Apolitik Olanın Politikleşmesi ve Politik Olanın Dijitalleşmesi
Doç.Dr. Ulas Basar Gezgin
Linkedin: http://www.linkedin.com/in/ulasbasargezgin
Özet
Artan düzeylerdeki siyasal katılımın zamansal-uzamsal bir coğrafyası olarak Türkiye’nin 2013’ü, içiçe geçmiş iki sürece gömülü durumda: Apolitik olanın politikleşmesi ve politik olanın dijitalleşmesi. Bu iki eğilim, yalnızca artan düzeylerdeki siyasal katılıma katkı sağlamakla kalmıyor; aynı zamanda, sosyal medyanın her yerde birdenliği yoluyla, resmi siyasal iklime yönelik bir geribildirim ve ileribildirim düzeneği olarak hizmet veriyor. Sosyal psikolojik bir açıdan, bu siyasal diriliş, siyasal etkililik (political efficacy) kavramıyla (siyasal eylemlerin dünyayı değiştirebileceğine duyulan inanç) sıkıca birbirine bağlı. Bu açıdan, siyasal etkililik, yalnızca siyasal ve toplumbilimsel bir değişken değil, aynı zamanda algılarla ilgili olan ve sözümona ‘toplumsal olgular’la ilgili olmayan sosyal psikolojik bir değişken. Bu ayrım, neredeyse tümüyle, muhalefeti ve protestoları nesneleştiren açıklamalarla (örneğin, yapısal etmenler, işsizlik, başka bir seçeneğin kalmaması vb.) özneleştiren açıklamalar (örneğin, duygular, inançlar, tutumlar, kararlar vb.) arasındaki ayrıma, özgür irade ile belirlenimcilik tartışmalarına ve bir de, kitle iletişim modelleriyle kullanımlar ve doyumlar modelleri arasındaki ayrıma karşılık geliyor. Anonimlik, nonimlik, südonimlik, inanılırlık, çokyönlülük ve kullanıcı-üretimi medya, siyasal etkililik algısını bir ölçüde kolaylaştırıyor. İkincisi, sosyal medya kullanımı, insanların, kullanıcı adını ve/ya da profil fotoğrafını değiştirmek, protesto paylaşımları yapmak, devlet temsilcilerine tvit atmak, video üretmek, düzenlemek, altyazılamak, dilekçe imzalamak vb. gibi sert ve yumuşak muhalefet biçimlerini içeren geniş bir tayfta protesto yapmalarına olanak sağlıyor. Bu bağlamda, bu çalışma, apolitik olanın politikleşmesini ve politik olanın dijitalleşmesini birbirine koşut süreçler olarak tartışıyor.
Anahtar Sözcükler: Medya psikolojisi, sosyal psikoloji, sosyal medya çalışmaları, siyasal katılım ve medya etkileri.
Apolitik Olanın Politikleşmesi: Gezi Direnişi ve Sosyal Medya
1. Apolitik Olanın Politikleşmesi
ve
Politik Olanın Dijitalleşmesi
Doç.Dr. Ulaş Başar Gezgin
ulasbasar@gmail.com
Fotoğraf Kaynakları: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/2013_Taksim_Gezi_Park_protests_(15th_June).jpg,
http://www.agos.com.tr/upload/haber/nm_550_sergi_1212.jpg, http://www.tersninja.com/wp-content/uploads/2013/11/gezi-direni%C5%9Fi-2.jpg,
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/29/Taksim_Gezi_Park%C4%B1_protestolar%C4%B1.jpg
2/5/2014
1
2. Özet
•
Artan düzeylerdeki siyasal katılımın zamansaluzamsal bir coğrafyası olarak Türkiye’nin
2013’ü, içiçe geçmiş iki sürece gömülü
durumda: Apolitik olanın politikleşmesi ve
politik olanın dijitalleşmesi. Bu iki eğilim,
yalnızca artan düzeylerdeki siyasal katılıma
katkı sağlamakla kalmıyor; aynı zamanda, sosyal
medyanın her yerde birdenliği yoluyla, resmi
siyasal iklime yönelik bir geribildirim ve
ileribildirim düzeneği olarak hizmet veriyor.
Sosyal psikolojik bir açıdan, bu siyasal diriliş,
siyasal etkililik (political efficacy) kavramıyla
(siyasal eylemlerin dünyayı değiştirebileceğine
duyulan inanç) sıkıca birbirine bağlı. Bu açıdan,
siyasal
etkililik,
yalnızca
siyasal
ve
toplumbilimsel bir değişken değil, aynı
zamanda algılarla ilgili olan ve sözümona
‘toplumsal olgular’la ilgili olmayan sosyal
psikolojik bir değişken. Bu ayrım, neredeyse
tümüyle,
muhalefeti
ve
protestoları•
nesneleştiren açıklamalarla (örneğin, yapısal
etmenler, işsizlik, başka bir seçeneğin
kalmaması vb.) özneleştiren açıklamalar
(örneğin, duygular, inançlar, tutumlar, kararlar
vb.) arasındaki ayrıma, özgür irade ile
belirlenimcilik tartışmalarına ve bir de, kitle
iletişim modelleriyle kullanımlar ve doyumlar
modelleri arasındaki ayrıma karşılık geliyor.
Anonimlik, nonimlik, südonimlik, inanılırlık,
çokyönlülük ve kullanıcı-üretimi medya, siyasal
etkililik algısını bir ölçüde kolaylaştırıyor.
İkincisi, sosyal medya kullanımı, insanların,
kullanıcı adını ve/ya da profil fotoğrafını
değiştirmek, protesto paylaşımları yapmak,
devlet temsilcilerine tvit atmak, video üretmek,
düzenlemek, altyazılamak, dilekçe imzalamak
vb. gibi sert ve yumuşak muhalefet biçimlerini
içeren geniş bir tayfta protesto yapmalarına
olanak sağlıyor. Bu bağlamda, bu çalışma,
apolitik olanın politikleşmesini ve politik olanın
dijitalleşmesini birbirine koşut süreçler olarak
tartışıyor.
Anahtar Sözcükler: Medya psikolojisi, sosyal
psikoloji, sosyal medya çalışmaları, siyasal
katılım ve medya etkileri.
2
5. Artan Düzeylerdeki Siyasal Katılım
Fotoğraf Kaynakları:
http://gazeteci.tv/images/haber/1249076575.jpg;
http://www.21yyte.org/assets/uploads/images/p
olis_taksim_ve_gezi_parki_ni_gostericil.jpg ;
http://i.radikal.com.tr/480x325/2013/06/09/fft64
_mf1493862.Jpeg
2/5/2014
5
6. Sosyal Medyanın Her Yerde Birdenliği
Fotoğraf Kaynakları: http://3.bp.blogspot.com/x2CkJMKpRyk/UanVkPDhGeI/AAAAAAAAL2g/I46_5JiOUpw/s1600/k
ad%C4%B1ko%CC%88y+4.jpg; http://vagus.tv/wpcontent/uploads/2013/08/k%C3%B6pr%C3%BC.jpg;
http://www.kpssrehber.com/Kutuphane/Resim/guncel/557314.jpg
2/5/2014
6
10. Direnişi Nesneleştiren Açıklamalar
• Yapısal etmenler,
• İşsizlik,
• Başka bir seçeneğin kalmaması vb.
2/5/2014
Fotoğraf Kaynağı: http://www.bianet.org/bianet/toplum/147690-mezuniyet-torenlerinde-gezi-direnisi
10