SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 54
Baixar para ler offline
saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti
     GEORGIAN DEVELOPMENT RESEARCH INSTITUTE




levan izoria                  paata turava



  sajaro samsaxuris
 reformis koncefcia




         Tbilisi, 2012
saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti
  GEORGIAN DEVELOPMENT RESEARCH INSTITUTE




levan izoria, paata turava




 sajaro samsaxuris
reformis koncefcia




            Tbilisi, 2012
saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti (GDRI) _ da-
moukidebeli, arakomerciuli organizacia, dafuZnda 2011
wels. institutis amocanaa demokratiis ganviTarebis, politi-
kuri, ekonomikuri, socialuri da sxva reformebis xelSewyoba
saTanado kvlevebisa da diskusiebis meSveobiT.




veb-gverdi: www.gdri.ge

el.fosta: gdri@gdri.ge



                                               ufaso gamocema




©   saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti, 2012

©   l. izoria, p. turava, 2012



gamomcemloba `nekeri~, 2012



ISBN 978-9941-436-26-0
sarCevi
1. Sesavali ....................................................................................................................... 4

2. sajaro samsaxuris reformirebis
    ZiriTadi orientirebi saqarTveloSi . ............................. 6

3. ucxouri gamocdileba. ............................................................................. 9

      3.1. biurokratia .................................................................................................. 9

      3.2. aqtiuri saxelmwifo ....................................................................... 11

      3.3. moqnili saxelmwifo......................................................................... 11

            3.3.1. saxelmwifos neoliberaluri kritika ......... 11

            3.3.2. axali sajaro menejmenti (NPM) .................. 12

4. sajaro samsaxuris reformis
 ZiriTadi aspeqtebi ..................................................................................... 19

      4.1. sajaro samsaxuris ZiriTadi institutebi ........ 19

            4.1.1. sajaro samarTlis korporacia ................... 21

            4.1.2. sajaro samarTlis dawesebuleba ................ 22

            4.1.3. sajaro samarTlis fondi ............................. 22

      4.2. saxelmwifo samsaxuris sistema .......................................... 23

            4.2.1. sajaro mosamsaxure da sajaro moxele ..... 24

            4.2.2. sajaro samsaxurSi dasaqmebulTa
                    Tanafardoba .................................................. 25

            4.2.3. profesiuli moxelisa da
                    damxmare/daqiravebuli muSakis
                    gamijvnis kriteriumebi . ............................... 26

            4.2.4. profesiuli moxelis ZiriTadi niSnebi........ 26
                                                               -3-
4.2.5. sajaro moxeleTa klasifikacia ................... 26

         4.2.6. samoxeleo-samarTlebrivi urTierToba ..... 27

    4.3. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis
           ZiriTadi problemebi da
           maTi gadaWris gzebi ....................................................................... 27

         4.3.1. samsaxurSi miReba . ........................................ 27

         4.3.2. gamosacdeli vada . ........................................ 28

         4.3.3. atestacia ...................................................... 28

         4.3.4. kvalifikaciis amaRleba . .............................. 29

         4.3.5. kadrebis stabiluroba, rogorc
                 profesiuli sajaro moxelis
                 institutis qvakuTxedi . ............................... 29

         4.3.6. rangireba ......................................................... 31

         4.3.7. socialuri garantiebi ................................... 32

         4.3.8. uflebebis dacvis garantia ......................... 32

         4.3.9. disciplinuri pasuxismgebloba . .................. 32

         4.3.10. SromiTi davebi ............................................. 33

         4.3.11. sajaro samsaxuris eTika ............................ 33

         4.3.12. Sromis kanonmdeblobis moqmedeba ............ 34

         4.3.13. sajaro samsaxuris sabWo ........................... 34

5. gamoyenebuli literatura ............................................................. 35




                                                    -4-
1. Sesavali


    koncefciis mizania xeli Seuwyos sajaro samsaxuris
Tanamedrove modelis Camoyalibebas. analizs safuZvlad
udevs saqarTvelos moqmedi kanoni `sajaro samsaxuris
Sesaxeb~. aseve gaTvaliswinebulia saqarTvelos parla-
mentSi Setanili kanonproeqti `sajaro samsaxuris Ses-
axeb~.
    warmodgenili koncefciis Tanaxmad, sajaro samsax-
uris modeli efuZneba profesiuli sajaro moxelis in-
stituts. tradiciuli biurokratiuli modelis gver-
diT, `marTvis axali modelis~ ZiriTadi aspeqtebis gaT-
valiswinebiT, unda Seiqmnas politikuri zegavlenisagan
damoukidebeli marTvis ganxorcielebis meqanizmebi.
    sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda gansazRvros
profesiuli sajaro moxelis samarTlebrivi statusi da
Seqmnas misi samarTlebrivi dacvis meqanizmebi.
    sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda gansazRvros
sajaro samsaxuris sistema, sajaro samsaxuris klasifi-
kacia, sajaro samsaxuris karieris principis Sesabamisad
gavlis wesi, sajaro mosamsaxureTa socialuri dacvis
garantiebi, sajaro mosamsaxureTa ganaTlebis, momza-
debisa da gadamzadebis sitema. sajaro samsaxuris siste-
mis funqcionirebis uzrunvelyofis mizniT unda Seiqm-
nas sajaro samsaxuris sabWo, romelic aRWurvili iqneba
realuri uflebamosilebebiT, raTa xeli Seuwyos mmarT-
velobis erTiani standartebis danergvas sajaro samsax-
urSi.
    sajaro samsaxuris Sesaxeb moqmedi kanoni formal-
urad cnobs sajaro moxelis instituts, moxelisa, ro-




                          -5-
melic iniSneba uvadod, Tumca kanoni ar gansazRvravs im
samarTlebriv garantiebs, romelic Sinaarss SesZenda am
instituts.
    saqarTvelos parlamentSi Setanili kanonproeqti
uars ambobs profesiuli sajaro moxelis institutze
da samoxeleo samarTlebrivi urTierToba gadaჰyavs sax-
elSekrulebo urTierTobaze. rogorc kanonproeqtis
dasabuTebaSi vkiTxulobT, koncefcia efuZneba `axali
marTvis~ modelis elementebs, rac gulisxmobs kerZo se-
qtoris elementebis Semotanas sajaro samsaxurSi.
    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanoni miRebuli iqna
1997 wlis 31 oqtombers da masSi dRemde 74-jer Sevida
cvlilebebi da damatebebi. TiToeuli cvlileba atareb-
da fragmentul xasiaTs, emsaxureboda mimdinare poli-
tikuri miznebis miRwevas da, amdenad, ar iyo sajaro
samsaxuris Tanamedrove koncefciis Sesabamisi kanonis
Camoyalibebisken gadadgmuli nabiji.
    sajaro samsaxuris reformis kompleqsurobis gaT-
valiswinebiT, mniSvnelovania politikuri kursis gansaz-
Rvra saxelmwifo funqciebTan mimarTebiT. ekonomikuri
krizisisa da saxelmwifo biujetis deficitis gaTval-
iswinebiT, aqtualuri xdeba `gansaxelmwifoebriobis~
Tema. sakiTxi exeba, erTi mxriv, saxelmwifo mosaxurebis
sferos axleburad gaazrebas da, meore mxriv, misi ganx-
orcielebis efeqturi organizaciuli strategiis Cam-
oyalibebas. aRniSnuli miznis miRwevis saSualebas war-
moadgens `privatizacia~. saxelmwifo funqciebis priva-
tizaciis procesSi, pirvel rigSi, unda ganisazRvros
is aqtiurobebi, romelTa gansaxelmwifoebriobac unda
moxdes kerZo seqtoris sasargeblod. meore didi nawili
RonisZiebebisa, romelic eqceva saxelmwifo funqci-
is cnebis qveS, unda gaiyos sam nawilad: 1. saxelmwifo
funqciebi, romelic xorcieldeba mxolod saxelmwifo
organoebis mier; 2. saxelmwifo funqciebi, romelic




                          -6-
xorcieldeba saxelmwifos mier organizaciuli mowyo-
bis kerZo-samarTlebrivi formis gamoyenebiT da 3. sax-
elmwifo funqciebi, romelic xorcieldeba kerZo subi-
eqtebis mier. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis mowes-
rigebis farglebSi eqceva mxolod pirveli nawili, Tum-
ca, danarCeni samic ar aris naklebad saintereso, Tundac
imis gaTvaliswinebiT, rom kerZo samarTlebrivi formis
gamoyenebis an kerZo pirebis mier sajaro funqciebis
ganxorcielebis dros warmoSobili zianis anazRaurebis
sakiTxi saWiroebs naTlad mowesrigebas.
     saxelmwifo funqciaTa gaazrebis konteqstSi unda
daisvas sakiTxi, Tu ramdenad aris aucilebeli saxelm-
wifo organoebis (Sesabamisad, iq dasaqmebuli sajaro
moxeleebis) mier konkretuli funqciis ganxorcieleba
(mag., Sss-s sakuTrebis dacvis policia), rodesac aRniS-
nuli funqcia imave xarisxiT da naklebi danaxarjebiT
SeiZleba Sesruldes kerZo pirebis mier. sajaro samsax-
uris sistema im SemTxvevaSi aris efeqturi, rodesac sax-
elmwifo koncentrirebulia mxolod arsebiTi sakiTxebis,
rogorc sakuTari funqciis, saxelmwifo organoebis meS-
veobiT gadaWrisaken. sajaro samsaxuri da misi ZiriTadi
instituti _ `profesiuli moxele~ _ aris is ZviradRire-
buli resursi, romelsac sWirdeba gafrTxileba da swo-
rad gamoyeneba, raTa miviRoT danaxarjebis Sesabamisi
Sedegi.
     sajaro samsaxuris koncefcia, rogorc saxelmwifoe-
brivi mowyobis politikuri xedvis erTi konkretuli
sfero, moicavs mxolod sajaro samsaxuris mowyobis
ZiriTad elementebs da misi warmatebulad ganxorciele-
ba damokidebulia saerTo politikis sworad gaazrebaze.




                          -7-
2. sajaro samsaxuris reformirebis
  ZiriTadi orientirebi saqarTveloSi


     ganviTarebul qveynebSi sajaro administraciis re-
formis mTavari orintirebis gansazRvram cxadi gaxada,
rom yovel reformas konkretuli sazogadoebrivi gan-
viTarebis adekvaturi gamowvevebi udevs safuZvlad.
saqarTveloSi sajaro administraciis reformis strate-
giuli mimarTulebebis dadgenisTvis es, pirvel rigSi,
niSnavs konkretuli istoriuli situaciis pragmatul
analizs da realobidan gamomdinare reformebis prior-
itetebis gansazRvras.
     sabWoTa kavSiris daSlidan `vardebis revoluciamde~
(2003 w.) postkomunistur saqarTveloSi saxelmwifo da
misi administraciuli struqturebi, ZiriTadad, sab-
WoTa kavSirSi danergili muSaobis stiliTa da formiT
ganagrZobda saqmianobas. sabWoTa administracia imiT
gamoirCeoda, rom igi sazogadoebrivi urTierTobis
TiTqmis yvela sferos aregulirebda. saxelmwifos am
yovlismomcveli regulirebis moTxovnebs sajaro admin-
istraciul struqturebSi dasaqmebuli personalis didi
`armia~ akmayofilebda, romlis Senaxvac saxelmwifos
udidesi Tanxebi ujdeboda. `vardebis revoluciamde~
postkomunistur saqarTveloSi saxelmwifo struqtureb-
Si dasaqmebul pirTa raodenoba ZiriTadad SenarCunda,
Tumca, ukve Zalian mcire saxelfaso ganakveTebiT, rom-
liTac elementaruli sayofacxovrebo moTxovnilebis
dakmayofilebac ki SeuZlebeli iyo. amitom am periodSi
sajaro moxeleTa arsebobis umTavres wyarod korufcia
iqca. saxelmwifosa da misi administraciis safuZvels
araformaluri institutebi, korufcia da klienteliz-




                         -8-
mi warmoadgenda. igi Zalian waagavda feodaluri tipis
saxelmwifos, sadac saxelisuflebo struqturas piradi
urTierTobebi gansazRvravda. aseT pirobebSi postko-
munistur saqarTveloSi saxelmwifosa da sajaro admin-
istraciis reforma aqtualur Temad sinamdvileSi aras-
dros qceula.
    dRes saqarTveloSi politikis mTavari amocana aris
demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos princi-
pebis Sesabamisi institutebis, maT Soris, damoukidebe-
li sajaro administraciis, Camoyalibeba. saqarTvelom
saxelmwifosa da sajaro administraciis reformireba im
instituciuri sawyisebiT unda daiwyos, riTac daiwyo
ganviTarebul qveynebSi Tanamedrove saxelmwifos Camo-
yalibeba, kerZod, demokratiuli samarTlebrivi saxelm-
wifos SeqmniT.
    saqarTveloSi saxelmwifosa da sajaro administra-
ciis reformis mTavar orientirebs gansazRvravs evro-
pis samezoblo politikis farglebSi saqarTvelosTvis
SemuSavebuli samoqmedo gegma. aRniSnuli dokumentis
mixedviT, evrokomisia sxvadasxva sferoSi iTvaliswinebs
saqarTvelosTvis finansur mxardaWeras. pirvel adgils
ikavebs demokratiis, samarTlebrivi saxelmwifosa da
kargi mmarTvelobis (`Good Governance~) uzrunvelyofa.
am etapze saqarTveloSi aucilebelia demokratiuli da
samarTlebrivi saxelmwifosTvis damaxasiaTebeli insti-
tuciuri safuZvlebis Seqmna da mxolod amis Semdeg _
mowinave qveynebis saxelmwifosa da sajaro administra-
ciis ganviTarebis Tanamedrove tendenciebis gaTval-
iswineba.
    aRniSnuli winapirobebis uzrunvelyofis gareSe,
ganviTarebuli qveynebidan garkveuli koncefciebis Tu
modelebis saqarTveloSi brmad gadmotana ar mogvcems
dadebiT Sedegs. noyieri niadagis gareSe, konkretuli
realobis gauTvaliswineblad, saqarTveloSi maTi dan-




                          -9-
ergvis mcdeloba usargeblo iqneba.
    marTalia, `vardebis revoluciis~ Semdeg saqarT-
veloSi saxelmwifosa da sajaro administraciis re-
formirebis kuTxiT mniSvnelovani nabijebi gadaidga,
rogoricaa zedmeti Statebis gauqmeba, korufciasTan
brZola, xelfasebis momateba, samuSao infrastruqturis
gaumjobeseba da sxv., magram aucilebelia sajaro sam-
saxuris ganviTarebis erTiani strategiis Camoyalibeba,
romelic instituciuri reformebis ganxorcielebaze
iqneba orientirebuli.
    saqarTvelos politikur-administraciuli sistema
jer kidev ar aris myari. gansakuTrebiT TvalSisace-
mia saxelmwifo institutebis damoukideblobis daba-
li xarisxi, saxelmwifo saqmianobaSi moqalaqeTa Tana-
monawileobis SezRuduloba, demokratiuli kontrolis
sistemis sisuste. saxelmwifo moxeleTa muSaobis sti-
li gamoirCeva mkacri centralizmiT, efeqtiani dageg-
marebisa da kontrolis deficitiT. personalis sferoSi
naTlad Cans TanamSromelTa kvalifikaciis dabali done,
klientelizmi da partiuli patronaJi.
    aRniSnuli realobis gamo, mowinave qveynebis saxelm-
wifosa da sajaro administraciis Tanamedrove koncef-
ciebis upirobo danergva saqarTveloSi iqneba kontra-
produqtiuli. amis sailustraciod axali sajaro mene-
jmentis koncefciis saqarTvelos dRevandel pirobebSi
ganxorcielebis perspeqtivis warmoCena dagvexmareba.
    aRniSnuli koncefciis ganxorcieleba, pirvel rigSi,
SesaZlebelia kargad funqcionirebadi sabazro ekonomi-
kis pirobebSi, sadac uzrunvelyofilia kerZo sakuTrebis
dacva da saxelSekrulebo avtonomia, gansakuTrebiT ki
_ damoukidebeli sasamarTlo xelisuflebis pirobebSi.
transformaciis procesSi myofi qveynisTvis, rogor-
ic saqarTveloa, tipuria is faqti, rom ekonomika bo-
lomde ar aris saxelmwifo regulaciisgan Tavisufali.




                         - 10 -
formaluri institutebis nacvlad Zlieria araformal-
uri urTierTobebi, patronaJi. aseTi realoba saTanado
niadags ar qmnis axali sajaro menejmentis koncefciis
srulyofili ganxorcielebisaTvis, romlis erT-erT
mTavar princips warmoadgens kerZo struqturebisTvis
sajaro amocanebis rac SeiZleba metad gadacema.
    axali sajaro menejmentis koncefciis ganxorcielebi-
sTvis aucilebeli winapirobaa Zlieri, ganxorcielebis
unaris mqone saxelmwifo, damoukidebeli sakanonmdeblo
da sasamarTlo xelisuflebis sistemiTa da kompeten-
turi, politikurad neitraluri sajaro administraciis
arsebobiT. gansakuTrebiT paralamentma, rogorc da-
moukidebelma politikurma institutma, unda uzrunve-
lyos sajaro administraciis Zalauflebis balansi. am-
denad, axali sajaro administraciis koncefciis mTavari
orientiri – moqnili saxelmwifo _ ar niSnavs saxelmwi-
fos dasustebas, aramed, piriqiT, gulisxmobs Zlier in-
stitutebs, romlebic demokratiuli da samarTlebrivi
saxelmwifos princips Seesabameba.
    amasTan, axali sajaro menejmentis koncefciis zo-
gierTi elementis ganxorcieleba, ramdenadac kargad ar
unda JRerdnen isini rotorikis doneze, Camoyalibebis
procesSi myofi saqarTvelos dRevandeli politikur-ad-
ministraciuli sistemisTvis safrTxis Semcveli ufroa.
erTi SexedviT, sajaro administraciis farglebSi pasux-
ismgeblobis decentralizacia, qvemdgomi rgolebisTvis
meti avtonomiis miniWeba Sesabamisi biujetis gamoyofiT
SeiZleba pozitiurad Sefasdes, magram susti saxelmwifo
struqturebis pirobebSi igi xels Seuwyobs, erTi mxriv,
dekoordinacias da, meore mxriv, korufcias. Tavad gan-
viTarebul saxelmwifo struqturebSi decentraliza-
ciis praqtikis danergva naTelyofs, rom sinamdvileSi
calkeul organoebs Soris koordinaciis problemam da
korufciam iCina Tavi.




                         - 11 -
naklebi safrTxis Semcvelia reformis is elementebi,
romlebic sajaro administraciis saqmianobaSi moqalaqe-
Ta Tanamonawileobas iTvaliswinebs, iqneba es mrgvali
magidis, gamokiTxvebisa Tu komunikaciis sxva formebiT,
Tumca, amisaTvis aucilebelia, rom saxelmwifoSi arse-
bobdes demokratiis maRali xarisxi, samoqalaqo sazoga-
doebis TviTorganizaciis, sakuTar Tavze meti pasux-
ismgeblobis aRebis kultura. winaaRmdeg SemTxvevaSi,
didia imis albaToba, rom moxdes saxelmwifo xelisu-
flebis mier moqalaqeTa Tanamonawileobis manipulacia
da maTi sakuTari Zalauflebis interesebisadmi daqvem-
debareba. myari demokratiuli institutebis gareSe,
susti samoqalaqo sazogadoebis pirobebSi, aRniSnuli
reformis elementebi kargaven Tavis daniSnulebas.
    yovelive zemoTqmulidan gamomdinare, saqarTveloSi
saxelmwifosa da sajaro administraciis reformirebi-
sTvis, pirvel rigSi, aucilebelia, strategiuli prior-
itetebis gansazRvra da maTi ganxorcieleba. es politi-
kis prerogativaa. sajaro administraciis reformirebi-
sTvis pragmatuli da mizanmimarTuli politika, pirvel
rigSi, orientirebuli unda iyos demokratiuli da
samarTlebrivi saxelmwifos instituciuri infrastruq-
turis Seqmnaze. ganviTarebuli qveynebis saxelmwifosa
da sajaro administraciis modernizaciis Tanamedrove
tendenciebi upirobod ki ar unda gadmoviRoT, aramed
reformis calkeuli elementis danergvis saWiroeba
konkretuli situaciis analizze dafuZnebulma sarge-
blianobam unda ganapirobos.




                         - 12 -
3. ucxouri gamocdileba


    sajaro samsaxuris reforma aris dinamikuri proce-
si, romelic, sazogadoebrivi gamowvevebis Sesabamisad,
miznad isaxavs administraciis qmedunarianobisa da pa-
suxismgeblobis amaRlebas.
    sajaro samsaxuris reformebi yovelTvis misi kla-
sikuri funqciebis, kerZod, dagegmarebis, organizaciis,
personalis, gadawyvetilebis miRebis, finansebisa da
kontrolis, farglebSi xorcieldeba. sajaro samsaxuris
TiToeuli reforma aris aRniSnuli funqciebis optimi-
zaciis konkretuli gegma, romelic garkveuli saxelmZ-
Rvanelo orientirebiT aris ganpirobebuli. Tavad re-
formis es ZiriTadi orientirebi saxemwifos konkretuli
gagebidan gamomdinareobs.
    am TvalsazrisiT, mniSvnelovania ganviTarebuli
qveynebis gamocdilebis Seswavla. is naTelyofs, rom
sajaro samsaxuris reforma yovelTvis ganpirobebulia
saxelmwifos axali koncefciiT. es gamocdileba gvac-
nobs, aseve, Tanamedrove sajaro administraciis ganviTa-
rebis tendenciebs msoflioSi da iZleva saqarTveloSi
misi ganxorcielebis Teoriul safuZvels.
    marTalia, mowinave qveynebis sajaro samsaxuris re-
formebis gacnobis TvalsazrisiT, saqarTvelos evro-
puli orientaciidan gamomdinare, gansakuTrebuli yur-
adReba klasikur-evropuli administraciis ganviTarebas
daeTmoba, magram es ganviTareba, garkveuli Tavisebure-
bebis miuxedavad, zogadad asaxavs msoflios ganviTa-
rebuli qveynebis sajaro administraciis reformirebis
saerTo elementebs.




