1. ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
-----------------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Đề tài:
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT
LIỆU TẠI CÔNG TY TNHH MTV XÂY DỰNG
XUÂN TRUNG VIỆT
SINH VIÊN THỰC HIỆN:
NGUYỄN THỊ LÀI
KHÓA HỌC: 2016 - 2020
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

2. ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN
-----------------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Đề tài:
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT
LIỆU TẠI CÔNG TY TNHH MTV XÂY DỰNG
XUÂN TRUNG VIỆT
Sinh viên thực hiện Giảng viên hướng dẫn:
Nguyễn Thị Lài Ths. Phạm Thị Ái Mỹ
Lớp: K50B Kiểm Toán
Niên khóa: 2016 – 2020
Huế, tháng 12 năm 2019
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

3. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài i
Lời CảmƠn
Trải qua bốn năm trên giảng đường đại học Kinh tế Huế là những ngày tháng vô
cùng quý báu và quan trọng đối với em. Thầy, cô không chỉ đơn thuần là người truyền
đạt kiến thức mà hơn thế họ truyền đi những ngọn lửa thắp sáng con đường xây dựng
sự nghiệp của chúng em. Họ truyền đạt những bài học hay, nhưng kinh nghiệm thực tế
đáng quý và đặc biệt là truyền đi tình cảm, truyền đi cái tâm trong nghề mà chúng em
là ngược được cảm nhận rõ nhất. Năm học cuối gần kết thúc, em đang bước những
bước đi cuối cùng trên giảng đường đại học để từ đây vững tin trên con đường mà
mình đã chọn. Có được bài khóa luận như ngày hôm nay là nhờ Quý thầy cô, người đã
cung cấp cho em những kiến thức và kỹ năng cần thiết, giúp em có thể hòan thành đề
tài khóa luận tốt nghiệp : “THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT
LIỆU TẠI CÔNG TY TNHH MTV XÂY DỰNG XUÂN TRUNG VIỆT”. Em xin gởi
lời cảm ơn sâu sắc nhất đến quý thầy cô, các Khoa – Phòng ban chức năng trường
Đại học Kinh Tế Huế.
Trong quá trình thực tập tại công ty TNHH MTV Xây Dựng Xuân Trung Việt,
chính em đã học hỏi được những kiến thức chuyên môn, cùng với đó là những bài học
thực tế mà không sách vở nào có thể truyền đạt được. Em xin được gửi lời cám ơn
chân thành nhất đến tất cả cô chú và anh chị trong công ty TNHH MTV Xây dựng
Xuân Trung Việt đã giúp đỡ chỉ bảo tận tình trong thời gian em thực tập tại công ty.
Em mong công ty sẽ ngày càng phát triển và lớn mạnh hơn nữa.
Có được bài luận văn như ngày hôm nay không thể không nhắc đến công lao vô
cùng to lớn của giáo viên hướng dẫn thực tập, cô Phạm Thị Ái Mỹ. Chính cô là người
sửa cho em từng lỗi sai một, chỉ bảo cho em cách làm sao cho trọn vẹn nhất. Em xin
gởi lời cám ơn chân thành nhất đến cô đã giúp đỡ tận tình trong quá trình thực tập
của em.
Bài luận văn còn nhiều thiếu xót, em mong nhận được sự góp ý và hướng đẫn từ
quý thầy cô.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Thị Lài
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

4. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt Viết đầy đủ
TSCD Tài sản cố định
TGNH Tiền gởi ngân hàng
NVL Nguyên vật liệu
SFS Số phát sinh
HD GTGT Hóa đơn giá trị gia tăng
TK Tài khoản
NCC Nhà cung cấp
CT Công trình
NKC Nhật kí chung
TNDN Thu nhập doanh nghiệp
TNHH MTV Ttách nhiệm hữu hạn một thành viên
TT - BTC Thông tư – Bộ tài chính
QĐ - BTC Quyết định – Bộ tài chính
BGĐ Ban giám đốc
KHSX Kế hoạch sản xuất
PN - PX Phiếu nhập – Phiếu xuất
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

5. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài iii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2. 1. Một số công trình mà công ty thực hiện: ..................................................... 33
Bảng 2. 2. Bảng phân tích tình hình lao động từ 2018-2019 ........................................ 41
Bảng 2. 3. Tình hình tài sản nguồn vốn của công ty..................................................... 42
Bảng 2. 4. Tình hình kết quả kinh doanh của công ty giai đoạn từ 2016-2018 ............ 45
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

6. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài iv
DANH MỤC BIỂU
Biểu 2 1. Phiếu yêu cầu vật tư thi công......................................................................... 51
Biểu 2 2 Bảng báo giá ................................................................................................... 52
Biểu 2 3: Phiếu nhập kho PN42/09 ............................................................................... 54
Biểu 2 4 Trích hóa đơn GTGT 0000030 ....................................................................... 55
Biểu 2 5. Trích Đề nghị chuyển tiền.............................................................................. 56
Biểu 2 6. Uỷ nhiệm chi.................................................................................................. 57
Biểu 2 7. Thẻ kho .......................................................................................................... 58
Biểu 2 8. Trích phiếu xuất kho ...................................................................................... 60
Biểu 2 9. Mẫu Sổ chi tiết 152........................................................................................ 61
Biểu 2 10. Mẫu sổ Tổng hợp xuất nhập tồn .................................................................. 62
Biểu 2 11.Mẫu Bảng tổng hợp khối lượng.................................................................... 64
Biểu 2 12. Mẫu hóa đơn GTGT 0001086...................................................................... 65
Biểu 2 13 .Trích sổ Nhật kí chung................................................................................. 68
Biểu 2 14 Trích mẫu sổ cái............................................................................................ 69
Biểu 2. 15. Trích phiếu kế toán tổng hợp...................................................................... 70
Biểu 2.16. Sổ chi tiết mua hàng..................................................................................... 71
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

7. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài v
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Phương pháp thẻ song song .........................................................................14
Sơ đồ 1.2. Phương pháp đối chiếu luân chuyển ............................................................15
Sơ đồ 1.3: Sơ đồ hạch toán tài khoản 152 – nguyên vật liệu ........................................19
Sơ đồ 2.1.: Quy trình xây dựng .....................................................................................35
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy quản lý củag của công ty ......................................................35
Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán của công ty TNHH Xây dựng Xuân Trung Việt......36
Sơ đồ 2.4.Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung trên máy vi tính
theo Thông tư 200/2014/TT – BTC...............................................................................39
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

8. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài vi
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN................................................................................................................... i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................................... ii
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................................iii
DANH MỤC BIỂU ........................................................................................................ iv
DANH MỤC SƠ ĐỒ....................................................................................................... v
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài:........................................................................................................1
2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu...................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...............................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu: ...........................................................................................2
5. Kết cấu đề tài: .............................................................................................................3
PHẦN 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...............................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU
TRONG DOANH NGHIỆP..........................................................................................4
1.1. Khái quát về nguyên vật liệu....................................................................................4
1.1.1. Khái niệm nguyên vật liệu.....................................................................................4
1.1.2. Đặc điểm nguyên vật liệu......................................................................................4
1.1.3. Phân loại nguyên vật liệu. .....................................................................................5
1.1.3.1. Sự cần thiết phải phân loại nguyên vật liệu........................................................5
1.1.3.2. Phương pháp phân loại nguyên vật liệu: ............................................................5
1.1.4. Vai trò của nguyên vật liệu....................................................................................7
1.2. Đánh giá nguyên vật liệu..........................................................................................7
1.2.1. Nguyên tắc đánh giá nguyên vật liệu: ...................................................................7
1.2.2. Đánh giá nguyên vật liệu.......................................................................................8
1.2.2.1. Đánh giá nguyên vật liệu nhập kho....................................................................8
1.2.2.2. Đánh giá nguyên vật liệu xuất kho.....................................................................9
1.3. Chứng từ kế toán sử dụng.......................................................................................12
1.4. Phương pháp kế toán chi tiết nguyên vật liệu: .......................................................13
1.4.1. Phương pháp thẻ song song.................................................................................13
1.4.2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển:..............................................................15
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

9. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài vii
1.4.3. Phương pháp sổ số dư: ........................................................................................16
1.5. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu ..........................................................................17
1.5.1. . Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên....17
1.5.1.1. Đặc điểm của phương pháp kê khai thường xuyên..........................................17
1.5.1.2. Chứng từ sử dụng: ............................................................................................17
1.5.1.3. Tài khoản phản ánh ..........................................................................................18
1.5.1.4. Sổ kế toán sử dụng tổng hợp theo phương pháp kê khai thường xuyên: .........20
1.5.2. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kiểm kê định kì ...............21
1.5.2.1. Đặc điểm của phương pháp kiểm kê định kì....................................................21
1.5.2.2. Tài khoản phản ánh ..........................................................................................21
1.6. Dự phòng giảm giá nguyên vật liệu.......................................................................24
1.6.1. Khái niệm dự phòng giảm hàng tồn kho .............................................................24
1.6.2. Nguyên tắc lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho – nguyên vật liệu:..................24
1.6.3. Hạch toán khi lập dự phòng giảm giá nguyên vật liệu........................................26
1.7. Yêu cầu quản lý nguyên vật liệu............................................................................27
CHƯƠNG 2: TÌNH HÌNH THỰC TẾ VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN
VẬT LIỆU TẠI CÔNG TY TNHH MTV XUÂN TRUNG VIỆT ..........................30
2.1. Giới thiệu chung về công ty TNHH MTV Xuân Trung Việt.................................30
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty ...................................................30
2.1.2. Lĩnh vực hoạt động kinh doanh và mục tiêu của công ty..................................31
2.1.3. Sơ lược về các hoạt động kinh doanh và sản phẩm của công ty.........................32
2.1.4. Bộ máy tổ chức quản lý của công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt35
2.1.5. Công tác kế toán của công ty..............................................................................36
2.1.5.1. Bộ máy kế toán của công ty: ............................................................................36
2.1.5.2. Chế độ, chính sách kế toán sử dụng .................................................................38
2.1.6. Phân tích tình hình tài chính của công ty ............................................................40
2.1.6.1. Tình hình về lao động.......................................................................................40
2.1.6.2. Tình hình về tài sản và nguồn vốn của công ty................................................42
2.1.6.3. Tình hình về kết quả sản xuất kinh doanh........................................................45
2.2. Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV Xây dựng
Xuân Trung Việt............................................................................................................46
2.2.1. Đặc điểm và phân loại nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV Xuân Trung Việt.........46
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

10. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài viii
2.2.1.1 Đặc trưng nguyên vật liệu tại công ty ...............................................................46
2.2.1.2. Phân loại nguyên vật liệu tại Công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt......47
2.2.2. Nguồn cung cấp nguyên vật liệu .........................................................................47
2.2.3. Lưu trữ nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt..48
2.2.4. Tính giá nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt.........48
2.2.5. Công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV XD Xuân Trung Việt ..49
2.2.5.1. Kế toán chi tiết nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV XD Xuân Trung Việt ....49
2.2.5.2. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV XD Xuân Trung Việt....66
2.2.6. Kiểm kê và xử lý nguyên vật liệu thừa của mỗi công trình ................................71
CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI
CÔNG TY TNHH MTV XÂY DỰNG XUÂN TRUNG VIỆT................................74
3.1. Nhận xét thực trạng công tác kế toán tại công ty Xuân Trung Việt ......................74
3.1.1. Nhận xét chung về công tác kế toán tại công ty..................................................74
3.1.1.1.Ưu điểm.............................................................................................................74
3.1.1.2.Nhược điểm .......................................................................................................74
3.1.2. Nhận xét về công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty...................................75
3.1.2.1. Ưu điểm............................................................................................................75
3.1.2.2. Tồn tại...............................................................................................................76
3.2. Một số đề xuất để hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH
MTV XD Xuân Trung Việt ...........................................................................................77
3.2.1. Nhân sự................................................................................................................77
3.2.2. Về quản lý nguyên vật liệu..................................................................................77
3.2.3. Hạch toán hàng mua đang đi đường....................................................................77
3.2.4. Chính sách dự trữ nguyên vật liệu.......................................................................78
3.2.5. Kế hoạch kiểm kê ...............................................................................................78
3.2.6. Về hạch toán kế toán ...........................................................................................80
PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ ĐƯA RA KIẾN NGHỊ ...................................................81
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................82
PHỤ LỤC .....................................................................................................................84
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

11. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 1
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
Bắt nhịp cùng với xu thế chung của đất nước bước sang nền kinh tế thị trường,
với sức ép cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng cao, nó gây ra không ít khó
khăn, nhưng cũng không ít động lực để các doanh nghiệp sản xuất tồn tại và phát
triển. Để có thể vươn lên khẳng định vị trí của mình trong điều kiện nền kinh tế thị
trường đòi hỏi doanh nghiệp sản xuất phải làm ăn có hiệu quả. Trong đó, việc xác
định các yếu tố đầu vào hợp lý sao cho kết quả đầu ra cao nhất với giá cả và chất
lượng sản phẩm có sức hút với người tiêu dùng là vấn đề quan tâm hàng đầu của
những nhà quản lý.
Trong hoạt động sản xuất, bất cứ sản phẩm nào cũng phải cấu thành từ nguyên
vật liệu, chi phí nguyên vật liệu là một trong ba yếu tố chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu
giá thành sản phẩm, nếu muốn tạo ra một sản phẩm tốt thì trước tiên các yếu tố đầu
vào như nguyên vật liệu phải đảm bảo chất lượng; nếu muốn nâng cao hiệu quả sản
xuất thì đòi hỏi công tác thu mua, cung ứng nguyên vật liệu phải đảm bảo kịp thời
đồng thời vấn đề giá thành phải được quan tâm để làm sao doanh nghiệp có thể mua
nguyên vât liệu vừa có đầy đủ các tiêu chuẩn về chất lượng mà giá cả lại phải chăng.
Nhận thức được điều này các nhà quản lý luôn tìm cách cung ứng, quản lý, sử dụng
nguyên vật liệu một cách hiệu quả nhất từ khâu thu mua đến lúc sản xuất. Lúc này,
công tác kế toán nguyên vật liệu giúp cho họ quản lý được hoạt động nhập xuất, giá cả
của nguyên vật liệu từ đó đưa ra các quyết định đầu tư, đưa ra dự toán cho mỗi sản
phẩm, lập kế hoạch cung ứng kịp thời giúp cho quá trình sản xuất diễn ra thuận lợi,
đúng tiến độ. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế toán nguyên vật liệu
trong việc quản lý chi phí của các doanh nghiệp, cho nên khi thực tập tại công ty
TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt, cùng với vốn kiến thức đã học từ trường Đại
học Kinh tế - Đại học Huế, nhận được sự hướng dẫn của cô Phạm Thị Ái Mỹ và anh
chị kế toán viên của công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt, em xin chọn
nghiên cứu đề tài “ Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty TNHH
MTV Xây dựng Xuân Trung Việt.”
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

12. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 2
2. Mục tiêu của đề tài nghiên cứu
 Một là: Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán nguyên vật liệu tại doanh
nghiệp xây dựng.
 Hai là: Tìm hiểu và đánh giá công tác kế toán nguyên vật liệu tại công ty
TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt.
 Ba là: Đề xuất kiến nghị giúp hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu của
công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu về công tác kế toán
nguyên vật liệu tại công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt.
 Phạm vi nghiên cứu:
- Không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu tại công ty TNHH MTV Xây dựng
Xuân Trung Việt.
- Thời gian: Tập trung nghiên cứu thông tin, các dữ liệu, các số liệu, công tác
kế toán nguyên vật liệu của Công ty trong khoảng thời gian 3 năm từ năm 2016 đến
năm 2018 và quý 1/2019.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện được đề tài này, trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng một số
phương pháp sau:
 Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
- Đọc, nghiên cứu, tham khảo, tìm hiểu các giáo trình do các giảng viên biên
soạn, sách tại thư viện,…để có tài liệu tham khảo cho đề tài này.
- Thu thập, tìm hiểu, tham khảo các tài liệu có liên quan đến đề tài từ nhiều
nguồn tài liệu khác nhau: giáo trình, báo, internet và các văn bản, nghị định, thông tư
do Nhà nước ban hành; các chuẩn mực kế toán do Bộ tài chính ban hành và một số
khóa luận tại thư viện trường để hệ thống hóa phần cơ sở lý luận về công tác kế toán
nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
- Thu thập số liệu, sổ sách, chứng từ từ các phòng ban tại công ty.
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

13. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 3
 Phương pháp thu thập dữ liệu:
- Phương pháp quan sát: sinh viên trực tiếp quan sát công việc diễn ra hàng ngày
tại phòng kế toán, đặc biệt là các nghiệp vụ liên quan đến ghi nhận, hạch toán công tác
kế toán nguyên vật liệu tại công ty.
- Phương pháp phỏng vấn: Cá nhân trực tiếp sẽ đưa ra câu hỏi cho Kế toán
trưởng về đặc điểm tổ chức kế toán của Công ty, các vấn đề về thực trạng công tác kế
toán nguyên vật liệu tại công ty. Đặt ra các câu hỏi cho Kế toán trưởng và kế toán viên
về phương pháp ghi nhận các nghiệp vụ, lập và nộp Báo cáo ở phòng kế toán.
- Phương pháp thu thập các dữ liêu sơ cấp: thu thập các số liệu thô tại các phòng
ban tại công ty bằng cách photo, ghi chép các chứng từ liên quan đến công tác kế toán
nguyên vật liệu.
- Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Là phương pháp thu thập các dữ liệu đã
được công bố từ trước và có sẵn như những dữ liệu được thu thập sách báo, các đề tài
nghiên cứu của những năm trước,… từ đó thu thập chọn lọc những thông tin liên quan
để phục vụ cho việc thực hiện đề tài.
 Phương pháp xử lý dữ liệu:
- Phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu: Dựa vào số liệu tổng hợp thu thập
được để tính toán các chỉ tiêu phản ánh tình hình cơ bản của công ty trên cơ sở đó tiến
hành so sánh và rút ra nhận xét.
- Phương pháp hạch toán kế toán: phương pháp chứng từ, phương pháp tài khoản
và ghi đối ứng, phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán.
5. Kết cấu đề tài:
Phần I: Đặt vấn đề
Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về kế toán nguyên vật liệu trong doanh nghiệp
Chương 2: Tình hình thực tế về công tác kế toán nguyên vật liệu tại công
ty TNHH MTV xây dựng Xuân Trung Việt
Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán nguyên
vật liệu tại công ty TNHH MTV Xây dựng Xuân Trung Việt
Phần III: Kết luận và đưa ra kiến nghị.
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

14. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 4
PHẦN 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT
LIỆU TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Khái quát về nguyên vật liệu
1.1.1. Khái niệm nguyên vật liệu
Theo thông tư 200/2014/TT-BTC: “Nguyên liệu, vật liệu của doanh nghiệp là đối
tượng lao động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng cho mục đích sản xuất”
Nguyên vật liệu sẽ thay đổi về hình thái, nó không giữ nguyên được trạng thái
ban đầu khi được đưa vào sản xuất. Giá trị của nó cũng được chuyển toàn bộ hoặc một
phần vào giá trị của sản phẩm. Nguyên vật liệu là đối tượng lao động và là một trong
ba yếu tố quan trọng nhất của quá trình sản xuất, là cơ sở vật chất cấu thành nên thực
thể của sản phầm.
1.1.2. Đặc điểm nguyên vật liệu
Theo Giáo trình Hệ thống thông tin kế toán phần I, nhà xuất bản giáo dục Việt
Nam, năm 2010:
“Nguyên liệu, vật liệu là đối tượng lao động có các đặc điểm cơ bản sau: Sau mỗi
chu kỳ sản xuất, nguyên liệu, vật liệu bị tiêu hao hoàn toàn hay bị biến dạng đi trong
quá trình sản xuất và cấu thành thực thể của sản phẩm. Giá trị nguyên liệu, vật liệu
được chuyển dịch toàn bộ và chuyển dịch một lần vào giá trị sản phẩm sản xuất ra.
Trong các doanh nghiêp sản xuất, nguyên liệu, vật liệu thường chiểm tỷ trọng rất lớn
trong chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm.
Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp trong doanh nghiệp xây lắp
- Trong tổng chi phí sản phẩm xây lắp thì chi phí nguyên vật liệu chính chiếm
một tỷ trọng lớn. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là chi phí của những loại nguyên vật
liệu cấu thành thực thể của sản phẩm, có giá trị lớn và có thể xác định một cách tách
biệt rõ ràng cụ thể cho từng sản phẩm. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm chi
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

15. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 5
phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, các cấu kiện hoặc các bộ phận rời, vật liệu
luân chuyển tham gia cấu thành nên thực thể sản phẩm xây lắp. Chi phí nguyên vật
liệu được tính theo giá thực tế khi xuất dùng, còn có cả chi phí thu mua, vận chuyển từ
nơi mua về nơi nhập kho hoặc xuất thẳng đến chân công trình.
- Trong xây dựng cơ bản cũng như các ngành khác, vật liệu sử dụng cho công
trình, hạng mục công trình nào thì phải được tính trực tiếp cho công trình, hạng mục
công trình đó dựa trên cơ sở chứng từ gốc theo giá thực tế của vật liệu và số lượng
thực tế vật liệu đã sử dụng. Cuối kỳ hạch toán hoặc khi công trình đã hoàn thành, tiến
hành kiểm kê số vật liệu còn lại tại công trình để giảm trừ chi phí vật liệu đã tính cho
từng hạng mục công trình, công trình. Trường hợp vật liệu xuất dùng có liên quan đến
nhiều đối tượng tập hợp chi phí, không thể tổ chức kế toán riêng được thì phải áp dụng
phương pháp phân bổ gián tiếp để phân bổ cho các đối tượng liên quan.
- Tiêu thức phân bổ thường được sử dụng là phân bổ theo định mức tiêu hao theo
hệ số, trọng lượng, số lượng sản phẩm...
1.1.3. Phân loại nguyên vật liệu.
1.1.3.1. Sự cần thiết phải phân loại nguyên vật liệu
Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, các công ty phải sử dụng rất nhiều
loại nguyên vật liệu khác nhau với nội dung kinh tế, tác dụng, tính năng lý hóa khác
nhau. Khi tổ chức hạch toán chi tiết đối với từng loại nguyên vật liệu phục vụ cho kế
toán quản trị, doanh nghiệp cần phải tiến hành phân loại nguyên vật liệu. Phân loại
nguyên vật liệu là việc phân chia nguyên vật liệu của doanh nghiệp thành các loại, các
nhóm, các tiêu thức phân loại nhất định.
1.1.3.2. Phương pháp phân loại nguyên vật liệu:
Theo Bộ Tài chính, Thông tư 200/2014/TT-BTC
Trong các doanh nghiệp xây lắp, nguyên vật liệu có nhiều loại, nhiều thứ có vai
trò, công dụng khác nhau trong quá trình sản xuất thi công, trong thực tế công tác quản
lý và hạch toán ở các doanh nghiệp, đặc trưng dùng để phân loại nguyên vật liệu thông
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

16. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 6
dụng nhất là vai trò và tác dụng của nguyên vật liệu trong quá trình sản xuất thi công,
theo đặc trưng này, nguyên vật liệu được phân loại như sau:
+ Nguyên vật liệu chính: Là đối tượng lao động chủ yếu trong doanh nghiệp xây
lắp, là cơ sở vật chất cấu thành nên thực thể chính của sản phẩm.
+ Nguyên vật liệu phụ: Là những loại vật liệu tham gia vào quá trình sản xuất,
không cấu thành thực thể chính của sản phẩm.
+ Nhiên liệu: Về thực thể là một loại vật liệu phụ, nhưng có tác dụng cung cấp
nhiệt lượng trong quá trình thi công, kinh doanh tọa điều kiện cho quá trình chế tọa
sản phẩm có thể diễn ra bình thường.
+ Phụ tùng thay thế: Là những loại vật tư, sản phẩm dùng để thay thế, sửa chữa
máy móc thiết bị, phương tiện vân tải, công cụ dụng cụ sản xuất.
+ Thiết bị xây dựng cơ bản: bao gồm cả thiết bị cần lắp, không cần lắp, công cụ,
khí cụ và vật kết cấu dùng để lắp đặt vào các công trình xây dựng cơ bản.
+ Phế liệu: là các loại vật liệu được loại ra trong quá trình thi công xây lắp như
gỗ, sắt, thép vụn và phế liệu thu hồi trong quá trình thanh lý tài sản cố định.
Bên cạnh đó còn có thể phân loại nguyên vật liệu căn cứ theo:
 Căn cứ vào nguồn gốc nguyên vật liệu, chia nguyên vật liệu thành:
- Nguyên vật liệu mua ngoài.
- Nguyên vật liệu tự chế biến, thuê gia công.
- Nguyên vật liệu từ các nguồn khác: nhận góp vốn, cấp phát, tài trợ.
Căn cứ vào mục đích, công dụng của nguyên vật liệu có thể chia nguyên vật liệu
thành các loại sau:
- Nguyên vật liệu dùng cho nhu cầu sản xuất kinh doanh gồm:
+ Nguyên vật liệu dùng trực tiếp cho sản xuất và chế tạo sản phẩm.
+ Nguyên vật liệu dùng để quản lý ở các phân xưởng, dùng cho bộ phận bán
hàng, bộ phận quản lý doanh nghiệp.
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

17. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 7
- Nguyên vật liệu dùng cho nhu cầu khác:
+ Nhượng bán:
+ Đem góp vốn liên doanh;
+ Đem biếu tặng;
1.1.4. Vai trò của nguyên vật liệu
 Xét về mặt hiện vật: Nguyên vật liệu là một bộ phận quan trọng của tài sản lưu động.
 Xét về mặt giá trị: Nguyên vật liệu là một bộ phận quan trọng của vốn lưu động.
Mặt khác chi phí nguyên vật liệu thường chiếm một tỉ trọng lớn trong tổng chi
phí sản xuất sản phẩm, cho nên doanh nghiệp cần phải tăng cường công tác kế toán
nguyên vật liệu, quản lý nguyên vật liệu một cách chặt chẽ nhằm sử dụng nguyên vật
liệu một cách hợp lý và hiệu quả.
1.2. Đánh giá nguyên vật liệu
1.2.1. Nguyên tắc đánh giá nguyên vật liệu:
Theo chuẩn mực số 02 – Hàng tồn kho: Đánh giá nguyên vật liệu là việc xác định
giá trị của vật liệu ở những thời điểm nhất định. Việc đánh giá dựa vào một số nguyên
tắc sau:
- Nguyên tắc giá gốc: nguyên vật liệu phải được đánh giá theo giá gốc. Giá gốc
hay còn gọi là giá trị vốn thực tế của vật liệu là toàn bộ chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ
ra để có được những nguyên liệu đó ở địa điểm và trạng thái hiện tại.
- Nguyên tắc nhất quán: Các phương pháp kế toán áp dụng trong đánh giá vật
liệu phải đảm bảo tính nhất quán. Tức là kế toán đã chọn phương pháp nào thì áp dụng
nhất quán phương pháp đó trong suốt niên độ kế toán. Doanh nghiệp có thể thay đổi
phương pháp đã chọn, nhưng phải đảm bảo phương pháp thay thế cho phép trình bày
thông tin kế toán một cách trung thực và hợp lý hơn, đồng thời phải giải thích được sự
thay đổi đó.
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

18. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 8
- Nguyên tắc thận trọng: Vật liệu được đánh giá theo giá gốc nhưng trường hợp
giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì tính theo giá trị thuần có thể
thực hiện. Gía trị thuần có thể thực hiện là giá bán ước tính của hàng tồn kho trong kì
sản xuất, kinh doanh trừ đi chi phí ước tính để hoàn thành sản phẩm và chi phí ước
tính cần thiết cho việc tiêu thụ chúng.
Sự hình thành giá trị vốn thực tế của vật liệu được phân biệt ở các thời điểm khác
nhau trong quá trình sản xuất kinh doanh.
+ Thời điểm mua xác định trị giá vốn thực tế hàng mua.
+ Thời điểm nhập kho xác định trị giá vốn thực tế hàng nhập.
+ Thời điểm xuất kho xác định trị giá vốn thực tế hàng xuất.
+ Thời điểm tiêu thụ xác định trị giá vốn thực tế hàng tiêu thụ.
1.2.2. Đánh giá nguyên vật liệu
1.2.2.1. Đánh giá nguyên vật liệu nhập kho
Kế toán nguyên vật liệu phải tuân theo chuẩn mực của kế toán hàng tồn kho, “do
đó nguyên vật liệu nhập kho được tính theo giá gốc, nếu có giá trị thuần có thể thực
hiện đc thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được” (Theo
Bộ tài chính, chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02- Hàng tồn kho)
 Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu mua ngoài, bao gồm: Giá mua ghi trên hóa
đơn, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT hàng nhập khẩu, thuế bảo vệ
môi trường phải nộp (nếu có), chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản, phân loại, bảo
hiểm,... nguyên liệu, vật liệu từ nơi mua về đến kho của doanh nghiệp, công tác phí
của cán bộ thu mua, chi phí của bộ phận thu mua độc lập, các chi phí khác có liên quan
trực tiếp đến việc thu mua nguyên vật liệu và số hao hụt tự nhiên trong định mức (nếu
có):
+ Trường hợp thuế GTGT hàng nhập khẩu được khấu trừ thì giá trị của nguyên liệu,
vật liệu mua vào được phản ánh theo giá mua chưa có thuế GTGT. Nếu thuế GTGT
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

19. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 9
hàng nhập khẩu không được khấu trừ thì giá trị của nguyên liệu, vật liệu mua vào bao
gồm cả thuế GTGT.
+ Đối với nguyên liệu, vật liệu mua bằng ngoại tệ được thực hiện theo quy định
tại Điều 69 – phướng dẫn phương pháp kế toán chênh lệch tỷ giá hối đoái.
- Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu tự chế biến, bao gồm: Giá thực tế của nguyên
liệu xuất chế biến và chi phí chế biến.
- Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu thuê ngoài gia công chế biến, bao gồm: Giá
thực tế của nguyên liệu, vật liệu xuất thuê ngoài gia công chế biến, chi phí vận chuyển
vật liệu đến nơi chế biến và từ nơi chế biến về doanh nghiệp, tiền thuê ngoài gia công
chế biến.
1.2.2.2. Đánh giá nguyên vật liệu xuất kho
Theo quy định của Bộ tài chính, chuẩn mực số 02- Hàng tồn kho
Khi xuất kho nguyên vật liệu dùng để sản xuất, đầu tư cơ bản cần phải tính giá
xuất kho để phục vụ cho việc theo dõi và phản ánh giá trị xuất kho và giá trị tồn kho
của nguyên vật liệu. Vì nguyên liệu được nhập theo nhiều lần khác nhau với nhiều giá
khác nhau, nên khi tính giá xuất kho, kế toán có thể áp dụng một trong số những
phương pháp sau:
Phương pháp thực tế đích danh: “phương pháp tính giá theo đích danh được áp
dụng dựa trên giá trị thực tế của hàng hóa mua vào, từng thứ sản phẩm sản xuất ra nên
chỉ áp dụng cho những doanh nghiệp có ít mặt hàng và nhận diên được.”
Tuy nhiên, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắt khe, chỉ
những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt
hàng ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì mới có thể áp dụng được
phương pháp này. Còn đối với những doanh nghiệp có nhiều loại hàng thì không thể
áp dụng được phương pháp này.
Giá xuất kho
nguyên vật liệu
=
Số lượng hàng
xuất
x Đơn giá xuất
tương ứng
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

20. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 10
Phương pháp bình quân gia quyền:
- “Giá trị của từng loại hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng
loại hàng tồn kho tương tự đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản
xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập
một lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp.”
- Theo phương pháp này, đến cuối kỳ mới tính trị giá vốn của hàng xuất kho
trong kỳ. Tuỳ theo kỳ dự trữ của doanh nghiệp áp dụng mà kế toán hàng tồn kho
căn cứ vào giá nhập, lượng hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ để tính giá đơn vị
bình quân.
Trong đó, đơn giá bình quân được tính theo một trong các cách sau:
 Phương pháp nhập trước - xuất trước:
- Phương pháp nhập trước, xuất trước áp dụng dựa trên giả định là giá trị hàng
tồn kho được mua hoặc được sản xuất trước thì được xuất trước, và giá trị hàng tồn
kho còn lại cuối kỳ là giá trị hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối
kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng
Giá xuất kho
nguyên vật
liệu
=
Số lượng
hàng xuất
x Đơn giá
bình quân
Đơn giá bình quân
cả kì dự trữ
=
Giá trị tồn đầu kì + Giá trị nhập trong kì
Số lượng tồn đầu kì + Số lượng nhập trong kì
Đơn giá bình quân
sau mỗi lần nhập
=
Giá trị tồn trước nhâp + Giá trị nhập
Số lượng tồn trước nhập + Số lượng
nhập
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

21. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 11
nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ được
tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho.
- Phương pháp này giúp cho chúng ta có thể tính được ngay trị giá vốn hàng
xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi
chép các khâu tiếp theo cũng như cho việc quản lý. Do đó trị giá hàng tồn kho cũng
tương đối sát với giá trị thị trường của mặt hàng đó.
- Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là làm cho doanh thu hiện tại
không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Theo phương pháp này, doanh thu
hiện tại được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất
lâu. Đồng thời nếu số lượng chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục
dẫn đến những chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên
rất nhiều.
 Phương pháp giá bán lẻ:
- Đây là phương pháp mới bổ sung theo thông tư 200/2014/TT-BTC
- Phương pháp này thường được dùng trong ngành bán lẻ để tính giá trị của
hàng tồn kho với số lượng lớn các mặt hàng thay đổi nhanh chóng và có lợi nhuận biên
tương tự.
- Gía gốc hàng tồn kho được xác định bằng cách lấy giá bán của hàng tồn kho
trừ đi lợi nhuận biên theo tỉ lệ phần trăm hợp lý. Tỉ lệ được sử dụng có tính đến các
mặt hàng đó bị hạ giá xuống thấp hơn giá bán ban đầu của nó. Chi phí mua hàng trong
kì được tính cho hàng tiêu thụ trong kì và hàng tồn kho cuối kì. Việc lựa chọn tiêu
thức phân bổ chi phí mua hàng tuy thuộc tình hình cụ thể của từng doanh nghiệp
nhưng phải thực hiện theo.
- Phương pháp này thường được áp dụng cho một số loại hình doanh nghiệp đặc thù
như siêu thị. Đặc điểm của loại hình kinh doanh siêu thị là chủng loại mặt hàng rất lớn,
mỗi mặt hàng lại có số lượng lớn. Khi bán hàng, các siêu thị không thể tính ngay giá vốn
Giá xuất kho
nguyên vật liệu
= Số lượng xuất
hàng
Đơn giá của lần
nhập trước nhất
x
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

22. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 12
của hàng bán vì chủng loại và số lượng các mặt hàng bán ra hàng ngày rất nhiều, lượng
khách hàng đông. Vì vậy, các siêu thị thường xây dựng một tỷ lệ lợi nhuận biên trên giá
vốn hàng mua vào để xác định ra giá bán hàng hóa. Sau đó, căn cứ doanh số bán ra và tỷ
lệ lợi nhuận biên, siêu thị sẽ xác định giá vốn hàng đã bán và giá trị hàng còn tồn kho.
- Ngành kinh doanh bán lẻ như hệ thống các siêu thị đang phát triển mạnh mẽ.
Mặc dù Chuẩn mực Việt Nam chưa có quy định cách tính giá gốc hàng tồn kho theo
phương pháp bán lẻ nhưng thực tế các siêu thị vẫn áp dụng vì các phương pháp khác
đã quy định trong Chuẩn mực không phù hợp để tính giá trị hàng tồn kho và giá vốn
hàng bán của siêu thị. Việc bổ sung quy định này là phù hợp với thực tiễn kinh doanh
bán lẻ tại Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế. Các thông tin về doanh số của
siêu thị được xác định hàng ngày sẽ là căn cứ để xác định giá vốn và giá trị hàng tồn
kho của siêu thị.
1.3. Chứng từ kế toán sử dụng
Theo quy định của Bộ tài chính – TT200: Đối với nguyên vật liệu mua trong
nước, bộ chứng từ kế toán bắt buộc bao gồm:
- Hợp đồng kinh tế (Hợp đồng mua bán hàng hóa) giữa hai bên.
- Hóa đơn giá trị gia tăng đầu vào.
- Chứng từ thanh toán cho người bán.
- Phiếu nhập kho vật liệu, hàng hóa.
Chứng từ có thể kèm theo (nếu có): biên bản nghiệm thu, phiếu xuất kho của bên
bán hàng, biên bản bàn giao hàng hóa, biên bản thanh lý hợp đồng.
Đối với nguyên vật liệu nhập khẩu, bộ chứng từ cần bao gồm:
- Hợp đồng bán hàng hóa, gia công hàng hóa, cung ứng dịch vụ.
- Tờ khai hải quan nhập khẩu.
- Chứng từ thanh toán qua ngân hàng: Giấy báo nợ.
- Hóa đơn thương mại: Invoice, paskinglist.
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

23. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 13
- Chứng từ nộp thuế khâu nhập khẩu.
- Phiếu nhập kho vật tư.
Đối với xuất kho nguyên vật liệu, bộ chứng từ bao gồm:
- Phiếu xuất kho hoặc Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ.
- Phiếu yêu cầu vật tư.
Các sổ kế toán chi tiết nguyên vật liệu:
Tùy thuộc vào phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu áp dụng trong
doanh nghiệp mà sử dụng các sổ (thẻ) kế toán chi tiết sau:
- Thẻ kho.
- Sổ (thẻ) kế toán chi tiết nguyên vật liệu.
- Sổ đối chiếu luân chuyển.
- Sổ số dư.
Ngoài các sổ kế toán chi tiết nêu trên, còn có thể sử dụng các bảng kê nhập, xuất,
các bảng lũy kế tổng hợp nhập – xuất – tồn nguyên vật liệu phục vụ cho việc ghi sổ kế
toán chi tiết được đơn giản, nhanh chóng, kịp thời.
1.4. Phương pháp kế toán chi tiết nguyên vật liệu:
Kế toán chi tiết nguyên vật liệu là công việc theo dõi chi tiết, liên tục tình hình
biến động nhập, xuất, tồn kho của từng loại nguyên vật liệu. Hiện nay, trong các doanh
nghiệp sản xuất, việc hạch toán vật liệu giữa kho và phòng kế toán có thể thực hiện
theo các phương pháp sau:
- Phương pháp thẻ song song
- Phương pháp sổ đối chiếu lưu chuyển
- Phương pháp sổ số dư
1.4.1. Phương pháp thẻ song song
Theo “Các phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu” của Lê Thị Lan Hương.
“Phương pháp thẻ song song: Tại kho, thủ kho dùng thẻ kho để phản ánh tình hình
nhập - xuất tồn nguyên vật liệu về mặt số lượng. Mỗi chứng từ ghi một dòng vào thẻ
kho. Thẻ kho được mở cho từng danh điểm nguyên vật liệu. Cuối tháng thủ kho phải
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

24. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 14
tiến hành tổng cộng số nhập, xuất, tính ra số tồn kho về mặt lượng theo từng danh
điểm nguyên vật liệu.
- Tại phòng kế toán: “kế toán nguyên vật liệu sử dụng sổ chi tiết nguyên vật liệu.
Sổ chi tiết nguyên vật liệu kết cấu như thẻ kho nhưng thêm cột đơn giá và phản ánh
riêng theo số lượng, giá trị và cũng được phản ánh theo từng danh điểm nguyên vật
liệu. Hàng ngày khi nhận được chứng từ nhập - xuất nguyên vật liệu ở kho, kế toán
kiểm tra và hoàn chỉnh chứng từ rồi ghi vào sổ (thẻ) chi tiết. Định kỳ phải kiểm tra số
liệu trên thẻ kho và sổ chi tiết. Cuối tháng tính ra số tồn kho và đối chiếu số liệu với sổ
kế toán tổng hợp”
Sơ đồ 1.1. Phương pháp thẻ song song
 Ưu điểm: Ghi chép đơn giản, dễ làm, dễ kiểm tra đối chiếu.
 Nhược điểm:
+ Khối lượng ghi chép lớn: đặc biệt trường hợp doanh nghiệp có nhiều chủng
loại vật tư
+ Việc ghi chép giữa kho và phòng kế toán còn trùng lắp về chỉ tiêu số lượng.
Sổ kế toán
tổng hợp
Bảng tổng hợp xuất –
nhập – tồn
Sổ chi tiết
Thẻ kho
Chứng từ nhập Chứng từ xuất
Ghi hàng ngày
Ghi hàng tháng
Đối chiếu
Trong đó:
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

25. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 15
 Điều kiện áp dụng:
+ Đối với kế toán thủ công: Thích hợp với doanh nghiệp có ít chủng loại vật tư,
khối lượng các nghiệp vụ nhập, xuất ít, phát sinh không thường xuyên.
+ Đối với doanh nghiệp áp dụng phần mềm kế toán: Áp dụng rộng rãi cho các
doanh nghiệp, kế cả các doanh nghiệp có chủng loại vật tư nhiều, các nghiệp vụ kế
toán nhập, xuất thường xuyên.
1.4.2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển:
+ Tại kho: thủ kho sử dụng thẻ kho để ghi chép giống với phương pháp thẻ song
song ở trên.
+ Tại phòng kế toán: không mở thẻ kế toán chi tiết mà mở sổ đối chiếu luân
chuyển để hạch toán số lượng và số tiền của từng thứ nguyên vật liệu theo từng kho.
Sổ này ghi mỗi tháng một lần vào cuối tháng trên cơ sở tổng hợp các chứng từ nhập,
xuất phát sinh trong tháng của từng nguyên vật liệu, mỗi thứ chỉ ghi một dòng trong
sổ. Cuối tháng đối chiếu số lượng nguyên vật liệu trên sổ đối chiếu luân chuyển với
thẻ kho, đối chiếu số tiền với kế toán tổng hợp.” (Trích từ Lê Thị Lan Hương, Các
phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu)
Sơ đồ 1.2. Phương pháp đối chiếu luân chuyển
Trong đó:
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu
Sổ đối
chiếu luân
chuyển
Bảng kê
nhập
Bảng kê
xuất
Sổ kế toán
tổng hợp
Chứng từ
xuất
Chứng từ
nhập
Thẻ kho
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

26. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 16
 Ưu điểm: Khối lượng ghi chép của kế toán được giảm bớt do ghi một lần vào
cuối tháng.
 Nhược điểm:
+ Vẫn trùng lắp chỉ tiêu khối lượng giữa ghi chép giũa thủ kho và kế toán.
+ Việc kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa thủ kho và phòng kế toán chỉ được tiến
hành vào cuối tháng, vì vậy hạn chế việc kiểm tra của phòng kế toán.
 Điều kiện áp dụng: Thích hợp cho những doanh nghiệp có chủng loại nguyên
vật liệu ít, không có điều kiện theo dõi, ghi chép thường xuyên tình hình nhập xuất
hàng ngày. Phương pháp này thường được áp dụng ít trong thực tế.
1.4.3.Phương pháp sổ số dư:
 Nội dung:
+ Ở kho: Thủ kho sử dụng “thẻ kho” để ghi chép giống hai phương pháp trên.
Đồng thời cuối tháng thủ kho còn ghi vào sổ số dư số lượng tồn kho cuối tháng của
từng thứ nguyên vật liệu.
Sổ số dư do kế toán lập cho từng kho, được mở cho cả năm. Trên sổ số dư
nguyên vật liệu được xếp theo từng thứ, nhóm, loại. Sau mỗi nhóm, loại có dòng cộng
nhóm, cộng loại. Cuối tháng, sổ số dư được chuyển cho thủ kho ghi chép.
+ Ở phòng kế toán: Mở bảng kê lũy kế nhập và bảng kê lũy kế xuất. Cuối tháng
căn cứ vào bảng kê này để cộng tổng số tiền theo từng nhóm nguyên vật liệu để ghi
vào bảng lũy kế nhập – xuất – tồn. Đối chiếu số liệu trên bảng lũy kế nhập – xuất – tồn
với số liệu trên sổ kế toán tổng hợp.
 Ưu điểm: Phương pháp này đã kết hợp chặt chẽ giữa hạch toán nghiệp vụ và
hạch toán kế toán. Kế toán đã thực hiện kiểm tra được thường xuyên việc ghi chép và
bảo quản trong kho của thủ kho. Công việc được dàn đều trong tháng.
 Nhược điểm: Kế toán chưa theo dõi chi tiết đến từng thứ nguyên vật liệu nên
phải căn cứ vào thẻ kho mới có được số liệu về tình hình nhập – xuất – tồn của từng
thứ nguyên vật liệu.
 Điều kiện áp dụng: Nên áp dụng trong doanh nghiệp sử dụng nhiều chủng loại
nguyên vật liệu, tình hình nhập xuất nguyên vật liệu thường xuyên. Doanh nghiệp đã
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

27. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 17
xây dựng được hệ thống giá hạch toán sử dụng trong hạch toán chi tiết vật tư và xây
dựng được danh điểm vật tư hợp lý
1.5. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu
Hạch toán tổng hợp vật liệu là việc ghi chép sự biến động về mặt giá trị của
nguyên vật liệu trên các sổ kế toán tổng hợp. Trong hệ thống kế toán hiện hành,
nguyên vật liệu thuộc nhóm hàng tồn kho nên hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu có
thể tiến hành theo một trong hai phương pháp sau: Phương pháp kê khai thường
xuyên, phương pháp kiểm kê định kỳ.
1.5.1. . Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên
1.5.1.1. Đặc điểm của phương pháp kê khai thường xuyên
Theo Điều 23, Thông tư 200/2014/TT-BT: “Phương pháp kê khai thường xuyên
là phương pháp theo dõi và phản ánh thường xuyên, liên tục, có hệ thống tình hình
nhập, xuất, tồn vật tư, hàng hóa trên sổ kế toán, vì vậy, giá trị hàng tồn kho trên sổ kế
toán có thể được xác định ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ kế toán.”
1.5.1.2. Chứng từ sử dụng:
 Phiếu nhập kho (Mẫu số 01 - VT)
 Phiếu xuất kho (Mẫu số 02 - VT)
 Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mẫu số 03 - VT)
 Biên bản kiểm kê sản phẩm, vật tư, hàng hoá (Mẫu số 08 - VT)
 Hoá đơn kiêm phiếu xuất kho (Mẫu số 02 - BH)
 Hoá đơn cước phí vận chuyển (Mẫu số 03 - BH)
Ngoài các chứng từ bắt buộc ở trên, doanh nghiệp còn sử dụng các chứng từ
hướng dẫn sau:
Giá nguyên vật
liệu tồn kho
=
Giá nguyên
vật liệu tồn
kho đầu kì
+
Giá nguyên
vật liệu
nhập kho
-
Giá nguyên vật
liệu xuất kho
trong kì
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

28. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 18
 Biên bản kiểm nghiệm vật tư (Mẫu số 05 - VT)
 Phiếu xuất vật tư theo hạn mức (Mẫu số 04 - VT)
 Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ (Mẫu số 07 - VT)
1.5.1.3. Tài khoản phản ánh
Theo chế độ kế toán hiện hành – Thông tư 200, kế toán sử dụng tài khoản 152
để phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động tăng, giảm của các loại nguyên liệu,
vật liệu trong kho của doanh nghiệp. Kết cấu của tài khoản 152 như sau:
Bên Nợ:
- Giá trị thực tế của nguyên vật liệu nhập kho;
- Giá trị nguyên liệu liệu thừa phát hiện khi kiểm kê;
- Kết chuyển giá trị thực tế của nguyên vật liệu tồn kho cuối kỳ (trường hợp
doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).
Bên Có:
- Giá trị thực tế của nguyên vật liệu xuất kho;
- Giá trị nguyên vật liệu trả lại người bán hoặc được giảm giá hàng mua;
- Chiết khấu thương mại nguyên vật liệu khi mua được hưởng;
- Giá trị nguyên vật liệu hao hụt, mất mát phát hiện khi kiểm kê;
- Kết chuyển trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ (trường hợp
doanh nghiệp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).
Số dư bên Nợ: giá trị thực tế của nguyên liệu, vật liệu tồn kho cuối kỳ
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

29. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài 19
Sơ đồ 1.3: Sơ đồ hạch toán tài khoản 152 – nguyên vật liệu
Của NVL (nếu có)
Lỗ
TK 3338
Thuế bảo vệ môi trường
Xuất NVL để đi góp vốn
NVL hao hụt ngoài định mức
NVL thanh lý, nhượng bán
NVL xuất bán, mua lại phần góp
vốn
TK 632
TK 138
NVL thiếu chờ xử lý
NVL thừa chở xử lý
TK 154, 338
Thuế GTGT
Chiết khấu TM, trả lại hàng mua
TK 111, 112, 331
Xuất NVL để gia công
TK 154
TK 133
nhập lại kho
NVL đã xuất không sử
dụng
TK 621, 623, 627, 641,642
Nhận góp vốn bằng
NVL
TK 411
NVL nhập khẩu (nếu có)
Thuế tiêu thụ đặc biệt
TK 3332
Thuế nhập khẩu (nếu có)
TK 333
Tự sản xuất nguyên vật liệu
TK 154
TK 221, 222, 228
TK 711 TK 811
Lời Chênh lệch
621, 623, 627
632, 641, 642
Xuất NVL dùng cho SXKD, XDCB
TK 152 – Nguyên vật liệu
Khấu trừ
TK 133
Nhập kho NVL mua về
TK 111, 112, 141 331, 151
T
r
ư
ờ
n
g
Đ
ạ
i
h
ọ
c
K
i
n
h
t
ế
H
u
ế

30. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Phạm Thị Ái Mỹ
SVTH: Nguyễn Thị Lài