1. ΣΚΟΡΔΟ
Σκόρδο είναι μονοετές ή και πολυετές, ποώδες φυτό . Η καταγωγή του είναι από τις
περιοχές της κεντρικής και ανατολικής Ασίας. Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα
ως άρτυμα στην παρασκευή φαγητών, και για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Έχει βολβώδες στέλεχος και τα φύλλα του μέχρι τη μέση περίπου είναι επίπεδα και
λεία. Τα φύλλα του είναι στενά, μακριά και κοφτερά. Στην κορυφή του στελέχους είναι
το άνθος που έχει λευκό χρώμα. Ο βολβός του σκόρδου ή κεφάλι αποτελείται από
πολλά μικρά βολβοειδή μέρη που λέγονται σκελίδες ή ξεκλίδια και έχουν κοινή βάση
καλύπτονται δε όλα μαζί από 3-5 ή 3-4 μεμβράνες που έχουν μορφή κολεού
(σωληνοειδούς θήκης). Κάθε κολεός σχίζεται σε μία μορφή σχήματος λογχοειδούς
φύλλου που είναι λίγο μικρότερο από αυτό του κρεμμυδιού και λίγο στενότερο και
μικρότερο από το φύλλο του πράσου.
Το σκόρδο πολλαπλασιάζεται με τους βολβούς του. Οι ανθοφόροι άξονες δεν έχουν
σπόρια αλλά μερικές φορές φέρουν μικρούς βολβούς που επίσης χρησιμοποιούνται
στον πολλαπλασιασμό του. Τα άνθη είναι στείρα και το σκόρδο πολλαπλασιάζεται με
τα βολβομερή του. Οι ανθοφόροι άξονες αναπτύσσονται φέροντας μερικές φορές
μικρά βολβίδια, τα οποία χρησιμοποιούνται ως ετήσιο φυτό.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΚΟΡΔΟΥ
Στην Ελλάδα καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια και το περιγράφουν ο Ηρόδοτος και
ο Αριστοφάνης. Ο Θεόφραστος το αναφέρει ως σκόρδον ή σκόροδον και ο
Διοσκουρίδης ως σκόρδον το ήμερον.Η φύτευση του σκόρδου για το ελληνικό κλίμα
γίνεται από το φθινόπωρο τον Οκτώβριο ή την άνοιξη για τα νωπά σκόρδα μέχρι το
Φεβρουάριο για τα ξερά. Αυτά φυτεύονται σε βάθος ως 5 εκ. και σε απόσταση 5-10
εκ. μεταξύ τους. Πρέπει να σκαλίζονται επιπόλαια, να βοτανίζονται και να ποτίζονται
τακτικά. Ο βολβός δημιουργείται κατά την Άνοιξη όταν και οι μέρες είναι μεγαλύτερες.
Το σκόρδο ανθίζει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και το ύψος του κυμαίνεται από
30-50 πλέον πόντους. Η συγκομιδή γίνεται κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Τα
σκόρδα ξεριζώνονται, αφήνονται να μαραθούν και στη συνέχεια γίνονται αρμαθιές για
να διατηρηθούν για μακρά χρονικά διαστήματα και στέλνονται στην αγορά.
2. ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ
Σύμφωνα με τις αρχαϊκές δοξασίες ορισμένα δέντρα, φυτά, βολβοί ή καρποί με
έντονη οσμή διαθέτουν μαγική δύναμη, η οποία λειτουργεί σαν φυλακτήριο. Στα
αρχαία χρόνια το είχαν ως φυλακτό ενάντια στα κακά δαιμόνια και τους βρικόλακες
καθώς και κατά του ματιάσματος. Υπάρχουν πολλές λαϊκές παραδόσεις σχετικά με το
σκόρδο. Έτσι μία πλεξούδα από σκόρδα σε ένα σπίτι ή χωράφι διώχνει το μάτιασμα.