                         - 13 -
3.1. biurokratia

    veberiseuli klasikur-biurokratiuli sajaro ad-
ministraciis saqmianobaSi TvalSisacemia kanonis uzenae-
soba da kompetenciebis mkacri gansazRvra. TviTneburi
mmarTvelobis formebisgan gasxvavebiT, sadac adminis-
traciis moxele sajaro resursebs sakuTari Sexedulebi-
samebr gankargavs da sadac garkveuli Tanamdebobis da-
kaveba nepotizms, klientelizms an korufcias ukavSird-
eba da ukontroloba sufevs, klasikur-biurokratiuli
modelis farglebSi sajaro administraciis mTeli saqmi-
anoba samarTlebrivi uflebamosilebebiTaa dadgenili,
ganawilebuli da gakontrolebuli.
    veberiseuli biurokratiuli organizacia gamoxat-
ulebas hpovebs, erTi mxriv, piramidis msgavs ierarqiul
mowyobaSi da, meore mxriv, Sidaorganizaciuli proce-
durebis standartizaciaSi. ierarqiuli mowyobis Tval-
sazrisiT, biurokratiuli administracia xasiaTdeba
Sromis mkacri ganawilebiTa da specializaciiT. swored
aqedan gamomdinareobs garkveuli sferoebis mixedviT
sajaro moxeleebis dasaqmebisTvis specialuri kompeten-
ciis (codnisa da gamocdilebis) arsebobis aucilebloba.
amasTan, biurokratiul organizaciaSi TiToeuli orga-
nizaciuli erTeuli zemdgomi erTeulis daqvemdebare-
baSia.
    biurokratiuli organizaciis Sida procedurebis
daxasiaTebisas aRsaniSnavia administraciuli saqmiano-
bis mkacri standartizacia da garkveul Sinaganawesebze
damokidebuleba. aRniSnuli saqmianoba xorcieldeba mx-
olod werilobiTi formiT, rac xels uwyobs mis gam-
Wirvalobasa da gakontrolebas. ierarqiulobasTan da
specializaciasTan erTad, organizaciis aseTi Sida pro-
cedurebi karg safuZvels iZleva sajaro administraciis
demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos Sesabamisi




                         - 14 -
marTvisa da kontrolisaTvis.
    biurokratiuli administraciis erT-erTi mTavari
damaxasiaTebeli niSani misi personalis profesionalizmi
da kompetenturobaa. profesiuli saqmianoba `sicocxlis
manZilze~, uvadod xorcieldeba. aRniSnuli principi sa-
jaro moxeleTa piradi interesebis gaTvaliswinebiT ki
ar aris nakarnaxevi, aramed maTi profesiuli damoukide-
blobis gamyarebisTvisaa gamiznuli, rac, saboloo jamSi,
sajaro administraciis instituciur ganmtkicebas isax-
avs miznad. sajaro moxelis profesiuli winsvla kari-
eris princips efuZneba, romelic maTi kvalifikaciis
mudmivad amaRlebas iTvaliswinebs. fuladi anazRaureba
xdeba winawar dadgenili saxelfaso ganakveTiT. sajaro
moxele valdebulia, miukerZoeblad ganaxorcielos Ta-
visi profesiuli saqmianoba. es valdebuleba zemdgomi
piris mimarT erTgulebaSi ki ar unda gamoixatebodes,
aramed institutis mimarT damokidebulebaSi, ramac, sab-
olood, politikisagan biurokratiuli organizaciis
damoukidebloba unda uzrunvelyos.
    biurokratiuli organizaciis saqmianoba moqalaqee-
bisaTvis winaswar gaTvladia, radgan igi mxolod kanonis
safuZvelze xorcieldeba. is, Tu ramdenad kanonismieria
calkeuli administraciuli qmedeba, SeiZleba sasamarT-
los gziT gakontroldes. biurokratiuli administra-
ciis werilobiTi formiT muSaoba amis karg safuZvels
iZleva. sasamarTlo kontrolTan erTad, ierarqiuli or-
ganizaciisTvis mniSvnelovania saparlamento kontrolis
principis arseboba. calkeulma ministrma unda uzrun-
velyos, rom uwyebis farglebSi misi brZanebebi konsti-
tuciisa da kanonis Sesabamisad Sesruldes. winaaRmdeg
SemTxvevaSi, misi politikuri pasuxismgeblobis sakiTxi
dadgeba.
    biurokratiuli organizaciis zemoT moyvanili el-
ementebis mixedviT SesaZlebelia dajamdes, Tu ra niS-




                         - 15 -
nebiT gansxvavdeba demokratiuli da samarTlebrivi sax-
elmwifos principis safuZvelze momuSave Tanamedrove
biurokratia ganuviTarebeli administraciis modelisa-
gan. ganuviTarebeli administracia pirovnul Zalaufle-
basTanaa gaigivebuli, maSin, rodesac Tanamedrove bi-
urokratiul modelSi administracia saxelmwifo insti-
tutis saxiT aris warmodgenili. ganuviTarebeli admin-
istraciisTvis damaxasiaTebelia moxeleTa TviTneboba,
maTi sakuTari interesebis win dayeneba, ukontroloba.
ganviTarebuli biurokratiisTvis ki _ muSaobis mkacri
formalizmi, moxeleTa profesionalizmi, instituciuri
damoukidebloba da saqmianobis rogorc sasamarTlo, ise
sistematuri ierarqiuli kontroli.
     amdenad, sajaro administraciis biurokratiuli
modeli saukeTeso pasuxi iyo meore msoflio omis Semd-
gom evropaSi sazogadoebriv gamowvevaze, romlis mTavar
mizans demokratiisa da samarTlebrivi saxelmwifos ganx-
orcieleba warmoadgenda. am models dResac ar daukar-
gavs Tavisi mniSvneloba. marTalia, misi reformireba da
optimireba administraciuli politikis dRis wesrigSi
mravaljer damdgara, magram alternatiuli modeliT
misi sruli Secvla SeuZlebelia. biurokratiuli mod-
elis aseTi warmateba imiT aixsneba, rom igi, uwinaresad,
maRalganviTarebuli samarTlebrivi da instituciuri
kulturis nayofia da ara mxolod organizaciuli kat-
egoria.




3.2. aqtiuri saxelmwifo

    samociani wlebis Sua periodidan evropaSi saxelmwi-
fosa da sajaro administraciis reformis ZiriTadi ori-
entiri Seicvala. germanul administraciul mecnierebaSi
es etapi „aqtiuri saxelmwifos“ an „aqtiuri politikis“


                          - 16 -
saxeliT aris cnobili. saxelmwifos axali koncefcia
evropaSi imJamindeli pirveli seriozuli ekonomikuri
krizisiT iyo ganpirobebuli.
    axali SexedulebiT, ekonomikuri krizisis Tavidan
acilebis saSualebas aqtiuri saxelmwifo warmoadgen-
da, rac saxelmwifos mxridan TiToeulis mimarT ufro
met mzrunvelobas, xolo ekonomikis mimarT ufro met
dagegmarebas gulisxmobda. saxelmwifos SesaZleblobe-
bi did optimizmTan iyo dakavSirebuli. am optimizmis
Sesabamisad, saxelmwifo ufro meti ZalisxmeviT unda
Careuliyo sazogadoebriv urTierTobebSi. meti dageg-
marebis politikiT mas unda gamoesworebina sabazro eko-
nomikis „xarvezebi“ da mniSvnelovani Sesworebebi unda
Seetana masSi.
    istoriulma ganviTarebam cxadyo aqtiuri saxelm-
wifos SezRuduli SesaZleblobebi. me-20 saukunis sa-
mocdaaTiani wlebis bolos man Tavisi kariera daasrula.
morigma ekonomikurma krizisma naTeli gaxada, rom sax-
elmwifom imaze meti aiRo sakuTar Tavze, vidre realu-
rad SeeZlo.




3.3. moqnili saxelmwifo

    moqnili saxelmwifos idea me-20 saukunis samocdaa-
Tiani wlebis bolodan iqca saxelmwifosa da sajaro
administraciis reformierebis mTavar orientirad.
misi ganviTareba SeiZleba or etapad daiyos. pirveli
etapi moicavs saxelmwifos neoliberalur kritikas,
xolo meore etapi ukavSirdeba axali sajaro menejmen-
tis warmoSobas, romelic saerTaSoriso enaze `New Publik
Management~-is saxeliT aris cnobili.




                          - 17 -
3.3.1. saxelmwifos neoliberaluri kritika

    XX saukunis 70-iani wlebis bolosTvis ganviTarebul
qveynebSi gavrceleba daiwyo saxelmwifos neoliberal-
urma kritikam, romlis mixedviT, socialur-ekonomikuri
progresis mTavar Semaferxebel faqtors arsebuli bi-
urokratiuli saxelmwifo sistema warmoadgenda. saerTa-
Soriso specialur literaturaSi igi TetCerisa (Thatch-
erism 1978 wlidan) da reiganis (Reagonomics 1980 wlidan)
ekonomikur programebs ukavSirdeba.
    aRniSnuli koncefciis mixedviT, gasakuTrebuli kri-
tikis obieqti gaxda is garemoeba, rom saxelmwifo sul
ufro da ufro meti amocanis Sesrulebas iRebda sakuTar
Tavze, rasac saxelmwifo biujetis xarjviTi nawilis
gazrda, biurokratiuli aparatis gadideba, kanonebis si-
Warbe da detaluri regulirebis tendencia mohyva. yove-
live amis Sedegad ki moqalaqe da kerZo biznesi zaral-
deboda. mewarmis Tavisufleba zomaze metad izRudeboda
da is saxelmwifo biurokratiaze damokidebuli xdeboda.
    am tendeciis sapirispirod, iseT iniciativebs mien-
iWa upiratesoba, romelTac sajaro administraciisa da
kanonmdeblobis gamartiveba hqondaT miznad dasaxuli.
neoliberaluri reformebis ganxorcielebis Sedegad
saxelmwifo da misi sajaro administracia unda gamx-
dariyo ufro moqnili da martivi. is rac SeiZleba na-
klebad unda Careuliyo ekonomikur procesebSi, unda
daezoga meti Tanxa, unda Seemcirebina personali da es-
aubra martivi sakanonmdeblo eniT. yovelive amis ganx-
orcieleba `moqnili saxelmwifos~ pirvel etapze (me-20
saukunis oTxmociani wlebis dasrulebamde) ZiriTadad
Sidaorganizaciuli tradiciuli marTvis meqanizmebisa
da struqturebis SenarCunebiT hqondaT warmodgenili.
am etapisTvis isini ar gamxdara kritikis obieqtebi.




                          - 18 -
3.3.2. axali sajaro menejmenti (NPM)

    me-20 saukunis oTxmociani wlebis bolos ganviTare-
buli qveynebis saxelmwifosa da sajaro administraciis
reformirebis ZiriTad orientirad, marTalia, kvlav
moqnili saxelmwifos idea da misi amocanebi – sajaro
administraciis gamartiveba, gansaxelmwifoebrioba da
arabiurokratiuloba _ rCeba, magram ukve tradiciuli
marTvis formebis Secvlis moTxovniT. amisaTvis axali
sajaro menejmentis koncefcia aqcents akeTebs kerZo
seqtoris marTvis Taviseburebebze da misi gamocdile-
bidan iZens sajaro administraciis reformirebisTvis
aucilebel codnas. aRniSnuli koncefcia Tavdapirve-
lad imdenad popularuli gaxda mTel msoflioSi, rom
qveynebi, sadac administraciis reformebi dRis wesrigSi
idga, misi gavrcelebis erTgvarma eiforiamac ki moicva.
igi dResac samecniero ganxilvis aqtualuri Temaa, ami-
tom mis gadmocemas ufro meti yuradReba daeTmoba.




a) ZiriTadi Tezisebi
    axali sajaro menejmenti tradiciuli biurokratiis
qmedunarianobas eWvqveS ayenebs da administraciisTvis
sruliad axal struqturas da axali muSaobis stils ani-
Webs upiratesobas.
    axali sajaro menejmentis mixedviT, politika de-
talurad ki ar unda marTavdes sajaro administracias
samarTlebrivi normebisa da biujetis mkafiod gansaz-
Rvruli muxlebis meSveobiT, aramed is, ZiriTadad, unda
Semoifarglos, erTi mxriv, administraciisTvis zogadi
miznebis, strategiis an garkveuli standartebis gansaz-
RvriT da, meore mxriv, iseTi biujetis dadgeniT, ro-
melic ar iqneba winawar detalurad gawerili da amiT
administracias dautovebs biujetis sakuTari pasux-
ismgeblobiT gamoyenebis SesaZleblobas. amdenad, poli-
tikasa da sajaro administracias Soris xelisuflebis




                           - 19 -
biT, is aqcents akeTebs swraf da moqnil saqmiswarmoebaze,
sadac Semcirebuli iqneba procesebis standartizacia,
sadac naklebi iqneba Sromis danawileba sxvadasxva gan-
yofilebaSi da aseve Semoklebuli iqneba saqmiswarmoebis
xangrZlivoba.
    sajaro administraciis Sida procesebis TiToeuli
monawile (TanamSromeli), pirvel rigSi, ganixileba, ro-
gorc Sida klienti. TanamSromlebi erTmaneTs erTgvar
momsaxurebas uweven, rogorc klientebi, ramac samsax-
urSi sabolood erTiani jaWvuri procesis optimizacia
unda uzrunvelyos. amiT izrdeba organizaciaSi TanamS-
romlobis xarisxi da, aseve, TiToeulis erTian procesSi
Tanamonawileobis Segneba. amas emateba sajaro adminis-
traciis Sida procesebis gare klientze (moqalaqeze)
orientacia, rac imas niSnavs, rom ZiriTadad moqalaqis
interesebis maqsimaluri gaTvaliswinebiT unda iyos uz-
runvelyofili organizaciaSi procesebis optimizacia.
    tradiciulad, sajaro administracia struqturu-
lad warmodgenilia mravali ganyofilebiTa Tu samsaxu-
riT, romlebic xSirad muSaobis biurokratiuli stiliT
gamoirCevian. klientis (moqalaqis) konkretuli proble-
mis faqtobrivi Semadgenloba ki, romlis mosagvarebla-
dac is sajaro administracias mimarTavs, xSirad dayo-
fas ar eqvemdebareba. amitom, klientis interesebidan
gamomdinare, mniSvnelovania, rom sajaro administraciam
misi saqme erTiani, swrafi, moqnili momsaxurebiT uz-
runvelyos. am mizans emsaxureba klientis erTi xelidan,
erTi fanjridan momsaxurebis gawevis principi (one stopp
agency; Bürgerbüros).
    moqalaqeebisTvis, erTiani momsaxurebis centrebis
SeqmnasTan erTad, mniSvnelovania administraciis muSao-
baSi maTi Tanamonawileobis uzrunvelyofac. am mizans
emsaxureba sajaro administraciasa da moqalaqeTa Soris
TanamSromlobis is organizaciuli formebi, romlebic




                          - 23 -
mrgvali magidis, moqalaqeTa gamokiTxvis, sajaro admin-
istraciis werilobiTi kritikis Tu sxva saxiT aris praq-
tikaSi cnobili. aseTi TanamSromlobis farglebSi ganx-
ilvis sagani SeiZleba iseTi mniSvnelovani Temac iyos,
rogoricaa administraciuli momsaxurebis (produqtis)
Rirebuleba da xarisxi. TanamSromlobis TiToeuli ase-
Ti forma uzrunvelyofs moqalaqis (klientis), rogorc
inovatoris, monawileobas sajaro administraciis mod-
ernizaciasa da misi praqtikis daxvewaSi.
    klientze orientacia sajaro administraciisTvis
niSnavs momsaxurebis mudmiv gaumjobesebas, inovacias.
momsaxurebis xarisxis sazomi unda iyos klientis kmayo-
fileba. amitom sajaro administraciam unda Seqmnas mo-
qalaqisaTvis momsaxurebis iseTi pirobebi, romelic mas
naklebi danaxarjebiTa da drois umokles monakveTSi
saWiro momsaxurebas sTavazobs. magaliTisTvis, aRsaniS-
navia piradobis mowmobis gacemis iseTi praqtika, rode-
sac administracia moqalaqes winaswar atyobinebs, Tu
rodis gauva vada Zvel piradobis mowmobas da ra sabuTe-
bia saWiro axlis misaRebad.
    sajaro administraciasa da moqalaqes Soris urT-
ierTobis gamartivebasa da momsaxurebis gaumjobesebaSi
udides rols TamaSobs Tanamedrove teqnologiuri miR-
wevebis efeqtiani gamoyeneba. internetis saSualebiT ad-
ministraciis mier moqalaqisaTvis informaciis miwodeba
an misTvis konkretuli momsaxurebis ganxorcieleba aris
klientze orientirebuli administraciis mniSvnelovani
elementi.




d) decentralizebuli pasuxismgebloba da centraluri
   marTva
   axali sajaro administraciis koncefciaSi gansa-
kuTrebuli adgili ukavia pasuxismgeblobis decentral-
izacias. es exeba, erTi mxriv, rogorc politikisa da sa-


                          - 24 -
jaro administraciis, ise uSualod sajaro administra-
ciis farglebSi xelmZRvanel rgolsa da qvemdgom rgols
Soris urTierTobis sakiTxs.
    aRniSnul urTierTobebSi did mniSvnelobas iZens
erTgvari sakontraqto menejmenti. politikuri xelmZ-
Rvaneloba da sajaro administracia Tanxmdebian imis
Sesaxeb, Tu ra produqti (momsaxurebis saxe, misi Rire-
buleba, xarisxi) ra moculobis biujetiT unda ganxor-
cieldes. dakisrebuli amocanebis Sesrulebis procesSi
administracia damoukidebelia. politikisTvis mTavaria
dasaxuli mizani da miRweuli Sedegi.
    sakontraqto menejmentis principi moqmedebs Tavad
sajaro administraciis farglebSic. aq calkeuli or-
ganizaciuli qveda rgoli xelmZRvanelobisgan gansaz-
Rvruli momsaxurebis Sesasruleblad iRebs konkretul
davalebebs Sesabamisi biujetiT. davalebis SesrulebaSi
qveda rgoli sargeblobs didi avtonomiiT. metic, mis
farglebSi TiToeul TanamSromelsac ki miniWebuli aqvs
damoukidebloba garkveuli amocanebis Sesrulebisas.
    amdenad, axali sajaro administraciis koncefciis Se-
sabamisad, sajaro amocanebis Sesasruleblad pasuxismge-
bloba decentralizebulia. amis mixedviT, marTva xor-
cieldeba ara zemodan dadgenili detaluri brZanebebiTa
Tu miTiTebebiT, aramed zemdgom da qvemdgom rgolebs
Soris saerTo miznebsa da Sedegebze miRweuli SeTanxme-
bebiT. marTvis decentralizeba iTxovs administraciis
farglebSi axali komunikaciisa da SeTanxmebis kulturas.
    decentralizebuli pasuxismgebloba efeqtiani mar-
TvisTvis qvemdgomi rgolebis koordinaciis aucile-
blobas warmoSobs. calkeuli avtonomiuri erTeulebis
koordinacia miiRweva, erTi mxriv, saerTo orientirebis
gansazRvriTa da konkretul miznebze SeTanxmebiT,
xolo, meore mxriv, e.w. Semowmebis sistemis uzrunve-
lyofiT (Controlling) da perioduli saangariSo moxsenebe-




                        - 25 -
biT. aRniSnuli elementebi qmnis marTvisa da kontrolis
erTian process da amiT uzrunvelyofs decentralize-
buli administraciis erTianobas.


e) TanamSromelTa kvalifikacia da motivacia
     axali sajaro menejmenti gasakuTrebul mniSvnelo-
bas aniWebs organizaciis TanamSromelTa kvalifikaciisa
da motivaciis amaRlebis sakiTxs. Tavdapirvelad axali
sajaro menejmentis koncefcia prioritets aniWebda or-
ganizaciaSi marTvis axali modelis SemoRebis teqnikur
mxareebs, magram male cxadi gaxda, romOorganizaciaSi
axali sajaro menejmentis modelis warmatebuli ganxor-
cieleba mniSvnelovanwilad iqneboda damokidebuli ima-
ze, Tu ramdenad SeZlebda igi dasaqmebul pirTa gonebisa
da gulis mogebas.
     axali modelis srulfasovani ganxorcieleba Sesa-
Zlebelia TanamSromelTa Sesabamisi kvalifikaciisa da
motivaciis arsebobis SemTxvevaSi. aRniSnuli modelis
mixedviT, administracia pasiuri rolisgan unda gaTavi-
sufldes da igi SemoqmedebiT organod unda gardaiqm-
nas. es moTxovna administraciis personalisTvis gansa-
kuTrebuli gamowvevaa _ mas unda hqondes axali marTvis
modelis Sesabamisi codna da unari. swored aRniSnuli
codnis SeZenis Sedegad aris SesaZlebeli organizacia-
Si momsaxurebis donisa da gaweuli saqmianobis Sedegis
xarisxis amaRleba. is uzrunvelyofs, aseve, organizaci-
is maRal konkurentunarianobas.
     saqmisadmi SemoqmedebiTi, inovaciuri midgoma zrdis
TanamSromelTa motivacias. sajaro administraciis far-
glebSi decentralizebuli pasuxismgeblobis SemoRebiT,
romelic TiToeuli TanamSromlisTvis meti moqmedebis
asparezs uzrunvelyofs, izrdeba dasaqmebuli persona-
lis kmayofileba. xelmZRvanelobasTan erTad miznebze Se-
Tanxmeba da perioduli TaTbirebi xels uwyobs imas, rom




                         - 26 -
TiToeulma TanamSromelma ukeT gaigos Tavisi saqmianobis
arsi da aRiqvas is, rogorc erTiani procesis ganuyofeli
nawili. klientze orientacia da sxva administraciasTan
konkurencia amaRlebs administraciis personalis Semoq-
medebiT potencials da misi momsaxurebis xarisxs.
    axali sajaro administracis koncefcia dRis wesrig-
Si ayenebs organizaciaSi xelmZRvanelobis axali stilis
SemoRebis aucileblobas. ierarqiuli marTva, romelic
formaluri brZanebebis aRsrulebiT Semoifargleba da
TanamSromlebTan diskusias gamoricxavs, ver upasuxebs
marTvis axali modelis moTxovnebs. TanamSromlebTan in-
tensiur urTierTobaze damyarebuli marTvis stili ki
organizaciis xelmZRvanეlisagan iTxovs, rom man TanamS-
romlebs periodulad acnobos, Tu ra miznebs emsaxure-
bian erTad, rogor afasebs is maT saqmianobas da gan-
viTarebis ra perspeqtivebs xedavs momavalSi. yovelive
amisაTvis, aucilebelia organizaciaSi xelmZRvanelsa
da TanamSromlebs Soris konstruqciuli urTierTobis
praqtikis damkvidreba da ara mxolod qaRaldze gaweri-
li xelmZRvanelobis ZiriTadi mimarTulebebi.
    marTvis axali modelis mixedviT, saqmianobis stand-
artizaciis, mkacri kontrolisa da undoblobis adgils
ikavebs ndobisa da pasuxismgeblobis kultura. kultu-
ris es cvla unda ganxorcieldes TiToeulis SegnebaSi.
am TvalsazrisiT, organizaciaSi gansakuTrebiT xelmZ-
Rvanelzea damokidebuli iseTi atmosferos Seqmna,
romelSic TiToeuli TanamSromeli sakuTar personalur
mniSvnelobasა da pasuxismgeblobas aRiqvams administra-
ciis warmatebuli saqmianobisTvis.




v) administracia, romelic swavlobs
     administraciis biurokratiuli modelidan marTvis
axal modelze gadasvla Sesabamis kompetencias (cod-
nas, gamocdilebasa da unars) iTxovs. axali menejmen-


                         - 27 -
ti, ZiriTadad, ekonomiuri azrovnebiT gamsWvaluli da
klientze orientirebuli unda iyos. miznebze SeTanxmebi-
sa da sakontraqto marTvis stils unda Seesabamebodes
TanamSromlobaze agebuli xelmZRvanelobis stili. kom-
pleqsuri faqtobrivi Semadgenlobebis mosagvareblad
organizaciaSi saWiroa TiToeuli TanamSromlis gun-
duri muSaobisa da sistemuri azrovnebis unari. adminis-
traciis mudmivi dinamikuri ganviTarebisTvis aucilebe-
lia inovaciuri midgomebi.
    aRniSnuli unaris gamomuSavebas administracia mx-
olod im SemTxvevaSi SeZlebs, rodesac misi TanamS-
romlebi axali moTxovnebis Sesabamisad swavloben, Tu
rogor Seasrulon maTze dakisrebuli funqciebi ufro
optimalurad. swavlis es procesi unda iyos sazogadoe-
brivi ganviTarebis dinamikis adekvaturi da maqsimalu-
rad unda pasuxobdes adamianebis mzard moTxovnebs.
    TanamSromelTa Sesabamisi momzadebis programebis
paralelurad, administraciaSi, romelic mudmivi swav-
lis procesSi imyofeba, didi mniSvneloba eniWeba klient-
Ta da TanamSromelTa gamokiTxvis instituts. man unda
uzrunvelyos administraciis erTgvari TviTSemecnebis
procesi, romlis mixedviTac SesaZlebeli iqneba muSao-
baSi susti da Zlieri mxareebis analizi da samomavlo
orientirebis gansazRvra. am procesebis Sedegad yalib-
deba konkretuli proeqtebi da samoqmedo gegmebi, maT
Soris, moqalaqeTa monawileobiT.
    reformebis ganxorcielebis procesSi TiToeuli ad-
ministracia sakuTar gamocdilebas iZens. sxvaTa gamoc-
dilebis gaziareba reformis warmatebisTvis mniSvnelo-
van winapirobas warmoadgens. administracia, romelic
swavlobs, sxvasac unda aswavlides. aRniSnuli procesi
kvalificiuri specialistebisa da mecnierebis monawile-
obiT sistemur xasiaTs iZens. es xels uwyobs adminis-
traciuli reformebis mecnierul ganzogadebas da karg




