SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 56
22.10.20151
Urime Çiftit
Jetë të lumtur
UrimeUrime
2 10/22/2015
22.10.2015 3
DASMAT
SHQIPTARE
Suela URUÇI
m.Gjuhës Shqipe Informatikë
NXëNëSIT
E
KLASëS Së TETë
Realizuan
Tema: Dasma shqiptare
 Objektivat: Të arrijmë:
• Të hulumtojmë rreth traditave e zakoneve
të dasmave shqiptare.
• Të interpretojmë këngë e valle dasmash.
 Grupet pjesëmarrëse: Nxënësit e klasës së
tetë, mësues i gjuhës shqipe dhe e
informatikës.
 Materialet: Tabakë me ngjyra, skeda,
lapostila, videoprojektor, magnetofon, CD,
kostume popullore.
4
22.10.2015
Përgatitja: Ndahen nxënësit në
grupe.
 Grupi 1-Kërkuesit (D.Verioni; A.Lala; R,Uruci; E.Domi; M.Verioni; S.Koci;
S.Sefa).
 Grupi 2-Piktorët (P.Kuci; R.Bici; L.Domi; L.Tanushi; S.Sefa; R.Lala,
R.Xhixha).
 Grupi 3-Informatika (E.Sula; K.Domi; F.Lela; D.Verjoni).
 Grupi 4-Anketuesve (K.Domi; M.Lela; E.Xhixha; F.Lela; A.Shquti;
A.Lala)
 Grupi 5-Skenaristi (D.Verioni; R.Uruci; B.Koci; M.Verioni; K.Domi;
S.Sefa; A.Lala).
 Grupi 6-Regjisori (R.Bici; E.Xhixha; L.Tanushi; E.Sula; M.Lela;
D.Verioni).
5
10/22/2015
Emri/mbiemri klasa Mosha
1 Altin Shqyti VIII 14
2 Armela Lala VIII 14
3 Besian Koci VIII 14
4 Desara Verioni VIII 13
5 Eglantin Domi VIII 13
6 Enxhi Xhixha VIII 13
7 Erjona Domi VIII 15
8 Ervis Sula VIII 14
9 Fabian Lela VIII 14
6 10/22/2015
10 Klesina Domi VIII 14
11 Leon Tanushi VIII 14
12 Lerdi Domi VIII 14
13 Marsida Lela VIII 13
14 Mateo Verioni VIII 14
15 Pamela Kuci VIII 13
16 Redion Uruci VIII 14
17 Renata Xhixha VIII 13
18 Rigels Bici VIII 14
19 Rigesl Lala VIII 13
20 Sadik Koci VIII 14
21 Suada Sefa VIII 14
Mateo Verioni
Skedat për të cilat do të hulumtojnë
Skeda I
Veshja dhe paja
• Veshjet e nuses dhe
të dhëndrit gjatë
gjithë ceremonisë.
• Paja nga nusja dhe
nga dhëndri.
Skeda II
Këngët dhe vallet
• Këngët për nusen dhe
për dhëndrin.
• Këngët që vënë në lojë
krushqinë e nuses dhe
të dhëndrit.
• Emërtimet e valleve në
këtë ceremoni.
• Momentet e kërcimit të
7
10/22/2015
10/22/20158
Skeda III
Gatimet dhe pijet
• Gatimet dhe pijet
karakteristike që
përdoren në dasmë.
• Shtrimi i tavolinës.
Skeda IV
Riti i dasmës
• Koha e fillimit të
dasmës te shtëpia e
vajzës dhe te shtëpia
e djalit.
• Personi që hap
ceremoninë te vajza
dhe te djali.
• Pjesëtarët e familjes
dhe të rrethit miqësor
që zgjidhen si krushq.
• Mjeti i transportit.
Lion Tanushi
Dasmat
Shqiptare
Skedat
Skeda 1
Veshja dhe paja
Skeda 2
Këngët dhe vallet Skeda 3
Gatimet dhe pijet
Skeda 4
Riti i dasmës
Veshjet
e
nuses
e të
dhëndri
t
Paja nga
nusja
dhe nga
dhëndri
Këngët
për
nusen e
për
dhëndrin
. • Këngët që
vënë në lojë
krushqinë e
nuses e të
dhëndrit.
Emërtimet
e valleve
në këtë
ceremoni.
•
Momente
t e
kërcimit
të valleve
Gatimet dhe
pijet
karakteristike
që përdoren
në dasmë
Shtrimi i
tavolinës.
9
22.10.2015
Fabian
Lela
10/22/2015 10
 Paja e nuses ka origjinë shumë të lashtë dhe me kalimin e viteve ky
zakon është më I dukshëm në zonat e thella të Shqipërisë ku femrat
përgatisin pajën e tyre duke qëndisur apo punuar me grep çdo detaj.
 Kështu, duke realizuar punimet e tyre.
SKEDA 1:
VESHJet E NUSES DHE të DHëNDRIT-PAJA
PAJA
11
22.10.2015
10/22/201512
 Që në momentin kur vajza lind, nëna e saj kujdeset për gjithcka që t’ia ruajë
vajzës për pajë (kuvertë, peshqirë, mbulesa, çarçafë etj.).
 Për nënën ishte mburrje që të përgatiste pajën e vajzës sa më bukur, me materiale
të mira dhe fije ari.
 Paja dilte nga shtëpia vetëm të premteve, jo si sot.
PUNOI:ARMELA LALA
DESARA VERJONI
22.10.2015
13
TE SHTëPIAE NUSES: TE SHTëPIAE DHëNDRIT:
1. “Të shtunën mbrëma” 1. “Ç’është ky shen e gzim i
madh”
2. “Rrush i kuq o i bukur o” 2. “Dhëndërr, shtyll e shtëpisë”
3. “Kur e ke nërmen me ardh o
nusja jonë”
3. “Nusja jonë o nusja jonë”
4. “Pajtonin me kalë” 4. “Beqaria sot mbaroi”
14
10/22/2015

