Ict In De Zorg Volop In Beweging

EVisionsmagazine
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging!

➔ Remko Hoekstra, NICTIZ ➔ Erna Sluis (Vierstroom) en
Het begint allemaal met afspraken maken Patricia Giesbergen (Prevalent)
Een landelijk Elektronisch Kind Dossier
➔ Tony Rubino, Arcuris (EKD) per 1 januari 2007 is niet haalbaar
De implementatie van een
zorgdossier is geen ICT-traject! ➔ Bert van de Bovenkamp,
Expanding Visions
➔ Claudia van Erven en Ingrid van Hoof, Het Elektronisch Medicatie Dossier
stichting De Wever (EMD) en het Waarneem Dossier
Zorgdossiers: “Gewoon beginnen, maar Huisartsen (WDH): de vrijblijvendheid
niet als een kip zonder kop” is ervan af

Managementadvies - Gedreven door cultuur
Augustus 2006, nummer 3, jaargang 4

EVisionsmagazine Zappen
Onderuitgezakt zitten ze daar
Een hapje, een drankje
pagina
En de afstandsbediening
Binnen handbereik
4 Het begint allemaal met afspraken maken En maar knoppen drukken
Remko Hoekstra, programmamanager zorgtoepassingen bij NICTIZ, over Vele kanalen worden bekeken
de samenhang tussen de verschillende zorgdossiers, voorwaarden voor Maar aan het eind van de avond
Eigenlijk niets opgepikt….
succesvolle implementatie en de veranderende rol van NICTIZ
Willekeurig scannen
Levert veel informatie op
8 Een landelijk Elektronisch Kind Dossier (EKD) per 1 januari 2007 is Dossiers, foto’s, verslagen
niet haalbaar Maar is het wel alles
Erna Sluis (Vierstroom) en Patricia Giesbergen (Prevalent) over de ont- Kun je met die informatie
wikkelingen met betrekking tot het EKD en hun ervaringen tot nu toe De juiste diagnose stellen
Of gebruikte jouw cliënt
Nog een ander medicijn….
11 De implementatie van een zorgdossier is geen ICT-traject! Alles wat je wilt weten
Tony Rubino, projectleider Arcuris, over de ervaringen tot nu toe Is bekend en staat beschreven
Hoe het moet worden gemaakt
15 Zorgdossiers: “Gewoon beginnen, maar niet als een kip zonder Is best uit te leggen
Maar de laatste vertaalslag
kop”
Van kant en klaar product
Claudia van Erven en Ingrid van Hoof van Stichting de Wever (V&V) in
Naar een geslaagde implementatie
Tilburg over hun ervaringen met betrekking tot de implementatie van een Balanceert vaak op het randje
Elektronisch Zorg Dossier Van Utopie of strakke planning….
Voor het doen slagen
18 Het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) en het Waarneem Dos- Van zo’n complex project
Heb je mensen nodig
sier Huisartsen (WDH): de vrijblijvendheid is ervan af
Die vooruit kijken
Bert van de Bovenkamp, coach bij Expanding Visions over de meest Die weten waar ze het over hebben
recente ontwikkelingen met betrekking tot het EMD en het WDH. Die de klus al geklaard hebben
Voordat je je zorgen gaat maken
Bij sommige bedrijven
Zie je aan de naam al
Dat ze die visie hebben….

© 2006 Jan Struiving

Kijk op www.ev.nl voor de andere
EVisionsmagazines:

Colofon - Van visie naar resultaat
Abonnementsinformatie
Het EVisionsmagazine dient als
- Organisatie van ICT
EVisionsmagazine is het magazine
van Expanding Visions B.V. over handvat voor ondernemers die op - Breedband en vraagbundeling
toekomstvaste bedrijfsvoering. zoek zijn naar verbeterkansen.
Baarnsche Dijk 12-i, Grijp uw kans, neem een - Voice over IP routekaart
3741 LS Baarn, abonnement!
Postbus 747 3740 AS Baarn http://www.ev.nl/aanmelden - Slim inkopen

tel: +31 (0)35 5 488 388 / fax +31 Dit magazine bevat informatie die - Informatiebeveiliging
(0)35 5 422 953 met de meeste zorgvuldigheid is
samengesteld. Expanding Visions
- Flexibel werken en mobiliteit
redactie@ev.nl / http://www.ev.nl
aanvaart geen aansprakelijkheid - ICT in de zorg
Expanding Visions is een voor mogelijke gevolgen die
managementadviesbureau voor kunnen voortvloeien uit het gebruik - De organisatie van ICT
toekomstvaste bedrijfsvoering. van de in deze uitgave opgenomen
EV coached organisaties op het informatie. - ICT op school
snijvlak van organisatie en ICT.
© 2006 Niets uit deze uitgave
- Breedbandpioniers
Aan deze editie werkten mee: mag worden gereproduceerd door - Triple Play en zorgdiensten
Bert van de Bovenkamp, middel van fotokopie of welke
Jan van der Meulen (IDEM), andere methode dan ook, zonder - Breedband Nederland ligt op koers
Rogier van Viersen, Stijn schriftelijke toestemming van
Sprenkels, Maarten van Hout, Expanding Visions. - Shared Service Centre
Jan Loeffen, Richard Puyt.

EVisionsmagazine

Beste Lezer,

Waarschijnlijk vertel ik u niets nieuws als ik stel dat het zorgveld meer dan ooit in beweging
is. Met de komst van de Zorgverzekeringswet, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de
wijzigingen zoals die zijn en worden doorgevoerd in de AWBZ, is het zorgstelsel in feite op z’n
kop gezet. Ineens zijn er allerlei nieuwe partijen die een rol gaan spelen in de zorg (denk aan
de gemeenten), komen er nieuwe aanbieders en doet concurrentie haar intrede in de zorg.
Zorginstellingen moeten zich in dit kader beraden op hun concurrentiepositie en zich opnieuw
positioneren.

Onder invloed van de veranderende marktverhoudingen komt er steeds meer aandacht voor
kwaliteit van de zorgverlening. De steeds mondiger wordende patiënt/cliënt, die steeds meer
keuzevrijheid krijgt, stelt namelijk steeds hogere eisen aan de kwaliteit van de dienstverlening.
Het feit dat er per jaar nog vele ziekenhuisopnamen zijn als gevolg van medicatiefouten, wordt
niet meer geaccepteerd. Ook niet door de beleidsmakers in Den Haag.

De inzet van ICT kan een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van de zorgverlening.
Denk bijvoorbeeld aan de communicatie die nodig is in het kader van ketenintegratie; één van
de ontwikkelingen die in gang is gezet als gevolg van de toenemende mondigheid van patiën-
ten en veranderende marktverhoudingen.

Het belang van de inzet van ICT is onderkend door de centrale overheid. Vandaar dat een
aantal jaren geleden diverse initiatieven zijn opgestart: de ontwikkeling van een Elektronisch
Patiënten Dossier (EPD), met als voorlopers het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) en het
Waarneem Dossier Huisartsen (WDH), het zorgidentificatienummer (ZIN), de UZI-pas en het
Landelijk Schakel Punt (LSP). ICT-ontwikkelingen die de kwaliteit van de zorg ten goede moe-
ten komen.

Ook zorginstellingen spelen op de ontwikkelingen in door de inzet van ICT ter ondersteuning
van het primaire zorgproces. Diverse AWBZ-instellingen hebben inmiddels een elektronisch
zorgdossier geïmplementeerd of zijn hiermee gestart, GGD’en en consultatiebureaus zijn bezig
met de implementatie van het Elektronisch Kind Dossier (EKD), huisartsen werken met een
Huisartsen Informatie Systeem (HIS) en ziekenhuizen richten naast het ZIS een EPD in.

Kortom: ook op het gebied van ICT gebeurt er het nodige in de zorg!

