1. ΜΑΘΑΙΝΩ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ
Tο θεατρικό παιχνίδι ως μέσο διδακτικής
μεθοδολογίας
ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ
Σχ.Σύμβ. 33ης Περιφέρειας Προσχολικής Αγωγης

2. Θ :«Θέλω να σου πω… αλλιώς, με λόγια και χωρίς.
Με τον δικό μου τρόπο».
Ε : «Εμφάνιση, Ένδυση... Εξαρτάται απ’ αυτό που
θέλω να σου πω.»
Α :«Αντικείμενα από την φύση και άλλα…»
Τ :«Τρία μαγικά: ήχος, φώς και μουσική».
Ρ:«Ρόλοι της στιγμής… ρόλοι ζωής… ψάξε, ψάξε και
θα τους βρεις».
Ι :«Ιστορίεs παλιές, νέες, δικές μας, δικές σας, όλων,
άλλων εν’ η αφορμή για να παίξουμε μαζί».
Κ :«Κινούμαι, κυλιέμαι, κάθομαι. Εν αρχή η κίνηση».
Ο :«Ομάδα. Γελώ, φωνάζω, αισθάνομαι, δημιουργώ,
μαθαίνω. Όχι μόνος. Όλοι μαζί».
Παιχνίδι … όπως το νοιώθετε!

3. Θεατρικό παιχνίδι
 Είναι ένας συγκερασμός παιχνιδιού και θεάτρου.
Στηρίζεται στην παιγνιώδη διάθεση και στον
αυθορμητισμό των παιδιών, δεν είναι μια αυστηρά
δομημένη θεατρική παράσταση. Είναι μια
αναπαραστατική δραστηριότητα στην οποία τα παιδιά
μοιραζονται συναισθηματικές εμπειρίες με τους
συνομηλίκους τους.( Goncu 1999)
Το θεατρικό παιχνίδι στηρίζεται σε δύο βασικές αρχές της
θεατρικής πράξης. Πρώτον στην έννοια της θέασης, στην
ανάγκη του ανθρώπου που περισσότερο την έχει το
παιδί να κάνει μια προβολή, μια θέαση του κόσμου, τόσο
του υποκειμενικού, όσο και του αντικειμενικού (θέατρο
θεώμαι). Και δεύτερον στην ανάγκη του παιδιού για
δράση αφού και η λέξη δράμα που παράγεται από το
αρχαίο ρήμα δράω-δρω- πράττω/ενεργώ μας οδηγεί
στην έννοια του παιχνιδιού που είναι βασικό
παιδαγωγικό μέσο.

4. συνέχεια
 Το θεατρικό παιχνίδι γίνεται μέσο εμψύχωσης της
διδακτικής ύλης. Συνδέει την τέχνη, τη γνώση και το
¨είναι¨ του παιδιού. Είναι μια τέχνη σύνθετη, παιδευτική
και κοινωνική. Μέσα από την ομαδική συμμετοχή
αυξάνονται οι σχέσεις φιλίας και αποδοχής και
μειώνονται οι περιθωριοποιήσεις, μεγαλώνει η
αυτοπεποίθηση, μοιράζεται πράγματα με άλλους.
ασκείται σε κοινωνικούς ρόλους (Κουρετζής ,1991) και
χρησιμοποιεί τη φαντασία του για να ελέγξει την
πραγματικότητα (Winnicot 1979). Καθώς τα παιδιά
φαντάζονται τον εαυτό τους σαν τους άλλους
προσπαθούν να δουν τον άλλο μέσα τους

