Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος της Τεχνολογίας

1. ΡΝ ΟΝΙΝΗ
Αζελά Νηθνλόκνπ
Α’3
2012-2013

2. ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ
Ξεξηερόκελα…………………………………………………………………………………….1
Δηζαγσγή…………………………………………………………………………………………2
Ξεξηγξαθή……………………………………………………………………………………….3
Ηζηνξηθή εμέιημε……………………………………………………………………………..4
Αξρή ιεηηνπξγίαο-Δπηζηεκνληθά ζηνηρεία……………………………………….6
Δπηπηώζεηο ζην πεξηβάιινλ…………………………………………………………….9
Σξεζηκόηεηα ζηελ θνηλσλία………………………………………………………….10
Θαηάινγνο εξγαιείσλ θαη πιηθώλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ
θαηαζθεπή…………………………………………………………………………………….11
Βηβιηνγξαθία………………………………………………………………………………..12

3. ΔΗΠΑΓΩΓΖ
Όια μεθηλνύλ από ηελ ύπαξμε ηνπ αλζξώπνπ επάλσ ζηε Γε. Πηελ αξρή ε
ώξα θαη ε εκεξνκελία δελ έπαηδαλ ζεκαληηθό ξόιν ζηελ θαζεκεξηλή δσή
ηνπ αλζξώπνπ, όκσο από ηε ζηηγκή πνπ ε θαζεκεξηλόηεηα ηνπ
εκπινπηίζηεθε κε γεσξγηθέο αζρνιίεο, ζέιεζε λα πξνγξακκαηίζεη ηα
σξάξηα ηνπ θαη λα δηεπθνιύλεη ηηο ζπλαιιαγέο ηνπ. Έηζη γηα λα ην
πξαγκαηνπνηήζεη απηό, ζα έπξεπε λα δεκηνπξγήζεη έλα κέζν, ην νπνίν ζα
ηνλ βνεζνύζε. Νπόηε άξρηζε λα παξαηεξεί θαη λα κειεηά δηάθνξα
θαηλόκελα, πνπ ζα ηνπ επέηξεπαλ λα ζπιιέμεη θάπνηεο πιεξνθνξίεο. Πηγά-
ζηγά θαηαλόεζε ηελ ζπλερή αλαιιαγή κέξαο θαη λύρηαο, ηελ νπνία
ζύλδεζε κε ηελ ζπλερή παξνπζία θαη απνπζία ηνπ Ήιηνπ. Ωζηόζν
αλαθάιπςε ηελ πξώηε κνλάδα κέηξεζεο, ηελ εκέξα. Απηό ήηαλ έλα
κεγάιν βήκα γηα ηνλ άλζξσπν, ην νπνίν ζηελ πξνζπάζεηα κέηξεζεο ηνπ
ρξόλνπ κε πεξηζζόηεξε αθξίβεηα, εμειίρζεθε κε αθόκε γξεγνξόηεξα
βήκαηα. Έπεηηα θαη αθνύ είρε ρξεζηκνπνηήζεη πην απιέο
κεζόδνπο(θιεςύδξα, ειηαθό ξνιόη θ.α.)κε ηελ πξόνδν ηεο επηζηήκεο θαη
ηελ πάξνδν ησλ ρξόλσλ θαηαζθεύαζε έλαλ πην πεξίπινθν κεραληζκό, ην
ξνιόη. Ρν ξνιόη εληάζζεηαη ζηελ θαηεγνξία ησλ κεραλώλ. Κεραλή
νλνκάδνπκε θάζε εξγαιείν ή κέζνλ πνπ βνεζά ηνλ άλζξσπν ζηελ εξγαζία
θη έπεηηα ζηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ηεο. Δπίζεο, κηα κεραλή κεηαηξέπνληαο
έλα είδνο ελέξγεηαο ζε κηα άιιε, απμάλεη ηελ παξαγσγηθόηεηα θαη κεηώλεη
ην ρξόλν.
ΡΔΣΛΝΙΝΓΗΑ
ΚΖΣΑΛΖ
Π΢ΠΡΖΚΑΡΑ ΣΟΝΛΝ΢
ΟΝΙΝΗ

4. ΞΔΟΗΓΟΑΦΖ
Ρν ξνιόη είλαη απνηειείηαη από πνιιά κέξε. Ρα κέξε απηά είλαη ηα εμήο:
Γπαιί
Κεηαιιηθό πεξίβιεκα
Γαθηύιηνο
Θαληξάλ
Ωξνδείθηεο θαη
ιεπηνδείθηεο
Κεραληζκόο
Βάζε
΢πνδνρή γηα ην ινπξάθη
Θνξόλν