In een serie van drie magazines willen wij schetsen wat er komt kijken bij de ontwikkeling van
een elektronisch zorg- of patiëntendossier en bij de implementatie van het instrumentarium
zoals dat door NICTIZ is ontwikkeld.
In dit magazine vertellen enkele medewerkers van zorginstellingen over de ervaringen die zij
tot nu toe hebben opgedaan met de implementatie van een elektronisch dossier.
In het tweede magazine uit de reeks gaan wij in op een specifiek onderwerp, waarover nage-
dacht dient te worden bij de implementatie van een elektronisch dossier, te weten registratie bij
de bron met behulp van mobiele toepassingen.
In het derde magazine gaan wij in op het vraagstuk informatiebeveiliging.

Ik wens u voor nu en straks veel leesplezier.

Frits Pfeiffer, managing partner

Expanding Visions, managementadvies gedreven door cultuur Augustus
3 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine

Het begint allemaal
met afspraken maken

Remko Hoekstra

Elektronisch Medicatie Dossier (EMD), Wij hebben in het kader van ons magazine
interviews gehouden met diverse typen
Elektronisch Patiënten Dossier (EPD), Elektro-
zorginstellingen: een verpleeghuis, een
nisch Zorg Dossier (EZD), Electronisch Waar- thuiszorginstelling, een instelling voor
neemdossier Huisartsen (WDH), gehandicaptenzorg, een instelling voor
Elektronisch Kind Dossier (EKD). Allemaal ont- maatschappelijke opvang en een consul-
wikkelingen die bijdragen aan het digitaliseren tatiebureau/GGD. De één is bezig met de
inrichting van een elektronisch zorgdossier,
van de patiëntgerelateerde informatie. Maar hoe
de ander met een elektronisch kinddossier
hangen die ontwikkelingen met elkaar samen? en NICTIZ brengt het elektronisch medica-
Bert van de Bovenkamp en Richard Puyt van tiedossier en het waarneemdossier huis-
Expanding Visions vroegen Remko Hoekstra, artsen aan de man. Hoe verhouden al deze
programmamanager Zorgtoepassingen bij het ontwikkelingen zich tot elkaar?

Nationaal ICT Instituut in de Zorg (NICTIZ),
Ongeveer 4 jaar geleden heeft het zorgveld
om een toelichting. Daarbij kwam ook de ver- geconstateerd dat ketenzorg steeds belangrij-
anderende rol van NICTIZ kort aan de orde. ker wordt. In dat kader moeten de verschillende
zorginstellingen steeds meer patiënteninforma-
tie met elkaar uitwisselen. Daarbij is de patiënt
nu vaak nog de drager van informatie of infor-
matie ontbreekt domweg. Zo blijkt bijvoorbeeld
uit een recente rapportage van het Erasmus
MC, die is opgesteld in opdracht van CVZ, dat
per jaar gemiddeld 12.000 vermijdbare zieken-
huisopnames plaatsvinden doordat medica-

Meer weten?: www.ev.nl Vragen: E: redactie@ev.nl
Augustus
2 2006 4
maart 2003

EVisionsmagazine Het begint allemaal met
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! afspraken maken

tie-informatie niet beschikbaar is. Gezien de hierna bijvoorbeeld aan de slag te gaan met
onnodige kosten en soms zelfs sterfgevallen het opvragen van laboratoriumuitslagen en een
die dit met zich meebrengt, moet er dus iets dossier spoedeisende hulp.
veranderen. Met Arcares zijn we op dit moment in gesprek
over de uitwisseling van gegevens met betrek-
Conform de Wet op de Geneeskundige Behan- king tot de verplegings en verzorgings- sector.
deling Overeenkomst (WGBO) zijn de zorgver-
leners verantwoordelijk voor dossiervorming. Het EMD, het waarneemdossier, het dossier
De verschillende zorgverleners richten in dat spoedeisende hulp etc. vormen samen uitein-
kader ieder hun eigen dossier in dat is afge- delijk het zogenaamde elektronische patiënten
stemd op hun informatiebehoefte. De V&V- dossier, dat dus meerdere hoofdstukken zal
instellingen en de thuiszorginstellingen richten kennen
een EZD in, de GGD’en consultatiebureaus een
EKD, de huisartsen het Huisartsen Informatie Is er al een tijdpad uitgestippeld voor de
Systeem (HIS) etc. Een deel van de informa- doorontwikkeling van het EPD? Zo ja, hoe
tie dat wordt opgeslagen is puur voor eigen ziet dit eruit?
gebruik/interne bedrijfsvoering bedoeld en een De uitrol van het EMD en het elektronisch WDH
deel (steeds meer) van de informatie dient ook zijn voorzien vanaf 2007. Parallel hieraan vindt
voor andere zorgverleners toegankelijk te zijn. besluitvorming plaats ten aanzien van de ont-
wikkeling van nieuwe toepassingen. Voorbeeld
Om de gewenste verbeteringen in het kader hiervan is de ontsluiting van de labuitslagen.
van de ketenzorg door te voeren moet je als Ander voorbeelden zijn: het diabetesdossier,
zorgverlener weten wat je met elkaar wilt delen. het CVA-dossier en het spoeddossier. Opzet
In samenwerking met de zorgverleners in de is telkens dat eerst een businesscase gede-
keten kunnen daar afspraken over worden finieerd wordt en dat vervolgens inhoudelijke
gemaakt. Vervolgens moet je daar bij de inrich- afspraken gemaakt worden.
ting van je systemen rekening mee houden.
Om een voorbeeld te noemen: op het moment Waarom afspraken maken op landelijk
dat een kind vanuit het consultatiebureau wordt niveau en bijvoorbeeld niet op regionaal
doorverwezen naar de huisarts, wil de huisarts niveau? Immers, informatie-uitwisseling
weten wat de bevindingen van de jeugdarts zijn. vindt toch primair op regionaal niveau
Je moet dan met elkaar afspreken welke gege- plaats?
vens je exact met elkaar wilt uitwisselen en De landelijke afspraken zijn nodig omdat er ook
aan welke standaarden die gegevens moeten patiënten zijn die bovenregionale zorg nodig
voldoen. hebben. Denk bijvoorbeeld aan iemand uit Val-
kenburg die in Friesland op vakantie is of aan
Voor wat betreft het maken van afspraken over een patiënt die supergespecialiseerde zorg
uit te wisselen informatie zijn we vanuit NIC- nodig heeft .
TIZ begonnen bij het EMD en het elektronisch De landelijke afspraken worden vervolgens
WDH. Hiervoor zijn op landelijk niveau afspra- wel regionaal geïmplementeerd. Neem bijvoor-
ken gemaakt ten aanzien van de informatie die beeld het WDH. Ten aanzien van de benodigde
zorginstellingen met elkaar gaan uitwisselen en informatie zijn landelijke afspraken gemaakt
de te hanteren standaarden. door het Nederlands Huisartsen Genootschap
Voor het EKD zijn inmiddels ook dergelijke (NHG). Vervolgens wordt er op regionaal
afspraken gemaakt en de bedoeling is om niveau geïmplementeerd. Hierbij wordt gebruik
➔

