Αρχαίο Ελληνικό θέατρο

1. ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
3ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΟΛΙΧΝΗΣ-ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017

2. 1
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο, θεσμός της αρχαιοελληνικής πόλης-
κράτους αναπτύχθηκε στα τέλη της αρχαϊκής περιόδου και διαμορφώθηκε
πλήρως κατά την κλασική περίοδο -κυρίως στην Αθήνα. Φέρει έναν έντονο
θρησκευτικό και μυστηριακό χαρακτήρα κατά τη διαδικασία της γέννησής του,
αλλά και έναν εξίσου έντονο κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα κατά την
περίοδο της ανάπτυξής του.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το δράμα προήλθε από τα θρησκευτικά δρώμενα και συνδέθηκε
εξαρχής με τη λαμπρότερη εορτή του Διονύσου, τα Μεγάλα Διονύσια, που
είχαν κυρίαρχη θέση στο αθηναϊκό εορτολόγιο.
Οι δραματικοί αγώνες διεξάγονταν κατά τη διάρκεια των θρησκευτικών
εορτασμών στη πόλη. Ήταν αφιερωμένοι στο θεό Διόνυσο, έστω και αν ο
θεός δεν αποτελεί το θέμα για τα περισσότερα έργα.
Το ίδιο το θεατρικό κτήριο βρίσκεται εντός του ιερού χώρου του θεού και
ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό το συμβολισμό του.
Η σκευή (προσωπείο/κοστούμι) συνδέεται άμεσα με βαθύτερα στρώματα της
διονυσιακής λατρείας.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Συνολικά θεωρούμενο το θέατρο, παρόλο που διαμορφώνεται στην
εποχή των τυράννων, τράφηκε απ’ τη δημοκρατία και άκμασε όσο άκμασε η
δημοκρατία. Αυτή καθόρισε τον τρόπο λειτουργίας του και το βοήθησε να
ακμάσει σχεδόν μέσα σ’ έναν αιώνα ωθώντας το έτσι να διαγράψει τροχιά
παράλληλη με το ίδιο το πολίτευμα. Οι Αθηναίοι πολίτες συμμετείχαν στα
όργανα της νομοθετικής, δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας. Ταυτόχρονα,
εντός του θεάτρου, βίωναν τη συλλογικότητα της δραματουργίας καθώς
ασκούνταν στην αντιπαράθεση ιδεών, στο διάλογο και την επικοινωνία.
Πραγματώνεται λοιπόν η σύνδεση του τραγικού είδους με την πολιτική
άνθηση, όταν ο ίδιος λαός συσπειρωμένος, όπως και στο θέατρο, γίνεται
ρυθμιστής των πεπρωμένων του. Έτσι πιθανώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε
τη θέση που κατέχουν στις ελληνικές τραγωδίες τα μεγάλα εθνικά

3. 2
προβλήματα του πολέμου, της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της φιλοπατρίας
αλλά και οι διαμάχες γύρω απ’ τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Ο κάθε Αθηναίος είχε δικαίωμα να παρακολουθεί τις παραστάσεις. Το
ίδιο δικαίωμα είχαν και οι μέτοικοι (ξένοι που ζούσαν μόνιμα στην Αθήνα) αν
αγόραζαν εισιτήρια μέσω κάποιου Αθηναίου πολίτη. Τις παραστάσεις
παρακολουθούσαν άνδρες και γυναίκες. Ως προς τις θέσεις, γνωρίζουμε ότι
άντρες και γυναίκες κάθονταν μαζί κατά οικογένειες, επειδή κάποτε υπήρξε
πρόταση να κάθονται χωριστά κατά φύλο. Ωστόσο, οι θεατές δεν μπορούσαν
να καθίσουν όπου ήθελαν, επειδή υπήρχαν διακρίσεις. Υπήρχε κατ’ αρχάς η
προεδρία, τιμητικές θέσεις στους ξένους πρεσβευτές, στους ιερείς, στους
εννέα άρχοντες, στους δέκα στρατηγούς, στους κριτές των θεατρικών
παραστάσεων, στα παιδιά όσων έπεσαν στους πολέμους για την πατρίδα και
σε εξαίρετους πολίτες. Οι υπόλοιπες θέσεις ήσαν πάλι χωρισμένες ανάλογα
με τις κοινωνικές τάξεις, το φύλο, την καταγωγή (ντόπιοι, ξένοι κ.τ.λ.).
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Με την είσοδο ελεύθερη και με το θρησκευτικό αλλά και πολιτικό
χαρακτήρα των παραστάσεων είναι εύκολο να φανταστούμε τι συνέβαινε έξω
και μέσα στο θέατρο του Διονύσου με τις 20.000 θέσεις θεατών. Υπήρχαν
ακόμη και παράπονα ότι οι ξένοι έπαιρναν τις καλύτερες θέσεις. Για τους
λόγους αυτούς το κράτος αποφάσισε να επέμβει θεσπίζοντας το θεσμό του
εισιτηρίου. Η είσοδος ορίστηκε σε δύο οβολούς για όλη την ημέρα, εκτός απ’
τις πρώτες σειρές των καθισμάτων. Οι φτωχοί όμως πολίτες άρχισαν να
παραπονιούνται, επειδή δεν μπορούσαν να πληρώσουν το τίμημα της
εισόδου. Έτσι, λόγω του ότι δεν είχαν όλοι οι πολίτες τη δυνατότητα να
πληρώνουν και καθώς το θέατρο θεωρούταν μέσο υψηλής πνευματικής
καλλιέργειας, το ποσό για το εισιτήριο του θεάτρου (θεωρικά) δινόταν απ’ το
κράτος στους πιο φτωχούς. Ο Περικλής, θεωρώντας ότι το θέατρο ήταν το
σχολείο του λαού και ότι η τραγωδία είχε εκπαιδευτικό χαρακτήρα, καθιέρωσε
τα θεωρικά να δίνονται σ’ όλους τους πολίτες αδιακρίτως οικονομικής
κατάστασης.
Τα θεωρικά χρήματα, θεσμός ο οποίος διατηρήθηκε έως το 338 π.Χ.,
έβγαιναν απ’ το θεωρικό ταμείο, έσοδα του οποίου ήταν τα πλεονάσματα του
κρατικού προϋπολογισμού. Το ταμείο αυτό απέκτησε τόση μεγάλη σημασία
και οικονομική ευρωστία, ώστε διορίστηκε και ειδικός «υπουργός» για τη
διαχείριση του. Ψηφίστηκε μάλιστα και νόμος που απαγόρευε να
χρησιμοποιούνται τα χρήματα αυτά για άλλους σκοπούς, ακόμη και για