DASMAE NUSES DHEE DHëNDRIT:
1. “O sa bukur na ka dalë nusja”
2. “Adeti I krushqis”
3. “Valle të vjetra Tironse-Malanake” , “Vallja e zileve”
4. “Ra faja prej fiku”, “Dy dele 300 pare”
5. “Napolon”, “Valle tradicionale”
6. “Shamia e beqarit”
15
22.10.2015
Momentetëkërcimittëkëngëvedhevallevenëpër
dasma:
16
22.10.2015
17
10/22/2015
Momente kur vishet dhëndri:
10/22/2015
18
PUNOI: Mateo VERJONI
 Gatimet,sikurse dihet nuk kanë qenë si sot.
 Po kështu edhe ambienti festiv.
 Disa nga gatimet që përdoreshin në dasma në kohët e përparme
janë: mishi (në gatime të ndryshme), supa, byreku, samsoja,
pashaqofte, revani etj.
 Me shtrimin e tavolinës,ashtu si edhe me gatimet merreshin gratë.
19
22.10.2015
Renata Xhixha
SKEDA 4: Riti I dasmës dhe koha e fillimit të saj
Personi që hap ceremoninë
Krushqit dhe mjeti I transportit
20
10/22/2015
PUNOI: Rigest Lala
 Desara Verioni;
 Armela Lala;
 Redion Uruçi;
 Erjona Domi;
 MateoVerioni;
 Sadik Koçi;
 Suada Sefa.
Grupi 1Kërkuesit
21
22.10.2015
?
Dreka e beqarisë
• "Gostia e Fundit" (e beqarisë), ky zakon na vjen që nga shekulli i
pestë prej Spartës, ku komandantët ushtarakë mund të festonin
dhe të ngrinin dolli me njëri-tjetrin në prag, të martesës së njërit
prej shokëve të tyre.Madje sot, një drekë beqarësh, bëhet pak
para datës aktuale të dasmës, apo ashtu si njihet "shija e fundit e
lirisë" për dhëndrin.
2222.10.2015
Martesa
• Gjatë erës "së martesës me anë të
rrëmbimit", shokët më të afërt, asistonin kur
dhëndri rrëmbente nusen nga familja e saj.
Shoqëruesit dhe njerëzit më pranë familes
dhëndrit, duhet të kishin nga një armë "të
vogël", madje dhe mund të luftonin për të
ruajtur rrëmbimin e vajzës, nga reagimi i
egër i familjarëve të saj, ndërkohë që
dhëndri largohej me të. Shoqërueset e nuses
dhe vajzat e nderit u bënë me të pranishme
në këto aktivitete.
• Disa ditë para martesës, është një grua, që
duhet të ndiqte të gjitha përgatitjet e
nuses. Kjo vajzë apo matrone (grua romake)
nderi, që është edhe sot, siguron të gjithë 2322.10.2015
Suada Sefa
Lulet e Dasmës
• Përpara përdorimit të luleve në buqetën
martesore, gratë mbanin buqeta të
ndryshme të herbëve dhe luleve të
ndryshme me qëllimin kuptimplotë, për
të larguar shpirtrat e këqinj. Me kalimin
e kohës, lulet dhe erërat e ndryshme u
zëvëndësuan me lule që simbolizonin
pjellorinë dhe dashurinë e përhershme.
Lule specifike kanë kuptime të ndryshme
në vende të ndryshme... 2422.10.2015
Sadik Koci
Veshjet e dasmës
• Në shekullin 18-të, nuset e varfëra visheshin
me veshje të thjeshta. Kjo simbolizonte
për burrin e saj të ardhshëm, se ajo nuk
kishte sjelle asgjë dhe po kështu nuk e
detyronte të shoqin për asgjë.
• Në shekullin 19-të, të gjitha nuset filluan që
të aplikojnë veshjet e bardha të
nusërisë. E para që e ka përdorur
fustanin e bardhë, thuhet se ka qenë në
vitin 1840, Mbretëresha Viktoria.
Punoi:Eglantin Domi
Veshja popullore e nuseve
veshja e ditët e sotme
2522.10.2015
Martesat sipas gjinisë dhe grupmoshës për vitet 1990 – 2011
Sipas Instat-it
Nuset
Grup
mosh 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Deri
19 6,079 5,967 6,411 7,080 7,769 6,097 5,804 5,107 5,886 5,802 6,955 4,557 7,491 7,833 4,696 5,708 5,333 6,383 5,945 7,022 6,328 5,708
20-24 16,363 14,008 14,489 13,716 14,486 13,670 13,521 11,668 13,911 13,887 11,967 12,433 11,881 12,388 10,275 10,348 10,276 10,194 9,406 11,426 11,178 11,479
25-29 5,080 3,724 4,191 3,975 4,407 4,750 5,289 4,706 5,824 5,395 4,653 5,865 4,497 4,689 3,863 3,765 3,749 3,833 3,773 5,120 5,234 5,532
30-34 1,046 792 882 813 862 988 1,188 1,052 1,346 1,351 1,313 1,776 1,401 1,472 1,283 1,160 1,169 1,103 1,140 1,533 1,659 1,736
Dhëndurët
Grup
mosh 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Deri
19 364 366 502 626 563 267 280 210 197 187 275 141 374 342 186 225 237 257 237 121 145 153
20-24 8,388 8,513 8,534 8,352 8,801 7,058 6,158 5,259 4,999 4,782 5,788 3,721 5,855 6,062 4,326 4,659 4,468 4,716 4,308 4,732 4,614 4,484
25-29 14,461 11,474 11,814 11,528 12,550 12,161 12,292 10,799 12,701 12,705 11,350 11,128 11,350 12,061 9,011 9,690 9,609 10,147 9,381 11,672 11,207 11,236
30-34 4,392 3,373 4,082 4,066 4,505 5,082 5,508 4,933 6,169 6,113 5,399 7,069 5,759 5,892 4,864 4,723 4,522 4,648 4,533 5,988 5,973 6,070
35-39 850 654 858 813 934 1,093 1,623 1,389 2,010 2,051 1,548 1,981 1,661 1,705 1,520 1,476 1,452 1,540 1,471 2,078 1,978 2,070
40-44 270 208 275 244 240 281 457 381 556 557 556 694 649 688 540 510 531 509 538 801 761 817
45-49 123 96 153 135 112 130 166 164 259 217 196 262 261 299 240 286 249 272 265 385 354 345
22.10.2015 26
Desara Vërjoni, Ervis
Nuset
10/22/2015 27
0
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
12,000
14,000
16,000
18,000
Deri 19 20-24 25-29 30-34
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Desara Verjoni, Ervis
Sula
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
Deri 19 20-24 25-29
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
10/22/2015 28
22.10.2015 29
Vitet/m
ujat 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Janar 2,467 2,319 2,226 2,290 3,039 3,028 2,653 2,665 2,235 1,935 2,727 3,329 3,159 2,574 1,153 2,290 2,896 2,721 2574 1015 2670
Shkurt 1,817 1,733 1,856 1,916 2,537 3,287 2,340 1,944 2,500 2,322 2,434 1,966 1,944 2,167 1,334 1,488 1,754 1,522 1573 2086 1860
Mars 2,228 2,614 1,885 1,945 2,617 2,810 2,365 1,001 2,266 2,115 1,959 1,777 1,603 2,253 1,690 404 1,686 1,366 1362 2818 1821
Prill 2,045 2,223 1,684 2,010 2,302 2,146 2,553 1,590 2,018 1,875 1,757 2,122 1,834 1,999 1,764 1,688 1,769 2,249 1662 3396 1843
Maj 2,207 2,238 1,483 1,576 2,092 1,779 2,348 1,925 2,283 2,221 1,583 1,897 1,902 2,104 1,519 1,941 1,933 1,311 1706 2872 1611
Qersho
r 1,992 1,557 1,481 1,407 2,087 1,511 1,636 1,457 2,271 2,238 1,488 1,745 1,539 1,854 1,381 1,373 1,268 1,304 1223 1938 1546
Korrik 2,071 1,714 1,732 1,971 1,755 1,363 2,002 1,401 2,559 2,597 1,687 1,887 1,683 1,661 1,308 1,257 1,538 1,461 1226 1495 1639
Gusht 2,604 2,630 2,416 2,274 2,285 2,148 2,739 2,383 2,572 2,635 2,658 2,635 3,427 2,973 2,688 3,272 2,674 3,081 2955 2881 3154
Shtator 2,511 2,233 2,540 2,290 1,350 1,889 2,176 2,308 2,372 2,415 2,399 1,945 2,282 2,646 2,272 2,244 1,547 2,168 2200 2219 2308
Tetor 2,838 1,826 2,149 2,241 1,517 2,148 2,390 2,313 2,291 2,327 2,276 2,274 2,503 2,341 1,694 1,907 1,325 1,800 1599 1709 2256
Nëntor 2,870 1,561 2,701 2,508 3,038 2,151 1,924 2,132 2,007 1,998 2,167 1,724 1,821 1,675 1,606 1,480 1,206 1,467 1304 1471 2133
Dhjetor 3,342 2,205 3,383 3,245 3,099 2,658 2,520 2,981 2,497 2,570 2,504 2,089 2,505 3,095 2,540 2,451 1,736 1,921 1906 2274 2587
Të panj 0 0 867 291 178 70 44 19 0 5 180 327 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Martesat sipas muajve për vitet 1990 – 2011
10/22/2015 30
Martesat sipas muajve për vitet 1990 – 2006(grafiku)
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
4,0001990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
0
2
4
6
8
10
12
14
16 1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
10/22/2015 31
Desara Verjoni
22.10.2015 32
 Velloja, në mënyrë origjinale,ështeë mbajtur nga
gratëe pamartuarapër të treguar modestinë. Në
ceremoninë martesore, një nuse e mban vellonsi
simboltë nënshtrimit dhe premtimit, që do t'i
bindettë shoqit të saj. Dhe,vetëmpas ceremonisë
veli ngrihet për të zbuluar pamjene nuses, përpara
dhëndrit. Dikur në shekulline 16-të, veshjetme
vello ishin shumë delikate, ndërsa vellot me
tantella, për herë të parë u bënë popullore mbas
martesës së MbretëreshesViktorianë vitin 1840.