5. συνέχεια
 Απαραίτητα συστατικά του Θ.Π είναι η κίνηση και η
μουσική. Τα σκηνικά του Θ.Π είναι αυτοσχέδια, με υλικά
από υφάσματα, αυτοσχέδιες μάσκες, χαρτιά (γλασέ,
κανσόν κ.λ.π.) αλλά και αντικείμενα που υπάρχουν σε
όλα τα σχολεία όπως καρεκλάκια, μπάλες, κορδέλες
ρυθμικής κ.λ.π.(Κουρετζής, 1991)
 Όταν η σχολική πρακτική καταπιέζει την αυτενέργεια, τη
δημιουργική έκφραση και φαντασία, το Θ.Π
απελευθερώνει το παιδί και το ανεξαρτητοποιεί
συναισθηματικά. ενθαρρύνεται η ενεργητική συμμετοχή
του κατά τη διαδικασία μάθησης, αναπτύσσεται η
πρωτοβουλία, καλλιεργείται η επικοινωνία και
συνεργασία καθώς και η φαντασία και δημιουργικότητα.
Όταν ο λόγος πλαισιώνεται από την τέχνη ,την κίνηση
και τη μουσική βοηθά αποτελεσματικά το διδακτικό έργο
του εκπαιδευτικού.

6. •Το θεατρικό παιχνίδι αποτελεί δυναμικό μέσο για την
δραστηριοποίηση του παιδιού, την απελευθέρωση της
φαντασίας του και την εξοικείωση του με το θέατρο μια τέχνη
σύνθετη, παιδευτική, κοινωνική
•αξιοποιεί την ανάγκη του παιδιού να αναπαριστά και να
ανασυνθέτει τη γύρω του πραγματικότητα. Αναπαράγει δηλαδή
με το παιχνίδι - μ'έναν τόσο οικείο τρόπο για κείνο- τις δικές του
ανάγκες.
•είναι μια δημιουργική διαδικασία, που δεν έχει ακριβείς κώδικες
για το τι ακριβώς θα συμβεί. Τo παιδί έχει την δυνατότητα να
μεταμορφώνεται δηλ; να βγαίνει, έξω από τους κατεστημένους
τρόπους συμπεριφοράς. «Κινείται» και δημιουργεί σ' ένα χώρο,
όπου η συμπεριφορά του δεν γίνεται αντικείμενο αξιολόγησης,
κριτικής και απόρριψης.

7. •Η διαφορά του θεατρικού παιχνιδιού και μιας σχολικής
παράστασης, είναι ότι το θεατρικό παιχνίδι δεν εμπεριέχει την
απομίμηση. (Οι κατά γράμμα υποδείξεις του δασκάλου ή του
συγγραφέα). Με την απομίμηση χάνεται η ελευθερία του
προσωπικού στοιχείου που κρύβουν τα παιδιά.
Δεν επιδιώκουμε να βγάλουμε ταλέντα, αλλά να δώσουμε στα
παιδιά ευκαιρίες για καλλιέργεια. Το θεατρικό παιχνίδι κινείται
σε τέσσερα επίπεδα:
•Το ψυχολογικό.
•Το κοινωνικό.
•Το παιδαγωγικό.
•Το εκφραστικό.
♦ Το θεατρικό παιχνίδι μπορεί να γίνει παντού.
Ιδανικός ωστόσο χώρος είναι το σχολείο, που αποτελεί τον
πυρήνα της ζωής του παιδιού για πολλά χρόνια.

8. Φάσεις του θεατρικού παιχνιδιού
Το Θ .Π. διεξάγεται σε 4 φάσεις:
ΦΑΣΗ : ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ
Σ' αυτή τη φάση το παιδί συμμετέχει για να αποβάλλει την
επιθετικότητα του, να χαλαρώσει, να αποκτήσει ηρεμία και
ψυχική γαλήνη. Με διάφορες αισθησιοκινητικές ασκήσεις
θέλουμε να το αποδεσμεύσουμε από συστολές και
επιφυλάξεις και να συμβάλλουμε στην επαφή και "επικοινωνία
μεταξύ των μελών της ομάδας.Ευαισθητοποίηση και
συγκρότηση ομάδας.
Β ' ΦΑΣΗ : ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
-Τα παιδιά δουλεύουν κατά ομάδες πάνω σε διάφορα θέματα
και ιδέες. Αυτοσχεδιάζουν, διαλέγουν ρόλους, μεταμφιέζονται
σε συγκεκριμένα πρόσωπα, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον
δράσης, χρησιμοποιώντας διάφορα αντικείμενα: υφάσματα,
παλιά ρούχα, μάσκες, περούκες κτλ.