4. 3
στρατιωτικές δαπάνες. Ως εκ τούτου, κάθε φορά που έκτακτες ανάγκες
απαιτούσαν χρήματα, το κράτος επέβαλλε φορολογίες κυρίως στους
πλούσιους. Τα θεωρικά χρήματα έμεναν άθικτα! Στην ουσία τα χρήματα αυτά
δεν δίνονταν στους θεατές αλλά στον ενοικιαστή του θεάτρου, το θεατρώνη ή
θεατροπώλη όπως λεγόταν. Αυτός έδινε ένα είδος εισιτηρίου, το σύμβολο,
στους πολίτες και ήταν επίσης υπεύθυνος για την καλή συντήρηση του
θεάτρου, των μηχανημάτων και της σκευής των ηθοποιών.
ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
Τα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου ήταν:
1) Η σκηνή
2) Η ορχήστρα
3) Το κοίλον
Ακόλουθα επιμέρους μέρη:
• Η σκηνή: ορθογώνιο, μακρόστενο κτήριο, που προστέθηκε κατά τον
5ο αι. π.Χ. στην περιφέρεια της ορχήστρας απέναντι από το κοίλον. Στην
αρχή ήταν ισόγεια και χρησιμοποιούταν μόνο ως αποδυτήρια, όπως τα
σημερινά παρασκήνια.
• Το προσκήνιο: μια στοά με κίονες μπροστά από τη σκηνή. Ανάμεσα
στα διαστήματα των κιόνων βρίσκονταν θυρώματα και ζωγραφικοί πίνακες (τα
σκηνικά). Τα θυρώματα του προσκηνίου απέδιδαν τρεις πύλες, από τις οποίες
έβγαιναν οι υποκριτές. Το προσκήνιο ήταν αρχικά πτυσσόμενο, πιθανώς
ξύλινο.
Τα παρασκήνια: τα δύο άκρα της σκηνής που προεξέχουν δίνοντάς της σχήμα
Π στην κάτοψη.
• Οι πάροδοι: οι διάδρομοι δεξιά και αριστερά από τη σκηνή που
οδηγούν στην ορχήστρα. Συνήθως σκεπάζονταν με αψίδες.
• Το λογείο: ένα υπερυψωμένο δάπεδο, ξύλινο και αργότερα πέτρινο ή
μαρμάρινο, όπου έπαιζαν οι ηθοποιοί
• Η ορχήστρα: Η ημικυκλική (ή κυκλική, π.χ. Επίδαυρος) πλατεία στο
κέντρο του θεάτρου. Συνήθως πλακόστρωτη. Εκεί δρούσε ο χορός.
• Η θυμέλη: ο βωμός του Διονύσου στο κέντρο της ορχήστρας.

5. 4
• Ο εύριπος: αγωγός απορροής των υδάτων στην περιφέρεια της
ορχήστρας από το μέρος του κοίλου.
• Το κοίλον: όλος ο αμφιθεατρικός χώρος (με τα εδώλια, τις σκάλες και
τα διαζώματα) γύρω από την ορχήστρα όπου κάθονταν οι θεατές.
• Οι αναλημματικοί τοίχοι: οι τοίχοι στήριξης του εδάφους στα άκρα
του κοίλου.
• Οι αντηρίδες: πυργοειδείς τοίχοι κάθετοι προς τους αναλημματικούς
που χρησιμεύουν στην καλύτερη στήριξή τους.
• Τα διαζώματα: οριζόντιοι διάδρομοι που χωρίζουν τις θέσεις των
θεατών σε οριζόντιες ζώνες.
• Οι σκάλες: κλιμακωτοί εγκάρσιοι διάδρομοι για την πρόσβαση των
θεατών στις θέσεις τους.
• Οι κερκίδες: ομάδες καθισμάτων σε σφηνοειδή τμήματα που
δημιουργούνται από τον χωρισμό των ζωνών με τις σκάλες.
• Τα εδώλια: τα καθίσματα, οι θέσεις των θεατών.
• Η προεδρία: η πρώτη σειρά των καθισμάτων όπου κάθονταν οι
επίσημοι.

6. 5
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Θέατρο του Διονύσου ή Θέατρο Διονύσου Ελευθερέως είναι ο
σημαντικότερος γνωστός υπαίθριος θεατρικός χώρος στην αρχαία Αθήνα και
θεωρείται το πρώτο πέτρινο θέατρο του κόσμου. Βρισκόταν 3 περίπου μέτρα
πάνω από το ναό και αποτελούσε μέρος του ιερού του Ελευθερέως Διονύσου
που βρισκόταν στις νοτιοανατολικές παρυφές της Ακρόπολης και υπήρξε ο
βασικός τόπος παράστασης του αττικού δράματος, αφού φιλοξενούσε τα
Μεγάλα Διονύσια, τη μεγαλύτερη θεατρική γιορτή της πόλης των Αθηνών. Οι
σωζόμενες τραγωδίες και κωμωδίες του 5ου και του 4ου π.Χ. αι. γράφτηκαν -
τουλάχιστον οι περισσότερες - για να εκτελεστούν σε αυτόν τον χώρο.
Ορισμένες φορές το Θέατρο του Διονύσου χρησιμοποιούνταν για τη
φιλοξενία συνεδριάσεων της Εκκλησίας του Δήμου, ιδίως μετά τον
χαρακτηρισμό της Πνύκας ως ακατάλληλου. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο,
«ακάθαρτες Ρωμαϊκές εκδηλώσεις» που συνήθως περιορίζονταν στο
αμφιθέατρο, αντικατέστησαν τις ιερές παραστάσεις που τελέστηκαν μια φορά
στο χώρο.
Ο αρχικός πυρήνας του θεάτρου ανάγεται στον 6ο αι. π.Χ. στην
περίοδο της δυναστείας των Πεισιστρατιδών. Τον 5ο αι. π.Χ. τα καθίσματα
του κοίλου σταδιακά αντικαταστάθηκαν από λίθινα, ενώ για πρώτη φορά

7. 6
κατασκευάστηκαν κλίμακες που διαιρούσαν το κοίλο σε κερκίδες και
οριοθετήθηκαν οι πάροδοι του θεάτρου. Κατά την περίοδο του άρχοντα
Λυκούργου, στο β' μισό του 4ου αι. π.Χ., το κοίλο του θεάτρου
κατασκευάστηκε εξολοκλήρου λίθινο και επεκτάθηκε μέχρι τη ρίζα του Ιερού
Βράχου. Υπολογίζεται ότι σε αυτή την περίοδο το θέατρο χωρούσε περίπου
15000-16000 θεατές. Στην πρώτη σειρά καθισμάτων, τη λεγόμενη προεδρία,
υπήρχαν 67 μαρμάρινοι θρόνοι, ο καθένας από τους οποίους έφερε
χαραγμένο το όνομα του επίσημου προσώπου για το οποίο προοριζόταν. Το
86 π.Χ., κατά την επιδρομή του Σύλλα, η σκηνή, όπως και ολόκληρο το
θέατρο, υπέστησαν σημαντικές ζημιές. Στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ., επί
αυτοκράτορα Νέρωνα, κατασκευάστηκε νέα σκηνή εντυπωσιακών
διαστάσεων.Ύστερα από την εισβολή των Ερούλων, το 267 μ.Χ., το θέατρο
χρησιμοποιούνταν κυρίως για τις συγκεντρώσεις της Εκκλησίας του Δήμου.
Σήμερα από την γιγάντια κερκίδα του θεάτρου σώζονται σήμερα μόνο 13
σειρές εδωλίων.