Besian Koçi
Unaza e martesës
• Tradita e unazave të martesës është nga më të vjetrat. Egjiptianët, i kanë përdorur
unazat martesore, si simbol të marrëveshjes martesore. Rrethi përfaqëson përjetësinë,
dhe unazat e para janë bërë nga fijet e barit, lëkura, bari i thatë, kocka apo fildishi.
Dhe, kur u zbuluan metalet, atehere ato zune vendin kryesor në përbërjen e këtyre
unazave.
• Unaza martesore duhet mbajtur te gishti i katërt i dorës së majte.Ky zakon ka filluar tek
egjiptianët, sepse ata besonin që një vene në dorën e majtë, që ndodhej pikërisht në
gishtin e katërt, kishte direkt lidhje me zemrën.
• Ndërsa shpjegimi pragmatist i sotëm ështe i thjeshtë: vihet në dorën e majtë, sepse
shumica e njerëzve e kanë inaktive kët dorë, pasi këta njerëz shkruajnë me të djathtën.
• Pasuesit e Elisabetës në Angli, e mbanin në dorën e djathtë unazën martesore.
Katolikët romanë po ashtu i mbanin në anën e djathtë.
• Është e ndaluar, që unazat e martesës, të blihen ditën e premte. Për supersticion,
unazat nuk duhen mbajtur, përpara ceremonisë së martesës.
3322.10.2015
Ëmbëlsira e martesës
• Ëmbëlsirat kanë qenë pjesë e ceremonisë së martesës që në kohët
mesjetare. Në Romë ëmbëlsira e parë e martesës ishte bërë nga
feta të bukës së bardhë. Gjatë ceremonisë buka lyhej mbi kokën e
nuses, si një bekim për një jetë të gjatë dhe shumë fëmijë. Miqtë
e ftuar në dasëm hanin një pjesë të saj, si shenjë të fatit të mirë.
3422.10.2015
22.10.2015 35
Muaji i mjaltit (hënes)
(Etimologjia )
• . Fjala ka ardhur, nga Evropa e Veriut, nga një vend ku për
traditë, bëhej verë nga hidromeli (një lloj pije) dhe mjalti. Çifti
për të pasur fat në jetën e tyre, duhej të pinin këtë verë të
ëmbel, për një muaj pas martesës. Muaji i parë u quajt
"henor" kjo periudhë u njoh me emrin "muaj mjalti".
Ceremoniali shqiptar i martesës
Rituali i martesës
• Ka ndryshuar shumë ceremoniali martesor, përgjatë periudhave të ndryshme në Shqipëri. Të
cilin mund të tentojmë, që ta ndajmë në tre periudha, jo shumë të përpikta. Dikur, shumë
arkaik dhe i përpiktë, sot është më liberal dhe më pak i kontrolluar. Ndërkohë, që është
pasuruar në qytet, më elemente që i afrohen dasmave, të vendeve evropiane.
• Në një ceremonial të hershëm, i cili na ka ardhur i gjallë, falë një dokumentari të "Luce" në
fundvitet '30, një çift shqiptar në veri të vendit, martohet sipas një rituali, që duket së është i
përcaktuar mirë. Nusja është e mbuluar dhe është e veshur me kostumin popullor të zonës,
ndërsa dhëndri po ashtu mban një veshje kombëtare të zgjedhur. Pak çaste, përpara se të
futen në shtëpi, ajo pozon përpara të gjithë dasmorëve, në krah të dhëndërit. është vjehrra,
që e para përmes xhirimeve të shpejta të dokumentarit te kohes, e merr dhe ia vendos
gishtat në derën e shtëpisë.
• Kjo është shenja e besimit. E cila përsëritet, pak a shumë në të njëjtën mënyrë, në të gjitha
vendet, në këtë kohë, që nuk janë pasqyruar në dokumentar. Kështu zhvillohej ceremoniali
martesor, në vitet '40 në Shqipëri, sipas dokumentarit italian. Por, evidenca të qarta të saj
kemi, për të gjitha ata, që kanë shkruar për Shqipërinë. Historianët kanë lënë një evidencë të
qartë, kështu, për ceremonialin e Skëndërbeut me Donikën. Një nga dasmat më të dëgjuara
të historisë sonë, për pompozitetin dhe gradën e të ftuarve.
• Erjona Domi
3622.10.2015
Pamela Kuçi; Rigels Bici; Lerdi Domi; Lion Tanushi;
Suada Sefa; Rigest Lala; Renata Xhixha
3722.10.2015
10/22/2015 38
Lerdi Domi, Fabian Lela
 Ervis Sula; Klesina Domi; Fabian Lela; Desara Verjoni
Punimi me programet:
 Windows
 Windows Movie Maker
 Snipping Tools
 Paint
 Picture
 Tabela dhe me grafikët
 Internet Explorer
Microsoft
PPN
EXCE
L
WORD Home , Insert,
Page Layout
Home, Insert
Home , Insert,
Design, Animation,
Slide Shoë, Format
39
22.10.2015
… Programet…
Internet
Ecplorer
Konvertim
You tube to
mp 3
You tube to
mp4
Lundrim
informacioni
Google
Msn
Dërgim
e-maili
HotmailYahoo Gmail
Postim në
You tube
40
22.10.2015
10/22/2015
41
Klesina Domi; Marsida Lela; Enxhi
Xhixha; Fabian Lela; Altin Shquti;
Armela Lala
Intervista me banorët e vendit tonë
Intervista me shkrim
Intervista me zë
Intervista me video
Intervista me foto
INTERVISTOI
ARMELA LALA
Armela Lala
10/22/2015 43
Intervista
1. Mund të na thoni disa nga zakonet e dasmave qe
bëheshin në vendin tonë?
• Më parë dita e dasmës ndahej dhe ndahet akoma
nga të dyja palët (prindërit e vajzës dhe djalit).
• Dasma bëhej të dielën, edhe ndonjëherë të
enjteve.
2. Në çfarë ambienti zhvilllohej dasma?
Dasma bëhej në kushte shtëpie duke bërë rregullime
në ambientet e shtëpisë.
10/22/2015 44
3. Kush merrej me gatimin?
Me gatimet merrej ose i lihej në dorë personit me të
besueshëm se mund të bejë gatimin i cili është gjëja më
elementare që nevojitet në një dasëm.
4. Te kthehemi sërish te gatimet.Cilat kane qenë ato gatime
tradicionale le të themi që përdoreshin?
Disa nga gatimet tradicionale kanë qenë: Mishi, pashaqofte,
byrek me shërbet dhe revania.
5. Cilat janë disa nga zakonet që duhën bërë kur del nusja nga
shtëpia?
• Kur nusja del nga shtëpia e mban për krahësh daja. Kalon tri
herë orën e cila është e vendosur në tokë. Ulet dhe ngrihet tri
herë. Te dera e merr ose i dorëzohej dhëndrit, kur është duke
ikur thyen vezë.
10/22/2015 45
6. Po, kur shkon nusja te shtëpia e dhëndrit?
Nusja lyente dorën me mjaltë dhe lëvizte tre herë dorën
lart te dera.Kur hynte brenda i ulej një djalë në
prehër.Mos të harrojmë se nusja pritej me kënge nga
gratë.
7. Dhe një pyetje te fundit,çfarë sillnin si dhuratë njerëzit?
Si dhuratë sillnin gjithmonë ëmbëlsira.
Faleminderit për Intervistën
PUNUAN:REDION URUÇI
SADIK KOÇI
Intervista me video
4610/22/2015
Marsida Lela; Eglantin Domi
10/22/2015 47
Intervista me zë
4810/22/2015 Enxhi Xhixha; Altin Shquti
Grupi 5-Skenaristët
Desara Verioni; Redion Uruci; Besian Koci; Mateo Verioni;
Klesina Domi; Suada Sefa; Lion Tanushi.
• Përgatitja e ambientit
• Përzgjedhja e muzikës
• Përgatitja e skenarit
• Përgatitja e ftesave,
• Përgatitja e regjistimit
4910/22/2015
Besian Koçi
Grupi 6-Regjisori
Rigels Bici; Enxhi Xhixha; Lion Tanushi; Ervis Sula; Marsida Lela; DesaraVerjoni
• Përgatitja e çiftit,
• Përgatitja e familjeve të çiftit
• Përgatitja e krushqisë
• Përgatitja për marrjene nuses
10/22/2015 50
Lion Tanushi
Ervis Sula
• Në shoqërinë tonë dasmat janë shumë të rëndësishme pasi ato i mbledhin njerëzit, i
bëjnë ata t’i harrojmë problemet dhe mërzitjet e përditshme.
• Mënyrat e organizimit e tyre ka ndryshuar për breza me radhë.
• Më parë dasmat kanë qenë ndryshe; nusja shkonte me familjarët e saj në shtëpinë e
dhëndrit, kurse tani është dhëndri ai që shkon te shtëpia e nuses për ta marrë.
5110/22/2015
 Nusja merrej me kalë, kurse tani përdorimi i makinave është më i gjerë, por për të mbajtur gjallë traditat dhe zakonet,
nusja merret edhe me pajton.
 Për sa i përket gatimeve, mund të themi se kanë ndryshuar plotësisht,si nga qerasja,mënyra e uljes në
tavolinë,ëmbëlsirat,pijet etj.
 Për veshjet e nuses dhe të dhëndrit ose për të ashtuquajturën pajë,tradita nuk ka ndryshuar. Ajo përgatitet nga të dyja
palët.
 Më përpara, festa ose cermonia e dasmës bëhej në shtëpi, kurse sot, ajo festohet në lokal, ku mblidhen të gjithë miqtë dhe
të afërmit e ciftit.
 Kërcejnë, hanë dhe këndojnë. Kjo mbetet një ditë e paharrueshme për çiftin e sapomartuar.
10/22/2015 52
PUNOI: Desara Verjoni
10/22/201553
Çifti
Daja
Xhaxhai
Motra
VëllaiHalla
Gjyshi
Prindërit
Renata Xhixha, Pamela Kuçi
10/22/201554
EnxhiXhixha
KlesinaDomi
10/22/201555
10/22/201556

