Παρουσίαση Πολιτιστικού Προγράμματος με τίτλο "Η πολυσημία των μαθηματικών όρων", που δημιουργήθηκε στο Γυμνάσιο Λεπενούς κατά τη σχολική χρονιά 2011-2012.

2. ΠΟΛΤ΢ΗΜΙΑ: ΟΡΙ΢ΜΟ΢
Σν θαηλφκελν θαηά ην νπνίν ε ίδηα ιέμε έρεη
δχν ή πεξηζζφηεξεο ζεκαζίεο, πνπ φκσο έρνπλ
θάπνηα ζρέζε κεηαμχ ηνπο, έηζη ψζηε ην έλα
λφεκα λα κπνξεί λα ζεσξεζεί επέθηαζε ηνπ
άιινπ, ιέγεηαη πνιπζεκία. Η πνιπζεκία ησλ
ιέμεσλ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε παξεμεγήζεηο
θαη γη' απηφ αμηνπνηείηαη πνιχ απφ ηνπο
επζπκνγξάθνπο (ζέαηξν, θηλεκαηνγξάθνο,
γεινηνγξαθία), πνπ δεκηνπξγνχλ έηζη
ρηνπκνξηζηηθέο θαηαζηάζεηο. O επηζηεκνληθόο
ιόγνο αληιεί ιέμεηο απφ ηελ θνηλή ρξήζε θαη
ηνπο πξνζδίδεη ηδηαίηεξν λφεκα. Λέμεηο απφ
δηάθνξεο επηζηήκεο δηαρένληαη ζηελ θνηλή
ρξήζε κε ηελ ίδηα ή κε παξαιιαγκέλε
ζεκαζία.

3. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Μηα γιώζζα δελ μερωξίδεη κόλν θαηά ηνπο ηόπνπο πνπ
ηε κηινύλ, κε ηηο ηδηωκαηηθέο ηεο παξαιιαγέο θαη
πνηθηιίεο, κε ηα ηδηώκαηά ηεο θαη ηηο δηαιέθηνπο ηεο.
Καη κέζα ζηνλ ίδην ηόπν παξνπζηάδεη θαλνληθά
κηθξνδηαθνξέο ιεμηινγηθέο, πξνπάληωλ θαηά ηα
θνηλωληθά ζηξώκαηα θαη ηνπο επαγγεικαηηθνύο θύθινπο
πνπ ηε κεηαρεηξίδνληαη. Σπλαλήθνπλ απηέο ζηελ θνηλή
γιώζζα θαη αληηζηνηρνύλ ζηελ θνηλωληθή θαη
επαγγεικαηηθή θαηαλνκή θαη εηδίθεπζε ηεο θνηλωλίαο.Η
πνηθηιία απηή ηεο ζεκαζίαο δε καο εκπνδίδεη βέβαηα λα
θαηαιαβαηλόκαζηε ζηελ θαζεκεξηλή δωή, επεηδή από ην
είδνο θαη ην ζέκα ηεο νκηιίαο ή θαη από ηα γύξω
πεξηζηαηηθά πάεη ν λνπο ηνπ αθξναηή ζ' εθείλν πνπ
ελλνεί ν ζπλνκηιεηήο ηνπ.

6. ΢ηα Μαζεκαηηθά άγλσζηνο είλαη ην κέγεζνο πνπ
΢ηα Αξραία άγλσζην είλαη ην
εκθαλίδεηαη ζε πξφβιεκα θαη ηνπ νπνίνπ δεηείηαη ν
αδίδαθην (π.ρ. Άγλσζην πξνζδηνξηζκφο (π.ρ. Εμίζσζε κε δχν αγλψζηνπο. Ο
θείκελν). άγλσζηνο ρ).
΢ηελ Έθθξαζε-Έθζεζε
ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ
έθθξαζε θαη εθθξάδεη
ηφπν, ρξφλν ή θαηάζηαζε
΢ηε Λνγνηερλία άγλσζηνο είλαη ην πνπ δε γλσξίδνπκε, απηφ
πξφζσπν ή θάηη πνπ δελ είλαη γλσζηφ ή πνπ βξίζθεηαη πέξα απφ
γλψξηκν, πνπ ε ηαπηφηεηά ηνπ δελ έρεη
εμαθξηβσζεί πνπ δελ ηνλ μέξνπκε ηα φξηα ηεο αλζξψπηλεο
(π.ρ. Άγλσζηνη δηέξξεμαλ γλψζεο. (π.ρ. Mπήθε
θνζκεκαηνπσιείν. Mελ αλνίγεηο ηελ πφξηα θξπθά ζ΄ έλα θαξάβη θαη
ζε αγλψζηνπο. Σν γξάκκα κηαο άγλσζηεο. ζάιπαξε γηα ην άγλσζην.
Mήλπζε θαη΄ αγλψζησλ. Ο άγλσζηνο Σαμίδη ζην άγλσζην.
θφζκνο ηνπ βπζνχ. Σν φλνκα / ην πξφζσπν Πάκε ζην άγλσζην κε
δε κνπ είλαη άγλσζην. Φάρλσ ζην ιεμηθφ ηηο βάξθα ηελ ειπίδα).
άγλσζηεο ιέμεηο. Άγλσζηεο ζειίδεο / πηπρέο
ηεο ηζηνξίαο. Άγλσζηεο ρψξεο / ζάιαζζεο.
Άγλσζηα κέξε / λεζηά. Mεηαθφκηζε ζε
άγλσζηε δηεχζπλζε. Οη δξάζηεο ηεο
ιεζηείαο παξέκεηλαλ άγλσζηνη).