8. 7
ΘΕΑΤΡΟ ΕΥΩΝΥΜΟΥ ΑΛΙΜΟΥ
Το θέατρο Ευωνύμου κατασκευάστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ.,
καθιστώντας το ένα από τα αρχαιότερα δημοτικά θέατρα. Είχε εκτιμώμενη
χωρητικότητα 2000-3000 θεατές. Η ορχήστρα του είναι η μοναδική που
διασώζεται σε ορθογώνιο σχήμα. Εκτός από την ορχήστρα, έχουν
αποκαλυφθεί το κτίσμα της σκηνής με το προσκήνιο, το μεγαλύτερο μέρος του
κοίλου με τις παρόδους και έξι θρόνοι μαρμάρινοι, μοναδικοί μάρτυρες της
ομορφιάς που θα είχε το μνημείο στην αρχαιότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως το
κτίσμα της σκηνής είναι το μόνο που έχει διασωθεί στην χώρα μας. Οι
προσθέσεις πάνω σε αυτό επιχρισμάτων δηλώνουν ότι χρησιμοποιήθηκε
μέχρι τα νεότερα χρόνια.
Με την αποκάλυψή του θεάτρου εντοπίστηκε και το κέντρο του αρχαίου Δήμου
του Ευωνύμου, που σήμερα ταυτίζεται με την περιοχή Τράχωνες. Κοντά έχουν
βρεθεί και τμήματα νεκροταφείου, από τη γεωμετρική περίοδο ως τους
ρωμαϊκούς χρόνους.
Δύο ακέφαλα αγάλματα του Διονύσου βρέθηκαν στο χώρο του Θεάτρου, και
μαζί με την πρόσφατη ανακάλυψη Διονυσιακών απεικονίσεων σε
ερυθρόμορφα αγγεία στην περιοχή, και προκλασικά ευρήματα πήλινων
κεφαλών Μαινάδων (λυσσαλέες συνοδοί του Διονύσου) στη θέση
Κοντοπήγαδο, υποδεικνύουν μια πιθανώς μακρά σχέση των Ευωνυμέων με
τη λατρεία του Διονύσου.

9. 8
ΘΕΑΤΡΟ ΘΟΡΙΚΟΥ
Το αρχαίο θέατρο Θορικού, στο Λαύριο, είναι ίσως το αρχαιότερο
σωζόμενο στην Ελλάδα. Χρονολογείται μεταξύ του 525 και του 480 π.χ.
Το κοίλο, με χτιστά λίθινα εδώλια, δεν αποτελεί όπως στα άλλα θέατρα
ημικύκλιο, άλλα μισή έλλειψη και έχει στη μια πάροδο ναΐσκο του Διονύσου και
στην αντικρινή σύμπλεγμα μικρών δωματίων. Το θέατρο, στην πρώιμη του
μορφή, λειτούργησε ήδη από τα τέλη της αρχαϊκής περιόδου. Το κοίλον του
θεάτρου δεν έχει το τυπικό ημικυκλικό σχήμα αλλά ελλειψοειδές, ενώ η
ορχήστρα, που δεν ήταν κυκλική, ήταν η πιο μεγάλη από τις άλλες ορχήστρες
των αρχαίων ελληνικών θεάτρων.
Η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν γύρω στους 4.000 θεατές. Αποτελούσε το
επίκεντρο του Αρχαίου Δήμου του Θορικού, που άνηκε στην πόλη-κράτος των
Αθηνών, και χρησιμοποιείτο όχι μόνο για παραστάσεις αλλά και για
συνεδριάσεις των πολιτών του Δήμου.

10. 9
ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ
Το θέατρο των Δελφών είναι ένα από τα καλύτερα γνωστά αρχαία
θέατρα του ελλαδικού χώρου. Γνωρίζουμε γι' αυτό την ακριβή χρονολογία
κατασκευής του, το σχέδιο του και τη μορφή του κοίλου, αλλά και τις αλλαγές
που υπέστη στις εποχές που ακολούθησαν.
Βρίσκεται στα βορειοδυτικά του ιερού του Απόλλωνα, αμέσως μετά τον
περίβολό του. Εδώ γινόντουσαν οι μουσικοί αγώνες φωνητικής και με όργανα
κατά την διάρκεια των Πυθίων, όπως και άλλες θρησκευτικές τελετουργίες και
εορτές, σημαντικές όσο και οι αγώνες της αρχαίας Ολυμπίας. Στο πρώτο
υποτυπώδες θέατρο οι θεατές κάθονταν μάλλον σε ξύλινα καθίσματα ή και
στο έδαφος. Πολύ αργότερα, κατά τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα κτίστηκε το
πρώτο πέτρινο θέατρο που όλα τα επόμενα χρόνια συνεχώς επιδιορθωνόταν.
Η λιθόστρωτη ορχήστρα, τα πέτρινα εδώλια και η σκηνή που γνωρίζουμε
σήμερα κατασκευάστηκαν κατά τους πρώτους ρωμαϊκούς χρόνους, γύρω στο
160 π.Χ. εποχή που ο Ευμένης Β΄ της Περγάμου χρηματοδότησε όλες τις
εργασίες για τις νέες κατασκευές και τις επισκευές στα κτίσματα του μνημείου.
Στα βόρεια το κοίλο του θεάτρου διαμορφώθηκε στο φυσικό έδαφος,
ενώ στα νότια έγινε επίχωση με φερτά υλικά. Το θέατρο χωρίζεται από ένα
διάζωμα στα δυο. Η άνω ζώνη έχει 8 σειρές εδωλίων, ενώ η κάτω 27.

11. 10
Ακτινωτές σκάλες χωρίζουν τις δυο ζώνες σε έξι κερκίδες (άνω) και σε επτά
(κάτω). Υπολογίζεται έτσι η χωρητικότητά του σε 5.000 θεατές.
Η ορχήστρα έχει σχήμα πετάλου και πλαισιώνεται από αποχετευτικό
αγωγό. Το πλακόστρωτο δάπεδο και το θωράκιο προς το μέρος του κοίλου
κατασκευάστηκαν κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Υπάρχουν εντοιχισμένες
στους τοίχους των παρόδων πολλές απελευθερωτικές επιγραφές με κείμενο
μη αναγνώσιμο λόγω των φθορών που έχουν υποστεί οι λιθόπλινθοι. Μόνο τα
θεμέλια σώζονται από τη σκηνή που μάλλον διαιρείτο σε δύο μέρη, δηλαδή το
προσκήνιο και την κυρίως σκηνή. Κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα διακοσμήθηκε η
πρόσοψη του προσκηνίου με ανάγλυφη ζωφόρο που απεικονίζει τους άθλους
του ημίθεου Ηρακλή.

