Μήλο, καλλιέργεια, ποικιλίες, θρεπτική αξία

1. Εργασία της μαθήτριας
Χατζηαναστασίου Ελένη

2. Το μήλο είναι φρούτο, καρπός του δέντρου μηλιά (επιστ.: Μηλέα η ήμερος, λατ. Malus
domestica) της οικογένειας των Ροδοειδών (Rosaceae). Είναι ένα από τα πιο
διαδεδομένα και ευρύτατα καλλιεργούμενα φρούτα. Το δέντρο είναι φυλλοβόλο και φτάνει
τα 5-12 μέτρα ύψος με φύλλα που έχουν ελλειψοειδές σχήμα και μυτερή άκρη.
Γενικά
Η μηλιά είναι το πιο διαδεδομένο οπωροφόρο παγκοσμίως, αντιπροσωπεύει το 50% των
φυλλοβόλων οπωροφόρων δέντρων, με παγκόσμια ετήσια παραγωγή περί τα 60
εκατομμύρια τόνους. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μήλων παγκοσμίως
αποτελείται από επιτραπέζιες ποικιλίες. Οι ποικιλίες πολλαπλής χρήσεως όμως αρχίζουν
να γίνονται συνεχώς δημοφιλέστερες. Παλιότερα σε κάθε τόπο καλλιεργούνταν
διαφορετικές ποικιλίες μήλων. Οι απαιτήσεις όμως για αυξημένη παραγωγή και υψηλή
ποιότητα καρπών, συνέβαλαν στη δημιουργία και διάδοση νέων ποικιλιών που
καλλιεργούνται σήμερα σε διάφορα μέρη με παρόμοιες κλιματικές συνθήκες. Οι πιο
διαδεδομένες ποικιλίες είναι η Golden Delicious και οι διάφορες κόκκινες ποικιλίες
Delicious αμερικανικής προέλευσης, η Mutsu ιαπωνικής προέλευσης και η Granny Smith
αυστραλιανής προέλευσης

3. 1.Είδη-Ποικιλίες
 Οι κυριότερες σύγχρονες ποικιλίες που προωθούνται στην αγορά είναι οι
παρακάτω:
 Από τις πρώιμες ποικιλίες, η ποικιλία Gala και ιδιαίτερα οι κλώνοι Gala Schniga, Anaglo,
Brookfield Gala στις πεδινές περιοχές.
 Από τις όψιμες ποικιλίες, η ποικιλία Fuji και η ποικιλία Granny Smith και Μούτσου που
ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές.
 Μπελφόρ: ποικιλία μικρόκαρπου κόκκινου μήλου με σκληρή σάρκα, μακροχρόνιας
διατήρησης εκτός ψυγείου που εισήχθηκε και στην Ελλάδα τη 10ετία του 1950.
 Από την ομάδα Red Deliciοus οι κλώνοι Red Chief, Superchief, Red Kan, Scarlet Spur,
Red Cap σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές.
 Από την ομάδα Golden Deliciοus, οι κλώνοι Golden Reinders, Golden Smoothee και
Golden B.
 Από τις τριπλοειδείς ποικιλίες, οι ποικιλίες Red Jonaprince, Jonagored, Jonagold.
 Η ελληνική ποικιλία Φιρίκι συναντάται ως επί το πλείστον στις ορεινές και ημιορεινές
περιοχές της χώρας. Πριν από 150-200 χρόνια εμφανίστηκε στο Πήλιο ένα μοναδικό στο
είδος μήλο, μικρό στο μέγεθος και υπόξινο στη γεύση: το φιρίκι, το ήμερο και το άγριο
(που δεν είναι εδώδιμο). Το φιρίκι είχε σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των υπόλοιπων
ποικιλιών: ήταν ένα μήλο ανθεκτικό στις ασθένειες και με μεγάλη αντοχή μετά τη
συγκομιδή. Με την έλευση όμως των καινούργιων ποικιλιών περιορίστηκε πολύ η
καλλιέργειά του λόγω των μεγάλων απαιτήσεών του.

