Hartimi i skenarëve mbi ndryshimet klimaterike dhe përdorimin efikas të energjisë në Shqipëri

UNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANËUNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANË
FAKULTETI I INXHINERISË MEKANIKEFAKULTETI I INXHINERISË MEKANIKE
Departamenti EnergjitikësDepartamenti Energjitikës
PROJEKT – DIPLOME
(Master Shkencor)
Tema: Hartimi i skenarëve mbi ndryshimet klimaterike dhe përdorimin
efikas të energjisë në Shqipëri
06/07/14Punoi: Edlir PECI 1

PERMBAJTJA
 Hyrje
I. Objektivat e Shqipërisë mbi politikat e ndryshimeve Klimatike;
II. Spektri i opsioneve reduktuese per ndryshimet klimaterike ne Shqipëri;
III. Spektri i nevojave për përshtatje në Shqipëri.
 Prezantimi i LEAP
I. LEAP, mjet i integruar modelimi;
II. Aftesite modeluese te LEAP;
III. Skenarët në LEAP.
 Skenari BAU (2010 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit BAU;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit BAU;
III. Politikat dhe masat;
IV. Përshtatja;
V. Kërkesa për Energji;
VI. Emetimet e GS- ve

PERMBAJTJA
 Skenari Optimist (2000 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit Optimist;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit OPT;
III. Statistika Klimatike;
IV. Politikat dhe masat;
V. Përshtatja;
VI. Kërkesa për Energji;
VII.Emetimet e GS- ve.
 Skenari Pesimist (2000 – 2050)
I. Përshkrimi i Skenarit Pesimist;
II. Paketa Politike dhe Karakteristikat kryesore te Skenarit PES;
III. Statistika Klimatike;
IV. Politikat dhe masat;
V. Përshtatja;
VI. Kërkesa për Energji;
VII.Emetimet e GS- ve.
 Përfundime dhe Diskutime

Objektivat e Shqipërisë mbi politikat e ndryshimeve Klimatike
 Shqipëria pjesë e UNFCCC dhe Protokollit të Kiotos
Marrveshja me BE-në dhe Implementimi i rregullave të KE-së për BRE-të dhe
Efiçencën e Energjisë
 Plani për implementimin e BRE-ve në Shqipëri 2006 – 2017, (KE, 2007)
I. Tendenca në rritje e Kërkesës për Energji në sektorin e Banesave dhe
Industri, 0,3% - 4,4% ;
II. Prodhimi i Energjisë Elektrike nga Eenrgjia e Erës, 0% - 1,5% ;
III. Prodhimi i Energjisë Elektrike nga HEC-et e vegjël, 0,5% - 3,3% .
 Plani i Veprimit Kombëtar për Efiçencën e Energjisë 2012 – 2018
I. Përdorimi Efiçent i Eenergjisë dhe Shërbimeve Energjitike, 2006/32/EC ;
II. Performanca Energjitike në Ndërtesa, 3% - 9%.

Spektri i opsioneve reduktuese për ndryshimet klimaterike në Shqipëri
 Emetimet e Gazeve Serë në Shqipëri në raport me mestaren ndërkombëtare
I. Kontributi i Shqipërisë në emetimet globale të GS-ve, 9,4 m.t/vit CO2 eq ;
II. Sektori i Energjisë me nën-sektorët e tij, përbën 44% te GS-ve .
 Prodhimi i energjisë elektrike në Shqipëri nga HEC-et dhe TEC-et
 Energjia nga HEC-et 98,57 % dhe TEC-et 1,43% të prodhimit total
 Humbjet tenkike në trasmetim dhe në sistemin e shpërndarjes * 37,58%
 Konsumi i Eenrgjisë sipas Sektorëve të Ekonomis në Shqipëri
* Transport: 44%, *Rezidencial: 23%, *Industri: 13%, *Shërbime: 10%, *Bujqësi dhe
të tjera: 10% (KE, 2010)
 Faktorët të cilët rrezikojnë zhvillimin e mëtejshëm të Sektorit Energjitik
I. Varësia e lartë nga hidrocentralet;
II. Kufizimet në ndërlidhjet rajonale të energjisë elektrike;
III. Varësia nga niveli i lartë i importit, 44% në vitin 2011;
IV. Humbjet e larta teknike nga sistemi i shpërndarjes;
V. Inefiçenca në furnizimin e vendit me energji.