                         - 28 -
safuZvels qmnis rogorc nacionalur, ise saerTaSor-
iso doneze warmatebuli sajaro administraciis gamoc-
dilebis Sesaswavlad.


z) sazogadoebriv zemoqmedebaze orientirebuli admin-
    istracia
    axali sajaro menejmentis reformebis ganxor-
cielebis procesma cxadyo, rom marto kerZo seqtoris
marTvis elementebze orientacia, rogoricaa produqti,
klienti, Sidaorganizaciuli avtonomia da sxv., Sei-
cavs safrTxes, rom sajaro administraciis saqmianoba,
ZiriTadad, finansur da ekonomikur faqtorebze iqne-
boda damokidebuli. kerZo seqtorisgan gansxvavebiT,
sajaro administraciis mizans ar warmoadgens mogebis
miReba. amitom axali sajaro menejmentis reformebis mx-
olod wminda finansur-ekonomikuri kategoriebiT Semo-
fargvla srulad ver upasuxebda sajaro administraciis
daniSnulebas.
    sajaro administraciis reformirebis yvela inicia-
tiva, maT Soris, axali sajaro menejmentis element-
ebis ganxorcieleba, maSin iqneba warmatebuli, rodesac
Tvalsawieridan ar daikargeba sajaro administraciis
saqmianobis sazrisi – calkeuli adamianisTvis, sazoga-
doebisTvis samsaxuri. sajaro administraciis nebismieri
saxis reformisTvis mniSvnelovania, Tu ra zemoqmedebas
iqoniebs dagegmili cvlilebebi sazogadoebriv ganviTa-
rebaze, sazogadoebaSi TiToeuli moqalaqis Tanacxovre-
baze.
    demokratiul saxelmwifoSi sajaro administraciis
umTavresi amocana aris sazogadoebaSi saerTo sikeTis
uzrunvelyofa. am amocanas igi konstituciiT gansaz-
Rvruli ZiriTadi principebis Sesabamisad axorcielebs.
konkretul Sinaars is im miznebsa da programebSi iZens,
romlebic sxvadasxva sferoSi (socialuri, garemos dac-




                         - 29 -
vis, ganaTlebis, kulturis da sxv.) garkveuli politi-
kis gatarebaSi iCens Tavs. saboloo warmatebis sazomi
aris is, Tu ra zemoqmedeba iqonia reformis politikam
TiToeuli moqalaqis cxovrebis xarisxis amaRlebaze.
     axali sajaro menejmentis koncefciisTvis es imas
niSnavs, rom sajaro administraciis reformirebi-
sas aucilebelia Sidaorganizaciuli aspeqtebis iseT
mTlianobaSi integrireba, romelic sajaro administra-
ciis mTavar daniSnulebas gamoxatavs. reformis Tval-
sawieri yovelTvis im saboloo Sedegze unda iyos kon-
centrirebuli, rasac adamianis pirobebis gaumjobeseba
hqvia. amis gauTvaliswineblad sajaro admistraciis
saqmianobis gaumjobesebis yoveli mcdeloba sakuTari
sawyisebidan izolaciis safrTxes Seicavs.
     Sveicariasa da avstriaSi axali sajaro menejmentis
koncefcia Tavidanve swored am moTxovnebis Sesabamisi
iyo. aRniSnul qveynebSi igi zemoqmedebaze orientire-
buli administraciis cnebiT damkvidrda. es saxelwodeba
gamoxatavs im konceftualur xedvas, romlis mixedviTac
administraciis reformebis mniSvneloba imiT ganisaz-
Rvreba, Tu ra zemoqmedebas axdens igi calkeul moqa-
laqesa da sazogadoebaze. ganviTarebul qveynebSi axali
sajaro menejmentis Semdgomi ganviTareba swored am ten-
dencias usvams xazs.




                         - 30 -
4. sajaro samsaxuris reformis
             ZiriTadi aspeqtebi


4.1. sajaro samsaxuris ZiriTadi institutebi

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis
erT-erTi problemaa kanonis ZiriTadi cnebebisa da subi-
eqtebis bundovaneba. pirvel rigSi, unda ganisazRvros
kanonis moqmedebis sfero. es, Tavis mxriv, moiTxovs sax-
elmwifo samsaxuris, sajaro samsaxuris, sajaro mosam-
saxurisa da sajaro moxelis statusebis naTlad Camoya-
libebas.
    koncefciis Tanaxmad, saxelmwifo samsaxuri aris
saqmianoba arCeviT an daniSvniT Tanamdebobaze im dawe-
sebulebaSi, romelic kanonmdeblobis safuZvelze axor-
cielebs sakanonmdeblo, aRmasrulebel an sasamarTlo
xelisuflebas, saxelmwifo zedamxedvelobas da kon-
trols, agreTve, saxelmwifo Tavdacvas.
    saxelmwifo samsaxurs ewevian, agreTve, kerZo pirebi,
romlebic axorcieleben sajaro samarTlebriv ufle-
bamosilebebs maTTvis aseTi uflebamosilebis gadacemis
(delegirebis) safuZvelze.
    koncefciis Tanaxmad, saxelmwifo samsaxuris sistema
Sedgeba oTxi jgufisagan:
    1. saxelmwifo politikuri samsaxuri. saxelmwifo
         politikur samsaxurs axorcieleben:




       _   saqarTvelos prezidenti;
       _   saqarTvelos parlamentis wevrebi;
       _   saqarTvelos mTavrobis meTauri da wevrebi;
       _   afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respub-

                          - 31 -
likebis umaRlesi warmomadgenlobiTi orga-
            noebis wevrebi;

        _   afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respub-
            likebis aRmasrulebeli xelisuflebis umaR-
            lesi organoebis xelmZRvanelebi da wevrebi;

        _   adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomad-
            genlobiTi organos wevrebi (administraciu-
            li funqciis gareSe).

   2.   sajaro samsaxuri.
   3.   savaldebulo samxedro da alternatiuli samoqa-
        laqo samsaxuri.

   4.   kerZo pirebis mier sajaro-samarTlebrivi ufle-
        bamosilebis ganxorcieleba.

    winamdebare koncefciis ganxilvis sagania sajaro
samsaxuri, romelic eqceva ,,sajaro samsaxuris Sesaxeb“
kanonis mowesrigebis farglebSi. sajaro samsaxurs axor-
cieleben sajaro mosamsaxure da sajaro moxele.
    sajaro samsaxuri warmoadgens saxelmwifo samsax-
uris erT-erT konkretul formas. sajaro samsaxuris
cnebis dadgena SesaZlebelia gamoricxvis (subtraqciis)
meTodiT:
        saxelmwifo samsaxurs – X = sajaro samsaxurs.
    winamdebare koncefciis Tanaxmad, `sajaro samsax-
uris Sesaxeb~ kanonis TvalsazrisiT, sajaro samsaxurs
ar axorcieleben (formulaSi X-s warmoadgens):



   _    saxelmwifo politikur samsaxurSi myofi pirebi;
   _    pirebi, romlebic imyofebian savaldebulo samx-
        edro an alternatiul samoqalaqo samsaxurSi;

   _    kerZo pirebi, romlebic axorcieleben sajaro-
        samarTlebriv uflebamosilebas (administraciu-
        li organos funqcionaluri gageba).

                            - 32 -
sajaro samsaxuri SeiZleba ganimartos, rogorc sa-
jaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT anazRau-
rebadi saqmianoba saxazino dawesebulebis arCeviT an dan-
iSvniT saStato Tanamdebobaze. imisaTvis, rom gvqondes
sajaro samsaxuri, mas unda hqondes Semdegi elementebi:

   _   saxazino dawesebuleba;
   _   sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizani;
   _   arCevis an daniSvnis aqti;
   _   saStato ganrigi;
   _   anazRaureba.
     aRniSnulis gaTvaliswinebiT, `sajaro samsaxuris
Sesaxeb~ kanonis mowesrigebis farglebSi srulad eqceva:

   _   aRmasrulebeli xelisuflebis samoqalaqo nawi-
       lis warmomadgenlebis saqmianoba;

   _   sakanonmdeblo xelisuflebis, afxazeTisa da
       aWaris avtonomiuri respublikebis umaRlesi
       warmomadgenlobiTi organoebisa da adgilobrivi
       TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoe-
       bis marTvis (administraciuli) funqciis ganmax-
       orcielebeli subieqtebis saqmianoba.


    ZiriTadad `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis mowes-
rigebisa da specialur kanonebSi mocemuli damatebiTi,
specifikuri mowesrigebis farglebSi eqceva: samarTal-
damcavi organoebi; daqiravebuli samxedro samsaxuri;
diplomatiuri samsaxuri; kontrolis palata; saarCevno
administracia; sagadasaxado da sabaJo organoebi.
    rac Seexeba sasamarTloSi, damoukidebel maregu-
lirebel organoebsa da saxalxo damcvelis ofisSi sam-
saxuris gavlas, is ZiriTadad mowesrigdeba specialuri
kanonebiT da, agreTve, `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kan-
onis calkeuli debulebebiT.



                          - 33 -
daskvna: saxelmwifo samsaxuri xorcieldeba `saja-
ro samsaxuris Sesaxeb~ kanoniT mowesrigebisa da/an da-
moukidebeli mowesrigebis farglebSi.
    saxelmwifo sakuTari funqciebis ganxorcielebis
mizniT xSirad iyenebs organizaciuli mowyobis kerZo
samarTlis formebs. sajaro samsaxuris cnebis gansazRvri-
saTvis arsebiTia ara ganxorcielebuli saqmianobis buneba,
anu emsaxureba Tu ara is sajaro funqciebis ganxorciele-
bas, aramed mniSvnelovania, rom subieqtis saqmianoba xor-
cieldeba sajaro samarTlis iuridiuli piris samsaxurSi.
    sajaro samsaxuris samarTali saxelmwifo organoebsa
da sxva sajaro samarTlis iuridiul pirebSi dasaqmebul-
Ta samarTalia.
    is ar moicavs subieqtebs, romlebic dasaqmebulni
arian kerZo samarTlis iuridiul pirebSi, im SemTxveva-
Sic ki, rodesac saxelmwifo sakuTari amocanebis Sesas-
ruleblad iyenebs organizaciuli mowyobis kerZo samar-
Tlis formas.
    sajaro samsaxuris koncefciis aucilebeli elemen-
tia `sajaro samarTlis iuridiuli piris Sesaxeb~ kanonis
reforma. unda Camoyalibdes sajaro samarTlis iuridi-
uli piris axali gageba:
    sajaro samarTlis iuridiuli piri SesaZlebelia Cam-
oyalibdes organizaciuli mowyobis sxvadasxva formis
gamoyenebiT:




   1.   sajaro samarTlis korporaciebi,
   2.   sajaro samarTlis dawesebulebebi,
   3.   sajaro samarTlis fondebi.



4.1.1. sajaro samarTlis korporacia

  sajaro samarTlis korporacia aris wevrobaze da-
fuZnebuli da wevrebis cvlilebisagan damoukideblad

                          - 34 -
arsebuli organizaciuli gaerTianeba, romlis samar-
Talsubieqtoba efuZneba ara mis kerZo avtonomias, ar-
amed saxelisuflo samarTlebriv aqts.
    sajaro samarTlis korporacias kerZo samarTlis ko-
rporaciisagan ganasxvavebs misi organizaciuli mowyobis
da saqmianobis sajaro-samarTlebrivi forma.
    teritoriuli korporacia aris konkretul teri-
toriaze xangrZlivad mcxovreb pirTa (iZulebiT) gaer-
Tianebaze damyarebuli erToba.
    sajaro samarTlis teritoriuli korporaciis for-
mis gamoyenebis mTavari SemTxvevaa adgilobrivi TviTm-
marTvelobis erTeulebis Seqmna.
    arateritoriuli korporacia moicavs im adamianebs,
romlebic erTiandebian ara teritoriuli, aramed pro-
fesiuli an/da sxva niSnebiT.
    sajaro samarTlis korporaciebi, romlebic Seqm-
nilni ar arian teritoriuli niSniT, gxvdeba profesiul
gaerTianebebSi, mag., advokatTa gaerTianeba, rogorc sa-
jaro samarTlis korporacia.
    sajaro samarTlis korporaciis Seqmnis mizani isaa,
rom, erTi mxriv, is organizaciulad imijneba saxelmwi-
fosgan da warmoadgens TviTmmarTvel erTeuls, romelic
axorcielebs sajaro-samarTlebriv uflebamosilebebs,
meore mxriv, uzrunvelyofilia kanonisadmi misi daqvem-
debareba da saxelmwifo zedamxedveloba.
    kerZo samarTlis korporaciisgan gansxvavebiT, sa-
jaro samarTlis korporacia uflebamosilia, hyavdes sa-
jaro moxeleebi, gamosces kanonqvemdebare normatiuli
aqtebi da daawesos momsaxurebis safasuri da mosakre-
blebi.
    saxelmwifom SesaZlebelia sajaro samarTlis korpo-
raciis statusi mianiWos iseT organizacias, romelic ar
axorcielebs sajaro-samarTlebriv uflebamosilebas, ma-
gram warmoadgens farTo sazogadoebis interesebs. amis




                         - 35 -
mizania, moxdes misi moRvaweobisa da damsaxurebis aRiare-
ba da misTvis sapatio samarTlebrivi statusis _ sajaro
samarTlis iuridiuli piris statusis _ miniWeba. aRniS-
nuli forma gvxvdeba, magaliTad, wiTeli jvris sazoga-
doebis, religiuri sazogadoebebisa da politikuri par-
tiebis SemTxvevaSi. aRniSnul statuss aseve ukavSirdeba
mTeli rigi sajaro-samarTlebrivi uflebebi da movaleo-
bebi. aseT organizaciebs, miuxedavad maTi sajaro-samarT-
lebrivi statusisa, ar hyavT sajaro moxeleebi.
    `sajaro samarTlis iuridiuli piris Sesaxeb~ saqa-
rTvelos kanonis farglebSi religiuri organizaciebis
samarTlebrivi statusis gansazRvrisas SesaZlebelia
erTmaneTisagan gaimijnos saqarTvelos marTlmadide-
bluri eklesia, romlis samarTlebrivi mdgomareoba, iu-
ridiuli statusi, urTierToba saxelmwifosTan da sxva
subieqtebTan gansazRvrulia saxelmwifosa da eklesias
Soris dadebuli konstituciuri SeTanxmebiT (konkor-
datiT), da sxva religiuri organizaciebi.




4.1.2. sajaro samarTlis dawesebuleba

     sajaro samarTlis dawesebuleba aris sajaro-samar-
Tlebrivi uflebamosilebiT aRWurvili instituti. is
axdens im materialuri da adamianuri resursebis or-
ganizebas, romelic aucilebelia miniWebuli ufle-
bamosilebis gansaxorcieleblad.
     sajaro samarTlis dawesebuleba damyarebulia ara
iZulebiT wevrobaze (es ganasxvavebs mas korporaciisa-
gan), aramed momxmarebelze. misi Seqmnis mizania momsax-
urebis gaweva. saxelmwifo an adgilobrivi TviTmmarTv-
elobis organo, romelic iRebs sajaro samarTlis dawe-
sebulebis Seqmnis gadawyvetilebas, valdebulia, izru-
nos imaze, rom Seqmnas misi mdgradi funqcionirebisaTvis
aucilebeli materialuri da finansuri safuZvlebi da




                          - 36 -
Seqmnas zianis anazRaurebis meqanizmebi.
    sajaro samarTlis dawesebulebis formiT SesaZlebe-
lia Seiqmnas sazogadoebrivi mauwyebeli, universitete-




                        - 37 -
•   karieris principi
   •   Sesabamisi wodebis tarebis ufleba
   •   Sesabamisi uzrunvelyofis ufleba (alimentacia)
   •   uzrunvelyofis sakanonmdeblo mowesrigebis
       ufleba
       Tanamdebobidan TviTneburi gaTavisuflebisagan
   •   dacva
       administraciuli sasamarTlosadmi mimarTvis
   •   ufleba.



4.2.5. sajaro moxeleTa klasifikacia
   •   moxele saxelmwifo samsaxurSi
   •   moxele adgilobrivi TviTmmarTvelobis samsax-
       urSi
   •      moxele sajaro samarTlis sxva iuridiuli piris
          samsaxurSi.
4.2.6. samoxeleo-samarTlebrivi urTierToba

   •   uvado: uvado daniSvna aris profesiuli moxelis
       institutis mniSvnelovani elementi. uvadoba em-
       saxureba moxelis profesiuli damoukideblobis
       uzrunvelyofas;

   •   vadiani: vadiani samoxeleo-samarTlebrivi urT-
       ierToba warmoadgens gamonakliss, romelic
       ZiriTadad gamoiyeneba adgilobrivi TviTmmarT-
       velobis sferoSi, arCeviT Tanamdebobebze;

   •   gamosacdeli vadiT: gamosacdeli vada unda gax-
       des uvado urTierTobis warmoSobis aucilebeli
       winapiroba. is emsaxureba moxelis Sesabamisobis
       dadgenas. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi
       kanonis mowesrigeba ar Seesabameba im minimalur
       moTxovnebs, rasac unda akmayofilebdes gamo-
       sacdeli vadis instituti.



                         - 43 -
4.3. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis ZiriTadi
    problemebi da maTi gadaWris gzebi

4.3.1. samsaxurSi miReba

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanonis xarvezs
warmoadgens is, rom bundovani da arasrulyofilia
normebi, romelic awesrigebs sajaro samsaxurSi miRebis
sakiTxs.
    sajaro samsaxurSi miRebis erT-erTi winapirobaa asa-
ki – saxelmwifo moxelisaTvis 21 weli, xolo adgilo-
brivi TviTmmarTvelobis moxelisaTvis 18 weli.
    koncefciis Tanaxmad, sajaro samsaxurSi miRebis
asakad unda ganisazRvros 18 weli, miuxedavad imisa, Tu
romel kategoriazea saubari:


    •   moxele saxelmwifo samsaxurSi
    •   moxele adgilobrivi TviTmmarTvelobis samsaxurSi
    •   moxele sajaro samarTlis sxva iuridiuli piris
        samsaxurSi.

    18 wlis asakis miRweva ar gulisxmobs nebismier
doneze sajaro samsaxurSi miRebis moTxovnis uflebas.
moqmed kanonSi mocemuli damatebiTi moTxovna – saTa-
nado codna da gamocdileba saWiroebs zedmiwevniT da
konkretulad gansazRvras. unda dadgindes ganaTlebis
konkretuli cenzi da is gamocdileba, rac aucilebelia
konkretuli sajaro samsaxurisaTvis.
    sajaro samsaxurSi miRebas safuZvlad unda daedos
karieris principi, rac gulisxmobs sajaro samsaxuris
safexurovan sistemaSi erTi safexuridan meore safex-
urze gadasvlas dawinaurebis safuZvelze – ganaTlebisა
da gamocdilebis donis gaTvaliswinebiT. aRniSnuli mod-
eli xsnis asakTan dakavSirebულ kiTxvas da gamoricxavs
18 wlis asakSi karieris dawyebas zeda eSelonebidan.




                           - 44 -
aRniSnuli sistema ar gavrceldeba damxmare mosam-
saxureze/daqiravebul muSakze. aRniSnuli kategoria
samsaxurSi miiReba moxelis profesiuli gamocdilebisa
da samsaxuris interesebis gaTvaliswinebiT.
    „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanonma unda daadginos
is ZiriTadi moTxovnebi, romelic aucilebelia piris
samsaxurSi misaRebad. samsaxuris specifikis gaTval-
iswinebiT samsaxuris xelmZRvanels unda SeeZlos kan-
onis safuZvelze da farglebSi daadginos damatebiTi
moTxovnebi.
    moqmedi kanonis mixedviT, kompetenciis ganvrcoba-
dobisa da uflebamosilebis donis mixedviT sajaro sam-
saxurSi Tanamdebobebi iyofa Semdeg rangebad:



   a) mTavari sajaro Tanamdeboba;
   b) wamyvani sajaro Tanamdeboba;
   g) ufrosi sajaro Tanamdeboba;
   d) umcrosi sajaro Tanamdeboba.
    aRniSnuli doneebisTvis zustad unda gaiweros spe-
cialuri sakvalifikacio moTxovnebi: Sesabamisi gana-
Tleba, praqtikuli gamocdileba, sakvalifikacio gamoc-
dis warmatebiT Cabareba.
    sajaro samsaxurSi daniSvna unda moxdes mxolod
konkursis wesiT. aRniSnuli vrceldeba rogorc profe-
siul moxeleze, aseve damxmare mosamsaxuresa da daqi-
ravebul muSakze. profesiul moxelesTan mimarTebiT
es vrceldeba mxolod samsaxurebrivi karieris sawyis
Tanamdebobaze daniSvnisas, xolo Semdgomi winsvla xdeba
karieris principiT.
    konkursi SeiZleba iyos 3 formis: gare, Sida da
Sereuli. unda mowesrigdes TiToeulis gamoyenebis wina-
pirobebi. aseve mniSvnelovania sakonkurso komisiis Seqm-
nis wesis sakanonmdeblo mowesrigeba.




                          - 45 -
4.3.2. gamosacdeli vada

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanoni iTval-
iswinebs moxelis samsaxurSi miRebisas gamosacdeli vadis
gamoyenebis SesaZleblobas, rac ar unda aRematebodes 6
Tves. aucilebelia, rom gamosacdeli vadis instituti
ar atarebdes formalur xasiaTs da unda warmoadgendes
samsaxurebrivi karieris aucilebel safexurs. sxvadasxva
samsaxurisTvis, maTi specifikidan gamomdinare, es vada
SeiZleba gansxvavebuli iyos, magram igi ar unda iyos 1
welze naklebi da 3 welze meti.




4.3.3. atestacia

    sajaro samsaxuris karierul sistemaSi mniSvnelovani
roli ukavia atestaciis instituts. misi mizania moxelis
dakavebul samsaxurTan Sesabamisobisa da misi gadamza-
debis saWiroebis dadgena, aseve, misi gaTavisuflebis an
dawinaurebisaTvis safuZvlebis Seqmna.
    qarTul sinamdvileSi atestaciis instituti ar
muSaobs. mis asamuSaveblad aucilebelia Sesabamisi or-
ganizaciuli da saproceso safuZvlebis Seqmna – unda
ganisazRvros atestaciis Catarebis sakanonmdeblo
safuZvlebi, uflebamosili struqtura, misi muSaobisa
da Sefasebis wesis mkacrad Camoyalibebuli reglamen-
ti.
    atestacia unda atarebdes mkacrad reglamentirebul
da sistemur xasiaTs. misi sixSire unda ganisazRvros
sazRvargareTis qveynebis gamocdilebisa da qarTuli
realobis gaTvaliswinebiT. qveyanaSi, rogoricaa saqa-
rTvelo, sadac sakanonmdeblo sistema da instituciuri
mowyoba formirebis procesSia, SesaZlebelia dadgindes
misi yovelwliurad Catarebis valdebuleba.




                          - 46 -
4.3.4. kvalifikaciis amaRleba

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanoni formal-
urad iTvaliswinebs sajaro moxelis kvalifikaciis ama-
Rlebis RonisZiebebs, rac gulisxmobs imas, rom moxeles
5 weliwadSi erTxel, Tanamdebobrivi sargos SenarCu-
nebiT, eZleva 3 Tvemde vadiT saswavlo Svebuleba. aseve
gansazRvrulia kadrebis samsaxuris valdebuleba, orga-
nizeba gauwios mosamsaxureTa gadamzadebasa da kvalifi-
kaciis amaRlebas. sajaro samsaxuris erT-erT funqciad
ganisazRvra sajaro mosamsaxureTa profesiuli momza-
debis, gadamzadebisa da kvalifikaciis amaRlebis pro-
cesis koordinacia. aRniSnuli RonisZiebebi dRemde ar
Catarebula.
    aucilebelia saxelmwifom Camoayalibos koncefcia,
romelic uzrunvelyofs sajaro moxeleTa momzadebisa
da gadamzadebis procesis efeqturad warmarTvas.
    aucilebelia Seiqmnas sajaro moxeleTa swavlebis
specialuri programa da sajaro mmarTvelobis umaRlesi
skola. imis gaTvaliswinebiT, rom samuSao moculobiTia,
aucilebelia sxva moTamaSeTa CarTva. sajaro samsax-
uris mier ganxorcielebuli akreditaciis safuZvelze
SesaZlebelia saxelmwifo da kerZo saswavleblebisa da
mosamzadebeli centrebis monawileoba moxeleTa kvali-
fikaciis amaRlebis saqmeSi.




