Παρουσίαση Μιράντας Ξαφά, Senior scholar Centre for International Governance Innovation (GIGI), στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών Η Ελλάδα Μετά. Κύκλος 2: «Τα εκ των ων ουκ άνευ- Δημοσιονομικές και Χρηματοπιστωτικές Προϋποθέσεις. http://www.ekyklos.gr/448-I-ELLADA-META.html

1. 1
Η Ελλάδα Μετά: Μπορεί να μπει τέρμα
στον κατήφορο;
Κύκλος Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση
Μιράντα Ξαφά
Ιούνιος 2017

2. Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν
πριν σχεδιάσουμε το μέλλον
Γιατί χρεοκοπήσαμε;
Γιατί η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωζώνης
που βρίσκεται ακόμα σε μνημόνιο, ύστερα από επτά
χρόνια;
Γιατί το κόστος δανεισμού του Ελληνικού δημοσίου
από τις αγορές να παραμένει απαγορευτικό, μετά
την μεγαλύτερη διαγραφή χρέους στην παγκόσμια
ιστορία;
2

3. Ύστερα από 3 Μνημόνια το πολιτικό σύστημα
δεν έχει καταφέρει να λύσει τα μεγάλα
διαχρονικά προβλήματα.
Πολυνομία
Γραφειοκρατία
Ανικανότητα της κρατικής μηχανής
Διαφθορά και φοροδιαφυγή
Πελατειακή διαχείριση της εξουσίας
Χρεοκοπημένο συνταξιοδοτικό σύστημα
Κυβέρνηση και ΜΜΕ επιδίδονται στον λαϊκισμό,
αναζητώντας υπευθύνους εκτός Ελλάδας αντί για λύσεις
3

4. Η εντυπωσιακοί ρυθμοί ανάπτυξης προ κρίσης
δεν ήταν διατηρήσιμοι…
4
IMF, WEO Database

5. …διότι στηρίχθηκαν σε κατανάλωση
με δανεικά
5
IMF, WEO Database

6. Τη «χρυσή εποχή» 1997-07, το κατά κεφαλή
εισόδημα της Ελλάδας αυξανόταν ταχύρρυθμα…
6
Source: IMF WEO Database

7. …αλλά το 2007-8, η Ελλάδα κατανάλωνε
15% ΑΕΠ περισσότερο απ’ ότι παρήγαγε
7
Source: IMF, WEO database

8. Η λιτότητα δεν είναι το πρόβλημα
 Stiglitz κλπ.: Η λιτότητα πρέπει να μετριαστεί και μέρος του
χρέους να διαγραφεί για να δημιουργηθεί περιθώριο αύξησης
δαπανών.
 Εξωτερικός δανεισμός: Μειώθηκε σημαντικά με τα Μνημόνια
καθώς το πρωτογενές έλλειμμα (€25 δις, 10% ΑΕΠ το 2009)
ισοσκελίστηκε. Οι πιστωτές προφανώς δεν προτίθενται να
χρηματοδοτήσουν την κατανάλωση στα επίπεδα προ κρίσης.
 Όμως η λιτότητα δεν είναι το πρόβλημα της Ελλάδας: Χάρη στη
γενναιοδωρία των πιστωτών, μέχρι το 2016 η Ελλάδα δεν είχε
πληρώσει ούτε ένα ευρώ από τη τσέπη της για εξυπηρέτηση
χρέους από την αρχή της κρίσης.
8

9. Η Ελλάδα είχε μηδενικά πρωτογενή
πλεονάσματα την περίοδο 2002-15
9
Source: IMF, Fiscal Monitor, April 2017

10. Το πρόβλημα είναι η ανταγωνιστικότητα,
όχι η λιτότητα
 Η Ελλάδα δεν έχει την παραγωγική δομή που θα καθιστούσε
βιώσιμο το κατά κεφαλήν εισόδημα προ κρίσης. Τα δανεικά
σπαταλήθηκαν χωρίς να αναβαθμιστεί η παραγωγική βάση.
 Σύμφωνα με τον Atlas of Economic Complexity (τεχνολογικά
προηγμένων προϊόντων) του Ricardo Hausmann κ.α., το 2008 το
χάσμα μεταξύ εισοδήματος και εξαγωγών με υψηλό περιεχόμενο
ανθρώπινου κεφαλαίου ήταν το μεγαλύτερο μεταξύ των 128 χωρών
του δείγματος (https://mitpress.mit.edu/books/atlas-economic-
complexity).
 Ελληνικές εξαγωγές: κυρίως φρούτα, λάδι, ακατέργαστο βαμβάκι,
φέτα, καπνά, βενζίνη. Η χώρα δεν παράγει μηχανήματα,
ηλεκτρονικά, ή χημικά. Στην πληροφορική το μερίδιο της Ελλάδας
είναι 0.1% του παγκόσμιου εμπορίου. Ο τουρισμός δεν αρκεί για να
καλύψει το εμπορικό έλλειμμα.
10