Spektri i opsioneve reduktuese për ndryshimet klimaterike në Shqipëri
 Shfrytëzimi i Burimeve të Rinovueshme të Energjisë
I. Hidroenergjia, 1245 m3/s = 16 - 18 TWh energji në dispozicion (AKBN, 2011);
II. Energjia Diellore, Erës dhe Gjeotermale;
III. Energjia nga Biomasa, 1460 GWh/vit (AKBN, 2012) .
 Eficenca e Energjisë
 Objektivi nga 3% në 2012 në 9% në vitin 2018 (KE, 2010)
 Masat për arritjen e objektivit të EE deri në vitin 2018 për cdo Sektor:
I. Sektori Energjitik;
II. Sektori Rezidencial;
III. Sektori Industrial;
IV. Sektori i Shërbimeve;
V. Sektori i Transportit;
 Zëvendësimi i lëndëve djegëse
 Mekanizmi për Zhvillim të Pastër (CDM)
i. Pyllëzimi dhe Ripyllzimi i 6272 ha tokë
ii. Ndërtimi i impianteve të energjisë hidrike, HEC-e

Spektri i nevojave përshtatëse në Shqipëri
 Parashikimi i Skenarëve për të ardhmen e klimës në Shqipëri :
I. Rritjen e temperaturave;
II. Zvogëlimin e sasis së reshjeve;
III. Zvogëlimin e resuseve të ujit dhe tokës së punueshme.
 Përshtatja në sektorin e prodhimit energjisë elektrike
• Prodhim i energjisë elektrike dhe termike nga TEC-et
• Prodhim i energjisë elektrike nga HEC-et
 Nevoja për përshtatje në sektore te tjere:
I. Sektori i Bujqësisë
II. Sektori i Pyjeve;
III. Sektori i Burimeve Ujore
o Efektet e ndryshimeve klimatike do prekin te gjithe sektoret e Ekonomisë Shqiptare, pasi Shqipëria
nuk ka ende një politikë të qartë mbi ndryshimet klimatike. Më i rrezikuari mbetet sektori i prodhimit
të energjisë elektrike pasi ka varësi të lartë nga rrjedha e lumejve.

Prezantimi i LEAP
Long range Energy Alternatives Planning System
(Sistemi i Planifikimit Afatgjatë te Alternativave të Energjisë)
Cfarë mund të bëjmë më programin LEAP ?
 Mjet për hartimin e skenarëve strategjikë mbi Energjinë dhe Mjedisin
A. Perspektivat e Energjisë (parashikimi);
B. Planifikimi i Burimeve të Integruara;
C. Analizat për reduktimin e GS-ve;
D. Bilancet Energjitike dhe gjëndja mjedisore.

LEAP, Sistemi i Planifikimit Afatgjatë te Alternativave të Energjisë
• Karakteristikat Kryesore: kuadri ekonomik, lehtësia në përdorim, skenarët bazë,
mjet i integruar modelimi/ndërtimi Energji – Mjedis.
• Qëllimi: Kërkesa për energji, furnizimi me energji, burimet, pesha mjedisore,
analizat kosto – përfitim, emetimet nga sektori jo-energjitik.
 Përqasja fleksible ndaj Modelimit: Marrdhëniet themelore janë të bazuara në
llogaritë të pa diskutueshme fizike. Gjithashtu për tabelat e tipit ‘ pasqyruese’
lejon, krijimin e modeleve simuluese dhe ekonometrike.
 Koha: nga afatmesme në afatgjatë, koha vjetore-hapi, numër i pakufizuar i viteve.
• Të dhënat e kërkuara: fleksibël, kërkesa të ulëta të të dhënave fillestare. Perfshin
bazën e të dhënave TED, karakteristika teknike, kostot dhe faktorët e emetimeve
të 1000 teknologjive energjitike.
• Aplikimi Gjeografik: lokal, kombëtar dhe rajonal