4. 2. Καλλιέργειες
 Η καλλιέργεια της μηλιάς είναι διαδεδομένη σε ολόκληρο
σχεδόν τον κόσμο. Μηλεώνες απαντώνται ακόμη και στη
Σιβηρία όπου η θερμοκρασία κατά τους χειμερινούς μήνες
μπορεί να πέσει στους -40 βαθμούς Κελσίου. Μέχρι το 1940
η παραγωγή μήλων στην Ελλάδα ήταν πολύ μικρή. Σήμερα η
καλλιεργούμενη έκταση είναι περίπου 150.000 στρέμματα και
η ετήσια παραγωγή ανέρχεται σε 350.000 τόνους,
αποτελώντας τη δεύτερη σπουδαιότερη καλλιέργεια από τα
φυλλοβόλα οπωροφόρα μετά τη ροδακινιά. Η καλλιέργεια της
μηλιάς σε μορφή συστηματικών οπωρώνων εντοπίζεται
κυρίως στην κεντρική και δυτική Μακεδονία, στη Θεσσαλία
και στην Πελοπόννησο. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση
δέντρων μηλιάς βρίσκεται στην περιοχή του Βερμίου.
Καλλιεργείται επίσης στους νομούς Ημαθίας, Πέλλας,
Καστοριάς, Μαγνησίας, Λάρισας και Αρκαδίας.

6. 3.Ιστορικά Στοιχεία
 Η μηλιά ήταν γνωστή από τους προϊστορικούς χρόνους,
τόσο σε άγρια όσο και σε καλλιεργούμενη μορφή. Η
καταγωγή της τοποθετείται στην περιοχή νότια του
Καυκάσου. Το δέντρο καλλιεργείται από την αρχαιότητα
στην Ασία και στην Ευρώπη. Η καλλιεργούμενη μηλιά
αναφέρεται από το Θεόφραστο τον 3o αι. π.Χ.. Το γένος
malus, εκτός της κοινής μηλιάς, συμπεριλαμβάνει και
άλλα είδη, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα: Μalus
baccata (Μ. η ραγοφόρος), Μalus fusca (Μ.η φαιά), Μalus
orientalis (Μ. η ανατολική), Μalus prunifolia (Μ. η
προυμνόφυλλος), Μalus pumila (Μ. η νανοφυής), Μalus
sylvestris (Μηλέα η δασική), Μalus spectabilis (Μ. η
έκλαμπρος). Με την ανακάλυψη του νέου κόσμου και την
εγκατάσταση αποίκων πολλές ευρωπαϊκές ποικιλίες
μεταφέρθηκαν στην Αμερική.

7. 4. Θρεπτική Αξία
 Το μήλο είναι πλούσιο σε
βιταμίνες, διαιτητικές ίνες,
μεταλλικά στοιχεία. Περιέχει
ασβέστιο, φώσφορο,
σίδηρο, κάλιο, βιταμίνη C,
βιταμίνη A, φολικό οξύ,
βιοτίνη, μηλικό οξύ. Βοηθά
στην πέψη καθώς και στην
καύση του λίπους. Έχοντας
πολύ λίγες θερμίδες βοηθά
τον οργανισμό να
διατηρηθεί υγιής. Είναι καλό
να καταναλώνεται μετά από
κάποιο γεύμα γιατί έχοντας
πολύτιμες θρεπτικές ουσίες
βοηθά στο μεταβολισμό του
οργανισμού και την
γρηγορότερη πέψη.