5. ΗΠΡΝΟΗΘΖ ΔΜΔΙΗΜΖ
Από ηα πξώηα ρξόληα δσήο ηνπ αλζξώπνπ πάλσ ζηε Γε, δηάθνξα
θαηλόκελα πνπ εκθαλίδνληαλ γύξσ ηνπ(π.ρ. ελαιιαγή κέξαο θαη
λύρηαο),άξρηδαλ λα ηνλ πξνβιεκαηίδνπλ. Έηζη έλησζε ηελ αλάγθε λα
αλαδεηήζεη ιύζεηο, πνπ ζα ηνλ βνεζνύζαλ λα θαηαιάβεη ηη γηλόηαλ.
Νη πξώηεο θαηαζθεπέο βαζίδνληαλ ζηελ θίλεζε ηνπ ήιηνπ, όπσο ην αξραίν
αηγππηηαθό ειηαθό ξνιόη, ην νπνίν επηλνήζεθε πξηλ από πεξίπνπ 3.000
ρξόληα. Ρν ξνιόη απηό ιεηηνπξγνύζε ράξε ζε έλα κηθξό πάζζαιν ζε ζρήκα
«Ρ», πνπ δεκηνπξγνύζε ζθηά, ε νπνία αλαιόγσο κε ηελ ώξα θαη ηελ επνρή
κεηαθηλνύηαλ αλά ηαθηά δηαζηήκαηα ζηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη γηλόηαλ
είηε καθξύηεξε, είηε θνληύηεξε. Έπεηηα από ιίγνπο αηώλεο επηλνήζεθε έλα
παξόκνην ειηαθό ξνιόη, πνπ έδεηρλε ηελ αθξηβή ώξα κε βάζε ηε ζέζε ηεο
ζθηάο κε ηελ δηαθνξά όηη ήηαλ ηνπνζεηεκέλν πάλσ ζε βαζκνλνκεκέλν
δίζθν.
Όηαλ όκσο νη αξραίνη Αηγύπηηνη αλαθάιπςαλ ην κεηνλέθηεκα όηη ην
ειηαθό ξνιόη ιεηηνπξγνύζε κόλν κε ειηνθάλεηα, άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνύλ
άιινπο ηξόπνπο γηα ηελ κέηξεζε ηνπ ρξόλνπ. Κεξηθνί από απηνύο είλαη: ε
θιεςύδξα ηεο άκκνπ θαη ε θιεςύδξα ηνπ λεξνύ, νη νπνίεο όπσο βέβαηα
θαλεξώλεη θαη ε νλνκαζία ηνπο ρξεζηκνπνηνύζαλ πιηθά από ηε θύζε.
Ρα πξώηα κεραληθά ξνιόγηα εθεπξέζεθαλ από ηνπο Θηλέδνπο(δελ
γλσξίδνπκε ηνλ αθξηβή εθεπξέηε)ηνλ 11ν
αηώλα, όκσο έθεξαλ πξαγκαηηθή
επαλάζηαζε ηνλ 13ν
αηώλα. Κάιηζηα έλα από απηά θαηαζθεπάζηεθε εηδηθά
γηα ηνλ Γάιιν Βαζηιηά ηνλ 14ν
αηώλα από ηνλ Σέλξη Ληε Βηθ. Ιίγνπο αηώλεο
αξγόηεξα, ζηηο αξρέο ηνπ 17νπ
αηώλα, εθεπξέζεθαλ πην εμειηγκέλα
ξνιόγηα, ηα νπνία ιεηηνπξγνύζαλ κε εθθξεκή θαη κε ειαηήξηα

