UNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANËUNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANË
FAKULTETI I INXHINERISË MEKANIKEFAKULTETI I INXHINERISË MEKANIKE
Departamenti EnergjitikësDepartamenti Energjitikës
PROJEKT – DIPLOME
(Master Shkencor)
Tema: Hartimi i skenarëve mbi ndryshimet klimaterike dhe përdorimin
efikas të energjisë në Shqipëri
06/07/14Punoi: Edlir PECI 1

PERMBAJTJA
06/07/14Punoi: Edlir PECI 2
 Hyrje
I. Objektivat e Shqipërisë mbi politikat e ndryshimeve Klimatike;
II. Spektri i opsioneve reduktuese per ndryshimet klimaterike ne Shqipëri;
III. Spektri i nevojave për përshtatje në Shqipëri.
 Prezantimi i LEAP
I. LEAP, mjet i integruar modelimi;
II. Aftesite modeluese te LEAP;
III. Skenarët në LEAP.
 Skenari BAU (2010 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit BAU;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit BAU;
III. Politikat dhe masat;
IV. Përshtatja;
V. Kërkesa për Energji;
VI. Emetimet e GS- ve

PERMBAJTJA
06/07/14Punoi: Edlir PECI 3
 Skenari Optimist (2000 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit Optimist;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit OPT;
III. Statistika Klimatike;
IV. Politikat dhe masat;
V. Përshtatja;
VI. Kërkesa për Energji;
VII.Emetimet e GS- ve.
 Skenari Pesimist (2000 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit Pesimist;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit PES;
III. Statistika Klimatike;
IV. Politikat dhe masat;
V. Përshtatja;
VI. Kërkesa për Energji;
VII.Emetimet e GS- ve.
 Përfundime dhe Diskutime

Objektivat e Shqipërisë mbi politikat e ndryshimeve Klimatike
06/07/14Punoi: Edlir PECI 4
 Shqipëria pjesë e UNFCCC dhe Protokollit të Kiotos
Marrveshja me BE-në dhe Implementimi i rregullave të KE-së për BRE-të dhe
Efiçencën e Energjisë
 Plani për implementimin e BRE-ve në Shqipëri 2006 – 2017, (KE, 2007)
I. Tendenca në rritje e Kërkesës për Energji në sektorin e Banesave dhe
Industri, 0,3% - 4,4% ;
II. Prodhimi i Energjisë Elektrike nga Eenrgjia e Erës, 0% - 1,5% ;
III. Prodhimi i Energjisë Elektrike nga HEC-et e vegjël, 0,5% - 3,3% .
 Plani i Veprimit Kombëtar për Efiçencën e Energjisë 2012 – 2018
I. Përdorimi Efiçent i Eenergjisë dhe Shërbimeve Energjitike, 2006/32/EC ;
II. Performanca Energjitike në Ndërtesa, 3% - 9%.

Spektri i opsioneve reduktuese për ndryshimet klimaterike në Shqipëri
06/07/14Punoi: Edlir PECI 5
 Emetimet e Gazeve Serë në Shqipëri në raport me mestaren ndërkombëtare
I. Kontributi i Shqipërisë në emetimet globale të GS-ve, 9,4 m.t/vit CO2 eq ;
II. Sektori i Energjisë me nën-sektorët e tij, përbën 44% te GS-ve .
 Prodhimi i energjisë elektrike në Shqipëri nga HEC-et dhe TEC-et
 Energjia nga HEC-et 98,57 % dhe TEC-et 1,43% të prodhimit total
 Humbjet tenkike në trasmetim dhe në sistemin e shpërndarjes * 37,58%
 Konsumi i Eenrgjisë sipas Sektorëve të Ekonomis në Shqipëri
* Transport: 44%, *Rezidencial: 23%, *Industri: 13%, *Shërbime: 10%, *Bujqësi dhe
të tjera: 10% (KE, 2010)
 Faktorët të cilët rrezikojnë zhvillimin e mëtejshëm të Sektorit Energjitik
I. Varësia e lartë nga hidrocentralet;
II. Kufizimet në ndërlidhjet rajonale të energjisë elektrike;
III. Varësia nga niveli i lartë i importit, 44% në vitin 2011;
IV. Humbjet e larta teknike nga sistemi i shpërndarjes;
V. Inefiçenca në furnizimin e vendit me energji.

