Η παρουσίαση αφορά το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής που διδάσκεται στην Γ΄ Γυμνασίου. Η ενότητα "Ο Θεσμός της Οικογένειας" που παρουσιάζεται είναι του 4ου κεφαλαίου με τίτλο "Κοινωνικοί Θεσμοί".

1. Η Ο Ι Κ Ο Γ Ε Ν Ε Ι Α
Επιμέλεια: Δημήτριος Ταμπούρης (ΠΕ80)
ΚΠΑ - Γ ΄ Γυμνασίου

2. Οικογένεια - Ορισμός
Το άρθρο 21 παρ 1. του Συντάγματος της Ελλάδας αναφέρει:
«Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους,
καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την
προστασία του Κράτους. Το Κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών
αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου
εγγυημένου εισοδήματος, όπως νόμος ορίζει.»
Το σύνολο των ανθρώπων
που ζουν κάτω από την ίδια
στέγη και συνδέονται
μεταξύ τους με γάμο και
συγγένεια.

3. Ο Θεσμός της οικογένειας
Η οικογένεια θεωρείται το θεμέλιο στην οργάνωση των
ανθρώπινων κοινωνιών και γι' αυτό προστατεύεται από
νόμους.
Εμφανίζεται σε όλες τις
ανθρώπινες κοινωνίες από τα
πανάρχαια χρόνια
Η οικογένεια είναι ένας
σημαντικός κοινωνικός και
οικονομικός θεσμός

4. Οικογένεια : Βασικές Λειτουργίες
 Γέννηση & Ανατροφή απογόνων
 Βοηθάει το νέο άτομο να αποκτήσει αρχές, αξίες, να
αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, να αναπτύξει δεξιότητες κ.ά.
 Εκπαίδευση & κοινωνικοποίηση των ατόμων
 Αμοιβαία προστασία & στήριξη των μελών της
 Ικανοποίηση ψυχολογικών & συναισθηματικών αναγκών
του ατόμου
 Διαμόρφωση της καταναλωτικής και γενικότερα
οικονομικής συμπεριφοράς του ατόμου

5. Δημιουργία Οικογένειας
Στην Ελλάδα ο γάμος μπορεί να
είναι Θρησκευτικός ή πολιτικός.
 Σύμφωνο Συμβίωσης όπως
προσδιορίζεται από το νόμο
 Με το Γάμο όπως προσδιορίζεται
από το νόμο, τη Θρησκεία και τις
παραδόσεις της κάθε κοινωνίας

6. Μορφές ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Η μορφή της οικογένειας εξαρτάται από
παράγοντες όπως:
Το Περιβάλλον
Την Παράδοση
Τον χαρακτήρα της οικονομίας
Τον χαρακτήρα της κοινωνίας

7. Μορφές ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Πυρηνική
Μονογονεϊκή
Οικογένεια χωρίς ΓΑΜΟ
Ανασυγκροτημένη
Εκτεταμένη

8. ΠΥΡΗΝΙΚΗ Οικογένεια
Συναντάται στις σύγχρονες κοινωνίες.
Κύριες λειτουργίες της είναι η ανατροφή και η κοινωνικοποίηση των
νέων σε συνθήκες ασφάλειας, φροντίδας και αγάπης και η
συναισθηματική στήριξη των συζύγων.
Δημιουργείτε με το γάμο
και αποτελείται από τους
συζύγους και τα παιδιά
τους

9. ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΗ Οικογένεια
Αποτελείται από τα παιδιά
και έναν από τους δύο
γονείς
Διαζευγμένοι γονείς ή ανύπαντρες
μητέρες ή λόγω χηρείας
Συναντάται συνήθως στις
σύγχρονες κοινωνίες

10. Οικογένεια χωρίς ΓΑΜΟ
Ζευγάρια που συζούν,
με ή χωρίς παιδιά.

11. ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΗ
Οικογένεια
Δημιουργείται από τον
δεύτερο γάμο του ενός
ή και των δύο συζύγων,
μετά από ένα διαζύγιο ή
μία περίπτωση χηρείας.

12. ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ Οικογένεια
Τρεις ή περισσότερες γενιές που
ζουν κάτω από την ίδια στέγη
Συναντάται στις παραδοσιακές
κοινωνίες.
Είναι Πατριαρχική (=αρχηγός είναι
ο μεγαλύτερος άνδρας σε ηλικία)
Εργάζονται όλα τα μέλη στην οικογενειακή επιχείρηση (αγροτική,
κτηνοτροφική ή οικοτεχνία)
Οι δεσμοί των μελών είναι ισχυροί
Οι λειτουργίες της είναι να παράγει, να εκπαιδεύει επαγγελματικά τα νέα
μέλη, να φροντίζει τα ηλικιωμένα μέλη.

13. Σύγχρονες Κοινωνίες...
Χαρακτηριστικό φαινόμενο πολλών σύγχρονων
κοινωνιών είναι η Υπογεννητικότητα.
Υπογεννητικότητα υπάρχει
σε μία χώρα, όταν ο αριθμός
γεννήσεων ανά έτος είναι
μικρότερος ή όχι σημαντικά
μεγαλύτερος από τον
αντίστοιχο αριθμό θανάτων.
Ο πληθυσμός των ανεπτυγμένων χωρών μειώνεται και γερνά.

14. Υπογεννητικότητα (Αιτίες – Συνέπειες)
 Οικονομική κρίση - Οικονομική
αβεβαιότητα
 Ανεργία / Μετανάστευση
 Χαμηλά εισοδήματα
 Υψηλό κόστος ανατροφής παιδιών
 Επαγγελματική καριέρα συζύγων
 Καλλιέργεια προτύπου ολιγομελούς
οικογένειας από ΜΜΕ
 Μειώνεται το ποσοστό των παραγωγικών ηλικιών
 Μετατροπή κοινωνίας σε κοινωνία γερόντων
 Κίνδυνος αφανισμού εθνικής οντότητας

15. Υπογεννητικότητα στη Ελλάδα
Στην Ελλάδα ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 60.500 το 2012 και την
1/1/2013 έφτασε τους 11,06 εκατομμύρια κατοίκους. Το 2012
καταγράφηκαν 100.400 γεννήσεις και 116.700 θάνατοι, ενώ την ίδια
χρονιά εγκατέλειψαν την Ελλάδα πάνω από 44.000 κάτοικοί της.
Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη
γεννήσεων (9‰) στην ΕΕ.
Ηλικίας άνω των 60 ετών θα είναι το 2050 τέσσερις στους δέκα
Έλληνες. Στη χώρα μας τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών εκτιμάται ότι
θα φτάσει στο 33% το 2030 και στο 40,8% το 2050.
Tα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών στη χώρα μας θα φτάσουν να
αντιπροσωπεύουν το 30% το 2030.
Η Eurostat άλλωστε εκτιμά πως ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί
σχεδόν κατά ένα εκατομμύριο μέχρι το 2050 και κατά δύο εκατομμύρια
μέχρι το 2070.

16. Υπογεννητικότητα
στην
Ελλάδα

17. Υπογεννητικότητα
στην
Ελλάδα

18. Α κ ο ύ ς τ η λ έ ξ η … .

19. Π Η Γ Ε Σ
 Κοινωνική & Πολιτική Αγωγή (Βιβλίο Γ΄ Γυμνασίου)
 Οικιακή Οικονομία (Βιβλίο Α΄ Γυμνασίου)
 Δομή και λειτουργίες της Οικογένειας
(https://paroutsas.jmc.gr/family/history.htm)
 «Η Υπογεννητικότητα στην Ελλάδα και ο αντίκτυπος της στην
οικονομική ανάπτυξη» – Έρευνα (www.hopegenesis.org)
 Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) – www.statistics.gr
 Ελλάδα, η πιο γηρασμένη χώρα της Ευρώπης το 2030
(www.kathimerini.gr/economy/561548137/ellada-i-pio-girasmeni-
chora-tis-eyropis-to-2030)