Aftësia Modeluese e LEAPAftësia Modeluese e LEAP
 Kerkesa për Energji:
I. Hirearkia ekonomike e kërkesës për energji (nivelet aktive për intesitetin e energjisë)
II. Zgjedhja e metodologjive;
III. Opsionet e modelimit në qarkullimin e opsioneve.
 Transformimi i Energjisë:
I. Simulimi i çdo sektori energjitik (prodhimit të energjisë elektrike, transmetimit dhe shpërndarjes,
CHP-ve, ranfinimit të naftës, minierat e qymyrit, nxjerrjen e naftës, etj);
II. Sistemi i shpërndarjes së Energjisë elektrike bazuar në kohëzgjatjen kurbave të ngarkesës elektrike;
III. Modelimi ekzogjen dhe endogjen i zgjerimit të kapacitetit
 Burimet Energjitike:
I. Historiku i kërkesës, prodhimit, efiçencës, importit dhe eksportit;
II. Sipërfaqja e tokës në dispozicion për biomas dhe burime të rinovueshme
 Mjedisi
I. Emetimet totale dhe impaktet e drejtpërdrejta të sistemit energjitik;
II. Burimet e sektorit jo-energjitik dhe përmbytjet.

SKENARI BAU (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit BAU:
Tendenca historike si bazë për lehtësimin dhe përshtatjen e instrumentëve të
politikave të implementuara.
 Depërtimi i BRE –ve dhe Efiçenca e Energjise në Shqipëri
I. Orientimi i ligjit për promovimin e BRE –ve ;
II. Mungesa dhe progresi i kuadrit ligjor për teknologjitë e BRE –ve;
III. Projektet të BRE –ve nga donatoret dhe projektet në sektorin privat;
IV. Potenciali i BRE –ve: Era, Biomasa dhe Uji;
V. Ligji për efiçencën e energjisë dhe progresi i tije (2011 – 2018).
 Për Skenarin BAU nuk janë implementuar masa të përshtatjes
 Skenari BAU është vetëm një paket politike lehtësuese.

 Paketa Politike për Skenarin BAU:
 Ligjet për BRE -të :
o Ligji No.8987, datuar me 24.12.2002, "Për krijimin e lehtësimit të kushteve për ndërtimin e burimeve të
reja të prodhimit të energjisë elektrike" (OJ 90, faqe 2645)
o Ligji nr.9072, datë 22.05.2003 "Për sektorin e energjisë elektrike", neni 39 (1) për BRE (OJ 53, faqe 2120)
 Ligjet për Efiçencën e Energjisë:
o Ligji nr 8937 "Mbi ruajtjen e nxehtësië termike në ndërtesa" (OJ jo 61, faqe 1705;. 17.10.2002)
o Ligji mbi Eficencën e Energjisë nr 9379 (OJ jo 39, faqe 1411;. Datë 06.06.2005)
o Ligj Nr 10113 (OJ nr.53, 2009, faqe 2493, date 09.04.2009) "Mbi treguesin e etiketimit dhe informacionit
standard të produktit për konsumin e energjisë dhe burimeve të tjera në aplikimet shtëpiake“
 Ligjet për Tregun e Emetimeve
o VKM, Nr. 1553 (OJ No.181, 2008, faqe 8996)
 Ligjet për çështje të tjera të Politikës Klimatike
o Ligji Nr 9975 (date 28 korrik 2008) "Për Taksat Kombëtare"