Spektri i opsioneve reduktuese për ndryshimet klimaterike në Shqipëri
06/07/14Punoi: Edlir PECI 6
 Shfrytëzimi i Burimeve të Rinovueshme të Energjisë
I. Hidroenergjia, 1245 m3/s = 16 - 18 TWh energji në dispozicion (AKBN, 2011);
II. Energjia Diellore, Erës dhe Gjeotermale;
III. Energjia nga Biomasa, 1460 GWh/vit (AKBN, 2012) .
 Eficenca e Energjisë
 Objektivi nga 3% në 2012 në 9% në vitin 2018 (KE, 2010)
 Masat për arritjen e objektivit të EE deri në vitin 2018 për cdo Sektor:
I. Sektori Energjitik;
II. Sektori Rezidencial;
III. Sektori Industrial;
IV. Sektori i Shërbimeve;
V. Sektori i Transportit;
 Zëvendësimi i lëndëve djegëse
 Mekanizmi për Zhvillim të Pastër (CDM)
i. Pyllëzimi dhe Ripyllzimi i 6272 ha tokë
ii. Ndërtimi i impianteve të energjisë hidrike, HEC-e

Spektri i nevojave përshtatëse në Shqipëri
06/07/14Punoi: Edlir PECI 7
 Parashikimi i Skenarëve për të ardhmen e klimës në Shqipëri :
I. Rritjen e temperaturave;
II. Zvogëlimin e sasis së reshjeve;
III. Zvogëlimin e resuseve të ujit dhe tokës së punueshme.
 Përshtatja në sektorin e prodhimit energjisë elektrike
• Prodhim i energjisë elektrike dhe termike nga TEC-et
• Prodhim i energjisë elektrike nga HEC-et
 Nevoja për përshtatje në sektore te tjere:
I. Sektori i Bujqësisë
II. Sektori i Pyjeve;
III. Sektori i Burimeve Ujore
o Efektet e ndryshimeve klimatike do prekin te gjithe sektoret e Ekonomisë Shqiptare, pasi Shqipëria
nuk ka ende një politikë të qartë mbi ndryshimet klimatike. Më i rrezikuari mbetet sektori i prodhimit
të energjisë elektrike pasi ka varësi të lartë nga rrjedha e lumejve.

Prezantimi i LEAP
06/07/14Punoi: Edlir PECI 8
Long range Energy Alternatives Planning System
(Sistemi i Planifikimit Afatgjatë te Alternativave të Energjisë)
Cfarë mund të bëjmë më programin LEAP ?
 Mjet për hartimin e skenarëve strategjikë mbi Energjinë dhe Mjedisin
A. Perspektivat e Energjisë (parashikimi);
B. Planifikimi i Burimeve të Integruara;
C. Analizat për reduktimin e GS-ve;
D. Bilancet Energjitike dhe gjëndja mjedisore.

LEAP, Sistemi i Planifikimit Afatgjatë te Alternativave të Energjisë
• Karakteristikat Kryesore: kuadri ekonomik, lehtësia në përdorim, skenarët bazë,
mjet i integruar modelimi/ndërtimi Energji – Mjedis.
• Qëllimi: Kërkesa për energji, furnizimi me energji, burimet, pesha mjedisore,
analizat kosto – përfitim, emetimet nga sektori jo-energjitik.
 Përqasja fleksible ndaj Modelimit: Marrdhëniet themelore janë të bazuara në
llogaritë të pa diskutueshme fizike. Gjithashtu për tabelat e tipit ‘ pasqyruese’
lejon, krijimin e modeleve simuluese dhe ekonometrike.
 Koha: nga afatmesme në afatgjatë, koha vjetore-hapi, numër i pakufizuar i viteve.
• Të dhënat e kërkuara: fleksibël, kërkesa të ulëta të të dhënave fillestare. Perfshin
bazën e të dhënave TED, karakteristika teknike, kostot dhe faktorët e emetimeve
të 1000 teknologjive energjitike.
• Aplikimi Gjeografik: lokal, kombëtar dhe rajonal
06/07/14Punoi: Edlir PECI 9