12. 11
ΘΕΑΤΡΟ ΧΑΙΡΩΝΕΙΑΣ
Το θέατρο ήταν σε χρήση τουλάχιστον από τα τέλη 5ου αι. π.Χ. Τα
εδώλια είχαν σκαλιστεί πάνω στον σκληρό, γκρίζο βράχο σε 8-10
ευθύγραμμες σειρές, μήκους 37 περίπου μέτρα και μπορούσαν να
φιλοξενήσουν 500 περίπου θεατές. Δεν έχουν βρεθεί έως σήμερα ίχνη
οικοδομήματος που να προσδίδονται στην σκηνή (το οίκημα μπροστά από
το οποία έμπαινε το προσκήνιο). Υποθέτουμε ότι και τα δυο ήταν κινητά, ίσως
ξύλινα, και τοποθετούνταν κάθε φορά σύμφωνα με τις ανάγκες των θεατρικών
έργων. Στα τέλη 1ου αι. π.Χ. πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες
τριπλασιάζοντας την χωρητικότητα του θεάτρου και τροποποιώντας την
κάτοψή του. Με δύο οριζόντιους διαδρόμους (διαζώματα) χωρίζεται σε τρία
μέρη. Το κάτω τμήμα έχει τρεις σειρές καθίσματα, το μεσαίο δέκα και το άνω
τέσσερις. Το μοναδικό τμήμα του θεάτρου που διακρίνεται σήμερα είναι το
κοίλο, εξ’ ολοκλήρου λαξευμένο στο βράχο.

13. 12
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
ΘΕΑΤΡΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου θεωρείται το τελειότερο αρχαίο
ελληνικό θέατρο από άποψη ακουστικής και αισθητικής. Βρίσκεται στην
Αργολίδα, στον αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου, το οποίο ήταν ένα από
τα μεγαλύτερα πανελλήνια ιερά της αρχαιότητας. Ανήκε στη μικρή πόλη-
κράτος της Επιδαύρου. Τα οικοδομήματά του απλώνονταν σε μια κοιλάδα,
περιβαλλόμενη από βουνά. Η λατρεία του Ασκληπιείου πλαισιωνόταν με
αθλητικούς, καλλιτεχνικούς και δραματικούς αγώνες.
Το αρχαίο θέατρο χτίστηκε μεταξύ του 340 π. Χ. και του 330 π. Χ. από
τονΑργείο αρχιτέκτονα Πολύκλειτο το Νεότερο, για διασκέδαση των ασθενών
του Ασκληπιείου αλλά και ως ένα μέσο θεραπείας καθώς υπήρχε η
πεποίθηση πως η παρακολούθηση θεάτρου είχε ευεργετικά αποτελέσματα για
την ψυχική και σωματική υγεία των ασθενών. Το αρχαίο θέατρο είχε
χωρητικότητα 13.000 θεατών. Χωρίζεται σε δύο μέρη. Ένα των 21 σειρών
καθισμάτων για το λαό και το κάτω, από 34 σειρές καθισμάτων, για τους ιερείς
και τους άρχοντες. Σημαντικό είναι ότι δεν αναμορφώθηκε κατά τα ρωμαϊκά
χρόνια διατηρώντας την αυθεντική του μορφή.

14. 13
ΘΕΑΤΡΟ ΜΕΣΣΗΝΗΣ
Το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης ήταν από τα μεγαλύτερα. Χωρούσε
περίπου 12.000 θεατές. Διέθετε ένα πολύ όμορφο σκηνικό οικοδόμημα,
μάλλον τριώροφο, και κινητή σκηνή της οποίας σώζονται οι αύλακες.
Το Θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης λειτουργούσε και ως χώρος μαζικών
συγκεντρώσεων πολιτικού χαρακτήρα. Από τον 4ο αιώνα μ. Χ. και μετά
εγκαταλείφθηκε. Στην πρώτη μορφή του οικοδομήματος κατά την ελληνιστική
περίοδο, κάποια ειδώλια ήταν από το μαλακό ψαμμιτικό υλικό και χρειάζονται
ιδιαίτερη φροντίδα τώρα. Σήμερα, γίνονται εργασίες συντήρησης οι οποίες
όταν θα έχουν ολοκληρωθεί, θα έχουν φτιαχτεί περίπου 3.000 θέσεις σε 24
σειρές και τότε θα συζητηθεί αν θα αξιοποιηθεί τελικά.

15. 14
ΘΕΑΤΡΟ ΗΛΙΔΑΣ
Το αρχαίο θέατρο Ήλιδας βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της αγοράς της
αρχαίας αγοράς της αρχαίας πόλης Ήλιδας, σε μια παλιά αναβαθμίδα του
Πηνειού ποταμού. Χτίστηκε τον 4ο αιώνα π. Χ. και υπέστη μετασκευές στα
ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Το θέατρο αυτό παρουσιάζει την μάλλον
σπάνια ιδιομορφία ότι το κοίλο του ήταν χωμάτινο.

16. 15
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ HΠΕΙΡΟΥ
ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΚΑΣΣΩΠΗΣ
Η Κασσώπη ιδρύθηκε με συνοικισμό των κωμών της Κασσωπαίας
πριν από τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. και ακολουθούσε τον τύπο της
περιτειχισμένης πόλης. Στην πολιτική αγορά, η οποία καταλάμβανε έναν
ορθογώνιο χώρο στη ΝΑ γωνία της πόλης, νότια της κεντρικής αρτηρίας, οι
Κασσωπαίοι οικοδόμησαν τα δημόσια κτίρια τους.
Ένα μικρό θέατρο που χρησίμευε και ως βουλευτήριο ιδρύθηκε στη ΝΑ
πλευρά της αγοράς Το κοίλο (διάμ. 46 μ.) προσανατολισμένο δυτικά
απαρτιζόταν από εικοσιδύο σειρές εδωλίων, ενώ πέντε κλίμακες το διέτρεχαν
ακτινωτά σε όλο το ύψος του και το διαιρούσαν σε έξι κερκίδες. Η
χωρητικότητα του υπολογίζεται περίπου σε 2000-2500 άτομα και
οικοδομήθηκε πιθανότατα στον 3° αι. π.Χ. Η σκηνή στα δυτικά της ορχήστρας
ήταν ορθογώνια με δύο παρασκήνια που πρόβαλλαν στην κατεύθυνση της
ορχήστρας και πλαισίωναν το λίθινο προσκήνιο. Στην πρόσοψη του
προσκηνίου ο ανασκαφέας αποκάλυψε τα θεμέλια τεσσάρων λίθινων
πεσσών. Ένα στωικό οικοδόμημα με δεκαπέντε κίονες στο εσωτερικό και
δεκατρείς στην πρόσοψη, τα άκρα του οποίου ήταν κλειστά, υπήρχε
ανατολικά του μικρού θεάτρου.