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Ndotja akustike
Ndotja akustikeNdotja akustike
Ndotja akustike
Natty S
 
VESHJET POPULLORE SHQIPTARE
VESHJET POPULLORE SHQIPTAREVESHJET POPULLORE SHQIPTARE
VESHJET POPULLORE SHQIPTARE
roni45
 
Sëmundjet gjenetike
Sëmundjet gjenetikeSëmundjet gjenetike
Sëmundjet gjenetike
XhuLia Muca
 
Figurat e rilindjes sonë kombëtare
Figurat e rilindjes sonë kombëtareFigurat e rilindjes sonë kombëtare
Figurat e rilindjes sonë kombëtare
olinuhi
 
Visual basic leksionet e mia
Visual basic leksionet e miaVisual basic leksionet e mia
Visual basic leksionet e mia
Markelian Laho
 

Mais procurados (20)

Ngrohja globale
Ngrohja globaleNgrohja globale
Ngrohja globale
 
Projekt Fizike Tema: Energjia e se ardhmes
Projekt Fizike  Tema: Energjia e se ardhmesProjekt Fizike  Tema: Energjia e se ardhmes
Projekt Fizike Tema: Energjia e se ardhmes
 
Muzik - Instrumentet muzikore
Muzik - Instrumentet muzikoreMuzik - Instrumentet muzikore
Muzik - Instrumentet muzikore
 
roli i elementeve kimike ne organizmin e njeriut
roli i elementeve kimike ne organizmin e njeriutroli i elementeve kimike ne organizmin e njeriut
roli i elementeve kimike ne organizmin e njeriut
 
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne ShqiperiNdikimi i kultures osmane ne Shqiperi
Ndikimi i kultures osmane ne Shqiperi
 
Ndotja e ujit
Ndotja e ujitNdotja e ujit
Ndotja e ujit
 
Rruazoret
RruazoretRruazoret
Rruazoret
 
Kimia ne jeten e perditshme
Kimia ne jeten e perditshme Kimia ne jeten e perditshme
Kimia ne jeten e perditshme
 
Ndotja akustike
Ndotja akustikeNdotja akustike
Ndotja akustike
 
Gazeta e shkolles
Gazeta e shkollesGazeta e shkolles
Gazeta e shkolles
 
VESHJET POPULLORE SHQIPTARE
VESHJET POPULLORE SHQIPTAREVESHJET POPULLORE SHQIPTARE
VESHJET POPULLORE SHQIPTARE
 
traditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodranetraditat dhe zakonet shkodrane
traditat dhe zakonet shkodrane
 
Sëmundjet gjenetike
Sëmundjet gjenetikeSëmundjet gjenetike
Sëmundjet gjenetike
 
Syprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshitSyprina e trekëndëshit
Syprina e trekëndëshit
 