7. ΑΔΥΝΑΤΗ
΢ηα Μαζεκαηηθά αδχλαηε νλνκάδεηαη κία εμίζσζε φηαλ θαλέλαο αξηζκφο
δελ ηελ επαιεζεχεη (π.ρ. ρ+2 = ρ+6 , 0.ρ = 5).
΢ηε Γιψζζα αδχλαηνο ζεκαίλεη:
•Απηφο πνπ δελ έρεη πιηθή δχλακε, αληίζεηνο ηνπ δπλαηφο ( Αδχλαην αεξάθη.
εμαζζεληζκέλνο: Αδχλαηε θσλή, αδχλαηε φξαζε / αθνή, αδχλαηνο
νξγαληζκφο).
•Απηφο πνπ δελ έρεη αληνρή ( Αδχλαην μχιν).
•Απηφο πνπ δελ έρεη δχλακε εζηθή ( Αδχλαηα επηρεηξήκαηα, ηζρλά, θησρά,
πνπ εχθνια θαηαξξίπηνληαη, αδχλαηνο ραξαθηήξαο, πνπ δελ πξνβάιιεη ηθαλή
αληίζηαζε, πνπ εχθνια παξαζχξεηαη, ππνηάζζεηαη).
•Απηφο πνπ είλαη ηζρλφο, ιεπηφο ( Αδχλαην, θνθαιηάξηθν ζψκα).
•Απηφ πνπ δελ κπνξεί λα γίλεη, λα πξαγκαηνπνηεζεί, αθαηφξζσηνο,
αλέθηθηνο. ( Σίπνηα δελ είλαη αδχλαην· φια γίλνληαη).
•Απηφο πνπ πζηεξεί ζε θάπνην ηνκέα γλψζεο, θπξίσο γηα εθπαηδεπφκελν
( Είλαη αδχλαηνο ζηα καζεκαηηθά).
•Απηφ πνπ είλαη εληειψο αθαηφξζσην, δελ είλαη εθηθηφ (είλαη ησλ αδπλάησλ
αδχλαην, είλαη αλζξσπίλσο αδχλαην, είλαη θχζεη αδχλαην, θάλσ ηα αδχλαηα
δπλαηά γηα λα θάλσ ηα πάληα, είλαη αδχλαην λα αξλεζεί, κνπ είλαη αδχλαην
λα δερηψ ηελ πξφηαζή ζαο).
•΢ηε γξακκαηηθή είλαη ηχπνο κηαο πξνζσπηθήο αλησλπκίαο, ε κνξθή ηεο έρεη
ιηγφηεξεο ζπιιαβέο θαη πξνθέξεηαη ρσξίο ηφλν ( π.ρ. κνπ, καο, ζε
αληηδηαζηνιή πξνο ην δπλαηφ ηχπν).

8. ΕΚΘΕΤΗΣ
΢ηα Μαζεκαηηθά εθζέηεο είλαη ν αξηζκφο πνπ
ζεκεηψλεηαη δεμηά θαη πξνο ηα επάλσ ελφο ζπκβφινπ
θαη δείρλεη ηε δχλακε ζηελ νπνία απηφ πςψλεηαη
(π.ρ. α4=α.α.α.α).
΢ηε Νενειιεληθή Γιψζζα εθζέηεο είλαη θάζε
ζχκβνιν πνπ ζην γξαπηφ ιφγν, ζεκεηψλεηαη ζηελ
ίδηα ζέζε. Οη εθζέηεο ζπλήζσο γξάθνληαη κε
κηθξφηεξα ηππνγξαθηθά ζηνηρεία (π.ρ. Ο Αρηιιέαο1
πνιέκεζε ζηνλ Σξσηθφ2 πφιεκν).
΢ηε Λνγνηερλία εθζέηεο (εθζέηξηα) είλαη απηφο
πνπ ζπκκεηέρεη ζε θαιιηηερληθή, εκπνξηθή θηι.
έθζεζε, εθζέηνληαο δηθά ηνπ έξγα, πξντφληα (π.ρ.
έλαο δσγξάθνο, έλαο παξαγσγφο θηι.).

