Βυζαντινή Ιστορία

1. 2ο Γυμνάσιο Μελισσίων Σχολ. Έτος 2016-2017
ΡΩΜΑΝΟΣ Δ’ ΔΙΟΓΕΝΗΣ
Εργασία της μαθήτριας Στέλλας Λαδοπούλου
στο μάθημα της Μεσαιωνικής Ιστορίας
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Φ. Ηλιοπούλου

2.  Γεννήθηκε το 1030
στην Καππαδοκία.
 Καταγόταν από
επιφανή στρατιωτική
οικογένεια της
περιοχής.
 Ήταν ευπαρουσίαστος
και στις πηγές
αναφέρεται ως ψηλός,
ξανθός, εύρωστος, με
φωτεινό και
αριστοκρατικό
παρουσιαστικό.

3.  Το 1064 διέπρεψε στόν πόλεμο
κατά των Πετσενέγων καί τιμήθηκε
με τον τιμητικό τίτλο του
Βεστάρχη.
 Ήταν πολύ αγαπητός στον λαό.
 Δέχτηκε να ηγηθεί μιας στάσης
εναντίον της πολιτικής
αριστοκρατίας της
Κωνσταντινούπολης, αλλά
προδόθηκε και οδηγήθηκε στο
βασιλικό δικαστήριο με την
κατηγορία της προδοσίας.
Ποινή: θάνατος.

4.  Προεδρεύουσα του βασιλικού δικαστηρίου
ήταν η Ευδοκία η Μακρεμβολίτισσα, χήρα του
Κωνσταντίνου Ι΄Δούκα.
 Ασκούσε την αντιβασιλεία προς χάριν του
ανήλικου γιου της, Μιχαήλ Ζ΄Δούκα.
 Λίγο πριν το θάνατο του άντρα της, είχε
δεσμευτεί εγγράφως να μην ξαναπαντρευτεί.
 Στη δίκη του Ρωμανού Δ΄ η Ευδοκία
θαμπώνεται από τόσο από την εξωτερική
ομορφία του όσο και από τον χαρακτήρα του
(καθώς ο ίδιος ανέλαβε την πλήρη ευθύνη για
τη συνωμοσία) και τον αθωώνει, στέλνοντάς
τον πίσω στην Καππαδοκία.

5.  Επιστρέφοντας στην Καππαδοκία, ο Ρωμανός οργανώνει μια μικρή ομάδα
και επιτίθεται εναντίον των Σελτζούκων Τούρκων. Ήταν μια μικρή, αλλά με
τεράστια απήχηση εκστρατεία, καθώς για πολύ καιρό κανείς δεν τολμούσε
να αντιμετωπίσει τους Σελτζούκους.
 Έτσι γίνεται ιδιαίτερα λαοφιλής.
 Οι αριστοκρατικοί κύκλοι της
Κωνσταντινούπολης, για δικό τους όφελος,
τον προτείνουν για αρχιστράτηγο.
 Ο Ρωμανός δέχεται με τους όρους
να διαλέγει εκείνος τους αξιωματικούς του
και παράλληλα ζητά όπλα και χρήματα
για την αναδιοργάνωση του βυζαντινού στρατού.
Έτσι επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη.

6.  Η Ευδοκία αναγνωρίζοντας πως
δεν μπορεί να διοικήσει μόνη της
μια αυτοκρατορία και επειδή
εκτιμούσε τα διοικητικά προσόντα
του Ρωμανού Δ΄, ξεγελά τον
πατριάρχη και τον πείθει για σκίσει
τον όρκο της πως δεν θα
ξαναπαντρευόταν. Ο πατριάρχης
πιστεύοντας ότι η Ευδοκία θα
παντρευόταν τον μέθυσο ανηψιό
του Βάρδα, πείθεται στα λόγια της.
 Στις 1/1/1068 στην Αγία Σοφία
τελείται ο γάμος της Ευδοκίας με
τον Ρωμανό Δ΄

7.  Ως αυτοκράτορας ο Ρωμανός δε
νοιάζεται καθόλου για τις
πολυτέλειες του θρόνου. Βιάζεται
να οργανώσει τον στρατό λόγω των
πολλών κινδύνων που
αντιμετώπιζε το Βυζάντιο.
 Έτσι πραγματοποιεί εκστρατείες
προς την Ανατολή, μπαίνοντας
πάντα ο ίδιος επικεφαλής του
στρατού του.
 Όμως αφήνει στην
Κωνσταντινούπολη τους
πολιτικούς του αντιπάλους
(αριστοκρατική ελίτ) να δρουν
υπόγεια εναντίον του.