Arsimi ne kohen e komunizmit
Arsimi ne kohen e komunizmitArsimi ne kohen e komunizmit
Arsimi ne kohen e komunizmit
 
Figurat e rilindjes sonë kombëtare
Figurat e rilindjes sonë kombëtareFigurat e rilindjes sonë kombëtare
Figurat e rilindjes sonë kombëtare
 
Hebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në ShqipëriHebrenjtë në Shqipëri
Hebrenjtë në Shqipëri
 
Visual basic leksionet e mia
Visual basic leksionet e miaVisual basic leksionet e mia
Visual basic leksionet e mia
 
Udhetimi i Bartolomeo Diaz
Udhetimi i Bartolomeo DiazUdhetimi i Bartolomeo Diaz
Udhetimi i Bartolomeo Diaz
 
Rajonet e Europes
Rajonet e EuropesRajonet e Europes
Rajonet e Europes
 

Destaque

Shqiperia e mesme
Shqiperia e mesmeShqiperia e mesme
Shqiperia e mesme
Arlinda
 
Veshjet tradicionale te Shqiperise
Veshjet tradicionale te ShqiperiseVeshjet tradicionale te Shqiperise
Veshjet tradicionale te Shqiperise
Diana Lamaj
 
Veshje popullore
Veshje populloreVeshje popullore
Veshje popullore
selda20
 
Trashegimia natyrore kombetare
Trashegimia natyrore kombetareTrashegimia natyrore kombetare
Trashegimia natyrore kombetare
Klevis Balla
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Ke Keiss
 
Shqiperia -slide
Shqiperia -slideShqiperia -slide
Shqiperia -slide
Fre Nkly
 
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Liil Otr
 

Destaque (20)

Shqiperia e mesme
Shqiperia e mesmeShqiperia e mesme
Shqiperia e mesme
 
Veshjet tradicionale te Shqiperise
Veshjet tradicionale te ShqiperiseVeshjet tradicionale te Shqiperise
Veshjet tradicionale te Shqiperise
 
Veshje popullore
Veshje populloreVeshje popullore
Veshje popullore
 
Dasma dibrane
Dasma dibraneDasma dibrane
Dasma dibrane
 
Dasmat shqiptare
Dasmat shqiptareDasmat shqiptare
Dasmat shqiptare
 
Tropoja
Tropoja Tropoja
Tropoja
 
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te ShqiperisProjekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
Projekt Gjeografi - Turizmi ne Jug te Shqiperis
 
Guide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJAGuide Turistike TROPOJA
Guide Turistike TROPOJA
 
Projekt
ProjektProjekt
Projekt
 
Trashegimia natyrore kombetare
Trashegimia natyrore kombetareTrashegimia natyrore kombetare
Trashegimia natyrore kombetare
 
Muzika
MuzikaMuzika
Muzika
 
Projekt-Arte
Projekt-ArteProjekt-Arte
Projekt-Arte
 
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat ShqipetareTrashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
Trashegimia natyrore e kulturore ne trevat Shqipetare
 
Veriu i shqiperise
Veriu i shqiperiseVeriu i shqiperise
Veriu i shqiperise
 
Shqiperia -slide
Shqiperia -slideShqiperia -slide
Shqiperia -slide
 
MUZIKA DHE KOMPOZITORET SHQIPTARE !!!!
MUZIKA DHE KOMPOZITORET SHQIPTARE !!!!MUZIKA DHE KOMPOZITORET SHQIPTARE !!!!
MUZIKA DHE KOMPOZITORET SHQIPTARE !!!!
 
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
Shqiperia- pasurite kulturore dhe turistike dhe ndikimi i tyre ne zhvillimin ...
 
Arte pawer-point
Arte pawer-pointArte pawer-point
Arte pawer-point
 
Tirana
TiranaTirana
Tirana
 
Kohet dhe instrumente te ndryshem
Kohet dhe instrumente te ndryshemKohet dhe instrumente te ndryshem
Kohet dhe instrumente te ndryshem
 