9. Γ ΦΑΣΗ : ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Σκηνικός αυτοσχεδιασμός. Τα παιδιά, με βασικά
εργαλεία έκφρασης την κίνηση και τον λόγο, φτάνουν
σ' έναν σκηνικό αυτοσχεδιασμό, συνθέτοντας τις
σκηνές, τους διάλογους και τους ρόλους που
ανακάλυψαν.
Δ' ΦΑΣΗ : ΑΝΑΛΥΣΗ
Τα παιδιά κρίνουν το θεατρικό παιχνίδι που
προηγήθηκε. Με τα νέα στοιχεία
που θα προκύψουν, μπορεί να δημιουργηθεί κάλλιστα
μία νέα «δράση».

10. ♦ Για την αναπαραγωγή ενός θεατρικού παιχνιδιού,
χρησιμοποιούμε πολλές τεχνικές.
Οι κυριότερες τεχνικές ανάπτυξης είναι οι εξής:
* Σωματική έκφραση
(χαλάρωση, καλλιέργεια των αισθήσεων, ελεύθερη κίνηση
στο χώρο)
* Αυτοσχεδιασμοί.
•Εκμετάλλευση του τυχαίου.
•Κωμικά στοιχεία ( υπερβολή, αντίθεση, παράλογο,
«παρεξηγήσεις» ).
•Δημιουργία περιβάλλοντος δράση.
•Ηχητικά και οπτικά ερεθίσματα (προβολές, μαγν. -
ταινίες)
•Παντομίμα
•Μάσκα-κούκλα

11. Ο εμψυχωτής
σ' όλη την διάρκεια του θεατρικού παιχνιδιού, δεν θα πρέπει να
λειτουργεί ως πρωταγωνιστής της όλης διαδικασίας, αλλά να
είναι «ανοιχτός» στα ερεθίσματα που ενδεχομένως θα δεχτεί
από τα παιδιά και το περιβάλλον.
Η εφευρετικότητα του και η φαντασία του καθώς και ή
δυνατότητα του να εκμεταλλεύεται το τυχαίο και το απρόοπτο
είναι από τα πιο σημαντικά στοιχεία που πρέπει να διαθέτει.
Να είναι ένας ευαίσθητος δέκτης που όλα τα καταγράφει και όλα
τα παρατηρεί, που ρυθμίζει «αθέατα» με έμμεσο τρόπο, τη ροή
και το πλαίσιο δράσης, που αποφεύγει όσο μπορεί τις λέξεις
«κλισέ» και τις πολυχρησιμοποιημένες φράσεις.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο εμψυχωτής ν' αφήσει τον
εαυτό ελεύθερο, να μοιραστεί το παιχνίδι με τα παιδιά.

12. Ναζίμ Χικμέτ
«…Ας δώσουμε -λοιπόν- τον κόσμο στα παιδιά έστω
και για μια μέρα
ας τον δώσουμε να παίξουν σαν ένα πολύχρωμο
μπαλόνι
να παίξουν τραγουδώντας ανάμεσα στ΄ αστέρια
ας δώσουμε τον κόσμο στα παιδιά
σαν ένα τεράστιο μήλο, σαν ψίχα ολόζεστου ψωμιού
να χορτάσουν μια μέρα τουλάχιστον,
να μάθει έστω και για μια μέρα ο κόσμος τη φιλία
τα παιδιά θα πάρουν απ΄ τα χέρια μας τον κόσμο
θα φυτέψουν αθάνατα δέντρα»