5 2 2006
maart 2003


Het kantoor van NICTIZ in Leidschendam

gemaakt van de landelijke voorzieningen zoals manier moeten zijn ingericht, dat systemen aan
de UZI-pas, landelijke eisen waaraan systemen de GBZ-eisen moeten voldoen, dat hij/zij moet
moeten voldoen (de goed beheerde zorgsy- gaan werken met de UZI-pas en dat het burger-
steem (GBZ) eisen) en het Landelijk Schakel- servicenummer moet zijn ingepast. Allemaal
Punt (LSP). hulpmiddelen die ook weer op landelijk niveau
ontwikkeld zijn en worden getest met koplopers.
Wat zien zorginstellingen/zorgverleners die
met een EZD, EKD, EMD of waarneemdos- Is er in dit kader ondersteuning voor zorg-
sier huisartsen gaan werken allemaal op verleners nodig?
zich afkomen? Met andere woorden: wat In feite verandert er niet eens zo heel veel. De
moeten zij allemaal geregeld hebben voor- huisarts werkt bijvoorbeeld al met een Huisarts
dat zij tot implementatie kunnen overgaan? Informatie Systeem (HIS). Hij/zij krijgt straks
Het begint met afspraken maken met elkaar een upgrade van software van zijn/haar leve-
zodat een deel van de informatie die je gaat rancier, moet een UZI-pas aanvragen en moet
verzamelen uitwisselbaar is met andere zorgin- een aansluiting realiseren op het (LSP). Eventu-
stellingen en zorgverleners. Vervolgens moet eel moeten procedures worden aangepast.
je met koplopers toetsen of datgene wat je hebt Voor de implementatie van het WDH is bijvoor-
bedacht implementeerbaar is. Daarna kan je beeld de richtlijn ADEMD ontwikkeld door het
breder uitrollen. Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG).
Om het waarneemdossier huisartsen als voor- De richtlijn geeft aan hoe een zorgverlener een
beeld te nemen: dat betekent voor de individu- dossier moet inrichten om de uitwisseling van
ele huisarts dat zijn/haar dossiers op de goede informatie mogelijk te maken.

Augustus Meer weten: www.ev.nl Vragen: E: redactie@ev.nl
2 2006 6
maart 2003


daarden ontwikkelen en deze in de praktijk
toetsen. Wat er bij komt, is het beheer van
bijvoorbeeld het LSP en de specificaties en de
standaarden van de basisinfrastructuur.
Daarnaast krijgt NICTIZ een onafhankelijke
kennis- en adviestaak. Binnen deze taak geven
we onder andere actief advies aan het minis-
terie van VWS en de zorgsector over welke
belangrijke (internationale) ontwikkelingen bin-
nen ICT in de zorg om een landelijke aanpak
vragen.

Zorgverleners en zorginstellingen zijn zelf ver- Welke boodschap wil je meegeven aan
antwoordelijk voor de implementatie van het een zorginstelling die nog geen plannen
EMD en het WDH. Overigens is er wel een wet heeft gemaakt met betrekking tot de
op het EPD in voorbereiding, waardoor één en implementatie van het EMD in 2007?
ander verplicht wordt. Deze wet gaat naar ver- Zorg dat je jouw eisen richting je leverancier
wachting einde dit jaar/ begin volgend jaar naar scherp maakt. Er liggen bestekken en checklis-
de kamer. ten klaar. Deze zijn allemaal terug te vinden op
Het feit dat het EPD verplicht wordt, heeft o.a. de site van NICTIZ. Daarbij is het van belang
te maken met de verwachtingen van patiënten. goed te verwijzen naar alle eisen zoals die lan-
Uit onderzoek blijkt dat 80% van de patiënten delijk geformuleerd zijn.
verwacht dat informatie beschikbaar is op de
huisartsenpost. Dit is echter in werkelijkheid
slechts in 10% van de gevallen zo.

In publicaties van de afgelopen periode
staat dat de rol van NICTIZ gaat veranderen.
NICTIZ zou een soort makelaar voor toepas-
singen moeten worden en aan de ontwikkel-
activiteiten zou een einde komen. Als ik het
jaarverslag 2005 van NICTIZ lees, zijn jullie
nu ook al actief als makelaar voor toepas-
singen. Dus verandert er nu eigenlijk veel?
De afgelopen 5 jaar is het vooral pionieren
geweest. En niet zonder succes. De landelijke
infrastructuur staat nu in de steigers, waardoor
we een nieuwe fase ingaan. Daar hoort ook een
andere rol en een andere taakstelling bij. NIC-
TIZ zal zich gaan bezighouden met de agenda-
voorbereiding: welke vervolgdossiers moeten
opgepakt worden?
Na besluitvorming van het Ministerie van
VWS en betrokken zorgkoepels zal NICTIZ in
opdracht van het ministerie en het veld stan-

7 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine

Een landelijk
Elektronisch Kind
Dossier (EKD)
per 1 januari 2007
is niet haalbaar

Erna Sluis

Een onderwerp dat op dit moment volop in de belangstelling staat is het Elek-
tronisch Kind Dossier (EKD). Mede als gevolg van een aantal gezinsdrama’s
die de pers haalden, en waarbij naar voren kwam dat diverse instellingen die
zich bezig houden met de jeugdzorg, nog niet optimaal samenwerken. Staats-
secretaris Ross heeft in dat kader gesteld dat er per 1 januari 2007 een EKD
moet zijn voor alle 0-19 jarigen. Maar wat komt er allemaal kijken bij de imple-
mentatie van een EKD en is die termijn van 1 januari 2007 niet te kort dag?
Bert van de Bovenkamp en Richard Puyt van Expanding Visions spraken hier-
over met Erna Sluijs, verpleegkundige bij Vierstroom in Bodegraven, en Patricia
Giesbergen, tot 1 januari j.l. werkzaam bij de GGD Midden Holland en sinds-
dien werkzaam bij Prevalent (leverancier van het gelijknamige softwarepakket).
Beiden zijn ervaringsdeskundige, aangezien Vierstroom en de GGD Midden
Holland als koploper sinds maart 2004 in een pilotomgeving werken met een EKD.

Augustus
2 2006 8
maart 2003

EVisionsmagazine Elektronisch Kind Dossier

zou het zijn voor de kinderen, voor hun ouders
en voor onszelf?
De reacties waren positief. Vooral de ouders
vonden dat één en ander veel professioneler
overkomt. Mede omdat zij gewend zijn dat hun
huisarts inmiddels ook met een PC werkt.
Op basis van de uitkomsten van de proeftuin
zijn wij uiteindelijk in maart 2005 gestart met
een bredere pilot op onze locatie in Bodegra-
ven. Aan de pilot nemen vanuit Vierstroom 1
CB arts, 2 CB assistenten, 3 vaste wijkver-
pleegkundigen en 2 plaatsvervangend wijkver-
pleegkundigen deel. Vanuit de GGD Midden
Holland een arts en een verpleegkundige.
Zij maken vanaf 1 maart 2005 voor alle nieuw-
geborenen direct een volledig elektronisch
dossier aan. Van de overige kinderen wordt
sindsdien een elektronisch dossier bijgehouden
vanaf het eerstvolgende consult. Het bestaande
dossier wordt zodoende voor deze kinderen
niet verwerkt in het EKD.

Patricia: “Wat natuurlijk niet optimaal is. Wan-
neer een kind verhuist wordt nu bijvoorbeeld
een uitdraai gemaakt van het EKD en aan het
papieren dossier toegevoegd. Omzetten van
Patricia Giesbergen
de papieren dossiers naar het EKD was echter
veel te tijdsintensief. En vanwege de interpreta-
Wat was de aanleiding voor Vierstroom en ties die aan notities gegeven moeten worden,
de GGD Midden Holland om met een EKD te is het een activiteit die ook lastig uit te besteden
gaan werken? is”.
Erna: “De GGD Midden Holland en Vierstroom
zijn op zeker moment met elkaar gaan samen- Welke voorbereidingen hebben jullie moe-
werken. Onder andere om echt invulling te ten treffen om de pilot mogelijk te maken?
kunnen geven aan integrale jeugdgezondheids- Erna: “Er moest een gezamenlijke database
zorg. worden ingericht, er moesten nieuwe PC’s
Patricia: “We hebben in dat kader meerdere worden aangeschaft, het interne netwerk en de
projecten opgestart, waarvan de implementatie verbindingen moesten worden aangepast, en
van een EKD er één was”. de medewerk(st)ers moesten worden opgeleid”.
Patricia: “Al met al heeft een jaar geduurd voor-
Waar staan jullie nu met de implementatie dat we aan de slag konden”.
van het EKD? Erna: “Waar we echt tegenaan zijn gelopen is
Erna: “We zijn in maart 2004 gestart met een dat KPN de verbindingen niet op tijd kon leve-
soort proeftuin van 1 dag. We wilden kijken hoe ren. Dit werd steeds uitgesteld en heeft veel
het is om volledig elektronisch te werken. Hoe vertraging opgeleverd”.
➔