Aftësia Modeluese e LEAPAftësia Modeluese e LEAP
 Kerkesa për Energji:
I. Hirearkia ekonomike e kërkesës për energji (nivelet aktive për intesitetin e energjisë)
II. Zgjedhja e metodologjive;
III. Opsionet e modelimit në qarkullimin e opsioneve.
 Transformimi i Energjisë:
I. Simulimi i çdo sektori energjitik (prodhimit të energjisë elektrike, transmetimit dhe shpërndarjes,
CHP-ve, ranfinimit të naftës, minierat e qymyrit, nxjerrjen e naftës, etj);
II. Sistemi i shpërndarjes së Energjisë elektrike bazuar në kohëzgjatjen kurbave të ngarkesës elektrike;
III. Modelimi ekzogjen dhe endogjen i zgjerimit të kapacitetit
 Burimet Energjitike:
I. Historiku i kërkesës, prodhimit, efiçencës, importit dhe eksportit;
II. Sipërfaqja e tokës në dispozicion për biomas dhe burime të rinovueshme
 Mjedisi
I. Emetimet totale dhe impaktet e drejtpërdrejta të sistemit energjitik;
II. Burimet e sektorit jo-energjitik dhe përmbytjet.
06/07/14Punoi: Edlir PECI 10

SKENARI BAU (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit BAU:
Tendenca historike si bazë për lehtësimin dhe përshtatjen e instrumentëve të
politikave të implementuara.
 Depërtimi i BRE –ve dhe Efiçenca e Energjise në Shqipëri
I. Orientimi i ligjit për promovimin e BRE –ve ;
II. Mungesa dhe progresi i kuadrit ligjor për teknologjitë e BRE –ve;
III. Projektet të BRE –ve nga donatoret dhe projektet në sektorin privat;
IV. Potenciali i BRE –ve: Era, Biomasa dhe Uji;
V. Ligji për efiçencën e energjisë dhe progresi i tije (2011 – 2018).
 Për Skenarin BAU nuk janë implementuar masa të përshtatjes
 Skenari BAU është vetëm një paket politike lehtësuese.
06/07/14Punoi: Edlir PECI 11

SKENARI BAU (2000 – 2050)
 Paketa Politike për Skenarin BAU:
 Ligjet për BRE -të :
o Ligji No.8987, datuar me 24.12.2002, "Për krijimin e lehtësimit të kushteve për ndërtimin e burimeve të
reja të prodhimit të energjisë elektrike" (OJ 90, faqe 2645)
o Ligji nr.9072, datë 22.05.2003 "Për sektorin e energjisë elektrike", neni 39 (1) për BRE (OJ 53, faqe 2120)
 Ligjet për Efiçencën e Energjisë:
o Ligji nr 8937 "Mbi ruajtjen e nxehtësië termike në ndërtesa" (OJ jo 61, faqe 1705;. 17.10.2002)
o Ligji mbi Eficencën e Energjisë nr 9379 (OJ jo 39, faqe 1411;. Datë 06.06.2005)
o Ligj Nr 10113 (OJ nr.53, 2009, faqe 2493, date 09.04.2009) "Mbi treguesin e etiketimit dhe informacionit
standard të produktit për konsumin e energjisë dhe burimeve të tjera në aplikimet shtëpiake“
 Ligjet për Tregun e Emetimeve
o VKM, Nr. 1553 (OJ No.181, 2008, faqe 8996)
 Ligjet për çështje të tjera të Politikës Klimatike
o Ligji Nr 9975 (date 28 korrik 2008) "Për Taksat Kombëtare"
06/07/14Punoi: Edlir PECI 12

SKENARI BAU (2000 – 2050)
 Karakteristikat kryesore të Paketës Politike të Skenarit BAU:
 Zhvillimi i çështjeve kryesore bazuar në tendencat historike;
 Kufizimi i shrytëzimit të BRE –ve në HEC-e dhe Energji Diellore;
 Futja e tarifave lehtësuese për shfrytëzimin e BRE –ve.
 Pengesat për zbatimin e Efiçencëns së Energjisë dhe projekteve të BRE –ve
o Procedurat, Rregulloret, Burrokracia dhe Korrupsioni;
o Mungesa e kuadrit ligjor dhe e fondeve publike për projekte të tilla;
o Tarifa të ulta që nuk mund të japin rentabilitetin e projektit për zhvilluesit e projektit;
o Mos përfshirja e BRE –ve nga Dielli dhe Era në tarifat lehtësuese;
o Financimi i dobët nga Bankat Komerciale për EE dhe projektet e BRE –ve .
 Hipotezat Kryesore
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 .
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 .
06/07/14Punoi: Edlir PECI 13
Popullsia.jpg
PBB.jpg PBB - Sektor.jpg