4.3.5. kadrebis stabiluroba, rogorc profesiuli saja-
   ro moxelis institutis qvakuTxedi
   sajaro samsaxuris gamarTuli muSaobis aucilebeli
elementia kadrebis stabiluroba, romelic miiRweva sa-
jaro samsaxurSi uvadod daniSvnis institutis realu-
rad amuSavebiT. kadrebis stabiluroba ar gulisxmobs
kadrebis ucvlelobas da axali kadrebis miRebaze uaris



                           - 47 -
Tqmas. karieris principi uzrunvelyofs kadrebis ga-
naxlebis process. karieris principis Tanaxmad, kanoni
zustad unda gansazRvravdes samsaxurSi miRebis samarT-
lebriv da faqtobriv garemoebebs, moxele unda daeqvem-
debaros regularul Sefasebas da kvalifikaciis amaR-
lebis mizniT Sesabamis gadamzadebas. misi samsaxurebrivi
winsvla damokidebuli unda iyos profesiul momzade-
basa da profesiul unar-Cvevebze.
    kadrebis stabilurobis pricipi moiTxovs, rom kano-
ni zustad gansazRvravdes moxelis samsaxuridan gaTa-
visuflebis samarTlebriv safuZvels da misi dacvis
samarTlebriv da socialur garantiebs. `sajaro samsax-
uris Sesaxeb~ moqmediUkanonis analizis Sedegad unda
gamovyoT Semdegi problemebi:




   1.   „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis
        96-e muxli gansazRvravs samsaxuridan gaTavisu-
        flebas dawesebulebis likvidaciis gamo. norma
        saWiroebs Semdgom srulyofas. samsaxuris likvi-
        dacia ar unda aTavisuflebdes saxelmwifos sa-
        jaro moxelis Semdgom dasaqmebaze zrunvisagan,
        saWiroebis SemTxvevaSi, Sesabamisi gadamzadebis
        safuZvelze;



   2.   aRniSnuli muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, dawese-
        bulebis reorganizacia ar qmnis safuZvels mox-
        elis gasaTavisufleblad. Tumca, aRniSnuli nor-
        mis gverdis avla xdeba ori gziT. xSirad reorga-
        nizacia xorcieldeba dawesebulebis likvidaciis
        saxelwodebiT da iqmneba imave funqciis mqone
        axali dawesebuleba. meore mxriv, norma uSvebs
        moxelis gaTavisuflebis SesaZleblobas, rode-
        sac reorganizacias Tan sdevs Statebis Semcire-
        ba. aucilebelia ganisazRvros Semdgomi bariere-
        bi (tolfasi samuSaos SeTavazeba, gadamzadebis



                          - 48 -
programis SeTavazeba, fuladi kompensaciis Se-
     Tavazeba wliuri Semosavlis odenobiT da a.S.),
     romelTa gamoyenebis Semdgom SesaZlebeli gax-
     deba moxelis samsaxuridan gaTavisufleba. dawe-
     sebulebis reorganizacia ar unda gulisxmobdes
     misi Semdgomi dasaqmebis valdebulebisagan srul
     Tavisuflebas;


3.   sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 97-e muxlis
     Tanaxmad, moxele SeiZleba gaaTavisuflon samsax-
     uridan arakanonierad gaTavisuflebuli moxelis
     samsaxurSi aRdgenisas. aRniSnuli norma emsaxure-
     ba ukanonod gaTavisuflebuli moxelis uflebis
     dacvas, magram iwvevs samsaxurSi daniSnuli mox-
     elis konstituciuri uflebis SezRudvas;


4.   sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 98-e muxliT
     gansazRvruli dakavebul TanamdebobasTan Seu-
     sabamobis gamo samsaxuridan gaTavisuflebis
     meqanizmi saWiroebs kanonmdeblis mxridan ufro
     konkretulad gansazRvras, rodesac es xdeba ga-
     mosacdeli vadis aradamakmayofilebeli Sedegebis
     safuZvelze da atestaciis Sedegebis safuZvelze.
     xolo im SemTxvevaSi, rodesac moxelis janmrT-
     elobis mdgomareoba ar iZleva saSualebas, sa-
     Tanadod Seasrulos samsaxurebrivi movaleoba,
     aucilebelia ganisazRvros samsaxuris valdeb-
     uleba, daasaqmos igi janmrTelobis Sesabamisi sa-
     muSaos Sesrulebis funqciiT;




5.   sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 99-e muxliT
     dadgenilia moxelis gaTavisuflebis SesaZle-
     bloba disciplinuri gadacdomisaTvis da discip-
     linuri pasuxismgeblobis moqmedebis gareSec, Tu
     igi uxeSad daarRvevs samsaxurebriv movaleobebs.


                       - 49 -
aRniSnuli safuZvlebi imdenad zogadia, rom iZl-
         eva samsaxuridan TviTneburad gaTavisuflebis
         SesaZleblobas;

    6.   sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 108-e da 109-e
         muxlebiT gansazRvruli safuZvliT samsaxuri-
         dan gaTavisuflebis SemTxvevaSi gafrTxilebis
         valdebuleba da kompensaciis meqanizmi abso-
         luturad ar Seesabameba uvado sajaro samsax-
         uris princips. aucilebelia misi srulyofilad
         mowesrigeba da socialuri dacvis damatebiTi
         meqanizmebis Semotana (fuladi kompensaciis
         maRali standartebi da sajaro moxeleebisaT-
         vis dadgenili socialuri dacvis meqanizmebis
         garkveuli nawilis gavrceleba gaTavisuflebul
         pirebze).




4.3.6. rangireba

    sajaro samsaxuris TanamdebobaTa reestrSi unda
Camoyalibdes erTgvarovani midgoma. TanamdebobaTa
CamonaTvali saministroebis, saqveuwyebo daweseb-
ulebebis, adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoe-
bisa da sxva sajaro samarTlis iuridiuli pirebis
sistemis SigniT unda iyos erTiani, romelic Sesa-
Zlebels gaxdis sajaro moxeleTa mobilobis proce-
sis gamartivebas. TanamdebobaTa klasifikatorSi ar
SeiZleba erT saministroSi, magaliTad, samsaxuris
ufrosi iyos wamyvani sajaro Tanamdebobis rangSi da
meore saministroSi ki _ ufrosi sajaro Tanamdebo-
bis rangSi.
    moqmedi kanonis mixedviT, kompetenciis ganvrcoba-
dobisa da uflebamosilebis donis mixedviT sajaro sam-
saxurSi Tanamdebobebi iyofa Semdeg rangebad:




                            - 50 -
a) mTavari sajaro Tanamdeboba;
   b) wamyvani sajaro Tanamdeboba;
   g) ufrosi sajaro Tanamdeboba;
   d) umcrosi sajaro Tanamdeboba.
    SesaZlebelia rangirebis arsebuli sistemis Senar-
Cuneba. mniSvnelovania rangirebis unificirebis sakiTxi.
unda ganisazRvros is moTxovnebi da procedurebi, ro-
melic gansazRvravs TiToeuli rangis miniWebis Sesa-
Zleblobas. rangireba ukavSirdeba piris profesiul un-
ars da kvalifikaciis dones, moxelisaTvis dakisrebul
uflebamosilebas da anazRaurebis odenobas. pirvel
rigSi, aucilebelia sajaro samsaxuris sistemaSi samsax-
urebis struqturebisa da Tanamdebobebis dasaxelebis
unificireba; mxolod am SemTxvevaSia SesaZlebeli ran-
girebis erTiani sistemas amoqmedeba. dReisaTvis, mag-
aliTad, sxvadasxva saministroSi, erTi da imave funq-
cias asrulebs sxvadasva dasaxelebis samsaxuri da erTi
da imave rangis TanamSromlebi iReben gansxvavebul gas-
amrjelos.
    moxelis saklaso Cini unda Seesabamebodes Tanamde-
bobaTa rangirebis sistemas da misi sistema, miniWebis
winapirobebi da procedura mkafiod unda iyos mowes-
rigebuli. saklaso Cinis moqnili sistema SesaZleblobas
iZleva, sajaro samsaxuris interesebis gaTvaliswinebiT,
moxelis ufro dabal Tanamdebobriv rangSi gadayvanis
SemTxvevaSi moxdes misi interesebis kompensireba sak-
laso CinisaTvis gaTvaliswinebuli danamatis SenasrCu-
nebiT.
    damxmare mosamsaxuris/daqiravebuli muSakis SemTx-
vevaSi SesaZlebelia Sida rangirebis sistemis gamoyeneba.




                          - 51 -
Tanam- anazR.
   rangi                                  ganaTleba
              deboba jgufi

umcrosi                         saSualo ganaTleba, 6-Tviani
sajaro                          specialuri momzadeba
Tanamdeboba

ufrosi                          saSualo ganaTleba, 18-Tviani
sajaro                          specialuri praqtikuli momza-
Tanamdeboba                     deba, sakvalifikacio gamocda

                                specialuri ganaTleba, 36-Tvi-
wamyvani
                                ani specialuri praqtikuli
sajaro
                                momzadeba, sakvalifikacio ga-
Tanamdeboba
                                mocda

mTavari                         umaRlesi ganaTleba, 24-Tviani
sajaro                          specialuri praqtikuli momza-
Tanamdeboba                     deba, sakvalifikacio gamocda


4.3.7. socialuri garantiebi

     socialuri garantiis mniSvnelovani elementia
SromiTi gasamrjelo, romelic moicavs Tanamdebobriv
sargos, premias da sxva danamatebs (samsaxuris specifi-
kis, wodebis, namsaxurobis mixedviT da a.S.).
     unda moxdes Sromis anazRaurebis wesis mkacri regla-
mentacia. unda ganisazRvros anazRaurebis skala saja-
ro samsaxuris mTeli sistemisaTvis rangirebis erTiani
sqemis gaTvaliswinebiT, xolo damxmare mosamsaxuris/
daqiravebuli muSakis SemTxvevaSi _ is sakanonmdeblo
farglebi, romelic damsaqmebels miscems diskreciuli
gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas kvalifikaciisa
da Sromis efeqturobis Sesabamisad.
     garda saxelfaso anazRaurebisa, unda ganisazRvros
sxva socialuri daxmarebis miRebis meqanizmebi, gansa-
kuTrebiT specialuri sadazRvevo da sapensio sqema (ro-
gorc moxelis, aseve, misi gardacvalebis SemTxvevaSi,
ojaxis wevrebis mimarT).




                              - 52 -
unda aRmoifxvras sajaro mosamsaxureTa premirebis
mankieri praqtika. mkacr sakanonmdeblo mowesrigebas
unda daeqvemdebaros premiis odenoba da misi gacemis we-
sebi.



4.3.8. uflebebis dacvis garantia

   sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda uzrunvelyos
moxelis aramaterialuri da materialuri uflebebis
dacva:


           aramaterialuri                  materialuri

sajaro moxelesa da mis ojaxze zrunva: sargos miRebis
Rirsebisa da pativis dacvaufleba

samsaxurTan dakavSirebuli ufleba:       finansuri garan-
misi statusis Sesabamisi samuSao;       tiebis miRebis
ufleba, ataros samsaxurebrivi wodeba    ufleba

SvebulebiT sargeblobis ufleba           zianis anazRaureba

SeTavsebiTi saqmianobis ufleba

Sefasebis ufleba

damadasturebeli mowmoბis tarebis
ufleba

profesiul gaerTianebebSi gawevri-
anebis ufleba




4.3.9. disciplinuri pasuxismgebloba

    disciplinur saqmiswarmoebas, rogorc adminis-
traciuli warmoebis gansakuTrebuli saxes, unda daeT-
mos `sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanonis calke Tavi. unda
ganisazRvros disciplinuri gadacdomisa da pasuxismge-


                            - 53 -
blobis saxeebi, saqmiswarmoebis subieqtebi da proce-
durebi, iseve, rogorc uflebis dacvis saSualebebi.
    sasurvelia disciplinuri davebis ganxilva xdebodes
dawesebulebis gareT, sajaro samsaxuris sabWoSi Seqm-
nili disciplinuri komisiis mier. gadawyvetileba Ses-
aZlebelia gasaCivrdes administraciul sasamarTloSi
saerTo wesiT.




4.3.10. SromiTi davebi

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanoniT unda moxdes sam-
saxurebrivi davebis ganxilvis meqanizmis reglamentire-
ba. unda ganisazRvros davis ganxilvis Sida meqanizme-
bi. unda Seiqmnas davebis ganxilvis Sidasamsaxurebrivi
komisia, romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT
Sevlen damsaqmebelTa da dasaqmebulTa warmomadgenlebi.
mudmivmoqmedma komisiam unda imuSaos winaswar dadge-
nili reglamentis safuZvelze. komisiis gadawyvetileba
SesaZlebelia gasaCivrdes sasamarTloSi.
     kanonma unda gansazRvros SromiTi davebis is kat-
egoria, romlis ganxilva da gadawyveta SesaZlebelia mx-
olod sasamarTlosaTvis mimarTvis gziT.
    gansakuTrebiT problemuria moxelis samsaxuridan
gaTavisuflebis sakiTxi, rac saWiroebs zedmiwevniT
gansazRvras. garantirebuli unda iyos sajaro samsax-
uris stabiluroba, rac niSnavs imas, rom is ar unda iyos
damokidebuli xelisuflebisa da sajaro samsaxuris
xelmZRvanelobis cvlilebebze. samsaxuridan gaTavisu-
fleba SesaZlebeli unda iyos kanoniT zustad gansaz-
Rvruli safuZvlebiT da procedurebis dacviT. unda
aRmoifxvras likvidaciisa da reorganizaciis mankieri
meqanizmi, rogorc samsaxuridan gaTavisuflebis xe-
lovnuri meqanizmi. unda Seiqmnas moxelis samsaxuridan
gaTavisuflebis gamWvirvale meqanizmi da samarTlebrivi




                         - 54 -
da socialuri dacvis garantiebi. piris samsaxurSi aRd-
gena ar unda iwvevdes am Tanamdebobaze daniSnuli sxva
piris gaTavisuflebas. dauSvebelia uflebis dacva sx-
visi uflebis darRvevis gziT.
    SromiTi davebis sasamarTloSi ganxilvis meqanizmi
unda gaiyos or nawilad: profesiuli moxeleebis SemTx-
vevaSi dava administraciuli xasiaTisaa da mas ixilavs
saerTo sasamarTlo administraciuli samarTalwarmoe-
bis wesiT, xolo damxmare mosamsaxuris/daqiravebuli mu-
Sakis SemTxvevaSi urTierToba kerZosamarTlebrivi xasi-
aTisaa da dava saerTo sasamarTloebis mier ganixileba
samoqalaqo samarTalwarmoebis wesiT.




4.3.11. sajaro samsaxuris eTika

    `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanoni unda moicavdes sa-
jaro samsaxuris eTikis normebs, romelic gavrceldeba
yvela sajaro samsaxurze. calkeuli uwyebis specifikis
gaTvaliswinebiT unda Seiqmnas calkeuli eTikis kode-
qsebi. eTikis normebis dacvis kontrolisa da adminis-
trirebis uflebamosileba unda mieniWos sajaro samsax-
uris sabWos specalur samsaxurs, xolo TiToeul uwye-
baSi unda gamoiyos zedamxedveli piri.




4.3.12. Sromis kanonmdeblobis moqmedeba

    sajaro samsaxuris Sesaxeb kanoni axdens sajaro mox-
elis SromiTi uflebebis mowesrigebas avtonomiur re-
JimSi, rac gamoricxavs saqarTvelos Sromis kodeqsis
paralelurad gamoyenebis saWiroebas. damxmare mosamsax-
urisa da daqiravebuli muSakis SemTxvevaSi SromiTi urT-
ierToba wesrigdeba Sromis kodeqsis safuZvelze. aRniS-
nulis gaTvaliswinebiT aucilebeli xdeba Sromis kod-
eqsis reforma da im minimaluri garantiebis gansazRvra,


                           - 55 -
rac uzrunvelyofs dasaqmebulis dacvas. damatebiTi
garantiebi SeiZleba ganisazRvros koleqtiuri xelSek-
rulebebis safuZvelze, romelic daideba damsaqmebelsa
da dasaqmebulTa gaerTianebas Soris.



4.3.13. sajaro samsaxuris sabWo

    sajaro samsaxuris sabWo, rogorc damoukidebeli
organo, uzrunvelyofs saxelmwifo samsaxuris sferoSi
ZiriTadi politikis SemuSavebas da mis ganxorcielebas.
sabWo angariSvaldebuli unda iyos parlamentis winaSe.
sabWo adgens sajaro samsaxurSi miRebis erTian stan-
dartebs, koordinacias uwevs sajaro moxeleTa momza-
debis da gadamzadebis sakiTxebs. qmnis davebis ganmxil-
vel da eTikis dacvis samsaxurebs.




                           - 56 -
5. gamoyenebuli literatura

1.   levan izoria. Tanamedrove saxelmwifo Tanamedrove
     administracia, 2009 w.

2.   Semajamebeli angariSi sajaro samsaxuris Sesaxeb.
     gaeros asociaciis publikacia, 2005.

3.   Arthur Benz. Der modern Staat, 2001.

4.   Lewan Isoria. Transformation der Verwaltung Georgiens in
     eine
     klassischßeuropäische Verwaltung, DÖV, 2008.
5.   Martin Albrow. Bürokratie, 1972.

6.   Stephen p. Osborne (Editor). The New Public Governance?:
     Emerging Perspectives on the Theory and Practice of Public
     Gov-
     ernance, 2010.
7.   Kerry Brown, Stephen P. Osborne. Managing Change and Inno-
     vation in Public Service Organizations, 2005.

8.   Christopher Pollitt, Geert Bouckaert. Public Management Re-
     form: A Comparative Analysis - New Public Management, Gov-
     ernance, and the Neo-Weberian State, 2011.

9.   Frieder Naschold. Modernisierung des Staates, 1993.
10. Kuno Schedler, Isabella Proeller. New Public Management, 2003.
11. Wulf Damkowski, Claus Precht. Public Management – neue
     Steuerungskonzept für den öffentlichen Sektor, 1995.

12. Siegfried Magiera und Heinrich Siedentopf. Das Recht des
     öffentlichen    Dienstes    in  den   Mitgliedstaaten   der
Europäischen
     Gemeinschaft.
13. Johannes Dellit. Die hergebrachten Grundsätze des Berufsbeam-
     tentums (German Edition), 2001.


                           - 57 -
14. Rolf Meier. Beamtenrecht, 2004.
15. Andreas Vosskuhle. Verfassungsrechtliche Traditionsrezep-
     tion in Zeiten des Wandels: Die institutionelle Garantie des
     Berufsbeamtentums(Art. 33 Abs. 4, 5 GG) und die Reform des
     öffentlichen Deinstrechts, 2008.

16. Ulrich Battis. Das Dienstrechtsneuordnungsgesetz, Neue Zeit-
     schrift für Verwaltungsrecht, 7, 2009. pp. 409-480.

17. Ulrich Battis. Reform des Beamtenrechts – eine Zwischenbilanz,
     ZBR 1-2, 2010. pp. 21- 31.

18. Ulrich Battis. Entwicklungstendenzen und Probleme der
Einfüh-
     rung des Dienstrechts in den neuen Ländern, Neue Justiz, 1991.
     pp. 89.
19. Wolfgang Bernet. Vom Staatsdienst zum öffentlichen Dienst,
     DÖV, 1991. pp. 185.




                           - 58 -
Se ni Sv n e b is T vis




        - 59 -
- 60 -
levan izoria _ sruli profesori, samarTlis skola, grigol
             robaqiZis universiteti

   2002 w. _ samarTlis doqtori, gotingenis universitetis samarT-
lis fakulteti (germania); 1999 w. _ samarTlis magistri, gotingenis
universitetis samarTlis fakulteti (germania); 1996 w. _ diplomi
warCinebiT, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo universitetis iu-
ridiuli fakulteti; 2010-2011 w.w. _ samecniero kvleviTi mivlineba
maqs plankis SedarebiTi samarTlisa da saerTaSoriso samarTlis in-
stitutSi; 2007-2009 w.w. _ samecniero kvleva germaniis Spaieris sa-
jaro mmarTvelobis umaRles skolaSi (humboldtis stipendia); 2006-
2007 w.w. _ samarTlis skolis dekani, saqarTvelos universiteti;
2004-2006 w.w. _ Sss policiis akademiis reqtori; 2002-2005 w.w. _ do-
centi, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridi-
uli fakulteti; 2003-2004 w.w. _ germaniis konrad adenaueris fondis
xelmZRvaneli samxreT kavkasiaSi.


paata turava _ asocirebuli profesori, samarTlis skola,
              sajaro mmarTvelobis institutis direqtori,
              grigol robaqiZis universiteti

   2006 w. _ samarTlis doqtori, potsdamis universitetis samarTlis
fakulteti (germania); 2002 w. _ samarTlis magistri, potsdamis uni-
versitetis samarTlis fakulteti (germania); 1997-1998 w.w. _ potsda-
mis universitetis administraciaTmcodneobis fakultetis ZiriTadi
kursi; 1996 w. _ diplomi warCinebiT, iv. javaxiSvilis Tbilisis sax-
elmwifo universitetis iuridiuli fakulteti; 2008-2011 w.w. _ aso-
cirebuli profesori, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo univer-
sitetis iuridiuli fakulteti; 2003-2007 w.w. _ mecnieri TanamSrom-
eli, TinaTin wereTlis saxelobis saxelmwifosa da samarTlis insti-
tuti; 2004-2006 w.w. _ ufrosi maswavlebeli, Sss policiis akademia.



                                                     ISBN 978-9941-436-26-0

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mini2440 Um 20090112
Mini2440 Um 20090112Mini2440 Um 20090112
Mini2440 Um 20090112
guest14bff21
 
θουκυδίδης κεφ 70_1-2
θουκυδίδης κεφ 70_1-2θουκυδίδης κεφ 70_1-2
θουκυδίδης κεφ 70_1-2
Vasilis Vasileiou
 
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείουτεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
Vasilis Vasileiou
 
θουκυδίδης κεφ 71_1-2
θουκυδίδης κεφ 71_1-2θουκυδίδης κεφ 71_1-2
θουκυδίδης κεφ 71_1-2
Vasilis Vasileiou
 
《Axure快速原型设计》
《Axure快速原型设计》《Axure快速原型设计》
《Axure快速原型设计》
Ryan Xie
 

Mais procurados (20)

ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
 
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
 
BÁO CÁO THUYẾT MINH TỔNG HỢP ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYẾT MINH TỔNG HỢP ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2020 VÀ...BÁO CÁO THUYẾT MINH TỔNG HỢP ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2020 VÀ...
BÁO CÁO THUYẾT MINH TỔNG HỢP ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2020 VÀ...
 
