Παρουσίαση έρευνας Στράτου Φαναρά, Προέδρου και Διευθύνοντα Συμβούλου της Metron Analysis, στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών, Η Ελλάδα Μετά Κύκλος 1: «Μεταρρυθμιστικό Πρόταγμα-Πολιτικές και Κοινωνικές Προϋποθέσεις». http://www.ekyklos.gr/448-I-ELLADA-META.html

1. Το μεταρρυθμιστικό
πρόταγμα
Ιούνιος 2017
© Στράτος Φαναράς
Κοινωνικές & πολιτικές
προϋποθέσεις επικράτησης
Ερευνητικά δεδομένα : Metron Forum 2.0

2. © Στράτος Φαναράς
1. Η συγκυρία της
κρίσης

3. © Στράτος
Φαναράς
Η πορεία της χώρας
‘Κατά τη γνώμη σας η χώρα μας αυτή την περίοδο κινείται προς τη σωστή ή προς τη
λάθος κατεύθυνση;’
Σύνολο
13
825
Προς τη σωστή Προς τη λάθος ΔΓ/ΔΑ
Πολιτική προέλευση
13
26
4
12
7
5
15
19
13
12
11
23
25
16
3
7
9
82
68
94
88
93
88
81
75
87
83
81
71
70
79
94
91
83
5
6
2
7
4
6
5
8
6
5
5
3
2
8
Σύνολο
ΣΥΡΙΖΑ
ΝΔ
ΧΑ*
ΔΗΜ. ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
ΚΚΕ*
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ*
ΑΝΕΛ*
ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ*
ΛΟΙΠΑ*
ΑΛΛΟ**
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
Προς τη σωστή Προς τη λάθος ΔΓ/ΔΑ
Διαχρονικά στοιχεία
292624
69
56
49
46
38
1922
36
13 8 8 1013131010 9 12 8 11111313
646867
24
36
41
4855
7370
59
828786858283868487838784848082
Νοε-14
Δεκ-14
Ιαν-15
Φεβ-15
Μαρ-15
Απρ-15
Ιούν-15
Ιουλ-15(2)
Αυγ/Σεπ-15
Σεπ-15
Οκτ-15
Ιαν-16
Φεβ-16
Μαρ-16
Απρ-16
Μάι-16
Ιούν-16
Σεπ-16
Οκτ-16
Νοε-16
Δεκ-16
Ιαν-17
Φεβ-17
Μαρ-17
Απρ-17
Μάι-17
Προς τη σωστή Προς τη λάθος
%
Ψήφος στις Βουλευτικές Σεπ-15
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
* Βάση μικρότερη των 60 ατόμων
** Λευκό/Άκυρο/Δεν ψήφισαν/ΔΑ
3

4. © Στράτος
Φαναράς
Η πορεία της χώρας
‘Κατά τη γνώμη σας η χώρα μας αυτή την περίοδο κινείται προς τη σωστή ή προς τη
λάθος κατεύθυνση;’
4
29 26 24
69
56
49
46
38
19 22
36
13 8 8 10 13 13 10 10 9 12 8 11 11 13 13
64 68 67
24
36
41
48 55
73 70
59
82 87 86 85 82 83 86 84 87 83 87 84 84 80 82
Προς τη σωστή Προς τη λάθος

5. © Στράτος
Φαναράς
-48
-45
-61
-28
-21
-30
-34
-44
-57
-73 -70
-81
-75 -74
-70
-74 -75 -75
-79
-73 -73 -72 -70
-66
-69
-100
-80
-60
-40
-20
0
Δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης*
Διαχρονικά Στοιχεία
*Ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης είναι ο μέσος όρος του ισοζυγίου της αξιολόγησης της σημερινής
οικονομικής κατάστασης της χώρας (θετικά-αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία
(θα καλυτερέψει-θα χειροτερέψει).
% 5

6. © Στράτος
Φαναράς
Δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης*
6
-48
-45
-61
-28
-21
-30
-34
-44
-57
-73 -70
-81
-75 -74
-70
-74 -75 -75
-79
-73 -73 -72 -70
-66
-69
-100
-80
-60
-40
-20
0
*Ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης είναι ο μέσος όρος του ισοζυγίου της αξιολόγησης της σημερινής
οικονομικής κατάστασης της χώρας (θετικά-αρνητικά) και του ισοζυγίου της πρόβλεψης για την οικονομία
(θα καλυτερέψει-θα χειροτερέψει).