17. 16
ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ
Το θέατρο της Δωδώνης είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα
σωζόμενα αρχαία ελληνικά θέατρα, με χωρητικότητα περίπου 18.000 ατόμων.
Κατασκευάσθηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα, στο πλαίσιο του φιλόδοξου οικοδομικού
προγράμματος που πραγματοποίησε ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου,
προκειμένου να αναμορφώσει το πανελλήνιο ιερό και να του δώσει μνημειακό
χαρακτήρα.
Το κοίλο του θεάτρου, τοποθετημένο στους πρόποδες του όρους Τόμαρος,
εκμεταλλεύεται με τον πιο φυσικό τρόπο το επικλινές έδαφος, ακολουθώντας
πιστά τη συνήθη πρακτική στην κατασκευή των αρχαίων θεάτρων. Η
ορχήστρα του, δεν αποτελεί ολοκληρωμένο κύκλο και έχει διάμετρο περίπου
18,70 μέτρα.
Έπειτα από αλλεπάλληλες καταστροφές, ανοικοδομήσεις και
διαμορφώσεις, το 1875 άρχισαν οι πρώτες ανασκαφές στον αρχαιολογικό
χώρο της Δωδώνης οι οποίες διαρκούν έως τις μέρες μας. Σήμερα το θέατρο
της Δωδώνης ξαναζωντανεύει, μέσα από παραστάσεις που
πραγματοποιούνται εκεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

18. 17
ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΒΥΛΛΙΔΟΣ
Η Βυλλίς, η πρωτεύουσα των Βυλλιόνων, ιδρύθηκε στη δεξιά όχθη του
Αώου στη θέση Γράδιστα, κοντά στο Μπέλσι της Νότιας Αλβανίας. Η πόλη
ακολουθούσε το ιπποδάμειο σύστημα και διέθετε στο Β τμήμα της οχυρωμένη
ακρόπολη με αγορά, η οποία πλαισιωνόταν με πρυτανείο, νυμφαίο και στοά.
Η αγορά στη δυτική πλαγιά διέθετε θέατρο ψηλότερα και στάδιο στο κατώτερο
επίπεδο, ενώ το ΒΔ τμήμα της καταλάμβαναν δύο στωικά κτίρια.
Το θέατρο της Βύλλιδος ιδρύθηκε στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. και
περιλάμβανε δύο διαζώματα με είκοσι σειρές εδωλίων χωρητικότητας γύρω
στους 7000 θεατές. Η ορχήστρα είχε διάμετρο 22μ. Η σκηνή διαρθρωνόταν με
δωρική κιονοστοιχία στην πρόσοψη και προσκήνιο με ιωνική στοά.
Εκατέρωθεν δύο τοξωτές πύλες κοσμούσαν τις εισόδους των παρόδων.

19. 18
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ
ΘΕΑΤΡΟ ΦΙΛΙΠΠΩΝ
Το εντυπωσιακό Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων χτίστηκε γύρω στο 356
π.Χ από τον Φίλιππο Β', βασιλιά της Μακεδονίας και πατέρα του Μεγάλου
Αλεξάνδρου. Bρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της Ακρόπολης των
Φιλίππων.
Διέθετε ορχήστρα σε σχήμα πετάλου, με αγωγό στην περιφέρεια της
για την απομάκρυνση των νερών της βροχής. Η αρχική σκηνή ήταν ξύλινη,
αλλά δεν σώζεται. Εντούτοις οι αρχαιολόγοι εντόπισαν τις υποδοχές για τα
μεγάλα ξύλινα δοκάρια των θεμελίων. Ένας περιμετρικός διάδρομος, το
διάζωμα, χωρίζει το κοίλο σε δύο ομόκεντρα τμήματα που περιλαμβάνουν τις
θέσεις των θεατών. Κάθε ένα διαιρείται σε οκτώ κερκίδες. Το κάτω τμήμα
διαθέτει δέκα σειρές εδωλίων ενώ το πάνω υπολογίζεται ότι διαθέτει δέκα-
δώδεκα σειρές.
Κατά τον 2ο αι. μ.Χ εποχή μεγάλης ακμής για τους Φιλίππους,
πραγματοποιήθηκαν στο θέατρο αλλαγές: Τα έδρανα των θεατών
επεκτάθηκαν και πάνω από τις παρόδους που τώρα στεγάστηκαν με
καμάρες. Αυτή την εποχή κτίστηκε και το μόνιμο κτίριο της σκηνής, από το
τοπικό γκριζόλευκο μάρμαρο.
Στα μέσα του 3ο αι. μ.Χ το θέατρο ακολουθώντας τη μοίρα πολλών
ελληνικών θεάτρων κατά τη ρωμαϊκή κυριαρχία, μετατράπηκε σε αρένα. Τότε
σταμάτησε να λειτουργεί ως χώρος θεατρικών παραστάσεων και φιλοξένησε

20. 19
τελείως διαφορετικά θεάματα τις μονομαχίες και τις θηριομαχίες. Την ίδια
εποχή, για να εξυπηρετήσει μεγαλύτερο αριθμό θεατών, κατασκευάστηκε και
το επιθέατρο. Στο κάτω μέρος του κοίλου αφαιρέθηκαν δύο σειρές εδωλίων,
καταστράφηκε το προσκήνιο και υψώθηκε κιγκλίδωμα στην περιφέρεια της
ορχήστρας για την προστασία των θεατών από τα βίαια δρώμενα. Στη θέση
του προσκηνίου κατασκευάστηκε ένας υπόγειος διάδρομος για την εμφάνιση
των νέων πρωταγωνιστών του θεάματος, των άγριων θηρίων.Η αρμονία της
κυκλικής ορχήστρας τραυματίζεται από τα τσιμέντα που χρησιμοποιήθηκαν
στην αναστήλωση και τις ανασυστάσεις των κερκίδων με καινούργιες
τοιχοποιίες. Το κοίλον έχει θέα προς το ήρεμο τοπίο, όπου τον Οκτώβριο του
42 π.Χ συγκρούστηκαν οι λεγεώνες των εκδικητών για τον φόνο του Ιουλίου
Καίσαρα και των Δημοκρατικών, με αποτέλεσμα τη συντριβή των
Δημοκρατικών και την αυτοκτονία του Βρούτου.
Από το 1957 στο χώρο του αρχαίου θεάτρου οργανώνεται το Φεστιβάλ
Φιλίππων, που έχει γίνει σημαντικός θεσμός. Αποτελεί το πιο σπουδαίο
πολιτιστικό γεγονός της πόλης, αλλά και από τα πιο αξιόλογα στην Ελλάδα.