8. 5.Αξία για την Υγεία
 Διαθέτει το χρώμα του πάθους και θεωρείται το πιο ‘αμαρτωλό’
φρούτο, καθώς αποτέλεσε την αιτία για το διωγμό των
πρωτόπλαστων από τον παράδεισο. Στην ελληνική μυθολογία,
τα μήλα είχαν τη γεύση μελιού και θεωρούνταν ότι θεράπευαν
όλες τις ασθένειες, ενώ στην αμερικάνικη παραδοσιακή ιατρική,
το μήλο χαρακτηρίζεται ως ο ‘βασιλιάς των φρούτων’.
 Αποτελεί πράγματι ένα εξαιρετικό φρούτο με ποικίλες
ευεργετικές ιδιότητες. Παραλλάσσοντας τη λαϊκή ρήση:
 'ένα μήλο την ημέρα κάνει πέρα...
 τη χοληστερίνη
 την πίεση
 την υπεργλυκαιμία
 τις καρδιοπάθειες
 την όρεξη
 τον καρκίνο
 τους ιούς...
 ...και κατά συνέπεια το γιατρό!'

9. Ποσοστά περιεκτικότητας σε
θρεπτικά στοιχεία και οφέλη για
την υγεία
Είναι ιδιαίτερα θρεπτικό, καθώς περιέχει
αρκετές φυτικές ίνες (3-5γρ), βιταμίνες (C),
αντιοξειδωτικά και μέταλλα πολύ χρήσιμα και
ωφέλιμα για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Θερμιδικά αποδίδει 65 kcal ανά 125 gr
(τεμάχιο), ενώ αποτελείται από νερό σε
ποσοστό 84%.
Πολλαπλά είναι τα οφέλη για την υγεία από
την κατανάλωση μήλων, καθώς καθυστερεί τα
νοσήματα φθοράς και παρέχει αντιγηραντική,
αγχολυτική, ηρεμιστική και αντιπυρετική
προστασία.
Πιο συγκεκριμένα, τα φλαβονοειδή που
περιέχονται σε υψηλές συγκεντρώσεις
(κυρίως στο εξωτερικό περίβλημα), είναι
ουσίες με ισχυρές αντιοξειδωτικές ικανότητες
που δρουν στο αίμα και τους ιστούς

10. 6.Συνταγές- Προϊόντα
 Μηλόπιτα
Εκτέλεση
 1. Χτυπάμε στο μίξερ το βούτυρο και τη ζάχαρη να
αφρατέψουν. Προσθέτουμε τα αυγά ένα ένα και
ανακατεύουμε καλά. Στη συνέχεια ρίχνουμε σιγά σιγά
το αλεύρι κοσκινισμένο μαζί με το μπέικιν πάουντερ
και προσθέτουμε το κονιάκ, το γάλα, την κανέλα και το
γαρίφαλο.
 2. Ανακατεύουμε ώστε να έχουμε ένα μείγμα απαλό
όπως ακριβώς του κέικ. Προσθέτουμε τα μήλα
κομμένα σε κυβάκια και συνεχίζουμε να ανακατεύουμε
λίγο ακόμη.
 3. Αλείφουμε με βούτυρο και πασπαλίζουμε με αλεύρι
ένα ταψάκι διαμέτρου 28 εκ. Ρίχνουμε μέσα το μείγμα
και ψήνουμε στους 180˚C για 1 ώρα.
 4. Bγάζουμε τη μηλόπιτα από το φούρνο, την
αφήνουμε να κρυώσει για 10 λεπτά περίπου και έπειτα
τη σερβίρουμε.

Mερίδες: 10
 Χρόνος Προετοιμασίας: 15 λεπτά
 Χρόνος Ψησίματος: 60 λεπτά
Υλικά συνταγής
2 φλ. τσαγιού αλεύρι που
φουσκώνει μόνο του
2 κ.γλ. μπέικιν πάουντερ
1 φλ. τσαγιού βούτυρο
1½ φλ. τσαγιού ζάχαρη
2 αυγά
4 μήλα κομμένα σε κυβάκια
1/2 φλ. τσαγιού κονιάκ
1/2 φλ. τσαγιού γάλα
1 κ.γλ. κανέλα
1 κ.γλ. γαρίφαλο

11. 7. Διαιτητική Πυραμίδα

12. …….και ΤΕΛΟΣ! 