7. © Στράτος
Φαναράς
Η κρίση είναι πολυεπίπεδη
Η Πολιτική Εμπιστοσύνη (political trust) αδυνατεί να
ανακάμψει (μέσες τιμές στην κλίμακα 0-10)
4.8 4.9
4.4
3.7
4.0
3.8
3.0
2.8
4.8
4.4 4.5
3.7
3.1
2.9 3.0
2.8 2.8 2.9 3.0
2.7
2.9 2.8
5.3
5.0 4.9
5.2
5.4
5.2
4.9
5.1
5.7
5.9 5.8
5.6
5.8
5.4
5.7 5.6 5.7 5.6 5.7 5.7
5.5 5.6
Πολιτική Εμπιστοσύνη Κοινωνική Εμπιστοσύνη
Πηγή: Metron Analysis
7

8. © Στράτος
Φαναράς
Κοινωνική αναδιάρθρωση δεκαετίας
Υποκειμενική κοινωνική ένταξη 2007-2017*
2007 2017
Αγρότες 14 12
Εργάτες 10 12
Μικρομεσαίοι 25 32
Μεσαία τάξη 42 39
Ανώτερη τάξη 9 5
+ 9
- 7
%
*Πηγή: Βάση δεδομένων Metron Analysis
8

9. © Στράτος
Φαναράς
Προσωπική κατάσταση συγκριτικά με ένα χρόνο πριν
‘Εσείς προσωπικά σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, θα λέγατε ότι είστε σε καλύτερη, στην
ίδια ή σε χειρότερη θέση;’
Σύνολο
9
30
61
Σε καλύτερη Στην ίδια Σε χειρότερη
Ανάλυση
9
18
9
6
6
5
6
6
8
11
16
11
18
4
9
7
9
30
43
34
22
24
20
22
39
28
29
42
44
37
29
17
27
30
61
39
57
72
70
75
72
55
64
60
42
45
45
67
74
66
61
Σύνολο
18-34
35-44
45-54
55-64
65+
Αγροτική τάξη
Εργατική τάξη
Μικρομεσαίοι
Μεσαία τάξη
Ανώτερη τάξη
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
Σε καλύτερη Στην ίδια Σε χειρότερη
Διαχρονικά στοιχεία
8 6 6 8 8 9 8 7 7 7 7 9 9 9 9
61 64 65 63 62 63 66 62 64 64 64 59 59 59 61
Σε καλύτερη Σε χειρότερη
%
Ηλικία
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
* Βάση μικρότερη των 60 ατόμων
** Λευκό/Άκυρο/Δεν ψήφισαν/ΔΑ
9
Υποκειμενική κοινωνική ένταξη

10. © Στράτος
Φαναράς
Κάτω από το βάρος της κρίσης, όλοι συμφώνησαν ότι
«κάτι» πρέπει να γίνει…
Όμως στο δια ταύτα διατυπώθηκαν δύο βασικές κατευθύνσεις
1. Κάτι πρέπει να γίνει κυρίως με τους «άλλους»
2. Κάτι πρέπει να γίνει κυρίως με «εμάς»
Οι Μεταρρυθμίσεις συνοδεύονται από ένα σταθερό στερεότυπο
Το στερεότυπο του πολιτικού κόστους
10

