Het MKB is een belangrijke schakel in de transitie naar een duurzame energiehuishouding in een gemeente of regio. Bedrijven betrekken bij het lokale klimaat- en energiebeleid is echter niet eenvoudig. In deze whitepaper analyseren we de problemenen de kansen die lokale overheden hebben bij het benaderen van het MKB. We bespreken daarnaast aan de hand van voorbeelden uit eigen ervaring een succesvol stappenplan waarmee lokale overheden het bedrijfsleven kunnen aanspreken

1. 5 stappen om duurzame energie
in het MKB te stimuleren
Hoe kan een lokale overheid het MKB
stimuleren om de ­ nergievoorziening te
e
­v erduurzamen?
Energie Nodus, 2012

2. Inhoud
Voorwoord
3
Waarom is het bedrijfsleven belangrijk bij het energiebeleid?
4
Waarom is het moeilijk bedrijven te ­ etrekken?
b
5
Wat motiveert bedrijven?
6
Ondernemers enthousiasmeren in 5 stappen
7
Ook in uw gemeente?
10

3. Voorwoord
Het MKB is een belangrijke schakel in de transitie naar
een duurzame energiehuishouding in een gemeente of
regio.
Bedrijven betrekken bij het lokale klimaat- en
e
­ nergiebeleid is echter niet eenvoudig.
In deze whitepaper analyseren we de problemen­ en de
kansen die lokale overheden hebben bij het benaderen
van het MKB.
We bespreken daarnaast aan de hand van voorbeelden
uit eigen ervaring een succesvol ­tappenplan ­ aarmee
s w
lokale overheden het bedrijfs­ even kunnen aanspreken.
l
3

4. Waarom is het bedrijfsleven belangrijk bij
het energiebeleid?
Bedrijven nemen een groot deel van het totale energie­
verbruik voor hun rekening. Daarbij gaat het om elek-
triciteit en gas voor gebouwen en productiemiddelen en
brandstof voor vervoer en transport.
Relatief gezien stijgt het energieverbruik het meest in
utiliteitsgebouwen.
Toename energieverbruik per sector, 1998 – 2008 in procenten
Voorbeelden: Terugdringen van het energieverbruik door bedrijven kan
grote winst opleveren in het streven naar een duurzame
- persluchtinstallaties die nog vol
in bedrijf staan te sissen na werk- energievoorziening. Er zijn veel snelle besparingen mo-
tijd gelijk.
- een oprit-verwarming naar een Bedrijven zijn niet alleen verbruikers van energie, ze
parkeergarage die staat te loeien
op 7 graden kunnen ook een belangrijke rol spelen bij de opwekking
en distributie van energie. Dat geldt voor veel verschil-
- een noodstroomvoorziening die lende branches.
is afgekoppeld maar die wel
4

5. nodeloos standby wordt gehouden In productieprocessen komt bijvoorbeeld vaak veel
warmte vrij, die hergebruikt kan worden in een warmte­
- computers en kopieermachines
die standby staan i.p.v. uit net, of in een wamtekrachtkoppeling-installatie.
- boilers zonder tijdschakeling die Denk ook aan grote loodsen met veel dakoppervlak waar-
buiten werktijd het water op op zonnepanelen geplaatst kunnen worden, of bedrijfs-
temperatuur houden
terreinen met een eigen windmolen en een smart grid.
Zo zijn er tal van voorbeelden die aantonen dat bedrij­
ven onmisbaar zijn bij het realiseren van het lokale
k
­ limaat- en energiebeleid.
Waarom is het moeilijk bedrijven te
­b etrekken?
Gemeentes en provincies die actief bezig zijn met kli-
maat en energie hebben vaak moeite om MKB-bedrijven
te betrekken bij de uitvoering van hun beleid.
Hoe komt dat?
Energie is in veel gevallen nog een low interest-product.
In de wat kleinere bedrijven zijn ondernemers dag-in-
dag-uit druk bezig met hun zaak. Nadenken over ener-
gieverbruik zullen ondernemers niet dagelijks doen.
Bij de grotere bedrijven valt het energieverbruik vaak
onder een facilitair manager die echter niet dagelijks
bezig is met deze materie. De business units hebben
geen direct zicht op het energieverbruik.
In veel gevallen is men zich niet bewust van de kosten
van energie en van de mogelijkheden om op deze kosten
te besparen.
In alle gevallen staat bij bedrijven winst maken boven­a an
de agenda. Een project waar geen duidelijke business­
case of een wettelijke verplichting aan ten grondslag
ligt, zal daarom snel als verloren tijd en/of geld worden
beschouwd.
5