9 2 2006
maart 2003


De pilot loopt nog steeds. Wat zijn de ver- je eigen handelen. Wat ik daar onder andere
dere plannen? geleerd heb is dat je gewoon aan ouders kunt
Erna: “Het plan was om na de zomer het vragen of ze even willen wachten, omdat jij een
EKD breder te gaan uitrollen. Ondertussen is aantal zaken wilt noteren. Ook stellen we de
Prevalent in het verlengde van landelijke ont- beeldschermen zo op dat ouders mee kunnen
wikkelingen begonnen met de bouw van een kijken op het moment dat wij gegevens invoe-
nieuwe applicatie. De nieuwe applicatie wordt ren. Ze kunnen dan direct aangeven of ze het
zo anders dan de huidige applicatie, dat wij eens zijn met wat we invoeren.
hebben besloten de uitrol uit te stellen. Onder- En wat jammer blijft is dat we nog steeds geen
tussen loopt de pilot wel door. De voordelen zijn laptop kunnen meenemen op locatie.
namelijk groot en eigenlijk is er na een jaar voor Patricia: “Reden dat we in eerste instantie op
ons ook geen weg meer terug”. de locatie in Bodegraven zijn begonnen, is dat
alle consulten daar ter plekke worden gedaan.
Wat zijn die voordelen dan? Je zit dan niet met je verbindingen. Toen we
Erna:”Ten eerste de eerdergenoemde profes- 1,5 jaar geleden begonnen hebben we voor het
sionele uitstraling. Andere voordelen zijn het werken op scholen bijvoorbeeld gekeken naar
feit dat we verlost zijn van de slecht leesbare UMTS-verbindingen. De kosten waren toen nog
handschriften”. € 80,- per persoon per maand. Als je dan kijkt
Patricia: “Wat voor de GGD een belangrijk naar de GGD met 16 artsen en 16 verpleegkun-
voordeel is, is dat de mogelijkheden voor het digen, die ieder hun eigen verbinding en een
genereren van statistieken toenemen. En ook laptop moeten hebben, dan loopt het aardig in
het oproepen van kinderen verloopt veel soepe- de cijfers.
ler. Werd er eerst gewerkt met lijstjes en schrif- Doordat de nieuwe applicatie waar we vanuit
ten, nu is het een kwestie van een druk op de Prevalent aan werken webbased is, en de prij-
knop en de uitnodigingen worden geprint en de zen voor UMTS inmiddels gekelderd zijn, zou
afspraken worden gepland in de agenda’s. Ook je inmiddels toekunnen met een UMTS abon-
de rapportages aan de gemeentes zijn nu veel nement van € 35,- tot € 40,- per persoon per
makkelijker samen te stellen.” maand.

Staan hier ook nadelen tegenover? Erna: “Bovendien zijn er veel scholen die over
Erna: “We zijn simpelweg meer tijd kwijt voor een ADSL-verbinding beschikken”.
een consult. Duurde dat eerst 15 minuten, nu Patricia: “Inderdaad. We hebben dit nagevraagd
kost het ons 20 minuten. en het blijkt dat 90-95% van de scholen over
Patricia: “Voor de GGD-arts ligt dat anders. een dergelijke verbinding beschikt. Vervolgens
Daar duurt het consult even lang als voorheen. is het natuurlijk wel de vraag of die ook beschik-
Vaak voer je de gegevens in op het moment dat baar is in de sportzaal, waar je als schoolarts
een kind zich aankleedt na het onderzoek”. vaak zit. Er is in dit kader ook wel eens over
Erna: “Iets anders is, dat het in het begin lastig gesproken om aan scholen de eis te stellen dat
is om het gesprek gaande te houden. Terwijl er een goede internetverbinding aanwezig is”.
je met kind en (meestal) de moeder zit te pra-
ten, moet je ook gegevens invoeren. Er zijn En per saldo is er sprake van een positieve
dan andere gesprekstechnieken nodig om het businesscase?
gesprek goed te laten verlopen. We hebben Patricia: “De winst zit hem uiteindelijk in de
in dat kader ook een interactieve videotraining administratieve afhandeling van één en ander.
gevolgd, waarbij je geconfronteerd werd met Dit wordt veel eenvoudiger. Bij de zuigelin-

Augustus
2 2006 10
maart 2003


gen neemt het consult inderdaad meer tijd in Ik denk dat 1 januari 2008 niet eens
beslag. haalbaar is”.
Eén en ander is ook meegenomen in het uit- Patricia: “Ik merk dat al onze klanten ook
rolscenario. Plan was om dit stukje bij beetje te gewoon doorgaan op de ingeslagen weg. Mede
doen vanaf september. Maar nu heeft staats- omdat het ministerie heeft aangegeven dat
secretaris Ross dus gesteld dat ieder kind per 1 degenen die hebben geïnvesteerd en vervol-
januari 2007 een EKD moet hebben”. gens over moeten naar een ander applicatie,
Erna: “Tegelijkertijd is niet duidelijk waar men hiervoor gecompenseerd zullen wordenquot;.
landelijk gezien heen wil. Ook dit was voor ons
overigens aanleiding om de uitrol uit te stellen”.

Wat betekent het advies van Het Expertise
Centrum om te kiezen voor één landelijk
EKD voor jullie?
Patricia: “De meningen lopen uiteen wat wordt
bedoeld met één systeem. Heb je het dan over
een broncode die iedere leverancier in zijn
applicatie moet verwerken? Of wordt het echt
één applicatie? Aangezien er nu wordt gespro-
ken over een Europese aanbesteding, lijkt het
laatste overigens het meest waarschijnlijk”.

Vierstroom en GGD Midden Holland lopen
dus het risico dat ze straks over moeten
naar een andere leverancier?
Erna: quot;Klopt, maar de overgang naar een
andere leverancier is minder ingrijpend dan de
overgang van volledig analoog naar volledig
digitaal werken. Wij gaan dus gewoon door
met Prevalent. Hun applicatie voldoet aan de
NICTIZ standaarden, en een eventuele nieuwe
applicatie zal daar ook aan moeten voldoen. Nu
stoppen zou een achteruitgang zijn. Wellicht dat
we dan over 2 tot 3 jaar over moeten naar een
andere applicatie – want eerder zie ik het niet
gebeuren – maar dat is dan maar zoquot;.

1 januari 2007, zoals staatssecretaris Ross
heeft gesteld, is dus niet haalbaar?
Patricia: “De aanbesteding is dan nog niet eens
afgerond”.
Erna: “En voordat je dan kunt overgaan tot bre-
de implementatie, ben je zo een jaar verder. Je
moest eens weten hoeveel regio’s nu bijvoor-
beeld hun planning nog handmatig doen.

11 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine

De implementatie van
een zorgdossier is geen
ICT-traject!