11. © Στράτος
Φαναράς
Γνώμη για τις μεταρρυθμίσεις
45
31
22
2
Θετική Ουδέτερη Αρνητική ΔΓ/ΔΑ
%
* Βάση μικρότερη των 60 ατόμων
** Λευκό/Άκυρο/Δεν ψήφισαν/ΔΑ
45
43
63
18
73
28
73
57
31
27
38
35
54
49
60
41
29
32
39
52
54
56
31
35
21
40
18
42
11
25
42
32
34
37
34
27
22
28
37
46
38
23
26
16
22
20
13
33
9
26
14
18
27
39
27
24
11
24
15
27
31
21
23
24
19
22
2
2
3
9
4
2
2
1
4
1
3
4
3
1
1
1
6
Σύνολο
ΣΥΡΙΖΑ
ΝΔ
ΧΑ*
ΔΗΜΟΚΡ. ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
ΚΚΕ*
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ*
ΑΝΕΛ*
ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ*
ΛΟΙΠΑ*
ΆΛΛΟ**
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
18-34 ετών
35-44 ετών
45-54 ετών
55-64 ετών
65+ ετών
Θετική Ουδέτερη Αρνητική ΔΓ/ΔΑ
Ψήφος στις Βουλευτικές Σεπ-15
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
Ηλικία
Οι Μεταρρυθμίσεις, που σημαίνουν πρακτικά ότι πρέπει να
αλλάξουμε εμείς, δεν συγκεντρώνουν ισχυρή υποστήριξη
παρά την πολύχρονη κρίση
Metron Forum 2.0 Μάιος 2017
Γνώμη για τις μεταρρυθμίσεις ανά γνώμη για την Ε.Ε.
55
3844
60
Θετική γνώμη για Ε.Ε. Αρνητική γνώμη για Ε.Ε.
Θετική Ουδέτερη/Αρνητική
11

12. © Στράτος
Φαναράς
Μεταρρυθμίσεις και «πολιτικό κόστος»
‘Κατά τη γνώμη σας ένα κόμμα που θα προωθήσει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις στη χώρα,
θα έχει στις επόμενες εκλογές πολιτικό όφελος ή πολιτικό κόστος;’
Σύνολο
31
8
54
7
Πολιτικό
όφελος
Εξαρτάται από
τις
μεταρρυθμίσεις
(αυθ.)
Πολιτικό
κόστος
ΔΓ/ΔΑ
Πολιτική προέλευση
31
32
41
32
44
28
43
34
26
18
25
29
33
29
40
28
28
8
7
5
6
7
12
8
6
19
15
8
12
3
12
4
3
14
54
55
49
52
45
52
43
58
55
63
58
53
59
53
51
60
46
7
6
5
10
4
8
6
2
4
9
6
5
6
5
9
12
Σύνολο
ΣΥΡΙΖΑ
ΝΔ
ΧΑ*
ΔΗΜ. ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
ΚΚΕ*
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ*
ΑΝΕΛ*
ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ*
ΛΟΙΠΑ*
ΑΛΛΟ**
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
Πολιτικό όφελος Εξαρτάται από τις μεταρρυθμίσεις (αυθ.) Πολιτικό κόστος ΔΓ/ΔΑ
%
Ψήφος στις Βουλευτικές Σεπ-15
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
* Βάση μικρότερη των 60 ατόμων
** Λευκό/Άκυρο/Δεν ψήφισαν/ΔΑ
12
Ανά άποψη για τη μεταρρύθμιση
35 30 28
51
56 55
Θετική Ουδέτερη Αρνητική
Πολιτικό όφελος Πολιτικό κόστος

13. © Στράτος Φαναράς
2. Ποια μπορεί να είναι η
πολιτική υπόσχεση;
Μεταρρυθμίσεις
& Αλλαγή