1 Ch
1 Ch1 Ch
1 Ch
 
Mini2440 Um 20090112
Mini2440 Um 20090112Mini2440 Um 20090112
Mini2440 Um 20090112
 
Word
WordWord
Word
 
θουκυδίδης κεφ 70_1-2
θουκυδίδης κεφ 70_1-2θουκυδίδης κεφ 70_1-2
θουκυδίδης κεφ 70_1-2
 
Mini2440 Um 20090223
Mini2440 Um 20090223Mini2440 Um 20090223
Mini2440 Um 20090223
 
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
 
Gdri competition laws and institutions
Gdri competition laws and institutionsGdri competition laws and institutions
Gdri competition laws and institutions
 
Rahandakani shwenkat
Rahandakani shwenkatRahandakani shwenkat
Rahandakani shwenkat
 
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείουτεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
τεστ εισαγωγής θουκυδίδη_α_λυκείου
 
LSP Cn Alpha(Revision 77)
LSP Cn Alpha(Revision 77)LSP Cn Alpha(Revision 77)
LSP Cn Alpha(Revision 77)
 
4568
45684568
4568
 
θουκυδίδης κεφ 71_1-2
θουκυδίδης κεφ 71_1-2θουκυδίδης κεφ 71_1-2
θουκυδίδης κεφ 71_1-2
 
υστερη αρχαιότητα - εποχή του Ιουστινιανού
υστερη αρχαιότητα - εποχή  του Ιουστινιανούυστερη αρχαιότητα - εποχή  του Ιουστινιανού
υστερη αρχαιότητα - εποχή του Ιουστινιανού
 
οι μεγάλες κατακτήσεις - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία
οι μεγάλες κατακτήσεις - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορίαοι μεγάλες κατακτήσεις - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία
οι μεγάλες κατακτήσεις - Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία
 
《Axure快速原型设计》
《Axure快速原型设计》《Axure快速原型设计》
《Axure快速原型设计》
 
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
 
κλασική εποχή
κλασική εποχήκλασική εποχή
κλασική εποχή
 

Destaque

Igv e ipm 2010
Igv e ipm  2010Igv e ipm  2010
Igv e ipm 2010
COEECI
 
Equipo 3 innovación tecnológica , internet ,códigos QR
Equipo 3   innovación tecnológica , internet ,códigos QREquipo 3   innovación tecnológica , internet ,códigos QR
Equipo 3 innovación tecnológica , internet ,códigos QR
oscarsilvaaula51
 
Carpentier la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
Carpentier   la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribeCarpentier   la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
Carpentier la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
Lapiscina
 
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolarSignos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
Fundación CADAH TDAH
 
Work management of sm es
Work management of sm esWork management of sm es
Work management of sm es
Simone Santos
 
Millorem la redacció (1)
Millorem la redacció (1)Millorem la redacció (1)
Millorem la redacció (1)
Antònia Travé
 
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subesCedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
Rebeca Marin Flores
 
Opeb and prefunding
Opeb and prefundingOpeb and prefunding
Opeb and prefunding
taatla
 

Destaque (20)

Reggeaton
ReggeatonReggeaton
Reggeaton
 
Igv e ipm 2010
Igv e ipm  2010Igv e ipm  2010
Igv e ipm 2010
 
Manual peal
Manual pealManual peal
Manual peal
 
Equipo 3 innovación tecnológica , internet ,códigos QR
Equipo 3   innovación tecnológica , internet ,códigos QREquipo 3   innovación tecnológica , internet ,códigos QR
Equipo 3 innovación tecnológica , internet ,códigos QR
 
Carpentier la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
Carpentier   la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribeCarpentier   la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
Carpentier la cultura de los pueblos que habitan en las tierras del mar caribe
 
Quiz sobre el fútbol fran serrano
Quiz sobre el fútbol fran serranoQuiz sobre el fútbol fran serrano
Quiz sobre el fútbol fran serrano
 
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolarSignos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
Signos precoces básicos del diagnostico y neurobiología del tdah preescolar
 
Turismo y sustentabilidad ambiental en formosa.
Turismo y sustentabilidad ambiental en formosa.Turismo y sustentabilidad ambiental en formosa.
Turismo y sustentabilidad ambiental en formosa.
 
LA CRÓNICA 614
LA CRÓNICA 614LA CRÓNICA 614
LA CRÓNICA 614
 
Google vn dday-fin
Google vn dday-finGoogle vn dday-fin
Google vn dday-fin
 
Sesión Nº 3 Guía de Plan marketing-online para pymes
Sesión Nº 3 Guía de Plan marketing-online para pymesSesión Nº 3 Guía de Plan marketing-online para pymes
Sesión Nº 3 Guía de Plan marketing-online para pymes
 
Work management of sm es
Work management of sm esWork management of sm es
Work management of sm es
 
UN DIA DE PLUJA TEXT LLIURE
UN DIA DE PLUJA TEXT LLIUREUN DIA DE PLUJA TEXT LLIURE
UN DIA DE PLUJA TEXT LLIURE
 
La historia de internet . terminado
La historia de internet . terminadoLa historia de internet . terminado
La historia de internet . terminado
 
Portafolioeducativo Alma Navarro1
Portafolioeducativo Alma Navarro1Portafolioeducativo Alma Navarro1
Portafolioeducativo Alma Navarro1
 
Neix Santana
Neix SantanaNeix Santana
Neix Santana
 
Millorem la redacció (1)
Millorem la redacció (1)Millorem la redacció (1)
Millorem la redacció (1)
 
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subesCedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
Cedula mafl940711 mmcrlc03.pdf subes
 
Opeb and prefunding
Opeb and prefundingOpeb and prefunding
Opeb and prefunding
 
Fichero esp 4to
Fichero esp 4toFichero esp 4to
Fichero esp 4to
 

Mais de Georgian National Communications Commission, GNCC

Mais de Georgian National Communications Commission, GNCC (20)

ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
Cxrili
CxriliCxrili
Cxrili
 
Mosaxleobis raodenoba
Mosaxleobis raodenobaMosaxleobis raodenoba
Mosaxleobis raodenoba
 
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosiAnalizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
 
2004 2012-vachroba-saboloo
2004 2012-vachroba-saboloo2004 2012-vachroba-saboloo
2004 2012-vachroba-saboloo
 
2004 2012-vachroba-v.k
2004 2012-vachroba-v.k2004 2012-vachroba-v.k
2004 2012-vachroba-v.k
 
Keti konf-qart%203[1]
Keti konf-qart%203[1]Keti konf-qart%203[1]
Keti konf-qart%203[1]
 
Qartuli sqema
Qartuli sqemaQartuli sqema
Qartuli sqema
 
Qartuli sqema 2
Qartuli sqema 2Qartuli sqema 2
Qartuli sqema 2
 
Skema[2]
Skema[2]Skema[2]
Skema[2]
 
Skema1[1](2)
Skema1[1](2)Skema1[1](2)
Skema1[1](2)
 
Skema[2]
Skema[2]Skema[2]
Skema[2]
 
Skema1[1]
Skema1[1]Skema1[1]
Skema1[1]
 
Business environment for 22.05.2012-en
Business environment for 22.05.2012-enBusiness environment for 22.05.2012-en
Business environment for 22.05.2012-en
 