6. αληηζηάζκηζεο. Ρα θαηλνύξγηα απηά εμαξηήκαηα έθαλαλ ηα ξνιόγηα αθόκε
πην αθξηβή αιιά θαη πην ζπκπαγή. Ρνλ 18ν
αηώλα ν Άγγινο σξνινγνπνηόο
Ρδνλ Σάξηζνλ θαηαζθεύαζε ρξνλόκεηξα, ηα νπνία κπνξνύζαλ λα
ρξεζηκνπνηεζνύλ θαη ζε πινία, ώζηε λα ππνινγίδεηαη κε αθξίβεηα ην
γεσγξαθηθό πιάηνο. Ρνλ 18ν
αηώλα επίζεο θαηαζθεπάζηεθαλ ξνιόγηα
κεγάιεο αθξίβεηαο. Ρα πεξηζζόηεξα από απηά ιεηηνπξγνύζαλ κε ηε βνήζεηα
ελόο εθθξνπζηήξα, ηνλ νπνίν επηλόεζε ν Άγγινο σξνινγνπνηόο Ρόκαο
Καληδ, θαη ρξεζηκνπνηείηαη από ην 1825 έσο ζήκεξα ζηα ξνιόγηα ηνίρνπ,
αληηζέησο κε ηα πξώηα, πνπ θνπξδίδνληαλ κε θιεηδί. Ρα ρεηξνπνίεηα
ξνιόγηα ήηαλ είδνο πνιπηέιεηαο κέρξη ηε δεθαεηία ηνπ 1880, όηαλ θάπνηνη
Ακεξηθάλνη κεραληθνί δεκηνύξγεζαλ εξγνζηάζηα θαηαζθεπήο ηνπο.
Ρελ ίδηα πεξίπνπ πεξίνδν ηα ξνιόγηα ρεηξόο δελ άξγεζαλ λα γίλνπλ
δεκνθηιή σο εμαξηήκαηα κόδαο από ηόηε έσο θαη ζήκεξα. Σξεζηκνπνηνύλ
έλα θύξην ειαηήξην, πνπ πεξηζηξέθεη ην ζύζηεκα ηξνρώλ μεθνπξδίδνληαο,
θαη ξπζκίδεηαη από έλα ζύζηεκα δηαθπγήο.
Αθόκα έλα είδνο πην θαηλνύξγηνπ θαη πην εμειηγκέλνπ ξνινγηνύ, είλαη
ηα ςεθηαθά ξνιόγηα θνπάξηδ, ηα νπνία θπθινθόξεζαλ ζηελ αγνξά ην
1971,θαη ιεηηνπξγνύζαλ κε κπαηαξία.

7. ΑΟΣΖ ΙΔΗΡΝ΢ΟΓΗΑΠ
ΟΝΙΝΗ ΚΔ ΔΘΘΟΔΚΔΠ
Π’ έλα ξνιόη κε εθθξεκέο , ε ηαιάλησζε ελόο κεγάινπ κεηαιιηθνύ
βαξηδηνύ, δειαδή ηνπ εθθξεκνύο, πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ πεξηζηξνθηθή
θίλεζε ζηα γξαλάδηα, ηα νπνία κε ηε ζεηξά ηνπο πεξηζηξέθνπλ ηνπο δείθηεο
ηνπ ξνινγηνύ.
ΚΖΣΑΛΗΘΝ ΟΝΙΝΗ
Ρν κεραληθό ξνιόη ιεηηνπξγεί ράξε ζε έλα βαξίδη 227 kg, πνπ
αλεβνθαηεβαίλεη ζ’ έλα ύςνο 10 κέηξσλ πεξίπνπ, θαη είλαη δεκέλν ζ’ έλα
ζρνηλί, ην νπνίν ηπιίγεηαη γύξσ από έλαλ θύιηλδξν πνπ νλνκάδεηαη
ηύκπαλν. Θαηά ηελ θάζνδν ηνπ βαξηδηνύ απηνύ , ην ζρνηλί μεηπιίγεηαη θαη
ην ηύκπαλν γπξίδεη πεξηζηξέθνληαο ηνπο δείθηεο. Όηαλ ην ζρνηλί μεηπιηρζεί
εληειώο, ηόηε ην ξνιόη πξέπεη λα θνπξδηζηεί, ώζηε ην ζρνηλί λα ηπιηρζεί
μαλά ζην ηύκπαλν.
ΚΖΣΑΛΗΘΝ ΟΝΙΝΗ ΚΔ ΔΙΑΡΖΟΗΝ
Έλα ειηζζόκελν ειαηήξην(ην θύξην ειαηήξην) παξέρεη ηελ ελέξγεηα πνπ
θάλεη ην σξνιόγην ηνίρνπ λα δείρλεη ηελ ώξα. Ρν ειαηήξην απηό ζπλδέεηαη
κε κηα ζεηξά νδνλησηώλ ηξνρώλ, νη νπνίνη θαλνλίδνπλ ηνλ σξνδείθηε θαη
ηνλ ιεπηνδείθηε. Ππγθεθξηκέλα γηα ηελ θίλεζε ηνπ ιεπηνδείθηε: Ρν θύξην
ειαηήξην βξίζθεηαη κέζα ζε ζήθε, πνπ ιέγεηαη βαξέιη, πάλσ ζηνλ πξώην
ηξνρό πνπ θηλεί ην θεληξηθό πελίν θαη ηνλ θεληξηθό ηξνρό. Απηό ην
ειαηήξην θηλεί ην ηξίην πελίν θαη ηνλ ηξίην ηξνρό, ν νπνίνο ζπλδέεηαη κε
ηνλ ηέηαξην ηξνρό, πνπ ζπλδέεηαη κε ην ηέηαξην πελίν. Ν ηέηαξηνο ηξνρόο
θηλεί ην ξπζκηζηηθό ηξνρό. Ν ιεπηνδείθηεο απηνύ ηνπ ξνινγηνύ ηνίρνπ
ζπλδέεηαη άκεζα κε ην θεληξηθό πελίν. Κηα άιιε ζεηξά νδνλησηώλ ηξνρώλ
θηλεί ηνλ σξνδείθηε. Ζ ηαρύηεηα κε ηελ νπνία θηλνύληαη, ν ιεπηνδείθηεο
θαη ν σξνδείθηεο, ειέγρεηαη από ηνλ ξπζκηζηηθό ηξνρό, πνπ είλαη ην
πνιππινθόηεξν κέξνο ηνπ ξνινγηνύ. Ν ξπζκηζηηθόο ηξνρόο απνηειείηαη από
έλαλ ηξνρό ηζνξξνπίαο θαη από ειαηήξην ηζνξξνπίαο, έλα κνριό θαη έλαλ
ξπζκηζηηθό ηξνρό. Ν ξπζκηζηηθόο ηξνρόο κεηαθέξεη ελέξγεηα από ην
θεληξηθό ειαηήξην ζηνλ ηξνρό ηζνξξνπίαο θαη ηνλ θάλεη λα ηαιαληεύεηαη
θαη έηζη απηό ειέγρεη ην ξνιόη. Θαζώο ηαιαληεύεηαη, ν ηξνρόο ηζνξξνπίαο
θηλεί ην κνριό κπξόο πίζσ θάλνληαο κηθξέο πξνβνιέο, νη νπνίεο
νλνκάδνληαη παιιείο θαη πνπ ελώλνπλ θαη απειεπζεξώλνπλ ηα δόληηα ηνπ
ξπζκηζηηθνύ ηξνρνύ θηλώληαο ην ξπζκηζηηθό ηξνρό θαηά κηζό δόληη θάζε
θνξά. Απηή ε θίλεζε αληηζηνηρεί ζηνλ θάζε ρηύπν ηνπ ξνινγηνύ. Απηό πνπ
επηηξέπεη ζην ξνιόη λα θξαηάεη ζσζηό ρξόλν είλαη ε ηαρύηεηα θαη ν
ζηαζεξόο ξπζκόο ησλ ηαιαληώζεσλ ηνπ ηξνρνύ ηζνξξνπίαο.