8.  Το 1071 ο Ρωμανός ξεκινά την
τρίτη εκστρατεία του εναντίον
των Σελτζούκων Τούρκων. Έχει
έναν οργανωμένο πολυπληθή
στρατό αλλά με πολλούς
ξένους μισθοφόρους.
Ταυτόχρονα, λίγοι ήταν οι
ανώτεροι αξιωματούχοι που
μπορούσε να εμπιστευθεί.
 Αντίπαλός του, ο Αλπ Ασλάν
(=γενναίο λιοντάρι), ο δεύτερος
στη διαδοχή σουλτάνος της
Περσίας και του Ιράκ.

9.  Ο Ρωμανός από λάθος πληροφόρηση πιστεύει πως ο αντίπαλος στρατός ήταν
μακριά από το φρούριο του Ματζικέρτ, που ο ίδιος ήθελε να καταλάβει. Ο Αλπ
Ασλάν όμως βρισκόταν μόλις μία μέρα μακριά από εκεί, πολιορκώντας το Χαλέπι,
600 χλμ. Επιστρέφει γρήγορα στο Ματζικέρτ με πολύ στρατό για να αντιμετωπίσει
τους Βυζαντινούς.
 Ο Ρωμανός αφήνει οπισθοφυλακή
τον γιο του πολιτικού του αντίπαλου,
τον Ανδρόνικο Δούκα, χωρίζει τον
στρατό του σε δύο τμήματα και
στέλνει το ένα (20.000 άνδρες)
στα νότια του Ματζικέρτ για να
καταλάβει την πόλη Χλιάτ,
που βρισκόταν σε απόσταση 50 χλμ.
από το Ματζικέρτ,
περικυκλώνοντας τους Σελτζούκους. Το τμήμα αυτό όμως πρόδωσε τον Ρωμανό
και κατευθύνθηκε στη Μελιτινή, 150 χλμ από το πεδίο της μάχης.
 Την ίδια ώρα ο Ρωμανός, που διοικούσε το άλλο μέρος του στρατού , κατέλαβε το
Ματζικέρτ και στρατοπέδευσε έξω από τα τείχη της πόλης, πιστεύοντας ότι είχε το
στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων του.

10.  Την επομένη ημέρα, ο Απλ Ασλάν στέλνει αγγελιοφόρους στους Βυζαντινούς
ζητώντας τους ειρήνη. Ο Ρωμανός τους απαντά πως θα έθετε τους όρους του, όταν
θα έστηνε τα λάβαρά του στην σκηνή του Σουλτάνου δηλ. ζητούσε την υποταγή
των Σελτζούκων.
 Αν και ο απεσταλμένος των Τούρκων του ζήτησε μία ημέρα να σκεφτούν την
πρόταση υποταγής, οι συμβουλάτορες του Ρωμανού τον προτρέπουν σε μάχη,
θεωρώντας ότι θα αιφνιδιάσουν τον Αλπ Ασλάν και θα τον νικήσουν ευκολότερα.
 Ο Ρωμανός όλη μέρα πολεμά τους Σελτζούκους, που υιοθετούν την τακτική της
υποχώρησης (υποχώρηση χωρίς υποχώρηση).
 Το βράδυ αποφασίσει να επιστρέψει και ζητά συντεταγμένη υποχώρηση για να
συνεχίσει την επομένη τη μάχη.
 Ο Δούκας, βρίσκει την κατάλληλη ευκαιρία, και παρότι γνωρίζει ότι πρόκειται για
συντεταγμένη υποχώρηση, ξεγελά τους 10.000 άνδρες του πως τάχα έχασε ο
αυτοκράτορας, και φεύγει αφήνοντας ακάλυπτο τον Ρωμανό.