Tony Rubino

Arcuris Maatschappelijke Opvang is een Na lange tijd - zo’n 15 jaar - als ICT-er
welzijnsorganisatie die opvang, huisvesting, gewerkt te hebben heeft Tony Rubino zijn
zorg, begeleiding, dagbesteding en werk biedt carrière een andere richting gegeven en is
als hulpverlener aan het werk gegaan. Dat
aan kwetsbare mensen die door een combinatie
wetende, was de eerste vraag aan Tony is
van problemen de thuissituatie verlaten hebben ook onmiddellijk hoe hij verleid was toch
en (tijdelijk) niet in staat zijn zich op eigen een ICT-project te gaan trekken.
kracht in de samenleving te handhaven. Arcuris
(www.arcuris.nl) is al meer dan een eeuw actief “Bij een andere werkgever was ik hulpverlener
in opleiding en ik kende Clever uit de praktijk.
in de zorg aan deze doelgroep en beschikt
Via via kwam ik bij Arcuris waar ik de invoering
daarvoor over een gedifferentieerd aanbod van Clever als eerste taak kreeg, maar ook hier
van voorzieningen in een drietal regio’s. ben ik inmiddels als hulpverlener aan het werk.
Arcuris heeft inmiddels een zorgdossier En in de hulpverlening ligt mijn hart.”
geïmplementeerd op basis van Clever: een Er was al een afspraak om Clever te gaan
gebruiken en er werd over nagedacht hoe dat
applicatie die eigendom is van het Leger des
te implementeren. Arcuris is een fusie-instel-
Heils, geleverd wordt door Ordina, en op dit ling, dus op allerlei plaatsen werd in meer en
moment wordt ingevoerd bij alle instellingen mindere mate een zorgdossier bijgehouden.
die zijn aangesloten bij de Federatie opvang Dat varieerde van het kladblok tot op DOS ge-
(www.opvang.nl), het samenwerkingsverband baseerde toepassingen die op locaties werden
gebruikt. De zorg aan cliënten was gebaseerd
van de maatschappelijke zorg in Nederland.
op het zg. 8-fasenmodel.
Richard Puyt en Jan Loeffen van Expanding
Visions spraken op het Centraal Bureau van Maar Clever paste niet één op één bij het 8-fa-
Arcuris in Beekbergen met projectleider senmodel. Met een projectteam hebben we een
Tony Rubino over de ervaringen tot nu toe. match gerealiseerd. In dat projectteam zat een

Augustus
2 2006 12
maart 2003

EVisionsmagazine De implementatie van
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! een zorgdossier

lid van het MT, de directeur bedrijfsvoering, een waren aan de slag gegaan. In hechte samen-
regiodirecteur, enkele clustermanagers, een werking met de clustermanagers zijn we de pilot
beleidsmedewerker en een ICT-er. gestart en met succes. Inmiddels is de transitie
We wilden vijf regionale servers inrichten die naar breed gebruik nog gaande. Het idee was
dan onderling van tijd tot tijd dienden te syn- overigens dat we klaar zouden zijn als de im-
chroniseren. We zijn daar echter van afgestapt. plementatie was afgerond, maar eigenlijk begint
Dat was niet handig en op het gebied van de het nu pas. Het IT-label moet er af. Nu moeten
infrastructuur was er inmiddels ook het nodige we zien dat we de managementinformatie en
aan de gang. Maar daar weet Jan Loeffen meer andere rapportagemogelijkheden kunnen be-
van.” nutten en ze op elk gewenst moment actueel
kunnen opleveren. Rapportages aan derden
Jan Loeffen: “Ik had van Arcuris de opdracht (overheden en anderen), maar ook interne infor-
gekregen als interimmanager de ICT nieuw matie moet dan dagelijks actueel beschikbaar
van de grond af op te zetten. Op basis van zijn. De gezamenlijke verantwoordelijkheid voor
een voorliggend advies van EV moest dat een de juistheid van de gegevens krijgt nu des te
centrale serveromgeving worden en werkplek- meer inhoud. Gebruikers moeten ook professio-
ken op basis van thin cliënt. Maar wel over zo’n neler gaan rapporteren.”
vijftien locaties en ook nog geschikt voor Voice
over IP (VoIP). Met Michel ten Broeke en later “Hoe staat het met de opleidingen?
ook Albert Durinck zijn we daar flink mee aan “Daar ben ik nog niet helemaal tevreden over.
de slag geweest. Een centrale serverruimte In de pilot is dat door leverancier zeer uitge-
werd ingericht en er werden verbindingen be- breid verzorgd, maar het rendement is te laag.
steld met alle locaties. Lokaal bleken veel extra Nu doe ik het zelf, één à anderhalve dag per
werkzaamheden nodig voor de werkplekaan- week. Maar dat moet een structureel karakter
sluitingen. Die hebben nog al wat tijd gevergd. krijgen.”

We hebben op alle locaties nieuwe werkplek- “En de koppeling met de zorgkantoren?
ken gerealiseerd, we namen een emailsysteem “Op basis van de indicatie gaan we aan de slag.
in gebruik, we stelden overal applicaties ter Het 8-fasenmodel is daarbij het uitgangspunt.
beschikking waaronder inderdaad ook Clever, Clever is daar nu voor ingericht. Technisch klopt
dat centraal kon worden ingericht en via de het. We kunnen de indicatie ophalen en melden
thin cliënts op elke gewenste plek beschikbaar dat we actief zijn voor die cliënt. We werken niet
kwam. En als laatste hebben we telefonie mid- met PGB’s (Persoons Gebonden Budgetten),
dels VoIP ingericht over alle locaties. Het brengt maar met de regelingen van de AWBZ.
Arcuris de nodige flexibiliteit en beperkt de
beheerskosten. Voor zo’n kleine 450 gebruikers Zorgplanning is dus een voorwaarde. En dat is
zijn nu twee ICT-beheerders actief.” nieuw in de maatschappelijke zorg. We zetten
begeleidingsplannen in Clever met de bijbe-
Tony: “We konden ons nu richten op een cen- horende acties. Dat is de planbare zorg. We
trale omgeving. De ICT-infrastructuur kruiste melden nu nog handmatig terug aan zorgkan-
de vertraging in de oplevering van de nieuwe toren. We zitten dus in een overgangssituatie
versie van Clever. Die kwam uiteindelijk in ok- en dat geeft aan dat de maatschappelijke zorg
tober 2005 ter beschikking. Ik had alleen een nog flinke stappen heeft te zetten. De voorkant,
demoversie. Die ik heb aangepast en daarmee de indicatie, klopt nu. Het einde, de rapportage,
ben ik zo snel de eerste locaties beschikbaar ook. Nu de rest nog, de tussenstappen.”
➔

13 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine De implementatie van
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! een zorgdossier

“Wil je ook een certificatie? naast heb je een kernteam nodig van een func-
Ja, dat zit er in, dus we kunnen dat te zijner tijd tioneel en een technisch applicatiebeheerder.
regelen.” Die twee functies moet je goed onderscheiden
en ze tegelijk bij elkaar zetten. Verder zijn de
“Heb je nog adviezen aan anderen? clustermanagers van groot belang. Je moet
“In dit traject heb ik veel petten op gehad. Ik zo’n project ook niet brengen als een ICT-pro-
kende zowel het pakket als de hulpverlening. ject. Maar ik vond het alles bij elkaar een GAAF
Kennis van de werkprocessen is cruciaal. Daar- project.”

8-fasenmodel
We onderscheiden de volgende fasen waarbij elke fase een eigen doel, werkwijze en
bijbehorende instrumenten heeft.

1. Aanmeldingsfase, het eerste contact tussen de cliënt en iemand van de instelling.
2. Intakefase, een nadere kennismaking tussen de cliënt en de instelling.
3. Opnamefase, de opbouwfase van de hulpverlening aan de cliënt.
4. Analysefase, analyse van het functioneren van de cliënt op de acht verschillende leefgebieden.
5. Planningsfase, het opstellen van een begeleidingsplan.
6. Uitvoeringsfase, de uitvoering van het begeleidingsplan.
7. Evaluatiefase, een terugblik op de uitvoeringsfase.
8. Uitstroomfase, de afronding van de hulpverlening.

In het 8-fasenmodel onderscheiden we acht leefgebieden.
De leefgebieden komen in bijna elke fase van het model terug. Ze staan dus steeds centraal
in het begeleidingstraject.