Dasma shqiptare, klasa 8

  • 3. 22.10.2015 3 DASMAT SHQIPTARE Suela URUÇI m.Gjuhës Shqipe Informatikë NXëNëSIT E KLASëS Së TETë Realizuan
  • 4. Tema: Dasma shqiptare  Objektivat: Të arrijmë: • Të hulumtojmë rreth traditave e zakoneve të dasmave shqiptare. • Të interpretojmë këngë e valle dasmash.  Grupet pjesëmarrëse: Nxënësit e klasës së tetë, mësues i gjuhës shqipe dhe e informatikës.  Materialet: Tabakë me ngjyra, skeda, lapostila, videoprojektor, magnetofon, CD, kostume popullore. 4 22.10.2015
  • 5. Përgatitja: Ndahen nxënësit në grupe.  Grupi 1-Kërkuesit (D.Verioni; A.Lala; R,Uruci; E.Domi; M.Verioni; S.Koci; S.Sefa).  Grupi 2-Piktorët (P.Kuci; R.Bici; L.Domi; L.Tanushi; S.Sefa; R.Lala, R.Xhixha).  Grupi 3-Informatika (E.Sula; K.Domi; F.Lela; D.Verjoni).  Grupi 4-Anketuesve (K.Domi; M.Lela; E.Xhixha; F.Lela; A.Shquti; A.Lala)  Grupi 5-Skenaristi (D.Verioni; R.Uruci; B.Koci; M.Verioni; K.Domi; S.Sefa; A.Lala).  Grupi 6-Regjisori (R.Bici; E.Xhixha; L.Tanushi; E.Sula; M.Lela; D.Verioni). 5 10/22/2015
  • 6. Emri/mbiemri klasa Mosha 1 Altin Shqyti VIII 14 2 Armela Lala VIII 14 3 Besian Koci VIII 14 4 Desara Verioni VIII 13 5 Eglantin Domi VIII 13 6 Enxhi Xhixha VIII 13 7 Erjona Domi VIII 15 8 Ervis Sula VIII 14 9 Fabian Lela VIII 14 6 10/22/2015 10 Klesina Domi VIII 14 11 Leon Tanushi VIII 14 12 Lerdi Domi VIII 14 13 Marsida Lela VIII 13 14 Mateo Verioni VIII 14 15 Pamela Kuci VIII 13 16 Redion Uruci VIII 14 17 Renata Xhixha VIII 13 18 Rigels Bici VIII 14 19 Rigesl Lala VIII 13 20 Sadik Koci VIII 14 21 Suada Sefa VIII 14 Mateo Verioni
  • 7. Skedat për të cilat do të hulumtojnë Skeda I Veshja dhe paja • Veshjet e nuses dhe të dhëndrit gjatë gjithë ceremonisë. • Paja nga nusja dhe nga dhëndri. Skeda II Këngët dhe vallet • Këngët për nusen dhe për dhëndrin. • Këngët që vënë në lojë krushqinë e nuses dhe të dhëndrit. • Emërtimet e valleve në këtë ceremoni. • Momentet e kërcimit të 7 10/22/2015
  • 8. 10/22/20158 Skeda III Gatimet dhe pijet • Gatimet dhe pijet karakteristike që përdoren në dasmë. • Shtrimi i tavolinës. Skeda IV Riti i dasmës • Koha e fillimit të dasmës te shtëpia e vajzës dhe te shtëpia e djalit. • Personi që hap ceremoninë te vajza dhe te djali. • Pjesëtarët e familjes dhe të rrethit miqësor që zgjidhen si krushq. • Mjeti i transportit. Lion Tanushi
  • 9. Dasmat Shqiptare Skedat Skeda 1 Veshja dhe paja Skeda 2 Këngët dhe vallet Skeda 3 Gatimet dhe pijet Skeda 4 Riti i dasmës Veshjet e nuses e të dhëndri t Paja nga nusja dhe nga dhëndri Këngët për nusen e për dhëndrin . • Këngët që vënë në lojë krushqinë e nuses e të dhëndrit. Emërtimet e valleve në këtë ceremoni. • Momente t e kërcimit të valleve Gatimet dhe pijet karakteristike që përdoren në dasmë Shtrimi i tavolinës. 9 22.10.2015 Fabian Lela
  • 11.  Paja e nuses ka origjinë shumë të lashtë dhe me kalimin e viteve ky zakon është më I dukshëm në zonat e thella të Shqipërisë ku femrat përgatisin pajën e tyre duke qëndisur apo punuar me grep çdo detaj.  Kështu, duke realizuar punimet e tyre. SKEDA 1: VESHJet E NUSES DHE të DHëNDRIT-PAJA PAJA 11 22.10.2015
  • 12. 10/22/201512  Që në momentin kur vajza lind, nëna e saj kujdeset për gjithcka që t’ia ruajë vajzës për pajë (kuvertë, peshqirë, mbulesa, çarçafë etj.).  Për nënën ishte mburrje që të përgatiste pajën e vajzës sa më bukur, me materiale të mira dhe fije ari.  Paja dilte nga shtëpia vetëm të premteve, jo si sot. PUNOI:ARMELA LALA DESARA VERJONI
  • 14. TE SHTëPIAE NUSES: TE SHTëPIAE DHëNDRIT: 1. “Të shtunën mbrëma” 1. “Ç’është ky shen e gzim i madh” 2. “Rrush i kuq o i bukur o” 2. “Dhëndërr, shtyll e shtëpisë” 3. “Kur e ke nërmen me ardh o nusja jonë” 3. “Nusja jonë o nusja jonë” 4. “Pajtonin me kalë” 4. “Beqaria sot mbaroi” 14 10/22/2015
  • 15.  DASMAE NUSES DHEE DHëNDRIT: 1. “O sa bukur na ka dalë nusja” 2. “Adeti I krushqis” 3. “Valle të vjetra Tironse-Malanake” , “Vallja e zileve” 4. “Ra faja prej fiku”, “Dy dele 300 pare” 5. “Napolon”, “Valle tradicionale” 6. “Shamia e beqarit” 15 22.10.2015
  • 18. Momente kur vishet dhëndri: 10/22/2015 18 PUNOI: Mateo VERJONI
  • 19.  Gatimet,sikurse dihet nuk kanë qenë si sot.  Po kështu edhe ambienti festiv.  Disa nga gatimet që përdoreshin në dasma në kohët e përparme janë: mishi (në gatime të ndryshme), supa, byreku, samsoja, pashaqofte, revani etj.  Me shtrimin e tavolinës,ashtu si edhe me gatimet merreshin gratë. 19 22.10.2015 Renata Xhixha
  • 20. SKEDA 4: Riti I dasmës dhe koha e fillimit të saj Personi që hap ceremoninë Krushqit dhe mjeti I transportit 20 10/22/2015 PUNOI: Rigest Lala
  • 21.  Desara Verioni;  Armela Lala;  Redion Uruçi;  Erjona Domi;  MateoVerioni;  Sadik Koçi;  Suada Sefa. Grupi 1Kërkuesit 21 22.10.2015 ?
  • 22. Dreka e beqarisë • "Gostia e Fundit" (e beqarisë), ky zakon na vjen që nga shekulli i pestë prej Spartës, ku komandantët ushtarakë mund të festonin dhe të ngrinin dolli me njëri-tjetrin në prag, të martesës së njërit prej shokëve të tyre.Madje sot, një drekë beqarësh, bëhet pak para datës aktuale të dasmës, apo ashtu si njihet "shija e fundit e lirisë" për dhëndrin. 2222.10.2015
  • 23. Martesa • Gjatë erës "së martesës me anë të rrëmbimit", shokët më të afërt, asistonin kur dhëndri rrëmbente nusen nga familja e saj. Shoqëruesit dhe njerëzit më pranë familes dhëndrit, duhet të kishin nga një armë "të vogël", madje dhe mund të luftonin për të ruajtur rrëmbimin e vajzës, nga reagimi i egër i familjarëve të saj, ndërkohë që dhëndri largohej me të. Shoqërueset e nuses dhe vajzat e nderit u bënë me të pranishme në këto aktivitete. • Disa ditë para martesës, është një grua, që duhet të ndiqte të gjitha përgatitjet e nuses. Kjo vajzë apo matrone (grua romake) nderi, që është edhe sot, siguron të gjithë 2322.10.2015 Suada Sefa
  • 24. Lulet e Dasmës • Përpara përdorimit të luleve në buqetën martesore, gratë mbanin buqeta të ndryshme të herbëve dhe luleve të ndryshme me qëllimin kuptimplotë, për të larguar shpirtrat e këqinj. Me kalimin e kohës, lulet dhe erërat e ndryshme u zëvëndësuan me lule që simbolizonin pjellorinë dhe dashurinë e përhershme. Lule specifike kanë kuptime të ndryshme në vende të ndryshme... 2422.10.2015 Sadik Koci