 Karakteristikat kryesore të Paketës Politike të Skenarit BAU:
 Zhvillimi i çështjeve kryesore bazuar në tendencat historike;
 Kufizimi i shrytëzimit të BRE –ve në HEC-e dhe Energji Diellore;
 Futja e tarifave lehtësuese për shfrytëzimin e BRE –ve.
 Pengesat për zbatimin e Efiçencëns së Energjisë dhe projekteve të BRE –ve
o Procedurat, Rregulloret, Burrokracia dhe Korrupsioni;
o Mungesa e kuadrit ligjor dhe e fondeve publike për projekte të tilla;
o Tarifa të ulta që nuk mund të japin rentabilitetin e projektit për zhvilluesit e projektit;
o Mos përfshirja e BRE –ve nga Dielli dhe Era në tarifat lehtësuese;
o Financimi i dobët nga Bankat Komerciale për EE dhe projektet e BRE –ve .
 Hipotezat Kryesore
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 .
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 .
Popullsia.jpg
PBB.jpg PBB - Sektor.jpg

 Statistikat Klimatike
 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Frekuenca e ngjarjeve ekstreme.
 Përshtatja
 Përdorimi i ujit në Banesa ;
 Përdorimi i ujit në Bujqësi ;
 Përdorimi i ujit në Industri ;
 Përdorimi i ujit për prodhimin e Energjisë Elektrike.
 Disponueshmëria e ujit pritet të zvogëlohet për shkak të ndryshimit të klimës. Në mes supozimeve
mbi ndryshimet e temperaturës dhe reshjeve, disponueshmëria e ujit pritet të bjerë në jug dhe jug-
lindje te Europes (me 10% ose më shumë në disa basene te lumenjve deri në vitin 2030)
 Politikat dhe Masat
 Sistemi i lehtësirave tarifore;
 Taksa e karbonit;
 Çertifikatat e gjelbra;
 Kreditë e buta dhe subvencionet;
 Menaxhimi i tokës
Reshjet.jpg
Temperatura.jpg
Menaxhimi i Tokes.jpg

Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit BAUKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit BAU
Sherbime + Komerciale.jpg
Jo-Energjitik.jpg
Transport.jpg
Industri.jpg
Bujqesi.jpg
Banesa.jpg
Te tjere.jpg
Pa Specifikuar.jpg

Humbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-veHumbjet, Prodhimi Energjisë Elektrike dhe Emetimet e GS-ve
Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En Elektrike Totale.jpg
Emetimet e GS-ve.jpg

SKENARI OPTIMIST (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit Optimist:
I. Instrumentët e politikave lehtësuese/përshtatëse në fuqi pas 01/01/2011;
II. Instrumentët e politikave shtesë për ndryshimet klimatike në përputhje me BE –në;
III. Shfrytëzimin max i efiçencës energjitike dhe shfrytëzimin e BRE –ve.
 Paketa politike për këtë Skenar
 Lehtësimi
I. Ligjet për çështje e politikave klimatike: Ligji Nr. 9975 (data 28 korrik 2008) "Për Taksat
Kombëtare" 6
ka ndryshuar me ligjin Nr. 10458 (data më 21 korrik 2011) "Për disa ndryshime në
Ligjin nr 9975" 7
 Instrumentët plotësues të politikës;
 Instrumentët e politikave për promovimin e BRE –ve;
 Instrumentat e politikave për efiçencën e energjisë;
 Instrumentët e politikave për Sektorin e Transportit;
 Instrumentët e politikave për promovimin e Biokarburanteve;
 Instrumentët e politikave për shkëmbimin e emetimeve;
 Instrumentët e politikave për promovimin e teknologjive për kapjen dhe magazinimin e Karbonit

 Paketa Politike për këtë Skenar:
 Përshtatja:
I. Instrumentët politikë për menaxhimin e ujit;
II. Instrumentët politikë për menaxhimin e pyjeve;
III. Instrumentët politikë për ndryshimet klimatike.
 Karakteristikat kryesore te Paketës Politike të Skenarit BAU:
I. Objektivat lehtësuese për të gjithë sektorët ;
II. Përhapja e të gjithë llojeve të BRE –ve, (Era, Diellore dhe Biomasa);
III. Promovimi i efiçencës së energjisë në të gjithë sektorët.
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 , si tek BAU
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 , si tek BAU
Popullsia.jpg
PBB.jpg