1. Huisvesting: huidige woonsituatie van de cliënt.
2. Financiën: financiële situatie van de cliënt (zoals inkomsten, uitgaven, schulden) en bestedings-
patroon.
3. Sociaal functioneren: relatie tussen de cliënt en zijn omgeving (waaronder zijn gezin, familie,
hulpverleners), inclusief zijn maatschappelijk gedrag (relatie en justitie).
4. Psychisch functioneren: het ‘welbevinden’ van de cliënt, inclusief eventueel psychiatrisch
ziektebeeld en verslavingsgedrag.
5. Zingeving: datgene wat de cliënt motiveert om te leven (bijvoorbeeld een levens- of
geloofsovertuiging).
6. Lichamelijk functioneren: fysieke gesteldheid van de cliënt en zelfzorg.
7. Praktisch functioneren: huishoudelijke en technische vaardigheden, taalvaardigheden.
8. Dagbesteding: daginvulling van de cliënt (werk, hobby’s, studie, activiteiten).

Augustus
2 2006 14
maart 2003

EVisionsmagazine

Zorgdossiers:
“Gewoon beginnen,
maar niet als een kip
zonder kop!”

Claudia van Erven en Ingrid van Hoof

Een aanzienlijk aantal AWBZ-instellingen werkt Jullie staan aan de vooravond van de
inmiddels met een elektronisch zorgdossier of implementatie van een elektronische zorg-
dossiers. Kunnen jullie iets van de voorge-
is druk doende met de implementatie daarvan.
schiedenis aangeven?
Zo ook stichting De Wever in Tilburg. Deze Claudia: “De Wever heeft tegenwoordig zeven
organisatie heeft inmiddels een leverancier locaties die voorheen allemaal een eigen aan-
voor het zorgdossier geselecteerd en staat nu pak hadden met betrekking tot het papieren
aan de vooravond van een implementatie. zorgdossier.
We zijn begonnen met een brede groep van
Stichting De Wever biedt ouderenzorg. Er
deelnemers die allemaal meepraatten. We
werken 1500 medewerkers (ruim 800fte) en ruim meenden dat we alle mogelijke problemen
600 vrijwilligers voor 1100 cliënten op zeven en knelpunten van te voren moesten oplos-
locaties: één verpleeghuis en zes zorgcentra, sen voordat we met de implementatie konden
deels gecombineerd met een verpleegafdeling. beginnen. De kern van het probleem zat ‘m in
verschil van mening over de taken en verant-
In het verpleeghuis De Hazelaar troffen
woordelijkheden van de gebruikers van het
Richard Puyt en Jan Loeffen van Expanding zorgdossier. We hadden zelf ook nog geen
Visions hun gesprekspartners Claudia van goed eenduidig beeld. We wilden eerst, vooraf,
Erven en Ingrid van Hoof (respectievelijk consensus en de meeste problemen opgelost
staffunctionaris beleid en innovatie en hebben. En dat bleek geen constructieve werk-
wijze.
applicatiebeheerder elektronisch zorgdossier)
Met ondersteuning van Jos de Bruin, proces-
en vroegen hen naar hun ervaringen tot nu toe. manager van Expanding Visions, hebben we
toen besloten in een kleinere groep als project-
groep verder te gaan. Stap voor stap.”

➔

15 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine “Gewoon beginnen, maar niet als
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! een kip zonder kop!”

mogelijkheden aangeven komt dat vanzelf.”
Claudia: “Er is ook een beoordelingscommis-
sie ingericht. Als iemand iets wil, wordt hem of
haar gevraagd dat via de lijn met collega’s op
de afdeling te bespreken en via die commissie
in te brengen.”

Geldt dat alleen voor de zorgapplicatie?
Claudia: “Nee, ook bijvoorbeeld op het gebied
van roostering en planning hebben de planners
wel degelijk inspraak als het gaat om de plan-
ningapplicatie. Maar het is voor het eerst dat we
Projectgroepoverleg met sleutelfunctionarissen
dat zo stevig wegzetten. Er is een stuurgroep
ICT op directieniveau en er zijn projectgroepen.
Ingrid: “We zijn toen doorgegaan met die klei- Die van het zorgdossier is er daar één van.
nere groep en een gefaseerde aanpak. De In de stuurgroep worden ook bijvoorbeeld de
eerste opdracht was het opstellen van een pro- landelijke ontwikkelingen meegenomen en de
gramma van eisen en zoeken naar een leveran- invloed daarvan op het ICT-beleid.“
cier die aan die eisen kon voldoen.“
Claudia: “Bepaalde sleutelfunctionarissen in Wat staat er nog op de rol?
het zorgproces moesten in ieder geval mee Ingrid: “Scholing en het implementeren van
doen. De beroepsgroep V&V (verpleging en het zorgdossier op de rest van de locaties.
verzorging) moest als grootste gebruiker van De scholing voor het elektronisch zorgdossier
het zorgdossier ook vertegenwoordigd zijn in de valt uiteen in een aantal onderdelen, namelijk
projectgroep. We hebben “go/no go” momenten een basistraining voor computervaardigheden
ingebouwd en de pilots laten plaatsvinden op voor wie dat nodig was, een scholing voor aan-
een afdeling waar veel cliënten worden opge- dachtsfunctionarissen, een algemene scholing
nomen en ontslagen en een waar bewoners voor alle gebruikers van het zorgdossier en een
langer verblijven. Een MT-lid werd gevraagd specifieke scholing voor de zorgcoördinatoren
als kartrekker en projectleider. De projectgroep met betrekking tot het zorgplan. Aansluitend
werd samengesteld met een aantal direct op de scholing kunnen we dan op een afdeling
betrokken functionarissen en kreeg ook een gaan implementeren.
beter mandaat. Het project werd opgeknipt in En het zorgdossier ontwikkelt zich ook verder.
fasen.” Er kan bijvoorbeeld andere informatie nodig
Ingrid: “Er is overeenstemming over de uit- zijn. Het zorgplan is lastig en vraagt veel aan-
gangspunten, alle rapportages zijn inzichtelijk, dacht, met name voor wat betreft de scholing.”
de mogelijkheid om gegevens extra af te scher-
men is er wel, maar die wordt in de praktijk Wie werken er nu het meest intensief mee?
weinig gebruikt behalve door therapeuten. De Ingrid: “Natuurlijk de V&V-ers, die doen dat 24
projectgroep heeft de autorisaties uitgewerkt. uur per dag. Voor het zorgplan zijn dat verder
Inhoudelijk ligt alles nog steeds bij de vakgroe- de zorgcoördinatoren en de artsen. In het ver-
pen en vanuit applicatiebeheer ondersteunen pleeghuis is de eindverantwoordelijkheid voor
we meer in technische zin. Maar we zitten nog het zorgplan gelegd bij de verpleeghuisarts. In
wel in de overgangsfase. Nog niet alles zit er de verzorgingshuizen ligt de verantwoordelijk-
in, gaandeweg bouwen we op, maar als we de heid voor het zorgplan meer in de lijn.”

Augustus
2 2006 16
maart 2003

EVisionsmagazine “Gewoon beginnen, maar niet als
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! een kip zonder kop!”