9. ΜΗΔΕΝ
΢ηα Μαζεκαηηθά κεδέλ νλνκάδνπκε ηνλ αξηζκφ θαη ην ζχκβνιφ ηνπ:
0 (π.ρ. Μέγεζνο / πνζφηεηα πνπ ηείλεη πξνο ην κεδέλ. Μεδέλ εηο ην
πειίθνλ).
΢ηε Φπζηθή ν αξηζκφο κεδέλ ρξεζηκνπνηείηαη σο βάζε ή αξρή ζε
κεηξηθέο θιίκαθεο (π.ρ. Θεξκνθξαζία δέθα βαζκψλ θειζίνπ πάλσ
απφ / θάησ απφ / ππφ ην κεδέλ. Απφιπην κεδέλ, γηα ζεξκνθξαζία
-273 βαζκψλ).
΢ηε Γεσγξαθία ρξεζηκνπνηνχκε ηηο εθθξάζεηο:
• Γεσγξαθηθφ πιάηνο κεδέλ, απηφ πνπ ζπκπίπηεη κε ηνλ ηζεκεξηλφ.
•Γεσγξαθηθφ κήθνο κεδέλ, απηφ πνπ ζπκπίπηεη κε ηνλ πξψην
κεζεκβξηλφ.
΢ηε Νενειιεληθή Γιψζζα κεδέλ είλαη:
•Η έθθξαζε πνπ δειψλεη έλα ζχλνιν απφ κεδέλ (0) κνλάδεο, θαη
δειψλεη ηελ πιήξε έιιεηςε πνζφηεηαο .
•κεδακηλφο, φρη αμηφινγνο.
•ην θαηψηαην φξην ζε βαζκνινγηθέο θιίκαθεο.
΢ηελ Έθθξαζε-Έθζεζε ρξεζηκνπνηνχκε ηελ έθθξαζε γηα ηελ πην
ζεκαληηθή ή θξίζηκε ζηηγκή: ψξα κεδέλ.
΢ηε Φηινζνθία κεδέλ είλαη:
•ε έιιεηςε ηνπ δπλαηνχ θαη ηνπ πξαγκαηηθνχ (π.ρ. Απφιπην κεδέλ).
•ε έιιεηςε κφλν ηνπ πξαγκαηηθνχ (π.ρ. ΢ρεηηθφ κεδέλ).
΢ηα Θξεζθεπηηθά κεδέλ είλαη ε πιήξεο έιιεηςε ή αλππαξμία.

10. ΢ηα Μαζεκαηηθά θιίκαθα νλνκάδνπκε ην
ιφγν ηεο απφζηαζεο δχν ζεκείσλ κηαο εηθφλαο ΢ηε Μνπζηθή θιίκαθα είλαη ε ζεηξά
ελφο αληηθεηκέλνπ πξνο ηελ πξαγκαηηθή θζφγγσλ πνπ πξνρσξεί ζχκθσλα κε
απφζηαζε ησλ δχν αληίζηνηρσλ ζεκείσλ ηνπ νξηζκέλε δηαδνρή ζε αληνχζα ή θαηηνχζα
αληηθεηκέλνπ (ηελ βξίζθνπκε ζπλήζσο ζεηξά ( Ειάζζσλ / κείδσλ θιίκαθα.
γξακκέλε ζε ράξηεο ή ζρεδηαγξάκκαηα Παίδσ θιίκαθεο ζην πηάλν). ΢ηελ
πρ. ράξηεο κηαο πεξηνρήο ζε θιίκαθα 1:5000 ή εθθιεζηαζηηθή κνπζηθή είλαη νξηζκέλε
ζρέδην ελφο θηηξίνπ ζε θιίκαθα 1 πξνο 5000). ζεηξά χκλσλ. ζεηξά χκλσλ.
΢ηελ έθθξαζε-έθζεζε είλαη ε αλαθνξά
΢ηε Φπζηθή νλνκάδνπκε ηε ζε βαζκηαία επέθηαζε σο πξνο ηελ
ζεηξά ππνδηαηξέζεσλ ελφο έθηαζε, ην κέγεζνο θηι. ή αληίζεηα ε
νξγάλνπ πνπ κεηξά θπζηθά αλαθνξά ζε βαζκηαία ζπξξίθλσζε
κεγέζε (παξάδεηγκα ( Έξγα κεγάιεο / κηθξήο θιίκαθαο. H
Θεξκνκεηξηθή θιίκαθα , είδεζε έγηλε ηαρχηαηα γλσζηή ζε επξεία /
ζεηζκηθή δφλεζε πέληε ζε παγθφζκηα / ζε παλειιήληα / ζε
βαζκψλ ζηελ θιίκαθαο παλειιαδηθή / ζε παλεπξσπατθή
Ρίρηεξ). θιίκαθα.)
΢ηε Υεκεία νλνκάδνπκε ΢ηε Λνγνηερλία θιίκαθα ζεκαίλεη:
θιίκαθα ηελ θιίκαθα pH πνπ •ε ζθάια.
θπκαίλεηαη απφ 0 έσο 14 θαη •ε αμηνινγηθή θαηάηαμε πξαγκάησλ,
ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ελλνηψλ, αμηψλ θηι. ζε ζπλερή ζεηξά:
ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο Bαζκνινγηθή / κηζζνινγηθή /
νμχηεηαο ελφο δηαιχκαηνο. αζθαιηζηηθή / ηεξαξρηθή θιίκαθα. ΢΄ φιε
ηε δεκνζηνυπαιιειηθή θιίκαθα.…
Έθηαζε ζηελ θνξπθή ηεο θνηλσληθήο
θιίκαθαο.