Keti konf-qart 3
Keti konf-qart 3Keti konf-qart 3
Keti konf-qart 3
 
Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2
 
Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2
 

საჯარო სამსახურის რეფორმა

  • 1. saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti GEORGIAN DEVELOPMENT RESEARCH INSTITUTE levan izoria paata turava sajaro samsaxuris reformis koncefcia Tbilisi, 2012
  • 2. saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti GEORGIAN DEVELOPMENT RESEARCH INSTITUTE levan izoria, paata turava sajaro samsaxuris reformis koncefcia Tbilisi, 2012
  • 3. saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti (GDRI) _ da- moukidebeli, arakomerciuli organizacia, dafuZnda 2011 wels. institutis amocanaa demokratiis ganviTarebis, politi- kuri, ekonomikuri, socialuri da sxva reformebis xelSewyoba saTanado kvlevebisa da diskusiebis meSveobiT. veb-gverdi: www.gdri.ge el.fosta: gdri@gdri.ge ufaso gamocema © saqarTvelos ganviTarebis kvleviTi instituti, 2012 © l. izoria, p. turava, 2012 gamomcemloba `nekeri~, 2012 ISBN 978-9941-436-26-0
  • 4. sarCevi 1. Sesavali ....................................................................................................................... 4 2. sajaro samsaxuris reformirebis ZiriTadi orientirebi saqarTveloSi . ............................. 6 3. ucxouri gamocdileba. ............................................................................. 9 3.1. biurokratia .................................................................................................. 9 3.2. aqtiuri saxelmwifo ....................................................................... 11 3.3. moqnili saxelmwifo......................................................................... 11 3.3.1. saxelmwifos neoliberaluri kritika ......... 11 3.3.2. axali sajaro menejmenti (NPM) .................. 12 4. sajaro samsaxuris reformis ZiriTadi aspeqtebi ..................................................................................... 19 4.1. sajaro samsaxuris ZiriTadi institutebi ........ 19 4.1.1. sajaro samarTlis korporacia ................... 21 4.1.2. sajaro samarTlis dawesebuleba ................ 22 4.1.3. sajaro samarTlis fondi ............................. 22 4.2. saxelmwifo samsaxuris sistema .......................................... 23 4.2.1. sajaro mosamsaxure da sajaro moxele ..... 24 4.2.2. sajaro samsaxurSi dasaqmebulTa Tanafardoba .................................................. 25 4.2.3. profesiuli moxelisa da damxmare/daqiravebuli muSakis gamijvnis kriteriumebi . ............................... 26 4.2.4. profesiuli moxelis ZiriTadi niSnebi........ 26 -3-
  • 5. 4.2.5. sajaro moxeleTa klasifikacia ................... 26 4.2.6. samoxeleo-samarTlebrivi urTierToba ..... 27 4.3. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis ZiriTadi problemebi da maTi gadaWris gzebi ....................................................................... 27 4.3.1. samsaxurSi miReba . ........................................ 27 4.3.2. gamosacdeli vada . ........................................ 28 4.3.3. atestacia ...................................................... 28 4.3.4. kvalifikaciis amaRleba . .............................. 29 4.3.5. kadrebis stabiluroba, rogorc profesiuli sajaro moxelis institutis qvakuTxedi . ............................... 29 4.3.6. rangireba ......................................................... 31 4.3.7. socialuri garantiebi ................................... 32 4.3.8. uflebebis dacvis garantia ......................... 32 4.3.9. disciplinuri pasuxismgebloba . .................. 32 4.3.10. SromiTi davebi ............................................. 33 4.3.11. sajaro samsaxuris eTika ............................ 33 4.3.12. Sromis kanonmdeblobis moqmedeba ............ 34 4.3.13. sajaro samsaxuris sabWo ........................... 34 5. gamoyenebuli literatura ............................................................. 35 -4-
  • 6. 1. Sesavali koncefciis mizania xeli Seuwyos sajaro samsaxuris Tanamedrove modelis Camoyalibebas. analizs safuZvlad udevs saqarTvelos moqmedi kanoni `sajaro samsaxuris Sesaxeb~. aseve gaTvaliswinebulia saqarTvelos parla- mentSi Setanili kanonproeqti `sajaro samsaxuris Ses- axeb~. warmodgenili koncefciis Tanaxmad, sajaro samsax- uris modeli efuZneba profesiuli sajaro moxelis in- stituts. tradiciuli biurokratiuli modelis gver- diT, `marTvis axali modelis~ ZiriTadi aspeqtebis gaT- valiswinebiT, unda Seiqmnas politikuri zegavlenisagan damoukidebeli marTvis ganxorcielebis meqanizmebi. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda gansazRvros profesiuli sajaro moxelis samarTlebrivi statusi da Seqmnas misi samarTlebrivi dacvis meqanizmebi. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda gansazRvros sajaro samsaxuris sistema, sajaro samsaxuris klasifi- kacia, sajaro samsaxuris karieris principis Sesabamisad gavlis wesi, sajaro mosamsaxureTa socialuri dacvis garantiebi, sajaro mosamsaxureTa ganaTlebis, momza- debisa da gadamzadebis sitema. sajaro samsaxuris siste- mis funqcionirebis uzrunvelyofis mizniT unda Seiqm- nas sajaro samsaxuris sabWo, romelic aRWurvili iqneba realuri uflebamosilebebiT, raTa xeli Seuwyos mmarT- velobis erTiani standartebis danergvas sajaro samsax- urSi. sajaro samsaxuris Sesaxeb moqmedi kanoni formal- urad cnobs sajaro moxelis instituts, moxelisa, ro- -5-
  • 7. melic iniSneba uvadod, Tumca kanoni ar gansazRvravs im samarTlebriv garantiebs, romelic Sinaarss SesZenda am instituts. saqarTvelos parlamentSi Setanili kanonproeqti uars ambobs profesiuli sajaro moxelis institutze da samoxeleo samarTlebrivi urTierToba gadaჰyavs sax- elSekrulebo urTierTobaze. rogorc kanonproeqtis dasabuTebaSi vkiTxulobT, koncefcia efuZneba `axali marTvis~ modelis elementebs, rac gulisxmobs kerZo se- qtoris elementebis Semotanas sajaro samsaxurSi. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanoni miRebuli iqna 1997 wlis 31 oqtombers da masSi dRemde 74-jer Sevida cvlilebebi da damatebebi. TiToeuli cvlileba atareb- da fragmentul xasiaTs, emsaxureboda mimdinare poli- tikuri miznebis miRwevas da, amdenad, ar iyo sajaro samsaxuris Tanamedrove koncefciis Sesabamisi kanonis Camoyalibebisken gadadgmuli nabiji. sajaro samsaxuris reformis kompleqsurobis gaT- valiswinebiT, mniSvnelovania politikuri kursis gansaz- Rvra saxelmwifo funqciebTan mimarTebiT. ekonomikuri krizisisa da saxelmwifo biujetis deficitis gaTval- iswinebiT, aqtualuri xdeba `gansaxelmwifoebriobis~ Tema. sakiTxi exeba, erTi mxriv, saxelmwifo mosaxurebis sferos axleburad gaazrebas da, meore mxriv, misi ganx- orcielebis efeqturi organizaciuli strategiis Cam- oyalibebas. aRniSnuli miznis miRwevis saSualebas war- moadgens `privatizacia~. saxelmwifo funqciebis priva- tizaciis procesSi, pirvel rigSi, unda ganisazRvros is aqtiurobebi, romelTa gansaxelmwifoebriobac unda moxdes kerZo seqtoris sasargeblod. meore didi nawili RonisZiebebisa, romelic eqceva saxelmwifo funqci- is cnebis qveS, unda gaiyos sam nawilad: 1. saxelmwifo funqciebi, romelic xorcieldeba mxolod saxelmwifo organoebis mier; 2. saxelmwifo funqciebi, romelic -6-
  • 8. xorcieldeba saxelmwifos mier organizaciuli mowyo- bis kerZo-samarTlebrivi formis gamoyenebiT da 3. sax- elmwifo funqciebi, romelic xorcieldeba kerZo subi- eqtebis mier. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis mowes- rigebis farglebSi eqceva mxolod pirveli nawili, Tum- ca, danarCeni samic ar aris naklebad saintereso, Tundac imis gaTvaliswinebiT, rom kerZo samarTlebrivi formis gamoyenebis an kerZo pirebis mier sajaro funqciebis ganxorcielebis dros warmoSobili zianis anazRaurebis sakiTxi saWiroebs naTlad mowesrigebas. saxelmwifo funqciaTa gaazrebis konteqstSi unda daisvas sakiTxi, Tu ramdenad aris aucilebeli saxelm- wifo organoebis (Sesabamisad, iq dasaqmebuli sajaro moxeleebis) mier konkretuli funqciis ganxorcieleba (mag., Sss-s sakuTrebis dacvis policia), rodesac aRniS- nuli funqcia imave xarisxiT da naklebi danaxarjebiT SeiZleba Sesruldes kerZo pirebis mier. sajaro samsax- uris sistema im SemTxvevaSi aris efeqturi, rodesac sax- elmwifo koncentrirebulia mxolod arsebiTi sakiTxebis, rogorc sakuTari funqciis, saxelmwifo organoebis meS- veobiT gadaWrisaken. sajaro samsaxuri da misi ZiriTadi instituti _ `profesiuli moxele~ _ aris is ZviradRire- buli resursi, romelsac sWirdeba gafrTxileba da swo- rad gamoyeneba, raTa miviRoT danaxarjebis Sesabamisi Sedegi. sajaro samsaxuris koncefcia, rogorc saxelmwifoe- brivi mowyobis politikuri xedvis erTi konkretuli sfero, moicavs mxolod sajaro samsaxuris mowyobis ZiriTad elementebs da misi warmatebulad ganxorciele- ba damokidebulia saerTo politikis sworad gaazrebaze. -7-
  • 9. 2. sajaro samsaxuris reformirebis ZiriTadi orientirebi saqarTveloSi ganviTarebul qveynebSi sajaro administraciis re- formis mTavari orintirebis gansazRvram cxadi gaxada, rom yovel reformas konkretuli sazogadoebrivi gan- viTarebis adekvaturi gamowvevebi udevs safuZvlad. saqarTveloSi sajaro administraciis reformis strate- giuli mimarTulebebis dadgenisTvis es, pirvel rigSi, niSnavs konkretuli istoriuli situaciis pragmatul analizs da realobidan gamomdinare reformebis prior- itetebis gansazRvras. sabWoTa kavSiris daSlidan `vardebis revoluciamde~ (2003 w.) postkomunistur saqarTveloSi saxelmwifo da misi administraciuli struqturebi, ZiriTadad, sab- WoTa kavSirSi danergili muSaobis stiliTa da formiT ganagrZobda saqmianobas. sabWoTa administracia imiT gamoirCeoda, rom igi sazogadoebrivi urTierTobis TiTqmis yvela sferos aregulirebda. saxelmwifos am yovlismomcveli regulirebis moTxovnebs sajaro admin- istraciul struqturebSi dasaqmebuli personalis didi `armia~ akmayofilebda, romlis Senaxvac saxelmwifos udidesi Tanxebi ujdeboda. `vardebis revoluciamde~ postkomunistur saqarTveloSi saxelmwifo struqtureb- Si dasaqmebul pirTa raodenoba ZiriTadad SenarCunda, Tumca, ukve Zalian mcire saxelfaso ganakveTebiT, rom- liTac elementaruli sayofacxovrebo moTxovnilebis dakmayofilebac ki SeuZlebeli iyo. amitom am periodSi sajaro moxeleTa arsebobis umTavres wyarod korufcia iqca. saxelmwifosa da misi administraciis safuZvels araformaluri institutebi, korufcia da klienteliz- -8-
  • 10. mi warmoadgenda. igi Zalian waagavda feodaluri tipis saxelmwifos, sadac saxelisuflebo struqturas piradi urTierTobebi gansazRvravda. aseT pirobebSi postko- munistur saqarTveloSi saxelmwifosa da sajaro admin- istraciis reforma aqtualur Temad sinamdvileSi aras- dros qceula. dRes saqarTveloSi politikis mTavari amocana aris demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos princi- pebis Sesabamisi institutebis, maT Soris, damoukidebe- li sajaro administraciis, Camoyalibeba. saqarTvelom saxelmwifosa da sajaro administraciis reformireba im instituciuri sawyisebiT unda daiwyos, riTac daiwyo ganviTarebul qveynebSi Tanamedrove saxelmwifos Camo- yalibeba, kerZod, demokratiuli samarTlebrivi saxelm- wifos SeqmniT. saqarTveloSi saxelmwifosa da sajaro administra- ciis reformis mTavar orientirebs gansazRvravs evro- pis samezoblo politikis farglebSi saqarTvelosTvis SemuSavebuli samoqmedo gegma. aRniSnuli dokumentis mixedviT, evrokomisia sxvadasxva sferoSi iTvaliswinebs saqarTvelosTvis finansur mxardaWeras. pirvel adgils ikavebs demokratiis, samarTlebrivi saxelmwifosa da kargi mmarTvelobis (`Good Governance~) uzrunvelyofa. am etapze saqarTveloSi aucilebelia demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifosTvis damaxasiaTebeli insti- tuciuri safuZvlebis Seqmna da mxolod amis Semdeg _ mowinave qveynebis saxelmwifosa da sajaro administra- ciis ganviTarebis Tanamedrove tendenciebis gaTval- iswineba. aRniSnuli winapirobebis uzrunvelyofis gareSe, ganviTarebuli qveynebidan garkveuli koncefciebis Tu modelebis saqarTveloSi brmad gadmotana ar mogvcems dadebiT Sedegs. noyieri niadagis gareSe, konkretuli realobis gauTvaliswineblad, saqarTveloSi maTi dan- -9-
  • 11. ergvis mcdeloba usargeblo iqneba. marTalia, `vardebis revoluciis~ Semdeg saqarT- veloSi saxelmwifosa da sajaro administraciis re- formirebis kuTxiT mniSvnelovani nabijebi gadaidga, rogoricaa zedmeti Statebis gauqmeba, korufciasTan brZola, xelfasebis momateba, samuSao infrastruqturis gaumjobeseba da sxv., magram aucilebelia sajaro sam- saxuris ganviTarebis erTiani strategiis Camoyalibeba, romelic instituciuri reformebis ganxorcielebaze iqneba orientirebuli. saqarTvelos politikur-administraciuli sistema jer kidev ar aris myari. gansakuTrebiT TvalSisace- mia saxelmwifo institutebis damoukideblobis daba- li xarisxi, saxelmwifo saqmianobaSi moqalaqeTa Tana- monawileobis SezRuduloba, demokratiuli kontrolis sistemis sisuste. saxelmwifo moxeleTa muSaobis sti- li gamoirCeva mkacri centralizmiT, efeqtiani dageg- marebisa da kontrolis deficitiT. personalis sferoSi naTlad Cans TanamSromelTa kvalifikaciis dabali done, klientelizmi da partiuli patronaJi. aRniSnuli realobis gamo, mowinave qveynebis saxelm- wifosa da sajaro administraciis Tanamedrove koncef- ciebis upirobo danergva saqarTveloSi iqneba kontra- produqtiuli. amis sailustraciod axali sajaro mene- jmentis koncefciis saqarTvelos dRevandel pirobebSi ganxorcielebis perspeqtivis warmoCena dagvexmareba. aRniSnuli koncefciis ganxorcieleba, pirvel rigSi, SesaZlebelia kargad funqcionirebadi sabazro ekonomi- kis pirobebSi, sadac uzrunvelyofilia kerZo sakuTrebis dacva da saxelSekrulebo avtonomia, gansakuTrebiT ki _ damoukidebeli sasamarTlo xelisuflebis pirobebSi. transformaciis procesSi myofi qveynisTvis, rogor- ic saqarTveloa, tipuria is faqti, rom ekonomika bo- lomde ar aris saxelmwifo regulaciisgan Tavisufali. - 10 -
  • 12. formaluri institutebis nacvlad Zlieria araformal- uri urTierTobebi, patronaJi. aseTi realoba saTanado niadags ar qmnis axali sajaro menejmentis koncefciis srulyofili ganxorcielebisaTvis, romlis erT-erT mTavar princips warmoadgens kerZo struqturebisTvis sajaro amocanebis rac SeiZleba metad gadacema. axali sajaro menejmentis koncefciis ganxorcielebi- sTvis aucilebeli winapirobaa Zlieri, ganxorcielebis unaris mqone saxelmwifo, damoukidebeli sakanonmdeblo da sasamarTlo xelisuflebis sistemiTa da kompeten- turi, politikurad neitraluri sajaro administraciis arsebobiT. gansakuTrebiT paralamentma, rogorc da- moukidebelma politikurma institutma, unda uzrunve- lyos sajaro administraciis Zalauflebis balansi. am- denad, axali sajaro administraciis koncefciis mTavari orientiri – moqnili saxelmwifo _ ar niSnavs saxelmwi- fos dasustebas, aramed, piriqiT, gulisxmobs Zlier in- stitutebs, romlebic demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos princips Seesabameba. amasTan, axali sajaro menejmentis koncefciis zo- gierTi elementis ganxorcieleba, ramdenadac kargad ar unda JRerdnen isini rotorikis doneze, Camoyalibebis procesSi myofi saqarTvelos dRevandeli politikur-ad- ministraciuli sistemisTvis safrTxis Semcveli ufroa. erTi SexedviT, sajaro administraciis farglebSi pasux- ismgeblobis decentralizacia, qvemdgomi rgolebisTvis meti avtonomiis miniWeba Sesabamisi biujetis gamoyofiT SeiZleba pozitiurad Sefasdes, magram susti saxelmwifo struqturebis pirobebSi igi xels Seuwyobs, erTi mxriv, dekoordinacias da, meore mxriv, korufcias. Tavad gan- viTarebul saxelmwifo struqturebSi decentraliza- ciis praqtikis danergva naTelyofs, rom sinamdvileSi calkeul organoebs Soris koordinaciis problemam da korufciam iCina Tavi. - 11 -
  • 13. naklebi safrTxis Semcvelia reformis is elementebi, romlebic sajaro administraciis saqmianobaSi moqalaqe- Ta Tanamonawileobas iTvaliswinebs, iqneba es mrgvali magidis, gamokiTxvebisa Tu komunikaciis sxva formebiT, Tumca, amisaTvis aucilebelia, rom saxelmwifoSi arse- bobdes demokratiis maRali xarisxi, samoqalaqo sazoga- doebis TviTorganizaciis, sakuTar Tavze meti pasux- ismgeblobis aRebis kultura. winaaRmdeg SemTxvevaSi, didia imis albaToba, rom moxdes saxelmwifo xelisu- flebis mier moqalaqeTa Tanamonawileobis manipulacia da maTi sakuTari Zalauflebis interesebisadmi daqvem- debareba. myari demokratiuli institutebis gareSe, susti samoqalaqo sazogadoebis pirobebSi, aRniSnuli reformis elementebi kargaven Tavis daniSnulebas. yovelive zemoTqmulidan gamomdinare, saqarTveloSi saxelmwifosa da sajaro administraciis reformirebi- sTvis, pirvel rigSi, aucilebelia, strategiuli prior- itetebis gansazRvra da maTi ganxorcieleba. es politi- kis prerogativaa. sajaro administraciis reformirebi- sTvis pragmatuli da mizanmimarTuli politika, pirvel rigSi, orientirebuli unda iyos demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos instituciuri infrastruq- turis Seqmnaze. ganviTarebuli qveynebis saxelmwifosa da sajaro administraciis modernizaciis Tanamedrove tendenciebi upirobod ki ar unda gadmoviRoT, aramed reformis calkeuli elementis danergvis saWiroeba konkretuli situaciis analizze dafuZnebulma sarge- blianobam unda ganapirobos. - 12 -
  • 14. 3. ucxouri gamocdileba sajaro samsaxuris reforma aris dinamikuri proce- si, romelic, sazogadoebrivi gamowvevebis Sesabamisad, miznad isaxavs administraciis qmedunarianobisa da pa- suxismgeblobis amaRlebas. sajaro samsaxuris reformebi yovelTvis misi kla- sikuri funqciebis, kerZod, dagegmarebis, organizaciis, personalis, gadawyvetilebis miRebis, finansebisa da kontrolis, farglebSi xorcieldeba. sajaro samsaxuris TiToeuli reforma aris aRniSnuli funqciebis optimi- zaciis konkretuli gegma, romelic garkveuli saxelmZ- Rvanelo orientirebiT aris ganpirobebuli. Tavad re- formis es ZiriTadi orientirebi saxemwifos konkretuli gagebidan gamomdinareobs. am TvalsazrisiT, mniSvnelovania ganviTarebuli qveynebis gamocdilebis Seswavla. is naTelyofs, rom sajaro samsaxuris reforma yovelTvis ganpirobebulia saxelmwifos axali koncefciiT. es gamocdileba gvac- nobs, aseve, Tanamedrove sajaro administraciis ganviTa- rebis tendenciebs msoflioSi da iZleva saqarTveloSi misi ganxorcielebis Teoriul safuZvels. marTalia, mowinave qveynebis sajaro samsaxuris re- formebis gacnobis TvalsazrisiT, saqarTvelos evro- puli orientaciidan gamomdinare, gansakuTrebuli yur- adReba klasikur-evropuli administraciis ganviTarebas daeTmoba, magram es ganviTareba, garkveuli Tavisebure- bebis miuxedavad, zogadad asaxavs msoflios ganviTa- rebuli qveynebis sajaro administraciis reformirebis saerTo elementebs. - 13 -
  • 15. 3.1. biurokratia veberiseuli klasikur-biurokratiuli sajaro ad- ministraciis saqmianobaSi TvalSisacemia kanonis uzenae- soba da kompetenciebis mkacri gansazRvra. TviTneburi mmarTvelobis formebisgan gasxvavebiT, sadac adminis- traciis moxele sajaro resursebs sakuTari Sexedulebi- samebr gankargavs da sadac garkveuli Tanamdebobis da- kaveba nepotizms, klientelizms an korufcias ukavSird- eba da ukontroloba sufevs, klasikur-biurokratiuli modelis farglebSi sajaro administraciis mTeli saqmi- anoba samarTlebrivi uflebamosilebebiTaa dadgenili, ganawilebuli da gakontrolebuli. veberiseuli biurokratiuli organizacia gamoxat- ulebas hpovebs, erTi mxriv, piramidis msgavs ierarqiul mowyobaSi da, meore mxriv, Sidaorganizaciuli proce- durebis standartizaciaSi. ierarqiuli mowyobis Tval- sazrisiT, biurokratiuli administracia xasiaTdeba Sromis mkacri ganawilebiTa da specializaciiT. swored aqedan gamomdinareobs garkveuli sferoebis mixedviT sajaro moxeleebis dasaqmebisTvis specialuri kompeten- ciis (codnisa da gamocdilebis) arsebobis aucilebloba. amasTan, biurokratiul organizaciaSi TiToeuli orga- nizaciuli erTeuli zemdgomi erTeulis daqvemdebare- baSia. biurokratiuli organizaciis Sida procedurebis daxasiaTebisas aRsaniSnavia administraciuli saqmiano- bis mkacri standartizacia da garkveul Sinaganawesebze damokidebuleba. aRniSnuli saqmianoba xorcieldeba mx- olod werilobiTi formiT, rac xels uwyobs mis gam- Wirvalobasa da gakontrolebas. ierarqiulobasTan da specializaciasTan erTad, organizaciis aseTi Sida pro- cedurebi karg safuZvels iZleva sajaro administraciis demokratiuli da samarTlebrivi saxelmwifos Sesabamisi - 14 -
  • 16. marTvisa da kontrolisaTvis. biurokratiuli administraciis erT-erTi mTavari damaxasiaTebeli niSani misi personalis profesionalizmi da kompetenturobaa. profesiuli saqmianoba `sicocxlis manZilze~, uvadod xorcieldeba. aRniSnuli principi sa- jaro moxeleTa piradi interesebis gaTvaliswinebiT ki ar aris nakarnaxevi, aramed maTi profesiuli damoukide- blobis gamyarebisTvisaa gamiznuli, rac, saboloo jamSi, sajaro administraciis instituciur ganmtkicebas isax- avs miznad. sajaro moxelis profesiuli winsvla kari- eris princips efuZneba, romelic maTi kvalifikaciis mudmivad amaRlebas iTvaliswinebs. fuladi anazRaureba xdeba winawar dadgenili saxelfaso ganakveTiT. sajaro moxele valdebulia, miukerZoeblad ganaxorcielos Ta- visi profesiuli saqmianoba. es valdebuleba zemdgomi piris mimarT erTgulebaSi ki ar unda gamoixatebodes, aramed institutis mimarT damokidebulebaSi, ramac, sab- olood, politikisagan biurokratiuli organizaciis damoukidebloba unda uzrunvelyos. biurokratiuli organizaciis saqmianoba moqalaqee- bisaTvis winaswar gaTvladia, radgan igi mxolod kanonis safuZvelze xorcieldeba. is, Tu ramdenad kanonismieria calkeuli administraciuli qmedeba, SeiZleba sasamarT- los gziT gakontroldes. biurokratiuli administra- ciis werilobiTi formiT muSaoba amis karg safuZvels iZleva. sasamarTlo kontrolTan erTad, ierarqiuli or- ganizaciisTvis mniSvnelovania saparlamento kontrolis principis arseboba. calkeulma ministrma unda uzrun- velyos, rom uwyebis farglebSi misi brZanebebi konsti- tuciisa da kanonis Sesabamisad Sesruldes. winaaRmdeg SemTxvevaSi, misi politikuri pasuxismgeblobis sakiTxi dadgeba. biurokratiuli organizaciis zemoT moyvanili el- ementebis mixedviT SesaZlebelia dajamdes, Tu ra niS- - 15 -
  • 17. nebiT gansxvavdeba demokratiuli da samarTlebrivi sax- elmwifos principis safuZvelze momuSave Tanamedrove biurokratia ganuviTarebeli administraciis modelisa- gan. ganuviTarebeli administracia pirovnul Zalaufle- basTanaa gaigivebuli, maSin, rodesac Tanamedrove bi- urokratiul modelSi administracia saxelmwifo insti- tutis saxiT aris warmodgenili. ganuviTarebeli admin- istraciisTvis damaxasiaTebelia moxeleTa TviTneboba, maTi sakuTari interesebis win dayeneba, ukontroloba. ganviTarebuli biurokratiisTvis ki _ muSaobis mkacri formalizmi, moxeleTa profesionalizmi, instituciuri damoukidebloba da saqmianobis rogorc sasamarTlo, ise sistematuri ierarqiuli kontroli. amdenad, sajaro administraciis biurokratiuli modeli saukeTeso pasuxi iyo meore msoflio omis Semd- gom evropaSi sazogadoebriv gamowvevaze, romlis mTavar mizans demokratiisa da samarTlebrivi saxelmwifos ganx- orcieleba warmoadgenda. am models dResac ar daukar- gavs Tavisi mniSvneloba. marTalia, misi reformireba da optimireba administraciuli politikis dRis wesrigSi mravaljer damdgara, magram alternatiuli modeliT misi sruli Secvla SeuZlebelia. biurokratiuli mod- elis aseTi warmateba imiT aixsneba, rom igi, uwinaresad, maRalganviTarebuli samarTlebrivi da instituciuri kulturis nayofia da ara mxolod organizaciuli kat- egoria. 3.2. aqtiuri saxelmwifo samociani wlebis Sua periodidan evropaSi saxelmwi- fosa da sajaro administraciis reformis ZiriTadi ori- entiri Seicvala. germanul administraciul mecnierebaSi es etapi „aqtiuri saxelmwifos“ an „aqtiuri politikis“ - 16 -
  • 18. saxeliT aris cnobili. saxelmwifos axali koncefcia evropaSi imJamindeli pirveli seriozuli ekonomikuri krizisiT iyo ganpirobebuli. axali SexedulebiT, ekonomikuri krizisis Tavidan acilebis saSualebas aqtiuri saxelmwifo warmoadgen- da, rac saxelmwifos mxridan TiToeulis mimarT ufro met mzrunvelobas, xolo ekonomikis mimarT ufro met dagegmarebas gulisxmobda. saxelmwifos SesaZleblobe- bi did optimizmTan iyo dakavSirebuli. am optimizmis Sesabamisad, saxelmwifo ufro meti ZalisxmeviT unda Careuliyo sazogadoebriv urTierTobebSi. meti dageg- marebis politikiT mas unda gamoesworebina sabazro eko- nomikis „xarvezebi“ da mniSvnelovani Sesworebebi unda Seetana masSi. istoriulma ganviTarebam cxadyo aqtiuri saxelm- wifos SezRuduli SesaZleblobebi. me-20 saukunis sa- mocdaaTiani wlebis bolos man Tavisi kariera daasrula. morigma ekonomikurma krizisma naTeli gaxada, rom sax- elmwifom imaze meti aiRo sakuTar Tavze, vidre realu- rad SeeZlo. 3.3. moqnili saxelmwifo moqnili saxelmwifos idea me-20 saukunis samocdaa- Tiani wlebis bolodan iqca saxelmwifosa da sajaro administraciis reformierebis mTavar orientirad. misi ganviTareba SeiZleba or etapad daiyos. pirveli etapi moicavs saxelmwifos neoliberalur kritikas, xolo meore etapi ukavSirdeba axali sajaro menejmen- tis warmoSobas, romelic saerTaSoriso enaze `New Publik Management~-is saxeliT aris cnobili. - 17 -
