ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΠΌ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΝΤΟΣ ΥΛΗΣ

1. 1
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
(ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ – ΠΑΘΗΤΙΚΗ)
επιμέλεια: Γ. Σόφη
* κατ’ εξαίρεση και για την κατανόηση της μετατροπής το ρήμα δεν
τοποθετήθηκε στο τέλος της πρότασης, όπως συμβαίνει κατά κανόνα στα λατινικά*
3
 Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent
= Andromeda habetur filia a Cepheo et Andromeda.
 Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat.
 = Cassiope, superba forma sua, comparatur cum Nymphis (δεν παίρνει ποιητικό αίτιο,
καθώς εκφράζει μέση διάθεση)
 Neptunus iratus ad oram Aethiopiae urget beluam marinam.
= Belua marina urgetur ad oram Aethiopiae a Neptuno irato
 belua ad Andromedam se movet
= Belua movetur ad Andromedam
 Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat.
= Belua deletur hasta a Perseo et liberatur Andromedam.
5
 Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat
= ultimis annis vitae suae in Campania tenebatur.
 Multos in illis locis agros (Silius) possidebat
= Multi in illis locis agri (a Silio) habebatur.
 (Silius) ingenium eius fovebat
= ingenium eius (a Silio) fovebatur.
 Monumentum eius pro templo (Silius) habebat
= Monumentum eius habebatur pro templo (a Silio)
6
 In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant
= In ea civitate, quae legibus continetur, leges servantur libenter a bonis viris.

2. 2
7
 Milites his verbis (Caesar) admonet
= Milites admonentur (a Caesare) his verbis
 Legatos omnes frumentum in castra importare iubet
= Frumentum in castra iubet importari (Στην έκφραση της διαταγής με παθητικό τελικό
απαρέμφατο δίνεται έμφαση στην πράξη και συνήθως παραλείπεται το πρόσωπο που έχει
τραπεί σε ποιητικό αίτιο.
11
 Hannibal, dux Carthaginiensis, VI et XX annos natus, omnes gentes Hispaniae bello
superavit et Saguntum vi expugnavit.
= Ab Hannibale, duce Carthaginiensi (...), omnes gentes Hispaniae bello superatae sunt
et Saguntum vi expugnatum est.
 quae Italiam ab Gallia seiungunt
= quibus Italia seiungitur ab Gallia
 Postea Alpes (Hannibal) cum elephantis transiit.
= Postea Alpes transitae sunt (a Hannibale) cum elephantis
 Apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas (Hannibal) copias Romanorum
profligavit et delevit.
= Apud Ticinum (...) copiae Romanorum profligatae sunt (a Hannibale) et deletae
sunt.
 Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit.
= Clades Cannensis audita est a populo Romano pavido.
 Postquam XIV annos (is) in Italia complevit
= Postquam XIV anni in Italia completi sunt (ab eo).
 Carthaginienses eum in Africam revocaverunt, sed Romani victoriam reportaverunt.
= Is in Africam revocatus est a Carthaginiensibus, sed victoria reportata est a
Romanis.
13
 qui bellum adversus Persen regem gerebat
= a quo gerebatur bellum adversus Persen regem.

3. 3
 Ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam
amiserat. = Ob repentinum monstrum animi militum invasi erant terrore et fiducia
exercitu amissa erat ab exercitu.
 (Sulpicius Gallus) eo modo exercitum alacrem in pugnam misit
= Eo modo exercitus alacer missus est in pugnam (a Sulpicio Gallo)
 Sic liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt
= Sic aditus ad illustrem illam Paulianam victoriam datus est liberalibus artibus Galli.
 Quia ille metum execitus Romani vicerat
= Quia metus exercitus victus erat ab illo.
14
 Ιbi vix (Cassius) animum sollicitum somno dederat
= Ibi vix animus sollicitus datus erat somno (a Cassio)
 Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit
= Qui simul aspectus est a Cassio, timor conceptus est (a Cassio)
 Tum terror Cassium concussit et e somno eum excitavit
= Tum Cassius concussus est terrore et is excitatus est e somno.
 Cassius servos inclamavit ed de homine eos interrogavit
= Servi a Cassio inclamati sunt et ei interrogati sunt de homine.
 Ille neminem viderant
= Nemo ab illis visus erat.
 Paucis post diebus res ipsa fidem somnii confirmavit
= Paucis post diebus fides somnii re ipsa confirmata est.
 Nam Octavianus supplicio capitis eum adfecit
= Nam is adfectus est ab Octaviano supplicio capitis.
15
 magistratus creantur (a Germanis) cum vitae necisque potestate
= (Germani) creant magistratus cum vitae necisque potestate
 ephippiorum usus (a Germanis) res turpis et iners habetur

