Van modetrends tot megatrends. Elke maand verschijnt er wel ergens een overzicht van evoluties die op micro- of macroniveau aangeven wat er beweegt in de samenleving. Ook de bedrijfswereld is daar gevoelig aan, want een onderneming is maar succesvol als ze goed inspeelt op haar omgeving. Maar van welke evoluties liggen onze ondernemingen wakker en hoe anticiperen ze erop? En in welke mate kijkt de bedrijfswereld vooruit om te anticiperen op de toekomst? Dit was de opzet van de ETION-Toekomstenquête bij ondernemers en bedrijfsleiders. Met het onderzoek wilden we nagaan hoe de bedrijfswereld vooruitblikt naar een veranderende omgeving. En op welke manier ze zich daarop voorbereidt. Afgaand op onze studie kunnen we zeggen dat de meerderheid actief bezig is met de toekomst. 95% neemt initiatief en 75% doet dit minstens jaarlijks. De pijnpunten situeren zich in de eerder beperkte diversiteit in de partijen die men bij de toekomstverkenningen betrekt, de moeilijkheid om tot concrete acties te komen en de beperkte kennis van de methodes. Lees de volledige inspiratienota op: http://www.etion.be/kennisbank/hoe-vooruitziend-ondernemend-vlaanderen

1. Hoe vooruitziend is
ondernemend Vlaanderen?
Inspiratienota 89, juni 2016
1
Auteur: Jochanan Eynikel, expert toekomstdenken ETION

2. Hoe vooruitziend is
ondernemend Vlaanderen?
1. Waar liggen ondernemers wakker van?
2. Hoe anticiperen ondernemingen op de toekomst?
3. Tevredenheid en knelpunten
4. Stakeholders voor de toekomst
5. Besluit en aanbevelingen
2

3. Hoe vooruitziend is
ondernemend Vlaanderen?
3
Met de toekomstenquête wil ETION nagaan hoe de
bedrijfswereld vooruitblikt naar een veranderende
omgeving en op welke manier ze zich daarop
voorbereidt.
De enquête werd afgenomen in maart 2016 bij 275
bedrijfsleiders en beslissingsnemers uit organisaties
in Vlaanderen en Brussel.

4. 1. Waar liggen ondernemers wakker van?
4
• Twee duidelijke toptrends: wijzigende regelgeving (41%)
en mobiliteit (37%) worden aangestipt als bepalende
factoren voor de toekomst.
• Er is een sterke invloed van de overheid op de
bedrijfswereld.
• Sterke aanwezigheid van technologische trends.
• Privacy-uitdagingen, ecologische uitdagingen en
terrorisme scoren laag. (opm. de enquête dateert van
voor de aanslagen van 22 maart 2016)

5. Welke trends/ omgevingsfactoren acht u vandaag het
meest relevant voor de toekomst van uw organisatie?
blauw = meest relevant, oranje = minst relevant (max. 5 antwoorden mogelijk)
5
Bron: ETION Toekomstenquête 2016

6. 2. Hoe anticiperen ondernemingen op de
toekomst?
6
• Strategie = brug tussen eigen organisatie en de externe
omgeving.
• Een goede strategie weet niet alleen om te gaan met
wat zeker is, maar ook met wat minder zeker of
helemaal onzeker is.
• Voor het verkennen van en anticiperen op de toekomst
zijn verschillende werkvormen voorhanden.

7. Welke werkvormen heeft uw organisatie al toegepast
om te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen?
(meerdere antwoorden mogelijk)
7
Bron: ETION Toekomstenquête 2016

8. Hoe vaak doet uw organisatie denkoefeningen over de
toekomst?
8
Bron: ETION Toekomstenquête 2016

9. Hoe ver kijkt u vooruit bij denkoefeningen waarmee u op
toekomstige ontwikkelingen wil anticiperen?
9
Bron: ETION Toekomstenquête 2016

10. 10
• Slechts 6% van de bevraagde ondernemingen neemt
geen initiatief om te participeren op de toekomst.
• 75% van de ondernemingen houdt minstens 1 keer per
jaar een denkoefening over hun toekomstige
ontwikkeling.
• Men kijkt daarbij gemiddeld 3 tot 5 jaar vooruit.
• Slechts 2 werkvormen zijn echt gangbaar: SWOT-
analyse (75%) en brainstorming (72%).
• Werkvormen die specifiek gericht zijn op
toekomstverkenning (scenariodenken, Future Search en
backcasting) zijn minder gangbaar dan werkvormen met
meerdere doeleinden.

11. Hoe tevreden bent u met de resultaten van de
toekomstverkenningen?
11
Bron: ETION Toekomstenquête 2016
3. Tevredenheid en knelpunten

12. Welke knelpunten ondervindt uw organisatie bij
toekomstverkenningen?
12
Bron: ETION Toekomstenquête 2016

13. 13
• 50% is tevreden over het resultaat van hun
toekomstverkenning, 39% staat er neutraal tegenover.
• 1 op 3 ondervindt moeilijkheden om de verkenningen te
vertalen naar concrete acties.
• De orde van de dag verhindert in heel wat organisaties
het denken op langere termijn:
 Druk op kortetermijnresultaten (46%)
 Gebrek aan tijd (27%)

14. Wie betrekt u bij toekomstverkenningen?
(oranje = intern, blauw = extern)
14
Bron: ETION Toekomstenquête 2016
4. Stakeholders voor de toekomst

15. 15
• 4 op 10 organisaties betrekt uitvoerende medewerkers
bij toekomstverkenningen = bijna evenveel als
kaderleden en bestuursleden.
• Qua externen worden vooral consumenten en klanten
betrokken (54%) > kaderleden (47%) > uitvoerende
medewerkers (39%).
• Dubbel zoveel bedrijven ervaren moeilijkheden bij het
betrekken van interne stakeholders (14%) als bij het
betrekken van externe partijen (7%).
• Ook leveranciers en andere zakenpartners (32%)
worden regelmatig betrokken,
• Worden weinig betrokken: overheid (13%),
buurtbewoners (4%), ngo’s (3%), investeerders (12%),
onderwijswereld (10%) = gemiste kans als we kijken
naar de trends die ertoe doen voor ondernemingen.

16. • Meerderheid van de ondernemingen is bezig met de
toekomst: 95% neemt initiatief, 75% doet dit minstens
jaarlijks.
• Pijnpunten: beperkte diversiteit in de betrokken partijen,
moeilijkheid om tot concrete acties te komen en beperkte
kennis van de methodes.
• Aanbevelingen: Plan, Leer, Volg op, Betrek, Innoveer,
Herinner
Download de volledige inspiratienota via
http://www.etion.be/kennisbank/hoe-vooruitziend-ondernemend-vlaanderen
16
5. Besluit en aanbevelingen