  • 19. 3.3.1. saxelmwifos neoliberaluri kritika XX saukunis 70-iani wlebis bolosTvis ganviTarebul qveynebSi gavrceleba daiwyo saxelmwifos neoliberal- urma kritikam, romlis mixedviT, socialur-ekonomikuri progresis mTavar Semaferxebel faqtors arsebuli bi- urokratiuli saxelmwifo sistema warmoadgenda. saerTa- Soriso specialur literaturaSi igi TetCerisa (Thatch- erism 1978 wlidan) da reiganis (Reagonomics 1980 wlidan) ekonomikur programebs ukavSirdeba. aRniSnuli koncefciis mixedviT, gasakuTrebuli kri- tikis obieqti gaxda is garemoeba, rom saxelmwifo sul ufro da ufro meti amocanis Sesrulebas iRebda sakuTar Tavze, rasac saxelmwifo biujetis xarjviTi nawilis gazrda, biurokratiuli aparatis gadideba, kanonebis si- Warbe da detaluri regulirebis tendencia mohyva. yove- live amis Sedegad ki moqalaqe da kerZo biznesi zaral- deboda. mewarmis Tavisufleba zomaze metad izRudeboda da is saxelmwifo biurokratiaze damokidebuli xdeboda. am tendeciis sapirispirod, iseT iniciativebs mien- iWa upiratesoba, romelTac sajaro administraciisa da kanonmdeblobis gamartiveba hqondaT miznad dasaxuli. neoliberaluri reformebis ganxorcielebis Sedegad saxelmwifo da misi sajaro administracia unda gamx- dariyo ufro moqnili da martivi. is rac SeiZleba na- klebad unda Careuliyo ekonomikur procesebSi, unda daezoga meti Tanxa, unda Seemcirebina personali da es- aubra martivi sakanonmdeblo eniT. yovelive amis ganx- orcieleba `moqnili saxelmwifos~ pirvel etapze (me-20 saukunis oTxmociani wlebis dasrulebamde) ZiriTadad Sidaorganizaciuli tradiciuli marTvis meqanizmebisa da struqturebis SenarCunebiT hqondaT warmodgenili. am etapisTvis isini ar gamxdara kritikis obieqtebi. - 18 -
  • 20. 3.3.2. axali sajaro menejmenti (NPM) me-20 saukunis oTxmociani wlebis bolos ganviTare- buli qveynebis saxelmwifosa da sajaro administraciis reformirebis ZiriTad orientirad, marTalia, kvlav moqnili saxelmwifos idea da misi amocanebi – sajaro administraciis gamartiveba, gansaxelmwifoebrioba da arabiurokratiuloba _ rCeba, magram ukve tradiciuli marTvis formebis Secvlis moTxovniT. amisaTvis axali sajaro menejmentis koncefcia aqcents akeTebs kerZo seqtoris marTvis Taviseburebebze da misi gamocdile- bidan iZens sajaro administraciis reformirebisTvis aucilebel codnas. aRniSnuli koncefcia Tavdapirve- lad imdenad popularuli gaxda mTel msoflioSi, rom qveynebi, sadac administraciis reformebi dRis wesrigSi idga, misi gavrcelebis erTgvarma eiforiamac ki moicva. igi dResac samecniero ganxilvis aqtualuri Temaa, ami- tom mis gadmocemas ufro meti yuradReba daeTmoba. a) ZiriTadi Tezisebi axali sajaro menejmenti tradiciuli biurokratiis qmedunarianobas eWvqveS ayenebs da administraciisTvis sruliad axal struqturas da axali muSaobis stils ani- Webs upiratesobas. axali sajaro menejmentis mixedviT, politika de- talurad ki ar unda marTavdes sajaro administracias samarTlebrivi normebisa da biujetis mkafiod gansaz- Rvruli muxlebis meSveobiT, aramed is, ZiriTadad, unda Semoifarglos, erTi mxriv, administraciisTvis zogadi miznebis, strategiis an garkveuli standartebis gansaz- RvriT da, meore mxriv, iseTi biujetis dadgeniT, ro- melic ar iqneba winawar detalurad gawerili da amiT administracias dautovebs biujetis sakuTari pasux- ismgeblobiT gamoyenebis SesaZleblobas. amdenad, poli- tikasa da sajaro administracias Soris xelisuflebis - 19 -
  • 21. biT, is aqcents akeTebs swraf da moqnil saqmiswarmoebaze, sadac Semcirebuli iqneba procesebis standartizacia, sadac naklebi iqneba Sromis danawileba sxvadasxva gan- yofilebaSi da aseve Semoklebuli iqneba saqmiswarmoebis xangrZlivoba. sajaro administraciis Sida procesebis TiToeuli monawile (TanamSromeli), pirvel rigSi, ganixileba, ro- gorc Sida klienti. TanamSromlebi erTmaneTs erTgvar momsaxurebas uweven, rogorc klientebi, ramac samsax- urSi sabolood erTiani jaWvuri procesis optimizacia unda uzrunvelyos. amiT izrdeba organizaciaSi TanamS- romlobis xarisxi da, aseve, TiToeulis erTian procesSi Tanamonawileobis Segneba. amas emateba sajaro adminis- traciis Sida procesebis gare klientze (moqalaqeze) orientacia, rac imas niSnavs, rom ZiriTadad moqalaqis interesebis maqsimaluri gaTvaliswinebiT unda iyos uz- runvelyofili organizaciaSi procesebis optimizacia. tradiciulad, sajaro administracia struqturu- lad warmodgenilia mravali ganyofilebiTa Tu samsaxu- riT, romlebic xSirad muSaobis biurokratiuli stiliT gamoirCevian. klientis (moqalaqis) konkretuli proble- mis faqtobrivi Semadgenloba ki, romlis mosagvarebla- dac is sajaro administracias mimarTavs, xSirad dayo- fas ar eqvemdebareba. amitom, klientis interesebidan gamomdinare, mniSvnelovania, rom sajaro administraciam misi saqme erTiani, swrafi, moqnili momsaxurebiT uz- runvelyos. am mizans emsaxureba klientis erTi xelidan, erTi fanjridan momsaxurebis gawevis principi (one stopp agency; Bürgerbüros). moqalaqeebisTvis, erTiani momsaxurebis centrebis SeqmnasTan erTad, mniSvnelovania administraciis muSao- baSi maTi Tanamonawileobis uzrunvelyofac. am mizans emsaxureba sajaro administraciasa da moqalaqeTa Soris TanamSromlobis is organizaciuli formebi, romlebic - 23 -
  • 22. mrgvali magidis, moqalaqeTa gamokiTxvis, sajaro admin- istraciis werilobiTi kritikis Tu sxva saxiT aris praq- tikaSi cnobili. aseTi TanamSromlobis farglebSi ganx- ilvis sagani SeiZleba iseTi mniSvnelovani Temac iyos, rogoricaa administraciuli momsaxurebis (produqtis) Rirebuleba da xarisxi. TanamSromlobis TiToeuli ase- Ti forma uzrunvelyofs moqalaqis (klientis), rogorc inovatoris, monawileobas sajaro administraciis mod- ernizaciasa da misi praqtikis daxvewaSi. klientze orientacia sajaro administraciisTvis niSnavs momsaxurebis mudmiv gaumjobesebas, inovacias. momsaxurebis xarisxis sazomi unda iyos klientis kmayo- fileba. amitom sajaro administraciam unda Seqmnas mo- qalaqisaTvis momsaxurebis iseTi pirobebi, romelic mas naklebi danaxarjebiTa da drois umokles monakveTSi saWiro momsaxurebas sTavazobs. magaliTisTvis, aRsaniS- navia piradobis mowmobis gacemis iseTi praqtika, rode- sac administracia moqalaqes winaswar atyobinebs, Tu rodis gauva vada Zvel piradobis mowmobas da ra sabuTe- bia saWiro axlis misaRebad. sajaro administraciasa da moqalaqes Soris urT- ierTobis gamartivebasa da momsaxurebis gaumjobesebaSi udides rols TamaSobs Tanamedrove teqnologiuri miR- wevebis efeqtiani gamoyeneba. internetis saSualebiT ad- ministraciis mier moqalaqisaTvis informaciis miwodeba an misTvis konkretuli momsaxurebis ganxorcieleba aris klientze orientirebuli administraciis mniSvnelovani elementi. d) decentralizebuli pasuxismgebloba da centraluri marTva axali sajaro administraciis koncefciaSi gansa- kuTrebuli adgili ukavia pasuxismgeblobis decentral- izacias. es exeba, erTi mxriv, rogorc politikisa da sa- - 24 -
  • 23. jaro administraciis, ise uSualod sajaro administra- ciis farglebSi xelmZRvanel rgolsa da qvemdgom rgols Soris urTierTobis sakiTxs. aRniSnul urTierTobebSi did mniSvnelobas iZens erTgvari sakontraqto menejmenti. politikuri xelmZ- Rvaneloba da sajaro administracia Tanxmdebian imis Sesaxeb, Tu ra produqti (momsaxurebis saxe, misi Rire- buleba, xarisxi) ra moculobis biujetiT unda ganxor- cieldes. dakisrebuli amocanebis Sesrulebis procesSi administracia damoukidebelia. politikisTvis mTavaria dasaxuli mizani da miRweuli Sedegi. sakontraqto menejmentis principi moqmedebs Tavad sajaro administraciis farglebSic. aq calkeuli or- ganizaciuli qveda rgoli xelmZRvanelobisgan gansaz- Rvruli momsaxurebis Sesasruleblad iRebs konkretul davalebebs Sesabamisi biujetiT. davalebis SesrulebaSi qveda rgoli sargeblobs didi avtonomiiT. metic, mis farglebSi TiToeul TanamSromelsac ki miniWebuli aqvs damoukidebloba garkveuli amocanebis Sesrulebisas. amdenad, axali sajaro administraciis koncefciis Se- sabamisad, sajaro amocanebis Sesasruleblad pasuxismge- bloba decentralizebulia. amis mixedviT, marTva xor- cieldeba ara zemodan dadgenili detaluri brZanebebiTa Tu miTiTebebiT, aramed zemdgom da qvemdgom rgolebs Soris saerTo miznebsa da Sedegebze miRweuli SeTanxme- bebiT. marTvis decentralizeba iTxovs administraciis farglebSi axali komunikaciisa da SeTanxmebis kulturas. decentralizebuli pasuxismgebloba efeqtiani mar- TvisTvis qvemdgomi rgolebis koordinaciis aucile- blobas warmoSobs. calkeuli avtonomiuri erTeulebis koordinacia miiRweva, erTi mxriv, saerTo orientirebis gansazRvriTa da konkretul miznebze SeTanxmebiT, xolo, meore mxriv, e.w. Semowmebis sistemis uzrunve- lyofiT (Controlling) da perioduli saangariSo moxsenebe- - 25 -
  • 24. biT. aRniSnuli elementebi qmnis marTvisa da kontrolis erTian process da amiT uzrunvelyofs decentralize- buli administraciis erTianobas. e) TanamSromelTa kvalifikacia da motivacia axali sajaro menejmenti gasakuTrebul mniSvnelo- bas aniWebs organizaciis TanamSromelTa kvalifikaciisa da motivaciis amaRlebis sakiTxs. Tavdapirvelad axali sajaro menejmentis koncefcia prioritets aniWebda or- ganizaciaSi marTvis axali modelis SemoRebis teqnikur mxareebs, magram male cxadi gaxda, romOorganizaciaSi axali sajaro menejmentis modelis warmatebuli ganxor- cieleba mniSvnelovanwilad iqneboda damokidebuli ima- ze, Tu ramdenad SeZlebda igi dasaqmebul pirTa gonebisa da gulis mogebas. axali modelis srulfasovani ganxorcieleba Sesa- Zlebelia TanamSromelTa Sesabamisi kvalifikaciisa da motivaciis arsebobis SemTxvevaSi. aRniSnuli modelis mixedviT, administracia pasiuri rolisgan unda gaTavi- sufldes da igi SemoqmedebiT organod unda gardaiqm- nas. es moTxovna administraciis personalisTvis gansa- kuTrebuli gamowvevaa _ mas unda hqondes axali marTvis modelis Sesabamisi codna da unari. swored aRniSnuli codnis SeZenis Sedegad aris SesaZlebeli organizacia- Si momsaxurebis donisa da gaweuli saqmianobis Sedegis xarisxis amaRleba. is uzrunvelyofs, aseve, organizaci- is maRal konkurentunarianobas. saqmisadmi SemoqmedebiTi, inovaciuri midgoma zrdis TanamSromelTa motivacias. sajaro administraciis far- glebSi decentralizebuli pasuxismgeblobis SemoRebiT, romelic TiToeuli TanamSromlisTvis meti moqmedebis asparezs uzrunvelyofs, izrdeba dasaqmebuli persona- lis kmayofileba. xelmZRvanelobasTan erTad miznebze Se- Tanxmeba da perioduli TaTbirebi xels uwyobs imas, rom - 26 -
  • 25. TiToeulma TanamSromelma ukeT gaigos Tavisi saqmianobis arsi da aRiqvas is, rogorc erTiani procesis ganuyofeli nawili. klientze orientacia da sxva administraciasTan konkurencia amaRlebs administraciis personalis Semoq- medebiT potencials da misi momsaxurebis xarisxs. axali sajaro administracis koncefcia dRis wesrig- Si ayenebs organizaciaSi xelmZRvanelobis axali stilis SemoRebis aucileblobas. ierarqiuli marTva, romelic formaluri brZanebebis aRsrulebiT Semoifargleba da TanamSromlebTan diskusias gamoricxavs, ver upasuxebs marTvis axali modelis moTxovnebs. TanamSromlebTan in- tensiur urTierTobaze damyarebuli marTvis stili ki organizaciis xelmZRvanეlisagan iTxovs, rom man TanamS- romlebs periodulad acnobos, Tu ra miznebs emsaxure- bian erTad, rogor afasebs is maT saqmianobas da gan- viTarebis ra perspeqtivebs xedavs momavalSi. yovelive amisაTvis, aucilebelia organizaciaSi xelmZRvanelsa da TanamSromlebs Soris konstruqciuli urTierTobis praqtikis damkvidreba da ara mxolod qaRaldze gaweri- li xelmZRvanelobis ZiriTadi mimarTulebebi. marTvis axali modelis mixedviT, saqmianobis stand- artizaciis, mkacri kontrolisa da undoblobis adgils ikavebs ndobisa da pasuxismgeblobis kultura. kultu- ris es cvla unda ganxorcieldes TiToeulis SegnebaSi. am TvalsazrisiT, organizaciaSi gansakuTrebiT xelmZ- Rvanelzea damokidebuli iseTi atmosferos Seqmna, romelSic TiToeuli TanamSromeli sakuTar personalur mniSvnelobasა da pasuxismgeblobas aRiqvams administra- ciis warmatebuli saqmianobisTvis. v) administracia, romelic swavlobs administraciis biurokratiuli modelidan marTvis axal modelze gadasvla Sesabamis kompetencias (cod- nas, gamocdilebasa da unars) iTxovs. axali menejmen- - 27 -
  • 26. ti, ZiriTadad, ekonomiuri azrovnebiT gamsWvaluli da klientze orientirebuli unda iyos. miznebze SeTanxmebi- sa da sakontraqto marTvis stils unda Seesabamebodes TanamSromlobaze agebuli xelmZRvanelobis stili. kom- pleqsuri faqtobrivi Semadgenlobebis mosagvareblad organizaciaSi saWiroa TiToeuli TanamSromlis gun- duri muSaobisa da sistemuri azrovnebis unari. adminis- traciis mudmivi dinamikuri ganviTarebisTvis aucilebe- lia inovaciuri midgomebi. aRniSnuli unaris gamomuSavebas administracia mx- olod im SemTxvevaSi SeZlebs, rodesac misi TanamS- romlebi axali moTxovnebis Sesabamisad swavloben, Tu rogor Seasrulon maTze dakisrebuli funqciebi ufro optimalurad. swavlis es procesi unda iyos sazogadoe- brivi ganviTarebis dinamikis adekvaturi da maqsimalu- rad unda pasuxobdes adamianebis mzard moTxovnebs. TanamSromelTa Sesabamisi momzadebis programebis paralelurad, administraciaSi, romelic mudmivi swav- lis procesSi imyofeba, didi mniSvneloba eniWeba klient- Ta da TanamSromelTa gamokiTxvis instituts. man unda uzrunvelyos administraciis erTgvari TviTSemecnebis procesi, romlis mixedviTac SesaZlebeli iqneba muSao- baSi susti da Zlieri mxareebis analizi da samomavlo orientirebis gansazRvra. am procesebis Sedegad yalib- deba konkretuli proeqtebi da samoqmedo gegmebi, maT Soris, moqalaqeTa monawileobiT. reformebis ganxorcielebis procesSi TiToeuli ad- ministracia sakuTar gamocdilebas iZens. sxvaTa gamoc- dilebis gaziareba reformis warmatebisTvis mniSvnelo- van winapirobas warmoadgens. administracia, romelic swavlobs, sxvasac unda aswavlides. aRniSnuli procesi kvalificiuri specialistebisa da mecnierebis monawile- obiT sistemur xasiaTs iZens. es xels uwyobs adminis- traciuli reformebis mecnierul ganzogadebas da karg - 28 -
  • 27. safuZvels qmnis rogorc nacionalur, ise saerTaSor- iso doneze warmatebuli sajaro administraciis gamoc- dilebis Sesaswavlad. z) sazogadoebriv zemoqmedebaze orientirebuli admin- istracia axali sajaro menejmentis reformebis ganxor- cielebis procesma cxadyo, rom marto kerZo seqtoris marTvis elementebze orientacia, rogoricaa produqti, klienti, Sidaorganizaciuli avtonomia da sxv., Sei- cavs safrTxes, rom sajaro administraciis saqmianoba, ZiriTadad, finansur da ekonomikur faqtorebze iqne- boda damokidebuli. kerZo seqtorisgan gansxvavebiT, sajaro administraciis mizans ar warmoadgens mogebis miReba. amitom axali sajaro menejmentis reformebis mx- olod wminda finansur-ekonomikuri kategoriebiT Semo- fargvla srulad ver upasuxebda sajaro administraciis daniSnulebas. sajaro administraciis reformirebis yvela inicia- tiva, maT Soris, axali sajaro menejmentis element- ebis ganxorcieleba, maSin iqneba warmatebuli, rodesac Tvalsawieridan ar daikargeba sajaro administraciis saqmianobis sazrisi – calkeuli adamianisTvis, sazoga- doebisTvis samsaxuri. sajaro administraciis nebismieri saxis reformisTvis mniSvnelovania, Tu ra zemoqmedebas iqoniebs dagegmili cvlilebebi sazogadoebriv ganviTa- rebaze, sazogadoebaSi TiToeuli moqalaqis Tanacxovre- baze. demokratiul saxelmwifoSi sajaro administraciis umTavresi amocana aris sazogadoebaSi saerTo sikeTis uzrunvelyofa. am amocanas igi konstituciiT gansaz- Rvruli ZiriTadi principebis Sesabamisad axorcielebs. konkretul Sinaars is im miznebsa da programebSi iZens, romlebic sxvadasxva sferoSi (socialuri, garemos dac- - 29 -
  • 28. vis, ganaTlebis, kulturis da sxv.) garkveuli politi- kis gatarebaSi iCens Tavs. saboloo warmatebis sazomi aris is, Tu ra zemoqmedeba iqonia reformis politikam TiToeuli moqalaqis cxovrebis xarisxis amaRlebaze. axali sajaro menejmentis koncefciisTvis es imas niSnavs, rom sajaro administraciis reformirebi- sas aucilebelia Sidaorganizaciuli aspeqtebis iseT mTlianobaSi integrireba, romelic sajaro administra- ciis mTavar daniSnulebas gamoxatavs. reformis Tval- sawieri yovelTvis im saboloo Sedegze unda iyos kon- centrirebuli, rasac adamianis pirobebis gaumjobeseba hqvia. amis gauTvaliswineblad sajaro admistraciis saqmianobis gaumjobesebis yoveli mcdeloba sakuTari sawyisebidan izolaciis safrTxes Seicavs. Sveicariasa da avstriaSi axali sajaro menejmentis koncefcia Tavidanve swored am moTxovnebis Sesabamisi iyo. aRniSnul qveynebSi igi zemoqmedebaze orientire- buli administraciis cnebiT damkvidrda. es saxelwodeba gamoxatavs im konceftualur xedvas, romlis mixedviTac administraciis reformebis mniSvneloba imiT ganisaz- Rvreba, Tu ra zemoqmedebas axdens igi calkeul moqa- laqesa da sazogadoebaze. ganviTarebul qveynebSi axali sajaro menejmentis Semdgomi ganviTareba swored am ten- dencias usvams xazs. - 30 -
  • 29. 4. sajaro samsaxuris reformis ZiriTadi aspeqtebi 4.1. sajaro samsaxuris ZiriTadi institutebi `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis erT-erTi problemaa kanonis ZiriTadi cnebebisa da subi- eqtebis bundovaneba. pirvel rigSi, unda ganisazRvros kanonis moqmedebis sfero. es, Tavis mxriv, moiTxovs sax- elmwifo samsaxuris, sajaro samsaxuris, sajaro mosam- saxurisa da sajaro moxelis statusebis naTlad Camoya- libebas. koncefciis Tanaxmad, saxelmwifo samsaxuri aris saqmianoba arCeviT an daniSvniT Tanamdebobaze im dawe- sebulebaSi, romelic kanonmdeblobis safuZvelze axor- cielebs sakanonmdeblo, aRmasrulebel an sasamarTlo xelisuflebas, saxelmwifo zedamxedvelobas da kon- trols, agreTve, saxelmwifo Tavdacvas. saxelmwifo samsaxurs ewevian, agreTve, kerZo pirebi, romlebic axorcieleben sajaro samarTlebriv ufle- bamosilebebs maTTvis aseTi uflebamosilebis gadacemis (delegirebis) safuZvelze. koncefciis Tanaxmad, saxelmwifo samsaxuris sistema Sedgeba oTxi jgufisagan: 1. saxelmwifo politikuri samsaxuri. saxelmwifo politikur samsaxurs axorcieleben: _ saqarTvelos prezidenti; _ saqarTvelos parlamentis wevrebi; _ saqarTvelos mTavrobis meTauri da wevrebi; _ afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respub- - 31 -
  • 30. likebis umaRlesi warmomadgenlobiTi orga- noebis wevrebi; _ afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respub- likebis aRmasrulebeli xelisuflebis umaR- lesi organoebis xelmZRvanelebi da wevrebi; _ adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomad- genlobiTi organos wevrebi (administraciu- li funqciis gareSe). 2. sajaro samsaxuri. 3. savaldebulo samxedro da alternatiuli samoqa- laqo samsaxuri. 4. kerZo pirebis mier sajaro-samarTlebrivi ufle- bamosilebis ganxorcieleba. winamdebare koncefciis ganxilvis sagania sajaro samsaxuri, romelic eqceva ,,sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanonis mowesrigebis farglebSi. sajaro samsaxurs axor- cieleben sajaro mosamsaxure da sajaro moxele. sajaro samsaxuri warmoadgens saxelmwifo samsax- uris erT-erT konkretul formas. sajaro samsaxuris cnebis dadgena SesaZlebelia gamoricxvis (subtraqciis) meTodiT: saxelmwifo samsaxurs – X = sajaro samsaxurs. winamdebare koncefciis Tanaxmad, `sajaro samsax- uris Sesaxeb~ kanonis TvalsazrisiT, sajaro samsaxurs ar axorcieleben (formulaSi X-s warmoadgens): _ saxelmwifo politikur samsaxurSi myofi pirebi; _ pirebi, romlebic imyofebian savaldebulo samx- edro an alternatiul samoqalaqo samsaxurSi; _ kerZo pirebi, romlebic axorcieleben sajaro- samarTlebriv uflebamosilebas (administraciu- li organos funqcionaluri gageba). - 32 -
  • 31. sajaro samsaxuri SeiZleba ganimartos, rogorc sa- jaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT anazRau- rebadi saqmianoba saxazino dawesebulebis arCeviT an dan- iSvniT saStato Tanamdebobaze. imisaTvis, rom gvqondes sajaro samsaxuri, mas unda hqondes Semdegi elementebi: _ saxazino dawesebuleba; _ sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizani; _ arCevis an daniSvnis aqti; _ saStato ganrigi; _ anazRaureba. aRniSnulis gaTvaliswinebiT, `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis mowesrigebis farglebSi srulad eqceva: _ aRmasrulebeli xelisuflebis samoqalaqo nawi- lis warmomadgenlebis saqmianoba; _ sakanonmdeblo xelisuflebis, afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respublikebis umaRlesi warmomadgenlobiTi organoebisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoe- bis marTvis (administraciuli) funqciis ganmax- orcielebeli subieqtebis saqmianoba. ZiriTadad `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis mowes- rigebisa da specialur kanonebSi mocemuli damatebiTi, specifikuri mowesrigebis farglebSi eqceva: samarTal- damcavi organoebi; daqiravebuli samxedro samsaxuri; diplomatiuri samsaxuri; kontrolis palata; saarCevno administracia; sagadasaxado da sabaJo organoebi. rac Seexeba sasamarTloSi, damoukidebel maregu- lirebel organoebsa da saxalxo damcvelis ofisSi sam- saxuris gavlas, is ZiriTadad mowesrigdeba specialuri kanonebiT da, agreTve, `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kan- onis calkeuli debulebebiT. - 33 -
  • 32. daskvna: saxelmwifo samsaxuri xorcieldeba `saja- ro samsaxuris Sesaxeb~ kanoniT mowesrigebisa da/an da- moukidebeli mowesrigebis farglebSi. saxelmwifo sakuTari funqciebis ganxorcielebis mizniT xSirad iyenebs organizaciuli mowyobis kerZo samarTlis formebs. sajaro samsaxuris cnebis gansazRvri- saTvis arsebiTia ara ganxorcielebuli saqmianobis buneba, anu emsaxureba Tu ara is sajaro funqciebis ganxorciele- bas, aramed mniSvnelovania, rom subieqtis saqmianoba xor- cieldeba sajaro samarTlis iuridiuli piris samsaxurSi. sajaro samsaxuris samarTali saxelmwifo organoebsa da sxva sajaro samarTlis iuridiul pirebSi dasaqmebul- Ta samarTalia. is ar moicavs subieqtebs, romlebic dasaqmebulni arian kerZo samarTlis iuridiul pirebSi, im SemTxveva- Sic ki, rodesac saxelmwifo sakuTari amocanebis Sesas- ruleblad iyenebs organizaciuli mowyobis kerZo samar- Tlis formas. sajaro samsaxuris koncefciis aucilebeli elemen- tia `sajaro samarTlis iuridiuli piris Sesaxeb~ kanonis reforma. unda Camoyalibdes sajaro samarTlis iuridi- uli piris axali gageba: sajaro samarTlis iuridiuli piri SesaZlebelia Cam- oyalibdes organizaciuli mowyobis sxvadasxva formis gamoyenebiT: 1. sajaro samarTlis korporaciebi, 2. sajaro samarTlis dawesebulebebi, 3. sajaro samarTlis fondebi. 4.1.1. sajaro samarTlis korporacia sajaro samarTlis korporacia aris wevrobaze da- fuZnebuli da wevrebis cvlilebisagan damoukideblad - 34 -
  • 33. arsebuli organizaciuli gaerTianeba, romlis samar- Talsubieqtoba efuZneba ara mis kerZo avtonomias, ar- amed saxelisuflo samarTlebriv aqts. sajaro samarTlis korporacias kerZo samarTlis ko- rporaciisagan ganasxvavebs misi organizaciuli mowyobis da saqmianobis sajaro-samarTlebrivi forma. teritoriuli korporacia aris konkretul teri- toriaze xangrZlivad mcxovreb pirTa (iZulebiT) gaer- Tianebaze damyarebuli erToba. sajaro samarTlis teritoriuli korporaciis for- mis gamoyenebis mTavari SemTxvevaa adgilobrivi TviTm- marTvelobis erTeulebis Seqmna. arateritoriuli korporacia moicavs im adamianebs, romlebic erTiandebian ara teritoriuli, aramed pro- fesiuli an/da sxva niSnebiT. sajaro samarTlis korporaciebi, romlebic Seqm- nilni ar arian teritoriuli niSniT, gxvdeba profesiul gaerTianebebSi, mag., advokatTa gaerTianeba, rogorc sa- jaro samarTlis korporacia. sajaro samarTlis korporaciis Seqmnis mizani isaa, rom, erTi mxriv, is organizaciulad imijneba saxelmwi- fosgan da warmoadgens TviTmmarTvel erTeuls, romelic axorcielebs sajaro-samarTlebriv uflebamosilebebs, meore mxriv, uzrunvelyofilia kanonisadmi misi daqvem- debareba da saxelmwifo zedamxedveloba. kerZo samarTlis korporaciisgan gansxvavebiT, sa- jaro samarTlis korporacia uflebamosilia, hyavdes sa- jaro moxeleebi, gamosces kanonqvemdebare normatiuli aqtebi da daawesos momsaxurebis safasuri da mosakre- blebi. saxelmwifom SesaZlebelia sajaro samarTlis korpo- raciis statusi mianiWos iseT organizacias, romelic ar axorcielebs sajaro-samarTlebriv uflebamosilebas, ma- gram warmoadgens farTo sazogadoebis interesebs. amis - 35 -