6. Wat motiveert bedrijven?
Er zijn 6 motieven te noemen die bedrijven prikkelen om
hun energiehuishouding aan te pakken.
1 Kostenverlaging
Eenvoudige energiebesparende maatregelen kunnen al
binnen een tot drie jaar geld opleveren.
2 Consumenten-marketing
Steeds meer burgers en consumenten vragen om duur-
zaam geproduceerde goederen en diensten.
3 Aanbestedingen
De CO2 prestatieladder is een Organisaties vragen steeds vaker aan hun toeleveran­ iers
c
instrument in het aanbeste­ om duurzaam geproduceerde goederen en diensten.
dingsproces. Hiermee herken-
nen en belonen aanbesteders
bedrijven die CO2-reductie se-
rieus nemen. En bedrijven kun- 4 Flexibiliseren
nen laten zien hoe ambitieus Makkelijker aanpassen aan de veranderende omgeving.
zij daaraan werken.
Minder afhankelijk worden van de energieprijzen bij­
voorbeeld.
5 Recruitment
Organisaties die aan maatschappelijk verantwoord
ondernemen doen, zijn een aantrekkelijkere werkgever.
6 Beleidsbeïnvloeding
Bedrijven die actief aan maatschappelijk verantwoord
ondernemen doen, hebben een streepje voor bij krediet-
verleners, subsidieverstrekkers en beleidsmakers.
6

7. Ondernemers enthousiasmeren in 5 stappen
De aanpak van Energie Nodus om de energievoorziening
bij het bedrijfsleven in een gemeente te verduurzamen
is een cyclus waarin de ene ondernemer de andere en-
thousiasmeert:
De 5 stappen om energievoorziening te verduurzamen bij het bedrijfsleven
Stap 1: Ondernemers enthousiasmeren
Geselecteerde ondernemers benaderen we persoonlijk
om met hen in gesprek te komen over de verduurzaming
van hun energievoorziening.
We peilen welk motief het meest aanspreekt om met
energie­esparing te beginnen, en spelen daar zoveel
b
m
­ ogelijk op in.
7

8. Daarnaast nodigen we bedrijven uit voor kleinschalige,
lokale bijeenkomsten waarbij we laten zien wat er wel
en vooral ook wat er niet mogelijk is op het gebied van
energiebesparing.
Daarbij schakelen we experts in, maar laten we vooral an-
dere bedrijven over hun ervaringen vertellen. Onderne-
mers willen een realistisch beeld van de mogelijkheden.
De gemeente kan hierin een natuurlijke rol spelen door
haar naam te verbinden aan het project.
Stap 2: Energiescan - meten is weten
Zijn bedrijven enthousiast, dan spreken we af om een
energiescan uit te voeren.
Daarbij bekijken we de energieprestaties van het ge-
bouw en de installaties.
We berekenen het energieverbruik aan de hand van re­
ferentiegebouwen en we bekijken of dat strookt met de
werkelijkheid.
Daarnaast inventariseren we de financiële slagkracht
van het bedrijf: in hoeveel jaar moeten eventuele in­
vesteringen terugverdiend zijn?
Stap 3: Businesscase berekenen
In het rapport laten we zien welke maatregelen resul-
taten opleveren, en wat deze maatregelen kosten.
Daarbij geven we aandacht aan:
- Juridische (on)mogelijkheden
- Financiering
- Samenwerkingsmogelijkheden
- Vergunningen
- Subsidies
- Technische systemen (proven technology)
8

9. De business case is een cruciale schakel in de bewust-
wording. Vaak blijkt er veel meer mogelijk dan gedacht.
De gemeente kan bijdragen in de kosten van een energie­
scan om ondernemers eerder over de streep te halen.
Ondernemers moeten zelf ook bijdragen in de kosten om
de scan op waarde te kunnen schatten.
Stap 4: Project uitvoeren
De uitvoering van de voorgestelde maatregelen kan erg
variëren: van het vervangen van de verlichting tot het
beter afstellen van installaties (al gauw 5% besparing!).
Denk ook aan het plaatsen van zonnepanelen, of het in-
stalleren van warmteterugwin-faciliteiten.
Energie Nodus neemt hierin de regisseursrol op zich en
zorgt voor het aanhaken van de juiste deskundigen.
Belangrijk hierin is dat we na uitvoering blijven meten
of de berekende besparingen gerealiseerd worden en zo
nodig sturen we bij.
Stap 5: Ervaringen delen
Om andere ondernemers enthousiast te maken organi­
seren we kleinschalige bijeenkomsten waarbij we ex-
perts en ervaringsdeskundigen laten vertellen over hun
eigen ervaringen.
De bijeenkomsten worden bij voorkeur georganiseerd
op locatie bij één van de ondernemers, zodat ook het
netwerkaspect een rol speelt.
De gemeente kan hierin een rol spelen door dergelijke
bijeenkomsten te faciliteren.
9

10. Ook in uw gemeente?
Gemeentes kunnen bedrijven dus aansporen tot bespa­
ring door ze aan te spreken op hun ondernemerschap,
er­ aringen te laten delen en faciliteiten aan te bieden.
v
Wilt u aan de slag met de verduurzaming van het be­
drijfsleven in uw gemeente, dan komen we graag onze
ervaringen met u delen.
Contact
Sylvain van Ligtenberg
06-55183060
085-4010493
sylvainvanligtenberg@energienodus.nl
www.energienodus.nl
10