8. ΟΝΙΝΗ ΣΔΗΟΝΠ
1. Ρν κηθξό ηξηρνεηδέο ειαηήξην θηλείηαη πεξηνδηθά δίλνληαο ηνλ ξπζκό ζην
ξνιόη.
2. Ν ηξνρόο δηαθπγήο είλαη πξνζαξκνζκέλνο ζην ειαηήξην κέζσ ελόο
βξαρίνλα πνπ νλνκάδεηαη άγθπξα. Ν ηξνρόο γπξίδεη κε θάζε θίλεζε ηνπ
ειαηεξίνπ.
3. Ζ θίλεζε ηνπ ηξνρνύ δηαθπγήο κεηαθέξεηαη κε άιια γξαλάδηα ζηνλ
θεληξηθό ηξνρό, πνπ ζπλδέεηαη κε ηνπο δείθηεο ηνπ ξνινγηνύ.
4. Κηα ζπείξα κέζα ζ’ απηό ην γξαλάδη γπξίδεη θαη κέζσ άιισλ γξαλαδηώλ
θηλεί ην ηξηρνεηδέο ειαηήξην. Έηζη ην ξνιόη δνπιεύεη ζπλερώο.
ΟΝΙΝΗ ΘΝ΢ΑΟΡΕ
Ρα ςεθηαθά ξνιόγηα θνπάξηδ αμηνπνηνύλ ηελ ηδηόηεηα ησλ θξπζηάιισλ
ραιαδία λα ηαιαληεύνληαη, όηαλ ιακβάλνπλ από κπαηαξία, κε ζηαζεξή
ηαρύηεηα ηεο ηάμεο ησλ 32.768 δνλήζεσλ ην δεπηεξόιεπην. Έλα εμάξηεκα
πνπ ιέγεηαη απνπνιππιέθηεο κεηξά απηέο ηηο δνλήζεηο θαη εθπέκπεη έλαλ
παικό ην δεπηεξόιεπην. Έηζη ε ώξα εκθαλίδεηαη ζε ςεθηαθό θαληξάλ κε
αθξίβεηα εθαηνζηνύ ηνπ δεπηεξνιέπηνπ.