4. 4
= (Germani) habent ephippiorum usum rem turpem et inertem
20
 Claudius quinquagesimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu
= Imperium captum est a Claudio quinquagesimo anno aetatis eius mirabili quodam
casu.
* είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί η κτητική αντωνυμία suae από τη γενική κτητική eius,
προκειμένου να δηλωθεί κτήση χωρίς αυτοπάθεια.
 inter vela praetenta foribus (Claudius) se abdidit
= (Claudius) abditus est inter vela praetenta foribus (ρηματικός τύπος παθητικής φωνής,
αλλά μέσης διάθεσης, κατά την μετατροπή δεν παίρνει ποιητικό αίτιο)
 Discurrens miles pedes eius animadvertit
= Pedes eius animadversi sunt a milite discurrenti/-e
 extractum imperatorem eum (miles) salutavit
= Is extractus salutatus est imperator (a milite)
 Hinc is ad commilitones suos eum (miles) adduxit.
= Hinc is adductus est ad commilitones eius (a milite)
* είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί η κτητική αντωνυμία suos από τη γενική κτητική eius,
προκειμένου να δηλωθεί κτήση χωρίς αυτοπάθεια.
 Ab his in castra (is) delatus est tristis et trepidus
= Hi in castra detulerunt (eum) tristem et trepidum
 Postero die Claudius (ab his) imperator factus est
= Postero die (hi) Claudium fecerunt imperatorem.
21
 Tum Camillus absens dictator est factus (a Romanis)
= Tum (Romani) fecerunt Camillum absentem dictatorem.
 nam (civitas) Pisaurum (a Romanis) dicitur, quod illic aurum pensatum est = nam
(Romani) dicunt (civitatem) Pisaurum, quod illic aurum pensaverunt.
24
 quid postea Nasica fecerit
= quid postea factum sit a Nasica
 Ego non cognosco vocem tuam

5. 5
= Vox tua non cognoscitur a me
 quid Nasica responderit
= quid responsum sit a Nasica
 cum te quaererem
= cum tu quarereris/-re a me
25
 Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine
= Ficus praecox allata est in curiam quodam die ex Carthagine a Catone
27
 Accius tragoediam suam ei desideranti legit
= Tragoedia eius ei desideranti lecta est ab Accio.
 quae (Accius) scriptisset
= quae scripta essent (ab Accio)
 quae deinceps (ego) scribam
= quae deinceps scribentur (a me)
29
 eum instituerat haec dicere (homo quidam)
= is institutus erat haec dicere (a homine quodam)
 itaque viginti milibus sestertium eum emit (Caesar)
= itaque viginti milibus sestertium emptus est (a Caesare)
 id exemplum sutorem quendam incitavit
= Sutor quidam incitatus est eo exemplo. (το ποιητικό αίτιο εκφράζεται με απρόθετη
αφαιρετική, γιατί είναι άψυχο)
 ut corvum doceret parem salutationem (sutor)
= ut corvus doceretur parem salutationme (a sutore)
 Diu (sutor) operam frustra impendebat
= Diu opera frustra impendebatur (a sutore)
 sutor, cupidus pecuniae, eum Caesari attulit
= is allatus est Caesari a sutore cupico pecuniae.

6. 6
31
 Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit
= Sed paulo post castra hostium preterequitata sunt a filio eius.
 Tum adulescens, fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit.
= Tum is hasta transfixus est ab adulescente, fortiore hoste et armis spoliatus est.
 Statim hostes fuga salutem petiverunt.
= Statim salus fuga petita est ab hostibus.
 Sed consul adulescentem morte multavit
= Sed adulescens multatus est a consule morte.
 et (filius eius) a duce hostium his verbis proelio lacessitus est = et dux hostium
lacessivit proelio (filium eius) his verbis.
34
 Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit
= Tum praesidium domesticorum conlocatum est in tecto a Scipione.
 Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt
= Haec postquam a domesticis Scipioni relata sunt.
 Cum (praedones) ante vestibulum dona posuissent
= Cum (a praedonibus) dona posita essent ante vestibulum.
36
 Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eius spectandum
praebuit.
= Ille in scamno assidens apud focum et ex ligneo catillo cenans eis spectandus
praebitus est.
 Samnitium divitias (Curius) contempsit.
= Samnitium divitiae contemptae sunt (a Curio).
38
 Caecilia, uxor Metelli, ipsa fecit omen.
= Omen factum est a Caecilia ipsa, uxore Metelli.
 dum (Caecilia) more prisco omen nuptiale petit filiae sororis

7. 7
= dum more prisco omen nuptiale filiae sororis (a Caecilia) petitur.
 Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.
= Hoc dictum paulo post confirmatum est re ipsa (αφαιρετική ποιητικού αιτίου)
 quam Metellus multum amavit
= quae amata est a Metello multum
 postea in puellam in matrimonium duxit
= postea puella ducta est in matrimonium ab eo.
42
 qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non
credendo confirmaverunt.
= a quibus spes Catilinae mollibus sententiis al(i)ta est coniuratioque nascens non
credendo confirmata est.
 crudeliter et regie id factum esse (a me)
= crudeliter et regie (a me) id fecisse.
 coniurationem esse factam (ab eis)
= (eos) coniurationem fecisse
43
 In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te
viderem?
= In hoc ego longa vita et infelici senecta tracta sum, ut tu primum exsul deinde hostis a
me videreris (-re)?
 quae te genuit atque aluit
= quo tu genitus es atque al(i)tus est.
 contra hos aut immatura mors aut longa servitus manet
= contra hi aut immatura morte aut longa servitute manentur.
44
 quem (is) metuat
= qui (ab eo) metuatur
 Coluntur (tyranni ab eis) tamen simulatione dutaxat ad tempus
= Colunt (tyrannos ei) tamen simulatione dumtaxat ad tempus.

8. 8
45
 ut (ille) ad Ciceronem epistulam deferat.
= ut epistula ad Ciceronem deferatur.
 Quam ob rem epistulam conscriptam graecis litteris (Caesar) mittit. = Quam ob rem
epistula conscripta graecis litteris (a Caesare) mittitur.
 Ille epistulam perlegit.
= Epistula ab ille perlegitur.
 Ut salutem (illi) sperent.
= us salus (ab illis) speretur.
 Ne nostra consilia ab hostibus cognoscantur
= Ne hostes nostra consilia cognoscant.
 (Haec) tertio post die a quodam milite conspicitur et ad Ciceronem defertur
= Tertio post die quidam miles (hanc) conspicit et ad Ciceronem defert.