14. © Στράτος
Φαναράς
Μεταρρυθμίσεις & Αλλαγή:
μια συντηρητική εκδοχή
Στις αρχές του 2009, λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη της Προεδρίας των ΗΠΑ
από τον Μ. Ομπάμα, ένας σημαντικός συντηρητικός αρθρογράφος ο Christopher
Chantrill, έγραφε στον American Thinker:
– Προσέξατε ότι την ώρα που η Κυβερνήτης Sarah Palin μιλούσε στην καμπάνια της για
«Μεταρρύθμιση» ο υποψήφιος Ομπάμα έλεγε «Αλλαγή ναι, μπορούμε»; Και μάλιστα η
«Αλλαγή» ήταν και το slogan του μπροστά από το πόντιουμ όταν μιλούσε;
Και συνέχιζε ως εξής:
Η λέξη Αλλαγή είναι περίεργη. Υπονοεί την «κοινωνική αλλαγή» και το «ριζικό μετασχηματισμό».
Η Αλλαγή για τους Αριστερούς είναι η κοσμική ελπίδα για τη σωτηρία σε αυτή τη ζωή, με αυτή
αντικαθιστούν την υπερβατική θρησκευτική ελπίδα.
Οι Συντηρητικοί δεν πιστεύουμε στην κοσμική σωτηρία. Πιστεύουμε ότι η σωτηρία έρχεται στην
επόμενη ζωή. Γι αυτό δε μεταφέρουμε την υπερβατική πίστη στην πολιτική.
Σκεφτόμαστε με όρους Μεταρρύθμισης, όχι Αλλαγής.
14

15. © Στράτος
Φαναράς
Μεταρρυθμίσεις & Αλλαγή:
μια αριστερή οπτική
Αντίθετα με τη συντηρητική εκδοχή, η αριστερή παράδοση και πολιτική κουλτούρα, θέλγεται κυρίως από την
«Αλλαγή» και δείχνει μια δυσανεξία στις «Μεταρρυθμίσεις».
Ακριβώς γιατί πίσω από την «Αλλαγή» βρίσκεται η πρωταρχική θέση της για τον ριζικό μετασχηματισμό και η
αποστροφή της για διευθετήσεις που κάνουν πιο λειτουργικό το «σύστημα». Εξάλλου είναι γνωστό ότι στην
ορολογία της Αριστεράς ο χαρακτηρισμός «Ρεφορμιστές» είχε ιστορικά αρνητική απαξία.
Υπάρχει λοιπόν η παράδοση να αποσυνδέονται οι δύο έννοιες και πολύ περισσότερο να εμφανίζονται ως
αντιθετικές.
Και η παράδοση αυτή που τις αποσυνδέει, αδυνατίζει τη δύναμη τους.
Τις καταδικάζει να ηγεμονεύονται, η μεν αλλαγή από τις "αντισυστημικές" δυνάμεις, οι δε μεταρρυθμίσεις από τις
"συστημικές".
Η αποσύνδεση τους, αποσυνδέει πρακτικά την κοινωνική διάθεση από την τεχνοκρατική επάρκεια με
απογοητευτικά αποτελέσματα για τους πολιτικούς θιασώτες τους.
Αντίθετα, οι δύο έννοιες πρέπει να συναντηθούν. Γιατί
η Αλλαγή χρειάζεται τους Μεταρρυθμιστές
και οι Μεταρρυθμιστές την Αλλαγή
15

16. © Στράτος
Φαναράς
Αποδοχή Α&Μ και πολιτική αυτοτοποθέτηση
Ανάλυση αντιστοιχιών (correspondence analysis)
Κεντροαριστεροί
Τίποτα
Δεξιοί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Αριστεροί
Αρνητικοί και στα δύο
Θετικοί μόνο στην αλλαγή
Θετικοί μόνο στην
μεταρρύθμιση
Θετικοί και στα δυο
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
Αποδοχή Α&Μ
16

17. © Στράτος
Φαναράς
Αλλαγή & Μεταρρυθμίσεις : Κοινωνική Αποδοχή
Αλλαγή
Θετική
Ουδέτερη
+
Αρνητική
Μεταρρύθμιση
Θετική 27 20
Ουδέτερη
+
Αρνητική
21 32
Αλλαγή ∩ Μεταρρυθμίσεις : 27
Αλλαγή U Μεταρρυθμίσεις : 68
Πηγή: Metron Forum 2.0 Μάιος 2017
17%