 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Përshtatja
 Shqipëria po përballet me probleme me implementimi e ligjit ekzistues të efiçencës së
energjisë, kodit energjitik të ndërtesave, dhe krijimin e fondit të efiçencës së energjisë
(Komuniteti i Energjisë, 2010).
 Kreditë e buta dhe subvencionet;
Reshhjet.jpg
Temperatura.jpg
Menaxhimi i Tokes.jpg

Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit OPTKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit OPT
Rezidencial.jpg
Bijqesor.jpg
Industrial.jpg
Sherbime + Komercial.jpg
Sherbime te Tjera.jpg
Transport.jpg
Sherbime te Tjera.jpg
Pa Specifikuar.jpg

Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En.Elektrike Tot.jpg

SKENARI PESIMIST (2000 – 2050)
 Hartimi i Skenarit Pesimist:
I. Instrumentët e politikave lehtësuese/përshtatëse në fuqi pas 01/01/2011;
II. Instrumentët e politikave shtesë për ndryshimet klimatike në përputhje me BE –në;
III. Shfrytëzimin minimal i efiçencës energjitike dhe shfrytëzimin e BRE –ve.
 Qeveria Shqiptare e konsideron një nga prioritet e saj për periudhën e ardhshme rritjen e
furnizimit me energji nga burime të ndryshme
 Paketa politike për këtë Skenar
 Lehtësimi
 Paketa politike ekzistuese;
 Instrumentët plotësues të politikave;
 Instrumentët e politikave për promovimin e BRE –ve;
 Instrumentat e politikave për efiçencën e energjisë;
 Instrumentët e politikave për Sektorin e Transportit;
 Instrumentët e politikave për promovimin e Biokarburanteve;
 Instrumentët e politikave për shkëmbimin e emetimeve.

 Paketa Politike për këtë Skenar:
 Përshtatja: Nuk ka asnjë Instrument
 Karakteristikat kryesore te Paketës Politike të Skenarit Pesimist:
I. Skenar i politikës jo- klimatike;
II. Prioritet për furnizimin me energji dhe jo politika lehtësuese apo përshtatëse;
III. Rritje më të lartë ekonomike se ritmet e skenarit;
IV. Nuk ka objektiva sasior për reduktimin e GS –ve;
V. Etj..
 Demografia
• Popullsia në periudhën 2005 – 2025 dhe 2025 – 2050 , si tek BAU
 Ekonomia
• Produkti i Brendshëm Bruto në periudhën 2011 – 2017 , si tek BAU
Popullsia.jpg
PBB.jpgTe ardhurat - banore.jpg

 Reshjet;
 Temperatura;
 Burimet ujore;
 Përshtatja
 Vendi nuk ka ndërmarrë në vetvete ndonjë angazhim të tillë. Si një anëtar i Komunitetit të
Energjisë, politika energjitike shqiptare ka nevojë të konvergojë drejt politikës energjetike të
BE-së. Prandaj, çdo Direktivë e BE-së që nuk ishin zbatuar para 1 janar 2011 janë marrë në
konsideratë për këtë skenar.
Reshjet.jpg
Temperatura.jpg
Men. Tokes.jpg

Kërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit PESKërkesa për Energji për çdo Sektor sipas Skenarit PES
Banesa.jpg
Bujqesi.jpg
Industri.jpg
Sher. + Komercial.jpg
Transport.jpg
Sherb. te tjera.jpg
Pa-Specifikuar.jpg

Transformimi.jpg
Hidroenergjia.jpg
En Elektrike Totale.jpg

Hartimi i skenarëve mbi ndryshimet klimaterike dhe përdorimin efikas të energjisë në Shqipëri

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Destaque (20)

Hartimi i skenarëve mbi ndryshimet klimaterike dhe përdorimin efikas të energjisë në Shqipëri