Welke externe factoren spelen een rol? geven van opleidingen door eigen applicatiebe-
Claudia: “Door de keuze om gaandeweg heerders goed heeft gewerkt. Er waren korte
de zaken aan te pakken, moeten we steeds afstanden en een laagdrempelige toegang tot
opnieuw bekijken wat we doen. Bijvoorbeeld de applicatiebeheerders. En de vreemde ogen,
met betrekking tot zorgzwaartemetingen en de in dit geval van Jos de Bruin van EV, dwongen
mate waarin we de geleverde zorg gaan regi- ons ook fasegewijs beslissingen te nemen.
streren.” MT-leden waren in het begin nauwelijks ICT-
minded. Onder invloed van het project en van
Zorgkantoren ontwikkelen zich tot make- Jos is dat veranderd. Hij heeft ons ook gesti-
laars in zorg. Er kunnen dus verschillende muleerd deel te nemen in landelijke netwerken.
tarieven gelden. Hoe heeft dat zijn invloed? Vakjargon, de ICT-taal spreken, bleek niet
Claudia: “In de nabije toekomst heeft dit zeker noodzakelijk. En alles vastleggen in dossiers
invloed. Cliënten gaan straks met een indicatie bleek niet zaligmakend; je moet je steeds weer
in de vorm van een zorgzwaartepakket met ons afvragen in welke mate dat nodig is.”
in onderhandeling over welke zorg zij willen Ingrid: “De projectgroep kreeg niet alleen man-
afnemen. Maar daarna komt het verantwoorden daat maar ook faciliteiten, qua mensen, uren en
van de geleverde zorg zowel naar de cliënt als middelen. Dat was een heel belangrijk aspect:
naar het zorgkantoor. De wijze waarop deze het was ook te doen doordat er sprake was
verantwoording moet plaatsvinden is nog niet van vlotte besluitvorming en de bereidheid om
bekend. te investeren. Het MT vond het heel belangrijk
en dat straalde ook door. Je ziet dan ook de
Welke ontwikkelingen zijn er verder nog? resultaten komen. En de weerstand viel uitein-
Ingrid: “We willen straks kunnen zien wat de delijk erg mee, mensen vroegen zelfs waar we
zorg kost op het niveau van de cliënt en welk bleven.”
tarief er tegenover staat. Daarbij hebben we Claudia: “Het was belangrijk snel de meer-
ook nog te maken met het onderscheid tus- waarde van het elektronisch zorgdossier ten
sen intra- en extramuraal. Extramurale zorg opzichte van de oude werkwijze duidelijk te
wordt nu al gegeven, voornamelijk in de aan- maken. En dan heb ik het niet alleen over snel-
leunwoningen van onze zorgcomplexen. Op ler of efficiënter werken, maar eerder over het
dit moment is hierbij de indicatie veel meer beschikken over altijd bijgewerkte dossiers,
leidend, maar daar zal de registratie nog beter een eenduidige werkwijze op alle locaties en
moeten. Er komen ontwikkelingen aan met een verbetering van de kwaliteit van de zorg-
PDA’s. Maar als je goed met een EPD wilt wer- plannen. En dat is gelukt, het project heeft een
ken heb je een fatsoenlijk werkstation nodig. vliegwieleffect, dat blijkt ook uit de afstemming
We werken nu al veel draadloos met laptops. tussen indicatie, zorgplan en de communicatie
De vraag is of dat ook allemaal met een PDA met de cliënt en de verhoogde aandacht voor
kan.” systematisch en methodisch handelen. De fase
van een eenduidig papieren zorgdossier heb-
Wat zou je anderen willen adviseren? ben we daarmee dus overgeslagen.
Claudia: “Om bij voorkeur met een kleine groep De toegang voor huisartsen tot het zorgdossier
mensen te werken die mandaat krijgt om zaken vormt nog een probleem. Buiten dat is er nog
uit te werken en adviezen voor te bereiden. veel te doen. Maar tegelijk is het een kwestie
Regelmatig moet er natuurlijk teruggekoppeld geweest van gewoon beginnen, natuurlijk niet
worden aan het MT over hoe de zaken worden als een kip zonder kop, maar wel aanpakken,
aangepakt en ingericht. Verder blijkt dat het regelmatig terugkoppelen en doorgaan.“

17 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine

Het Elektronisch
Medicatie Dossier en
het Waarneemdossier
Huisartsen: de
vrijblijvendheid is er vanaf.

Bert van de Bovenkamp

Het Nederlands ICT Instituut voor de zorg (NICTIZ) heeft de afgelopen jaren
samen met vertegenwoordigers uit het zorgveld hard gewerkt aan de
voorbereidingen voor de implementatie van een Elektronisch Patiënten
Dossier (EPD), met als voorlopers het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD)
en het Waarneemdossier Huisartsen (WDH). Tot voor kort hoorde je in veel
zorginstellingen dat men niet zozeer geloofde in de plannen zoals die er lagen en
dat het nog wel jaren kon duren voordat de AORTA-infrastructuur, het EMD en het
WDH gerealiseerd zouden zijn. En hoewel de planningen nog steeds doorschuiven,
komt daadwerkelijke realisatie van het EMD, het WDH en de bijbehorende landelijke
communicatie-infrastructuur steeds dichter bij. Instellingen die de boot niet willen
missen en willen voorkomen dat zij in een onmogelijke tijdsklem komen, zullen
snel in beweging moeten komen. Anders zullen zij de termijnen die door VWS
worden nagestreefd, en wellicht zelfs worden afgedwongen, straks niet kunnen
halen. Bert van de Bovenkamp, coach bij Expanding Visions, ligt één en ander toe.

Augustus
2 2006 18
maart 2003

EVisionsmagazine Het Elektronisch Medicatie
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! Dossier en het Waarneemdossier.

Onomkeerbaar proces
Minister Hoogervorst lijkt vastberaden de WDH:
geplande landelijke uitrol van het EMD, het Q3 2006 : pilot
WDH en bijbehorende voorzieningen als het Q4 2006 : uitrol koplopers
Landelijk Schakelpunt (LSP), de UZI-pas en de Q1 2007 en verder : landelijke uitrol
Sectorale berichtenvoorziening zorg (SBV-z) EMD:
door te drukken. Hij kan ook haast niet anders, 1e helft Q4 2006 : pilot
want de politieke druk is groot. De verschillende 2e helft Q4 2006 en Q1 2007 : uitrol koplopers
fracties in de kamer willen nu namelijk eindelijk Q2 2007 en verder : landelijke uitrol
wel eens resultaten zien en bestoken Hoo-
gervorst voortdurend met kritische vragen ten
aanzien van de voortgang. Mede als gevolg van De zogenaamde Proof of Concept die hier-
diverse publicaties waaruit blijkt dat er jaarlijks aan vooraf gaat, waaraan 11 leveranciers van
vele duizenden onnodige ziekenhuisopnamen informatiesystemen meedoen en waarbij de
en zelfs sterfgevallen zijn als gevolg van het aangepaste informatiesystemen getest worden
ontbreken van adequate medicatiegegevens. in onderlinge samenhang met het LSP, de SBV-
Met als meest recent voorbeeld een rapportage z, het BSN en de UZI-pas, dient voor die tijd te
van het Erasmus Medisch Centrum, uitgevoerd zijn afgerond.
in opdracht van het CVZ .
Volgens de laatste brief van de minister aan de
De politiek voelt blijkbaar de hete adem van de Tweede Kamer, d.d. 31 mei jl. staat deze plan-
kritische patiënten (lees: kiezers) in haar nek! ning nog steeds. Concreet betekent dit dat in
De recente val van het kabinet, het rapport principe alle huisartsen aan het einde van dit
Scheepbouwer en het “verzet” van een deel jaar klaar moeten staan en alle ziekenhuizen en
van de leveranciers van ICT-toepassingen voor apotheken aan het einde van Q1 2007.
de zorg zullen hier waarschijnlijk weinig aan
kunnen veranderen. Eenzelfde ontwikkeling Wat komt erbij kijken?
zien we overigens ten aanzien van het EKD. Voor die tijd moet er het nodige gebeuren:
1 De informatiesystemen moeten worden aan-
Onder invloed van een aantal gezinsdrama’s, gepast aan de landelijk gedefinieerde stan-
dat breed uitgemeten zijn in de pers, heeft daarden en het programma van eisen voor
staatssecretaris Ross gesteld dat er per 1 een Goed Beheerd Zorgsysteem (GBZ). Een
januari 2007 een EKD voor elke 0-19 jarige in zorgverlener die werkt met een systeem dat
Nederland moet zijn. Ten aanzien van de haal- niet aan dit programma van eisen voldoet,
baarheid van die termijn verwijs ik hier naar het kan bijvoorbeeld niet aansluiten op de Zorg
interview met Erna Sluis (Vierstroom) en Patri- Informatie Makelaar en het LSP
cia Giesbergen (Prevalent) in dit magazine. De GBZ stelt eisen aan de gebruikersfunc-
ties, berichtenuitwisseling, connectiviteit,
Planning beveiliging, beschikbaarheid, responsetij-
Op hoofdlijnen ziet de planning voor de lande- den, capaciteit, betrouwbaarheid, actualiteit
lijke uitrol van het EMD en het WDH er als volgt en beheer. Om een aantal voorbeelden te
uit (bron: brief van minister Hoogervorst aan de noemen: ten aanzien van beveiliging geldt
Voorzitter van de Tweede Kamer, kenmerk TK, bijvoorbeeld de eis dat men uitsluitend
2005-2006, 25529, nr 22, onderwerp Voort- toegang tot het systeem moet kunnen ver-
gang ICT in de Zorg): krijgen via een UZI-pas. Ten aanzien van
➔