21. 20
ΘΕΑΤΡΟ ΘΑΣΟΥ
Το αρχαίο Θέατρο είναι φτιαγμένο σε μια φυσική κοιλότητα του λόφου,
ακουμπά στο τείχος και πρέπει να βρίσκεται στη -θέση αυτή από τον 5ο π.Χ.
αι., όπως μαρτυρεί ο Ιπποκράτης.
Στις αρχές του 3ου π.Χ. αι., χτίστηκε η σκηνή με μαρμάρινη πρόσοψη.
Το προσκήνιο το αφιέρωσε ο Θάσιος Αυσίστρατος, γιος του Κόδη, στο Διόνυ-
σο. Σώζονται ακόμα ένας ολόκληρος κίονας και διάφορα άλλα κομμάτια του.
Τα χρόνια εκείνα, το -θέατρο χρησιμοποιούνταν για να δίνονται -θεατρικές και
μουσικές παραστάσεις.
Αργότερα, κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, ανακαινίστηκαν η ορχήστρα και τα
εδώλια. Σε αρκετά εδώλια, σώζονται χαραγμένα τα ονόματα των ανθρώπων
που κρατούσαν θέσεις.
Ύστερα από τον 1ο μ.Χ. αι., το θέατρο χρησιμοποιήθηκε για τα «κυνή-
για» και για τους αγώνες των μονομάχων. Γίνονταν και μονομαχίες με ζεύγη
καβαλάρηδων. Η ορχήστρα έγινε αρένα και, γύρω στα μέσα του 2ου μ.Χ. αι.,
ο Ηραγόρας, γιος του Ευφρίλλου, όρθωσε κάγκελα για ν' απομονώσει τους
θεατές. Οι βάσεις των κάγκελων ήταν μαρμαρόπλακες. Πάνω σε μια τέτοια
πλάκα, σώζεται το όνομα μιας ευεργέτιδας, της Ισπανής, που αργότερα με τη
διαθήκη της όρισε να γίνονται κάθε χρόνο γιορτές ιπποδρόμου στη Θεσσαλο-
νίκη.

22. 21
Την εποχή εκείνη, έστησαν στο προσκήνιο και παραστάσεις των θεών
που είχαν τότε σε υπόληψη: το Διόνυσο (να κερνά τον πάνθηρα του τις τελευ-
ταίες σταγόνες κρασιού από έναν κάνθαρο), τον Ήρωα Καβαλάρη, τον Άρη με
κράνος και θώρακα. (Το πρώτο έργο βρίσκεται στο Μουσείο της Θάσου, το
τρίτο στο Μουσείο της Κωνσταντινούπολης). Στα άκρα της κιονοστοιχίας ήταν
μια παράσταση της Νέμεσης (που έγινε με έξοδα του μονομάχου Ευήμερου,
γιου του Διονυσίου), κι άλλες παραστάσεις, πάλι της Νέμεσης, που έγιναν με
έξοδα άλλων μονομάχων (δυο από αυτές βρίσκονται στο Μουσείο της Κων-
σταντινούπολης).

23. 22
ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ
Κατασκευάσθηκε στην ελληνιστική εποχή, αλλά έχει υποστεί
μετασκευές στα ρωμαϊκά χρόνια. Σώζονται τρεις σειρές από το λίθινο κοίλο, ο
κεντρικός και ο πεταλόσχημος αγωγός της ορχήστρας και το κτήριο της
ρωμαϊκής σκηνής. Θεωρείται βέβαιο ότι το θέατρο είχε εννέα κερκίδες, οι
οποίες είχαν, τουλάχιστον, δέκα σειρές καθισμάτων.
Το αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας έχει τρεις κύριες οικοδομικές φάσεις.
Μάλιστα, βρισκόταν σε συνεχή χρήση από την ελληνιστική εποχή μέχρι τον
4ο αιώνα μ.Χ, ενώ την περιορισμένη χρήση στην παλαιοχριστιανική εποχή
μαρτυρούν τα λιγοστά αρχιτεκτονικά μέλη και νομίσματα αυτής της εποχής
που οριοθετούν και το τέλος της λειτουργίας του μνημείου, το οποίο
εγκαταλείπεται στο χρόνο και μετατρέπεται σε νεκροταφείο κατά τους
επόμενους αιώνες.

24. 23
ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΡΓΙΝΑΣ
Στη δυτική πλευρά της πόλης των Αιγών, γύρω στα 50 μ. από το
Ανάκτορο, βρίσκεται το Θέατρο της Βεργίνας. Λέγεται ότι εδώ δολοφονήθηκε
το 336 π.χ αι. ο βασιλιάς των Μακεδόνων Φίλιππος Β’ κατά τη διάρκεια των
γάμων της κόρης του Κλεοπάτρας. Χρονολογείται στο 2ο μισό του 4ου π.χ.
αιώνα και ήταν σε χρήση μέχρι το 2ο τέταρτο του 2ου π.χ. αιώνα όπου
παρουσιάστηκαν οι Βάκχες του Ευριπίδη. Το μνημείο ανακαλύφθηκε το 1982.
Σώζονται η πρώτη σειρά των λίθινων εδωλίων, οι διάδρομοι που χωρίζουν το
κοίλο σε εννέα κερκίδες, το λίθινο ρείθρο (αυλάκι) περιμετρικά της ορχήστρας
καθώς και λίθινα λείψανα από τη σκηνή (παρασκήνιο μήκους 5,12μ.). Η
επικλινής επιφάνεια του κοίλου, το δάπεδο της ορχήστρας και αυτό της αυλής
της ανατολικής παρόδου ήταν χωμάτινα. Στο κέντρο της ορχήστρας (με
διάμετρο 28,40 μ.) σώζονται τα λίθινα θεμέλια του βωμού του Διονύσου.

25. 24
ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ
ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΤΑΟΡΜΙΝΑΣ
Στη Ταορμίνα υπάρχει ένα αρχαίο ελληνικό θέατρο που βρίσκεται στην
Ανατολική ακτή της Σικελίας, 40 περίπου χλμ από την Κατάνια. Το αρχαίο
αυτό, είναι χτισμένο ως επί το πλείστον από τούβλα, με διάμετρο 120 μέτρα.
Ήταν χτισμένο σε κορινθιακό ρυθμό και αρκετά διακοσμημένο. Σύμφωνα με
πολλούς μελετητές , το πρώτο αρχιτεκτονικό σχέδιο έφερε 9 στήλες
τοποθετημένες σε ομάδες των τριών , ενώ το δεύτερο αποτελείται από 16
χαμηλότερες στήλες σε ίση απόσταση . Λέγεται ότι αυτές οι στήλες έφτασαν
από τη θάλασσα για να Villagonia , στη συνέχεια συνδέονταν με σχοινιά και
έλκονταν από τις ορδές των δούλων στο θέατρο . Κατά τη διάρκεια του
Μεσαίωνα οι περισσότερες από αυτές τις στήλες είχαν αφαιρεθεί για να χτίσει
παλάτια και στολίζουν τόπους λατρείας.
Το κοίλο είναι όλο λαξευμένο στο βράχο και μπορούσε να χωρέσει
μέχρι και 5.400 θεατές. Τα σκαλιά ήταν χωρισμένα σε 2 μέρη. Πίσω από τον
τοίχο του θεάτρου, στο άνω κλείσιμο του κοίλου, για να αυξηθεί ο αριθμός των
θέσεων , χτίστηκαν από τούβλο δύο μεγάλες βεράντες
Οι Έλληνες συνδύασαν την πανέμορφη θέα στη θάλασσα από ψηλά
και την καλή ακουστική. Το θέατρο έχει χάσει αρκετά το χαρακτήρα του
εξαιτίας των μετέπειτα ρωμαϊκών παρεμβάσεων δεν παύει ωστόσο να είναι
αριστούργημα. Η θέση του δεν είναι τυχαία καθώς χρησίμευε ως φυσικό
σκηνικό για τις παραστάσεις.