  • 25. Veshjet e dasmës • Në shekullin 18-të, nuset e varfëra visheshin me veshje të thjeshta. Kjo simbolizonte për burrin e saj të ardhshëm, se ajo nuk kishte sjelle asgjë dhe po kështu nuk e detyronte të shoqin për asgjë. • Në shekullin 19-të, të gjitha nuset filluan që të aplikojnë veshjet e bardha të nusërisë. E para që e ka përdorur fustanin e bardhë, thuhet se ka qenë në vitin 1840, Mbretëresha Viktoria. Punoi:Eglantin Domi Veshja popullore e nuseve veshja e ditët e sotme 2522.10.2015
  • 26. Martesat sipas gjinisë dhe grupmoshës për vitet 1990 – 2011 Sipas Instat-it Nuset Grup mosh 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Deri 19 6,079 5,967 6,411 7,080 7,769 6,097 5,804 5,107 5,886 5,802 6,955 4,557 7,491 7,833 4,696 5,708 5,333 6,383 5,945 7,022 6,328 5,708 20-24 16,363 14,008 14,489 13,716 14,486 13,670 13,521 11,668 13,911 13,887 11,967 12,433 11,881 12,388 10,275 10,348 10,276 10,194 9,406 11,426 11,178 11,479 25-29 5,080 3,724 4,191 3,975 4,407 4,750 5,289 4,706 5,824 5,395 4,653 5,865 4,497 4,689 3,863 3,765 3,749 3,833 3,773 5,120 5,234 5,532 30-34 1,046 792 882 813 862 988 1,188 1,052 1,346 1,351 1,313 1,776 1,401 1,472 1,283 1,160 1,169 1,103 1,140 1,533 1,659 1,736 Dhëndurët Grup mosh 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Deri 19 364 366 502 626 563 267 280 210 197 187 275 141 374 342 186 225 237 257 237 121 145 153 20-24 8,388 8,513 8,534 8,352 8,801 7,058 6,158 5,259 4,999 4,782 5,788 3,721 5,855 6,062 4,326 4,659 4,468 4,716 4,308 4,732 4,614 4,484 25-29 14,461 11,474 11,814 11,528 12,550 12,161 12,292 10,799 12,701 12,705 11,350 11,128 11,350 12,061 9,011 9,690 9,609 10,147 9,381 11,672 11,207 11,236 30-34 4,392 3,373 4,082 4,066 4,505 5,082 5,508 4,933 6,169 6,113 5,399 7,069 5,759 5,892 4,864 4,723 4,522 4,648 4,533 5,988 5,973 6,070 35-39 850 654 858 813 934 1,093 1,623 1,389 2,010 2,051 1,548 1,981 1,661 1,705 1,520 1,476 1,452 1,540 1,471 2,078 1,978 2,070 40-44 270 208 275 244 240 281 457 381 556 557 556 694 649 688 540 510 531 509 538 801 761 817 45-49 123 96 153 135 112 130 166 164 259 217 196 262 261 299 240 286 249 272 265 385 354 345 22.10.2015 26 Desara Vërjoni, Ervis
  • 27. Nuset 10/22/2015 27 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000 18,000 Deri 19 20-24 25-29 30-34 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Desara Verjoni, Ervis Sula
  • 28. 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 Deri 19 20-24 25-29 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 10/22/2015 28
  • 29. 22.10.2015 29 Vitet/m ujat 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Janar 2,467 2,319 2,226 2,290 3,039 3,028 2,653 2,665 2,235 1,935 2,727 3,329 3,159 2,574 1,153 2,290 2,896 2,721 2574 1015 2670 Shkurt 1,817 1,733 1,856 1,916 2,537 3,287 2,340 1,944 2,500 2,322 2,434 1,966 1,944 2,167 1,334 1,488 1,754 1,522 1573 2086 1860 Mars 2,228 2,614 1,885 1,945 2,617 2,810 2,365 1,001 2,266 2,115 1,959 1,777 1,603 2,253 1,690 404 1,686 1,366 1362 2818 1821 Prill 2,045 2,223 1,684 2,010 2,302 2,146 2,553 1,590 2,018 1,875 1,757 2,122 1,834 1,999 1,764 1,688 1,769 2,249 1662 3396 1843 Maj 2,207 2,238 1,483 1,576 2,092 1,779 2,348 1,925 2,283 2,221 1,583 1,897 1,902 2,104 1,519 1,941 1,933 1,311 1706 2872 1611 Qersho r 1,992 1,557 1,481 1,407 2,087 1,511 1,636 1,457 2,271 2,238 1,488 1,745 1,539 1,854 1,381 1,373 1,268 1,304 1223 1938 1546 Korrik 2,071 1,714 1,732 1,971 1,755 1,363 2,002 1,401 2,559 2,597 1,687 1,887 1,683 1,661 1,308 1,257 1,538 1,461 1226 1495 1639 Gusht 2,604 2,630 2,416 2,274 2,285 2,148 2,739 2,383 2,572 2,635 2,658 2,635 3,427 2,973 2,688 3,272 2,674 3,081 2955 2881 3154 Shtator 2,511 2,233 2,540 2,290 1,350 1,889 2,176 2,308 2,372 2,415 2,399 1,945 2,282 2,646 2,272 2,244 1,547 2,168 2200 2219 2308 Tetor 2,838 1,826 2,149 2,241 1,517 2,148 2,390 2,313 2,291 2,327 2,276 2,274 2,503 2,341 1,694 1,907 1,325 1,800 1599 1709 2256 Nëntor 2,870 1,561 2,701 2,508 3,038 2,151 1,924 2,132 2,007 1,998 2,167 1,724 1,821 1,675 1,606 1,480 1,206 1,467 1304 1471 2133 Dhjetor 3,342 2,205 3,383 3,245 3,099 2,658 2,520 2,981 2,497 2,570 2,504 2,089 2,505 3,095 2,540 2,451 1,736 1,921 1906 2274 2587 Të panj 0 0 867 291 178 70 44 19 0 5 180 327 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Martesat sipas muajve për vitet 1990 – 2011
  • 30. 10/22/2015 30 Martesat sipas muajve për vitet 1990 – 2006(grafiku) 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,0001990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
  • 32. 22.10.2015 32  Velloja, në mënyrë origjinale,ështeë mbajtur nga gratëe pamartuarapër të treguar modestinë. Në ceremoninë martesore, një nuse e mban vellonsi simboltë nënshtrimit dhe premtimit, që do t'i bindettë shoqit të saj. Dhe,vetëmpas ceremonisë veli ngrihet për të zbuluar pamjene nuses, përpara dhëndrit. Dikur në shekulline 16-të, veshjetme vello ishin shumë delikate, ndërsa vellot me tantella, për herë të parë u bënë popullore mbas martesës së MbretëreshesViktorianë vitin 1840. Besian Koçi
  • 33. Unaza e martesës • Tradita e unazave të martesës është nga më të vjetrat. Egjiptianët, i kanë përdorur unazat martesore, si simbol të marrëveshjes martesore. Rrethi përfaqëson përjetësinë, dhe unazat e para janë bërë nga fijet e barit, lëkura, bari i thatë, kocka apo fildishi. Dhe, kur u zbuluan metalet, atehere ato zune vendin kryesor në përbërjen e këtyre unazave. • Unaza martesore duhet mbajtur te gishti i katërt i dorës së majte.Ky zakon ka filluar tek egjiptianët, sepse ata besonin që një vene në dorën e majtë, që ndodhej pikërisht në gishtin e katërt, kishte direkt lidhje me zemrën. • Ndërsa shpjegimi pragmatist i sotëm ështe i thjeshtë: vihet në dorën e majtë, sepse shumica e njerëzve e kanë inaktive kët dorë, pasi këta njerëz shkruajnë me të djathtën. • Pasuesit e Elisabetës në Angli, e mbanin në dorën e djathtë unazën martesore. Katolikët romanë po ashtu i mbanin në anën e djathtë. • Është e ndaluar, që unazat e martesës, të blihen ditën e premte. Për supersticion, unazat nuk duhen mbajtur, përpara ceremonisë së martesës. 3322.10.2015