SKENARI BAU (2000 – 2050)
 Statistikat Klimatike
 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Frekuenca e ngjarjeve ekstreme.
 Përshtatja
 Përdorimi i ujit në Banesa ;
 Përdorimi i ujit në Bujqësi ;
 Përdorimi i ujit në Industri ;
 Përdorimi i ujit për prodhimin e Energjisë Elektrike.
 Disponueshmëria e ujit pritet të zvogëlohet për shkak të ndryshimit të klimës. Në mes supozimeve
mbi ndryshimet e temperaturës dhe reshjeve, disponueshmëria e ujit pritet të bjerë në jug dhe jug-
lindje te Europes (me 10% ose më shumë në disa basene te lumenjve deri në vitin 2030)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 14
 Politikat dhe Masat
 Sistemi i lehtësirave tarifore;
 Taksa e karbonit;
 Çertifikatat e gjelbra;
 Kreditë e buta dhe subvencionet;
 Menaxhimi i tokës
Reshjet.jpg
Temperatura.jpg
Menaxhimi i Tokes.jpg

SKENARI BAU (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 15
Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit BAUKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit BAU
Sherbime + Komerciale.jpg
Jo-Energjitik.jpg
Transport.jpg
Industri.jpg
Bujqesi.jpg
Banesa.jpg
Te tjere.jpg
Pa Specifikuar.jpg

SKENARI BAU (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 16
Humbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-veHumbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-ve
Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En Elektrike Totale.jpg
Emetimet e GS-ve.jpg

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit Optimist:
I. Instrumentët e politikave lehtësuese/përshtatëse në fuqi pas 01/01/2011;
II. Instrumentët e politikave shtesë për ndryshimet klimatike në përputhje me BE –në;
III. Shfrytëzimin max i efiçencës energjitike dhe shfrytëzimin e BRE –ve.
 Paketa politike për këtë Skenar
 Lehtësimi
I. Ligjet për çështje e politikave klimatike: Ligji Nr. 9975 (data 28 korrik 2008) "Për Taksat
Kombëtare" 6
ka ndryshuar me ligjin Nr. 10458 (data më 21 korrik 2011) "Për disa ndryshime në
Ligjin nr 9975" 7
 Instrumentët plotësues të politikës;
 Instrumentët e politikave për promovimin e BRE –ve;
 Instrumentat e politikave për efiçencën e energjisë;
 Instrumentët e politikave për Sektorin e Transportit;
 Instrumentët e politikave për promovimin e Biokarburanteve;
 Instrumentët e politikave për shkëmbimin e emetimeve;
 Instrumentët e politikave për promovimin e teknologjive për kapjen dhe magazinimin e Karbonit
06/07/14Punoi: Edlir PECI 17

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
 Paketa Politike për këtë Skenar:
 Përshtatja:
I. Instrumentët politikë për menaxhimin e ujit;
II. Instrumentët politikë për menaxhimin e pyjeve;
III. Instrumentët politikë për ndryshimet klimatike.
 Karakteristikat kryesore te Paketës Politike të Skenarit BAU:
I. Objektivat lehtësuese për të gjithë sektorët ;
II. Përhapja e të gjithë llojeve të BRE –ve, (Era, Diellore dhe Biomasa);
III. Promovimi i efiçencës së energjisë në të gjithë sektorët.
 Hipotezat Kryesore
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 , si tek BAU
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 , si tek BAU
06/07/14Punoi: Edlir PECI 18
Popullsia.jpg
PBB.jpg