26. 25
ΘΕΑΤΡΟ ΣΥΡΑΚΟΥΣΩΝ
Κτίσθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ., επί βασιλείας Ιέρωνος του Α΄, από τον
Έλληνα αρχιτέκτονα Δημοκόπο τον Μύριλλο, με λάξευση της νότιας πλευράς
του Τεμενίτη λόφου που βρίσκεται βόρεια του μυχού του λιμένα των
Συρακουσών. Σημειώνεται ότι στη θέση του υπήρχε από το 550 π.Χ.
παλαιότερο πρόχειρο θέατρο που αντικαταστάθηκε από αυτό. Η αρχική
λάξευση του βράχου είχε τραπεζοειδές σχήμα. Στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ.
επί άρχοντος Τιμολέοντος διασκευάστηκε και απέκτησε το τελικό ημικυκλικό
σχήμα, όπως διασώζεται σήμερα. Η διάμετρός του είναι 150 μ. επί του οποίου
και ξεχωρίζουν 59 καλώς διατηρημένες σειρές εδωλίων από τις οποίες οι 11
χαμηλότερες καλύπτονταν παλαιότερα από μάρμαρο. Το κοίλο του θεάτρου
χωρίζονταν σε 9 κερκίδες, που κάθε μία έφερε ιδιαίτερη ονομασία. Πέντε
ονομασίες εξ αυτών έχουν διασωθεί, χαραγμένες σε βράχο, που είναι: Ζευς,
Ηρακλής, Ιέρων Β΄, Φιλιστίς, και Νηρίς.
Το θέατρο αυτό υπολογίσθηκε πως είχε χωρητικότητα 10.000
καθήμενων θεατών ή 24.000 όρθιων. Περί το μέσον έφερε ευρύ διάζωμα που
χώριζε αυτό στο κατώτερο και ανώτερο τμήμα. Πίσω από το ανώτερο τμήμα
του θεάτρου υφίσταται βραχώδες συνεχές παραπέτασμα που φέρει ίχνη
επιστεγάσματος. Προς το μέρος της σκηνής, που ελάχιστα σώζεται,
υπάρχουν ίχνη θεμελίων κτιρίων, που μαρτυρούν ότι όλη η σκηνή πρέπει να
ήταν ξύλινη. Είχε άριστη ακουστική και γενικά θεωρούνταν αριστούργημα
αρχιτεκτονικής σε όλη την ευρύτερη περιοχή στην εποχή του. Λειτούργησε

27. 26
ακατάπαυστα επί μία χιλιετία. Το θέατρο αυτό ήταν επίσης περίφημο και για
τη θέα που παρείχε πάνω από την πόλη, τον λιμένα, το Ιόνιο, καθώς και για
την υπέροχη δύση του Ηλίου.
Στην αρχαιότητα στο θέατρο αυτό ανεβάστηκαν για πρώτη φορά πολλά
έργα των μεγαλυτέρων δραματικών συγγραφέων της εποχής, όπως των
Επίχαρμου, Ευριπίδη, Αισχύλου κ.ά.. Μεγάλη ακμή όμως παρουσίασε και
κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Μάλιστα ο Κικέρων το αποκαλούσε
«Maximum». Αργότερα στους βυζαντινούς χρόνους εγκαταλείφθηκε,
καταχώθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο.

28. 27
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΑΤΡΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ
ΘΕΑΤΡΟ ΕΦΕΣΟΥ
Το αρχαίο θέατρο στην Έφεσο χτίστηκε στην εποχή του Λυσίμαχου, στη
δυτική πλαγιά και περνά διάφορες οικοδομικές φάσεις. Η σκηνή είναι
ασυνήθιστα μεγάλη από τα πρώτα ελληνιστικά χρόνια. Αλλάζει στον 1ο π.Χ.
αιώνα και ξαναχτίζεται από τον 1ο - 2ο μ.Χ. αιώνα. Παίρνει τελική μορφή και
το κοίλο για τους θεατές, με τρία διαζώματα κι έντεκα κερκίδες στο κάτω και
μεσαίο διάζωμα και είκοσι δύο πάνω. Χωρούσε τριάντα χιλιάδες θεατές. Στην
εποχή του Καρακάλα (3ος μ.Χ. αιώνας) το θέατρο Εφέσου επισκευάστηκε για
τελευταία φορά.

29. 28
ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΓΑΜΟΥ
Στην Πέργαμο υπήρχε αμφιθέατρο του 301 π.Χ., που χωρούσε
πενήντα χιλιάδες θεατές. Τμήματά του διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Το
αρχαίο θέατρο στην Πέργαμο, όπου σπάνια δίνονται παραστάσεις αρχαίας
τραγωδίας, χωρά είκοσι πέντε χιλιάδες θεατές. Λέγεται πως είναι το πιο
απότομο αρχαίο θέατρο στον κόσμο, αυτό το αρχαιοελληνικό θαύμα στην
Ακρόπολη της Περγάμου χρονολογείται είναι 2.300 ετών. Η θέα από την
κορυφή των 80 σειρών του είναι συγκλονιστική

30. 29
ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΠΡΙΗΝΗΣ
Το θέατρο της Πριήνης αποτελεί σημείο αναφοράς για την ιστορία του
αρχαίου ελληνικού θεάτρου, επειδή σε αυτό σώζεται η αρχαιότερη σκηνή.
Επίσης είναι πολύ πιθανό να είναι το αρχαιότερο θέατρο της Μ. Ασίας, εάν
ευσταθεί η χρονολόγηση της κατασκευής του κοίλου στο 340 π.Χ., όταν η
Πριήνη επανιδρύθηκε σε νέα θέση. Η δημοσίευση του θεάτρου από τον A.
Von Gerkan το 1921 είναι εξαντλητική και αναφέρεται σε όλες τις οικοδομικές
φάσεις του. Το θέατρο σχεδιάστηκε στο κλασικό σχήμα του πετάλου και
χτίστηκε με τη λάξευση της πλαγιάς του λόφου και με πλάγιους
αναλημματικούς τοίχους. Περίπου το 300 π.Χ. είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή
των προεδρείων, αλλά η κατασκευή της λίθινης σκηνής δεν ξεκίνησε πριν τις
αρχές του 3ου αιώνα και είχε πολύ απλό σχέδιο: ένα διώροφο κτίσμα με έναν
όροφο να προεξέχει προς την ορχήστρα. Η επίπεδη οροφή του κάτω ορόφου
καλυπτόταν από ξύλινες δοκούς ανάμεσα σε λίθινα υποστηρίγματα.
Οι διαστάσεις του κοίλου ήταν 56,5 μέτρα και η διάμετρος της
ορχήστρας 19 μέτρα. Η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν 5000 θεατές,
περίπου όσο υπολογίζεται ότι ήταν ο πληθυσμός της Πριήνης. Αυτή η
σύμπτωση οδήγησε στην άποψη ότι το θέατρο χρησιμοποιούνταν και για
δημόσιες συγκεντρώσεις των πολιτών, αν και στην πόλη υπήρχε βουλευτήριο
χωρητικότητας 640 πολιτών. Είναι όμως πιθανό μέχρι την κατασκευή του
βουλευτηρίου το 150 π.Χ. το θέατρο να ήταν ο τόπος των δημόσιων
συγκεντρώσεων του δήμου των Πριηνέων, μία άποψη που ενισχύεται και από
την εύρεση στο θέατρο μίας λίθινης υδραυλικής κλεψύδρας για τη μέτρηση
του χρόνου των ομιλητών.