18. © Στράτος Φαναράς
3. Το πολιτικό
σύστημα

19. © Στράτος
Φαναράς
Σύνολο
84
11
5
Συμφωνώ Διαφωνώ ΔΓ/ΔΑ
%
84
78
79
88
84
88
86
90
83
85
83
78
11
15
15
8
12
6
9
8
12
10
12
13
5
7
6
4
4
6
5
2
5
5
5
9
Σύνολο
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
18-34 ετών
35-44 ετών
45-54 ετών
55-64 ετών
65+ ετών
Συμφωνώ Διαφωνώ ΔΓ/ΔΑ
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
Ηλικία
Είναι επιθυμητές οι αλλαγές στο πολιτικό σύστημα;
‘Ορισμένοι λένε ότι η χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και αλλαγές για να βγει από την κρίση,
όμως δεν συμφωνούν όλοι στο περιεχόμενο τους. Θα ήθελα να μου πείτε αν συμφωνείτε ή
διαφωνείτε με ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα’
Metron Forum 2.0 Μάιος 2017
Ανά πολιτική εμπιστοσύνη
88
81
59
8 13
26
Χαμηλή Μέτρια Υψηλη
Συμφωνώ Διαφωνώ
19

20. © Στράτος
Φαναράς
Είναι επιθυμητές οι αλλαγές στο πολιτικό σύστημα;
‘Ορισμένοι λένε ότι η χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και αλλαγές για να βγει από την κρίση,
όμως δεν συμφωνούν όλοι στο περιεχόμενο τους. Θα ήθελα να μου πείτε αν συμφωνείτε ή
διαφωνείτε με ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές στο πολιτικό σύστημα’
20
84
11
5
Συμφωνώ Διαφωνώ ΔΓ/ΔΑ

21. © Στράτος
Φαναράς
Ο ισχύων εκλογικός νόμος είναι αναντίστοιχος με τη σταθερή
βούληση του εκλογικού σώματος υπέρ των Κυβερνήσεων
συνεργασίας
‘Είστε υπέρ των αυτοδύναμων Κυβερνήσεων ή υπέρ των Κυβερνήσεων συνεργασίας;’
Σύνολο
31
65
4
Υπέρ των αυτοδύναμων Κυβερνήσεων
Υπέρ των Κυβερνήσεων συνεργασίας
ΔΓ/ΔΑ
Πολιτική προέλευση
31
21
51
44
26
23
28
19
22
18
29
23
13
27
45
51
28
65
75
48
54
74
64
70
81
78
78
65
70
85
71
53
48
66
4
4
1
2
13
2
4
6
7
2
2
2
1
6
Σύνολο
ΣΥΡΙΖΑ
ΝΔ
ΧΑ*
ΔΗΜ. ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
ΚΚΕ*
ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ*
ΑΝΕΛ*
ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ*
ΛΟΙΠΑ*
ΑΛΛΟ**
Αριστεροί
Κεντροαριστεροί
Κεντρώοι
Κεντροδεξιοί
Δεξιοί
Τίποτα (αυθ.)
Υπέρ των αυτοδύναμων Κυβερνήσεων Υπέρ των Κυβερνήσεων συνεργασίας ΔΓ/ΔΑ
Διαχρονικά στοιχεία
232225
3537363635313536353334333739
3237363336353535383431
747572
6361616162666361636564636057
6561626361616162596365
Απρ-13
Ιούν-13
Ιούλ-13
Σεπ-13
Οκτ-13
Νοε-13
Ιαν-14
Φεβ-14
Απρ-14
Οκτ-14
Νοε-14
Δεκ-14
Ιαν-15
Ιαν-16
Φεβ-16
Μαρ-16
Απρ-16
Μάι-16
Ιούν-16
Σεπ-16
Οκτ-16
Νοε-16
Δεκ-16
Ιαν-17
Φεβ-17
Μαρ-17
Απρ-17
Μάι-17
Υπέρ των αυτοδύναμων Κυβερνήσεων
Υπέρ των Κυβερνήσεων συνεργασίας
%
Ψήφος στις Βουλευτικές Σεπ-15
Πολιτική αυτοτοποθέτηση
* Βάση μικρότερη των 60 ατόμων
** Λευκό/Άκυρο/Δεν ψήφισαν/ΔΑ
21