19 2 2006
maart 2003

EVisionsmagazine Het Elektronisch Medicatie
ICT in de zorg: het zorgdossier volop in beweging! Dossier en het Waarneemdossier.

beschikbaarheid geldt de eis dat systemen Gisteren beginnen
7 x 24 uur beschikbaar moeten zijn en dat Vergis u niet in de impact van de ontwikkelin-
storingen binnen korte tijd verholpen moeten gen zoals die hiervoor zijn geschetst. Heeft
worden (bron: Programma van eisen voor u er bijvoorbeeld al over nagedacht hoe u de
een Goed Beheerd Zorgsysteem ). support op systemen in het kader van de 7 x 24
2 Er moet een Zorg Service Provider worden uurs beschikbaarheid wilt vormgeven?
geselecteerd die verbindingen naar het De genoemde ontwikkelingen raken namelijk
LSP kan verzorgen. KPN heeft in dit kader niet alleen uw informatie-infrastructuur (appli-
onlangs een nieuwe marktpropositie speci- caties en gegevensstructuur) en uw technische
fiek voor de zorg gelanceerd, maar er zijn infrastructuur (hardware en verbindingen), maar
meer aanbieders. ook uw organisatie-infrastructuur (ICT-beheer-
3 De UZI-pas moet worden aangeschaft en organisatie).
geïmplementeerd.
Om grip te houden op de ontwikkelingen en
Schaalvoordelen door samenwerking op tijd klaar te staan is het van belang op korte
Als het gaat om het aanpassen van de infor- termijn een integraal plan te ontwikkelen, dat
matiesystemen op zich: de diverse leveranciers al deze lagen uit het hiërarchisch model voor
zijn hier al hard mee bezig. Aandachtspunt hier- de informatie infrastructuur (zie figuur) omvat.
bij is overigens dat een groot aantal leveran- Zeker wanneer u inderdaad besluit één en
ciers via een brandbrief van de Vereniging van ander niet alleen op te pakken, maar de samen-
Organisaties voor ICT in de Zorg (OIZ) heeft werking te zoeken met collega-zorgverleners.
laten weten dat men niet meekan in de planning
zoals die er nu ligt. Men geeft aan meer tijd
nodig te hebben om de systemen aan te pas-
sen aan de geformuleerde eisen.
Zorgverleners en zorginstellingen zullen echter
ook zelf actie moeten ondernemen. Om terug
te komen op bijvoorbeeld de eisen die de GBZ
Ontwikkelingen in
stelt ten aanzien van de beschikbaarheid van de omgeving
systemen: dit betekent al snel dat systemen
redundant uitgevoerd moeten worden, net als
de dataverbindingen. Bij hoeveel huisartsen- Bedrijfsdoelstellin
gen
praktijken en apothekers is dit nu het geval? Wil
je dit betaalbaar houden, dan is het raadzaam
je als zorgverleners te verenigen. Het liefst op Functionele
infrastructuur
regionaal niveau. Dit kan zowel binnen één
discipline (bijvoorbeeld huisartsen die samen-
werking zoeken) als sectoraal (ziekenhuizen, Technische
huisartsen, apothekers en eventuele andere infrastructuur

zorginstellingen samen). En zowel door vraag-
bundeling alsook door de inrichting van een
Organisatie-
zogenaamd Shared Service Centre (SSC). Op infrastructuur
die manier kunnen belangrijke schaalvoordelen
gerealiseerd worden.

Augustus
2 2006 20
maart 2003

EVisionsmagazine

Aan- en afmelden
U abonnement op EVisionsmagazine is kostenloos en vrijblijvend.
U kunt zich aan- of afmelden via
http://www.ev.nl/aanmelden

EU-aanbesteden en EV
EU-aanbestedingen die EV begeleidt worden doorgaans op
www.ev.nl/aanbesteden gepubliceerd. U kunt automatisch op de
hoogte blijven van deze aanbestedingen. Als er een project of informatie
gepubliceerd wordt, dan ontvangt u hierover een e-mailbericht. Deze
service is gratis voor abonnees van EVisionsmagazine. In uw my-profiel
http://www.ev.nl/aanmelden kunt u naar keuze uw abonnement op deze
e-mailservice activeren.

De website van EV en
RSS is een toepassing van de internetmetataal XML. Een RSS-
feed wordt op de EV-website gebruikt om geïnteresseerden een
automatische melding toe te sturen over wijzigingen op de EV-website.
Deze melding wordt gepresenteerd in een RSS-feed of nieuwsreader.

s
Hiervan zijn verschillende varianten, al dan niet gratis, van verkrijgbaar.
Wij verwijzen u naar FeedReader, een eenvoudige maar zeer
bruikbare en gratis applicatie die u op uw computer kunt installeren.

on
Wat betekent de afkorting RSS?
Er bestaat geen eenduidige verklaring voor de betekenis van de
letters RSS. De volgende varianten worden gebruikt: RDF Site
Summary , Rich Site Summary, Really Simple Syndication

si
Wat kan de RRS-feed van EV voor u betekenen?
Via een RSS nieuws-reader ‘abonneert’ u zich op de RSS feeds
van EV. Het programma verzamelt automatisch de headlines van
onze website en eventueel intro’s en geeft deze in één opsomming
weer in de reader of in uw browser. Op het moment dat wij een
artikel plaatsen ontvangt u automatisch een signalering dat er
vi
nieuwe content beschikbaar is op onze website. Wilt u een artikel
lezen dan klikt u op de headline en gaat u direct naar het artikel.
g

n
EV’s RRS-feed: http://www.ev.nl/rss/

i
Heeft u vragen hierover mail dan naar redactie@ev.nl.

d
15

Expanding Visions is een managementadviesbureau voor toekomstvaste

n
bedrijfsvoering.
EV coached organisaties op het snijvlak management en ict. De missie

ja a
is 'Het identificeren van kansen uit ontwikkelingen op het snijvlak van

p
management en ICT en die te vertalen naar resultaten voor organisaties'.

ar ex Expanding Visions B.V.
Baarnsche Dijk 12-i, 3741 LS BAARN
Postbus 747, 3740 AS BAARN
T: 31+(35) 5 488 388
F: 31+ (35) 5 422 953
http://www.ev.nl
E: redactie@ev.nl

21 2 2006
maart 2003

Ict In De Zorg Volop In Beweging

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Ict In De Zorg Volop In Beweging

Semelhante a Ict In De Zorg Volop In Beweging (20)

Mais de Frits Pfeiffer

Mais de Frits Pfeiffer (11)

Ict In De Zorg Volop In Beweging