Στα χωράφια κρεμούσαν σκορδοπλεξάνα για να μη βασκαθεί. Άμα κάποιος θαυμάζει
κάτι για να μη το ματιάζει συνηθίζεται η έκφραση «σκόρδα στα μάτια σου» [1] έτσι
αποτρέπεται το μάτιασμα. Στην έγκυο γυναίκα και στο νεογέννητο βρέφος
τοποθετείται ένα σκόρδο για να φύγει το κακό μάτι. Την ημέρα της πρωτομαγιάς
τρώνε σκόρδο για προληπτική εξουδετέρωση του κακού. Ακόμα και πλαστικά
σκόρδα τοποθετούνται σε αυτοκίνητα για γούρι.
ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ
Το σκόρδο αποτελεί βασικό στοιχείο στη μαγειρική πολλών χωρών. Χρησιμοποιείται
σε ψητά, βραστά, σε σάλτσες, σε σαλάτες (σκορδαλιά), σε τουρσιά.Το σκόρδο μπορεί
να τρώγεται ωμό για να σκοτώνει τα βακτήρια, να βελτιώνει τη λειτουργία του
ανοσοποιητικού συστήματος και να προλαμβάνει, ίσως και τον καρκίνο. Κατά το
μαγείρεμα, το σκόρδο παύει να είναι μικροβιοκτόνο επειδή καταστρέφεται πλήρως η
αλλισίνη. Ωστόσο δεν χάνει όλες τις θεραπευτικές του ιδιότητες και μπορεί να μειώσει
τη χοληστερίνη, να διατηρεί το αίμα αραιό και να λειτουργεί ως αποσυμφορητικό,
ως αντιβηχικό, ως ρυθμιστής βλεννών και ως προληπτικό της βρογχίτιδας. Το καλύτερο
είναι να τρώγεται και με τους δύο τρόπους.
ΜΥΡΩΔΙΑ
Το κύριο συστατικό του σκόρδου είναι η αλλισίνη που είναι δύσοσμο και
δημιουργείται κατά την κοπή, κατά την πολτοποίηση του σκόρδου ή μασώντας το. Η
Αλλισίνη αποβάλλεται με τα ούρα και δια της αναπνοής, έτσι το άτομο που έχει φάει
σκόρδο μπορεί εύκολα να εντοπιστεί από την αναπνοή του. Το αιθέριο λάδι του
σκόρδου αποβάλλεται κατά πολύ από το δέρμα και τους πνεύμονες και διατηρείται
επί 24-ωρον. Χαρακτηριστικό εκείνων που έχουν φάει σκόρδο, είναι ότι τα ούρα τους
αποκτούν την οσμή του επί χρονικό διάστημα τουλάχιστον 24-30 ώρες. Για την
απαλλαγή από τη δυσάρεστη αναπνοή που προκαλεί το σκόρδο, οι επιστήμονες
προτείνουν δυνατό καφέ, μέλι, γιαούρτι ή γάλα, καθώς το γάλα[12]
βελτιώνει αρκετά
την δυσοσμία. Επίσης, πιο αποτελεσματικό είναι όταν το σκόρδο τρώγεται
ταυτόχρονα με το γάλα, ανακατεύοντας το πριν το καταπιείτε. Οι Γάλλοι θεωρούν το
3. κόκκινο κρασί αποτελεσματικό αρωματικό. Τα ίδιο ισχύει και για το γαρίφαλο. Συχνά
οι ειδικοί συστήνουν το μάσημα μαϊντανού – η χλωροφύλλη του βοτάνου πιστεύεται
πως σβήνει τη μυρωδιά του σκόρδου. Σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Natural
History, για να φύγει η μυρωδιά του σκόρδου από τα χέρια, μπορούμε να τα
καθαρίσουμε με λεμόνι ή τα πλένουμε με κρύο νερό, τρίβοντάς τα συνέχεια με αλάτι,
ενώ στο τέλος τα ξεπλένουμε με χλιαρό νερό και σαπούνι.
Καλοχωρίδης Δημήτρης, ΓΤΤΠ