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
 Statistikat Klimatike
 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Frekuenca e ngjarjeve ekstreme.
 Përshtatja
 Përdorimi i ujit në Banesa ;
 Përdorimi i ujit në Bujqësi ;
 Përdorimi i ujit në Industri ;
 Përdorimi i ujit për prodhimin e Energjisë Elektrike.
 Shqipëria po përballet me probleme me implementimi e ligjit ekzistues të efiçencës së
energjisë, kodit energjitik të ndërtesave, dhe krijimin e fondit të efiçencës së energjisë
(Komuniteti i Energjisë, 2010).
06/07/14Punoi: Edlir PECI 19
 Politikat dhe Masat
 Sistemi i lehtësirave tarifore;
 Taksa e karbonit;
 Çertifikatat e gjelbra;
 Kreditë e buta dhe subvencionet;
 Menaxhimi i tokës
Reshhjet.jpg
Temperatura.jpg
Menaxhimi i Tokes.jpg

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 20
Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit OPTKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit OPT
Rezidencial.jpg
Bijqesor.jpg
Industrial.jpg
Sherbime + Komercial.jpg
Sherbime te Tjera.jpg
Transport.jpg
Sherbime te Tjera.jpg
Pa Specifikuar.jpg

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 21
Humbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-veHumbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-ve
Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En.Elektrike Tot.jpg
Emetimet e GS-ve.jpg

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit Pesimist:
I. Instrumentët e politikave lehtësuese/përshtatëse në fuqi pas 01/01/2011;
II. Instrumentët e politikave shtesë për ndryshimet klimatike në përputhje me BE –në;
III. Shfrytëzimin minimal i efiçencës energjitike dhe shfrytëzimin e BRE –ve.
 Qeveria Shqiptare e konsideron një nga prioritet e saj për periudhën e ardhshme rritjen e
furnizimit me energji nga burime të ndryshme
 Paketa politike për këtë Skenar
 Lehtësimi
 Paketa politike ekzistuese;
 Instrumentët plotësues të politikave;
 Instrumentët e politikave për promovimin e BRE –ve;
 Instrumentat e politikave për efiçencën e energjisë;
 Instrumentët e politikave për Sektorin e Transportit;
 Instrumentët e politikave për promovimin e Biokarburanteve;
 Instrumentët e politikave për shkëmbimin e emetimeve.
06/07/14Punoi: Edlir PECI 22

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
 Paketa Politike për këtë Skenar:
 Përshtatja: Nuk ka asnjë Instrument
 Karakteristikat kryesore te Paketës Politike të Skenarit Pesimist:
I. Skenar i politikës jo- klimatike;
II. Prioritet për furnizimin me energji dhe jo politika lehtësuese apo përshtatëse;
III. Rritje më të lartë ekonomike se ritmet e skenarit;
IV. Nuk ka objektiva sasior për reduktimin e GS –ve;
V. Etj..
 Hipotezat Kryesore
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 , si tek BAU
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 , si tek BAU
06/07/14Punoi: Edlir PECI 23
Popullsia.jpg
PBB.jpgTe ardhurat - banore.jpg

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
 Statistikat Klimatike
 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Frekuenca e ngjarjeve ekstreme.
 Përshtatja
 Përdorimi i ujit në Banesa ;
 Përdorimi i ujit në Bujqësi ;
 Përdorimi i ujit në Industri ;
 Përdorimi i ujit për prodhimin e Energjisë Elektrike.
 Vendi nuk ka ndërmarrë në vetvete ndonjë angazhim të tillë. Si një anëtar i Komunitetit të
Energjisë, politika energjitike shqiptare ka nevojë të konvergojë drejt politikës energjetike të
BE-së. Prandaj, çdo Direktivë e BE-së që nuk ishin zbatuar para 1 janar 2011 janë marrë në
konsideratë për këtë skenar.
06/07/14Punoi: Edlir PECI 24
 Politikat dhe Masat
 Sistemi i lehtësirave tarifore;
 Taksa e karbonit;
 Çertifikatat e gjelbra;
 Menaxhimi i tokës
Reshjet.jpg
Temperatura.jpg
Men. Tokes.jpg

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 25
Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit PESKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit PES
Banesa.jpg
Bujqesi.jpg
Industri.jpg
Sher. + Komercial.jpg
Transport.jpg
Sherb. te tjera.jpg
Pa-Specifikuar.jpg

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
06/07/14Punoi: Edlir PECI 26
Humbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-veHumbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-ve
Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En Elektrike Totale.jpg
Emetimet e GS-ve.jpg