31. 30
ΘΕΑΤΡΟ ΙΕΡΑΠΟΛΗΣ
Η Ιεράπολη στη νοτιοδυτική Φρυγία, στα σύνορα με την Καρία, είναι
πλούσια σε θερμές πηγές. Χτίστηκε σε πλάτωμα πάνω σε ασβεστώδη
ιζήματα - κατασταλάγματα ποταμού. Ιδρύθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους,
πιθανά από τον Περγαμηνό βασιλιά Ευμένη Β΄, ενώ πριν υπήρχε μικρός
οικισμός γύρω από κάποιο ιερό.
Στην Ιεράπολη το πέτρινο αρχαίο θέατρο είναι χτισμένο ανατολικά, στο
ψηλότερο σημείο. Σε σχέση με την έκταση της πόλης είναι πολύ μεγάλο. Αυτό
φανερώνει πως είχε πολλούς επισκέπτες από τις θερμές πηγές. Διατηρείται
σε πολύ καλή κατάσταση, κι από τη διαμόρφωση της ορχήστρας
συμπεραίνεται πως χρησιμοποιήθηκε και για θηριομαχίες. Ο τύπος του
θεάτρου το χρονολογεί στους ρωμαϊκούς χρόνους, ενώ βόρεια υπάρχουν
ερείπια δεύτερου ελληνιστικού θεάτρου. Ενδιαφέρουσα είναι η διακόσμηση
της σκηνής του θεάτρου. Βρέθηκαν ανάγλυφα που εικονίζουν σκηνές από τον
διονυσιακό κύκλο κι από τον κύκλο Απόλλωνα, Αρτέμιδος. Είναι
χαρακτηριστικό ότι πολλές από τις σκηνές αυτές βρίσκονται σπάνια στην
αρχαία εικονογραφία.

32. 31
ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΠΕΝΔΟΥ
Το αρχαίο θέατρο της Ασπένδου θεωρείται ένα από τα καλλίτερα
διατηρημένα αρχαία ελληνικά θέατρα στο κόσμο. Έχει διάμετρο 96 μ. και
χωρητικότητα καθισμάτων 7.000 θεατών. Κτίσθηκε από τον Έλληνα
αρχιτέκτονα Ζήνωνα τον Κιτιέα το 155 (μ.Χ.) στην ελληνιστική περίοδο. Το
κοίλο ήταν κατασκευασμένο αμφιθεατρικά και έφερε τρία διαζώματα, (το
κάτω,το μεσαίο και το άνω με θολωτές καμάρες) ενδιάμεσα των οποίων
φέρονταν ανά είκοσι σειρές μαρμάρινων καθισμάτων.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονική άποψη παρουσιάζει η μεγάλη
πρόσοψη της σκηνής που το ύψος της έφθανε περίπου τα 14 μ. Ολόκληρο το
χώρο της σκηνής φέρεται να σκέπαζε λοξή ξύλινη στέγη που εξασφάλιζε
επίσης και ηχομόνωση. Η στέγη αυτή ήταν κρεμαστή σε ιστούς που ήταν
περασμένοι σε 58 πακτωμένους προβόλους στο άνω μέρος της σκηνής και
που με σχοινιά σύρονταν περιμετρικά από τις θολωτές καμάρες του άνω
διαζώματος. Το θέατρο αυτό ήταν δωρεά δύο πλουσίων Ασπενδίων εμπόρων
της εποχής.
Κατά την Βυζαντινή περίοδο το θέατρο είχε μεταβληθεί αρχικά σε
καραβάν-σεράι (=σταθμό καραβανιών), αργότερα όμως μετά την κατάληψη
της περιοχής από τους Σελτζούκους αποτελούσε Σελτζουκικό ανάκτορο.
Μέχρι πρόσφατα στο θέατρο αυτό παρουσιάζονταν διάφορα θερινά

33. 32
καλλιτεχνικά φεστιβάλ, λόγω όμως φθορών που σημειώθηκαν έχουν
ανασταλεί παρόμοιες εκδηλώσεις, που συνεχίζονται όμως σε παρακείμενο
κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο.

34. 33
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
Α/Α Επώνυμο μαθητή Όνομα μαθητή Τάξη-Τμήμα
1 ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Β4
2 ΠΑΥΛΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ Β4
3 ΠΙΑΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Β4
4 ΠΛΙΑΚΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ Β4
5 ΠΟΠΑ POPA ΜΑΡΙΟ MARIO Β4
6 ΠΡΟΦΚΑ ΕΥΔΟΞΙΑ Β4
7 ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΑΝΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Β4
8 ΡΟΥΜΚΟΥ ΜΑΡΙΑ Β4
9 ΣΑΠΟΥΝΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Β4
10 ΣΑΧΙΝΙΔΗΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ Β4
11 ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ-ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β4
12 ΣΙΩΠΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Β4
13 ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Β4
14 ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β4
15 ΣΤΑΜΠΟΥΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β4
16 ΣΤΕΡΓΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ - ΑΓΓΕΛΑ Β4
17 ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Β4
18 ΤΑΤΣΗ ΟΛΓΑ Β4
19 ΤΕΚΕΡΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Β4
20 ΤΕΡΖΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Β5
21 ΤΖΙΚΟΥΔΗ ΖΗΛΑΝΔΙΑ Β5
22 ΤΖΟΥΡΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Β5
23 ΤΟΣΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β5
24 ΤΟΤΤΑ ΣΜΑΡΑΓΔΑ Β5
25 ΤΣΑΜΤΣΗ ΣΟΦΙΑ Β5
26 ΤΣΙΛΚΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ Β5
27 ΤΣΙΝΤΣΑΡΗΣ ΡΑΦΑΗΛ Β5
28 ΤΣΙΟΝΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β5
29 ΤΣΙΡΙΠΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ - ΜΑΡΙΑ Β5
30 ΤΣΟΛΑΚΙΔΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ Β5
31 ΤΣΟΜΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΡΙΟΣ Β5
32 ΧΑΣΑΚΤΣΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Β5
33 ΧΑΤΖΗΑΓΓΕΛΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ Β5
34 ΧΑΤΖΗΔΑΜΙΑΝΟΥ ΖΩΗ Β5
35 ΧΑΤΖΗΔΑΜΙΑΝΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ Β5
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
ΓΟΥΓΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑ ΠΕ02
ΔΗΜΟΥΛΑ ΕΥΘΥΜΙΑ ΠΕ02
ΒΛΑΧΟΥ ΑΣΗΜΙΝΑ ΠΕ10