22. © Στράτος
Φαναράς
Η επιθυμία αλλαγών στο πολιτικό σύστημα
και οι παράμετροι επιρροής.
Η σημασία της πολιτικής εμπιστοσύνης
Tree Model
Συμφωνώ 84
Διαφωνώ 11
ΔΓ/ΔΑ 5
Συμφωνώ 88
Διαφωνώ 8
ΔΓ/ΔΑ 4
Συμφωνώ 90
Διαφωνώ 7
ΔΓ/ΔΑ 3
Συμφωνώ 83
Διαφωνώ 12
ΔΓ/ΔΑ 5
Συμφωνώ 81
Διαφωνώ 13
ΔΓ/ΔΑ 6
Συμφωνώ 75
Διαφωνώ 18
ΔΓ/ΔΑ 7
Συμφωνώ 82
Διαφωνώ 14
ΔΓ/ΔΑ 4
Συμφωνώ 78
Διαφωνώ 6
ΔΓ/ΔΑ 16
Συμφωνώ 59
Διαφωνώ 26
ΔΓ/ΔΑ 15
Πολιτική εμπιστοσύνη, P-value=0,0
Μέτρια ΥψηλήΧαμηλή
Αριστεροί Δεξιοί
Κεντροαριστεροί, Κεντρώοι,
Κεντροδεξιοί, Τίποτα
Πολιτική αυτοτοποθέτηση, P-value=0,02
Εντατικοί Τακτικοί, Περιστασιακοί
Internet, P-value=0,042
22

23. © Στράτος
Φαναράς
Η κριτική δεν αφορά μόνο στο εσωτερικό πολιτικό
σύστημα. Αφορά και στην Ε.Ε. χωρίς αυτό να σημαίνει
ότι αμφισβητείται η συμμετοχή μας σε αυτή
‘Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την έξοδο της χώρας από
την Ε.Ε.;’
Η μεγάλη πλειοψηφία επιθυμεί την παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. και στη ζώνη του Ευρώ
22
753
Συμφωνώ Διαφωνώ ΔΓ/ΔΑ
41
6
51
2
Θετική Ούτε-ούτε
(αυθ.)
Αρνητική ΔΓ/ΔΑ
41 40 38 40
47
46
41 41
54 53 56 55
46
49
54 51
Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Φεβ-17 Μαρ-17 Απρ-17 Μάι-17
Θετική Αρνητική
Διαχρονικά στοιχεία
‘Ποια είναι η γνώμη σας για την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Θετική ή αρνητική;’
23%

24. © Στράτος
Φαναράς
Δεν μπορεί να υπάρξει Μεταρρυθμιστική πολιτική
χωρίς ανάταξη της πολιτικής εμπιστοσύνης
• Μία ελκυστική πολιτική πρόταση μεταρρυθμίσεων και αλλαγών θα πρέπει να είναι
τολμηρή και προοδευτική
– να έχει ως κεντρική επιδίωξη τομές που να εμπνέουν, στο πολιτικό σύστημα και σε επιμέρους
λειτουργίες (συνταγματική αλλαγή, μοντέλο διακυβέρνησης, εκλογικός νόμος, ανεξάρτητες
αρχές, χρηματοδότηση κομμάτων, δημόσια διοίκηση κτλ.)
– Οι στόχοι των αλλαγών θα πρέπει να κατατείνουν κυρίως
• στην αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση,
• τη μείωση της πόλωσης και την ενίσχυση της κοινωνικής συστράτευσης
• την ενθάρρυνση της πολιτικής συμμετοχής
– να εισάγει μία νέα πολιτική προσέγγιση για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης στο επίκεντρο
της οποίας να βρίσκεται η αναπτυξιακή προσπάθεια και η κοινωνική συνοχή φέρνοντας τους
νέους στο προσκήνιο
– να παίρνει υπόψη της τη διεθνή συγκυρία και να τοποθετείται υπεύθυνα στις εξελίξεις (πολιτικές
ασφάλειας και άμυνας, Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση, κρίση στη Μέση Ανατολή, Κλιματική αλλαγή κτλ.)
24

25. © Στράτος Φαναράς
Ευχαριστώ πολύ
για το χρόνο σας