11.  Έτσι ο Αλπ Ασλάν δίνει εντολή για
επίθεση. Ο Ρωμανός καλεί τον στρατό να
κρατήσει, αλλά οι μισθοφόροι
εγκαταλείπουν και μένουν ελάχιστοι
στρατιώτες μαζί του.
 Ο βυζαντινός στρατός περικυκλώνεται, ο
Ρωμανός τραυματίζεται στη μάχη και
συλλαμβάνεται αιχμάλωτος φορώντας
μόνο την πολεμική του χλαίνη.
 Οδηγείται στον Αλπ Ασλάν, που για να
είναι βέβαιος πως πρόκειται για τον
αυτοκράτορα ζητά επιβεβαίωση από
έναν άλλο αιχμάλωτο Έλληνα.
 Στη συνέχεια, και σύμφωνα με το τυπικό,
πατά στο σβέρκο τον Ρωμανό. Στη
συνέχεια τον ρωτά τι θα έκανε στη θέση
του και εκείνος, αναλαμβάνοντας και
πάλι την ευθύνη των πράξεών του, του
είπε πως θα τον τιμωρούσε άγρια.

12.  Ο Αλπ Αρσλάν αναγώρισε το μεγαλείο της ψυχής και της γενναιότητας του
Ρωμανού και του πρότεινε να υπογράψουν συνθήκη σύμφωνα με την οποία οι
Σελτζούκοι θα επέστρεφαν στο Βυζάντιο τα παλαιά του συνόρα μαζί με τους
3000 αιχμαλώτους από μάχη στο Ματζικέρτ ενώ άφηναν ελεύθερο τον
βυζαντινό αυτοκράτορα. Μόνοι όροι: η καταβολή πολεμικής αποζημίωσης και ο
φόρος υποτέλειας που θα έπρεπε να τους πληρώνουν οι Βυζαντινοί.
 Ο Ρωμανός δέχεται και επιστρέφει στη Θεοδοσιούπολη, με σκοπό να μεταφέρει
στην Κωνσταντινούπολη τους όρους της συνθήκης.

13.  Στο μεταξύ στην Κωνσταντινούπολη οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ρωμανού, αν και
γνωρίζουν από επιστολή του αυτοκράτορα τι είχε γίνει, καθαιρούν τον Ρωμανό
ανεβάζουν στο θρόνο ως αυτοκράτορα τον ανήλικο Μιχαήλ Ζ΄τον Δούκα και
κλείνουν την Ευδοκία σε μοναστήρι.
 Ο Ρωμανός δεν το δέχεται και ξεκινά εμφύλια διαμάχη. Όμως στα Άδανα και μετά
από δίμηνη πολιορκία χάνει από τον Ανδρόνικο Δούκα. Κλείνεται στο κάστρο και
στο τέλος παραδίδεται, ζητώντας όμως εγγυήση για τη ζωή του.

14.  Ο Ρωμανός διοπομπεύεται: τον ανεβάζουν σε μουλάρι και τον οδηγούν προς
στην Κωνσταντινούπολη.
 Στο δρόμο τον δηλητηριάζουν, αλλά παρά τους ισχυρότατους πόνους, δεν
πεθαίνει.
 Αναζητούν κάποιον να τον τυφλώσει, όμως κανείς δε βρίσκεται από τους
Έλληνες. Ούτε ο δήμιος του Παλατιού.
 Τρεις φορές ανέβηκε το αντίτιμο για την τύφλωση του Ρωμανού, όμως και πάλι
κανείς Έλληνας δε θέλει να πληγώσει τον αυτοκράτορα.
 Στην Προποντίδα, βρίσκεται ένας Ιουδαίος που πουλούσε πράγματα στον
ελληνικό στρατό και τον τυφλώνει. Επειδή όμως δεν ήξερε πώς (συνήθως με
πυρακτωμένο ατσάλι στις κόρες των ματιών) τον έδεσε και του έβγαλε στην
κυριολεξία τα μάτια. Ο Ρωμανός ούρλιαζε από τον πόνο και αίματα έτρεχαν από
τα μάτια του.
 Επειδή όμως η κατακραυγή του λαού ήταν μεγάλη και οι αντίπαλοι του Ρωμανού
φοβόντουσαν πως θα γίνει ήρωας, τον έκλεισαν σε μοναστήρι.
 Στις 4 Αυγούστου του 1072, μετά από 1030 ημέρες στον αυτοκρατορικό θρόνο, ο
Ρωμανός ο Δ΄ξεψύχησε.

16. Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!!!