  • 34. mizania, moxdes misi moRvaweobisa da damsaxurebis aRiare- ba da misTvis sapatio samarTlebrivi statusis _ sajaro samarTlis iuridiuli piris statusis _ miniWeba. aRniS- nuli forma gvxvdeba, magaliTad, wiTeli jvris sazoga- doebis, religiuri sazogadoebebisa da politikuri par- tiebis SemTxvevaSi. aRniSnul statuss aseve ukavSirdeba mTeli rigi sajaro-samarTlebrivi uflebebi da movaleo- bebi. aseT organizaciebs, miuxedavad maTi sajaro-samarT- lebrivi statusisa, ar hyavT sajaro moxeleebi. `sajaro samarTlis iuridiuli piris Sesaxeb~ saqa- rTvelos kanonis farglebSi religiuri organizaciebis samarTlebrivi statusis gansazRvrisas SesaZlebelia erTmaneTisagan gaimijnos saqarTvelos marTlmadide- bluri eklesia, romlis samarTlebrivi mdgomareoba, iu- ridiuli statusi, urTierToba saxelmwifosTan da sxva subieqtebTan gansazRvrulia saxelmwifosa da eklesias Soris dadebuli konstituciuri SeTanxmebiT (konkor- datiT), da sxva religiuri organizaciebi. 4.1.2. sajaro samarTlis dawesebuleba sajaro samarTlis dawesebuleba aris sajaro-samar- Tlebrivi uflebamosilebiT aRWurvili instituti. is axdens im materialuri da adamianuri resursebis or- ganizebas, romelic aucilebelia miniWebuli ufle- bamosilebis gansaxorcieleblad. sajaro samarTlis dawesebuleba damyarebulia ara iZulebiT wevrobaze (es ganasxvavebs mas korporaciisa- gan), aramed momxmarebelze. misi Seqmnis mizania momsax- urebis gaweva. saxelmwifo an adgilobrivi TviTmmarTv- elobis organo, romelic iRebs sajaro samarTlis dawe- sebulebis Seqmnis gadawyvetilebas, valdebulia, izru- nos imaze, rom Seqmnas misi mdgradi funqcionirebisaTvis aucilebeli materialuri da finansuri safuZvlebi da - 36 -
  • 35. Seqmnas zianis anazRaurebis meqanizmebi. sajaro samarTlis dawesebulebis formiT SesaZlebe- lia Seiqmnas sazogadoebrivi mauwyebeli, universitete- - 37 -
  • 36. karieris principi • Sesabamisi wodebis tarebis ufleba • Sesabamisi uzrunvelyofis ufleba (alimentacia) • uzrunvelyofis sakanonmdeblo mowesrigebis ufleba Tanamdebobidan TviTneburi gaTavisuflebisagan • dacva administraciuli sasamarTlosadmi mimarTvis • ufleba. 4.2.5. sajaro moxeleTa klasifikacia • moxele saxelmwifo samsaxurSi • moxele adgilobrivi TviTmmarTvelobis samsax- urSi • moxele sajaro samarTlis sxva iuridiuli piris samsaxurSi. 4.2.6. samoxeleo-samarTlebrivi urTierToba • uvado: uvado daniSvna aris profesiuli moxelis institutis mniSvnelovani elementi. uvadoba em- saxureba moxelis profesiuli damoukideblobis uzrunvelyofas; • vadiani: vadiani samoxeleo-samarTlebrivi urT- ierToba warmoadgens gamonakliss, romelic ZiriTadad gamoiyeneba adgilobrivi TviTmmarT- velobis sferoSi, arCeviT Tanamdebobebze; • gamosacdeli vadiT: gamosacdeli vada unda gax- des uvado urTierTobis warmoSobis aucilebeli winapiroba. is emsaxureba moxelis Sesabamisobis dadgenas. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanonis mowesrigeba ar Seesabameba im minimalur moTxovnebs, rasac unda akmayofilebdes gamo- sacdeli vadis instituti. - 43 -
  • 37. 4.3. `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanonis ZiriTadi problemebi da maTi gadaWris gzebi 4.3.1. samsaxurSi miReba `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanonis xarvezs warmoadgens is, rom bundovani da arasrulyofilia normebi, romelic awesrigebs sajaro samsaxurSi miRebis sakiTxs. sajaro samsaxurSi miRebis erT-erTi winapirobaa asa- ki – saxelmwifo moxelisaTvis 21 weli, xolo adgilo- brivi TviTmmarTvelobis moxelisaTvis 18 weli. koncefciis Tanaxmad, sajaro samsaxurSi miRebis asakad unda ganisazRvros 18 weli, miuxedavad imisa, Tu romel kategoriazea saubari: • moxele saxelmwifo samsaxurSi • moxele adgilobrivi TviTmmarTvelobis samsaxurSi • moxele sajaro samarTlis sxva iuridiuli piris samsaxurSi. 18 wlis asakis miRweva ar gulisxmobs nebismier doneze sajaro samsaxurSi miRebis moTxovnis uflebas. moqmed kanonSi mocemuli damatebiTi moTxovna – saTa- nado codna da gamocdileba saWiroebs zedmiwevniT da konkretulad gansazRvras. unda dadgindes ganaTlebis konkretuli cenzi da is gamocdileba, rac aucilebelia konkretuli sajaro samsaxurisaTvis. sajaro samsaxurSi miRebas safuZvlad unda daedos karieris principi, rac gulisxmobs sajaro samsaxuris safexurovan sistemaSi erTi safexuridan meore safex- urze gadasvlas dawinaurebis safuZvelze – ganaTlebisა da gamocdilebis donis gaTvaliswinebiT. aRniSnuli mod- eli xsnis asakTan dakavSirebულ kiTxvas da gamoricxavs 18 wlis asakSi karieris dawyebas zeda eSelonebidan. - 44 -
  • 38. aRniSnuli sistema ar gavrceldeba damxmare mosam- saxureze/daqiravebul muSakze. aRniSnuli kategoria samsaxurSi miiReba moxelis profesiuli gamocdilebisa da samsaxuris interesebis gaTvaliswinebiT. „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanonma unda daadginos is ZiriTadi moTxovnebi, romelic aucilebelia piris samsaxurSi misaRebad. samsaxuris specifikis gaTval- iswinebiT samsaxuris xelmZRvanels unda SeeZlos kan- onis safuZvelze da farglebSi daadginos damatebiTi moTxovnebi. moqmedi kanonis mixedviT, kompetenciis ganvrcoba- dobisa da uflebamosilebis donis mixedviT sajaro sam- saxurSi Tanamdebobebi iyofa Semdeg rangebad: a) mTavari sajaro Tanamdeboba; b) wamyvani sajaro Tanamdeboba; g) ufrosi sajaro Tanamdeboba; d) umcrosi sajaro Tanamdeboba. aRniSnuli doneebisTvis zustad unda gaiweros spe- cialuri sakvalifikacio moTxovnebi: Sesabamisi gana- Tleba, praqtikuli gamocdileba, sakvalifikacio gamoc- dis warmatebiT Cabareba. sajaro samsaxurSi daniSvna unda moxdes mxolod konkursis wesiT. aRniSnuli vrceldeba rogorc profe- siul moxeleze, aseve damxmare mosamsaxuresa da daqi- ravebul muSakze. profesiul moxelesTan mimarTebiT es vrceldeba mxolod samsaxurebrivi karieris sawyis Tanamdebobaze daniSvnisas, xolo Semdgomi winsvla xdeba karieris principiT. konkursi SeiZleba iyos 3 formis: gare, Sida da Sereuli. unda mowesrigdes TiToeulis gamoyenebis wina- pirobebi. aseve mniSvnelovania sakonkurso komisiis Seqm- nis wesis sakanonmdeblo mowesrigeba. - 45 -
  • 39. 4.3.2. gamosacdeli vada `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanoni iTval- iswinebs moxelis samsaxurSi miRebisas gamosacdeli vadis gamoyenebis SesaZleblobas, rac ar unda aRematebodes 6 Tves. aucilebelia, rom gamosacdeli vadis instituti ar atarebdes formalur xasiaTs da unda warmoadgendes samsaxurebrivi karieris aucilebel safexurs. sxvadasxva samsaxurisTvis, maTi specifikidan gamomdinare, es vada SeiZleba gansxvavebuli iyos, magram igi ar unda iyos 1 welze naklebi da 3 welze meti. 4.3.3. atestacia sajaro samsaxuris karierul sistemaSi mniSvnelovani roli ukavia atestaciis instituts. misi mizania moxelis dakavebul samsaxurTan Sesabamisobisa da misi gadamza- debis saWiroebis dadgena, aseve, misi gaTavisuflebis an dawinaurebisaTvis safuZvlebis Seqmna. qarTul sinamdvileSi atestaciis instituti ar muSaobs. mis asamuSaveblad aucilebelia Sesabamisi or- ganizaciuli da saproceso safuZvlebis Seqmna – unda ganisazRvros atestaciis Catarebis sakanonmdeblo safuZvlebi, uflebamosili struqtura, misi muSaobisa da Sefasebis wesis mkacrad Camoyalibebuli reglamen- ti. atestacia unda atarebdes mkacrad reglamentirebul da sistemur xasiaTs. misi sixSire unda ganisazRvros sazRvargareTis qveynebis gamocdilebisa da qarTuli realobis gaTvaliswinebiT. qveyanaSi, rogoricaa saqa- rTvelo, sadac sakanonmdeblo sistema da instituciuri mowyoba formirebis procesSia, SesaZlebelia dadgindes misi yovelwliurad Catarebis valdebuleba. - 46 -
  • 40. 4.3.4. kvalifikaciis amaRleba `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ moqmedi kanoni formal- urad iTvaliswinebs sajaro moxelis kvalifikaciis ama- Rlebis RonisZiebebs, rac gulisxmobs imas, rom moxeles 5 weliwadSi erTxel, Tanamdebobrivi sargos SenarCu- nebiT, eZleva 3 Tvemde vadiT saswavlo Svebuleba. aseve gansazRvrulia kadrebis samsaxuris valdebuleba, orga- nizeba gauwios mosamsaxureTa gadamzadebasa da kvalifi- kaciis amaRlebas. sajaro samsaxuris erT-erT funqciad ganisazRvra sajaro mosamsaxureTa profesiuli momza- debis, gadamzadebisa da kvalifikaciis amaRlebis pro- cesis koordinacia. aRniSnuli RonisZiebebi dRemde ar Catarebula. aucilebelia saxelmwifom Camoayalibos koncefcia, romelic uzrunvelyofs sajaro moxeleTa momzadebisa da gadamzadebis procesis efeqturad warmarTvas. aucilebelia Seiqmnas sajaro moxeleTa swavlebis specialuri programa da sajaro mmarTvelobis umaRlesi skola. imis gaTvaliswinebiT, rom samuSao moculobiTia, aucilebelia sxva moTamaSeTa CarTva. sajaro samsax- uris mier ganxorcielebuli akreditaciis safuZvelze SesaZlebelia saxelmwifo da kerZo saswavleblebisa da mosamzadebeli centrebis monawileoba moxeleTa kvali- fikaciis amaRlebis saqmeSi. 4.3.5. kadrebis stabiluroba, rogorc profesiuli saja- ro moxelis institutis qvakuTxedi sajaro samsaxuris gamarTuli muSaobis aucilebeli elementia kadrebis stabiluroba, romelic miiRweva sa- jaro samsaxurSi uvadod daniSvnis institutis realu- rad amuSavebiT. kadrebis stabiluroba ar gulisxmobs kadrebis ucvlelobas da axali kadrebis miRebaze uaris - 47 -
  • 41. Tqmas. karieris principi uzrunvelyofs kadrebis ga- naxlebis process. karieris principis Tanaxmad, kanoni zustad unda gansazRvravdes samsaxurSi miRebis samarT- lebriv da faqtobriv garemoebebs, moxele unda daeqvem- debaros regularul Sefasebas da kvalifikaciis amaR- lebis mizniT Sesabamis gadamzadebas. misi samsaxurebrivi winsvla damokidebuli unda iyos profesiul momzade- basa da profesiul unar-Cvevebze. kadrebis stabilurobis pricipi moiTxovs, rom kano- ni zustad gansazRvravdes moxelis samsaxuridan gaTa- visuflebis samarTlebriv safuZvels da misi dacvis samarTlebriv da socialur garantiebs. `sajaro samsax- uris Sesaxeb~ moqmediUkanonis analizis Sedegad unda gamovyoT Semdegi problemebi: 1. „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 96-e muxli gansazRvravs samsaxuridan gaTavisu- flebas dawesebulebis likvidaciis gamo. norma saWiroebs Semdgom srulyofas. samsaxuris likvi- dacia ar unda aTavisuflebdes saxelmwifos sa- jaro moxelis Semdgom dasaqmebaze zrunvisagan, saWiroebis SemTxvevaSi, Sesabamisi gadamzadebis safuZvelze; 2. aRniSnuli muxlis me-2 punqtis Tanaxmad, dawese- bulebis reorganizacia ar qmnis safuZvels mox- elis gasaTavisufleblad. Tumca, aRniSnuli nor- mis gverdis avla xdeba ori gziT. xSirad reorga- nizacia xorcieldeba dawesebulebis likvidaciis saxelwodebiT da iqmneba imave funqciis mqone axali dawesebuleba. meore mxriv, norma uSvebs moxelis gaTavisuflebis SesaZleblobas, rode- sac reorganizacias Tan sdevs Statebis Semcire- ba. aucilebelia ganisazRvros Semdgomi bariere- bi (tolfasi samuSaos SeTavazeba, gadamzadebis - 48 -
  • 42. programis SeTavazeba, fuladi kompensaciis Se- Tavazeba wliuri Semosavlis odenobiT da a.S.), romelTa gamoyenebis Semdgom SesaZlebeli gax- deba moxelis samsaxuridan gaTavisufleba. dawe- sebulebis reorganizacia ar unda gulisxmobdes misi Semdgomi dasaqmebis valdebulebisagan srul Tavisuflebas; 3. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 97-e muxlis Tanaxmad, moxele SeiZleba gaaTavisuflon samsax- uridan arakanonierad gaTavisuflebuli moxelis samsaxurSi aRdgenisas. aRniSnuli norma emsaxure- ba ukanonod gaTavisuflebuli moxelis uflebis dacvas, magram iwvevs samsaxurSi daniSnuli mox- elis konstituciuri uflebis SezRudvas; 4. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 98-e muxliT gansazRvruli dakavebul TanamdebobasTan Seu- sabamobis gamo samsaxuridan gaTavisuflebis meqanizmi saWiroebs kanonmdeblis mxridan ufro konkretulad gansazRvras, rodesac es xdeba ga- mosacdeli vadis aradamakmayofilebeli Sedegebis safuZvelze da atestaciis Sedegebis safuZvelze. xolo im SemTxvevaSi, rodesac moxelis janmrT- elobis mdgomareoba ar iZleva saSualebas, sa- Tanadod Seasrulos samsaxurebrivi movaleoba, aucilebelia ganisazRvros samsaxuris valdeb- uleba, daasaqmos igi janmrTelobis Sesabamisi sa- muSaos Sesrulebis funqciiT; 5. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 99-e muxliT dadgenilia moxelis gaTavisuflebis SesaZle- bloba disciplinuri gadacdomisaTvis da discip- linuri pasuxismgeblobis moqmedebis gareSec, Tu igi uxeSad daarRvevs samsaxurebriv movaleobebs. - 49 -
  • 43. aRniSnuli safuZvlebi imdenad zogadia, rom iZl- eva samsaxuridan TviTneburad gaTavisuflebis SesaZleblobas; 6. sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonis 108-e da 109-e muxlebiT gansazRvruli safuZvliT samsaxuri- dan gaTavisuflebis SemTxvevaSi gafrTxilebis valdebuleba da kompensaciis meqanizmi abso- luturad ar Seesabameba uvado sajaro samsax- uris princips. aucilebelia misi srulyofilad mowesrigeba da socialuri dacvis damatebiTi meqanizmebis Semotana (fuladi kompensaciis maRali standartebi da sajaro moxeleebisaT- vis dadgenili socialuri dacvis meqanizmebis garkveuli nawilis gavrceleba gaTavisuflebul pirebze). 4.3.6. rangireba sajaro samsaxuris TanamdebobaTa reestrSi unda Camoyalibdes erTgvarovani midgoma. TanamdebobaTa CamonaTvali saministroebis, saqveuwyebo daweseb- ulebebis, adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoe- bisa da sxva sajaro samarTlis iuridiuli pirebis sistemis SigniT unda iyos erTiani, romelic Sesa- Zlebels gaxdis sajaro moxeleTa mobilobis proce- sis gamartivebas. TanamdebobaTa klasifikatorSi ar SeiZleba erT saministroSi, magaliTad, samsaxuris ufrosi iyos wamyvani sajaro Tanamdebobis rangSi da meore saministroSi ki _ ufrosi sajaro Tanamdebo- bis rangSi. moqmedi kanonis mixedviT, kompetenciis ganvrcoba- dobisa da uflebamosilebis donis mixedviT sajaro sam- saxurSi Tanamdebobebi iyofa Semdeg rangebad: - 50 -
  • 44. a) mTavari sajaro Tanamdeboba; b) wamyvani sajaro Tanamdeboba; g) ufrosi sajaro Tanamdeboba; d) umcrosi sajaro Tanamdeboba. SesaZlebelia rangirebis arsebuli sistemis Senar- Cuneba. mniSvnelovania rangirebis unificirebis sakiTxi. unda ganisazRvros is moTxovnebi da procedurebi, ro- melic gansazRvravs TiToeuli rangis miniWebis Sesa- Zleblobas. rangireba ukavSirdeba piris profesiul un- ars da kvalifikaciis dones, moxelisaTvis dakisrebul uflebamosilebas da anazRaurebis odenobas. pirvel rigSi, aucilebelia sajaro samsaxuris sistemaSi samsax- urebis struqturebisa da Tanamdebobebis dasaxelebis unificireba; mxolod am SemTxvevaSia SesaZlebeli ran- girebis erTiani sistemas amoqmedeba. dReisaTvis, mag- aliTad, sxvadasxva saministroSi, erTi da imave funq- cias asrulebs sxvadasva dasaxelebis samsaxuri da erTi da imave rangis TanamSromlebi iReben gansxvavebul gas- amrjelos. moxelis saklaso Cini unda Seesabamebodes Tanamde- bobaTa rangirebis sistemas da misi sistema, miniWebis winapirobebi da procedura mkafiod unda iyos mowes- rigebuli. saklaso Cinis moqnili sistema SesaZleblobas iZleva, sajaro samsaxuris interesebis gaTvaliswinebiT, moxelis ufro dabal Tanamdebobriv rangSi gadayvanis SemTxvevaSi moxdes misi interesebis kompensireba sak- laso CinisaTvis gaTvaliswinebuli danamatis SenasrCu- nebiT. damxmare mosamsaxuris/daqiravebuli muSakis SemTx- vevaSi SesaZlebelia Sida rangirebis sistemis gamoyeneba. - 51 -
  • 45. Tanam- anazR. rangi ganaTleba deboba jgufi umcrosi saSualo ganaTleba, 6-Tviani sajaro specialuri momzadeba Tanamdeboba ufrosi saSualo ganaTleba, 18-Tviani sajaro specialuri praqtikuli momza- Tanamdeboba deba, sakvalifikacio gamocda specialuri ganaTleba, 36-Tvi- wamyvani ani specialuri praqtikuli sajaro momzadeba, sakvalifikacio ga- Tanamdeboba mocda mTavari umaRlesi ganaTleba, 24-Tviani sajaro specialuri praqtikuli momza- Tanamdeboba deba, sakvalifikacio gamocda 4.3.7. socialuri garantiebi socialuri garantiis mniSvnelovani elementia SromiTi gasamrjelo, romelic moicavs Tanamdebobriv sargos, premias da sxva danamatebs (samsaxuris specifi- kis, wodebis, namsaxurobis mixedviT da a.S.). unda moxdes Sromis anazRaurebis wesis mkacri regla- mentacia. unda ganisazRvros anazRaurebis skala saja- ro samsaxuris mTeli sistemisaTvis rangirebis erTiani sqemis gaTvaliswinebiT, xolo damxmare mosamsaxuris/ daqiravebuli muSakis SemTxvevaSi _ is sakanonmdeblo farglebi, romelic damsaqmebels miscems diskreciuli gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas kvalifikaciisa da Sromis efeqturobis Sesabamisad. garda saxelfaso anazRaurebisa, unda ganisazRvros sxva socialuri daxmarebis miRebis meqanizmebi, gansa- kuTrebiT specialuri sadazRvevo da sapensio sqema (ro- gorc moxelis, aseve, misi gardacvalebis SemTxvevaSi, ojaxis wevrebis mimarT). - 52 -
  • 46. unda aRmoifxvras sajaro mosamsaxureTa premirebis mankieri praqtika. mkacr sakanonmdeblo mowesrigebas unda daeqvemdebaros premiis odenoba da misi gacemis we- sebi. 4.3.8. uflebebis dacvis garantia sajaro samsaxuris Sesaxeb kanonma unda uzrunvelyos moxelis aramaterialuri da materialuri uflebebis dacva: aramaterialuri materialuri sajaro moxelesa da mis ojaxze zrunva: sargos miRebis Rirsebisa da pativis dacvaufleba samsaxurTan dakavSirebuli ufleba: finansuri garan- misi statusis Sesabamisi samuSao; tiebis miRebis ufleba, ataros samsaxurebrivi wodeba ufleba SvebulebiT sargeblobis ufleba zianis anazRaureba SeTavsebiTi saqmianobis ufleba Sefasebis ufleba damadasturebeli mowmoბis tarebis ufleba profesiul gaerTianebebSi gawevri- anebis ufleba 4.3.9. disciplinuri pasuxismgebloba disciplinur saqmiswarmoebas, rogorc adminis- traciuli warmoebis gansakuTrebuli saxes, unda daeT- mos `sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanonis calke Tavi. unda ganisazRvros disciplinuri gadacdomisa da pasuxismge- - 53 -
  • 47. blobis saxeebi, saqmiswarmoebis subieqtebi da proce- durebi, iseve, rogorc uflebis dacvis saSualebebi. sasurvelia disciplinuri davebis ganxilva xdebodes dawesebulebis gareT, sajaro samsaxuris sabWoSi Seqm- nili disciplinuri komisiis mier. gadawyvetileba Ses- aZlebelia gasaCivrdes administraciul sasamarTloSi saerTo wesiT. 4.3.10. SromiTi davebi `sajaro samsaxuris Sesaxeb“ kanoniT unda moxdes sam- saxurebrivi davebis ganxilvis meqanizmis reglamentire- ba. unda ganisazRvros davis ganxilvis Sida meqanizme- bi. unda Seiqmnas davebis ganxilvis Sidasamsaxurebrivi komisia, romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT Sevlen damsaqmebelTa da dasaqmebulTa warmomadgenlebi. mudmivmoqmedma komisiam unda imuSaos winaswar dadge- nili reglamentis safuZvelze. komisiis gadawyvetileba SesaZlebelia gasaCivrdes sasamarTloSi. kanonma unda gansazRvros SromiTi davebis is kat- egoria, romlis ganxilva da gadawyveta SesaZlebelia mx- olod sasamarTlosaTvis mimarTvis gziT. gansakuTrebiT problemuria moxelis samsaxuridan gaTavisuflebis sakiTxi, rac saWiroebs zedmiwevniT gansazRvras. garantirebuli unda iyos sajaro samsax- uris stabiluroba, rac niSnavs imas, rom is ar unda iyos damokidebuli xelisuflebisa da sajaro samsaxuris xelmZRvanelobis cvlilebebze. samsaxuridan gaTavisu- fleba SesaZlebeli unda iyos kanoniT zustad gansaz- Rvruli safuZvlebiT da procedurebis dacviT. unda aRmoifxvras likvidaciisa da reorganizaciis mankieri meqanizmi, rogorc samsaxuridan gaTavisuflebis xe- lovnuri meqanizmi. unda Seiqmnas moxelis samsaxuridan gaTavisuflebis gamWvirvale meqanizmi da samarTlebrivi - 54 -
  • 48. da socialuri dacvis garantiebi. piris samsaxurSi aRd- gena ar unda iwvevdes am Tanamdebobaze daniSnuli sxva piris gaTavisuflebas. dauSvebelia uflebis dacva sx- visi uflebis darRvevis gziT. SromiTi davebis sasamarTloSi ganxilvis meqanizmi unda gaiyos or nawilad: profesiuli moxeleebis SemTx- vevaSi dava administraciuli xasiaTisaa da mas ixilavs saerTo sasamarTlo administraciuli samarTalwarmoe- bis wesiT, xolo damxmare mosamsaxuris/daqiravebuli mu- Sakis SemTxvevaSi urTierToba kerZosamarTlebrivi xasi- aTisaa da dava saerTo sasamarTloebis mier ganixileba samoqalaqo samarTalwarmoebis wesiT. 4.3.11. sajaro samsaxuris eTika `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ kanoni unda moicavdes sa- jaro samsaxuris eTikis normebs, romelic gavrceldeba yvela sajaro samsaxurze. calkeuli uwyebis specifikis gaTvaliswinebiT unda Seiqmnas calkeuli eTikis kode- qsebi. eTikis normebis dacvis kontrolisa da adminis- trirebis uflebamosileba unda mieniWos sajaro samsax- uris sabWos specalur samsaxurs, xolo TiToeul uwye- baSi unda gamoiyos zedamxedveli piri. 4.3.12. Sromis kanonmdeblobis moqmedeba sajaro samsaxuris Sesaxeb kanoni axdens sajaro mox- elis SromiTi uflebebis mowesrigebas avtonomiur re- JimSi, rac gamoricxavs saqarTvelos Sromis kodeqsis paralelurad gamoyenebis saWiroebas. damxmare mosamsax- urisa da daqiravebuli muSakis SemTxvevaSi SromiTi urT- ierToba wesrigdeba Sromis kodeqsis safuZvelze. aRniS- nulis gaTvaliswinebiT aucilebeli xdeba Sromis kod- eqsis reforma da im minimaluri garantiebis gansazRvra, - 55 -
  • 49. rac uzrunvelyofs dasaqmebulis dacvas. damatebiTi garantiebi SeiZleba ganisazRvros koleqtiuri xelSek- rulebebis safuZvelze, romelic daideba damsaqmebelsa da dasaqmebulTa gaerTianebas Soris. 4.3.13. sajaro samsaxuris sabWo sajaro samsaxuris sabWo, rogorc damoukidebeli organo, uzrunvelyofs saxelmwifo samsaxuris sferoSi ZiriTadi politikis SemuSavebas da mis ganxorcielebas. sabWo angariSvaldebuli unda iyos parlamentis winaSe. sabWo adgens sajaro samsaxurSi miRebis erTian stan- dartebs, koordinacias uwevs sajaro moxeleTa momza- debis da gadamzadebis sakiTxebs. qmnis davebis ganmxil- vel da eTikis dacvis samsaxurebs. - 56 -
  • 50. 5. gamoyenebuli literatura 1. levan izoria. Tanamedrove saxelmwifo Tanamedrove administracia, 2009 w. 2. Semajamebeli angariSi sajaro samsaxuris Sesaxeb. gaeros asociaciis publikacia, 2005. 3. Arthur Benz. Der modern Staat, 2001. 4. Lewan Isoria. Transformation der Verwaltung Georgiens in eine klassischßeuropäische Verwaltung, DÖV, 2008. 5. Martin Albrow. Bürokratie, 1972. 6. Stephen p. Osborne (Editor). The New Public Governance?: Emerging Perspectives on the Theory and Practice of Public Gov- ernance, 2010. 7. Kerry Brown, Stephen P. Osborne. Managing Change and Inno- vation in Public Service Organizations, 2005. 8. Christopher Pollitt, Geert Bouckaert. Public Management Re- form: A Comparative Analysis - New Public Management, Gov- ernance, and the Neo-Weberian State, 2011. 9. Frieder Naschold. Modernisierung des Staates, 1993. 10. Kuno Schedler, Isabella Proeller. New Public Management, 2003. 11. Wulf Damkowski, Claus Precht. Public Management – neue Steuerungskonzept für den öffentlichen Sektor, 1995. 12. Siegfried Magiera und Heinrich Siedentopf. Das Recht des öffentlichen Dienstes in den Mitgliedstaaten der Europäischen Gemeinschaft. 13. Johannes Dellit. Die hergebrachten Grundsätze des Berufsbeam- tentums (German Edition), 2001. - 57 -
  • 51. 14. Rolf Meier. Beamtenrecht, 2004. 15. Andreas Vosskuhle. Verfassungsrechtliche Traditionsrezep- tion in Zeiten des Wandels: Die institutionelle Garantie des Berufsbeamtentums(Art. 33 Abs. 4, 5 GG) und die Reform des öffentlichen Deinstrechts, 2008. 16. Ulrich Battis. Das Dienstrechtsneuordnungsgesetz, Neue Zeit- schrift für Verwaltungsrecht, 7, 2009. pp. 409-480. 17. Ulrich Battis. Reform des Beamtenrechts – eine Zwischenbilanz, ZBR 1-2, 2010. pp. 21- 31. 18. Ulrich Battis. Entwicklungstendenzen und Probleme der Einfüh- rung des Dienstrechts in den neuen Ländern, Neue Justiz, 1991. pp. 89. 19. Wolfgang Bernet. Vom Staatsdienst zum öffentlichen Dienst, DÖV, 1991. pp. 185. - 58 -
  • 52. Se ni Sv n e b is T vis - 59 -
  • 54. levan izoria _ sruli profesori, samarTlis skola, grigol robaqiZis universiteti 2002 w. _ samarTlis doqtori, gotingenis universitetis samarT- lis fakulteti (germania); 1999 w. _ samarTlis magistri, gotingenis universitetis samarTlis fakulteti (germania); 1996 w. _ diplomi warCinebiT, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo universitetis iu- ridiuli fakulteti; 2010-2011 w.w. _ samecniero kvleviTi mivlineba maqs plankis SedarebiTi samarTlisa da saerTaSoriso samarTlis in- stitutSi; 2007-2009 w.w. _ samecniero kvleva germaniis Spaieris sa- jaro mmarTvelobis umaRles skolaSi (humboldtis stipendia); 2006- 2007 w.w. _ samarTlis skolis dekani, saqarTvelos universiteti; 2004-2006 w.w. _ Sss policiis akademiis reqtori; 2002-2005 w.w. _ do- centi, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo universitetis iuridi- uli fakulteti; 2003-2004 w.w. _ germaniis konrad adenaueris fondis xelmZRvaneli samxreT kavkasiaSi. paata turava _ asocirebuli profesori, samarTlis skola, sajaro mmarTvelobis institutis direqtori, grigol robaqiZis universiteti 2006 w. _ samarTlis doqtori, potsdamis universitetis samarTlis fakulteti (germania); 2002 w. _ samarTlis magistri, potsdamis uni- versitetis samarTlis fakulteti (germania); 1997-1998 w.w. _ potsda- mis universitetis administraciaTmcodneobis fakultetis ZiriTadi kursi; 1996 w. _ diplomi warCinebiT, iv. javaxiSvilis Tbilisis sax- elmwifo universitetis iuridiuli fakulteti; 2008-2011 w.w. _ aso- cirebuli profesori, iv. javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo univer- sitetis iuridiuli fakulteti; 2003-2007 w.w. _ mecnieri TanamSrom- eli, TinaTin wereTlis saxelobis saxelmwifosa da samarTlis insti- tuti; 2004-2006 w.w. _ ufrosi maswavlebeli, Sss policiis akademia. ISBN 978-9941-436-26-0