  • 34. Ëmbëlsira e martesës • Ëmbëlsirat kanë qenë pjesë e ceremonisë së martesës që në kohët mesjetare. Në Romë ëmbëlsira e parë e martesës ishte bërë nga feta të bukës së bardhë. Gjatë ceremonisë buka lyhej mbi kokën e nuses, si një bekim për një jetë të gjatë dhe shumë fëmijë. Miqtë e ftuar në dasëm hanin një pjesë të saj, si shenjë të fatit të mirë. 3422.10.2015
  • 35. 22.10.2015 35 Muaji i mjaltit (hënes) (Etimologjia ) • . Fjala ka ardhur, nga Evropa e Veriut, nga një vend ku për traditë, bëhej verë nga hidromeli (një lloj pije) dhe mjalti. Çifti për të pasur fat në jetën e tyre, duhej të pinin këtë verë të ëmbel, për një muaj pas martesës. Muaji i parë u quajt "henor" kjo periudhë u njoh me emrin "muaj mjalti".
  • 36. Ceremoniali shqiptar i martesës Rituali i martesës • Ka ndryshuar shumë ceremoniali martesor, përgjatë periudhave të ndryshme në Shqipëri. Të cilin mund të tentojmë, që ta ndajmë në tre periudha, jo shumë të përpikta. Dikur, shumë arkaik dhe i përpiktë, sot është më liberal dhe më pak i kontrolluar. Ndërkohë, që është pasuruar në qytet, më elemente që i afrohen dasmave, të vendeve evropiane. • Në një ceremonial të hershëm, i cili na ka ardhur i gjallë, falë një dokumentari të "Luce" në fundvitet '30, një çift shqiptar në veri të vendit, martohet sipas një rituali, që duket së është i përcaktuar mirë. Nusja është e mbuluar dhe është e veshur me kostumin popullor të zonës, ndërsa dhëndri po ashtu mban një veshje kombëtare të zgjedhur. Pak çaste, përpara se të futen në shtëpi, ajo pozon përpara të gjithë dasmorëve, në krah të dhëndërit. është vjehrra, që e para përmes xhirimeve të shpejta të dokumentarit te kohes, e merr dhe ia vendos gishtat në derën e shtëpisë. • Kjo është shenja e besimit. E cila përsëritet, pak a shumë në të njëjtën mënyrë, në të gjitha vendet, në këtë kohë, që nuk janë pasqyruar në dokumentar. Kështu zhvillohej ceremoniali martesor, në vitet '40 në Shqipëri, sipas dokumentarit italian. Por, evidenca të qarta të saj kemi, për të gjitha ata, që kanë shkruar për Shqipërinë. Historianët kanë lënë një evidencë të qartë, kështu, për ceremonialin e Skëndërbeut me Donikën. Një nga dasmat më të dëgjuara të historisë sonë, për pompozitetin dhe gradën e të ftuarve. • Erjona Domi 3622.10.2015
  • 37. Pamela Kuçi; Rigels Bici; Lerdi Domi; Lion Tanushi; Suada Sefa; Rigest Lala; Renata Xhixha 3722.10.2015
  • 39.  Ervis Sula; Klesina Domi; Fabian Lela; Desara Verjoni Punimi me programet:  Windows  Windows Movie Maker  Snipping Tools  Paint  Picture  Tabela dhe me grafikët  Internet Explorer Microsoft PPN EXCE L WORD Home , Insert, Page Layout Home, Insert Home , Insert, Design, Animation, Slide Shoë, Format 39 22.10.2015
  • 40. … Programet… Internet Ecplorer Konvertim You tube to mp 3 You tube to mp4 Lundrim informacioni Google Msn Dërgim e-maili HotmailYahoo Gmail Postim në You tube 40 22.10.2015
  • 41. 10/22/2015 41 Klesina Domi; Marsida Lela; Enxhi Xhixha; Fabian Lela; Altin Shquti; Armela Lala Intervista me banorët e vendit tonë Intervista me shkrim Intervista me zë Intervista me video Intervista me foto
  • 43. 10/22/2015 43 Intervista 1. Mund të na thoni disa nga zakonet e dasmave qe bëheshin në vendin tonë? • Më parë dita e dasmës ndahej dhe ndahet akoma nga të dyja palët (prindërit e vajzës dhe djalit). • Dasma bëhej të dielën, edhe ndonjëherë të enjteve. 2. Në çfarë ambienti zhvilllohej dasma? Dasma bëhej në kushte shtëpie duke bërë rregullime në ambientet e shtëpisë.
  • 44. 10/22/2015 44 3. Kush merrej me gatimin? Me gatimet merrej ose i lihej në dorë personit me të besueshëm se mund të bejë gatimin i cili është gjëja më elementare që nevojitet në një dasëm. 4. Te kthehemi sërish te gatimet.Cilat kane qenë ato gatime tradicionale le të themi që përdoreshin? Disa nga gatimet tradicionale kanë qenë: Mishi, pashaqofte, byrek me shërbet dhe revania. 5. Cilat janë disa nga zakonet që duhën bërë kur del nusja nga shtëpia? • Kur nusja del nga shtëpia e mban për krahësh daja. Kalon tri herë orën e cila është e vendosur në tokë. Ulet dhe ngrihet tri herë. Te dera e merr ose i dorëzohej dhëndrit, kur është duke ikur thyen vezë.
  • 45. 10/22/2015 45 6. Po, kur shkon nusja te shtëpia e dhëndrit? Nusja lyente dorën me mjaltë dhe lëvizte tre herë dorën lart te dera.Kur hynte brenda i ulej një djalë në prehër.Mos të harrojmë se nusja pritej me kënge nga gratë. 7. Dhe një pyetje te fundit,çfarë sillnin si dhuratë njerëzit? Si dhuratë sillnin gjithmonë ëmbëlsira. Faleminderit për Intervistën PUNUAN:REDION URUÇI SADIK KOÇI
  • 48. Intervista me zë 4810/22/2015 Enxhi Xhixha; Altin Shquti
  • 49. Grupi 5-Skenaristët Desara Verioni; Redion Uruci; Besian Koci; Mateo Verioni; Klesina Domi; Suada Sefa; Lion Tanushi. • Përgatitja e ambientit • Përzgjedhja e muzikës • Përgatitja e skenarit • Përgatitja e ftesave, • Përgatitja e regjistimit 4910/22/2015 Besian Koçi
  • 50. Grupi 6-Regjisori Rigels Bici; Enxhi Xhixha; Lion Tanushi; Ervis Sula; Marsida Lela; DesaraVerjoni • Përgatitja e çiftit, • Përgatitja e familjeve të çiftit • Përgatitja e krushqisë • Përgatitja për marrjene nuses 10/22/2015 50 Lion Tanushi Ervis Sula
  • 51. • Në shoqërinë tonë dasmat janë shumë të rëndësishme pasi ato i mbledhin njerëzit, i bëjnë ata t’i harrojmë problemet dhe mërzitjet e përditshme. • Mënyrat e organizimit e tyre ka ndryshuar për breza me radhë. • Më parë dasmat kanë qenë ndryshe; nusja shkonte me familjarët e saj në shtëpinë e dhëndrit, kurse tani është dhëndri ai që shkon te shtëpia e nuses për ta marrë. 5110/22/2015
  • 52.  Nusja merrej me kalë, kurse tani përdorimi i makinave është më i gjerë, por për të mbajtur gjallë traditat dhe zakonet, nusja merret edhe me pajton.  Për sa i përket gatimeve, mund të themi se kanë ndryshuar plotësisht,si nga qerasja,mënyra e uljes në tavolinë,ëmbëlsirat,pijet etj.  Për veshjet e nuses dhe të dhëndrit ose për të ashtuquajturën pajë,tradita nuk ka ndryshuar. Ajo përgatitet nga të dyja palët.  Më përpara, festa ose cermonia e dasmës bëhej në shtëpi, kurse sot, ajo festohet në lokal, ku mblidhen të gjithë miqtë dhe të afërmit e ciftit.  Kërcejnë, hanë dhe këndojnë. Kjo mbetet një ditë e paharrueshme për çiftin e sapomartuar. 10/22/2015 52 PUNOI: Desara Verjoni

Notas do Editor

  1. Tabela e perqindjes
  2. Tabakaja e pikotrit