9. ΔΞΗΞΡΩΠΔΗΠ ΠΡΝ ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ
ΘΔΡΗΘΑ
Θάπνηα είδε ξνινγηώλ γηα λα ιεηηνπξγήζνπλ ρξεζηκνπνηνύλ
αλαλεώζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (π.ρ. ειηαθό ξνιόη).
ΑΟΛΖΡΗΘΑ
Πηε ζεκεξηλή επνρή πιένλ ηα ξνιόγηα θαηαζθεπάδνληαη από κεραλέο
νη νπνίεο αληηθαζηζηνύλ ηνπο αλζξώπνπο κε απνηέιεζκα λα
κεηώλνληαη νη ζέζεηο γηα εξγαζία.
Νη βηνκεραλίεο ξνινγηώλ ζηεγάδνληαη ζε εξγνζηάζηα, ηα νπνία
ξππαίλνπλ ηελ αηκόζθαηξα.

10. ΣΟΖΠΗΚΝΡΖΡΑ
Ρν κεραληθό ξνιόη ήηαλ ην πξώην ζηελ θαηεγνξία ησλ ξνινγηώλ, πνπ
κπνξνύζε λα κεηξήζεη ην ρξόλν κε απόιπηε αθξίβεηα. Απηό βνήζεζε ηελ
θαζεκεξηλόηεηα ηνπ αλζξώπνπ ζε εμαηξεηηθό βαζκό.
Ππγθεθξηκέλα εμππεξέηεζε ηνπο αλζξώπνπο:
1.ζηε κέηξεζε ρξνληθώλ δηαζηεκάησλ κηθξόηεξσλ ηεο εκέξαο
2.ζηε ξύζκηζε θαη ηελ ηξνπνπνίεζε ησλ σξαξίσλ
3.ζηελ ρξνλνκέηξεζε αγώλσλ, δηαγσληζκώλ, εμεηάζεσλ θ.α.
4.ζηελ επηθνηλσλία ησλ αλζξώπσλ ζε ζπγθεθξηκέλε ώξα
5.ζηελ θαηαγξαθή ξεθόξ
6.ζηελ ηήξεζε πξνζεζκηώλ
7.ζηνλ ππνινγηζκό θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο
8.ζηνλ ππνινγηζκό απόδνζεο δηαθόξσλ κεραλώλ

11. ΘΑΡΑΙΝΓΝΠ ΔΟΓΑΙΔΗΩΛ ΘΑΗ
΢ΙΗΘΩΛ
1 ηζέξθη καγεηξηθήο
1 ξνιό θειινύ
4 πιαζηηθά θαπάθηα
2 μπιάθηα
καξθαδόξνη

12. ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΑ
www.kosmologia.gr/timehistory/timehistory.htm
atlaswikigr.wetpaint.com/page/Ζ+εμέιημε+ηεο+κέηξεζεο+ηνπ+ρξό
λνπ
Βηβιίν Ανακαλύπηω ηην Σεσνολογία, ζπγγξαθέαο N.Ardley, εθδόζεηο
ΔΡΔΤΝΗΣΔ΢
Βηβιίν Δπεςνώ και μαθαίνω ηα καθημεπινά ππάγμαηα, ζπγγξαθέαο
Ξ.Ραξλεπ, εθδόζεηο ΑΞΙΟΣΔΛΛΗ΢
Βηβιίν Δικονογπαθημένο λεξικό για ηα καθημεπινά ππάγμαηα, ΢ειπά
Δποπηικών Λεξικών, εθδόζεηο ΑΛΦΑ
Βηβιίν Δπιζηημονική και Σεσνολογική Δγκςκλοπαίδεια/Ρόκνο 11
el.wikipedia.org/wiki/Κεραλή
Βηβιίν Ανακαλύπηω ηην επιζηήμη: Σεσνολογία, εθδόζεηο
ΓΔΛΗΘΑΝΑ΢Η΢ ΔΡΔΤΝΗΣΔ΢
Βηβιίν Μησανέρ, εθδόζεηο ΔΡΔΤΝΗΣΔ΢
Βηβιίν Πηγέρ ενέπγειαρ και μησανέρ, ζπγγξαθέαο Chris Woodford,
εθδόζεηο ΢ΑΒΒΑΛΑ΢
Βηβιίν Σεσνολογία, INSTITUTO GEOGRAFICO DE AGOSTINI,
εθδόζεηο Η ΚΑΘΗΜΔΡΙΝΗ
www.pagkritio.gr/files/items/8/88/6.pdf