراتژیک
• برنامه ریزی تاکتیکی
• برنامه ریزی عملیاتی

21. برنامه ریزی استراتژیک
• خصوصیات :
– توسط مدیران عالی سازمان نوشته می شود
– جهت ماموریت های اساس ی تصمیم گیری می کند
– راه اصلی فعالیت ها را تعیین می کند
– زمان لازم برای دستیابی به اهداف ) معمولا 5 سال به بالا ( را مشخص می
کند .
– پلی است بین وضعیت فعلی و آینده سازمان
– شامل برنامه ریزی های بلند مدت با ماهیت متغیر است که ممکن است
هرسال مورد تجدید نظر قرار گیرد .

22. چهار اصل برنامه ریزی استراتژیک
• تخصیص منابع
– منظور امکانات مالی ، پرسنلی ، مدیریتی و تکنولوژی
• تطابق محیطی
– کلیه عملیات استراتژیکی که روابط سازمان با محیط بیرون را بهبود می
بخشد ) بررس ی تهدیدات و فرصت ها (
• هماهنگی داخلی
– شناخت نقاط قوت و ضعف
• آگاهی از استراتژی سازمان

23. برنامه ریزی تاکتیکی
• فرآیندی که از طریق آن مدیران فعالیت گروههائی را که در ارتباط با
یکدیگر وظایف خاص ی را انجام می دهند ، طراحی و هدایت می کند .

24. برنامه ریزی تاکتیکی
• خصوصیات :
– توسط مدیران میانی طراحی می شود
– بیشتر با مردم و عمل سروکار دارد
– از برنامه ریزی استراتژیک مشتق می شود
– به عنوان بازخورد برنامه ریزی استراتژیک تلقی می شود

25. برنامه ریزی عملیاتی
• زمان محدود ) یک یا کمتر از یکسال (
• مشتق از برنامه ریزی تاکتیکی است
• توسط مدیران سطوح پائین سازمان نوشته می شود
• برنامه های موردی و پایدار جزء برنامه های عملیاتی است
• برنامه های موردی :
– برنامه هائی که احتمال تکرار آنها در آینده وجود ندارد
• برنامه های پایدار :
– برنامه هائی که در فواصل زمانی خاص تکرار می شوند
– از جمله برنامه های پایدار :
• خط مش ی ، دستورالعمل ، استاندارد ، قوانین و مقررات

26. Policy سیاست یا خط مش ی
• یک برنامه عمومی است که اعضاء سازمان را در اجرای عملیات
هدایت می کند
• بیان کننده نحوه اجرای اهداف است
• بدون خط مش ی نمی توان سطوح مسئولیت را برای مدیران تعیین کرد
• موثرترین ابزار کنترل عملیات است

27. انواع خط مش ی
:Basic Policy • خط مش ی اساس ی
– توسط مدیران سطح بالا نوشته می شود
– دارای برد زیاد است
– تمام سازمان را در بر می گیرد
• مثال :
– دولت می گوید :
• به تمام کارکنان دولت به ازاء یک سال کار یک ماه مرخص ی داده می شود .

28. انواع خط مش ی
:General Policy • خط مش ی کلی
– جنبه عمومی دارد
– بخش بزرگی از سازمان را دربر می گیرد
– از طرف مدیران رده میانی سازمان بکار گرفته می شود
– مثال :
• آن دسته از کارکنانی که موسسه آنها در فصل معینی از سال کار ندارد بایستی
مرخص ی خود را در آن فصل اتخاذ نمایند .

29. انواع خط مش ی
:Departmental Policy • خط مش ی واحدی
– مربوط به واحد مشخص ی از سازمان است
– توسط مدیران سطح پائین بکار گرفته می شود
– مثال :
– کارمندان بیمارستان در زمان جنگ نمی توانند مرخص ی خود را یک جا
تقاضا نمایند

30. خصوصیات مشترک خط مش ی ها
• صراحت
• وضوح
• قابلیت اجرائی
• انعطاف پذیری
• جامعیت
• هماهنگی

31. رویه
• محدودتر از خط مش ی هستند
• قابل تجدید نظر است
• جریان عملیات را در مدیریت مشخص تر می کند
• مثال :
) procedure book ( – دفترچه راهنمای علمیات
– دفترچه راهنمای ضد عفونی کردن
– دفترچه راهنمای انجام مراقبتهای پرستاری

32. روش
• برای هر رویه ای یک مرحله اجرائی نیز وجود دارد
• روش چگونگی انجام کار را در هر یک از گام ها تعیین می کند

33. مثال
: policy • سیاست
– جذب نیرو از طریق استخدام توسط دولت
• رویه ها :
– نشر آگهی استخدام، پركردن فرم استخدام، آزمون، مصاحبه و ....
• روش ها
– آزمون كتبی یا شفاهی، چهارجوابی، تك جوابی، تشریحی و یا پاسخ كوتاه
استفاده شود .

34. Rules قوانین و مقررات
• غیر قابل انعطاف
• غیر قابل تغییر
• باید انجام شود
• غیر قابل داوری است

35. کاربرد در پرستاری
• موضوع :
– تشکیل کمیته ارزشیابی مراقبت پرستاری
• خط مش ی :
– برای کمک در حفظ فعالیتهای حرفه ای در بیمارستان ، کمیته ارزشیابی
مراقبت از بیمار تشکیل شود .
• تشریح :
– سیاست ما برای حفظ فعالیتهای حرفه ای پرستاری ، تشکیل کمیته
ارزشیابی مراقبت از بیمار است .

36. کاربرد در پرستاری
• رویه :
– تعیین استانداردهای مراقبت از بیمار
– تعیین افراد کمیته ارزشیابی
• روش :
– افراد کمیته ، اطلاعات بدست آمده از بیماران را با استانداردها مقایسه
نموده و نتایج را اعلام نمایند .

37. مدیران پرستاری و برنامه ریزی
رده مدیران سطح عنوان حدود برنامه ریزی
مدیران رده عالی سوم مدیر خدمات
پرستاری
•برنامه ریزی استراتژیک
•تامین پرسنل پرستاری
مدیران رده میانی دوم سوپروایزرها •تنظیم خطمش ی ، قوانین ، رویه ، روش
•تنظیم و هدف گذاری فعالیتهای رده پائین و اجرای
پروژه هایضروری
مدیران رده پائین
) عملیاتی (
اول سرپرستار •تنظیم جداول زمانبندی کار به طور روزانه ، هفتگی و
ماهانه
•برنامه ریزی برای ارائه مراقبتهای مستقیم و غیر
مستقیم

38. مدیران پرستاری و مراحل کلیدی در برنامه ریزی استراتژیک
بررس ی محیط داخلی
•مراقبت از بیمار
•منابع انسانی
•سیستم های اطلاعاتی
•قابلیتهای تحقیق و توسعه
•سیستم های آموزش ی
بررس ی محیط خارجی
•بازار کار
•رقابت
•فاکتورهای اقتصادی
•تکنولوژی
•فاکتورهای اجتماعی
توانائی ها و ضعف ها فرصت ها و تهدیدها
اهداف
استراتژی ها
برنامه ها
اجرا

39. مدیران پرستاری و شناسائی نیازها و تعیین اولویت ها
• شناسائی نیاز ها از طریق بارش افکار
• تطبیق نیازها با خط مش ی ، استانداردها
• طبقه بندی اولویت ها
• اجرا