11. Διαρθρωτικά εμπόδια στην ανάπτυξη
 Διαρθρωτικές δυσκαμψίες και υπερ-ρύθμιση αγορών
εμποδίζουν κεφάλαια και εργατικό δυναμικό να μετακινηθούν
σε πιο παραγωγικές δραστηριότητες.
 Αναποτελεσματικό πτωχευτικό δίκαιο και καθυστερήσεις στην
απονομή δικαιοσύνης εμποδίζουν αναδιάρθρωση εταιρικών
χρεών. Αναδιάρθρωση χρεών είναι απαραίτητη για μείωση
κόκκινων δανείων που δεσμεύουν πολύτιμα κεφάλαια σε μη
παραγωγικές δραστηριότητες.
 Υψηλή φορολογία, γραφειοκρατία και ιδεοληπτική αντίσταση
στις ιδιωτικοποιήσεις αποθαρρύνουν την προσέλκυση
κεφαλαίων που χρειάζεται η Ελλάδα για να χρηματοδοτήσει
την ανάπτυξη.
11

12. Πάγια αιτήματα Συνδέσμου Επιχειρήσεων
και Βιομηχανιών (ΣΕΒ)
Σταθερή φορολογία
Πρόσβαση σε δανεισμό
Μείωση ενεργειακού κόστους
Απλοποίηση αδειοδότησης επιχειρήσεων & επενδύσεων
Ρυθμιστικοί κανόνες και ανταγωνισμός
Χωροταξικό σχέδιο και εθνικό κτηματολόγιο
Επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης
Ηλεκτρονική διακυβέρνηση
12

13. Δείκτης οικονομικής ελευθερίας 2016: Ελλάδα
“mostly unfree”, στην 138η θέση παγκοσμίως
13

14. Η Ελλάδα χρειάζεται αύξηση προσφοράς,
αλλά κυβέρνηση επιμένει σε τόνωση ζήτησης
 Μόνος τρόπος για να καταστεί λιγότερο επίπονη η διαδικασία
προσαρμογής είναι η αύξηση επενδύσεων και εξαγωγών ώστε
να αντισταθμίσουν την αναπόφευκτη μείωση της κατανάλωσης.
 Αυτό απαιτεί μεταρρυθμίσεις, τις οποίες η κυβέρνηση δεν
προωθεί. Πιστεύει ότι το πρόβλημα είναι η λιτότητα και
ανυπομονεί να αυξήσει μισθούς και συντάξεις – να επιστρέψει
δηλ. στις πολιτικές που προκάλεσαν την κρίση.
 Το εισόδημά μας θα μειωνόταν λιγότερο αν μπορούσαμε να
πουλήσουμε σε ξένους προϊόντα και υπηρεσίες που δεν έχουμε
πλέον τη δυνατότητα να καταναλώνουμε οι ίδιοι (απελευθέρωση
μισθώσεων κατοικιών σε τουρίστες, ταξί Uber).
14

15. Η προσαρμογή βασίστηκε υπέρμετρα στη
φορολογία
15
Source: IMF, Fiscal Monitor

16. …ενώ το ασφαλιστικό παραμένει μη βιώσιμο
16

17. …και το spread των ομολόγων ΕΔ παραμένει
υψηλότερο σήμερα απ’ ότι το 2014
17
Source: Bloomberg

18. Το χρέος προς τους Ευρωπαίους
πιστωτές είναι
18

19. World Bank - Doing Business Report 2017
Παγκόσμια κατάταξη (190 χώρες):
- Ιρλανδία 18η
- Πορτογαλία 25η
- Ισπανία 32η
- Ιταλία 50η
- Ελλάδα 61η (υποβαθμίστηκε μία θέση, 18th από 19 χώρες ΕΖ)
Η Ελλάδα είναι πάτος σε δύο τομείς:
- καταγραφή ακίνητης περιουσίας (141η)
- επίλυση επιχειρηματικών διαφορών (133η)
19

20. Ευχαριστώ!
20